photo : http://ffffound.com/image/4c1bea3c5566e27e79cd91021cc4276ba3343c28?c=4797090
¨´ËÁÒ¢‹ Ò Ç
¸Ñ ¹ ÇÒ¤Á 2555
ÊÒÃѵ¶Ð
www.thaiyogainstitute.com
ÊÒÃѵ¶Ð ÊÒÃºÑ Þ ¤Ø  ¡Ñ ¹ ¡‹ Í ¹ »¯Ô · Ô ¹ ¡Ô ¨ ¡ÃÃÁ ¡Ô ¨ ¡ÃÃÁà¤Ã× Í ¢‹ Ò Â กรี น ไลฟ ฯ ฟ ต เนสบางแคเป ด รั บ สมั ค รงาน
¨Ò¡à¾× ่ Í ¹¤ÃÙ
3
หลั ก การตอบ
โยคะนิ ท รา
5 6 7 8
หนั ง สื อ จาริ ก ด า นใน กั บ งานวั น ไหว ค รู
9
ฝ ก ปราณยามเช า เป ด เพลง หรื อ ไม เ ป ด ดี photo : http://designadecor.blogspot.com/2012/11/60-5.html
2
ริ ซ ซี ่
¤Ø ³ ¶ÒÁ àÃҵͺ
1
2 2
à¡็ º µ¡
º·¡Å͹
เส น ก ว ยเตี ๋ ย ว
11
น้ ำ ชาและหมาป ว ย
12
การเข า ฌาณ
13
เดอะลาส เลคเชอร
14
àÃ× ่ Í §ÊÑ ้ ¹
¾ÃÐäµÃ» ® ¡á¡‹ ¹ ¸ÃÃÁ á¹Ð¹ÓË¹Ñ § Ê× Í Ãкº»ÃÐÊÒ··Õ ่ ¤ ÃÙ â ¤ФÇÃÃÙ Œ ผลจากศรทั ้ ง สอง
15
·Õ ่ » ÃÖ ¡ ÉÒ
กวี คงภั ก ดี พ งษ แก ว วิ ฑ ู ร ย เ ธี ย ร ธี ร เดช อุ ท ั ย วิ ท ยารั ต น นพ.ยงยุ ท ธ วงศ ภ ิ ร มย ศ านติ ์ นพ.สมศั ก ดิ ์ ชุ ณ หรั ศ มิ ์
¡ÃÃÁ¡ÒÃ
กฤษณ ฟ ก น อ ย ชนาพร เหลื อ งระฆั ง ชุ ต ิ ม า อรุ ณ มาศ วรพจน คงผาสุ ข วรรณวิ ภ า มาลั ย นวล วิ ล ิ น ทร วิ ภ าสพั น ธ สมดุ ล ย หมั ่ น เพี ย รการ
ÊÓ¹Ñ ¡ §Ò¹
พรทิ พ ย อึ ง คเดชา วั ล ลภา ณะนวล สุ จ ิ ต ฏา วิ เ ชี ย ร
¡Í§ºÃÃ³Ò¸Ô ¡ ÒÃ
จิ ร วรรณ ตั ้ ง จิ ต เมธี ณั ต ฐิ ย า ป ย มหั น ต ณั ฏ ฐ ว รดี ศิ ร ิ ก ุ ล ภั ท รศรี ธนวั ช ร เกตน ว ิ ม ุ ต ธี ร ิ น ทร อุ ช ชิ น พรจั น ทร จั น ทนไพรวั น วิ ส าขา ไผ ง าม วี ร ะพงษ ไกรวิ ท ย ศั น สนี ย นิ ร ามิ ษ
ÈÔ Å »¡ÃÃÁ
กาญจนา กาญจนากร
ÊÒÃѵ¶Ð
¤Ø  ¡Ñ ¹ ¡‹ Í ¹
เข า เดื อ นธั น วาคมแล ว เป น ช ว งเวลาแห ง การทบทวนป เ ก า ที ่ ผ า นไปและเตรี ย มการ สำหรั บ ป ใ หม ท ี ่ จ ะมาถึ ง อยากจะฝากข อ คิ ด ที ่ เ ก็ บ มาฝากจากเฟซบุ ค ดั ง นี ้ photo : Rose Rose Amornsilapa เมื ่ อ จิ ต อ อ นแอ สถานการณ ต รงหน า ดู จ ะเป น ป ญ หา เมื ่ อ จิ ต สมดุ ล สถานการณ เ บื ้ อ งหน า คื อ ความท า ทาย และเมื ่ อ จิ ต เข ม แข็ ง สถานการณ ข า งหน า ก็ ค ื อ โอกาส
»¯Ô · Ô ¹ ¡Ô ¨ ¡ÃÃÁ
12 19 23 26
â¤Ðã¹Êǹ¸ÃÃÁ ³ Ëͨ´ËÁÒÂà赯 ¾ Ø · ¸·ÒÊ ¿ÃÕ àÂ็ ¹ ÇÑ ¹ ¾Ø ¸ àÇÅÒ 17.00 – 18.30 ¹. 12ธ.ค. ครู ว ิ ล ิ น ทร วิ ภ าสพั น ธ (เตย) โยคะในสวนธรรม 19ธ.ค. ครู ท ิ พ าภรณ ใจรั ก ษ (เดี ย ร ) โยคะในสวนธรรม â¤ÐÍÒÊ¹Ð¢Ñ ้ ¹ ¾× ้ ¹ °Ò¹à¾× ่ Í ¤ÇÒÁÊØ ¢ ÊÓËÃÑ º ¼Ù Œ à ÃÔ ่ Á µŒ ¹ เดื อ นธั น วาคมจั ด วั น อาทิ ต ย ท ี ่ 23 เวลา 9.00 – 15.00 น. ที ่ ช ั ้ น 6 ห อ ง 262 คณะมนุ ษ ยศาสตร มศว ประสานมิ ต ร ค า ลงทะเบี ย น 650 บาท â¤Ðã¹Êǹ¸ÃÃÁ ³ Ëͨ´ËÁÒÂà赯 ¾ Ø · ¸·ÒÊ ¿ÃÕ àÂ็ ¹ ÇÑ ¹ ¾Ø ¸ àÇÅÒ 17.00 – 18.30 ¹. 26ธ.ค. ครู จ ิ ร ภา เหลื อ งเรณู (หนึ ่ ง ) โยคะในสวนธรรม
¡Ô ¨ ¡ÃÃÁà¤Ã× Í ¢‹ Ò Â
¡ÃÕ ¹ äÅ¿Š Ï ¿ µ à¹ÊºÒ§á¤¡ÓÅÑ § à» ´ ÃÑ º ÊÁÑ ¤ à 1) ประชาสั ม พั น ธประจำสำนั ก งาน คุ ณ สมบั ต ิ : เพศหญิ ง ไม จ ำกั ด อายุ วุ ฒ ิ ป วช.ขึ ้ น ไป ยิ ้ ม เก ง ชอบพบปะผู ค น 2) ครู ส อนออกกำลั ง กาย คุ ณ สมบั ต ิ : เพศชายหรื อ หญิ ง อายุ 22-35 ป วุ ฒ ิ ป ริ ญ ญาตรี พ ละศึ ก ษา หรื อ วิ ท ยาศาสตร ก ารกี ฬ า 3) ครู ส อนร อ งเพลง คุ ณ สมบั ต ิ : เพศชายหรื อ หญิ ง อายุ 22 - 35 ป พนั ก งานทุ ก คนได อ อกกำลั ง กาย-ไปปฏิ บ ั ต ิ ธ รรมฟรี เ งิ น เดื อ น-สวั ส ดิ ก ารดี ติ ด ต อ www.greenlifefitness.net
2
ÊÒÃÑ µ ¶Ð ÃÔ««Õ่ ชี ว ิ ต มี โ รคประจำตั ว อยู อ ย า งที ่ เ วลาจะคุ ย จะบอกใครก็ ใ ห ร ู ส ึ ก อายเขาจั ง จนต อ งใช ช ื ่ อ เล น เรี ย กน า รั ก ๆ ว า “ริ ซ ซี ่ ” หรื อ ริ ด สี ด วงทวาร นั ่ น เอง ความจริ ง อาการนี ้ ไ ม ไ ด เ ป น ครั ้ ง แรกเคย เป น มาแล ว เมื ่ อ ป 47 จำได ว า ครั ้ ง นั ้ น เจ็ บ ปวด บวม ทรมาน เลื อ ดออกทุ ก ครั ้ ง ที ่ ต อ งเบ ง ถ า ย อั ก เสบยาวนานจนสุ ด ท า ยเพี ย งแค ผ ายลมก็ ม ี เ ลื อ ด ออกถึ ง ขนาดต อ งใช ผ า อนามั ย นั ่ ง ได ไ ม เ ต็ ม ก น ท า ยสุ ด จึ ง ตั ด สิ น ใจไปพบแพทย ณ โรงพยาบาล เอกชนมี ช ื ่ อ แห ง หนึ ่ ง ซึ ่ ง ใกล ท ี ่ ท ำงานผ า นการ คั ด กรองโรคแล ว คุ ณ พยาบาลก็ ส ง ตั ว ไปแผนก ศั ล ยกรรม คุ ณ หมอตรวจดู อ าการแล ว นั ด ผ า เลย โดยไม ได ใ ห ข อ มู ล ความรู อ ะไรแก เ รา บอกแต เพี ย งว า “ไม ย ากแค ต ั ด แล ว กลั บ บ า นได เ ลย”ไอ เ รา ก็ ค ิ ด แค ว า “โอ โ ห ง า ยขนาดนั ้ น เลยหรอ” ด ว ย ความทรมานและอยากหาย จึ ง ไม ถ ามอะไรหมอ เหมื อ นกั น ตอนผ า ตั ด มั น ก็ ง า ยจริ ง แหละ แต ห ลั ง จากนั ้ น สิ ต อ งลางานต อ อี ก เกื อ บ 20 วั น เพราะไม ส ามารถนั ่ ง ได ต ามปกติ ต อ งนอนตะแคง ตั ว อยู บ นโซฟา และคนที ่ ด ู แ ลเราอย า งดี ค รั ้ ง นี ้ ก็ ห นี ไ ม พ น แม ทำให ร ั ก แม ม ากขึ ้ น อี ก เป น กอง ประโยชน ท ี ่ ไ ด จ ากการผ า ตั ด ครั ้ ง นั ้ น ทำให ร ู ว า การดู แ ลแผลให ส ะอาด ไม ต อ งอะไร มาก แค ใ ช น ้ ำ สะอาดนี ่ แ หละ หมั ่ น ล า งแล ว ซั บ ให แห ง เท า นั ้ น ก็ เ พี ย งพอแล ว ผ า นมาอี ก 8 ป น อ งริ ซ ซี ่ เ ริ ่ ม กลั บ มาทำพิ ษ อี ก ครั ้ ง ทั ้ ง ที ่ เ ราก็ พยายามดู แ ลตั ว เองอย า งดี ท ั ้ ง เรื ่ อ งอาหารการกิ น ก็ จ ะเน น พื ช ผั ก เสี ย มากกว า การบริ โ ภคเนื ้ อ สั ต ว เรื ่ อ งของการขั บ ถ า ยก็ จ ะพยายามถ า ยให ไ ด ท ุ ก วั น แม จ ะถ า ยไม เ ป น เวลาก็ ต าม แต น ิ ส ั ย ที ่ ค ุ น เคยและห า มกั น ไม ไ ด คื อ “เบ ง ” (มี ค นเคยเล า ให ฟ ง ว า พระภิ ก ษุ ห า มเบ ง การเบ ง ถื อ เป น อาบั ต ิ ด ว ย)
3
¨Ò¡à¾× ่ Í ¹¤ÃÙ แต จ ุ ด เริ ่ ม ต น ของการได เ ลื อ ดจากริ ซ ซี ่ ส ำแดงฤทธิ ์ ครั ้ ง นี ้ คื อ ท อ งเสี ย เริ ่ ม ต น ด ว ยการถ า ยท อ ง ที ่ ค ล อ งมาก รอบที ่ 1, 2, 3 ยั ง คงเป น ปกติ ผ า นไปถึ ง รอบที ่ 4 เพี ย งเท า นั ้ น ก็ เ ริ ่ ม ได เ ลื อ ด หลั ง จากวั น นั ้ น ทุ ก ครั ้ ง ที ่ ถ า ยจะมี เ ลื อ ดสดหยดออก มาทุ ก ครั ้ ง ที ่ ท ำการเบ ง ”อึ ” ตลอดระยะเวลา ยาวนานกว า 10 วั น แล ว ในที ่ ส ุ ด แผลก็ แ ห ง และเลื อ ดหยุ ด ไหลไป จึ ง เกิ ด เป น ความชะล า ใจว า “อื ม แล ว มั น ก็ แ ห ง เอง” ดั ง นั ้ น ในครั ้ ง ต อ ๆ มา จึ ง รอให ม ั น แห ง เองเช น เดิ ม โดยครั ้ ง ที ่ 2 กว า เดื อ น ครั ้ ง ที ่ 3 กว า 2 เดื อ น จนล า สุ ด ครั ้ ง ที ่ 4 ซึ ่ ง ครั ้ ง นี ้ ต า งไปจากเดิ ม จากแค ห ยดเลื อ ดกลาย เป น พุ ง ดั ง สายน้ ำ ทุ ก ครั ้ ง ที ่ ท ำการเบ ง ยาวนานกว า 2 สั ป ดาห จนเริ ่ ม เกิ ด อาการหน า มื ด คนรอบข า ง เริ ่ ม ทั ก ถามว า “ไม ส บายหรื อ ดู ต ั ว เหลื อ งซี ด จั ง ” ใช แ ล ว จากการเสี ย เลื อ ดมาก จนกำลั ง จะเข า สู สภาวะเลื อ ดจางได อี ก ทั ้ ง อาหารการกิ น ที ่ บ ริ โ ภค เพี ย งผั ก มี โ ปรตี น จากเพี ย งไข แ ละน้ ำ เต า หู แต อ าจไม เ พี ย งพอต อ การทดแทนเลื อ ดที ่ ส ู ญ เสี ย ไป จึ ง ตั ด สิ น ใจไปพบหมออี ก ครั ้ ง ครั ้ ง นี ้ ย ั ง คงเป น โรงพยาบาลเอกชนใกล ท ี ่ ท ำงานแต ต า งสถานที ่ จากครั ้ ง แรก จากการตรวจรั ก ษาครั ้ ง นี ้ ท ำให ม ุ ม ที ่ เ คย มองหมอเปลี ่ ย นไป หลั ง จากคุ ณ หมอตรวจวิ น ิ จ ฉั ย เสร็ จ ก็ อ ธิ บ ายสาเหตุ แ ละอาการให ฟ ง พร อ มภาพ ประกอบการบรรยายจนเราเข า ใจ หมอบอกว า “ริ ด สี ด วงทวาร ไม ใ ช โ รค แต เ ป น ความเสื ่ อ มของร า งกาย” ด ว ยสั ณ ฐานกาย มนุ ษ ย ท ี ่ ต ั ้ ง ตรงต า นแรงดึ ง ดู ด ของโลกและลำไส ใหญ เ ป น ไส ต รง ขั บ ถ า ยของเสี ย ออกมาทางรู ท วาร ซึ ่ ง ภายในส ว นปลายของลำไส จ ะมี ห มอนรองก อ น อุ จ จาระจะผ า นกล า มเนื ้ อ หู ร ู ด ออกมา เมื ่ อ ใช ง าน ไปนานเข า หมอนนั ้ น เสื ่ อ มก็ จ ะเลื ่ อ นไหลออกมา ตามอุ จ จาระ photo : http://www.allure.com/beauty-trends/blogs/ daily-beauty-reporter/2011/01/how-to-keep-palepolish-looking-clean.html
ÊÒÃѵ¶Ð เมื ่ อ ไหลออกมาแล ว กล า มเนื ้ อ หู ร ู ด ป ด ก็ จ ะรั ด ส ว น ที ่ เ ลื ่ อ นออกมาไว นานเข า เกิ ด การคั ่ ง ของเลื อ ดดำ จนกลายเป น การอั ก เสบ ยิ ่ ง กลายเป น ความ บาดเจ็ บ เมื ่ อ ถู ก ครู ด ด ว ยเศษกากอาหารขณะ ขั บ ถ า ยจนเกิ ด เป น บาดแผล ดั ง นั ้ น คำแนะนำของ หมอคื อ เมื ่ อ ปลดทุ ก ข เ สร็ จ แล ว ทำการชำระล า ง ให ส ะอาด รวมถึ ง นิ ้ ว มื อ โดยเฉพาะนิ ้ ว ชี ้ ที ่ จ ะใช ด ั น ส ว นที ่ ย ื ่ น ออกมาให ก ลั บ เข า ไปอยู ใ นรู ท วารหลั ง หู ร ู ด ควรจะต อ งตั ด เล็ บ ให ส ั ้ น ป อ งกั น การขี ด ข ว น และล า งให ส ะอาดก อ นทำการกดดั น ทุ ก อย า งกลั บ เข า ไป ภาระกิ จ นี ้ ต อ งทำด ว ยตั ว เอง ไม ม ี ใ คร สามารถช ว ยเหลื อ ได การรั ก ษาครั ้ ง นี ้ หมอเพี ย ง ให ย าขี ้ ผ ึ ้ ง มาเหน็ บ เพื ่ อ บรรเทาอาการบวมอั ก เสบ และ ช ว ยหล อ ลื ่ น ในการขั บ ถ า ย โดยหมอให เหตุ ผ ลว า ยาเหน็ บ เป น ยารั ก ษาอาการเฉพาะที ่ ซึ ่ ง เหมาะสมกว า ยากิ น เนื ่ อ งจากยาเมื ่ อ กิ น เข า ปากไป ยั ง ต อ งผ า นไปยั ง อวั ย วะต า งๆ ของ ร า งกาย ขณะที ่ ส ว นที ่ เ ราต อ งการรั ก ษา เป น ส ว น ปลายสุ ด ของระบบทางเดิ น อาหาร ดั ง นั ้ น ไม ร ู เหมื อ นกั น ว า ฤทธิ ์ ข องยาผ า นไปยั ง ส ว นไหนบ า ง หลั ง จากเหน็ บ ยาไปเพี ย งครั ้ ง แรกเลื อ ดที ่ เ คยไหล ขณะเบ ง ถ า ยก็ ห ยุ ด ทั น ที หมอบอก ว า “อาการ ที ่ เ ป น ยั ง ไม น า เป น ห ว ง แค อ าจสร า งความรำคาญ ให เ ป น พั ก ๆ ท อ งผู ก ก็ เ กิ ด ได ท อ งเสี ย ก็ เ กิ ด ได ครั ้ ง หน า หากเกิ ด อาการเช น นี ้ อ ี ก ยาเหน็ บ ตั ว นี ้ สามารถหาซื ้ อ ได ท ั ่ ว ไปตามท อ งตลาด ทดลอง เหน็ บ ดู หากอาการไม ด ี ข ึ ้ น เราค อ ยว า กั น ” ผ า นไป 1 สั ป ดาห เมื ่ อ ร า งกายกลั บ เข า สู สภาวะปกติ ด ว ยวิ ญ ญาณของชาวโยคะจึ ง ได กลั บ มาคิ ด เพิ ่ ม เติ ม การเยี ย วยาด ว ยตนเอง โดย การขั บ ถ า ยให ไ ด ท ุ ก เช า ในช ว ง 7 นาิ ก า ซึ ่ ง ตำราแพทย แ ผนไทยว า ไว ว า เป น ช ว งเวลาที ่ เหมาะสม เนื ่ อ งจากเสมหะทำงาน โดยมี ว าตะตาม นั ่ น คื อ คู ต เสมหะบริ เ วณลำไส ใ หญ จะช ว ยหล อ ลื ่ น อุ จ จาระให อ อกมาได โ ดยง า ย
