Saratha Jan 2015

photo :http://www.flickr.com/photos/bom_mot/349886032/

จดหมายข่าว

มกราคม 2558

สารัตถะ

www.thaiyogainstitute.com

สารัตถะ ·Õ ่ » ÃÖ ¡ ÉÒ ÊÒÃºÑ Þ ¤Ø  ¡Ñ ¹ ¡‹ Í ¹

2

»¯Ô · Ô ¹ ¡Ô ¨ ¡ÃÃÁ

2

º·¡Å͹

4

ÇÔ ¶ Õ â ¤Рเรื ่ อ งไม จ ริ ง

5

àÃ× ่ Í §¨Ò¡à¾× ่ Í ¹ Partner Yoga

8

¾Ñ ² ¹Ò¨Ô µ ฝ ก โยคะ อย า งไรให ไ ด ผ ล

10

µÓÃÒâÂ¤Ð´Ñ ้ § à´Ô Á ปราณายามะ : การควบคุ ม ลมหายใจของโยคะ ตอนที ่ ๔

12

กวี คงภั ก ดี พ งษ แก ว วิ ฑ ู ร ย เ ธี ย ร ธี ร เดช อุ ท ั ย วิ ท ยารั ต น นพ.ยงยุ ท ธ วงศ ภ ิ ร มย ศ านติ ์ นพ.สมศั ก ดิ ์ ชุ ณ หรั ศ มิ ์

¡ÃÃÁ¡ÒÃ

กฤษณ ฟ ก น อ ย ชนาพร เหลื อ งระฆั ง ชุ ต ิ ม า อรุ ณ มาศ วรพจน คงผาสุ ข วรรณวิ ภ า มาลั ย นวล วิ ล ิ น ทร วิ ภ าสพั น ธ สมดุ ล ย หมั ่ น เพี ย รการ

ÊÓ¹Ñ ¡ §Ò¹

พรทิ พ ย อึ ง คเดชา วั ล ลภา ณะนวล สุ จ ิ ต ฏา วิ เ ชี ย ร

¡Í§ºÃÃ³Ò¸Ô ¡ ÒÃ

จิ ร วรรณ ตั ้ ง จิ ต เมธี ณั ต ฐิ ย า ป ย มหั น ต ณั ฏ ฐ ว รดี ศิ ร ิ ก ุ ล ภั ท รศรี ธนวั ช ร เกตน ว ิ ม ุ ต ธี ร ิ น ทร อุ ช ชิ น พรจั น ทร จั น ทนไพรวั น วิ ส าขา ไผ ง าม วี ร ะพงษ ไกรวิ ท ย ศั น สนี ย  นิ ร ามิ ษ สุ จ ิ ต ฏา วิ เ ชี ย ร

ÈÔ Å »¡ÃÃÁ

กาญจนา กาญจนากร

สารัตถะ

¤Ø  ¡Ñ ¹ ¡‹ Í ¹ วันผานวัน ปผานป ปใหมมาเยือนอีกครา ทางสถาบันขออวยพรใหทุกทานมีแตความสุขความเจริญ ในชีวิต เจริญทั้งในทางโลก และในทางธรรม ขอใหทุกทาน มีชีวิตอยูกับปจจุบันขณะ อันเปนของขวัญที่ดีที่สุดของชีวิต สวัสดีมกราคม สวัสดีปใหม ๒๕๕๘

»¯Ô · Ô ¹ ¡Ô ¨ ¡ÃÃÁ â¤ÐÍÒÊ¹Ð¢Ñ ้ ¹ ¾× ้ ¹ °Ò¹à¾× ่ Í ¤ÇÒÁÊØ ¢ ÊÓËÃÑ º ¼Ù Œ à ÃÔ ่ Á µŒ ¹ ¨Ñ ´ ÇÑ ¹ ÍÒ·Ô µ  · Õ ่ 25 Á¡ÃÒ¤Á 2557 àÇÅÒ 9.00 – 15.00 ¹.

ที่ชั้น 6 หอง 262 คณะมนุษยศาสตร มศว ประสานมิตรคาลงทะเบียน 650 บาท สนใจโทร.สอบถามรายละเอียดไดที่สถาบันโยคะวิชาการ â¤Ðã¹Êǹ¸ÃÃÁ ³ Ëͨ´ËÁÒÂà赯 ¾ Ø · ¸·ÒÊ ¿ÃÕ ·Ø ¡ àÂ็ ¹ ÇÑ ¹ ¾Ø ¸ áÅÐ ¾ÄËÑ Ê àÇÅÒ 17.00 – 18.30 ¹. ÇÑ ¹ àÊÒà · Õ ่ Ê Õ ่ ¢ ͧ·Ø ¡ à´× Í ¹

ลงทะเบียนรวมกิจกรรมไดหนางาน ไมมีคาใชจาย รวมสมทบคากิจกรรมไดดวยการบริจาค â¤ÐÊÃŒ Ò §ÊØ ¢ ³ ËŒ Í §ÍÒÈÃÁÊØ ¢ ÀÒÇÐ ÊÊÊ ·â¤ÐÊÃŒ Ò §ÊØ ¢

เดือนมกราคมของดกิจกรรม (ยังอยูระหวางรอการประชุมเพื่อกำหนดวันโปรดติดตามฉบับหนา) สำรองที่เขารวมกิจกรรมไดที่ activity.thc@thaihealth.or.th หรือ โทร.02 343 1500 ตอ 2 และ 081-7318270 , 091-003 6063

2

ʶҺѹâ¤ÐÇÔªÒ¡Òà ÁÙŹԸÔËÁͪÒǺŒÒ¹ ¨Ñ´ÍºÃÁ

â¤Ðà¾×่Í¡ÒþѲ¹Ò¨Ôµ ËÅÑ¡ÊÙµÃÃÐÂÐÊÑ้¹ 116 ªÑ่ÇâÁ§ (TS22, TS23)

ÃѺÃØ‹¹ÅÐäÁ‹à¡Ô¹ 24 ¤¹ ¤‹Òŧ·ÐàºÕ¹ ¤¹ÅÐ 26,000 ºÒ· TS 22 àÃÕ¹ÇѹÊÒà -ÍҷԵ ໚¹ËÅÑ¡ ¤‹ÒÂ˹Ö่§ ¤‹ÒÂÊͧ ¤‹ÒÂÊÒÁ ¤‹ÒÂÊÕ่

29 Á.¤. – 1 ¡.¾. 2558 13 – 15 ¡.¾.

27 ¡.¾. – 1 ÁÕ.¤.

12 – 15 ÁÕ.¤.

¤‹ÒÂ˹Ö่§ ¤‹ÒÂÊͧ ¤‹ÒÂÊÒÁ ¤‹ÒÂÊÕ่

23 - 26 ÁÔ.Â. 2558 8 – 10 ¡.¤.

22 – 24 ¡.¤.

4 – 7 Ê.¤.

