ในบรรดาการสื่อสารทุกชนิดของเรา
ไม่มีการสื่อสารใดที่สำคัญต่อชีวิตเรา เท่ากับวิธีที่เราพูดกับตัวเราเอง
บทที่ 2 พู ด ผิ ด ชี วิ ต ผิ ด พ ล า ด
Sheila Murray Bethel
18
1-57.indd 18-19
19
6/28/09 7:01:47 PM
เจนใจ “เป็น” คนชั้นหนึ่ง
เจนใจ “กั บ ” คนชั้ น หนึ่ ง
เจนใจเดินผ่านห้าแถวแรกของที่นั่งชั้นเฟิร์สท์คลาสบนเครื่องบิน เมื่อแลเห็นขนาดเก้าอี้ ที่กว้างใหญ่และพื้นที่ที่แสนสะดวกสบาย แทบจะเป็นสองเท่าของที่นั่งชั้นประหยัดที่เธอ
จองไว้ “เสียงในหัว” ของเธอก็ทำงานทันที “หมั่นไส้! คนพวกนี้ทำอะไรกันนะ ถึงได้ประสบความสำเร็จจนได้นั่งชั้นหนึ่ง” เจนใจไม่รู้ตัวเลยว่า ด้วยวิธีพูดกับตัวเองเช่นนั้น เธอประเมินคนในที่นั่งเฟิร์สท์คลาส
เป็นคนระดับ “ชั้นหนึ่ง” และผลักตัวเองลงไปเป็นคนระดับ “ชั้นสอง” ในชั่วเสี้ยววินาที ไม่เพียงแอบค้อนผูค้ นเหล่านัน้ ด้วยความอิจฉา แต่เมือ่ นัง่ ลงในทีน่ งั่ แคบๆ ของตัวเองแล้ว เจนใจยังอด “พูดต่อ” กับตัวเองอีกไม่ได้ “ชาตินี้เราจะได้นั่งเฟิร์สท์คลาสกับเขาบ้างไหมนี่ เฮ้อ! ทำไมฉันไม่โชคดีอย่างนั้นบ้าง” ตามด้วย “หยุดคิดได้แล้วเจนใจ อย่างเธอคงต้องนั่งที่นั่งชั้นประหยัดไปจนแก่ตาย ทุกวันนี้จะซื้อ บ้านสักหลังยังทำไม่ได้ แค่จะซื้อรถใหม่ก็ยังไม่มีปัญญาเลย” 20
1-57.indd 20-21
เอาล่ะ! กระพริบตาไวๆ ตั้งสติใหม่ เอาใหม่ตั้งแต่แรก รีวายด์เทปใหม่ตั้งแต่ต้นเลย... เจนใจเดินผ่านห้าแถวแรกของที่นั่งชั้นเฟิร์สท์คลาสบนเครื่องบิน เมื่อแลเห็นขนาดเก้าอี้ ที่กว้างใหญ่และพื้นที่ที่แสนสะดวกสบาย แทบจะเป็นสองเท่าของที่นั่งชั้นประหยัดที่เธอ
จองไว้ “เสียงในหัว” ของเธอก็ทำงานทันที “ที่นั่งชั้นหนึ่งนี่มันน่าสบายจริงๆ วันหนึ่งถ้าฉันประสบความสำเร็จ ฉันจะนั่งชั้นนี้บ้าง” ไม่ เ พี ย งไม่ ไ ด้ ป ระเมิ น ว่ า คนที่ นั่ ง ชั้ น เฟิ ร์ ส ท์ ค ลาสเป็ น คนละระดั บ กั บ ตั ว เองเท่ า นั้ น
