SARATHA 08/2015

¨´ËÁÒ¢‹ÒÇ

สารัตถะ

photo : http://campus.sanook.com/978231/

สิงหาคม 2558

www.thaiyogainstitute.com

สารัตถะ ÊÒÃºÑ Þ ¤Ø  ¡Ñ ¹ ¡‹ Í ¹

2

»¯Ô · Ô ¹ ¡Ô ¨ ¡ÃÃÁ

2

º·¡Å͹

5

ÇÔ ¶ Õ â ¤Рวิบากกรรมเพื่อการตื่นรู

6

ÇÔ ¶ Õ â ¤Р2 เคาะระฆัง (แกไข)

8

àÃ× ่ Í §¨Ò¡à¾× ่ Í ¹ “เรามาถึงจุดนี้ไดยังไง”วลีฮิตที่มีนัยยะ

9 11

¾Ñ ² ¹Ò¨Ô µ สงบและเขมแข็ง

13

áÅË¹Ñ § April Bride

14

µÓÃÒâÂ¤Ð´Ñ ้ § à´Ô Á ปราณายามะ : การควบคุมลมหายใจของโยคะ ตอนที่ ๗

กวี คงภั ก ดี พ งษ แก ว วิ ฑ ู ร ย เ ธี ย ร ธี ร เดช อุ ท ั ย วิ ท ยารั ต น นพ.ยงยุ ท ธ วงศ ภ ิ ร มย ศ านติ ์ นพ.สมศั ก ดิ ์ ชุ ณ หรั ศ มิ ์

¡ÃÃÁ¡ÒÃ

กฤษณ ฟ ก น อ ย ชนาพร เหลื อ งระฆั ง ชุ ต ิ ม า อรุ ณ มาศ วรพจน คงผาสุ ข วรรณวิ ภ า มาลั ย นวล วิ ล ิ น ทร วิ ภ าสพั น ธ สมดุ ล ย หมั ่ น เพี ย รการ

ÊÓ¹Ñ ¡ §Ò¹

àÅ‹ Ò ÊÙ ‹ ¡ Ñ ¹ ¿˜ § เลาสูกันฟง 5

·Õ ่ » ÃÖ ¡ ÉÒ

15

พรทิ พ ย อึ ง คเดชา วั ล ลภา ณะนวล สุ จ ิ ต ฏา วิ เ ชี ย ร

¡Í§ºÃÃ³Ò¸Ô ¡ ÒÃ

จิ ร วรรณ ตั ้ ง จิ ต เมธี ณั ต ฐิ ย า ป ย มหั น ต ณั ฏ ฐ ว รดี ศิ ร ิ ก ุ ล ภั ท รศรี ธนวั ช ร เกตน ว ิ ม ุ ต ธี ร ิ น ทร อุ ช ชิ น พรจั น ทร จั น ทนไพรวั น วิ ส าขา ไผ ง าม วี ร ะพงษ ไกรวิ ท ย ศั น สนี ย  นิ ร ามิ ษ สุ จ ิ ต ฏา วิ เ ชี ย ร

ÈÔ Å »¡ÃÃÁ

กาญจนา กาญจนากร

สารัตถะ ¤Ø  ¡Ñ ¹ ¡‹ Í ¹ ในทุกๆ วันที่โลกหมุนไปขณะเดียวกัน โลกก็เกาลงทุกวันไมตางจากรางกายของคนเรา บอยครั้ง เหลือเกินที่เราใชทรัพยากรดวยความประมาท ราวกับวาสิ่งเหลานั้นจะไมมีวันหมดลงพอๆกับที่ชะลาใจ ในรางกายเชนกัน อากาศแปรปรวน มักเปนสัญญาณของความเจ็บปวยแหงฤดูกาลเชนเดียวกับที่เมื่อรางกายมี อาการผิดปกติบางอยาง นั่นก็เปนจุดเริ่มตนของความเจ็บปวย อยูที่เรา...วาไดใสใจมากพอที่จะ ‘ฟง’ หรือไม โยคะจึงชวนใหเราหันกลับมาเอาใจใส เพื่อถนอมรางกายและโลกใบนี้ไวใหสดใสอยางนอยก็เกาชาลง สวัสดีสิงหาคม สวัสดีหัวใจแมและลูกทุกดวง

»¯Ô · Ô ¹ ¡Ô ¨ ¡ÃÃÁ â¤ÐÍÒÊ¹Ð¢Ñ ้ ¹ ¾× ้ ¹ °Ò¹à¾× ่ Í ¤ÇÒÁÊØ ¢ ÊÓËÃÑ º ¼Ù Œ à ÃÔ ่ Á µŒ ¹ ¨Ñ ´ ÇÑ ¹ ÍÒ·Ô µ  · Õ ่ 23 ÊÔ § ËÒ¤Á 2557 àÇÅÒ 9.00 – 15.00 ¹.

ที่ชั้น 6 หอง 262 คณะมนุษยศาสตร มศว ประสานมิตรคาลงทะเบียน 650 บาท สนใจโทร.สอบถามรายละเอียดไดที่สถาบันโยคะวิชาการ â¤Ðã¹Êǹ¸ÃÃÁ ³ Ëͨ´ËÁÒÂà赯 ¾ Ø · ¸·ÒÊ ¿ÃÕ ·Ø ¡ àÂ็ ¹ ÇÑ ¹ ¾Ø ¸ áÅÐ ¾ÄËÑ Ê àÇÅÒ 17.00 – 18.30 ¹. ÇÑ ¹ àÊÒà · Õ ่ Ê Õ ่ ¢ ͧ·Ø ¡ à´× Í ¹

ลงทะเบียนรวมกิจกรรมไดหนางาน ไมมีคาใชจาย รวมสมทบคากิจกรรมไดดวยการบริจาค â¤ÐÈÙ ¹  » ¯Ô º Ñ µ Ô ¸ ÃÃÁ ¾Õ ਠ´Õ ä «¹ ³ ÈÙ ¹  » ¯Ô º Ñ µ Ô ¸ ÃÃÁ ¾Õ ਠ´Õ ä «¹ (ºÒ§áÇ¡/¨ÃÑ Þ Ê¹Ô Ç §È 13) ·Ø ¡ ÇÑ ¹ ÍÑ § ¤Òà 10.30-12.00 ¹.