TS 23 àÃÕ¹Çѹ¸ÃÃÁ´Ò໚¹ËÅÑ¡

ʶҹ·Õ่ࢌҤ‹Ò·Õ่ÊǹÊѹµÔ¸ÃÃÁ »·ØÁ¸Ò¹Õ áÅÐ ºŒÒ¹¼ÙŒËÇ‹Ò¹ ¹¤Ã»°Á

3

ÊÓËÃѺ¤ÃÙâ¤Р·Õ่ÍÂÒ¡ÃٌNjҨÃÔ§æáÅŒÇ â¤Ф×ÍÍÐäà ÊÓËÃѺ¼ÙŒÊ¹ã¨ÊÁÒ¸Ô·Õ่ÍÂÒ¡ÈÖ¡ÉÒ ¤ÇÒÁàª×่ÍÁâ§ÃÐËÇ‹Ò§â¤Р¡Ñº¡ÒþѲ¹Ò¨Ôµ ÊÓËÃѺ¼ÙŒÍÂÒ¡ÈÖ¡ÉÒÇÔªÒ¡Òà ÀÒ¾ÃÇÁ »ÃÐÇÑµÔ »ÃѪÞҢͧâ¤Рà¹×้ÍËÒÀÒ¤»¯ÔºÑµÔ

เทคนิคโยคะ: อาสนะ ปราณายามะ สมาธิ ตามตำราดั้งเดิม กิจกรรมทรรศนะชีวิต à¹×้ÍËÒÀÒ¤·ÄÉ®Õ

ประวัติศาสตร ปรัชญาอินเดีย ตำราดั้งเดิม ปตัญชลี หฐประทีปกา สรีระวิทยาของเทคนิคโยคะ ʹã¨ÊÁѤÃä´Œ·Õ่Êӹѡ§Ò¹ ʶҺѹâ¤ÐÇÔªÒ¡ÒÃ

201 รามคำแหง 36/1 หัวหมาก บางกะป กรุงเทพฯ 10240 โทร 02 732 - 2016-7, 081 401 - 7744, 081 495 – 1730 อีเมล wanlapa.tyi@gmail.com www.thaiyogainstitute.com www.facebook.com/thaiyogainstitute

º·¡Å͹

ÊÒÃÑ µ ¶Ð

àÃÒµ‹Ò§ÁÕÅÇ´ÅÒÂ໚¹¢Í§µÑÇàͧ

อนัตตา

àÃÒµ‹ Ò §ÁÕ Å Ç´ÅÒÂ໚ ¹ ¢Í§µÑ Ç àͧ áÁŒ Í Ò¨´Ù ¤ ÅŒ Ò Â¤ÅÖ § ¡Ñ ¹ ÊÑ ¡ à¾Õ  §ã´ ᵋ ä Á‹ à ¤ÂàËÁ× Í ¹¡Ñ ¹ àÅÂÊÑ ¡ ·Õ ºÒ§ªÕ Ç Ô µ ÀÙ Á Ô ã ¨ã¹ÊÔ ่ § ·Õ ่ µ Ô ´ µÑ Ç ÁÒµÑ ้ § ᵋ ¡ Óà¹Ô ´ ᵋ º Ò§ªÕ Ç Ô µ ¡ÅÑ º ¹Œ Í Âà¹× ้ Í µ่ Ó ã¨ã¹ÊÔ ่ § ¹Ñ ้ ¹ ´Œ Ç Â¶Ù ¡ ¾Ô ¾ Ò¡ÉÒ¨Ò¡¼Ù Œ Í × ่ ¹ ¼Ù Œ Í × ่ ¹ ·Õ ่ Á Õ Ë Ñ Ç ã¨ÍÑ ¹ áʹà»ÃÒкҧ à´Õ  ǴÒ ͌ Ò §ÇŒ Ò § áÅÐáͺ«‹ Í ¹¡ÒÃ¾Ô ¾ Ò¡ÉÒµÑ Ç àͧäÇŒ ¿˜ § à¶ÍйР¿˜ § ¤ÓÇÔ ¨ Òó ¨ Ò¡ÅÁ»Ò¡àËÅ‹ Ò ¹Ñ ้ ¹ à¾× ่ Í ãËŒ ä ´Œ Â Ô ¹ «Ö ่ § àÊÕ Â §ËÑ Ç ã¨¢Í§¾Ç¡à¢Ò à¾ÃÒÐàÃÒµ‹ Ò §ÁͧâÅ¡¼‹ Ò ¹¡ÃШ¡·Õ ่ Ê Ð·Œ Í ¹ËÑ Ç ã¨ ËÑ Ç ã¨´Õ æ ¶Œ Í Â¤Ó¡็ ¾ ÒãËŒ Ã × ่ ¹ ÃÁ ËÑ Ç ã¨¢Áæ ¶Œ Í Â¤Ó¡็ ¾ ÒãËŒ ª ้ Ó ã¨ ¨§¿˜ § ã¹·Ø ¡ ÊÔ ่ § ᵋ à Å× Í ¡·Õ ่ ¨ Ðàª× ่ Í à¾Õ  §ºÒ§ÊÔ ่ § à·‹ Ò ¹Ñ ้ ¹ áÅÐäÁ‹ Ç ‹ Ò Í‹ Ò §äÃ... ¨§ÀÙ Á Ô ã ¨ã¹ÅÇ´ÅÒÂªÕ Ç Ô µ ¢Í§µÑ Ç àÃÒàͧ

4

ÊÒÃÑ µ ¶Ð

ÇÔ ¶ Õ â ¤Ð

photo : http://www.thaihealth.or.th/Content/25303

àÃ× ่ Í §äÁ‹ ¨ ÃÔ §

ล.เลง เสียงกระดิ่งหยก (ไมใชมังกรบิน)

ใคร ๆ ก็รูวาฝกสมาธิแลวดีมีประโยชน เกิดความสงบ–ความสุขจากภายใน พออก-พอใจ ตื่นรู-เขาใจชีวิต แตในความเปนจริงคนสวนมาก (ที่มาฝกอาสนะ) ไมไดสนใจฝกสมาธิและ ลายคน ที่เริ่มฝกสมาธิแลวก็เลิกฝกไป เพราะไมเห็นความ กาวหนาแตอยางใด Sandy New Bigging เขียนบทความเรื่อง 7 Myths about Meditation ใน Yoga Magazine (July 2011 ) เลง อานแลวโดนไปหลายดอก เพราะฝกสมาธิมาหลายปก็ยังเดินเตาะแตะอยูแถว ๆนี้ ไมไดไปไหนกับเคาสักทีก็เลยขอแปลแบบเอา ความและเขียนเพิ่มเติมมาตามนี้ สมาธิกับ 7 เรื่องไมจริง 1. ตองยาก ตองพยายาม-ไมตองพยายามทำอะไร มากมายแคเรียนรูที่จะไมทำ ตองตอสูดิ้นรน–ไมตอง ตอสู ไมตองดิ้นรนที่จะเปนอิสระจากสิ่งใด ตอสู มากๆทำใหเครียด ตองเครียดแน–ไมตองเครียด ไมตองฝนทนแรงกดดัน ตองอดทน–ใหผอนคลาย ดีกวา