ขณะเดี ย วกั น ลมที ่ ต ามมาจะทำหน า ที ่ ใ นการช ว ย บี บ ขั บ และ ดั น กากออกมา เมื ่ อ ถ า ยเสร็ จ เรี ย บร อ ยก็ ท ำความสะอาดก น และมื อ แล ว ใช น ิ ้ ว น อ ย ๆ ดั น ติ ่ ง ที ่ ย ื ่ น ออกมากลั บ เข า ไป หลั ง จาก นั ้ น ขมิ บ หู ร ู ด ไว แล ว ขึ ้ น เสื ่ อ โยคะ เพื ่ อ เข า สู ท า วิ ป ริ ต กรณี ม ุ ท รา พร อ มทำมู ล พั น ธะประกอบ ไปด ว ย ผลจากการปฏิ บ ั ต ิ จ ะออกมาเป น เช น ไร ยั ง ตอบไม ไ ด ณ วั น นี ้ แต อ ย า งน อ ยก็ ไ ด เ ริ ่ ม ต น ทดลองทำกั บ ตั ว เอง คงต อ งอดใจรอดู ผ ลกั น ต อ ไปด ว ยใจที ่ ม ี ส ติ แล ว จะมาแบ ง ป น ประสบการณ ใ ห ท ุ ก คนรู เพราะเชื ่ อ ว า ความ เสื ่ อ มนี ้ คงมี อ ยู ใ นอี ก หลาย ๆ คน
ÅÙ¡¤¹¡ÅÒ§
4
ÊÒÃѵ¶Ð
¤Ø ³ ¶ÒÁàÃҵͺ
¶ÒÁ
ËÅÑ¡¡Òõͺ มี ค ำถามมากมายจากผู ฝ ก ทำให ค ิ ด ถึ ง ครู บางคำถามรู ส ึ ก ว า เอ!เราไม ใ ช ห มอ แต ท ี ่ แ น ๆ คื อ รู ส ึ ก ได เ ลยว า มนุ ษ ย เ ราต อ งการการใส ใ จหนู ม ี ค ำถามดั ง นี ้ ค ะ 1.กระดู ก คอไม ด ี หมอให บ ริ ห าร ต อ งทำท า ไหนดี ค ะ? (แนะนำท า พรหมมุ ท ราไป) 2.ข อ เข า ไม ด ี ม ี อ าสนะท า ไหนช ว ยได ม ั ้ ย คะ? 3.ท า ตั ๊ ก แตนยกขาไม ข ึ ้ น ทำยั ง ไงดี ค ะ? (ยกข า งเดี ย วได ยกสองข า งไม ไ ด ) 4.ทำไมฝ ก อาสนะเสร็ จ แล ว ร อ นวู บ ๆที ่ ห ลั ง 5.ทำไมท า โยคะมุ ท ราทำแล ว โล ง จั ง ? 6.ตอนทำป ศ จิ ม โมตตาสนะรู ส ึ ก วาบๆที ่ ส ั น หลั ง ค ะ ? (แอบคิ ด ว า โห!พลั ง กุ ณ ฑลิ น ี เ คลื ่ อ นหรื อ นั ่ น ) ขอคำแนะนำหน อ ยนะคะ มื อ ใหม จ ริ ง จริ ง
µÍº
ก อ นอื ่ น ผมขออ า ง ลั ก ษณะวิ ธ ี ต อบ 4 ประการ ที ่ พ ระธรรมป ฎ กเขี ย นไว ใ น “พุ ท ธวิ ธ ี ก ารสอน” ก. ป ญ หาที ่ ค รู ส ามารถตอบตรงไปตรงมา ข. ป ญ หาที ่ ค รู พ ึ ง ย อ นถาม ค. ป ญ หาที ่ ต อ งแยกความตอบ ง. ป ญ หาที ่ ค รู พ ึ ง ยั บ ยั ้ ง เสี ย คำถามข อ 1 - 2 คงต อ งค อ ยๆ แยกแยะรายละเอี ย ดออกมาก อ น กระดู ก คอไม ด ี ข อ เข า ไม ด ี ยั ง เป น ข อ มู ล ที ่ ก ว า งเกิ น ไป หากเป น หมอ หมอเขาจะวิ เ คราะห อ อกมาก อ นว า เกิ ด จากกล า มเนื ้ อ เกิ ด จากกระดู ก หรื อ สาเหตุ ใ ด แล ว จึ ง ค อ ยให ค ำแนะนำได ผู เ รี ย นนั ้ น เขาไม ร ู เขาก็ ถ ามกว า งๆ เราเป น ครู เราตอบส ง เดชไม ไ ด เราต อ งรั บ ผิ ด ชอบในคำตอบของเรา ทางที ่ ด ี ผ มคิ ด ว า เราในฐานะครู โ ยคะ ควรทำในสิ ่ ง ที ่ เ ราชำนาญ ในสิ ่ ง ที ่ เ ราฝ ก ฝนมา คื อ การที ่ เ รามี ท ั ศ นะพึ ่ ง ตนเองทางด า นสุ ข ภาพ เราควรทำงานความคิ ด กั บ นั ก เรี ย น ชวนให เ ขาลองทบทวนตนเอง ลองค อ ยๆ เรี ย นรู ต นเอง ชวนให เ ขาเริ ่ ม สนใจที ่ จ ะเป น หมอให ก ั บ ตนเอง ชวนให เ ขาตระหนั ก ว า คนที ่ ม ี ข อ มู ล เกี ่ ย วกั บ เขามากที ่ ส ุ ด ก็ ค ื อ ตั ว เขาเอง นั ก เรี ย นบางคนคงไม อ ดทนกั บ เรา เขาอยากได ค ำตอบสำเร็ จ รู ป เขาอยากได ค วามมั ่ น ใจจากผู เ ชี ่ ย วชาญ ซึ ่ ง ผมคิ ด ว า ไม ใ ช ภ ารกิ จ ของครู โ ยคะตามตำราดั ้ ง เดิ ม น ะ คำถามข อ 3 อาจจะลองย อ นถาม เพราะจริ ง ๆ แล ว คนถามเขามี ค ำตอบอยู แ ล ว นะ เพี ย งแต เ ขาไม ย อมรั บ ในคำตอบที ่ ต นมี อ ยู และบทบาทหน า ที ่ ข องเราครู โ ยคะคื อ นำพาคนไปรู ค วามจริ ง ของตนเอง ไม ใ ช พ าคนที ่ ป ฏิ เ สธความจริ ง ในตนเองไปหาอะไรนอกตั ว เพื ่ อ หวั ง จะมากลบเกลื ่ อ น
5
ÊÒÃѵ¶Ð ข อ 4 5 6 ผมคิ ด ว า มั น ไม ใ ช ค ำถาม ผมมองว า มั น เป น ประโยคบอกเล า ดั ง ที ่ เ ราเอ ย ไว แ ต ต น หนู เ ชื ่ อ ว า มนุ ษ ย ต อ งการการใส ใ จ ผมคิ ด ว า นั ก เรี ย นเขากำลั ง ต อ งการความเอาใจใส จ ากครู เราทำหน า ที ่ ข องเราไปตามสมควรนะ
¶ÒÁ
½ƒ¡»ÃÒ³ÂÒÁàªŒÒ เรี ย นคุ ณ ครู ท ี ่ เ คารพ ยิ น ดี ม ากครั บ ที ่ ไ ด ม ี โ อกาสไปร ว มไหว ค รู " ในดวงใจ"ของพวกเราและหวั ง ว า คงจะมี ต อ ไปทุ ก ๆ ป ด ว ยครั บ จากการนำฝ ก ของครู ญ ี ่ ป ุ น ทำให ผ มเสี ย ใจที ่ ต นเองได ห า งหายไปนานจากการฝ ก โยคะแบบที ่ ชอบของสถาบั น ฯของเราและตั ้ ง ใจจะกลั บ มาเริ ่ ม ฝ ก ใหม ขอรบกวนครู ไ ด เ มตตาแนะนำด ว ยครั บ ว า ก อ นจะฝ ก อาสนะผมควรเริ ่ ม ฝ ก ปราณายามะแบบไ หน (กปาละภาติ - บาสติ ก ะ)และแค ไ หน (จำนวนครั ้ ง และรอบ) จึ ง จะเหมาะสม
µÍº