แต่เมื่อนั่งลงในที่นั่งแคบๆ ที่เธอจองมาแล้ว เจนใจก็ยัง “เตือน” ตัวเองต่อ “เรานี่คิดอะไรเหลวไหล ที่นั่งชั้นหนึ่งไม่ได้เกี่ยวอะไรกับความสำเร็จสักหน่อย คนที่นั่ง ตรงนั้นอาจจะอัพเกรดตั๋วด้วยแต้มสะสมก็ได้ หรือไม่อย่างนั้นก็อาจรวยจากมรดก หรือไม่ก็ มีลูกหลานออกเงินซื้อตั๋วให้ คนที่นั่งเฟิร์สท์คลาสไม่ได้แปลว่าเขาประสบความสำเร็จ และ คนที่นั่งชั้นประหยัดอย่างฉันก็ใช่ว่าจะเป็นคนล้มเหลวสักหน่อย” โอ๊ะโอ! ด้วย “คำพูด” ที่เปลี่ยนไปแค่ไม่กี่คำ เจนใจก็ล้างทัศนคติสีดำที่มีต่อตัวเองได้ ในพริบตา เจนใจจะเป็น “คนชั้นหนึ่ง” หรือ “คนชั้นสอง” ขึ้นอยู่กับ “สมอง” สั่งให้เธอบอกกับตัวเอง
โปรแกรมอับจน
เมื่อมนุษย์เราถูกเขียนโปรแกรมให้เป็นนักสู้ได้ ก็ถูกเขียนโปรแกรมให้อับจนได้เช่นกัน จากผลการศึกษาทีย่ าวนานกว่าสองทศวรรษ Martin Seligman ผูเ้ ขียนหนังสือคลาสสิค “Learned Optimism” ค้นพบว่า ด้วยประสบการณ์ทเี่ ราเรียนรูใ้ นชีวติ เราสามารถโปรแกรม ให้ตัวเราเป็นคน “อับจนหนทาง” ในจิตใต้สำนึกได้ 21
6/28/09 7:01:47 PM
ในการทดลองครั้งหนึ่ง เขานำสุนัขตัวหนึ่งใส่กรงที่มีแผ่นกระจกขวางกลางระหว่าง
ตัวมันกับชามอาหาร สุนัขน้อยที่หิวโหยพยายามที่จะกินอาหารในชาม แต่สิ่งที่มันได้รับ
คือจมูกชนแผ่นกระจกครั้งแล้วครั้งเล่า เวลาผ่านไปหลายชั่วโมง มาร์ตินดึงแผ่นกระจกใสๆ นั้นออก เกิดอะไรขึ้น เจ้าหมาน้อยที่น่าสงสาร แม้จะหิวโหยแค่ไหน และแม้จะไม่มีกระจกใส แต่มันกลับยัง รักษาระยะห่างระหว่างมันกับชามอาหารไว้! ด้วยประสบการณ์ซำ้ ๆ ทีเ่ ลวร้าย เจ้าหมาน้อยหมดความพยายามแล้วทีจ่ ะสูเ้ พือ่ ตัวมันเอง เจ้าหมาน้อยที่เคยเป็นนักสู้ ถึงตอนนี้มันเปลี่ยนนิสัยกลายเป็นหมาขี้แพ้ มันเลือกที่จะไม่สู้ แม้จะไม่มีอุปสรรคเหลืออยู่แล้วก็ตาม แล้วเราล่ะ! กี่สิบปีกันนะที่เรา “พูดกับตัวเอง” ว่า อย่าเสี่ยง ถอยหลัง หยุดสู้ คงไม่ใช่แค่หนึ่งสัปดาห์ หนึ่งเดือน หรือหนึ่งปี เราเรียนรู้เรื่องนี้มาเป็นสิบปี ยี่สิบปี สามสิบปี บางทีอาจตลอดชีวิต
ไฟล์ ที่ ถู ก อั ด ทั บ
ความเครียดมีส่วนทำให้ร่างกายเจ็บป่วย และคนที่มีสุขภาพจิตดี มองโลกในแง่ดี มีแนว โน้มที่จะมีอายุยืนยาวมากกว่าคนที่มองโลกในแง่ร้าย ไม่ ใ ช่ แ ค่ ผ ลทางร่ า งกาย แต่ ถ้ า คุ ณ อ่ า นประวั ติ ข องคนที่ ช นะชี วิ ต คุ ณ จะพบโดยไม่ บังเอิญว่า คนเหล่านี้มักมีวิธีมองโลกทั้งใบในทางบวก