Liderzy PPK

LIDERZY PPK dodatek specjalny GU nr 01 z 2–6 I 2019 r.

Obecny 28-latek rozpoczynający uczestnictwo w PPK z minimalnym poziomem wpłaty, po osiągnięciu wieku 60 lat mógłby liczyć na jednorazową wypłatę w wysokości 14-krotności emerytury, jaka mogłaby zostać w tym momencie wyliczona mu przez ZUS, a dodatkowo otrzymywać przez kolejne 10 lat co miesiąc równowartość ok. 36% emerytury z ZUS. RAPORT FPP I CALPE

PPK – wpłacisz złotówkę, a dostaniesz 3 złote Federacja Przedsiębiorców Polskich (FPP) oraz Centrum Analiz Legislacyjnych i Polityki Ekonomicznej (CALPE) opublikowały raport „Emerytury na właściwym torze? Pracownicze plany kapitałowe z perspektywy oszczędzającego i rynku finansowego”. nalizie poddano skutki wprowadzenia PPK obowiązujących od 1 lipca 2019 r. Osoba partycypująca przez całą swoją karierę zawodową w PPK może oczekiwać, że – przeciętnie rzecz biorąc – za każdy 1 złoty wpłacany z własnej kieszeni, otrzyma z powrotem po zakończeniu oszczędzania 3 złote, po uwzględnieniu inflacji, co jest efektem zarówno wzrostu wartości inwestowanych środków, jak i dopłat ze strony pracodawcy i Funduszu Pracy.

– Jak pokazano w raporcie, wprowadzenie PPK może również korzystnie wpływać na dalszy rozwój polskiego rynku kapitałowego.

W optymistycznym scenariuszu łączna wartość aktywów funduszy emerytalnych mogłaby wzrosnąć z obecnych 9% PKB do ponad 20% PKB w 2040 r., osiągając tym samym poziom notowany niedługo przed zmianami w OFE. W przypadku jednoczesnej likwidacji mechanizmu suwaka, przepływy netto do funduszy emerytalnych każdego typu już po kilku latach mogą sięgnąć do 14 mld zł rocznie, jeżeli poziom partycypacji w PPK będzie wysoki – mówi Łukasz Kozłowski, główny ekonomista FPP, ekspert CALPE. Przedstawiona w raporcie diagnoza stanu obecnego pokazuje konieczność wdrażania reform.

Po ograniczeniu roli otwartych funduszy emerytalnych, bazowy

A

system emerytalny opiera się aż w 97% na składkach w systemie repartycyjnym, a jedynie w 3% na składkach w systemie kapitałowym. W przypadku braku zmian w mechanizmie tzw. suwaka bezpieczeństwa, do 2024 r. skumulowany transfer środków z funduszy emerytalnych sięgnąłby prawie 67 mld zł. Potrzebne jest zatem wprowadzenie mechanizmów sprzyjających wzrostowi stopy oszczędności gospodarstw domowych, jak również zwiększających udział instrumentów długoterminowego inwestowania w strukturze ich aktywów.

■ Całość raportu dostępna pod adresem: federacjaprzedsiebiorcow.pl /getfile.php?id=51

Federacja Przedsiębiorców Polskich (FPP) jest organizacją, której nadrzędnym celem jest zapewnienie właściwego rozwoju oraz bezpieczeństwa najważniejszym podmiotom na polskim rynku pracy – pracodawcom i pracownikom.

Centrum Analiz Legislacyjnych i Polityki Ekonomicznej (CALPE) to instytut powołany przez FPP w celu opracowywania analiz gospodarczych oraz monitoringu legislacyjnego.

CALPE opracowuje raporty i rekomendacje w zakresie najbardziej istotnych aktów prawnych, wpływających na działalność przedsiębiorców oraz rynek pracy i zamówień publicznych.

System przyjazny dla pracodawców Pracownicze plany kapitałowe – jeśli mają osiągnąć sukces – muszą być wprowadzane we współpracy z pracodawcami, a nie wbrew nim. Jeżeli uda się ich przekonać, że oferowane rozwiązania są korzystne dla każdej ze stron, będą oni również znacznie bardziej skłonni do wnoszenia ze swojej strony składki dodatkowej. Najważniejszą w tym kontekście kwestią związaną z PPK jest oczywiście ich wpływ na koszty ponoszone przez pracodawcę. Dla podmiotów zatrudniających roczny koszt z tytułu składki podstawowej może sięgnąć nawet 8 mld zł po włączeniu wszystkich klas wielkości przedsiębiorstw do systemu. Jeżeli jego wzrost będzie nadmierny, PPK mogą spotkać się z mało życzliwym przyjęciem przez pracodawców. Koszt na poziomie 1,5% wynagrodzenia partycypującego pracownika należy uznać za akceptowalny. Niebezpieczna dla reformy może okazać się jednak kumulacja nowych obciążeń finansowych pracodawców w przypadku, gdyby w relatywnie nieodległych od siebie terminach nastąpiło zarówno rozpoczęcie wprowadzania PPK w kolejnych grupach przedsiębiorstw, jak i zniesienie limitu składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe (tzw. 30-krotności).

Potencjalnym problemem dla części przedsiębiorców mogą być również nowe obowiązki, związane z ewidencjonowaniem, pilnowaniem okresów, informowaniem uczestników oraz przekazywaniem w ich imieniu informacji lub dyspozycji. Obawy w tym zakresie zostały jednak w znacznej mierze oddalone dzięki zmianom wprowadzonym w kolejnych wersjach projektu ustawy. [...] (fragment raportu)

Czy PPK podniosą emerytury Oceniając efekty partycypacji w PPK, należy mieć na uwadze fakt, że jest to forma dodatkowego oszczędzania, która z założenia ma pełnić uzupełniającą rolę w stosunku do świadczeń z systemu powszechnego. W związku z tym nie należy spodziewać się, że partycypacja w PPK ze składką wynoszącą 3,5% wynagrodzenia może pozwolić np. na podwojenie poziomu konsumpcji przez cały okres życia na emeryturze w stosunku do udziału wyłącznie w systemie bazowym, gdzie składka emerytalna wynosi 19,52%.

Oczekiwania co do efektów oszczędzania powinny być współmierne do skali finansowego zaangażowania w ten proces.

Jak wspomniano we wcześniejszej części raportu, standardową formą korzystania z kapitału zgromadzonego w PPK jest natychmiastowe wypłacenie 25% środków oraz wypłacanie pozostałych 75% w miesięcznych ratach przez okres co najmniej 10 lat. Wypłaty z PPK w takim systemie nie są bezpośrednio porównywalne z emeryturami finansowanymi z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. [...]

W przypadku oszczędzania w PPK przez cały okres aktywności zawodowej, przy minimalnej składce całkowitej 3,5%, teoretycznie możliwe byłoby otrzymywanie świadczenia wyższego o ok. 17%, a w konsekwencji podniesienie stopy zastąpienia o ok. 5 pp. Nie powoduje to diametralnej odmiany sytuacji oszczędzającego, chociaż stanowi równocześnie niemożliwe do zignorowania uzupełnienie dochodów z systemu powszechnego. Należy ponadto podkreślić, że relatywnie niski prognozowany zwrot z zainwestowanych środków ze składek oraz niskie stopy zastąpienia wynikają częściowo z przyjęcia zachowawczego scenariusza makroekonomicznego. (fragment raportu)

Gazeta Ubezpieczeniowa nr 01 (1026) 2–6 stycznia 2019

www.gu.com.pl

LIDERZY PPK

6

19 listopada 2018 r. prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o PPK. Zgodnie z jej założeniami, pracownicze plany kapitałowe (PPK), których celem jest zachęcenie Polaków do oszczędzania na dodatkową emeryturę, wchodzą w życie od 1 stycznia 2019 r.