5

2. ตองจิตนิ่ง ตองหามความคิด ผุดขึ้นมา เราอาจเคยรำคาญที่นั่งสมาธิมาเปนชั่วโมงแลวแตจิต ก็ไมนิ่ง ยังคงวอกแวกคิดโนนคิดนี่ ไปเรื่อย ๆ “เมื่อไหรจะหยุดคิดสักที” เมื่อความคิดผุดขึ้นมา เปนสัญญาณบอกวากระบวนการบำบัดเริ่มตนขึ้นแลว เมื่อเราฝกสมาธิ 1) รางกายไดหยุดพัก 2) เมื่อหยุดพักรางกายไดบำบัดตนเอง 3) เมื่อรูวาคิดกระบวนการบำบัดระบบประสาท เกิดขึ้นแลว 4) ยับยั้งความคิดที่ผุดขึ้นมา = ยั้งยั้งกระบวนการ บำบัด (หามความคิด = หามขั้นตอนการบำบัด) 5) ปลอยใหกระบวนการบำบัดเกิดขึ้นตามธรรมชาติ ไมตองหามความคิดที่ผุดขึ้นมา 3. ตั้งใจคิดก็ไดสินะ ไมแนะนำใหตั้งใจคิด (เชน คิดวามื้อเย็นจะกินอะไรดี) ไมแนะนำใหเขาไปรวม ดวยชวยคิด ไมแนะนำใหเขาไปคุยกับความคิด แนะนำใหลดการคิด / คิดใหนอยลง แนะนำใหเฝา ดูความคิดที่ผุดขึ้นมาจากนิสัยเดิมๆของเรา หากเห็น วา“กำลังคิดอยู”เห็นแลวก็กลับมาปกหลักอยูกับ “ปจจุบันขณะ”กลับมาดูกระแสความคิดที่ผุดขึ้นมา แคนั้นพอ

ÊÒÃѵ¶Ð

photo : http://www.thaihealth.or.th/Content/25303

4. ตองสอบจิตเทานั้น / ความสุข – ความสงบ เปนยอดปรารถนา อารมณใดๆ อยาไดผุดขึ้นมา หลุมพรางที่ 2 คือเชื่อวานั่งสมาธิตองหยุดความ คิดได หลุมพรางที่ 4 คือ เชื่อวานั่งสมาธิใหสงบ ดีกวานั่งปรุงแตงอารมณ คำตอบก็คือวาหลุม 4 กับหลุม 2 ก็คลายๆ กันอารมณที่ผุดขึ้นมาก็เปน สัญญาณ แหงการปลดปลอย ความเครียด (ปลอยอารมณ = ปลดปลอยความเครียด) นับไดวากระบวนการบำบัดขยะอารมณเกิดขึ้นแลว 5. งวงนอนตลอด – นั่งสมาธิคงไมใชเรา / คงไมเหมาะกับเรา รางกายจำตองนอนก็ใหนอน ฝกสมาธิเปนประจำจะพบวางวงนอนนอยลง เพราะ ความเครียดในชีวิตประจำวันจะลดลง (จริงนะ – ขนาดนองเอาลูกเดือยที่เลงตั้งใจวาจะกินตอน กลางวันไปผสมกับบัวลอยน้ำกะทิจนหมด ยังรูสึกวา ตัวเองโกรธนอยลง – ไมมีลูกเดือยไปหาอยางอื่น กินก็ได) ถายังงวงอยูก็ใหยืดกระดูกสันหลัง โดยนั่งใหหลังตรงขึ้น หรือฝกอาสนะใหรางกายตื่น กอน 6. ตองจัดระเบียบลมหายใจกอน การจดจอ ที่ลมหายใจชวยใหผอนคลายชวยใหจิตไมซัดสาย แตก็ไมไดมีกฎวาตองหายใจแบบนั้น แบบนี้ จึงจะไดสมาธิ 7. ตองใชเวลานาน กวาจะเห็นผล เชื่อไหมวา แคเริ่มฝกสมาธิก็เห็นผลแลว แมจะไมไดสงบทันที / มีความสุขทันที / อิ่มทันทีแบบกินบะหมี่ซอง แตก็เปดโอกาสใหรางกายไดพักผอนปลดปลอยความ เครียดที่รางกายสะสมไว ไดเริ่มกระบวนการบำบัด / กำจัดขยะในสมอง มีนิทานเรื่องชายชราอายุ 70 อยากเรียนเปยโน ลูกชายสงสัยถามพอวาอายุ ปูนนี้แลวจะเรียนไปทำไม พอตอบวาฝกตอนนี้ พออายุ 75 ก็จะเลนไดดีกวานี้ ดีกวาไมฝกตอนนี้ พออายุ 75 ก็ยังเลนอะไรไมเปนเลย ฝกสมาธิก็ เหมือนกัน ตองใชเวลากวาจะเห็นการเปลี่ยนแปลง แบบพลิกฟา พลิกแผนดิน หากเราเริ่มฝกตอนนี้ ฝกอยางสม่ำเสมอ รับประกัน(ซอมฟรี) วาความสุขความสงบ ความรัก-ความเมตตา จะเกิดขึ้น ไมเดือนหนึ่งก็ปหนึ่ง เก็บไววันละสลึง / 50 สตางค ดีกวาไมไดเริ่มเก็บไวเลย

6

ÊÒÃѵ¶Ð

• หลายวันกอนเลงไดยินจากวิทยุวา ถาเรากำจัดขยะออกจากสมองไดจะลดความเสี่ยงจาก การเปนโรคสมองเสื่อม • ถาหนึ่งในวิธีกำจัดขยะออกจากสมอง คือการฝก สมาธิมันจะคุมคานาลองไหม ที่จะเริ่มฝกสมาธิวันละ 15-30-45-60 นาทีในป 2558 นี้ • เปนกำลังใจใหตัวเอง + กัลยาณมิตรทั้งหลายไดฝก และไดพบเจอครูบาอาจารยที่ จะไดชี้แนะหนทาง ปรับเปลี่ยนโครงสรางของจิต กอนที่สมองจะเสื่อม คงไมตองรอจนอายุ 70 คอยเริ่มใชไหม ?