และพูดกับตัวเองแต่เรื่องดีๆ เท่านั้น ถ้าคุณอยากชนะชีวิต คุณต้องรู้ความลับข้อนี้ ว่าทุกอย่างที่คุณพูดออกมา มีผลต่อจิตใต้สำนึกของคุณทั้งนั้น จิตใต้สำนึกก็เหมือนกล่องข้อมูลขนาดใหญ่ เปรียบได้กับฮาร์ดดิสก์ในคอมพิวเตอร์ หน้าทีข่ องมันคือคอยบันทึกทุกอย่างทีผ่ า่ นเข้ามาหา ผ่านประสาทสัมผัสทัง้ ห้า (รูป รส กลิน่ เสียง สัมผัส) ถ้าสิ่งนั้นผ่านเข้ามาบ่อยๆ มันก็จะบันทึกทับซ้ำลงไปบ่อยๆ ทุกวัน ทุกเดือน ทุกปี ที่เทปของเราบันทึกสิ่งที่ผ่านเข้ามาซ้ำทับลงไปเรื่อยๆ นับร้อย
นับพันเที่ยว และข้อมูลที่อัดกันอยู่ในฮาร์ดดิสก์นี้ ส่งผลอย่างมากมายต่อการตัดสินใจของเรา ที่มีต่อ ทุกสถานการณ์ในชีวิตของเรา
ฮาร์ดดิสก์เก่าเก็บ
ปี 1969 นักวิจยั สองคนพบว่าปัจจัยสำคัญทีส่ ดุ ทีท่ ำให้คนเรารูส้ กึ หมดความสุขได้มากทีส่ ดุ คือวิธีที่เราพูดกับตัวเอง ใครคนหนึ่งถึงกับเขียนไว้ว่า “ถ้าเราพูดกับเพื่อนอย่างเดียวกับที่เราพูดกับตัวเอง เราจะ ไม่มีเพื่อนเหลืออยู่เลย” เราไม่เคยสังเกตเลยว่าคำพูดที่เรามีต่อตัวเองนั้นเย็นชา และโหดร้ายเพียงใด แต่นั่น
ยังไม่โหดร้ายเท่ากับการที่เรา “เชื่อ” มันอย่างสนิทใจด้วย! คุณอาจไม่เชื่อ ความคิดก็ความคิดสิ แค่แอบคิดร้ายกับตัวเอง ไม่เห็นว่ามันจะต้องเป็น
จริงนี่นา แต่คุณกำลังเข้าใจผิด ทุกคำพูดที่มาจากความคิดในหัวของคุณ ส่งผลกระทบต่อคุณ อย่ า งแน่ น อน ไม่ เ ช่ น นั้ น แล้ ว คงไม่ มี ง านวิ จั ย ออกมามากมายนั บ ชิ้ น ไม่ ถ้ ว น ที่ ร ะบุ ว่ า
ทำไมข้อมูลในฮาร์ดดิสก์โบราณเก่าเก็บของเรา ถึงมีผลต่อการตัดสินใจของเราล่ะ อธิบายง่ายๆ ใครๆ ก็รู้ว่าจิตใจที่เราใช้ทำงานนั้นโดยปกติจะมีสองส่วน คือ ส่วนของ จิตสำนึกและจิตใต้สำนึก เมื่อคุณกำลังเผชิญหน้ากับการตัดสินใจ จิตสำนึกจะส่งคำสั่งไปที่จิตใต้สำนึกให้ค้นหา ข้อมูลที่เก็บไว้ในดิสก์ เพื่อที่มันจะได้ตัดสินใจจากข้อมูลที่ถูกส่งขึ้นมา คุณว่าจิตใต้สำนึกจะส่งอะไรขึ้นมา ถ้าไม่ใช่ข้อมูลที่มันตั้งหน้าบันทึกมาตลอดชีวิต ฮาร์ดดิสก์เครือ่ งนีบ้ นั ทึกข้อมูลซ้ำไปซ้ำมามานานแค่ไหน เอาแค่สมมติงา่ ยๆ ว่า ถ้ามัน ทำงาน 16 ชั่วโมงต่อวัน เป็นเวลาทุกวันมาตลอดอายุของคุณ 16 x 365 x อายุของคุณ = ______ ชั่วโมง