คาใชจาย : รวมสมทบคาใชจายดวยการบริจาค

2

3

ÊÒÃÑ µ ¶Ð

º·¡Å͹ Í Ò ¨ ÁÕ ã ¤ à µ‹ Í ã ¤ à ¾ Ã่ Ó º Í ¡ Ç‹ Ò ÍÕ ¡ äÁ‹ ¹ Ò¹... ¤ÇÒÁ·Ø ¡ ¢ Í Ñ ¹ ˹ÒË¹Ñ ¡ ·Õ ่ à ÃÒ¡ÓÅÑ § ¾ºà¨Í¨Ð¼‹ Ò ¹ä» ¶Œ Í Â¤Ó¨Ò¡¼Ù Œ · Õ ่ » ÃÒö¹Ò´Õ à ËÅ‹ Ò ¹Ñ ้ ¹ ÅŒ Ç ¹àµ็ Á ä»´Œ Ç Â¤ÇÒÁËÁÒ áÁŒ ä Á‹ Á Õ à ÃÕ ่  ÇáçÁÒ¡¾Í ·Õ ่ ¨ Ð©Ø ´ ´Ö § ËÑ Ç ã¨àÃÒãËŒ » ‚ ¹ »† Ò Â¢Ö ้ ¹ ÁÒ¨Ò¡¡Œ ¹ ËÅØ Á ä´Œ à¾ÃÒÐàÊÕ Â §·Õ ่ · ç¾ÅÑ § ·Õ ่ Ê Ø ´ ·Õ ่ ¨ Ð©Ø ´ ´Ö § áÅмÅÑ ¡ ´Ñ ¹ ãËŒ à ÃÒà´Ô ¹ 仢Œ Ò §Ë¹Œ Ò ä´Œ Í Õ ¡ ¤ÃÑ ้ § ¤× Í àÊÕ Â §¨Ò¡µÑ Ç àÃÒàͧ áÅÐàÊÕ Â §¹Ñ ้ ¹ ¨Ðà¡Ô ´ ¢Ö ้ ¹ ¡็ µ ‹ Í àÁ× ่ Í àÃÒµŒ Í §ÂÍÁÃÑ º ã¹ÊÔ ่ § ·Õ ่ à ¡Ô ´ ¢Ö ้ ¹ áÅŒ Ç ÂÍÁÃÑ º ·Õ ่ ¨ ÐÍÂÙ ‹ ¡ Ñ º ÁÑ ¹ ãËŒ ä ´Œ ¡Ñ º ¤ÇÒÁ·Ø ¡ ¢ · Õ ่ à »ÃÕ Â º´Ñ § ¡ÃШ¡à§Ò ·Õ ่ Ê Ð·Œ Í ¹ÊÔ ่ § ·Õ ่ Ë ÅÑ ่ § äËÅÍÂÙ ‹ ã ¹ËÑ Ç ã¨ ÂÔ ่ § àÃÒµ‹ Í µŒ Ò ¹ ¼ÅÑ ¡ äÊ ·Ø ¡ ¢ ¹ Ñ ้ ¹ ¨ÐÂÔ ่ § à¡ÃÕ ้  ǡÃÒ´ áÅн˜ § ṋ ¹ ᵋ Ë Ò¡àÃÒÂÍÁÃÑ º áÅÐâͺ¡Í´ÁÑ ¹ äÇŒ ¤ÇÒÁ·Ø ¡ ¢ ¡ ็ ¨ ÐÍ‹ Í ¹â¹µ‹ Í ËÑ Ç ã¨àÃÒઋ ¹ ¡Ñ ¹

อนัตตา

5

ÊÒÃѵ¶Ð

ÇÔ ¶ Õ â ¤Ð

photo : http://mcpswis.mcp.ac.th/html_edu/cgi-bin/mcp/main_php/print_informed.php?id_count_inform=2133