จะให ผ มตอบแบบเจาะจง ต อ งขอออกตั ว ว า ไม ร ู ค ำตอบ คงได แ ต ต อบเป น หลั ก กว า งๆ แล ว ฝากไปพิ จ ารณา นำไปปรั บ ใช ใ ห ส อดคล อ งกั บ ตน ผมมองการฝ ก ลมหายใจเป น ระดั บ ๆ ดั ง นี ้ ¾×้¹°Ò¹ หายใจด ว ยหน า ท อ ง (เข า ท อ งพอง ออกท อ งยุ บ ) 5 รอบ หายใจด ว ยทรวงอก (เข า แอ น อก ออกป ด ทรวงอก) 5 รอบ ขั ้ น กลาง หายใจช า หายใจด ว ยทรวงอก อั ต ราส ว น 1ต อ 1 5 รอบ หายใจช า หายใจด ว ยทรวงอก อั ต ราส ว น 1ต อ 2 5 รอบ อนุ โ ลมะ วิ โ ลมะอั ต ราส ว น 1ต อ 2 10 รอบ อุ ช ชายี อ ั ต ราส ว น 1ต อ 2 10 รอบ ¢Ñ้¹ÊÙ§ ภั ส ตริ ก า 10 รอบ สำหรั บ ผู ส นใจฝ ก ปราณายามะ เป น ส ว นหนึ ่ ง ของการฝ ก โยคะประจำทุ ก วั น ก็ อ าจจะเริ ่ ม จากง า ยไปยากตามลำดั บ โดยให เ วลาร า งกายได จ ั ด ปรั บ จนลงตั ว ค อ ยๆ ขยั บ ไปทำขั ้ น ถั ด ไป วิ ธ ี ต รวจสอบง า ยๆ ก็ ค ื อ ฝ ก หายใจเสร็ จ แล ว เรารู ส ึ ก สบาย ไม เ หนื ่ อ ย ไม อ ึ ด อั ด ไม เ วี ย นศี ร ษะ ก็ ส ามารถขยั บ ขึ ้ น ไปได ในคำถามระบุ ว า จะฝ ก ปราณก อ นอาสนะ อั น นี ้ ผ มไม ค อ ยแน ใ จ http://www.flickr.com/photos/62077475@N08/6908844845/
6
ÊÒÃѵ¶Ð
¤Ø ³ ¶ÒÁàÃҵͺ เพราะหากอิ ง ตามตำราโยคะดั ้ ง เดิ ม ปารณายามะนั ้ น ฝ ก หลั ง จากโยคะ และจากประสบการณ ข องผมเอง ก็ ร ู ส ึ ก ว า มั น เป น ไปตามลำดั บ เช น นั ้ น เคยลองฝ ก ปราณฯ ก อ นฝ ก อาสนะ ก็ พ บว า ไม ส บายเท า กั บ ฝ ก อาสนะเสี ย ก อ น ส ว นกปาลภาติ เ ป น กิ ร ิ ย า ฝ ก ก อ นปราณฯ พบว า ช ว ยให ก ารฝ ก ปราณเป น ไปได ง า ยขึ ้ น เมื ่ อ ฝ ก กปาลภาติ จ นชำนาญแล ว ก็ อ าจจะไม ต อ งฝ ก ก อ นปราณฯ แต น ำมาผสมผสานในภั ส ตริ ก าได เ ลย ฝากพิ จ ารณา แล ว นำไปออกแบบการฝ ก โยคะยามเช า ของตนเองนะครั บ
¶ÒÁ
à» ´ à¾Å§ ËÃ× Í äÁ‹ à » ´ ´Õ ครู หนู ม ี เ รื ่ อ งอยากปรึ ก ษา คื อ หนู ท ำโยคะในความเงี ย บแล ว ฟุ ง ตลอดเลย ฟุ ง จนเครี ย ด หนู เ ลยลองลื ม ตา ก็ พ อรู ส ึ ก ดี ข ึ ้ น แต ใ จก็ ป ระหวั ด ไปถึ ง เสี ย งครู ท ี ่ เ คยได ฝ ก มา เหมื อ นโหยหาเสี ย งแบบนั ้ น จนหงุ ด หงิ ด หงุ ด หงิ ด ที ่ ไ ม ไ ด ม ี เ สี ย งครู ถ า หนู จ ะฝ ก โดยการลื ม ตา ซึ ่ ง หนู ไ ม ร ู เ กี ่ ย วกั น หรื อ เปล า ที ่ ห นู ช อบการวิ ป ส นาสายหลวงพ อ เที ย นที ่ ใ ห ล ื ม ตาได และถ า หนู จ ะฝ ก โดยการเป ด เสี ย งไปด ว ยซึ ่ ง สั ก พั ก หนู ก ็ จ ะรำคาญแล ว หนู ก ็ จ ะป ด สลั บ กั น ไป หรื อ ว า จะหั ก ดิ บ ไม ต อ งฟ ง เสี ย งใครเลย หนู ส ั บ สนในวิ ธ ี ก ารที ่ เ หมาะสมกั บ ตั ว เองค ะ
µÍº
ดี ใ จจั ง ที ่ เ ราถามคำถาม (แปลว า ได ฝ ก ) ชอบคำถามของเราครั บ อธิ บ ายอย า งละเอี ย ด ระบุ ป ญ หา พร อ มที ่ ม าของป ญ หา มี แ นวทางที ่ จ ะคลี ่ ค ลายป ญ หา เสนอเป น ตั ว เลื อ ก ตอนนี ้ เ รามี ท างออก ก) เป ด เพลงคลอไป ข) หั ก ดิ บ ไม เ ป ด เพลง ค) ใช ท ั ้ ง ก และ ข โดยพิ จ ารณาเอาว า ตอนนี ้ พ อไหว ก็ ใ ช ข, ถ า ไม ไ หวจริ ง ๆ ก็ ใ ช ก ผมฝากพิ จ ารณาเพิ ่ ม อี ก นิ ด อยากให ต ั ้ ง "ผลที ่ เ ราต อ งการ" มาประกอบด ว ย ในที ่ น ี ้ ก ็ ค ื อ ความสงบ งั ้ น วั น แรกลองทำ ก) และประเมิ น ผล วั น พรุ ง นี ้ ล องทำ ข) แล ว ประเมิ น ผล วั น มะรื น ลองทำ ค) แล ว ประเมิ น ผล ซึ ่ ง จะทำให เ รามี ข อ มู ล ในการตั ด สิ น ใจว า ณ ป จ จุ บ ั น เราควรทำแบบใด น ะ รู ส ึ ก ว า ตั ว ผมเองไม ไ ด ต อบอะไรเลยนะ แค ท วนคำถามของเรา ให เ ราได อ า นน ะ
7
photo : http://awakenedlotus.tumblr.com/archive
ÊÒÃѵ¶Ð ¶ÒÁ
âÂ¤Ð¹Ô · ÃÒ ไปสอนโยคะ นั ก เรี ย นมาถามเรื ่ อ งโยคะนิ ท รา บอกว า เห็ น มี ห นั ง สื อ ชื ่ อ นี ้ ตอบไปว า ไม ท ราบว า คื อ อะไร เพราะไม เ คยอ า นและยั ง ไม เ คยได ย ิ น ค ะ ถามต อ ไปว า ของร า นหนั ง สื อ ที ่ ไ หน ก็ บ อกว า จำไม ไ ด ครู เ คยเห็ น บ า งไหมคะ หนู ไ ม เ คยเห็ น เลยไม แ น ใ จว า เขาหมายถึ ง อะไรเหมื อ นกั น
µÍº
โยคะนิ ท รา คล า ยกั บ เทคนิ ค การผ อ นคลายอย า งลึ ก (DRT)ที ่ พ วกเราสอนนั ก เรี ย นตอนท า ยข องอาสนะ สิ ่ ง ที ่ เ หมื อ นกั น คื อ นำไปสู ค วามผ อ นคลาย สิ ่ ง ที ่ ต า งกั น คื อ ของเราจะจำกั ด อยู ใ นกรอบของจิ ต อั น ตั ้ ง มั ่ น สมาธิ ขณะที ่ ข องอิ น เดี ย เขาผสมผสานมี ท ั ้ ง guided meditation, visualization, imagination, สะกดจิ ต ฯลฯกำลั ง เป น ที ่ น ิ ย มในอิ น เดี ย ตามร า นขายซี ด ี จะมี ซ ี ด ี แ นะนำการฝ ก โยคะนิ ท ราหลายเวอร ช ั ่ น ซึ ่ ง ผู ผ ลิ ต แต ล ะคน ก็ จ ะมี ล ู ก เล น มี อ ะไรน า สนใจออกมามาก ตามประสาอิ น เดี ย ที ่ ช า งคิ ด ผมตั ้ ง ข อ สั ง เกตว า สำหรั บ คนอิ น เดี ย เขามี ว ั ฒ นธรรมแห ง ความหลากหลายดั ง นั ้ น คนอิ น เดี ย ด ว ยกั น ก็ แ ยกแยะออก ส ว นคนไทย โดยส ว นใหญ เ ราเชื ่ อ ในคำพู ด คนเราเกรงใจที ่ จ ะตั ้ ง คำถาม เกรงใจที ่ จ ะวิ จ ารณ ค วามคิ ด ผู อ ื ่ น พอมี โ ยคะนิ ท รา แถมยั ง มี ห ลายเวอร ช ั ่ น เมื ่ อ ขาดวิ จ ารณญาณแยกแยะ บวกกั บ ความยึ ด ติ ด ในสิ ่ ง ที ่ ต นได ม า นั ก เรี ย นก็ “งง” เห็ น ด ว ยกั บ ที ่ เ ราทำครั บ คื อ “ย อ นถาม” พอมี ก รณี แ บบนี ้ ผ มมั ก จะย อ นถามว า ไปเอามาจากไหน ใครบอก มี อ ะไรยื น ยั น อ า งอิ ง ได ไ หมอวดอ า งสรรพคุ ณ เกิ น จริ ง หรื อ เปล า ฯลฯ เราคงทำได แ ค ส ะกิ ด ให เ ขา "ใช ว ิ จ ารณญาณ, ใช ส ามั ญ สำนึ ก " น ะ