22
23
1-57.indd 22-23
6/28/09 7:01:47 PM
ยิ่งเก่าเก็บเท่าใด ก็ยิ่งไม่น่าแปลกใจที่ฮาร์ดดิสก์ของเราจะเต็มไปด้วยข้อมูลรกเรื้อ ที่โชคร้ายกว่านั้น คือฮาร์ดดิสก์ของเราบันทึกทุกอย่างที่ผ่านมันเข้ามาโดยปราศจากการ กลัน่ กรอง จิตใต้สำนึกไม่มแี บบฟอร์มทดสอบความถูกผิดของข้อมูล มันสันนิษฐานง่ายๆ ว่า ทุกข้อมูลที่ใส่เข้ามา “ถูกต้อง” และ “เป็นจริง” ดังนั้น ทุกคำที่คุณใส่เข้าไป จิตใต้สำนึกจะไม่แยกแยะ ว่าคุณพูดจริง พูดเล่น ประชด เสียดสี จิกกัดตัวเอง มันซื่อพอที่จะคิดว่าทุกอย่างที่คุณเอ่ยออกมาทั้งนอกใจและในใจคือ ข้อเท็จจริง มันจึงตั้งหน้าบันทึกทุกข้อเท็จจริงจากคุณซ้ำแล้วซ้ำเล่า ไม่ต้องสงสัยเลยว่า เหตุใดคุณจึงเชื่อสนิทในสิ่งที่คุณคิด ทั้งๆ ที่บางทีมันก็ไม่มีมูลเอาเสียเลย!
ข้ อ มู ล ผิ ด พลาด 77%
เมื่อแหล่งข้อมูลที่สำคัญที่สุดของจิตใต้สำนึกเรา คือคำพูดของเราที่พูดกับตัวเองใน แต่ละวัน และผลการวิจยั ก็ยนื ยันแล้วว่า คนทัว่ ไปพูดกับตัวเองมากมายถึงวันละ 55,000 คำ! แปลว่าคำพูดทั้งหมดนี้ จะถูกย้อนกลับเข้าไปบันทึกใหม่ในจิตใต้สำนึกทุกครั้ง อะไรจะเกิดขึ้นคงเดาได้ เมื่อคำพูดที่เราพูดกับตัวเองในใจ ส่วนใหญ่เป็นคำพูดบั่นทอน! “ฉันไม่น่าพูดอะไรโง่ๆ อย่างนั้นในที่ประชุมเลย” “พนักงานขายปรายตามองฉันยังกับฉันเพิ่งมาจากบ้านนอก” “โอ๊ย! เกลียดทรงผมอุบาทว์ของตัวเองทรงนี้ชะมัด” “เมื่อกี้ตอบอาจารย์ไปอย่างนั้นได้ยังไง ปัญญาอ่อนจัง” “ขี้ตะกละอย่างเราคงไม่มีทางลดความอ้วนสำเร็จ” “โอ๊ย! จะซกมกไปถึงไหนฉัน” “จ้างให้ก็ไม่ใส่ชุดว่ายน้ำลงสระหรอก ไม่อยากถูกนินทาว่าขายังกับโต๊ะบิลเลียด” สถิติยืนยัน ในบรรดาคำพูด 55,000 คำที่คนส่วนใหญ่พูดกับตัวเอง เป็นคำพูดในทางลบถึง 77%! 24
1-57.indd 24-25
คำสั่งที่เขียนผิด