7

photo : http://www.thaihealth.or.th/Content/25303

จบ สมาธิกับ 7 เรื่องไมจริง แลวมีแถม 3 ขั้นตอนฝกสมาธิ อยางงาย ดังนี้ 1. ผอนคลาย -นั่ง / นอนใหสบาย แตอยาใหหลับ -ฝกอาสนะกอนได จะไดนั่งหลังตรงไดสบาย 2. เฝาดู -สบายแลว หลับตาลง -ตั้งแตนี้ตอไปตั้งใจวาจะเฝาดูสิ่งใดๆ ที่ผุดขึ้นมาในความรับรูของเรา -ไมตองพยายามดูมากเกินไป จนเกร็ง -อะไรผานเขามา ก็ใหผานออกไปเหมือนดูเมฆโดนลม พัดไปในทองฟา -เฝาดูความคิด โดยไมตองไปชวยคิด -เฝาดูอารมณ โดยไมตองมีอารมณรวม ทำดังนี้จะ เปลี่ยนทาทีของเราที่มีตอความคิด / อารมณ 3.ปลอยมันไป -ใหสมมติวาเราไดโบนัสเปนวันหยุดพิเศษใหสมอง -ไมตองทำงานอะไรนอกจากเอนหลังผอนคลาย ใหสบาย -อะไรผุดขึ้นมาก็ปลอยมันไป เปดทอน้ำทิ้งไป ปลอยขยะความคิด / ความเครียด ทิ้งไป -การงานเยอะแยะแคไหน ก็ชางมันกอน -การงานสำคัญแคไหนก็ชางมันกอนวันนี้เราลาพักรอน -ไมวาจะเปนความคิดดีๆ ที่ผุดขึ้นมาหรือจะเปน ความคิดแยๆ ก็แคเฝาดู...แลวปลอยมันไป -นิสัยเราอาจชอบคิด ถารูตัววาเผลอคิดใหกลับมา “ปกหลัก” เฝาดู...แลวปลอยมันไป

ÊÒÃѵ¶Ð

àÃ× ่ Í §¨Ò¡à¾× ่ Í ¹

photo : http://www.wildroseyoga.org/event/433-partner-yoga-playshop-divine-reflection

Partner Yoga ยล(ธรรม)ชาติ

สวัสดีคะ ลมหนาวมาเยือนชาไปกวาทุกป นะคะ เกือบจะปลายปถึงไดสัมผัสถึงความเย็นใน ฤดูหนาว เดือนนี้มีเรื่องขอมาแบงปนในหองเรียนโยคะ กันคะ เพื่อนๆ หลายทานคงไดมีโอกาสใชการฝก partner yoga กันบางแลว คราวนี้ขอเลาในคลาสนึง ที่ผูเขียนนำฝกในระยะเวลา 4 เดือน ซึ่งเปนคอรส สำหรับชุมชน ดังนั้น ผูที่มาฝกจะไมรูจักกันมากอน ตางคนตางที่มา การที่มาฝกรวมกันซึ่งตองใชระยะ เวลารวมกันหลายเดือนในหองฝกนั้น ความคุนเคย เพื่อนในหอง บรรยากาศความเปนมิตรตอกัน ยอมมี ความสำคัญเชนกัน เพราะการเรียนรูใดๆ ก็ตาม หากเต็มไปดวยความอึดอัดยอมไมสงผลดีตอการเรียน รูในศาสตรนั้นๆ บรรยากาศที่เอื้อในวิถีกัลยาณมิตร จึงเปน สิ่งสำคัญที่ผูเขียนไดตระหนัก จึงไดนำ partner yoga มาผสมผสานในการฝกในหองโยคะนี้ เพื่อ ประโยชนตอผูเรียนในการที่ชวยเหลือเกื้อกูลกัน แมวาเราจะทราบดีวา โยคะเปนปจเจกของแตละบุคคล เปนการตระหนักรูถึงภายในของแตละผูฝกเอง หากถา เรามีเทคนิคอื่นๆ ที่นำเขามาชวยผสมผสานเพื่อให การฝกเปนไปดวยความราบรื่น ก็มิอาจปฏิเสธ

ผูเขียนจึงนำการฝกนี้เขามาฝกบางในบางชั่วโมง และจากการที่จบคอรสนี้ผานไป ไดสัมภาษณผูเรียน ถึงความรูสึกที่เกิดขึ้นกอนการฝก ขณะที่ฝกและหลัง จากการฝกแลว วารูสึกอยางไรบางกระบวนการ ที่เรียนรูรวมกันเปนกลุมจะชวยในดานอาสนะ และความสัมพันธในหองฝกอยางไรบาง ชวงเริ่มคลาสใหมๆ ไดใหจับคูแนะนำกัน และเลาตอกันโดยแลกเปลี่ยนเปาหมายในการมาฝกนี้“ ความรูสึกที่เกิดขึ้นยังไมมีความสนิทใจซะทีเดียว และยังไมเห็นความสัมพันธภาพที่จะสานตอกันได เพราะรูสึกถึงความเปนปจเจก ตางคนตางมา” ความรูสึกในขณะที่ฝกและหลังฝก “..รูสึกมั่นใจ เชื่อใจในคู เพราะความไมรูจักดวยขณะฝกเกิดความ ประหลาดใจวา การพึ่งพิงคูทำใหเกิดการสมดุล เกิดขึ้นไดงายขึ้นกวาการฝกคนเดียวอยางนาประหลาด ทำใหเกิดความเปลี่ยนแปลงทัศนคติตอผูฝกรวม ในเรื่องความเชื่อใจ และทำใหเกิดความสัมพันธ /ลดระยะหางระหวางบุคคล /บรรยากาศในการเรียน ผอนคลายขึ้นโดยเฉพาะเห็นจิตที่เปนอคติ ความกลัว ในใจของตัวเองอยางชัดเจน” “พอเปนกลุมยิ่งเห็นไดชัดถึงการพึ่งพาอาศัย และจัด วางสมดุลกันเองอยางการชวยเหลือกันเชน รูวาใคร ตัวใหญก็เสียสละเปนฐานแตบางครั้งก็กลัวอีกฝายจะ ทำเราเจ็บไมมั่นใจ

8

ÊÒÃѵ¶Ð

9

การสัมผัสที่นุมนวล ลึกซึ้ง เปนอีกหนทางหนึ่งที่เอื้อ ตอการเปนกัลยาณมิตรที่ดี วิถีแหงการบมเพาะ ความเมตตา กรุณาใหเกิดขึ้นอยางตอเนื่องที่นอกเหนือ จากทวงทาอาสนะที่สวยงามในปตัญชลีสูตรไดสอนให เมตตาและมีกัลยาณมิตร ยินดีใหผูอื่นมีสุขเพราะฉะนั้น การฝกโยคะสามารถปรับวิธีการเรียนรู กระบวนการ และวิธีในการฝกที่หลากหลายเพื่อหาประสบการณ เปดโอกาสใหผูฝกมีความยืดหยุนในการเรียนรูวิถีนี้ได สามารถนำกิจกรรมที่เหมาะสมเขาไปในการฝก เชน การเรียนรูแบบความรวมมือ การใหความชวยเหลือ กันของเพื่อนในกลุม การประสานรวมมือกัน เพื่อเปน การเรียนรูอยางมีชีวิตชีวา....

photo : http://www.yogashala.nl/unavailable.htm?aspxerrorpath=/nl-nl/workshopscursussen/partneryogamassage.aspx