Dlaczego PPK? W ostatnich latach obserwujemy malejącą liczbę urodzeń dzieci, przy jednocześnie wydłużającej się średniej trwania życia. Biorąc pod uwagę te procesy demograficzne, można jednoznacznie stwierdzić, że wysokość emerytur dla znaczącej liczby Polaków, w perspektywie najbliższych 25 lat, znacząco spadnie.

becna stopa zastąpienia, czyli stosunek wysokości ostatniego wynagrodzenia do pierwszej emerytury, stanowi ok. 50% i zgodnie z prognozami Głównego Urzędu Statystycznego może się zmniejszyć nawet do 25% w perspektywie następnych 20 lat! Biorąc pod uwagę powyższe prognozy, konieczne staje się dywersyfikowanie dochodów i dodatkowe oszczędzanie, aby zapewnić odpowiedni poziom życia na emeryturze.

O

Uczestnicy i terminy Tworzone przez pracodawców PPK obejmą wszystkie osoby zatrudnione. Oprócz pracowników, w rozumieniu kodeksu pracy, skorzystają z nich również osoby, które pracują w oparciu o umowy-zlecenia, umowy agencyjne, wykonują pracę nakładczą, są członkami rad nadzorczych lub rolniczych spółdzielni. Udział w PPK będzie dobrowolny, więc możliwa będzie rezygnacja z członkostwa. Uczestnicy będą mogli złożyć taką deklarację w każdym momencie, rezultatem czego będzie zaprzestanie dokonywania wpłat zarówno przez pracodawcę, jak i pracownika.

Co cztery lata zatrudnieni będą ponownie zapisywani do PPK, więc złożenie rezygnacji z programu nie będzie oznaczało dożywotniego wypisania się.

Pracownicze plany kapitałowe będą wprowadzane stopniowo, obejmą swym zasięgiem prawie 11,5 mln Polaków, a obowiązek przystąpienia do programu

przez pracodawców będzie zgodny z poniższym harmonogramem: ● od 1 lipca 2019 r. dla podmiotów, które zatrudniają co najmniej 250 osób; ● od 1 stycznia 2020 r. dla podmiotów zatrudniających co najmniej 50 osób; ● od 1 lipca 2020 r. dla podmiotów zatrudniających co najmniej 20 osób; ● od 1 stycznia 2021 r. dla pozostałych podmiotów oraz osób zatrudnionych w jednostkach sektora finansów publicznych.

Zarządzanie środkami i opłaty Za zarządzanie zebranymi oszczędnościami odpowiedzialna będzie instytucja finansowa, wybrana spośród: towarzystw funduszy inwestycyjnych (TFI), towarzystw ubezpieczeń na życie (TUnŻ), powszechnych towarzystw emerytalnych (PTE) oraz pracowniczych towarzystw emerytalnych (PrTE). Każda z tych instytucji, aby zarządzać oszczędnościami uczestników PPK, będzie musiała posiadać co najmniej trzyletnie doświadczenie w zakresie zarządzania aktywami oraz kapitał własny nie mniejszy niż 25 mln zł. Wyboru instytucji finansowej dokonuje pracodawca w porozumieniu ze stroną społeczną.

Instytucje finansowe będą miały na celu pomnażanie zebranych środków, a za zarządzanie oszczędnościami uczestników będą pobierać opłaty w wysokości nie wyższej niż 0,6% wartości aktywów netto, z czego 0,5% to będzie opłata stała, a 0,1% to opłata uzależniona od uzyskiwanych wyników. Warto w tym miejscu odnotować, że opłaty te – w porównaniu z innymi produktami inwestycyjnymi – są bardzo niskie, nawet siedmiokrotnie niższe!

Wpłaty uczestników PPK będą gromadzone w ramach tzw. funduszy zdefiniowanej daty. Jest to rodzaj funduszu inwestycyjnego, z określoną datą docelową

inwestycji, która jest zbliżona do momentu przejścia na emeryturę. W zależności od wieku uczestnika, alokacja środków będzie stopniowo się zmieniała – na początku inwestycji będą dominowały aktywa o większym ryzyku – głównie akcje, a bliżej

do 0,5%. Oprócz wpłat podstawowych będzie też możliwość dokonywania wpłat dodatkowych. W przypadku uczestników będą one mogły wynieść do 2%, a zatrudniającego do 2,5% wynagrodzenia brutto pracownika.

Dodatkowo, uczestnicy PPK

Co jako pracodawca muszę zrobić, aby wprowadzić PPK 1. Zaplanować dodatkowy budżet w planach finansowych.

2. Rozpocząć prace nad dostosowaniem systemu kadrowo-płacowego do obsługi PPK. 3. Odbyć konsultacje ze stroną społeczną (reprezentacja pracowników, związki zawodowe).

4. Wybrać instytucję finansową do zarządzania PPK – zawrzeć umowę o zarządzanie PPK (dla firm 250+ najpóźniej do 26 września 2019 r.).

5. Przedstawić wybór oferty pracownikom i wytłumaczyć, na czym polega PPK. 6. Zgłosić pracowników do PPK – zawrzeć w imieniu pracowników umowę o prowadzenie PPK (dla firm 250+ najpóźniej do 10 października 2019 r.).

7. Naliczyć pierwsze wpłaty do PPK i przekazać do instytucji zarządzającej. daty docelowej (zbliżania się do 60. roku życia przez uczestnika) będzie się to zmieniać na bezpieczniejsze aktywa, takie jak obligacje czy bony pieniężne.

Wpłaty, dopłaty i wypłaty Oszczędności gromadzone w ramach PPK będą finansowane z trzech źródeł – z wpłat uczestników i podmiotów zatrudniających oraz dopłat państwowych. W pierwszych dwóch przypadkach środki będą przekazywane w formie wpłat podstawowych – zatrudnieni będą odprowadzać 2% wynagrodzenia brutto, a pracodawcy 1,5%. W sytuacji, gdy uczestnicy będą zarabiali mniej niż 1,2-krotność minimalnego wynagrodzenia, ich wpłata będzie mogła zostać na ich wniosek obniżona

otrzymają od Państwa jednorazową „wpłatę powitalną” w wysokości 250 zł, a także w przypadku pozostania w PPK dopłaty roczne w wysokości 240 zł, finansowane z Funduszu Pracy.

Co ważne, oszczędności na koncie pracownika będą prywatne i będą mogły zostać w każdej chwili wypłacone oraz dziedziczone (w przypadku śmierci). Wypłaty zgromadzonych oszczędności będą możliwe już od 60. roku życia, bez względu na fakt, czy uczestnik już przeszedł na emeryturę czy nadal jest aktywny zawodowo. Po ukończeniu 60. roku życia uczestnik jednorazowo będzie mógł wypłacić 25% zgromadzonych oszczędności, a pozostałą część (75%) rozłożyć na co najmniej 120 miesięcznych rat. PPK umożliwi też wypłaty środków w całości,

jednak wtedy konieczne będzie zapłacenie podatku od zysków kapitałowych dla części przekraczającej 25%. Ustawa dopuszcza również „połączenie” środków uczestników pozostających w związku małżeńskim i wypłacanie ich w postaci wspólnego świadczenia małżeńskiego.

Niewątpliwą zaletą PPK będzie również możliwość wypłaty środków w określonych przez ustawę przypadkach losowych, przed ukończeniem 60. roku życia: ● w razie poważnej choroby uczestnika PPK, małżonka lub dziecka będzie można skorzystać z 25% zaoszczędzonych środków, bez konieczności ich zwrotu, ● w przypadku zakupu domu lub mieszkania na kredyt będzie można skorzystać nawet ze 100% zgromadzonych środków, ale opcja ta będzie dostępna tylko dla osób przed 45. rokiem życia (wypłacone w taki sposób środki trzeba będzie zwrócić w ciągu maksymalnie 20 lat).

TFI PZU SA, należące do Grupy PZU i będące liderem na rynku pracowniczych programów emerytalnych (PPE), rozszerzy swoją ofertę produktową również o pracownicze plany kapitałowe i będzie zarządzać środkami przyszłych uczestników PPK. Wszystkich zainteresowanych zachęcamy do zapoznania się ze szczegółowymi informacjami nt.