77% นั้นมากมายแค่ไหน ลองสมมติเล่นๆ ดูก็ได้ สมมติว่ามีบัตรเชิญจากสายการบินเปิดใหม่ เชิญคุณบินไปกลับกรุงเทพฯ-เชียงใหม่ พร้อมที่พักสองคืนและบริการอาหารทุกมื้อฟรี ไม่มีชาร์จ คุณคงรีบกระโจนเข้าใส่ รีบตอบรับคำเชิญในทันใด ของอย่างนี้ไม่ต้องคิดมากก็ได้ ยังไง ก็เอาด้วยอยู่แล้ว แต่ทันทีที่คุณขึ้นไปนั่งบนเครื่องบิน กัปตันเครื่องบินก็แนะนำตัวและแจ้งให้คุณทราบว่า เครื่องบินที่กำลังเตรียมทะยานสู่ฟ้าด้วยโปรแกรมคอมพิวเตอร์บังคับการบินที่ทันสมัยที่สุด ลำนี้ ถูกเขียนโปรแกรมผิดพลาดไว้ ไม่มากไม่มายแค่ 77% 77% ของคำสั่งที่จะควบคุมทิศทางการบินของเครื่องบินลำนี้ เป็นคำสั่งที่เขียนผิด! คุณจะตัดสินใจอย่างไร จะฝืนนั่งเครื่องบินไปถึงเชียงใหม่ หรือจะเก็บกระเป๋าขอลงทันที คุณคงเข้าขั้นบ้าเต็มที ถ้ารู้ว่าโปรแกรมการบินถูกเขียนขึ้นมาผิดพลาด แล้วยังฝืนทนนั่ง เสี่ยงชีวิตต่อไป เพราะไม่เพียงมีโอกาสน้อยมากๆ ที่เครื่องบินลำนี้จะบินไปถึงจุดหมาย แต่ยังมีโอกาสสูงมากๆ ที่เครื่องบินเหล่านี้จะตกกลางทาง!
จะลงเลยหรือไปต่อ
มาถึงตรงนี้ คุณอาจเลิกสงสัย ว่าทำไมคุณถึงยังไปไม่ถึงไหนในสิ่งที่คุณอยากเป็นเสียที งานนีไ้ ม่เกีย่ วกับโชคร้ายหรือโชคดี แต่มนั เกีย่ วกับการโปรแกรมตัวเองผิดพลาดมาตัง้ แต่ตน้ ถึงตอนนี้คุณไม่ต้องสงสัยอีกแล้ว ว่าเหตุใดชีวิตถึงไม่เวิร์ค พยายามเท่าใด ดิ้นรน
แค่ไหน แก้ไขอย่างไร คุณก็ยังไม่ใกล้จุดหมายที่คุณฝันถึง 25
6/28/09 7:01:47 PM
ก็เพราะคุณกำลังพยายามบินจากกรุงเทพฯ ไปเชียงใหม่ ด้วยเครื่องบินส่วนตัวที่เขียน โปรแกรมควบคุมการบินผิดพลาดไว้ 77% ไงล่ะ! ถ้าคุณยังทำหน้าชื่น ฝืนนั่งเครื่องบินลำนี้ต่อไป ก็ไม่ต้องขมขื่นร้องไห้ ถ้ามันพาคุณไป ไม่ถึงจุดหมายสักที แต่ช้าก่อน! แม้ชีวิตเราคือเครื่องบินลำเดียว และเราเปลี่ยนเครื่องบินที่เรานั่งไม่ได้ ทว่าเรายังแก้ไขโปรแกรมควบคุมที่ถูกเขียนผิดพลาดได้! นี่คือข่าวดี!! ไม่สำคัญว่าโปรแกรมเก่าถูกเขียนไว้มั่วซั่วขนาดไหน ไม่ต้องสนใจว่าคุณเคยใส่อะไรในสมองตัวเองมาตลอดชีวิต คุณจะคิดว่าตัวเองเป็นใคร ทำอะไรได้แค่ไหน มีความสามารถมากน้อยเพียงใด มีนิสัย อะไรที่ได้เรื่องหรือไม่ได้เรื่อง ไม่สำคัญอีกแล้ว ว่าคุณเคยคิดกับตัวคุณเองอย่างไร และไม่สำคัญอีกต่อไป ว่าใครจะเคยคิดอะไรกับคุณ นับจากนาทีนี้ไป คุณจะลุกขึ้นมาเป็นคนใหม่ โดยการลงมือเขียนโปรแกรมควบคุม ทิศทางการบินของชีวิตคุณเอง คุณทำได้ และถึงเวลาแล้วที่คุณต้องทำ!!!