8
ÊÒÃѵ¶Ð äËÇŒ ¤ ÃÙ เตยส ง รู ป ภาพงานไหว ค รู ม าให ต ามไฟล แนบค ะ ขอบคุ ณ ครู ฮ ิ โ รชิ ครู ฮ ิ เ ดโกะที ่ เ มตตา และเอ็ น ดู ลู ก ศิ ษ ย ค นนี ้ น ะคะ ฝากขอบคุ ณ ที ม งานของ สถาบั น โยคะวิ ช าการและผู ท ี ่ เ กี ่ ย ว ข อ ง รวมทั ้ ง ครู อ อ ดที ่ ร ิ เ รี ่ ม งานนี ้ ข ึ ้ น มา เตยเองไม ไ ด เ รี ย นคอร ส ครู เ ต็ ม รู ป แบบกั บ สถาบั น แต เ ตยเชื ่ อ ว า มั น คงมี เ หตุ ป จ จั ย บางอย า ง ที ่ ท ํ า ให เ กิ ด ส ง นี ้ ข ื ้ น ดี ใ จที ่ เ ส น ทางของพวกเรา ทุ ก คนได ม าบรรจบกั น ณ ช ว งหนึ ่ ง ทํ า ให ไ ด ร ู จ ั ก ตั ว เอง บนเส น ทางของโยคะ ในเล ม แรกของหนั ง สื อ อิ น เดี ย จาริ ก ด า นใน พู ด ถึ ง "ครู " ซึ ่ ง บทนี ้ เ ขย า ใจ สั ่ น สะเทื อ นเหมื อ น แผ น ดิ น ใจไหวสั ก แปดริ ก เตอร ได ม องย อ นกลั บ ไป ในอดี ต เห็ น ถึ ง เรื ่ อ งราวที ่ ผ า นมา บ า งหกระเหิ น บ า งขรุ ข ระ แถมยั ง มี ท างลาดชั น และทางตั น บ า ง บางที ไ ด เ จอทางเรี ย บๆ ข า งทางมี ด อกไม บ าน ในหนทางต า งๆ ก็ ไ ด พ บเจอ "ครู " ที ่ ไ ด ส อนสั ่ ง ประคอง โอบอุ ม บ า งก็ ต ํ า หนิ ลงโทษเพื ่ อ ให เติ บ โต บ า งก็ เ กิ ด เหตุ เ ข า ใจผิ ด เหมื อ นอย า ง ที ่ อ าจารย ป ระมวลได พ บ พอได เ ติ บ โตขึ ้ น จึ ง ได เข า ใจว า ใจทุ ก ดวงนั ้ น บริ ส ุ ท ธิ ์ และเราจะ "ตี ค วาม" สิ ่ ง ที ่ เ ห็ น จาก "แว น " ของเราอย า งไร กั น หลายครั ้ ง ที ่ ไ ด น ึ ก กล า วโทษครู อ ยู ใ นใจ มาวั น ที ่ ไ ด อ า นบทที ่ อ าจารย ป ระมวลบอกว า เข า ไป ในห อ งเรี ย นเดิ ม ประนมมื อ กราบขอขมาอาจารย ...เตยเองก็ ท ํ า ไปพร อ มๆ กั น เช น กราบขอขมาครู ที ่ เ คยได ล ว งเกิ น ไม ว า ตั ้ ง ใจก็ ด ี ไม ต ั ้ ง ใจก็ ด ี ทั ้ ง ทางกายกรรม วจี ก รรม มโนกรรม ขอขมาและขอโหสิ ก รรม ที ่ ไ ด เ คยทํ า ไว กั บ ครู ..ทํ า เสร็ จ แล ว รู ส ึ ก โล ง ใจ สบายใจอย า ง บอกไม ถ ู ก ยิ ่ ง ประโยคที ่ ว า "อาจารย ท า นใดได ปฏิ บ ั ต ิ ต าม ความปรารถนาของผม ผมก็ พ ึ ง พอใจ และเคารพท า น แต ห ากมี อ าจารย ท า นใด ไม ป ฏิ บ ั ต ิ ตามใจปรารถนาของผม
9
à¡็ º µ¡ ผมก็ ส ู ญ เสี ย ความเคารพในตั ว อาจารย ท า นนั ้ น " โอ โ ห ชั ด เลย เตยเคยเป น น ะ น้ ำ ตาร ว งพราว เลย อ า นต อ แล ว พยั ก หน า หงึ ก หงั ก พลางเช็ ด น้ ำ ตาป อ ยๆ "อาจารย แ ต ล ะท า นล ว นเป น ครู ผู ท รงคุ ณ ประเสริ ฐ ...หากแต ส ภาวะภายในใจผมต างหาก ที ่ จ ํ า แนกแยกแบ ง ครู ท ี ่ ม ี ค ุ ณ เสมอกั น ให ม ี ค า ต อ ผมแตกต า งกั น " และที ่ ส ั ่ น สะเทื อ นไป สุ ด ๆ คื อ "การเรี ย นรู ท ี ศ ั ก ดิ ์ ส ิ ท ธิ ์ ส ู ง ส ง จะเกิ ด ขึ ้ น เมื ่ อ จิ ต ของศิ ษ ย น อบน อ มคารวะครู อ ย า ง ไม ม ี เ งื ่ อ นไข จิ ต ที ่ อ ุ ด มสมบู ร ณ ด ว ยคารวธรรม เป น จิ ต ที ่ พ ร อ มจะรั บ รู ว ิ ช ชาที ่ ส ู ง ส ง และ ศั ก ดิ ์ ส ิ ท ธิ ์ " สะเทื อ นแก น กั น สุ ด ๆ ไปเลยเป น กระตุ ก แรงๆ หรื อ เหมื อ นมี ค นเอาไม ม าเคาะหั ว โป ก นี ่ แ น ะ จํ า ไว น ะเตย! แบบนั ้ น เลยค ะ ยิ ่ ง อ า นก็ ย ิ ่ ง ต อ งทํ า ให ไ ม ป ระมาท ในการดํ า เนิ น ชี ว ิ ต ของ เพราะหากเราเดิ น บนเส น ทางนี ้ ท ี ่ แ บ ง ป น เรื ่ อ งราวของโยคะให ก ั บ ผู ค น เราต อ งยิ ่ ง ระมั ด ระวั ง คํ า พู ด คํ า จา กริ ย า มารยาท วิ ถ ี ช ี ว ิ ต ของเราทั ้ ง หมด ไม ใ ช แ ค อ ยู ใ น ห อ งขณะสอนเท า นั ้ น (สารภาพเมื ่ อ ก อ นคิ ด ว า อยู แ ค ใ นห อ งก็ พ อ ออกมาก็ บ า ๆ บอๆ ได เ หมื อ นเดิ ม -_-") ครู ฮ ิ โ รชิ แ ละครู ฮ ิ เ ดโกะ ทํ า ให เ ห็ น เป น ตั ว อย า งว า นี ่ ไ ง การใช ช ี ว ิ ต อยู บนวิ ถ ี โ ยคะ มั น ไม ใ ช ค วามฝ น ตามอุ ด มคติ แต ม ี อ ยู จ ริ ง ตรงหน า แบบที ่ ต าเนื ้ อ มองเห็ น ตาในสั ม ผั ส ได คื อ เตยไม ไ ด อ ยากจะเว อ ร น ะคะ แต ม ั น จริ ง วั น ก อ นที ่ ไ ปบ า นพี ่ ก ล ว ย พี ่ ก ล ว ยยั ง บอกว า ครู เ ป น ตั ว อย า ง อยากจะดี ไ ด ส ั ก ครึ ่ ง นึ ง ของครู ก ็ ย ั ง ดี วั น นี ้ เ จอครู อ ี ก คนที ่ จ ะไปสอน โยคะที ่ ว ั ด ยานนาวาด ว ยกั น ก็ ช ื ่ น ชมครู และบอก ว า นี ่ แ หละครู ท ี ่ ม ี จ ิ ต วิ ญ ญาณความเป น ครู สรุ ป ว า หนทางมี ตั ว อย า งมี เราทํ า ได ลุ ย !