ในแรงของอีกฝายหรือบางทีกลัววาเราจะเปนตัวถวงทำ เคาเจ็บมันเหมือนอาสนะที่ใหฝกเดี่ยวเพื่อสรางสมดุล ดวยตัวเอง มันจะทำไดดีขึ้นโดยการฝกคู อยางไมนา เชื่อ อยางทาตนไม เวลาฝกเดี่ยวกวาจะจัดบาลานซเอง คนเดียวก็ยากละแตนี้ตองกังวลอีกคนดวย ถาเราพิงแรง ไปก็กลัวทำเคาลม มันเหมือนทั้งสองคนตองประสาน สอดคลองกันจริงๆ” จากการเลาของผูเรียน ทำใหผูเขียนไดมอง เห็นประโยชนในการฝกของ partner yoga พอจะกลาว ไดดังนี้ ชวยสำหรับผูฝกคูไดมีประสบการณ รวมกัน และพึ่งพาซึ่งกันและกันในทุกๆ การเคลื่อนไหว ทุกอิริยาบถ เพื่อประคองความสมดุลในอาสนะ การทรงตัวและการจดจอนั้นๆ เปนการสื่อสาร(ภายใน) อีกชองทางหนึ่ง ชวยใหมีใจที่เปดกวางขึ้น สำหรับ มิตรภาพในหองเรียน ไดแบงปนความสุขรวมกัน การฝกมิไดใหเราเปนผูใหเทานั้น ยังรวมถึงเราสามารถ เปนผูรับเชนกัน บางครั้งรูปรางที่ตางกันก็ไมได เปนผลในการฝกมากนัก ในหองเรียนนี้ไดเห็นความ เคลื่อนไหวระหวางคูของผูฝก เห็นผูที่พยายามจะ ชวยเหลือเพื่อนในการเขาสูทานั้นๆ โดยไมจำเปนตอง ทำทาทางใหสมบูรณ เราเพียงสัมผัสความสนุกและ ผอนคลายไปพรอมกับการรวมกายและใจดวยกัน เห็นถึงความมีน้ำใจระหวางกันสงผานการฝกแบบคูเชน นี้ ไดเห็นถึงความระลึกรูตัวอยูตลอดเวลาและความ เชื่อใจในเพื่อนที่ฝก เพราะในการฝกหากเราไมประคอง ตัวที่ดี เชน ทาตนไมเราอาจพากันลมลงไดและเปนการ ตระหนักรูถึงกายภาพ การเคลื่อนไหวของคูฝกที่ประคับ ประคองไปดวยกัน พลังแหงการสัมผัส หลายทานคง ทราบวา พลังในการสัมผัสนั้น มีพลังมากกวาที่เรา คาดการณไวมากนัก หลายๆ ครั้งเราไมจำเปนตอง ไดรับเปนถอยคำพูดใดๆ เพียงแคการสัมผัสเทานั้น ผูที่ไดรับการสัมผัสสามารถรับรูพลังนั้นไดอยาง มหัศจรรย ประสบการณแหงความสมดุล บางครั้งเรา สลับบทบาทกันในแตละทา ทำใหเราไดสัมผัสถึง ประสบการณที่นอกเหนือไปจากการฝกดวยตนเอง (ในที่นี้หมายถึงในคลาสนี้) ไดรับรูถึงความสมดุล ที่เกิดขึ้นในระหวางนั้น ดังในชั้นเรียนนี้ ผูฝกไดรวมทำกิจกรรมกลุม ยอย โดยการชวยเหลือ แบงปนความรูสึกดานในผาน

ÊÒÃѵ¶Ð

½ƒ ¡ â¤РÍ‹ Ò §äÃãËŒ ä ´Œ ¼ Å กวี คงภักดีพงษ

กลางเดือนธันวาคมที่ผานมา ไดมีโอกาส ไปคุยเรื่องโยคะใหกับผูสนใจทั่วไปที่รีสอรทสุขภาพแหง หนึ่ง คนมาเขารวม 24 คน สวนใหญมากันเปนกลุม มากันเปนครอบครัวทั้งคุณพอ คุณแม คุณลูก ผูเรียนอายุสูงที่สุดคือ 89 (มากที่สุดที่ผมเคยไดมี โอกาสคุยเรื่องโยคะ) และในบรรดาผูเรียนกลุมนี้มี ผูปวย 6 คน (มากที่สุดที่ผมเคยพบใน 1 ายเชนกัน) ผมออกตัววาโยคะไมใชยาวิเศษ ที่จะรักษา โรคไดทุกโรค และโยคะไมมีอภินิหารที่จะไปดลบันดาล ใหผูฝกหายจากโรครายที่เปนอยูในชวงเวลาการเขา คาย 3 วัน แตผมยืนยันวาตลอดเวลา 15 ปที่อบรม โยคะ ผมไดพบ ไดฟงเรื่องราวจากนักเรียนถึงประสบ การณที่พวกเขาไดรับประโยชนจากการฝกโยคะไมวา จะเปนการฟนฟูดานกายภาพหรือการปรับสมดุลดาน จิตใจ กรณีโยคะบำบัดจากนักเรียนนั้น แตกตาง หลากหลาย แตมีสิ่งหนึ่งที่ทั้งหมดพูดตรงกันอันเปน ปจจัยสำคัญของการฝกโยคะใหไดผลก็คือ “ความสม่ำ เสมอ” คนปวยที่ไดรับประโยชนจากการฝกโยคะก็ เพราะเขาทำมันอยางสม่ำเสมอ นักเรียนที่มาอบรม หลักสูตรระยะยาว 3 เดือนกับทางสถาบันโยคะ

¾Ñ ² ¹Ò¨Ô µ

photo : http://alicemarshall.com/

วิชาการ ที่ไดรับประโยชนจากโยคะก็เพราะพวกเขา ฝกอยางสม่ำเสมอผมถามคนในคายวา แตละคนจะ มีโอกาสฝกโยคะอยางสม่ำเสมอที่บานไดอยางไร? คำตอบออกมาในทำนองเดียวกันคือ ถามันใชเวลา ไมมาก หากทาไมยาก-ไมมากจนเกินไป ก็พอมีหวัง ผมบอกวางั้นก็เอาตามนั้น เรามาฝกเทคนิคโยคะ ที่ไมตองมาก ไมตองยาก และไมกินเวลากัน นักเรียน อมยิ้ม แตนัยตาแฝงดวยคำถามประมาณวา “งายๆ แลวมันจะไดผลหรือ?” แทนที่จะตอบ ทีมครูก็เริ่ม ชวนฝก เราเริ่มจากทาไมตายของสถาบันโยคะวิชาการ อันไดแกทาศพ ผานไป 10 นาที หลังฝกเสร็จก็ชวน ลุกขึ้นมาคุย สถาบันโยคะฯ “รูสึกอยางไร” นักเรียน “ชอบมาก” แตก็ยังมีนัยตาที่บงบอกประมาณวา แคนี้เหรอ? สถาบันโยคะฯ “ลึกๆ แลวนักเรียนตองการอะไร ทาที่แปลกหรือความสุข” นักเรียน “อยางหลัง แตบางคนก็ยังคิดวามันควรจะเปนอัตราสวนตามความ ยากของทาสิ ทายิ่งยากถึงจะยิ่งเจง ทายิ่งแปลกถึง จะยิ่งมีประโยชน อะไรทำนองนั้น” สถาบันโยคะฯ “ใครบอกหรือ ไปฟงมาจากไหนหรือ” นักเรียน “เห็นมาจากโทรทัศน เห็นมาจาก อินเตอรเนท ฯลฯ”