ความผิดพลาดเกิดได้เ สมอ และคุณต้องยอมรับมัน แต่จงปฏิบัติกับมันเสมือนเป็น
“ข้อเท็จจริง” อันหนึ่งเท่านั้น อย่าเกาะติดยึดเหนี่ยวอยู่กับมัน นี่คือเทคนิคง่ายดายที่จะเติม พลังส่วนตัวของคุณได้อย่างมหาศาล อย่าปล่อยให้พฤติกรรมในชีวิตประจำวันของคุณ ถูกผลักดันจากถ้อยคำไร้การไตร่ตรอง ที่คุณพูดกับตัวเอง อันเป็นคำพูดผิดๆ ที่เกิดจากการสะสม “ขยะ” ของสิ่งที่คุณได้ยินเกี่ยว กับตัวคุณมาตลอดชีวิต คุณไม่ได้เกิดมาในโลกนี้ เพียงเพื่อจะรู้สึกไม่ดี ไม่เอาไหน ไม่ประสบความสำเร็จ คุณไม่ได้เกิดมาในโลกนี้ เพื่อที่จะมองเห็นแต่มุมที่ไม่ดีของตัวเอง ข้อเสียของตัวเอง ความโง่เง่าของตัวเอง คุณไม่ได้เกิดมาในโลกนี้ เพื่อที่จะรู้สึกว่าตัวเองโชคไม่ดี ตั้งแต่เกิดไปจนตาย อย่ายอมให้คำพูดของคุณเอง เหนี่ยวรั้งตัวคุณเองจากสิ่งที่คุณทำได้และสิ่งที่คุณเป็นได้ จงเปลี่ยนชีวิตทั้งชีวิตของคุณใหม่ ด้วยการลุกขึ้นมาเปลี่ยนวิธีพูดกับตัวคุณเอง!
เปลี่ ย นโปรแกรมตั ว เอง
นี่ เ องคื อ สิ่ ง ที่ ห นั ง สื อ เล่ ม นี้ ก ำลั ง จะพู ด ถึ ง การเปลี่ ย นชี วิ ต ทั้ ง ชี วิ ต ด้ ว ยวิ ธี ง่ า ยๆ แค่ ควบคุมคำพูดของคุณที่มีต่อตัวคุณเอง ให้มีแต่คำพูดที่เป็นประโยชน์ต่อตัวคุณ ไม่ ส ำคั ญ ว่ า วั น นี้ คุ ณ ประสบความสำเร็ จ มากหรื อ น้ อ ยแค่ ไ หน คุ ณ ต้ อ งเลิ ก เพ่ ง เล็ ง ความล้มเหลว ข้อจำกัด ความหวั่นหวาด ความพลาดพลั้ง แล้วหันไปมุ่งเพ่งเล็งเฉพาะสิ่งที่สร้างสรรค์ ยกระดับ เติมเต็ม กระตุ้นพลังแทน เพราะ “คุณทำได้ในสิ่งที่คุณทำได้” คุณจึงใส่พลังทั้งหมดที่คุณมีไปยังสิ่งที่คุณทำได้
สิ่งที่คุณต้องการ สิ่งที่คุณอยากเป็น 26
1-57.indd 26-27
27
6/28/09 7:01:48 PM