PPK, które znajdują się na stronie emerytura.pzu.pl, a w przypadku dodatkowych pytań lub wątpliwości zapraszamy do bezpośredniego kontaktu pod adresem ppk@pzu.pl lub pod numerem telefonu (22) 582 28 99.

Krzysztof Jędrzejczyk ekspert PZU

Gazeta Ubezpieczeniowa nr 01 (1026) 2–6 stycznia 2019

www.gu.com.pl

LIDERZY PPK

7

OBAWY ● WĄTPLIWOŚCI ● INFORMACJA ● KOMUNIKACJA

Nationale-Nederlanden zaufanym partnerem PPK Ustawa o pracowniczych planach kapitałowych weszła właśnie w życie. Co prawda jej vacatio legis wynosi aż pół roku, ale pracodawcy muszą już teraz rozpocząć przygotowania, jeśli chcą być gotowi na jej wdrożenie w lipcu 2019 r. Jest to więc ostatni moment, by firmy zatrudniające więcej niż 250 pracowników sprecyzowały kryteria, według których dokonają wyboru instytucji finansowej, która będzie zarządzać ich pieniędzmi. Co nie mniej ważne, za jej pomocą pracodawcy będą musieli wykonać również ogromną pracę edukacyjną, by przekonać ludzi, że wprowadzone zmiany mogą być dla nich korzystne, a ich emerytury bezpieczne.

prowadzenie PPK wiąże się z szeregiem nowych obowiązków. Spoczną one w znacznej mierze na barkach pracodawców. To oni podejmą decyzję o wyborze instytucji finansowej, która będzie zarządzać pracowniczym planem kapitałowym, oraz w imieniu swoich pracowników zawrą z nią umowę.

Do ich zadań będzie także należało ich przeszkolenie w zakresie głównych zasad planu. Z tego względu właściwe przygotowanie pracodawców oraz zrozumienie wymogów, jakie są im stawiane, będzie kluczowe dla powodzenia tego przedsięwzięcia i niewątpliwie wpłynie na jego pozytywny odbiór wśród pracowników.

Nic dziwnego, że w natłoku licznych zobowiązań związanych z wprowadzeniem PPK pracodawcy odczuwają obawy. Jak wynika z ankiety przeprowadzonej przez Polskie Stowarzyszenie HR, największym wyzwaniem, jakie dostrzegają w całym procesie, jest wzrost kosztów, które będą musieli ponieść z uwagi na obowiązkowe wpłaty. Taką opinię wyraziło 74% badanych. Zgodnie z ustawą, minimalna kwota, którą będzie musiał odprowadzać pracodawca dla każdego uczestnika, to 1,5% jego wynagrodzenia. Opcjonalnie pracodawca będzie mógł dopłacić do PPK danego pracownika do wysokości 2,5% jego wynagrodzenia.

Kolejny niepokój wśród badanych wzbudza fakt, że PPK przez pracowników może być traktowane jako program rządowy, a nie świadczenie, które

W

sfinansuje pracodawca. Obawa ta dotyczy aż 61% ankietowanych. Lekarstwem na tę wątpliwość, obligatoryjnym dla wszystkich zatrudniających, powinno być szkolenie skrojone na miarę potrzeb pracowników. Ważne jest, aby na etapie przemian uzyskać jak największą transparentność, wiedza bowiem na temat PPK może zwiększyć zaufanie społeczne i zachęcić Polaków do skorzystania z tego programu.

Kluczowy właściwy wybór Wcześniejsze zmiany w systemie emerytalnym pokazały, że Polacy chcą samodzielnie decydować o tym, kto będzie zarządzał ich pieniędzmi. Blisko 45% respondentów badania przeprowadzonego na zlecenie Nationale-Nederlanden wykazuje, że skłania się ku wyspecjalizowanym, prywatnym instytucjom finansowym, które mają już doświadczenie w efektywnym zarządzaniu funduszami klientów.

Powyższe dane pokazują, że możliwość wyboru jednostki mającej gromadzić i pomnażać odkładane pieniądze daje pracownikom poczucie, że zgromadzone w niej fundusze przynależą do nich. Dlatego tak ważne jest, aby przy podejmowaniu decyzji pracodawca uwzględnił preferencje i potrzeby swoich podwładnych. W tym celu powinien on skonsultować swój wybór w porozumieniu z reprezentacją pracowników, którą są związki zawodowe, a jeśli takich nie ma – z wybranymi przedstawicielami zespołu. Na konsultacje największe firmy mają prawie dwa miesiące. Biorąc pod uwagę, że ustawa zacznie obowiązywać 1 lipca, nieprzekraczalnym terminem podpisania umowy o zarządzanie PPK będzie 26 września 2019 r.

Przy wyborze instytucji finansowej pracodawca powinien kierować się szczegółowymi kryteriami, które uwzględniają najlepiej rozumiany interes osób zatrudnionych. Ważne jest, aby miał na względzie proponowane warunki gromadzenia środków w PPK, a także rozumiał istotę efektywności instytucji w zarządzaniu aktywami oraz jej doświadczenie w zarządzaniu funduszami inwestycyjnymi lub emerytalnymi. Zapewne w wielu przypadkach, mimo braku takiego formalnego obowiązku, pracodawca będzie organizował przetarg i przygotowywał zapytania ofertowe. W jego gestii będzie także wynegocjowanie z instytucją finansową warunków umowy o zarządzaniu PPK.

PPK zachęci do oszczędzania Pracownicze plany kapitałowe są odpowiedzią na cieszące się stosunkowo małym zainteresowaniem zakładowe programy emerytalne, które według raportu Komisji Nadzoru Finansowego, opublikowanego pod koniec 2017 r., objęły zaledwie 395,8 tys. osób. Nie oznacza to jednak, że wyprą one dotychczas funkcjonujące na rynku rozwiązania. W założeniu PPK mają uzupełnić obecne formy długoterminowego oszczędzania.

Będą powstawały w prosty sposób, na podstawie jasnych przepisów, przy jednoczesnym powszechnym dostępie do informacji o zasadach ich funkcjonowania. Przyjmuje się, że w długim okresie oszczędności emerytalne powinny rosnąć w tempie o wiele wyższym niż w przypadku PPE. Elementem, który z całą pewnością odróżni PPK od dotychczasowych programów, jest

zaangażowanie w składkę trzech podmiotów – pracodawcy, pracownika i państwa. Oprócz wspomnianych kwot, które będzie musiał odprowadzić zatrudniający, po stronie pracownika będzie uiszczenie składki w wysokości 2% jego wynagrodzenia.

W efekcie na jego indywidualny rachunek w PPK będzie mogła wpływać łączna wpłata od 3,5 do 8% wynagrodzenia. Dodatkowe zasilenie będą stanowiły kwoty pochodzące z budżetu państwa. Uczestnik oszczędzający co najmniej 3 miesiące otrzyma jednorazowo 250 zł jako wpłatę powitalną. Natomiast każdy, kto będzie regularnie odprowadzał wpłaty do PPK, otrzyma dodatkowo 240 zł dopłaty rocznej.

Należy podkreślić, że projekt ustawy o PPK wzoruje się na rozwiązaniach, które przyjęły się za granicą. Program długoterminowego oszczędzania upowszechnił się zwłaszcza w krajach, w których zapis do niego następował automatycznie. Dotyczy to m.in. Wielkiej Brytanii czy Nowej Zelandii. Polska ma zatem szansę podążać śladem sprawdzonych projektów, które, choć nie bez uwag, zbierają wśród ich uczestników pozytywne recenzje.

Dlaczego Nationale-Nederlanden?

Wybór odpowiedniej instytucji finansowej będzie determinował zadowolenie wśród pracowników, dla których pracownicze plany kapitałowe mają być rozwiązaniem nie tylko długoterminowym, ale i kompleksowym.