10

ÊÒÃѵ¶Ð

สถาบันโยคะฯ “ในโทรทัศน ในเนทเขา ประกาศอยางนี้เลยหรือ วายิ่งทายากจะยิ่งไดผล?” นักเรียน “.....” คือเงียบ สถาบันโยคะฯ “ระบุชื่อไดไหมวามีใครเคยพูดอยางนั้น” นักเรียน “.....” คือเงียบ สถาบันโยคะฯ “งั้น ระหวางที่ยังไมเคยมีใครในโลกนี้ระบุเลยวาทายิ่งยาก จะยิ่งมีประโยชน ขณะที่ตำราโยคะระบุถึงความ สม่ำเสมอ* เราก็ไปทดลองทำแบบงายๆแตสม่ำเสมอ กอนดีไหม จากสถิติที่สถาบันฯ เก็บมาก็คือลองไปฝก อยางสม่ำเสมอตอเนื่องประมาณ 6 สัปดาห มีบางบางคนที่ตองใชเวลามากกวานั้น อยางไรก็ไมเกิน 3 เดือน และมันก็เปนสิ่งพวกเราชอบดวยนี่นา หากไมไดผล ก็ไมมีอะไรเสียหาย ในทางตรงขาม หากไดผล เราจะไดเปลี่ยนทัศนคติมาเปนวา ของดี ควรเปนอะไรที่เราสามารถทำไดดวยตนเอง รับรูผลที่เกิดขึ้นไดดวยตนเอง รูสึกดีทุกครั้งที่ไดทำ และคอยๆ สะสมผลดีทีละเล็กละนอย ไปเรื่อยๆ จนมันมีปริมาณมากพอที่จะทำใหเรารับรูไดวามันเกิดผล ดีขึ้นกับรางกายรวมทั้งจิตใจของเรา” นักเรียน “อมยิ้ม...” *เมื่อฝกดวยความเพียรอยางสม่ำเสมอ เปาหมายก็คอยๆ เคลื่อนใกลเขามา ปตัญชลีโยคะสูตร บทที่ 1 ประโยคที่ 21 ครูบางทานขยายความใหเขาใจ งายขึ้นดังนี้ สมมุติระยะทางระหวางกรุงเทพฯ กับ เชียงใหมคือ 10,000 กาว ผูเริ่มยางกาวที่ 1 จากกรุงเทพ ระยะทางที่เหลือก็คือ 9,999 กาว ลดลงไปเรื่อยๆ ตราบที่เรายังคงกาวเดินไปอยาง สม่ำเสมอ

11

ÊÒÃѵ¶Ð

µÓÃÒâÂ¤Ð´Ñ ้ § à´Ô Á

»ÃÒ³ÒÂÒÁÐ : ¡ÒäǺ¤Ø Á ÅÁËÒÂ㨢ͧâ¤РµÍ¹·Õ ่ ô วีระพงษ ไกรวิทย และจิรวรรณ ตั้งจิตเมธี

วัตถุประสงคของปราณายามะโดยทั่วไป เปนการทำใหกระบวนการหายใจทั้งหมดชาลงและยาว ขึ้น การหยุดลมหายใจหรือกุมภกะจะชวยใหเกิด กระบวนการหายใจชาลงและยาวขึ้นในระดับสูงสุดที่ เปนไปได แตลำพังการหายใจเขาชาและการหายใจ ออกชาจะสงผลแบบเดียวกันนี้ในระดับที่นอยกวา กุญแจสำคัญของปราณายามะคือการทำใหกระบวน การหายใจทั้งหมดชาลงเทาที่จะเปนไปได ซึ่งในประโยค ๒:๕๐ ปตัญชลีกลาวถึงคำวา “ทีรฆะสูกษมะ” หรือทำใหยาวและละเอียด วาเปนลักษณะ ทั่วไปของปราณายามะทุกรูปแบบ ขณะที่ฝก ปราณายามะ สิ่งที่ผูปฏิบัติควรจะพยายามเขาถึง คือการทำใหศูนยกลางการควบคุมการหายใจทนทาน ตอระดับความเขมขนของคารบอนไดออกไซดที่คอยๆ สูงขึ้นๆ เมื่อความเขมขนของคารบอนไดออกไซด สูงขึ้นถึงระดับขีดจำกัดจนไมสามารถทนตอไปได ผูปฏิบัติจะไดรับสัญญาณประสาทจากศูนยกลางการ ควบคุมการหายใจสงมากระตุนใหหายใจออก แตเมื่อ เขาเริ่มพยายามกลั้นลมหายใจ(กุมภกะ) แมวาจะมี สัญญาณประสาทสงมาก็ตาม เขาจะสามารถตานทาน ตอสัญญาณนั้นอยางจงใจ และหนวงเวลาไวไดนานขึ้น

photo : http://www.learningmeditation.com/

กอนจะหายใจออก คำวา “คติวิจเฉทะ”ที่หมายถึงการเปลี่ยน จังหวะ การ หายใจปกตินั้นไมควรจะเปนรูปแบบใด ก็ได แตการเปลี่ยนจังหวะนี้จำกัดเฉพาะการหายใจ ที่ชาและละเอียดขึ้นเทานั้น การหายใจที่แรงและเร็ว ในแบบอื่นๆ เชน การหายใจเร็วระหวางออกกำลังกาย และการหายใจลึก รวมทั้งการหายใจในสภาวะที่ไม ปกติหรือเจ็บปวย เชน โรคหอบหืด ไอ รองเพลง จึงไมใชปราณายามะ ทั้งนี้รวมถึงเทคนิคโยคะ ที่เรียกวา กปาลภาติ ซึ่งการหายใจออกเร็วแรง ก็ไมไดถูกจัดกลุมอยูในปราณายามะ แตเปนกริยา หรือการชำระลางทั้ง ๖ สำหรับเนื้อหาในตอนที่ ๔ มีดังนี้มีการระบุเพิ่มเติม โดยออมบางอยางดวยที่ชี้ถึง ความจริงที่วา การหายใจแรงและเร็วไมถูกจัดวาเปน ปราณายามะ ในโยคสูตรปตัญชลีกลาวถึงเทคนิค การหายใจแรง โดยเฉพาะการหายใจออกแรงเร็ว (ใน ประโยค ๑:๓๔)ที่มีสวนชวยใหเกิด จิตตประสาทนะ(1) นั้นไมใชเทคนิคปราณายามะ อยางเห็นไดชัด แตขณะเดียวกันอรรถกถาจารย บางคนก็ยังเขาใจผิด ดวยเหตุนี้จึงดูเหมือนวารูปแบบ การควบคุมการหายใจที่แรงและเร็วจะไมไดอยูภายใต ปราณายามะ (1) จิตตประสาทนะ คือ คือ กระบวนการบรรลุถึงสภาวะอันสุข