ÇÔ º Ò¡¡ÃÃÁà¾× ่ Í ¡ÒÃµ× ่ ¹ ÃÙ Œ วรรณวิภา มาลัยนวล

“อะไรจะเกิดก็ตองเกิด”ไดยินคำพูดนี้มาหลายตอ หลายครั้งแตจะมีครั้งไหนกันที่จะซึ้งใจเทานี้ พี่ชายที่เรียนนิติศาสตรโทรมาหาฉันยามค่ำคืน สาธยายขอมูลมากมายเกี่ยวกับเรื่องกฏหมายและคดีความใหฟง แมจะเบื่อหนายกับการตองฟงเรื่องราวที่ไมพึงประสงค แตฉันก็พยายามรับฟง แงมุมดานกฏหมายที่สลับซับซอนจน ทำใหสมองใหญสมองนอยของฉันแทบพิการไปชั่วคราว ฉัน วางหูโทรศัพทอยางหมดแรงดวยความรูสึกวา การที่ตองรับ ฟงอะไรๆ ที่ยาวนานและยิ่งเปนเรื่องที่ไมมีความรูเลย ดูจะทำใหหมดพลังงานไปไมนอยเลยทีเดียว ถัดไปแคเพียงวันเดียว ฉันมีโอกาสเขารวมกิจกรรม สุนทรียสนทนา ไดพบคนรูจักที่เคยไดสนทนากันมาบางแลว รูวาถาตองเขากลุมเดียวกัน สมองดานการรับฟงของฉันคง พิการเฉกเชนเดียวกับฟงเรื่องกฏหมายเชนกัน จดๆ จองๆ พยายามที่จะหาทางแอบพาตัวเองไปเขากลุมอื่น เพื่อจะไดไมตองเจอกัน แตจนแลวจนรอดวิ่งไปทางโนนทีทางนี้ที สุดทายก็ไปไมรอด ฉันหารูไมวา ระหวางที่วิ่งหนีนั้น วิบากกรรมก็วิ่งตามฉันมาติดๆ เกาอี้วางจึงมีเหลือเพียงที่เดียว ในขณะที่ที่นั่งของกลุมอื่นเต็มหมด

6

ÊÒÃѵ¶Ð

ÇÔ ¶ Õ â ¤Ð

ฉันทรุดตัวนั่งลงเกาอี้ตัวที่วาง ครั้นเงยหนาขึ้นมองคนในกลุม โอ! พระพุทธเจา (ถาเปนฝรั่งเขาจะอุทานวา โอ! พระเจา) ไมใชเพียงแคหนึ่งแตมีถึงสองคนเขารวมอยูในคราวเดียวกัน สองคนที่เคยรูจัก แมจะไมสนิทมากนักแตความทรงจำเกาที่เคยจัดเก็บขอมูลไววา ถาสนทนาดวยคงไมสุนทรีย ฉันกมหนายอมรับวิบากในสิ่งที่เกิดขึ้นอยางยอมจำนน คิดวาอะไรจะเกิดก็ตองเกิด !!! แลววิบากกรรมก็ทำงานตออยางซื่อตรง ในเมื่อฉันเปนทีมงานจิตอาสา โอกาสในการพูดจึงไมมี ทานวิทยากรผูนำวงจึงเปดพื้นที่ใหผูรวมกิจกรรม แทนที่จะเปดโอกาสใหฉันไดพูด(บาง) ตลอดเวลากวาหลายชั่วโมงของสุนทรียสนทนา กับหนาที่จิตอาสาที่ไมตองไดพูดเลย ทำหนาที่ไดแครับฟงอยางเดียว กลับกลายเปนนาทีทองของการตื่นรูของฉันอยางเบิกบาน จิตที่ผุดวาบขึ้นในแตละประโยคที่ไดรับฟง แลวจิตที่ดับวูบไปหลังจากนั้น เกิดขึ้น-ดับไป สลับกันเปนระยะๆ อยูตลอดเวลาหลายชั่วโมง ลมหายใจเขา-ออกที่เคยขาดหายไปจากการรับรูในเวลาปกติ กลับมารับรูไดชัดเจนในหลายชวงเวลาของการรับฟง ฉันเรียนรูวา... “เมื่อใดที่เราเปลี่ยนจากผูพูดมาเปนผูฟง เมื่อนั้นวิบากกรรมจะกลายเปนวินาทีแหงการตื่นรูในทันที” และเราจะขอบคุณผูคนตรงหนา ที่มาเปนครูใหเราอยาง แทจริง

7

ÇÔ ¶ Õ â ¤Р2

ÊÒÃѵ¶Ð

à¤ÒÐÃÐ¦Ñ § (á¡Œ ä ¢) ล.เลง เสียงกระดิ่งหยก (ไมใชมังกรบิน)

จากบทความ“เคาะระฆัง” ในจุลสาร โยคะสารัตถะ ฉบับเดือนกรกฎาคม ๒๕๕๘ ไดกลาว ถึง เครื่องดึงคอ ที่ใชในคลินิกกายภาพบำบัด วา... การใชเครื่องดึงคอ แตเพียงอยางเดียวโดยไมไดฝกให กลามเนื้อคอแข็งแรง อาจทำใหกลามเนื้อคอ “ยวย” นั้น...เปนความเห็น หรือ ความรูสึกของเลง ที่คลาดเคลื่อนจากความจริง นักกายภาพบำบัดไดกรุณาอธิบายวา “การดึงคอขึ้นตรงๆ” ของเครื่องดึงคอนั้น กลามเนื้อ จะไมยวย แตที่จะยวยนั้น...นาจะเกิดจาก การเอียงคอ แลวแถมยังใช“มือ” ชวยยืดกลามเนื้อ คอ...ออกไปอีก (ซึ่งเปนทาที่เลงชอบทำ) มันไมใชความผิดของเครื่องนะจะ (ทานี้เลงไดมาจาก หนังสือ Anatomy of Stretching ซึ่งการฝกยืด กลามเนื้อแบบนี้ อาจไมเหมาะกับกลามเนื้อที่ “ออนแรง” แต เหมาะกับกลามเนื้อที่ “ตึงเกร็ง” ทีนี้ดวยความรูเทาไมถึงการณ เราก็ทำตามที่ หนังสือบอกไว) “หนังสือ” เคาก็ไมไดบอกผิด ...ที่ผิดนั้น นาจะเปนการเลือก “ทาฝก” ที่ไมตรงกับ “ปญหา” ของเรามากกวา นอกจากนี้ เครื่องดึงคอ เคาก็เปนพระเอก ในกรณีที่เสนประสาท (ที่คอ) ถูกกดทับ ทำให แขน-ขา ชา...เครื่องมือนี้ไมไดเปนผูรายนะ เครื่องดึงคอ จะใชไดกับผูปวยที่มีอาการปวดคอ หลายๆ ประเภท ยกเวนพวกที่มีขอตอคอหลวม โดยกอนมีการใชเครื่องมือนี้รักษาผูปวย นักกายภาพ บำบัดก็ตองตรวจประเมินปญหาผูปวยกอน แลวจึง ตัดสินใจวาจะใชเครื่องมือนี้ในการรักษาหรือไม