ÊÒÃѵ¶Ð
เมื ่ อ วั น ไหว ค รู น ะ ชอบมากเลยที ่ ม ี ค รู ร ุ น พี ่ ม าพู ด เรื ่ อ งทํ า งานบ า นไม ลง เคยชิ น กั บ การทํ า อะไรเป น ระบบระเบี ย บ ไล ล า หาสิ ่ ง นั ้ น สิ ่ ง นี ้ ในใจเตยคิ ด ว า โอ นี ่ ม ั น ชี ว ิ ต ฉั น นี ่ ตอนลาออกมาใหม ๆ เป น แบบนี ้ เ ป ะ การฟ ง เรื ่ อ งราวจากเพื ่ อ นๆ พี ่ ๆ ได จ ุ ด ประกายทํ า ให เ ตย ได ใคร ค รวญกั บ ชี ว ิ ต ตั ว เองมากขึ ้ น จากที ่ ต ุ ม ๆ ต อ มๆ ว า เราก็ ไ ม ไ ด เ รี ย นคอร ส ครู กั บ สถาบั น เป น เรื ่ อ งเป น ราว เพื ่ อ นฝู ง เส น ทางนี ้ ก ็ ไ ม ค อ ยมี ไม ไ ด อ ยู ใ นกลุ ม เฟสบุ ค นั ก เรี ย นครู ย าวอะไรกั บ เขา แล ว เราจะเดิ น ไปยั ง ไง แต พ อวั น ไหว ค รู มองเห็ น ผู ค นในเส น ทางเดี ย วกั น มองไปแล ว อบอุ น ใจ ขึ ้ น มาไม น อ ย เอาวะ เป น ไงเป น กั น มาขนาด นี ้ แ ล ว เดิ น ต อ ไปตามจั ง หวะของเราเอง สู ๆ
บทส ง ท า ย ...เมื ่ อ วานก็ พ ู ด ไม อ อก แหะๆ เลยอยากจะขอกล า วกั บ ครู ว า กายกรรม วจี ก รรม และมโนกรรมใดๆ ที ่ เ ตยเคยประมาทพลาดพลั ้ ง ล ว งละเมิ ด ต อ ครู ขอครู โ ปรดรั บ รู ค วาม สํ า นึ ก ผิ ด นี ้ และได โ ปรดรั บ ขมากรรมนี ้ ด ว ย ยั ง ไงก็ ข อรบกวนฝากเนื ้ อ ฝากตั ว ต อ ไปนะคะ กราบงามๆ หนึ ่ ง ที ค ะ
àµÂ
10
ÊÒÃѵ¶Ð
àÊŒ¹¡ŽÇÂà´Õ๋ÂÇ
ªÕ Ç Ô µ ¤¹ ໚ ¹ ´Ñ § ઋ ¹ àÊŒ ¹ ¡Ž Ç ÂàµÕ ๋ Â Ç ÍÂÙ ‹ ¤ ¹à´Õ Â Ç äÁ‹ ¤ ‹ Í Â´Õ ¤ÇÃÁÕ à ¾× ่ Í ¹ ãÊ‹ Å Ù ¡ ªÔ ้ ¹ àµÔ Á µŒ ¹ ËÍÁ äÁ‹ Å × Á àÅ× Í ¹ à»ÃÕ Â ºàËÁ× Í ¹à¾× ่ Í ¹ ª‹ Ç ÂÊ‹ § àÊÃÔ Á àµÔ Á ¡ÓÅÑ § 㨠¤ÃÙ à »ˆ Ò Ð
11
àÃ× ่ Í §ÊÑ ้ ¹ ‘¹้ Ó ªÒ’ เป น หมาพั น ธ ไ ทยแท สี น ้ ำ ตาลอ อ น เป น หนึ ่ ง ในห า พี ่ น อ ง ลู ก ของ ป อ กกี ้ เมื ่ อ ครั ้ ง น้ ำ ชาอายุ ไ ด ไ ม ก ี ่ เ ดื อ น .. อาจเป น ธรรมดาของหน า ฝนที ่ ล ู ก หมาแสนซนจะ เสาะหาไออุ น ใต ท อ งรถ จึ ง เป น ที ่ ท ี ่ น ้ ำ ชาชื ่ น ชอบ
ÊÒÃѵ¶Ð มั น ผ า นมาเป น เวลาสิ บ ป แ ล ว แต ว ั น นี ้ ฉ ั น คิ ด ถึ ง น้ ำ ชาอี ก ครั ้ ง .. เพราะเมื ่ อ ตลอดสั ป ดาห ก ว า ๆ ที ่ ผ า นมาฉั น มี อ าการกลื น อาหารไม ไ ด เ ช น กั น มั น เหมื อ นหลอดอาหารถู ก บี บ อั ด ด ว ยลมเป น จำนวนมาก และแน น อนว า แม แ ต ห ายใจลึ ก ๆ ก็ ร ู ส ึ ก เจ็ บ ร า วไปทั ้ ง ทรวงอก รู ส ึ ก เหมื อ นอยู ๆ เรื ่ อ งธรรมดาที ่ เ คยละเลยมองข า มก็ ก ลายเป น เรื ่ อ งที ่ ส ำคั ญ ขึ ้ น มา กั บ การต อ งตั ้ ง ใจเคี ้ ย วข า วจนละเอี ย ดที ่ ส ุ ด อย า กระนั ้ น เลย.. แม แ ต ก ลื น น้ ำ ฉั น ยั ง ต อ งใช ค วามพยายามอย า งยิ ่ ง ยวด
เช า วั น นั ้ น ทุ ก อย า งดู ป กติ ธ รรมดา แม ก ม ลงดู ใ ต ท อ งรถเพื ่ อ ความแน ใ จเหมื อ นเช น ทุ ก ที ก อ นออกสตาร ท แต เ มื ่ อ ล อ รถเคลื ่ อ นตั ว .. เสี ย งแหลมเล็ ก ก็ ด ั ง แหวกอากาศทำให พ วกเรา ในบ า นทุ ก คนต อ งวิ ่ ง ออกมาดู ส ว นแม ร ี บ ลงมาจากรถทั น ที แรกๆ ฉั น หงุ ด หงิ ด และท อ ใจ และภาพที ่ เ ราเห็ น คื อ น้ ำ ชาน อ ยค อ ยๆ แต ส ิ ่ ง ใดเกิ ด ขึ ้ น แล ว .. คงดี เ สมอจริ ง ๆ กระถดตั ว เองออกมาจากล อ เพราะเมื ่ อ ใจเริ ่ ม อยู ก ั บ กาย ท อ งของน้ ำ ชาเบี ้ ย วอย า งเห็ น ได ช ั ด และน้ ำ ชาก็ ม ี แม ก ายที ่ ว า จะเป น ความเจ็ บ ปวดความทรมาน อาการชั ก ในนาที น ั ้ น เอง แต ม ั น ก็ ท ำให ใ จดวงนี ้ ไ ม เ ตลิ ด เป ด เป ง ไปไหน เรารี บ พาน้ ำ ชาไปที ่ ค ลี น ิ ค ไกลเหมื อ นที ่ แ ล ว มา ให ห มอช ว ยเอ็ ก ซเรย ด ู ภ ายใน กลั บ มาสงบอี ก ครั ้ ง .. เพราะน้ ำ ชาไม ม ี แ ผล ไม ม ี เ ลื อ ดไหลออกมาให เ ห็ น ยอมรั บ กั บ ความเป น จริ ง ตรงหน า นั ่ น คื อ สิ ่ ง ที ่ เ รากั ง วลอย า งมาก.. แล ว ฉั น ก็ พ บว า ฉั น ได เ รี ย นรู อ ะไรอี ก หลายอย า ง แต อ าการจะสำแดง จากช ว งเวลาที ่ ต อ งนอนนิ ่ ง ๆ อย า งหมาป ว ย เมื ่ อ คราวกิ น อาหารแล ว กลื น ไม ไ ด พบว า แม ใ นบางครั ้ ง หลายต อ หลายโรคจะเกิ ด ฉั น ยั ง จำภาพนั ้ น ได ด ี เ มื ่ อ คราวที ่ แ ม ซ ื ้ อ น อ งไก ขึ ้ น จากอาการทางใจ กลิ ่ น หอมกลั บ มาบ า น แต ใ นบางคราวโรคทางกายก็ ช ว ยเยี ย วยาโรค น้ ำ ชาวิ ่ ง ตามกลิ ่ น มาทั ้ ง ที ่ ท อ งยั ง เบี ้ ย วๆ ทางใจได เ ช น กั น เพื ่ อ ตะครุ บ น อ งไก ไ ว ก อ นนอนคื น นี ้ ฉ ั น จะสวดมนต แต แ ล ว ก็ ต อ งคายออกมา.. และนอนซึ ม อยู ต รงนั ้ น ระลึ ก ถึ ง น้ ำ ชาอี ก ครั ้ ง ด ว ยเพราะกลื น ไม ไ ด และขอให น ้ ำ ชาได ไ ปเกิ ด ในภพภู ม ิ ท ี ่ ด ี น้ ำ ชาเจ็ บ .. ฉั น ได ย ิ น เสี ย งจากดวงตาเล็ ก ๆ ส ว นฉั น .. ไม ข ออะไรมากไปกว า คู น ั ้ น บอกฉั น ขอแค ม ี ส ติ ร ู อ ยู ก ั บ กายและรู เ ท า ทั น ความ แม อ ุ ม น้ ำ ชาไปนอนด ว ยบนห อ งทุ ก คื น อ อ นไหวของหั ว ใจในบางวั น ได เ ท า นั ้ น พอ และในเวลาไม ถ ึ ง สิ บ วั น .. เช า ตรู ท ี ่ ท ุ ก อย า งน า จะผ า นไปได ด ว ยดี Í¹Ñ µ µÒ แต เ ราก็ พ บว า น้ ำ ชาตายแล ว .. photo : http://www.aaanything.net/41045/pictorial/ บนเตี ย งนอนของแม น ั ่ น เอง animals-pictorial/fabulous-pets/ 12