สงบของจิต (ขอมูลจากประโยคที่ ๒:๓๒)

12

ÊÒÃѵ¶Ð เชนเดียวกับเทคนิคกปาลภาติของหฐโยคะที่ตองหายใจ แรงและเร็วอยางที่กลาวไวแลววา ไมไดถูกจัดประเภท วาเปนปราณายามะ แตถูกจัดอยูในเทคนิคการชำระลาง แตก็ยังพบวา ครูโยคะจำนวนมากไดจัดประเภท กปาลภาติอยูในกลุมของปราณายามะ และมีการพูดถึง กปาลภาติวาเปนปราณายามะอยูบอยๆ ดวยเหตุที่มี ความสับสนและความเขาใจที่คลาดเคลื่อนเกี่ยวกับ ปราณายามะเชนนี้ อรรถกถาจารยโยคสูตรนี้จึงรูสึก ถึงความจำเปนที่จะตองจัดการเรื่องนี้ในรายละเอียด และย้ำเตือนกันบอยๆ ไมเฉพาะในปตัญชลีโยคสูตร แตรวมถึงในปราณายามะของหฐโยคะดวย ซึ่งอยาง หลังนี้จะถูกทำใหสับสนโดยอยางแรกในประเด็นของ กปาลภาติ มีความจำเปนตองกลาววา ผลของการศึกษา การแลกเปลี่ยนกาซในกปาลภาติคอนขางแตกตางจาก ผลของการศึกษาในปราณายามะ(แมแตปราณายามะใน หฐโยคะก็ตาม) งานวิจัยหลายชิ้นในหองทดลองของ ไกวัลยธรรม(โลนาวลา) ไดแสดงใหเห็นวา ปราณายามะ(อยางนอยก็สองวิธีซึ่งมีการฝกกันแพร หลายมาก จึงไดนำมาศึกษา คือ อุชชายี และ ภัสตริกา) ไมไดนำไปสูการเพิ่มการดูดซึมออกซิเจน หรือการขจัดคารบอนไดออกไซดอยางมีนัยสำคัญใดๆ ในภาวะพักปกติ ในความเปนจริงคาทั้งสองนี้ต่ำกวาคา ในภาวะปกติเพียงเล็กนอยมาก ในทางตรงกันขามพบวา ขณะทำกปาลภาติมีการดูดซึมออกซิเจนและมีการขจัด คารบอนไดออกไซดเพิ่มขึ้นประมาณ 10% เมื่อเทียบกับตอนหายใจขณะพักปกติ ดังนั้นในแงของ การฟอกเลือด กปาลภาติทำไดดีและชำระลางเลือด ใหบริสุทธิ์ดวยการพิจารณาถึงออกซิเจนและคารบอน ไดออกไซดตามลำดับ อยางที่กลาวแลววาปราณายามะ ไมไดใหผลเชนนี้(เหมือนกปาลภาติ) แตก็มีการนำไป กลาวอางถึงผลเชนนี้อยูบอยๆ ซึ่งเปนเพียงการคาดเดา เทานั้น (Miles W.R., J. Applied Physiol. XIX, (1), 75-82, 1964; Rao, S. Indian J. Med. Res; LVI, (5), 701-705, 1968; etc. ไดรายงานถึงการ เพิ่มขึ้นของการดูดซึมออกซิเจนในการหายใจแบบ ปราณายามะมากกวาการหายใจปกติ ซึ่งเรื่องนี้อาจจะ เกิดจาก (๑) ผูทดลองไมไดเปนผูเชี่ยวชาญ และปฏิบัติปราณายามะไดดีเทากับของเรา(ไกวัลยธรรม) และ (๒) เทคนิคในการทดสอบซึ่งทำดวยวิธีบันทึก กราฟอาจจะไมเที่ยงตรงแมนยำเทากับวิธีวิเคราะหทาง เคมีที่ใชในหองทดลองของไกวัลยธรรม) ยิ่งกวานั้นผู

13

ปฏิบัติทุกคนลวนแตรูไดชัดเจนและประจักษแจงกับตน เองดวยประสบการณทางดานในวา ปราณายามะ ไมเพียงชวยใหรางกายไดพักเทานั้น แตยังใหความรูสึก สงบสุขมากในจิตใจ ในกรณีเชนนี้จึงไมมีเหตุผลที่ การดูดซึมออกซิเจนหรือการขจัดคารบอนไดออกไซด ควรจะเพิ่มขึ้นในปราณายามะมากกวาตอนภาวะปกติ และนี่ก็คือผลของการศึกษาปราณายามะของเราอยาง ถูกตองซึ่งออกมาจากหองทดลองของไกวัลยธรรม แมกระนั้นก็ตามโยคีโบราณไดตระหนักถึง ความ แตกตางระหวางผลเหลานั้นของ กปาลภาติ และปราณายามะ ซึ่งอาจจะหยั่งรูไดโดยผานการปฏิบัติ โดยตรงและประสบการณหรือสภาวะดานในของพวกเขา โยคีไดแยกความแตกตางไดคอนขางชัดเจนระหวางผล การชำระลางของการฝกหายใจแบบกปาลภาติกับการ ไมมีผลเชนนี้ในปราณายามะ และจึงแยกกปาลภาติ ออกจาก การฝกปราณายามะและนำไปจัดไวใน ษัฏกรรมะ (การฝกชำระลางทั้งหก) แมในหฐโยคะ ภัสตริกาดูเหมือนจะเปนปราณายามะวิธีเดียวที่รวมการ หายใจเร็วเขามาปฏิบัติดวย แตผลการวิเคราะหทางเคมี ของกาซในระบบหายใจแสดงใหเห็นวา กระบวนการทั้ง หมด จะใหผลอยางเดียวกันกับปราณายามะที่หายใจชา ยิ่งกวานั้นชวงเวลาของการฝกภัสตริกาสมบูรณหนึ่งรอบ โดยผูปฏิบัติหฐโยคะที่อยูในระดับความกาวหนาพอ สมควร ยังมากกวาหลายเทาของการหายใจปกติ ที่ราบเรียบหนึ่งรอบ เรื่องนี้ไดชี้ใหเห็นชัดเจนวา แมวาจะมีการหายใจเร็วเปนสวนประกอบของการฝก ภัสตริกา แตภัสตริกาก็เปนกระบวนการที่ ทำใหการ หายใจชา ดังนั้นจึงสามารถที่จะยืนยันอยางชัดเจนวา ทั้งระบบของปตัญชลีและหฐโยคะไมไดแนะนำกระบวน การหายใจแบบเร็วใดๆ วาเปนปราณายามะ และเทคนิค การปฏิบัติปราณายามะทั้งหมดใหผลคือ การหายใจที่ชา ลงในที่สุด แทจริงแลวหลักการสำคัญของปราณายามะ ตามอรรถกถาจารยโยคสูตรเลมนี้และตามมุมมองที่ได อภิปรายไวขางตน ดูเหมือนจะเปนการทำใหกระบวน การหายใจทั้งหมดชาและผลก็คือลมหายใจยาว ในการทำเชนนี้จะใชเพียงหนึ่ง สอง หรือทั้งสาม ขั้นตอนของรอบการหายใจ นั่นคือ การหายใจเขา การหายใจออก และการหยุดหายใจ ก็สามารถทำ