photo : http://www.marumura.com/language/?id=3437

ประการสุดทาย ตองขอขอบคุณนักกายภาพบำบัด ที่คลินิกกายภาพบำบัด คณะสหเวชศาสตร จุฬาฯ ที่ไดแบงปนความรูในการใชเครื่องมือดึงคอ อธิบาย ถึงประโยชนของการออกกำลังกายแบบเพิ่ม ความมั่นคงของขอตอ ผลดีของการยืดเหยียด กลามเนื้อในผูที่มีกลามเนื้อตึง..หดสั้น และผลเสียของ การยืดกลามเนื้อมากเกินไปจนอาจ ทำใหกลามเนื้อ ยวย ออนแรง และขอตอคอหลวมได สุดทายแลวจริงๆ ก็คือวา เลงคิดวา จะเคาะระฆัง เตือนเพื่อนๆ ใหฝกใชแรงกลามเนื้อ ที่ออนแรงบาง แตทำไปทำมา กลับกลายเปนวา ไมเคาะระฆัง หลนใสหัวตัวเอง...คราวหนาคราวหลัง จะระวังใหมากกวานี้คะ...จบขาวขอบพระคุณทุกทาน ที่เปนกำลังใจใหตลอดมา...และตลอดไป

8

ÊÒÃѵ¶Ð

àÅ‹ Ò ÊÙ ‹ ¡ Ñ ¹ ¿˜ §

“àÃÒÁÒ¶Ö § ¨Ø ´ ¹Õ ้ ä ´Œ Â Ñ § 䧔 ÇÅÕ Î Ô µ ·Õ ่ Á Õ ¹ Ñ Â กฤษณ ฟกนอย

ขณะที่เขียนเรื่องนี้เปนวันที่ 18 กรกฏาคม 2558 และอยูที่พัทยา เพื่อรอเขารวมการแขงขัน “พัทยามาราธอน 2015” ทำใหนึกขึ้นมาวา “เรามาถึงจุดนี้ไดยังไง” เพราะยอนหลังไปเมื่อเกือบ 13 ปที่แลว ไดมีโอกาสมารวมงานโดยเปนตัวแทนของบริษัทผูสนับ สนุนการแขงขันพัทยามาราธอนในสมัยนั้น ณ เวลานั้นไมเคยมีความคิดในหัวเลยแมแตนอยนิด วาชีวิตนี้จะลุกขึ้นมาวิ่งมาราธอน พอคิดถึงเรื่องนี้ ก็ทำใหนึกไปถึงอีกเรื่องหนึ่งขึ้นมาได

9

ยอนหลังกลับไปเมื่อ 3 เดือนกอนหนานี้ ไดคุยกับเพื่อนถึงเรื่องราวเกี่ยวกับความเจ็บไขไดปวยร ะยะสุดทายของแมเพื่อน ในขณะที่พูดคุยกันอยูนั้น เพื่อนก็พูดดวยน้ำเสียงแหงความกังวลขึ้นมาวา “เธอ เรากลัววาที่เราทำทุกอยางตอนนี้มันยังไมดีที่สุดสำหรั บแมในชวงระยะสุดทาย”เราก็เลยชวนตั้งคำถามวา“แล วอะไรคือสิ่งที่ดีที่สุดที่เราควรจะทำใหกับแมในเวลานี้” คำตอบที่ไดกลับมาคือ “เราก็ไมรูเหมือนกัน วาอะไรดีที่สุด

ÊÒÃѵ¶Ð

เราเพียงแคทำในสิ่งที่แมอยากทำหรืออยากได เราก็ทำตามความตองการของเขา แตเราก็ยังกลัววามันยังไมดีพอ”

photo : https://www.facebook.com/everybodywalk

แลวคิดวา “แมมีความสุขไหม” คำตอบมาพรอมกับน้ำเสียงแหงความแจมใสวา “แมมีความสุขมาก” เลยขอถามคำถามตออีกสักนิดวา “แลวถามัวแตกังวลวาทำแลวดีไมพอแลวไมทำ กับ ลงมือทำไปเลย แบบไหนดีกวา”เสียงใส ๆ ตอบกลับมาวา “เออ ก็จริงนะ ไดทำก็ดีกวา ไมไดทำ” วันนั้นเราจบบทสนทนากันเพียงเทานั้น แตสำหรับเธอ ๆ ไดใชโอกาสที่เหลือทำหลายสิ่ง หลายอยางรวมกับแมอีกมากมายจวบจนโอกาสสุดทาย ของเธอกับแม ถึงวันนี้ คุณ “ทำ” แลวหรือยัง อยาเพียรแตสงสัยเลยวา ทำแลวดีหรือไม หรือทำแลว ไดอะไร แตถาทำแลวเต็มไปดวยความเมตตา และเกื้อกูลตอตัวเรา “ลองทำดูสิ แลวคุณอาจจะแปลกใจกับสิ่งที่เกิดขึ้นก็ไดนะ” สุดทายก็เขียนเรื่องแม ในเดือนสิงหาคม จนได (ผูเขียนเริ่มวิ่งเมื่อเดือนมกราคม 2557 จนถึงวันที่นั่งเขียนบทความนี้ รวมเปนระยะทาง 654.2 กม. การวิ่งทำใหเกิดประสบการณใหม ๆ มากมาย และวิวทะเลขณะเขียนบทความนี้ ทำใหหวน คิดถึงวันแรกที่ตัดสินใจเรียนโยคะกับสถาบันฯ ซึ่งเปน จุดเริ่มตนที่ตัดสินใจ “ทำ” เมื่อหาปที่แลว)