ÊÒÃѵ¶Ð ¡ÒÃࢌ Ò ¬Ò¹ เทคนิ ค การเข า ฌานในแต ล ะขั ้ น จะให เ ข า ฌานง า ย อย า ไปคิ ด เพิ ่ ม วิ ต กวิ จ ารครั บ มั น จะยิ ่ ง เข า ยาก ให ม ี ว ิ ต กคื อ ตรึ ก นึ ก อย า งสบายๆ ถึ ง อารมณ อ ั น ใดอั น หนึ ่ ง ที ่ เ ราถนั ด อย า งต อ เนื ่ อ ง เช น รู ล มหายใจ ก็ ร ู ไ ปอย า งสบายๆ ธรรมดาๆ มี ส ติ พ อดี ๆ อย า ให แ ข็ ง เกิ น ไปเพราะจิ ต จะกระด า งไม เ ข า ฌาน อย า ให อ อ นเกิ น ไปเพราะจะเคลิ ้ ม หากประคองสติ ใ ห พ อดี ๆ ได อ ย า งต อ เนื ่ อ ง ในอารมณ อ ั น เดี ย วนั ้ น (เอกั ค คตา) จนจิ ต เกิ ด วิ จ าร คื อ จิ ต เคล า เคลี ย อยู ก ั บ อารมณ ( เช น ลมหายใจ) โดยเราไม ไ ด ต ั ้ ง ใจ แต จ ิ ต เขาเคล า เคลี ย ของเขาเองด ว ยความคุ น ชิ น และพอใจ(มี ฉ ั น ทะ) จิ ต จึ ง จะปรุ ง ป ต ิ ส ุ ข ขึ ้ น มาครั บ อั น นี ้ บ ั ญ ญั ต ิ เ รี ย กว า ปฐมฌาน เมื ่ อ จิ ต เกิ ด ป ต ิ ส ุ ข แล ว ให เ ปลี ่ ย นสติ ม าระลึ ก รู ป ต ิ ส ุ ข ที ่ เ กิ ด ขึ ้ น นั ้ น ทิ ้ ง อาการเคล า เคลี ย หรื อ ตรึ ก นึ ก ถึ ง อารมณ เ บื ้ อ งต น ที ่ ท ำมา ทำความรู ต ั ว ขึ ้ น ภายในอี ก ชั ้ น หนึ ่ ง ว า แม ป ต ิ ส ุ ข ก็ เ ป น สิ ่ ง ที ่ ถ ู ก รู จิ ต ผู ร ู อ ั น เป น ธรรมอั น เอกนั ้ น ดำรงอยู ต า งหากจากป ต ิ ส ุ ข อั น นี ้ ค ื อ ทุ ต ิ ย ฌาน ป ต ิ อ ั น เป น ของหยาบ หวื อ หวาก็ จ ะดั บ ไป จิ ต จะเหลื อ เพี ย งความสุ ข อั น ประณี ต เป น เครื ่ อ ง ระลึ ก ของสติ photo : http://awakenedlotus.tumblr.com/post/35085190894/ buddhazen101-if-you-understand-things-are
13
¾ÃÐäµÃ» ® ¡á¡‹ ¹ ¸ÃÁ ในขณะที ่ จ ิ ต รู ค วามสุ ข นั ้ น ตั ว จิ ต เองจะเป น อุ เ บกขา หรื อ เป น กลางต อ ความสุ ข อี ก ชั ้ น หนึ ่ ง อั น นี ้ ค ื อ ตติ ย ฌาน แล ว จิ ต ก็ จ ะเห็ น ความสุ ข นั ้ น ดั บ ไป เหลื อ เพี ย งความว า งๆ ในจิ ต ใจ จิ ต มี ส ติ อ ั น บริ ส ุ ท ธิ ์ เป น กลางวางเฉย รู ค วามว า งนั ้ น อยู อั น นี ้ ค ื อ จตุ ต ถฌาน หากมี อ ารมณ แ ปลกปลอมแม เ พี ย งเล็ ก น อ ย ผ า นมา สติ จ ะเห็ น ได ช ั ด เจนถึ ง สิ ่ ง แปลกปลอมนั ้ น เห็ น เหมื อ นแขกที ่ จ รมาจรไป เกิ ด แล ว ดั บ ไป ส ว นจิ ต ผู ร ู ก ็ ไ ม เ ข า ไปก า วก า ยอารมณ คงทำตั ว เป น เพี ย งผู ส ั ง เกตการณ ท ี ่ ด ี เ ท า นั ้ น ฌาน 4 ที ่ พ ระพุ ท ธเจ า สอน จึ ง ไม ใ ช ฌ านเพื ่ อ การเสพสุ ข อย า งเดี ย ว(จะเสพ ก็ ไ ด ) แต เ ป น ฌานที ่ เ ป น ไปเพื ่ อ ความมี ส ติ ส ั ม ปชั ญ ญะ เป น ไปเพื ่ อ จิ ต ที ่ เ ป น สั ม มาสมาธิ พร อ มที ่ จ ะดำเนิ น วิ ป ส สนาต อ ไป โดย คุ ณ สั น ติ น ั น ท (นามปากกาของหลวงพ อ ปราโมทย ก อ นบวช) เมื ่ อ วั น ที ่ 9 เม.ย. 2542 สมั ค รเป น สมาชิ ก เพื ่ อ รั บ แจ ง ข า วสารและ ธรรมะทุ ก วั น จาก Dhammada.net
á¹Ð¹ÓË¹Ñ § Ê× Í
ÊÒÃѵ¶Ð
photo : http://blogs.ups.edu/125books/2012/09/01/year-121/
14
ÊÒÃѵ¶Ð
Ãкº»ÃÐÊÒ· ·Õ ่ ¤ ÃÙ â ¤ФÇÃÃÙ Œ
µÍ¹ "¼Å¨Ò¡ÈÃ·Ñ ้ § Êͧ" ระบบประสาทสั ่ ง การหรื อ ระบบประสาท มอเตอร มี ห น า ที ่ ส ั ่ ง การและควบคุ ม การปฏิ บ ั ต ิ งานให อ วั ย วะต า งๆมี ก ารตอบสนองต อ ข อ มู ล ที ่ ได ร ั บ อย า งเหมาะสมเพื ่ อ รั ก ษาสมดุ ล ของร า งกาย ประกอบด ว ย 2 ระบบที ่ ส ำคั ญ คื อ ระบบประสาทร า งกาย(somatic nervous system)ควบคุ ม และสั ่ ง การไปที ่ ก ล า มเนื ้ อ ลาย และระะบบประสาทอั ต โนมั ต ิ ( autonomic nervous system)ควบคุ ม และสั ่ ง การไปที ่ ก ล า มเนื ้ อ เรี ย บ กล า มเนื ้ อ หั ว ใจและต อ มต า งๆ โดยปกติ แ ล ว ทั ้ ง 2 ระบบจะทำงานในลั ก ษณะเสริ ม กั น เพื ่ อ ความอยู รอดของร า งกาย เช น ขณะที ่ ส มองส ว นสั ่ ง การส ง คำสั ่ ง ไปให ก ล า มเนื ้ อ ลายทำงานผ า นทางระบบ ประสาทร า งกาย สมองอี ก ส ว นหนึ ่ ง จะสั ่ ง การให เพิ ่ ม การส ง สารอาหารและออกซิ เ จนไปตามกระแส เลื อ ดสู ก ล า มเนื ้ อ ลายที ่ ก ำลั ง ทำงานโดยผ า นทาง ระะบบประสาทอั ต โนมั ต ิ ในบทนี ้ เ ราจะมาทำความรู จ ั ก กั บ ระบบ ประสาทอั ต โนมั ต ิ ใ ห ม ากขึ ้ น ดั ง นี ้ ระบบประสาทอั ต โนมั ต ิ ม ี บ ทบาทสำคั ญ ใน การรั ก ษาสภาวะแวดล อ มในร า งกายให ค งที ่ ที ่ เ รี ย กว า "Homeostasis" และทำงานนอกอำนาจ จิ ต ใจ บางที เ รี ย กว า Involuntary nervous system นอกจากนี ้ ย ั ง ทำงานเกี ่ ย วกั บ การจั ด หา อาหารและพลั ง งานให แ ก ร า งกาย จึ ง เรี ย กว า เป น Vegetative nervous system การทำงานของระบบนี ้ ทำในรู ป รี เ ฟล็ ก ซ คื อ จะต อ งมี ป ระสาทนำข อ มู ล เข า มา(afferent)มาที ่ ศู น ย ก ลาง(center)
15