Warto więc wybrać instytucję, która odpowie zarówno na podstawowe, uwzględnione w ustawie kryteria, jak i te zrodzone z potrzeb zatrudnionych.

Nationale-Nederlanden, znajdujące się w gronie oferentów PPK, przy wdrażaniu tego rozwiązania zapewni klientom szerokie wsparcie. Mając na względzie, że to właśnie po stronie instytucji finansowej leży prawidłowe prowadzenie działań informacyjno-komunikacyjnych, ważne jest, aby pracodawcy i pracownicy na każdym etapie trwania projektu czuli się solidnie przygotowani i doinformowani. Od jakości komunikacji będzie przecież zależeć poziom partycypacji pracowników w programie. Warto więc zaufać firmie, która posiada długoletnie doświadczenie i praktykę w dostarczaniu produktów emerytalnych.

Pełne wdrożenie systemu PPK diametralnie zmieni obraz trzeciego filaru systemu emerytalnego w Polsce. Niezaprzeczalnie będzie ono stanowić realną odpowiedź na wyzwania demograficzne, z jakimi muszą zmierzyć się kolejne pokolenia. Im wcześniej zaczną oszczędzać, tym większe szanse, że ich świadczenia na emeryturze osiągną satysfakcjonujący poziom.

Program długoterminowego oszczędzania może budzić wśród pracodawców pewne obawy. Wszystkich, którzy mają wątpliwości, zachęcam do skorzystania z podręcznika o PPK dla pracodawców, który powstał przy współpracy z ekspertami z Instytutu Emerytalnego. Podręcznik można pobrać ze strony nn.pl/ppk.

Grzegorz Chłopek prezes zarządu Nationale-Nederlanden PTE

Gazeta Ubezpieczeniowa nr 01 (1026) 2–6 stycznia 2019

www.gu.com.pl

LIDERZY PPK

8

W 2019 r. tysiące firm będą musiały spełnić ustawowy obowiązek wdrożenia PPK. Brokerzy ubezpieczeniowi mogą im dostarczyć profesjonalne, specjalistyczne i niezależne wsparcie.

Rozmowa z Przemysławem Gawlakiem, dyrektorem Biura Sprzedaży i Rozwoju Planów Emerytalnych Esaliens TFI SA (dawniej Legg Mason TFI SA)

Kto najlepiej będzie zarządzać powierzonymi środkami?

R edakcja „Gazety Ubezpieczeniowej”: – Z początkiem 2019 r. zaczyna obowiązywać nowe prawo, ustawa o pracowniczych planach kapitałowych. Na czym polegają te plany?

Przemysław Gawlak: – PPK to forma oszczędzania regulowana odrębną ustawą, która ma za zadanie zwiększyć poziom dobrobytu wszystkich Polaków. Wbrew wielu publikacjom prasowym trzeba wyraźnie podkreślić, że PPK nie są częścią systemu emerytalnego, ale modelowo zorganizowanym grupowym planem oszczędzania na przyszłe różne potrzeby finansowe uczestników PPK. Wypłata zgromadzonych środków po ukończeniu 60 lat jest tylko jedną z możliwości, uczestnik w każdej chwili może na przykład dokonać zwrotu środków. Generalnie są dwa rodzaje wypłat: korzystające z przywilejów podatkowych to te wypłaty, które są przewidziane ustawowo, jak np. poważne zachorowanie czy osiągnięcie wieku emerytalnego.

Z kolei wypłaty z PPK niekorzystające z przywilejów podatkowych to tzw. zwroty, których uczestnik może dokonywać w dowolnym momencie. To ważne rozróżnienie, ponieważ typowe powszechne plany emerytalne (jak np. OFE) nie przewidują wypłat przed osiągnięciem wieku emerytalnego.

A jak jest z prywatnością środków w PPK? – Koncepcja PPK jest wzorowana na rozwiązaniach, które sprawdziły się w innych krajach, zwłaszcza w Wielkiej Brytanii czy Nowej Zelandii – jak np. wspólne finansowanie oszczędności przez pracodawcę, pracownika i dodatkowe wsparcie od państwa. Pracownik jest zapisany do planu automatycznie, może się z niego wypisać, jeśli zechce. Będą to oszczędności

prywatne – do ustawy jest wprowadzony literalnie zapis gwarantujący prywatność środków w każdym czasie, co dodatkowo jest wzmocnione przepisem zawartym w art. 64 Konstytucji RP, środki w każdym czasie są swobodnie dostępne i dziedziczone. Trudno sobie wyobrazić lepsze regulacje prawa własności – choćby w odróżnieniu od lokat bankowych czy polis ubezpieczeniowych, gdzie właścicielem zgromadzonych środków jest bank lub towarzystwo ubezpieczeniowe, któremu klient powierza swoje oszczędności. Nie oznacza to specjalnych różnic w gwarancjach dla konsumenta – bardziej mi chodzi o sprowadzenie do poziomu merytorycznego dyskusji w mediach. Niestety obserwuje się sporo komentatorów ustawy o PPK, którzy nie przeczytali nawet pierwszych 3 stron ustawy, a zabierają głos... Liczymy tutaj bardzo na brokerów i multiagentów,

którzy zechcą wspólnie zgłębić tajniki ustawy o PPK i zdecydują się, mając doświadczenie w obsłudze pracodawców, na wdrażanie PPK u swoich klientów.

Jakie wyzwania czekają nas w związku z PPK? – Dziś każdy pośrednik ubezpieczeniowy może sobie zadać pytanie – jeżeli nie my, to kto obsłuży naszych klientów? Nasza odpowiedź dla pośredników jest taka, że mogą liczyć na nasze wsparcie, w zamian oczekujemy partnerstwa biznesowego i kreowania dobrych praktyk na nowym rynku. Ustawa o PPK nakłada na pracodawców w Polsce obowiązek tworzenia i współfinansowania grupowego planu kapitałowego dla pracowników. Będzie to dla firm i przedsiębiorstw okres dylematów – którą instytucję finansową wybrać, aby jak najlepiej pomogła mi wywiązać

się z obowiązku? Kto najlepiej będzie zarządzać powierzonymi środkami? Jeśli w określonym terminie podmiot zatrudniający nie zdąży podjąć takiej decyzji, to Polski Fundusz Rozwoju wezwie go do zawarcia umowy o zarządzanie PPK z tzw. wyznaczoną instytucją finansową (a jest nią właśnie PFR). Brak umowy będzie karany niemałymi grzywnami finansowymi. Co ważne, dla branży brokerskiej i multiagentów będzie to wyjątkowa okazja do zaproponowania pomocy i pozyskania nowych klientów korporacyjnych, a także nawiązania jeszcze ściślejszej współpracy z dotychczasowymi klientami.

Jakiej pomocy oczekuje pracodawca?

– Pracodawca doceni przede wszystkim maksymalne ograniczenie obowiązków związanych

ZAUFAJ DOŚWIADCZENIU ESALIENS (dawniej Legg Mason TFI)

Kontakt: partnerzyppk@esaliens.pl

z uruchomieniem, a później z administracją PPK. Dlatego będzie oczekiwał odpowiedzi na dwie kwestie. Po pierwsze, czy proponowany podmiot zarządzający pomoże w rejestracji planu i czy ma jakieś doświadczenie w realizacji podobnych zadań? Po drugie, jakie wsparcie informatyczne może zaoferować w zakresie bieżącego administrowania PPK? Ważnym elementem będzie również proponowane wsparcie informacyjne dla pracowników.

Co możecie zaoferować brokerom i multiagentom?