10

ÊÒÃѵ¶Ð

àÅ‹ Ò ÊÙ ‹ ¡ Ñ ¹ ¿˜ § 5 ศิษยเกา หนาใหม

สวัสดีนะคะ กลับมาตามที่สัญญาไวเมื่อเดือนที่แลว วาจะลงบทสัมภาษณผูเขาอบรม “จากโยคะสูจิตตภาวนา”ที่บานผูหวาน จ.นครปฐมอีก 2 คนที่เหลือ เริ่มเลยนะ คนที่ 2 คนนี้เปนผูชายนะ เราเลือกเพราะมีอยูแค 2 คน อยากเห็นมุมมองผูชายบาง เรา : สวัสดีคะ ชื่อไรคะ เคา : อุยครับ เรา : อุยรูเรื่องการอบรมครั้งนี้จากไหนคะ เคา : เพื่อนแนะนำ เรา : เคาพูดวาไงมั่งคะ เคา : มีวิธีทำใหความทุกขสั้นลง เรา : แลวเชื่อเคาเหรอคะ เคา : (หัวเราะ แลวตอบเราวา) ก็ลองดูครับ เรา : เคาไมไดสงภาพหรือรายละเอียดอื่นใดใหเลยเหรอคะ

11

àÅ‹ Ò ÊÙ ‹ ¡ Ñ ¹ ¿˜ § เคา : ไมมีเลย แครูกอนมา 2 วันวาคืออะไร เพื่อนสงเมลมาใหก็เลยเขาไปดูเอง เรา : แลวมีภาพอะไรในใจกอนมั้ยคะ เคา : ตอนแรกเพื่อนบอกวาเปนโยคะสมาธิ พอเขาไปดูใน web เปนโยคะภาวนา เลยคิดวาเปน course ปฏิบัติธรรมรึเปลา หรือโยคะชวยใหเรานั่งสมาธิไดนานขึ้นอะไรแบบนี้ เพราะเคยบอกเพื่อนวาอยากไปของทานโกเอ็นกา เพื่อนบอกวา เอาอันนี้ใหรอดกอน ผมก็เลยคิดวาคงมานั่งปฏิบัติธรรมทั้งวัน เรา : แลวพอมาเห็นจนจะกลับบานแลว คิดไงคะ เคา : ก็คนละแบบแตเปนขอดีอีกอันนึง อยางที่อาจารยพูดวันแรกวาถาจุดมุงหมายเราเหมือน กันคือ หาความสงบ แตเรามีทางเดินหลายแบบ และนี่เปนทางเดินนึงซึ่งก็ตอบโจทยอยู เรา : คิดวามีประโยชนตอเราในภายภาคหนามั้ยคะ สเคา : มีครับมี มีแนๆ อยางนอยๆ ก็ จากที่เคยนั่งสมาธิแลวนั่งไมคอยได นั่งแลวไมรูวามันเขาสมาธิรึยัง เชน นั่งปุบจะมีอาการกระพริบตาหรือเราหลับตา แตมองตามแสงที่เห็น ซึ่งเราไมรูวาอันนั้นเรียกวาไร แลวก็ไมสงบซักที นั่งนานๆก็ไมได พอมาเจออันนี้นาจะงายกวา เรา : ยอนกลับไปที่คำวา สมาธิกับภาวนา แตวายังไงมันก็มีคำวา โยคะอยูดี ติดใจสงสัยมั้ยวาทำไมไมมีทาทางอะไรกันเลยเหรอ เคา : คือผมไมไดเปนคนเลนโยคะ ผมก็เลยไมติด และคิดวาคงเปน course สำหรับทำใหรางกายเราพรอมสำหรับการทำสมาธิภาว นามากกวา เรา : เมื่อไดขอมูลทั้ง 2 วัน มุมมองอะไรเปลี่ยนไปมั้ย เคา : ผมวายังไมถึงเปลี่ยนนะ แตไดเอาวิธีที่ไดรับใน 2 วันนี้ไปชวยแกปญหาที่มันจะเขามา เรา : แลวเราไดอะไรกลับไปเปนอันดับ 1 คะ เคา : ออ ก็เรื่องหลับตาแหละครับ ผมรูสึกวามันเปนจุดกำเนิดของทุกอันที่เหลือ เราดูรูปการณแลวก็นาจะจบบทสัมภาษณแคนี้ แลวก็บอกนองเคาไปวา “ขอบคุณนะจะ”