แล ว ส ง ข อ มู ล ออกไปทางระบบประสาทอั ต โนมั ต ิ ซึ ่ ง มั ก จะหมายถึ ง ประสาทมอเตอร ( efferent) เป น ส ว นใหญ โดยประสาทที ่ น ำข อ มู ล เข า มาสู ศ ู น ย ก ลาง (afferent)อาจมาจาก 1) ÊÁͧʋ Ç ¹¡ÅÒ§ ส ว นของสมองที ่ ส ำคั ญ ที ่ ค วบคุ ม การทำงานของ ระบบประสาทอั ต โนมั ต ิ คื อ ไฮโปธาลามั ส และสมองส ว นสู ง ที ่ ค วบคุ ม การทำงานของไฮโป ธาลามั ส คื อ ระบบลิ ม บิ ก และ ซี ร ี บ รั ล คอร เ ท็ ก ซ นอกจากนี ้ ร ะดั บ สมองส ว นที ่ ตำ ล งมาจากไฮโปธาลามั ส เช น พอนส และ เมดั ล ลา ก็ ส ามารถ ควบคุ ม การทำงานของระบบ ประสาทอั ต โนมั ต ิ ด ว ย พบว า ถ า มี ก ารกระตุ น หรื อ ทำลายสมอง แทบทุ ก ระดั บ จะทำให ก าร ทำงานของระบบ ประสาทอั ต โนมั ต ิ เ ปลี ่ ย น แปลงไป 2) ÁÒ¨Ò¡Ãкº»ÃÐÊÒ·Ê‹ Ç ¹»ÅÒ 2.1 ¨Ò¡¼Ô Ç Ë¹Ñ § áÅСŌ Ò Áà¹× ้ Í เหมื อ น ประสาทนำเข า ที ่ ท ำให เ กิ ด รี เ ฟล็ ก ซ ข องประสาท ร า งกาย เช น ถ า ได ร ั บ ความเจ็ บ ปวดรุ น แรง นอกจากจะเกิ ด flexor reflex จากกล า มเนื ้ อ ลาย (เช น ชั ก เท า หนี ห ิ น ที ่ แ หลมคม)แล ว ระบบ ประสาทอั ต โนมั ต ิ จ ะทำให ค วามดั น เลื อ ดเพิ ่ ม ขึ ้ น หั ว ใจเต น แรงขึ ้ น และเหงื ่ อ ออก 2.2 ¨Ò¡ÍÇÑ Â ÇÐÀÒÂã¹ เช น ปอด หลอดเลื อ ดใหญ ลำไส กระเพาะป ส สาวะจะมี ต ั ว รั บ ความรู ส ึ ก (sensory receptor) ซึ ่ ง รั บ การเปลี ่ ย นแปลง ของสภาพ แวดล อ มภายในร า งกาย และส ง มาที ่ ศ ู น ย ก ลางใน ระบบ ประสาทกลางเพื ่ อ ส ง ไปทำให ประสาท อั ต โนมั ต ิ ท ำงานเพื ่ อ รั ก ษาสมดุ ล ภายในร า งกาย
ÊÒÃѵ¶Ð 2.3 ¨Ò¡ÍÇÑ Â ÇÐÃÑ º ¤ÇÒÁÃÙ Œ Ê Ö ¡ ¾Ô à ÈÉ เช น จากลิ ้ น ตา หู เป น ต น ¶Ö § µÃ§¹Õ ้ ¶ Œ Ò ÂŒ Í ¹¡ÅÑ º ä»·Õ ่ µ Ñ Ç Í‹ Ò §ã¹µÍ¹ "ÃÐÇÑ § Èô͡·Õ ่ Ê Í§" ·Õ ่  ¡µÑ Ç Í‹ Ò §Ç‹ Ò àÁ× ่ Í àÃÒ¶Ù ¡ ¡Å‹ Ò ÇÇ‹ Ò ÃŒ Ò Â ·ÓãËŒ à ٠Œ Ê Ö ¡ µ¡ã¨ËÃ× Í â¡Ã¸" ¤Ó¡Å‹ Ò Ç Ç‹ Ò ÃŒ Ò Â"³.¢³Ð¹Ñ ้ ¹ ໚ ¹ ¡ÒùÓࢌ Ò ¢Í§¢Œ Í ÁÙ Å ¨Ò¡ Ãкº»ÃÐÊÒ·Ê‹ Ç ¹»ÅÒ áÅŒ Ç ·ÓãËŒ à ¡Ô ´ ¡Òà µÍºÊ¹Í§¢Í§»ÃÐÊҷË Ò §¡ÒÂ¤× Í âµŒ à ¶Õ Â §ËÃ× Í à´Ô ¹ Ë¹Õ áÅÐÃкº»ÃÐÊÒ·ÍÑ µ â¹ÁÑ µ Ô ¤ × Í ËÑ Ç ã¨ àµŒ ¹ áç ᵋ ¶ Œ Ò Å‹ Ç §ä»áÅŒ Ç ÊͧÇÑ ¹ "¤ÇÒÁ¤Ô ´ ǹàÇÕ Â ¹à¡Õ ่ Â Ç¡Ñ º ¤Ó¡Å‹ Ò ÇÇ‹ Ò ÃŒ Ò ÂËÃ× Í ¡ÒûÃØ § ᵋ § Í× ่ ¹ æ·Õ ่ à ¡Ô ´ ¨Ò¡à赯 ¡ Òó ¹ Ñ ้ ¹ "¡็ à »š ¹ ¡ÒùÓࢌ Ò ¢Í§¢Œ Í ÁÙ Å ¨Ò¡ÊÁͧ¢Í§àÃÒàͧ(Èô͡·Õ ่ Ê Í§) ÁÒ·ÓãËŒ à ¡Ô ´ ¡Ò÷ӧҹ¢Í§Ãкº»ÃÐÊҷË Ò §¡ÒÂ¤× Í ãºË¹Œ Ò Ë´à¡Ã็ § ¤Ô ้ Ç ¢ÁÇ´ ¢Í§Ãкº»ÃÐÊÒ· ÍÑ µ â¹ÁÑ µ Ô ¤× Í ã¨ÊÑ ่ ¹ ÃÑ º »ÃзҹÍÒËÒÃäÁ‹ Å §
และจากตั ว อย า งข า งต น ผลของการทำงาน ของระบบประสาทอั ต โนมั ต ิ เช น หั ว ใจเต น แรง ใจสั ่ น รั บ ประทานอาหารไม ล ง ก็ เ กิ ด จากการ ทำงานของส ว นที ่ เ รี ย กว า efferent (ประสาทนำออก) ของระบบประสาทอั ต โนมั ต ิ ดั ง นี ้ 1)ระบบประสาทซิ ม พาเธติ ค (sympathetic nervous system) 2)ระบบประสาทพาราซิ ม พาเธติ ค (parasympathetic nervous system) ระบบประสาทซิ ม พาเธติ ค จะทำงานเมื ่ อ เกิ ด เหตุ ฉ ุ ก เ ฉิ น เช น ในการต อ สู ก ั บ ศั ต รู พร อ มที ่ จ ะทำงาน เพื ่ อ ต อ งการความรี บ ด ว นเพื ่ อ ต อ สู ก ั บ ความ ตึ ง เครี ย ด ส ว นระบบประสาทพาราซิ ม พาเธติ ค ช ว ยในการพั ก ผ อ น ซ อ มแซม สร า งพลั ง งานเพื ่ อ การกิ น ดี อ ยู ด ี ซึ ่ ง เราจะทำความรู จ ั ก กั บ ทั ้ ง 2 ระบบนี ้ อ ย า งละเอี ย ดขึ ้ น ในบทต อ ๆไป
เกร็ ด ความรู เ พื ่ อ ช ว ยในการเข า ใจ -ระบบประสาท ในทางประสาทกายวิ ภ าคศาสตร แบ ง เป น 2 ส ว น คื อ 1)ระบบประสาทส ว นกลาง ประกอบด ว ย สมอง และ ไขสั น หลั ง 2)ระบบประสาทส ว นปลาย ประกอบด ว ย เส น ประสาทสมอง เส น ประสาทไขสั น หลั ง ระบบประสาท. อั ต โนมั ต ิ ปมประสาท และปลายประสาท -ระบบประสาทในทางประสาทสรี ร วิ ท ยา แบ ง ตามโครงสร า งที ่ ส ั ม พั น ธ ก ั บ หน า ที ่ ไ ด เ ป น 3 ระบบใหญ ๆ คื อ 1) ระบบประสาทรั บ ความรู ส ึ ก (sensory system) 2) ระบบประสาทส ว นกลาง (central system) ประกอบด ว ยสมอง และไขสั น หลั ง 3) ระบบประสาทมอเตอร ( motor system) ประกอบด ว ยสมองส ว นสั ่ ง การ ระบบประสาทร า งกาย และ ระบบประสาท อั ต โนมั ต ิ ___________________ หนั ง สื อ อ า งอิ ง 1)ประสาทกายวิ ภ าคศาสตร ; มี ช ั ย ศรี ใ ส 2)ประสาทสรี ร วิ ท ยา; ราตรี สุ ด ทรวง,วี ร ะชั ย สิ ง หนิ ย ม àËÂÕ ่ Â Ç µÐÇÑ ¹ µ¡-µÐÇÑ ¹ ÍÍ¡
photo : http://www.flickr.com/photos/doktore_mabuse/8152094800/in/photostream
16
ÊÒÃѵ¶Ð
à´× Í ¹ ¾ÄÈ¨Ô ¡ Ò¹ 2555 ÁÕ ¼ Ù Œ º ÃÔ ¨ Ò¤Ê¹Ñ º Ê¹Ø ¹ ¡Ò÷ӧҹ¢Í§Ê¶ÒºÑ ¹ Ï ´Ñ § ¹Õ ้ คุ ณ เพชรั ต น เดชวรสิ ท ธิ ครู ส ุ ภ าพร ธนาพั น ธรั ก ษ (ครู พ ร) ตู บ ริ จ าค กิ จ กรรมไหว ค รู 27 ตุ ล าคม 2555 คุ ณ กนกวรรณ ชิ น สวนานนท ครู ว ั ล ลภา ณะนวล (ครู ก ลอย) สอนที ่ ส วนโมกข (31/10/55) เงิ น สมทบกิ จ กรรมโยคะในสวนธรรม 31/10/55 ครู ส ุ จ ิ ต ฏา วิ เ ชี ย ร (ครู เ จี ๊ ย บ) สอนที ่ ส วนโมกข (7/11/55) เงิ น สมทบกิ จ กรรมโยคะในสวนธรรม 7/11/55 ครู ว ิ ร ิ น ทร วิ ภ าสพั น ธ (ครู เ ตย) สอนที ่ ส วนโมกข (14/11/55) เงิ น สมทบกิ จ กรรมโยคะในสวนธรรม 14/11/55 เงิ น บริ จ าคค า ระฆั ง เงิ น สมทบกิ จ กรรมจิ ต สิ ก ขา 21/11/55 รั บ จากครู ฮ ิ โ รชิ ฮิ เ ดโกะ ไอคาตะ จากงาน Yoga Journal ตู บ ริ จ าคสำนั ก งาน
100 3,000 6,220 1,000 200 610 200 788 625 100 500 300 7,500 362
ÃÇÁ
17
21,143
Ê¶ÒºÑ ¹ â¤ÐÇÔ ª Ò¡Òà ÁÙ Å ¹Ô ¸ Ô Ë ÁͪÒǺŒ Ò ¹ 201 «ÍÂÃÒÁ¤Óá˧ 36/1 ºÒ§¡Ð» ¡·Á.10240 â·ÃÈÑ ¾ · 02 732 2016-7, 081 401 7744 â·ÃÊÒà 02 732 2811 ÍÕ à ÁÅ yogasaratta@yahoo.co.th àÇ็ º ä«· www.thaiyogainstitute.com