ÊÒÃѵ¶Ð

photo : http://www.learningmeditation.com/

ใหการหายใจชาและยาว ดวยวิธีการอันหลากหลาย ของการสลับสับเปลี่ยนและการรวมของทั้งสามขั้นตอนนี้ จึงทำใหเกิดความหลากหลายของปราณายามะอยางนับ ไมถวน หฐโยคะที่เริ่มจากรางกายและการควบคุม กระบวนการตางๆ ที่เกิดขึ้นในกายไดพัฒนาการฝก ปราณายามะที่มีลักษณะเฉพาะขึ้นมาจำนวนหนึ่ง ซึ่งอาจมีวัตถุประสงคคือผลกระทบที่แตกตางกันไปตอ รางกายและจิตใจ อยางที่ชี้ใหเห็นแลววา ระบบ อัษฏางคของปตัญชลีไมไดแนะนำและเปนไปไดมากที่สุด ที่ไมไดยอมรับเทคนิคปราณายามะที่หลากหลายทั้งหมด นี้วามีความสำคัญพิเศษใดๆ ปราณายามะของ ปตัญชลีดูจะตรงไปตรงมา และอาจมีเพียง ๔ ประเภท งายๆ เทานั้น ตามที่ระบุไวในประโยค ๒:๕๐ และ ๕๑ นักวิชาการบางทาน เชน ดร.เค.เอส. โชศิ (ใน Y.M., XX (12), pp.38-43, 1981) เปนตน ที่คิดวาปราณายามะของปตัญชลีมีเพียงหนึ่งหรือสอง ประเภทที่ตางกันเทานั้น ที่ผานมาเราอาจกลาวไดวา แมปตัญชลีจะไมไดใหชื่ออยางเฉพาะเจาะจงกับประเภท ของหฐโยคะปราณายามะ หรือไมสามารถกลาวไดวา ทานพิจารณาสิ่งเหลานี้วามีความสำคัญ แตกระนั้น หากผูปฏิบัติโยคะพึงพอใจ เขาอาจจะฝกหฐโยคะ ปราณายามะประเภทใดประเภทหนึ่งหรือหลายๆ ประเภทก็ได เพราะดูเหมือนจะไมมีขอควรระวังที่ แนนอนและชัดเจนมาหามการปฏิบัติเชนนั้น

เอกสารอางอิง : Karambelkar, P. V. (1986). PATANJALA YOGA SUTRAS Sanskrta Sutras with Transliteration, Translation & Commentary. Lonavla : Kaivalyadhama, p. 314-317.

14

ÊÒÃѵ¶Ð

ʶҺѹâ¤ÐÇÔªÒ¡ÒôÓà¹Ô¹¡ÒÃâ´ÂÁÕÃÒÂä´Œ¨Ò¡¤‹Òŧ·ÐàºÕ¹¡Ô¨¡ÃÃÁ ¨Ò¡¡ÒèÓ˹‹Ò¼ÅÔµÀѳ± µ‹Ò§æ Ê¶ÒºÑ¹Ï ÂÔ¹´ÕÃѺ¡ÒÃʹѺʹع¨Ò¡¼ÙŒÃ‹ÇÁʹã¨à¼Âá¾Ã‹ à¾×่͹Óà§Ô¹ÁÒ㪌´Óà¹Ô¹¡ÒÃãËŒºÃÃÅØÇѵ¶Ø»ÃÐʧ¤ µÒÁ·Õ่µÑ้§äÇŒ àªÔÞºÃԨҤࢌҺÑÞªÕÍÍÁ·ÃѾ ¸¹Ò¤ÒÃä·Â¾Ò³ÔªÂ ÊÒ¢Òà´ÍÐÁÍÅÅ 3 ÃÒÁ¤Óá˧ ª×่ͺÑÞªÕ ÁÙŹԸÔËÁͪÒǺŒÒ¹ ʶҺѹâ¤ÐÇÔªÒ¡ÒÃàÅ¢ºÑÞªÕ 173-241-6858 ÊÓËÃѺà´×͹ ¸Ñ¹ÇÒ¤Á 2557 ÁÕ¼ÙŒºÃԨҤʹѺʹع¡Ò÷ӧҹ¢Í§Ê¶ÒºÑ¹Ï ´Ñ§¹Õ้ Õ้ ÃØ‹¹ T14 400 ¤ÃÙºÕ ºØÉ¡Ã á¡ŒÇÁáµ 370 ¤ÃÙ¾ÅÍ ¨ÔµÁ³±Ò ÍÇÑÊ´Ò°ÔµÔ 2,000 ¼ÙŒäÁ‹»ÃÐʧ¤ ÍÍ¡¹ÒÁ 1,000 ¤ÃÙÇþ¨¹ ÁÒà¹ÕÂÁ (ÁÒ¾ժ â¤Ð) 2,000 ¤ÃÙà¡Ô้§ ÍѨ©ÃÒ ÊØ¢¾Ñ·¸Õ (Ê͹ÊǹâÁ¡¢ ) 730 ¤ÃÙàºÔà ´ ¸§ªÑ ¨ÔÃѰԵԾѹ¸Ø 1,216 ¤ÃÙáËÁ‹Á ÇÅÑÂÅѡɳ 1,380 ÃÇÁ 9,096 ºÒ· µÔ´µ‹ÍʶҺѹâ¤ÐÇÔªÒ¡Òà â·Ã. 02-732 2016-7 ËÃ×Í 081-401 7744 àǺ䫵 www.thaiyogainstitute.com à¿ÊºØ ¤ www.facebook.com/thaiyogainstitute ** ÊÓËÃѺ·‹Ò¹·Õ่ÃѺ¨ØÅÊÒ÷ҧä»ÃɳÕ ÊÒÁÒö·Ó¡Òõ‹ÍÍÒÂØÊÁÒªÔ¡ä´Œâ´Â¡ÒÃâ͹à§Ô¹à¢ŒÒàÅ¢·Õ่ºÑÞªÕ¢ŒÒ§µŒ¹ (»‚ÅÐ 250 ºÒ·) áÅÐâ»Ã´á¨Œ§¡ÅѺÁÒÂѧʶҺѹâ¤ÐÇÔªÒ¡ÒÃà¾×่Í·ÃÒº

15

สถาบันโยคะวิชาการ มูลนิธิหมอชาวบาน 201 ซอยรามคำแหง 36/1 บางกะป กทม.10240 โทรศัพท 02 732 2016-7, 081 401 7744 โทรสาร 02 732 2811 อีเมล yoga.thaiyga@gmail.com เว็บไซท www.thaiyogainstitute.com