ÊÒÃѵ¶Ð คนที่ 3 เราก็เริ่มเหมือนเดิมกับทุกคนอะนะ คนนี้ชื่อเอนะ เรา : รูเรื่องการอบรมนี้จากใครเอย เคา : รูจากญาติที่เปนครูของสถาบันโยคะวิชาการ เคาสง page ของสถาบันฯ ให เรา : แลวสนใจเลยเหรอคะ เคา : คือจริงๆ ตอนแรกก็ไมคิดวาจะมารวมงานแบบนี้ เพราะไมเคยทำมากอน แถมตัวเองก็อยูนครสวรรคดวย แตไดรูจากครูโยคะที่รูจักกันอีกคน คนนี้เคาแตงงานกับคนอินเดีย เคารูจัก Professor ทานนี้ บอกมาวาเกงมาก ถามีโอกาสตองไปนะ แลวก็ลักษณะอยางนี้ ปรกติตองบินไปเรียน ที่อินเดียนะ ไดยินอยางงั้น ก็รีบเลยคะ วางแผนใหญเลยวาจะมายังไง ใครจะมาสง ใครจะมารับ รีบโอนเงินมากอนเลย เรา : แลวมีภาพไรในใจปะคะ เคา : คิดไววา คงมีปราณายามะกับอาสนะคูกันไป แตเปนแบบนี้ก็ OK อะ Happy มาก ชอบ เพราะแคครูสอนวิธีหลับตาที่ถูกตอง แคนี้ก็คุมละ เพราะปรกติเวลาเราหลับตาไปแลว ลูกกะตามันก็กรอกไปมา แตอันนี้มันหลับไดสนิท หลับจนเปดไมได เปดยาก เรา : ถึงแมวาเราจะไมไดอาสนะกลับไปก็ไมรูสึกอะไรเหรอ เคา : ไมรูสึกคะ เอวาคุมนะ อาสนะนี่เอวาเดี๋ยวก็ทำได เรา : ปรกติเปนคนฝกอาสนะอยูแลวเหรอคะ เคา : ฝกคะ แบบ Power เรา : หมายความวา โยคะที่เรารูจัก วันนั้นกะวันนี้ไมเหมือนกันใชมั้ยคะ เคา : ไมเหมือนคะ เอวามันลึกซึ้งกวา ที่เราเรียนกัน 2 วันนี้มันคือ Main อาสนะเหมือนเปนแคการเตรียมรางกายเพื่อนั่งสมาธิไ ดนานๆ เคยอานหนังสือมาวา เราจะนั่งสมาธิ รางกายมันก็ตองพรอม ลำตัวตองพรอม ขาตองพรอม ถารางกายเราไมมีกลามเนื้อที่สามารถดึงรั้งไว รางกายมันก็อาจจะไมสามารถอยูในสมาธิไดนานๆ

เรา : เอฝกสมาธิอยูกอนเหรอ เคา : จะวาฝกก็ไมใช แตชอบ เคยคิดวา ถาลูกโตจนหมด อยากเขาวัด ถึงเปนสาเหตุวาทำไมถึงมาฝกโยคะ ทั้งๆที่นครสวรรคเนี่ยเปนแบบ Power ทั้งหมด มันก็ไดสมาธิระดับนึง แตไมถึงขนาดเนี้ย ของครูเนี่ยลึกขนาดเขาวัดไดเลยงะ เรา : มันเปนความรูใหม แตก็ไมตีกัน เคา : ไมตีคะ ตอนแรกก็คิดวาโยคะเปนกีฬา เปนการออกกำลังกาย พอมาฝกถึงไดรูวา มันไมใชละ มันตองมีใจที่จดจออยูกับทาตางๆดวย ถาไมมีสมาธิ บางทาก็ทำไมไดละ ก็เลยรูสึกวามันไมใชกีฬา แตมันเปนการทำตัวเรา ผลพลอยไดคือ รางกายที่แข็งแรง เรา : แปลวา 2 วันนี้ ไดมุมมองใหมของโยคะ และถูกใจดวย เคา : ใช แลวก็ตั้งใจจะกลับไปทำดวยนะ แตไดมากนอยแคไหนยังไมรู แตตั้งใจ แลวก็จบบทสัมภาษณดวยการหัวเราะใหกัน เราก็ขอบคุณไปตามระเบียบ

12

ÊÒÃѵ¶Ð

¾Ñ ² ¹Ò¨Ô µ

ʧºáÅÐࢌ Á á¢็ § กวี คงภักดีพงษ

ชาวันหนึ่งของปลายเดือนมิถุนายน ที่ผานมา ผมเปดคอมพิวเตอรเพื่อทำงานตามกิจวัตร ในบรรดาขอความที่สงมา มีอีเมลจากเพื่อนครูโยคะ ฉบับหนึ่ง เขียนมาขอคำแนะนำ อีเมลนั้นยาวเกือบ 2 หนา ลำดับเหตุการณตางๆ คือเย็นที่ผานมา สามี กลับจากที่ทำงาน แลวเขามากอดภรรยาอยางผิดปกติ กระทั่งสามีพรอมจะพูดจึงทราบวาเพิ่งฟงผลตรวจจาก แพทยวาเปนโรครายแรงถึงชีวิต สามีผูเปนเสาหลัก ของบาน ดูแลรับผิดชอบครอบครัวอยางเหลือเฟอ กลับอยูในสภาพที่เสียศูนยอยางหนัก สามีผูแมจะมี ความพรอมทางดานเศรษฐกิจ สุขภาพกายก็เหมือน คนทั่วๆ ไป สุขภาพจิตก็ปกติ เพียงแตไมไดใสใจดูแล ดานจิตวิญญาณ (หรือใชคำวาปญญาก็ได) ของตนเอง ถึงกับฟูมฟาย ตอตาน เควงควาง อยางรุนแรง ณ สถานการณนั้น ครูทานนี้ผูแมภายใน ตนเองจะเกิดความสับสนไมแพสามี แตกับวิกฤต ตรงหนา สิ่งที่ทำคืออยูเปนเพื่อน อยูเปนสติ คอยประคับประคองจิตวิญญาณของสามี ใหผานค่ำคืน แหงความมืดมิดไปใหได ไดแตประคอง ไปจนกวา สามีจะพรอม จนกวาสติของสามีจะกลับมา แลวคอย หาทางแกปญหาตอไป ผมตอบจดหมายนั้นไป เทาที่สติปญญา จะมีได ในชวงสายก็ไปสัมมนาหัวขอเรื่องสุขภาวะ ทางปญญาที่กระทรวงสาธารณสุข เปนการระดม ความคิดเพื่อที่จะนำขอมูลไปประกอบการปรับปรุง ธรรมนูญสุขภาพวาดวยเรื่องดังกลาว ที่ประชุมไดแบง ผูเขารวมเปนวงยอย เพื่อใหแตละคนไดเลาถึงการ ทำงานดานสุขภาวะทางปญญา ซึ่งผมก็แบงปน ประสบการณการทำงานของสถาบันโยคะวิชาการ อันเปน งานเผยแพรโยคะเพื่อพัฒนาจิต การฝกโยคะ เพื่อดับการปรุงแตงจิต การฝกโยคะไปสูสมาธิ ไปสู โมกษะหรือความหลุดพน อันเปนเรื่องของปญญา โดยตรงและในตอนทายก็ไดเลาเรื่องของครูโยคะที่เพิ่ง สงอีเมลมาถึงผมเมื่อเชาดวย