– Przede wszystkim partnerskie relacje od początku prowadzenia wspólnych projektów sprzedażowych. Jak rozumiemy sformułowanie „partnerskie relacje”? Honorować będziemy, i już to robimy w praktyce, pełnomocnictwa brokerskie czy inne pełnomocnictwa udzielane przez pracodawców brokerom i pozostałym pośrednikom. Będziemy oferować konkurencyjne wynagrodzenia, szkolenia na 2–3 poziomach wiedzy niezbędnej do poruszania się w tej tematyce. Będziemy wspierać też wdrożenia u pracodawców, tak by wspomóc naszych partnerów. W zamian liczymy na biznesowe relacje i także partnerstwo w biznesie – chcemy ograniczać tzw. „puste” przebiegi i ofertowanie „na podkładkę”, jak to się w branży kolokwialnie określa. Preferujemy jasne komunikaty w obie strony zamiast budowania złudzeń co do wzajemnych wolumenów współpracy. Jesteśmy konkretnym partnerem i także oczekujemy konkretów. Wiemy, że dziś niewielu pośredników, zarówno brokerów, jak i multiagentów, zdecydowało o tym, że wchodzi na rynek PPK. W mojej ocenie, bazującej na ponad 23 latach

Gazeta Ubezpieczeniowa nr 01 (1026) 2–6 stycznia 2019

www.gu.com.pl

9

LIDERZY PPK Warta, jeden z wiodących zakładów ubezpieczeń, jako pierwsza firma ubezpieczeniowa potwierdza prowadzenie pracowniczych planów kapitałowych. PPK Warta umożliwi gromadzenie i inwestowanie oszczędności oraz zaoferuje ochronę ubezpieczeniową.

FUNDUSZE ZDEFINIOWANEJ DATY I CZĘŚĆ OCHRONNA

Warta pierwszym ubezpieczycielem z ofertą PPK

U

stawę o pracowniczych planach kapitałowych już od 1 lipca 2019 r. zastosują podmioty zatrudniające, według stanu na dzień 31 grudnia 2018 r., co najmniej 250 osób. W gronie firm oferujących PPK znajduje się Warta. Co więcej, jest to pierwsza firma ubezpieczeniowa, która potwierdziła ten krok. PPK Warta będzie oferowane i prowadzone przez spółkę życiową TUnŻ War- Jarosław Parkot ta. Za zarządzanie aktywami odpowiadać będzie zespół wewnętrznych ekspertów.

Warta posiada ponad 20-letnie doświadczenie w prowadzeniu produktów inwestujących środki bezpośrednio w papiery wartościowe.

Jak wynika z badania Polskiej Izby Ubezpieczeń, najwięcej badanych wskazało właśnie zakłady ubezpieczeń na życie jako instytucje najbardziej godne zaufania.

– System emerytalny w Polsce potrzebował nowego, świeżego impulsu, który będzie wspierał Polaków w odkładaniu pieniędzy na przyszłość. Takim systemem z pewnością są pracownicze plany kapitałowe, dające realną szansę na podniesienie wysokości kwoty, jaką będziemy otrzymywać po przejściu na emeryturę. PPK jest projektem długoterminowym, warto zatem współpracować przy nim z firmą, która spełnia kilka istotnych kryteriów. Z pewnością powinna mieć ona silne fundamenty finansowe oraz umiejętność efektywnego zarządzania pieniędzmi klientów. Niezaprzeczalnym atutem będzie również doświadczenia na rynku ubezpieczeniowym, uważam projekt PPK za wielką szansę dla pośredników, ponieważ tworzy się nowy rynek.

Brokerom i multiagentom o silnym ukierunkowaniu na ubezpieczenia majątkowe i OC pragnę zwrócić uwagę, że PPK się wdraża, ponieważ są to programy obowiązkowe dla pracodawców (jak OC...), a więc PPK z punktu widzenia pośrednika „nie sprzedaje się”, tak jak to jest w ubezpieczeniach grupowych na życie. Nie występuje także zjawisko zbierania deklaracji jak w grupówkach – ustawa o PPK automatyzuje wiele procesów.

Co będzie istotne we współpracy z firmami?

– Najbardziej liczyć się będzie pierwszy etap wprowadzania PPK. Potrzebna jest rzetelna edukacja i budowanie świadomości, że te plany to nie wymysł polityków, tylko bardzo potrzebne narzędzie długoterminowego oszczędzania na przyszłość, które warto dobrze przeanalizować. Dla pracodawcy bardzo ważna jest możliwość różnicowania wpłat dodatkowych na PPK, w zależności od okresu zatrudnienia, zbiorowego układu pracy lub innych kryteriów określonych w regulaminie wynagradzania. Takie stopniowanie wpłat będzie wykorzystywane jako narzędzie promowania i motywowania pracowników.

Nasze TFI dostarcza brokerom rzetelne materiały pomocnicze, które obejmują te zagadnienia.

bogate doświadczenie w prowadzeniu programów ubezpieczeniowych dla zakładów pracy i ich pracowników. Warta już dziś te kryteria spełnia, obsługując ponad 5 mln klientów, w tym 720 tys. pracowników i ich rodzin, korzystających z ochrony życia i zdrowia w ramach grupowych programów ubezpieczeniowych i inwestycyjnych. To moim zdaniem jedna z kluczowych rekomendacji naszej firmy – tłumaczy Jarosław Parkot, prezes zarządu Warty.

PPK Warta to rozwiązanie łączące 9 funduszy zdefiniowanej daty oraz część ochronną. Budowane jest ono w oparciu o: ● Stabilność i bezpieczeństwo – Warta to ubezpieczyciel o niemal 100-letniej tradycji, zapewniający również ochronę ubezpieczeniową w ramach grupowych polis na życie oraz programów inwestycyjnych. Warta legitymuje się najwyższym ratingiem na rynku ubezpieczeń w Polsce, na poziomie A+ z perspektywą stabilną według S&P. ● Długoletnie doświadczenie w efektywnym zarządzaniu aktywami – od ponad 20 lat Warta zarządza funduszami o charakterystyce podobnej do PPK. Obecnie łączna wartość aktywów to ponad 10 mld zł. ● Ponadstandardowa oferta – PPK Warta nie tylko pomaga gromadzić kapitał na przyszłość, ale zapewnia również bez dodatkowych opłat ochronę w postaci ubezpieczenia na życie.

■

Czy pracodawcy będą chętnie wybierać TFI jako zarządzającego PPK? – Jestem przekonany, że towarzystwa funduszy inwestycyjnych mają kilka przewag. Najważniejsza jest taka, że to fundusz inwestycyjny jest ustawowo powołany do długoterminowego inwestowania środków osób fizycznych na rynkach kapitałowych. Jest najlepiej uregulowaną i najkorzystniejszą formą dla pracodawcy, jak też jego pracowników. Bardzo wysokie bezpieczeństwo tej formy wynika również z tego, że fundusz inwestycyjny występuje jako odrębna osoba prawna. Bardzo ważna jest też funkcja depozytariusza, jako instytucji kontrolującej działalność TFI w imieniu funduszu inwestycyjnego (jego uczestników). Podob-

na konstrukcja zastosowana jest także dla PTE w zakresie deponowania środków. Warto podkreślić, że tylko nieliczne TFI mają wieloletnie doświadczenie na rynku pracowniczych programów emerytalnych. PTE – które zostały także dopuszczone do oferowania PPK – nie mają doświadczenia operacyjnego w obsłudze pracodawców i grupowych planów emerytalnych na zasadach rynkowych. Od początku działania PTE koncentrują się na księgowaniu wpłat z ZUS i zarządzaniu aktywami powierzonymi im czasowo w ramach reguł II filaru systemu emerytalnego.

Czy TFI mają doświadczenie w podobnych produktach?

– Warto podkreślić, że są TFI, które mają udokumentowaną

KONFEDERACJA LEWIATAN

Przedsiębiorcy obawiają się PPK 54% przedsiębiorców uczestniczących w badaniu Randstad „Plany Pracodawców” negatywnie ocenia pomysł PPK. Blisko 1/5 w ogóle nie ma zdania na ten temat. Może to sygnalizować, że to rozwiązanie nie jest wystarczająco dobrze znane polskim firmom – wskazuje Konfederacja Lewiatan.

