GEEN CIRCULAIRE ECONOMIE ZONDER DUURZAME ENERGIE Verduurzaming van ons energieverbruik is een enorme opgave. Verduurzaming van onze economie blijkt niet minder weerbarstig te zijn. Circulariteit is een hot topic, maar hoe kan het toch dat we daar nog niet in de buurt komen? De mens leeft en werkt van oudsher lineair en dat geldt ook voor andere diersoorten. We verzamelen en verbouwen voedsel, maken en gebruiken spullen, produceren afval en trekken verder als er tekorten ontstaan. Dat is duizenden jaren goed gegaan omdat de aarde groot was en onze invloed klein. De natuur had tijd en ruimte om te herstellen, waardoor de totale aarde als een circulair systeem kon functioneren. In de vorige eeuw is die balans veranderd, door technologische ontwikkeling
Waarom lukt het ons dan nog niet om op grote schaal circulair te werken? 74  #1 2020
en de ontdekking van fossiele brandstoffen. Daardoor konden we enorme hoeveelheden energie gaan aanwenden voor industrie en mobiliteit. Onze werkwijzen bleven in essentie lineair, maar onze impact op de aarde groeide dusdanig dat de natuur steeds minder tijd en ruimte kreeg om te herstellen. Nu realiseren we ons dat dat zo niet door kan gaan. Waarom lukt het ons dan nog niet om op grote schaal circulair te werken? Ik denk dat dat iets te maken heeft met de ruime beschikbaarheid van energie. Zolang we gemakkelijk en betaalbaar voedsel uit ArgentiniĂŤ en metaalwaren uit China kunnen halen, en ons afval naar Afrika kunnen brengen, is er geen prikkel om onze lokale ketens te sluiten. Zolang veevoer voor Brabantse var-