13

หลังจากสมาชิกไดแบงปนประสบการณตางๆ จนครบวง ผูดำเนินรายการก็เชิญชวนใหสมาชิกสรุป สิ่งที่ไดเรียนรูจากการแลกเปลี่ยนในวง มีอาจารย ทานหนึ่งเปนชาวแคนาดาเชื้อสายจีนมาเมืองไทย 3 เดือนเพื่อทำงานวิจัย อาจารยผูไมเคยฝกโยคะ กลาววาทานประทับใจในตัวอยางเรื่องของครูโยคะ ที่ชวยสามีผานวิกฤตชีวิต อาจารยบอกวา สุขภาวะ ทางจิตวิญญาณนี้ โดยตัวมันเองเปนเรื่องนามธรรม และมักมีขอจำกัดในการสื่อสาร แตจากเรื่องเลา ครูโยคะที่ทานไดฟง ทำใหทานเห็นรูปธรรมของคน ที่มีปญญาวาเปนผูที่ “calm & strength : สงบและเขมแข็ง

áÅË¹Ñ §

ÊÒÃѵ¶Ð

photo : http://asianwiki.com/April_Bride

April Bride ชนาพร เหลืองระฆัง

April Bride เรื่องราวความรักของ ชิเอะ และ ทาโร ที่ฝายหญิงเปนมะเร็งเตานมตั้งแต อายุแคยี่สิบกวา ครอบครัวของชิเอะ มีเพียงพอ เพราะแมก็เสียชีวิตดวยมะเร็งเชนกัน แนนอนวาหนังแสดงใหเห็นถึงความเขมแข็งในการตอสู กับมะเร็ง และ การเตรียมใจที่จะตองเสียคนรักไป พอที่พูดนอย ไมคอยแสดงออก สูญเสียภรรยา และ กำลังสูญเสียลูกสาว กมหัวพูดคำวา"ขอบคุณ ๆ" กับทาโร ที่ดูแลลูกสาวตัวเองดวยความรัก เสียงขอพอที่พูดออกมานั้น เสียงดัง ฟงชัด และ จริงใจอยางที่สุด จนเขาไปถึงใจคนดู ความเขมแข็งของชิเอะ ก็เรียกน้ำตาได ไมแพกัน คำพูดของชิเอะ ที่พูดกับทาโรวา "Being alive is amazing" กับการนับเวลาที่เหลือกันเปน รายวัน ทำใหเราไดมองกลับมาดูเวลาที่เหลือ ของตัวเองบาง วาเราเห็นคุณคาของมัน เทากับชิเอะเห็นหรือไม http://www.youtube.com/watch?v=hlIajsJ4TJM&lis t=PL521A9A5586BE375E 14

ÊÒÃѵ¶Ð

µÓÃÒâÂ¤Ð´Ñ ้ § à´Ô Á

photo : http://www.oknation.net

»ÃÒ³ÒÂÒÁÐ : ¡ÒäǺ¤Ø Á ÅÁËÒÂ㨢ͧâ¤РµÍ¹·Õ ่ ÷ วีระพงษ ไกรวิทย และจิรวรรณ ตั้งจิตเมธี

ปราณายามะตอนที่ ๖ มีเนื้อหาพอจะสรุป ไดดังนี้คือ หากพิจารณาความหมายของคติวิจเฉทะวา เปนการหยุดหายใจหรือการหยุดหายใจอยางสมบูรณ ชั่วขณะหนึ่ง จะทำใหปราณายามะทั้ง ๓ แบบใน ประโยค ๒:๕๐(1) แปลวา ๑) พาหยะ วฤตติ คือการ หยุดหายใจหลังจากที่หายใจออกยาว หรือ พาหยกุมภกะ ๒) อาภยันตระ วฤตติ คือ การหยุดหายใจหลังจากหายใจเขายาว หรืออาภยันตรกุมภกะ ๓) สตัมภะ วฤตติ คือ แบบที่การหยุดหายใจมีลักษณะโดดเดน ดังนั้นใน หนึ่งรอบการหายใจจะมีการหยุดหายใจอยูในนั้นดวย ทั้งภายหลังจากหายใจเขาและหายใจออก ซึ่งจะเปน การยืดลมหายใจใหยาวมากที่สุดเทาที่เปนไปได ปราณายามะสามแบบที่กลาวถึงในประโยค ๒:๕๐ นี้มีการควบคุมใน ๓ ลักษณะดวยกันคือ เทศะ กาละ และสังขยา เทศะหมายถึง ระยะทาง ของการเคลื่อน ของอากาศ(หรือปราณะ)ที่เรารูสึกไดขณะฝกหายใจ เทศะจึงเปนการวัดพลังของการหายใจ ยิ่งพลังของ การหายใจมีมาก เทศะก็จะยิ่งมากขึ้น ซึ่งจะรูสึกไดถึง การแผขยายของการเคลื่อนของอากาศหรือปราณะไป ตามสวนตางๆ ของรางกายในพื้นที่ที่กวางไกลขึ้น