W

ramach systemu PPK oprócz obowiązkowych składek odprowadzanych przez pracodawców, firmy będą też mogły dobrowolnie zwiększać ich wartość, aby pracownicy mogli odłożyć więcej na poczet przyszłej emerytury. – Jednak zaledwie 15% przedsiębiorców rozważa takie dodatkowe składki, a aż 60% raczej się na to nie zdecyduje – wskazuje Monika Fedorczuk, ekspertka organizacji. – Odprowadzanie dodatkowych składek najczęściej deklarują firmy z sektora finansowego (43%), w pozostałych przypadkach ten odsetek nie przekracza 1/4. Firmy, które są skłonne do opłacania zwiększonej składki, chcą to rozwiązanie potraktować jako dodatkowy benefit dla pracowników – tak deklaruje 72% respondentów z tej grupy.

Ekspertka zauważa, że koncepcja PPK budzi wśród pracodawców obawy dotyczące nie tylko dodatkowych obciążeń admiracyjnych, związanych z prowadzeniem dokumentacji przystąpienia i uczestnictwa pracowników w systemie, ale również kwestii związanych z wyborem podmiotu prowadzącego plany w danej firmie oraz oczekiwań pracowników dotyczących wzrostu płac, pokrywającego wysokość składki płaconej przez pracowników.

Jej zdaniem, obecnie jest stosunkowo mało informacji dotyczących funkcjonowania nowego systemu oszczędzania, szczególnie tych, które dotyczą obowiązków i koniecznych działań po stronie pracodawców.

– Być może rozpoczęcie kampanii informacyjnej i zapowiadane uruchomienie portalu zmniejszy nieufność pracodawców wobec proponowanego rozwiązania – uważa Monika Fedorczuk. – Jednocześnie część pracodawców dostrzega możliwość traktowania dodatkowych wpłat na PPK jako benefitu dla pracowników, co może zostać wykorzystane również jako element wizerunku zwiększający atrakcyjność danej firmy jako miejsca pracy.

■

historię prowadzenia planów emerytalnych i oszczędnościowych dla przedsiębiorstw i postrzegają je jako swój kluczowy biznes.

Należy do nich także Esaliens TFI, które zarejestrowało najstarszy, działający do dzisiaj program emerytalny i ma największy procentowo udział środków pozyskanych w ramach PPE w zarządzanych przez siebie aktywach. Blisko 50% aktywów naszych funduszy pochodzi z wpłat w ramach prywatnych emerytur. Tak duże aktywa i skoncentrowanie na segmencie emerytalnym powoduje, że dążymy do dostarczania jak najlepszych usług dla pracodawców, a współpraca z brokerami ubezpieczeniowymi jest kluczowym elementem naszej strategii. Pewne wnioski nasuwają się również z analizy 19 lat

Termin wprowadzenia PPK w firmie

funkcjonowania pracowniczych programów emerytalnych, które są bardzo podobne do PPK z uwagi na podobieństwo procesów operacyjnych. Zakłady ubezpieczeń na życie oraz TFI mocno rywalizowały między sobą o PPE, zdecydowanie wygrały te drugie. Ponad 90% pracodawców wybiera formę funduszu inwestycyjnego dla pracowniczych programów oszczędnościowych i emerytalnych. Na koniec powiem, że nasze TFI nie tylko zarządza programami emerytalnymi, ale już wypłaca świadczenia należne z tytułu uczestnictwa w nich. Do 30 listopada 2018 r. wypłaciliśmy klientom już ponad 620 mln zł prywatnych oszczędności emerytalnych.

■

www.gu.com.pl

Gazeta Ubezpieczeniowa nr 01 (1026) 2–6 stycznia 2019

10

LIDERZY PPK KOMENTARZ EKSPERTA

Powszechna i dobrowolna korzyść dla wszystkich Rok 2019 zapowiada ogromną zmianę w strukturach obecnego systemu emerytalnego w Polsce.

Obowiązek utworzenia przez pracodawców pracowniczych planów kapitałowych (PPK) w założeniu ma stać się dla uczestników dodatkowym źródłem oszczędności na „jesień życia”.

worząc podstawy funkcjonowania systemu, ustawodawca postanowił połączyć zasady powszechności i dobrowolności. Z jednej strony system będzie powszechny, ponieważ każdy pracodawca (z pewnymi wyjątkami) będzie miał obowiązek utworzenia i prowadzenia PPK. Natomiast z drugiej strony pracownik, który nie zechce partycypować w planie, będzie mógł zrezygnować z uczestnictwa, składając papierowy wniosek do pracodawcy. W ten sposób zatrudniany pracownik, jako potencjalny beneficjent, zyskuje prawo do decyzji o własnym udziale w PPK. Obowiązkowa implementacja PPK ma również wpłynąć na wzrost świadomości obywateli w temacie gromadzenia oszczędności w sposób niezależny od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, który od lat zmaga się z niewydolnością finansową.

Bieżące statystyki wskazują, że produkty oferowane w ramach trzeciego, dobrowolnego filaru nie cieszą się zbyt dużą popularnością, niezależnie od formy ich prowadzenia – indywidualnej

T

(IKE, IKZE) czy grupowej (PPE). Co prawda od połowy 2017 r. zauważalny jest wyraźny wzrost zainteresowania pracodawców wdrażaniem pracowniczego programu emerytalnego (PPE), jednak ich liczba (na chwilę obecną ponad 1,2 tys. aktywnych programów) wciąż stanowi kroplę w morzu w skali krajowej. Inne formy grupowych pracowniczych benefitów emerytalnych – planów oszczędnościowych lub inwestycyjnych – również stanowią raczej unikatową propozycję ze strony pracodawcy. Na wspomniane rozwiązania decydują się obecnie przede wszystkim firmy międzynarodowe, które posiadają oddziały w innych krajach, najczęściej zachodnich, gdzie rynek kapitałowy oraz oferowane w ramach jego funkcjonowania benefity emerytalne są popularne od wielu lat. Zagranicznym firmom znacznie łatwiej niż innym podmiotom jest adaptować globalną politykę zarządzania benefitami do rynku polskiego. Wdrożenie przepisów ustawy o PPK ma odwrócić obecną sytuację.

Wobec niekorzystnych projekcji wysokości emerytur wypłacanych przez ZUS w przyszłości

wdrożenie nowego, komplementarnego rozwiązania wydaje się trafionym i niejako nieuniknionym, logicznym rozwiązaniem.

Jednak pracownicze plany kapitałowe będą również sprawdzianem zaufania wobec ustawodawcy, które zostało podkopane po transferze do ZUS-u w 2014 r. ok. 52% środków zgromadzonych w OFE. Największym wyzwaniem postawionym przed Polskim Funduszem Rozwoju oraz Ministerstwem Finansów będzie zachęcenie obywateli do niewystępowania z PPK. Aby zagwarantować wiarygodność i bezpieczeństwo finansowe w ustawie o PPK zostały zamieszczone zapisy o prywatności i dziedziczności zgromadzonych środków. Takie klauzule nie znajdowały się w ustawie o OFE. Dodatkowymi korzyściami z udziału w PPK będą coroczne wpłaty z Funduszu Pracy za aktywne uczestnictwo, uproszczony model inwestycyjny (fundusze zdefiniowanej daty), niski poziom zaproponowanych kosztów za zarządzanie oraz możliwość wypłaty środków przed osiągnięciem 60. roku życia.

Pracownicze plany kapitałowe mają ogromny potencjał, jednak ich wdrożenie musi zostać

przeprowadzone w sposób usystematyzowany i transparentny.

Podmioty zatrudniające muszą otrzymać wskazówki, jak efektywnie wywiązać się z obowiązków wynikających z ustawy o PPK, a jego przyszli uczestnicy muszą uzyskać zagwarantowany dostęp do wiedzy na temat programu i konsekwencji uczestnictwa w nim. Bez dobrze zaplanowanej ogólnokrajowej kampanii informacyjnej nawet najlepiej przygotowany program nie ma szansy się udać.

