Saskia Baas

‘Ik ben nu toch een publiek figuur'

Saskia Baas-van Leeuwen (56) is directeur van de GGD Rotterdam-Rijnmond. In september kreeg zij te maken met de ziekte waarmee ze op haar werk dagelijks bezig is: corona. Ze ervoer nu zelf hoe het is om reukverlies te hebben en deed daar iets mee voor toekomstige patiënten.

‘Ik denk dat het een kwestie van tijd was voordat ik zelf ook te maken zou krijgen met corona, op wat voor soort manier dan ook. Hoe goed je je ook aan de regels houdt, er is altijd een moment van onachtzaamheid of een moment waarop je gewoon pech hebt. Om eerlijk te zijn, maakte ik mij meer zorgen om het verhaal dat naar buiten kwam, dan om hoe ik mij voelde. Ik was ook niet zo heel erg ziek gelukkig. Maar door mijn baan ben ik nu een beetje een publiek figuur. Ik wilde niet dat er een verkeerde beeldvorming zou ontstaan. Je hebt toch een voorbeeldfunctie…

Reukverlies doet geen pijn

Net zoals veel mensen voelde ik me eerst niet lekker, op een zondag volgens mij. Ik had rillingen, spierpijn en hoofdpijn. Ik ken natuurlijk alle symptomen van a tot z dus ik dacht meteen: zou het? De volgende ochtend heb ik een test laten doen en ik kon vrij snel terecht. Een dag later werd ik wakker en ik rook helemaal niks meer. Toen wist ik het natuurlijk wel, ook al moest de uitslag nog bevestigd worden.

Ik schrok niet meteen, maar had meer zoiets van: oké, dit is het dan. Het reukverlies vond ik niet direct het ergste, want het doet geen pijn. Ik had op dat moment meer last van hoofdpijn en dat soort klachten. De crème die ik ’s ochtends altijd voor mijn gezicht gebruik, rook ik niet meer. Ook mijn parfum rook ik niet. Ik dacht eerst nog dat er wat mis was met mijn parfum.

Van voorbeeldfunctie naar patiëntenhulp

Tot op dat moment had ik me eigenlijk nooit zorgen gemaakt. Ik heb gewoon op locatie gewerkt, tot en met de zomer, me altijd keurig aan de regeltjes houdend. Ik heb vier zoons, die niet allemaal meer thuiswonen, maar dat waren ook meteen echt de enige mensen die ik zag buiten mijn man.

‘Het krijgt te weinig aandacht’

Nadat ik het zelf had gehad, ben ik uiteraard wel gaan nadenken. Al die symptomen waar ik dagelijks mee te maken kreeg, had ik nu zelf. Inclusief reukverlies. Natuurlijk wordt dat nog steeds gezien als een milder symptoom, het doet geen pijn en je hoeft er niet voor naar de IC. Maar daardoor denk ik dat we er met zijn allen minder alert op zijn. We geven de lichtere maar vaak langdurige verschijnselen te weinig aandacht.

Geen geur of smaak hebben, ik heb het nu zelf meegemaakt, is gewoon stomvervelend. Daarom hebben wij, samen met de voorzitter van Reuksmaakstoornis.nl, ervoor gezorgd dat er bij het bron- en contactonderzoek in RotterdamRijnmond verwezen wordt naar de patiëntenvereniging. Zodat mensen weten waar ze terecht kunnen met vragen over reuk- en smaakverlies en voor lotgenoten. Ik ben blij dat ik dat vanuit mijn functie heb kunnen doen.

Boterham met kaas

Ik was toen ik ziek werd niet als eerste bezig met het reukverlies. Totdat je een boterham met kaas eet en die niet meer proeft. Dat is gewoon heel raar. Ik verloor een beetje de zin in eten. Normaal gesproken ben ik dol op eten, op koken met lekker veel kruiden, ondertussen lekker ruikend en proevend. Dat was er nu even niet meer bij. Dat vond ik het ergst, dat ik niet meer zo kon genieten van het eten.

Het heeft best lang geduurd, maar nu ruik en proef ik bijna alles weer. Gedurende acht weken ongeveer kwamen, beetje bij beetje, mijn reuk en smaak weer terug. Op een gegeven moment kon ik weer zeggen: zo smaakt een boterham met kaas.

Er zijn geuren waarvan ik me echt niet kan voorstellen dat ik ze nooit meer zou kunnen ruiken. De geur van mijn man bijvoorbeeld, of de geur van versgebakken appeltaart. Dat lijkt me echt een gemis. Ik vond het geurverlies misschien ook wel erger dan het smaakverlies. Je ruikt ook sneller dan dat je proeft, denk ik altijd. Het terugkrijgen van mijn reuk duurde langer dan mijn smaak. Ik vond het wel heel lang duren. Ik kreeg telkens kleine stukjes geur terug. Ik heb het gevoel dat er nog steeds stukjes zijn die ik nog mis, en dat er dingen anders zijn gaan ruiken.

Verse kruiden

Koken ben ik wel gewoon blijven doen voor mijn gezin, maar vond ik lastig. Dan loop je even weg en hoor je ineens achter je iemand gillen: “mam, er brandt iets aan!’’ Ik had niets in de gaten. Dat zet je dan wel aan het denken: als er iets in brand vliegt dan zou mijn neus me dus niet waarschuwen.

Ik ben echt gek op verse kruiden, dus daar oefende ik heel veel mee in de keuken. Ik had een potje basilicum staan, daar rook ik elke dag even aan. Nee, nog steeds niet, morgen weer proberen. Ik snuffelde ook veel aan tijm, rozemarijn en chili.

Dat zijn ook de geuren die ik het meeste miste: verse kruiden, lavendel… Wij houden met het hele gezin heel erg van lekker eten en volle smaken. En een wijntje erbij. Maar wijn smaakte echt nergens naar, ik kon net zo goed water drinken. Heel erg zonde. Soms was het ook handig, trouwens. Zo had ik een keer een stevige curry gemaakt. Normaal gesproken eten we niet heel erg pittig, maar deze was wél flink heet geworden. Mijn mannen zaten echt te zweten aan tafel, terwijl ik hem heerlijk vond.’

SASKIA BAAS

Reuk- en smaakverlies sinds – september 2020

Meest gemiste geur(en) – lekkere geuren in de keuken

Dagelijks leven – directeur Publieke Gezondheid, GGD GHOR Rotterdam-Rijnmond

Thuissituatie – woont met haar man en hun zoons

Vrije tijd – zeilen en schilderen

Lievelingsgerecht – risotto met paddenstoelen, paella met zeevruchten, bouillabaise

Favoriete film – Four Weddings and a Funeral, heerlijke Britse humor

Favoriete boek – Honderd jaar eenzaamheid van Gabriel Garcia Marquez, Een man van Oriana Falacci en vroeger Kruistocht in spijkerbroek van Thea Beckman