Moim zdaniem na wdrożeniu PPK mogą zyskać wszyscy. Obywatelom (pracownikom) zostanie zaproponowany udział w nowym

programie gromadzenia oszczędności. Państwo stworzy rozwiązanie, które pobudzi polski przemysł oraz rynek kapitałowy poprzez dodatkowy zastrzyk finansowy. Natomiast instytucje finansowe będą miały niepowtarzalną okazję, by zaproponować rozwój grupowych produktów emerytalnych i oszczędnościowych.

Sebastian Ludwin lider Zespołu Projektów Emerytalnych w Aon Polska

Sebastian Ludwin w Aon Polska jest odpowiedzialny za kontakt z globalnymi klientami i negocjowanie warunków umów współpracy z instytucjami finansowymi zarządzającymi programami emerytalnymi (PPE i PPK). Autor modelu oceny oferentów emerytalnych i koordynator adaptacji warunków globalnego Aon Pension know-how do warunków polskich.

Odpowiada za rozwój biznesu w linii Health & Benefits. Jego specjalizacją jest indywidualne podejście do procesu tworzenia pracowniczych programów emerytalnych (PPE) w przedsiębiorstwach.

Jako praktyk rynku kapitałowego posiada wiedzę niezbędną do skutecznej rejestracji i wdrożenia planów emerytalnych. Osobiście odpowiedzialny za wdrożenia PPE w globalnych firmach.

Na co dzień wspiera strategicznych klientów Aon w efektywnym przygotowaniu do wykonania przepisów ustawy o PPK.

Pracodawca potrzebuje wsparcia przy wdrożeniu PPK O PPK z perspektywy brokera mówi Tomasz Rydzel, członek zarządu Grupy Brokerskiej Quantum Sp. z o.o. leksandra E. Wysocka: – Od 1 stycznia obowiązuje nowa ustawa o pracowniczych planach kapitałowych.

Czy nowe rozwiązanie może być interesujące z punktu widzenia brokera?

Tomasz Rydzel: – My od wielu lat działamy na rynku emerytalnym. Osobiście aktywnie w nim uczestniczyłem, biorąc udział w kilkudziesięciu wdrożeniach pracowniczych planów emerytalnych jeszcze w pierwszej dekadzie XXI w. Rola brokera przy wprowadzaniu PPK wydaje mi się bardzo podobna do tej, jaką pełniliśmy i pełnimy przy PPE. Przeprowadziliśmy już kilkadziesiąt rozmów w tym temacie z naszymi klientami. Jestem zdania, że do PPK można podejść jak do przykrego obowiązku albo jak do szansy na stworzenie wartościowego benefitu dla pracowników. Niezwykle istotna jest komunikacja między pracodawcą a pracownikami i właściwa kampania informacyjna. Obowiązków nikt nie lubi. Sugeruję moim klientom, żeby jednak wyszli z inicjatywą i podeszli do tematu w sposób przemyślany, włączając PPK w szerzej pojęte „benefity pracownicze”, żeby były czymś

A

naturalnym, a nie sztucznym i narzuconym z zewnątrz. My jako broker możemy w tym procesie asystować.

Nie jest łatwo podejść do PPK w sposób przemyślany, biorąc pod uwagę, że wciąż nie mamy jeszcze oferty produktowej, a terminy są dość restrykcyjne...

– Nie ma powodów do paniki. Można oczekiwać, że z przyczyn ustawowych produkty będą dość ujednolicone. Być może niektórzy gracze zdecydują się zejść poniżej kosztów i walczyć o udział w rynku ceną, ale to na razie tylko domysły. My jako doradcy również mamy ograniczone pole manewru, ponieważ wszelkie estymacje możemy wykonywać wyłącznie na podstawie funduszy wykorzystywanych przez PPE. Niewiadomych jest wiele, również po stronie Polskiego Funduszu Rozwoju... co nie znaczy, że należy panikować. Podstawy prawne już są, na pewno istotną kwestią będzie też aktualizacja systemów płacowo-księgowych. Tu nie spodziewam się jednak istotnych barier ze strony dostawców IT. Pozostaje jednak wiele pytań: produktowych, obsługowych,

marketingowych, technicznych. Pracodawcom na pewno przyda się tu wsparcie, bo już teraz widać, że własnymi siłami kadrowymi będzie im trudno się w temacie odnaleźć.

Pytanie brzmi, czy angażowanie się we wdrożenie PPK jest dla brokerów opłacalne?

Margines ustawowych kosztów jest minimalny.

– Przeprowadziliśmy nawet wstępne estymacje i wynikło z nich, że wdrożenie PPK w firmie zatrudniającej 500 osób może oznaczać kilkadziesiąt godzin konsultanckich po stronie brokera, co przecież kosztuje. Jako element szerszej współpracy z pracodawcą to może się kalkulować, ale już jako jedyna usługa?

w zakresie PPK jest czymś naturalnym.

W przypadku nowych klientów pozostaje to jeszcze kwestią do przemyślenia, ale jesteśmy otwarci na współpracę.

Dziękuję za rozmowę.

Aleksandra E. Wysocka

Niektórzy więksi brokerzy traktują PPK jako element budowania relacji z klientem, a niekoniecznie źródło dochodu.

– My widzimy to podobnie. Jeśli kompleksowo obsługujemy klienta, to doradztwo

www.gu.com.pl

Gazeta Ubezpieczeniowa nr 01 (1026) 2–6 stycznia 2019

LIDERZY PPK

11

PPK OKIEM BROKERA

Mission Impossible?

No i doczekaliśmy się kolejnych zmian w prawie, wynikających z troski rządzących o przyszłe emerytury Polaków. Wiadomo, temat ważny. Na bank rozbudza wyobraźnie. Nowy rynek, nowe możliwości, ponownie obligatoryjny, czyli przynajmniej w założeniu swoim powszechny. Nic tylko zakasać rękawy i wykorzystać swoje pięć minut.

Z

punktu widzenia firm brokerskich temat idealny do rozwoju. Można nie tylko wykazać się posiadaną wiedzą, ale dodatkowo na tej wiedzy zarobić. Przecież to jest dokładnie nasz klient. My po prostu u niego jesteśmy. Nie pozostaje nic innego, jak zrobić jeden krok i w pełni korzystać z dobrodziejstw nowego prawa. Taki dar z niebios nie zdarza się często.

Trochę faktów Według stanu na dzień dzisiejszy (bo nigdy nie wiemy, ile jeszcze ewentualnych nowelizacji czy przesunięć się pojawi) w ciągu trzech miesięcy, licząc od 1 lipca 2019 r., wszystkie firmy zatrudniające powyżej 250 osób są zobowiązane zawrzeć umowę na prowadzenie PPK. Na pewno każda firma brokerska ma wśród swoich klientów wiele takich firm.

Mimo że czasu jest coraz mniej, wątpliwości i niewiadomych związanych z tym programem jest dużo, a wręcz coraz więcej. Z punktu widzenia brokera pojawia się niewątpliwie pytanie, w jaki sposób i czy w ogóle sformalizować relacje klient – broker w kwestii reprezentowania klienta przed instytucjami oferującymi PPK. Już dzisiaj pojawiają się głosy z firm przygotowujących się do prowadzenia PPK: „Przyprowadźcie nam klientów, zrobimy im PPK i pomyślimy, jak Wam za to zapłacić prowizję czy coś...”.

Analizując ustawę o PPK, można na pierwszy rzut oka odnieść wrażenie, że w ogóle nie zakłada ona działalności pośrednika. W jaki sposób można sformalizować rolę brokera i przedłożyć np. ubezpieczycielowi pełnomocnictwo, jeżeli formalnie pełnomocnik czy konkretnie broker w tym procesie nie jest przewidziany.

Teoretycznie są przygotowane mechanizmy, które mają pozwolić pracodawcy samemu porównać sobie warunki różnych PPK na specjalnie przygotowanym w tym celu portalu. Biorąc pod uwagę nasze dotychczasowe doświadczenie mamy obawy, że informacje na portalu będą jednak niewystarczająco przejrzyste i jasne dla klientów, którzy przecież nie mają obowiązku zatrudniać specjalistów w tym temacie.

PPK to bardzo nietypowy produkt. Pracodawca musi nim objąć wszystkich pracowników. Żaden pracownik nie musi świadomie podejmować decyzji i wypełniać deklaracji przystąpienia do programu. Proces został odwrócony. Pracodawca musi go

objąć programem, a on ewentualnie jeżeli nie chce, musi złożyć deklarację rezygnacji z uczestnictwa w programie. Mówimy tu o rezygnacji z ograniczoną odpowiedzialnością, bo skutecznej tylko na okres 4 lat. Po tym okresie pracodawca ma obowiązek kolejny raz objąć go programem, chyba że znowu podejmie decyzję, że nadal na czas ograniczony nie chce. Jeżeli pracodawca tego nie dopilnuje, to podlega karze, co więcej, nawet za zachęcanie

wynikami do inwestowania środków w tym właśnie funduszu, nagle przestał być efektywny i wypłata środków z funduszu została czasowo wstrzymana. ● doświadczenie w zarządzaniu funduszami inwestycyjnymi lub emerytalnymi – nie są to kryteria twarde i raczej trudno na ich podstawie dokonać racjonalnego wyboru. Przynajmniej tak nam się wydaje. Poza tym wracając do roli brokera w tym procesie – broker raczej nie

dawca daje taką możliwość i może jednak ma to sens: ● program dobrowolny – każdy uczestnik ma prawo świadomie przystąpić do programu, czyli podejmuje decyzję pozytywną, miejmy nadzieję, że świadomą; ● za namawianie do rezygnacji nikt ukarać nie może, chociaż karać może za inne kwestie, czyli jest wina i jest kara, ale jednak bardziej jasno określona co do zasady;

będąc doradcą inwestycyjnym, nie ma w ogóle prawa doradzać w aspekcie inwestycji.

W naszej opinii kluczowym elementem decydującym o wyborze konkretnego dostawcy powinno być oferowane przez dostawcę wsparcie we wdrożeniu programu, w postaci np. narzędzi informatycznych. Im więcej dana instytucja finansowa organizująca PPK weźmie na siebie procesów związanych z wdrożeniem, zapewniając duże wsparcie dla pracodawcy, tym chętniej powinna być wybierana. Mowa tu o każdym etapie od wdrożenia poprzez wieloletni proces obsługi programu. W tym niewątpliwie jest bardzo duża rola brokera. Pomoc klientowi w procesie przygotowawczym, edukacyjnym, przygotowaniu sensownych, jasnych i czytelnych materiałów informacyjnych itp. Jeżeli pracownicy nie znajdą w informacjach korzyści, to będą masowo rezygnować z udziału w PPK.

można zawiesić wpłaty do PPE w pewnych ściśle określonych sytuacjach; ● finanse – składka w pełni finansowana przez pracodawcę, czyli drożej. Może jednak tylko pozornie? Już dzisiaj ogromna rzesza pracodawców jasno mówi, że będzie w pełni finansować składkę na PPK poprzez podniesienie wynagrodzenia pracowników. Twierdzą, że inaczej się nie da, bo wdadzą się w wojnę z własnymi pracownikami, którzy odbiorą potrącenie składki na PPK jako obniżenie wynagrodzenia. Jest to obawa uzasadniona. Proszę milionom ludzi wytłumaczyć, że to jest dla ich dobra i nie jest to zamach na ich wynagrodzenie. Lepiej podnieść wynagrodzenie i mieć pakt pokojowy ze stroną społeczną. Czyli tak czy inaczej będzie to pracodawcę kosztować 3,5% funduszu płac.

Na pewno rolą brokera może być wsparcie klienta w dokonaniu stosownych analiz opłacalności i narażania się na ryzyko ewentualnych kar.

Pracy będzie na pewno dużo, ale „milionów” się raczej na tym nie zarobi.

Można na pewno w sposób znaczący wzmocnić swoje relacje z klientami.

I chyba to jest ten najważniejszy element i szansa dla brokerów. do rezygnacji z udziału w PPK pracodawca zostanie ukarany.

Czy przypadkiem udostępnienie dokumentu ze wzorem skutecznej rezygnacji nie będzie zachęcaniem do rezygnacji? Mamy wielkie wątpliwości, jak ten fakt zostanie zinterpretowany przez strażników prawidłowości prowadzenia PPK przez pracodawcę.

Z punktu widzenia pracodawcy właściwie nie ma za bardzo jasnych kryteriów dokonania wyboru PPK. Ustawa określa te kryteria: ● ocena proponowanych warunków gromadzenia środków z PPK – koszty są stałe, jednakowe dla wszystkich PPK. Może jakiś fundusz pokusi się o promocję dla wszystkich klientów i wprowadzi zasadę braku pobierania kosztów w ciągu pierwszych dwóch lat prowadzenia PPK. Nie czarujmy się, nie ma to żadnego wpływu na wartość funduszu Jana Kowalskiego w przyszłości. Są to kwestie groszowe. ● efektywność w zarządzaniu aktywami – rozumiemy, że historyczna, bo do przyszłej jeszcze nikt dostępu nie ma. Jako przykład i ostrzeżenie złudności tego kryterium warto przypomnieć niedawne wydarzenia, kiedy to bardzo efektywny fundusz, który zachęcał swoimi rewelacyjnymi

A może PPE? Na pierwszy rzut oka pomysł wydaje się bez sensu. Droższy, brak dopłat państwa, w pełni finansowany przez pracodawcę.

Może jednak wcale nie jest tak, że to nie ma sensu. Prawo-

●

Rola PFR TFI Jest jeszcze jedna kwestia, która może budzić wątpliwości.

Jest to specjalna rola PFR TFI

będącego częścią Grupy Polskiego Funduszu Rozwoju. Wiadomo, że instytucja ta będzie pełniła szczególną rolę w PPK, będąc tzw. „wyznaczoną instytucją finansową” zapewniającą powszechny dostęp dla wszystkich pracodawców i niemogącą odmówić pracodawcy umowy o prowadzenie PPK. PFR TFI zawrze więc umowy ze wszystkimi pracodawcami, którzy nie zawrą umowy z innym podmiotem finansowym. Rząd oczywiście podkreśla, że nie ma mowy o uprzy wi le jo wa nej po zy cji PFR TFI, gdyż działać on będzie zgodnie z ustawą o PPK tak samo jak inne podmioty finansowe, dostosowując sposób inwestowania do wieku oszczędzającego. Wydaje nam się, że czas pokaże, ale już dzisiaj wyrażane są obawy, że PFR TFI podpisze umowy na prowadzenie PPK z większością spółek, w których Skarb Państwa posiada udzia ły, bo przy pad kiem Spółki te nie będą w stanie w określonym czasie podjąć decyzji o wyborze jakiegokolwiek in ne go pod mio tu. Moż na przy tym znaleźć sposób na finan so wa nie róż nych pro gra mów rządowych. Jak to będzie wy glą da ło w rze czy wi sto ści, czas pokaże.

Reasumując, naszym skromnym zdaniem, główne zadanie brokera będzie polegało na wsparciu pracodawcy w procesie wdrażania PPK. W mniejszym stopniu przy dokonywaniu wyboru, bo wbrew pozorom wybór jest raczej enigmatyczny. Ewentualnie dokonanie rzetelnej analizy opłacalności wprowadzenia PPE, ale czasu na to jest stosunkowo mało i raczej należy się do tego zabrać już dzisiaj. Pracy będzie na pewno dużo, ale „milionów” się raczej na tym nie zarobi. Można na pewno w sposób znaczący wzmocnić swoje relacje z klientami. I chyba to jest ten najważniejszy element i szansa dla brokerów. Pokazanie klientowi, że posiadanie brokera ma sens i przynosi wymierną korzyść.

Marta Zdzińska koordynator współpracy z klientem strategicznym, Certo Broker Michał Wiśniewski broker ubezpieczeniowy, Certo Broker