15

สวนกาละคือ เวลา ที่ตองใชในทุกๆ ขั้นตอนของการ หายใจแบบปราณายามะ กาละนี้จะมีการเพิ่มใหยาวขึ้น หรือการหายใจที่ชามากขึ้น ทั้งการหายใจเขา หรือ การหายใจออก และกรณีการหยุดหายใจดวย ความตั้งใจพยายามดวย และสังขยาหมายถึง จำนวน ของการฝกซ้ำในรอบตางๆ ของปราณายามะ ยิ่งฝก ซ้ำจำนวนมากเทาไร ก็จะยิ่งมีความชำนาญและไดรับผลดีจากการฝกปราณา ยามะมากเทานั้น ตอไปนี้เปนเนื้อหาปราณายามะในตอนที่ ๗ “จตุรถะ” คือ “แบบที่สี่ซึ่งอธิบายในประโยค ๒:๕๑ วา “พาหยาภยันตระ วิษยากเษป” กลาวคือ ไมรวมหรือไมเกี่ยวของกับการหายใจทั้งแบบภายใน หรือภายนอก วลีนี้ชี้ใหเห็นชัดเจนวา รูปแบบการ หายใจเขาและการหายใจออกไมไดมีความสำคัญใดๆ เลยในแบบที่สี่นี้ ดังนั้นจึงเปนที่ชัดเจนวาคติวิจเฉทะ ในที่นี้ (1) “พาหยาภยันตระ-สตัมภะ-วฤตติร-เทศะ-กาละ-สังขยา-ภิห ปริทฤษโฏ ทีรฆะ-สูกษมะห”– ๒:๕๐

ÊÒÃѵ¶Ð ไมไดอาศัยการควบคุมการหายใจเขาและการหายใจออก ฉะนั้นตองเปนการหยุดหายใจหรือสตัมภวฤตติ คำถาม จึงเกิดขึ้นตามมาวา สตัมภวฤตติ(หรือการหยุดหายใจ)นี้ แตกตางจากสตัมภวฤตติในประโยค ๒:๕๐ อยางไร ความแตกตางนี้อยูในรูปของความเปนไปเองตาม ธรรมชาติของกระบวนการ กลาวคือในแบบที่สามนั้น สตัมภวฤตติเปนการตั้งใจหยุดการหายใจทั้งในขณะที่สิ้น สุดการควบคุมลมหายใจเขาหรือการควบคุมลมหายใจ ออก แตในแบบที่สี่นี้การหยุดหายใจอาจไมไดเกิดขึ้น หลังจากการตั้งใจควบคุมลมหายใจเขาหรือการควบคุม ลมหายใจออก เพราะวลีที่วา “พาหยาภยันตระ วิษยากเษป” บอกถึง “การไมรวมอยู” นั่นหมายความ วา คติวิจเฉทะหรือการหยุดหายใจนี้เกิดขึ้นเอง ตาม ธรรมชาติที่สภาวะใดหรือขั้นตอนใดของการหายใจก็ได นั่นคือ การหายใจอาจหยุดเวลาใดหลังจากการหายใจ ออกเพียงบางสวนก็ได ปรากฏการณนี้เปนที่รูกันดี ในโยคะ แมแตในหฐโยคะการหยุดหายใจตามธรรมชาติ แบบนี้หรือกุมภกะก็เปนที่รับรูกันหรือที่เรียกกันวา เกวละ-กุมภกะ การหยุดหายใจตามธรรมชาติโดย ปราศจากการควบคุมอยางสมบูรณนี้เปนผลตาม ธรรมชาติที่ไมสามารถหลีกเลี่ยงไดจากการฝกหายใจ แบบปราณายามะดวยขั้นตอนของการควบคุมที่เขมขน และยาวนาน จตุรถะ ปราณายามะ เปนการหยุดหายใจ ตามธรรมชาติ เกิดขึ้น ณ ที่หรือตำแหนงใดของการ หายใจก็ได และมีการควบคุมการหายใจเขาและการ หายใจออกในที่นี้ดวย ปราณายามะแบบนี้ไมสามารถ ตั้งใจที่จะควบคุมลมหายใจใหยาวและละเอียดเหมือนกับ ที่แนะนำไวในประโยค ๒:๕๐ แตเนื่องจากมันเกิดขึ้น เองภายหลังจากการฝกปราณายามะแบบตั้งใจควบคุมใน แบบอื่นๆ เปนระยะเวลายาวนานบางทีอาจเปนปๆ ซึ่งตองฝกในลักษณะ ฑีรฆะ-สูกษมะ ดวยเสมอ ผูฝกโยคะจะถูกจัดปรับใหมีการหายใจในรูปแบบนี้แมใน ขณะที่หายใจปกติในชีวิตประจำวันตลอด ๒๔ ชั่วโมง และดังนั้นการหายใจแบบจตุรถะ ปราณายามะยังคงเปน ฑีรฆะ-สูกษมะโดยอัตโนมัติ

ผลของปราณายามะที่กลาวไวในประโยค ๒:๕๒(2) และ ๒:๕๓(3) ในประโยคแรกปราณายามะชวยขจัด สิ่งหอหุมปกคลุมความสามารถในการสองสวางภายใน (หรือปญญา-ผูแปล) เทียบเคียงไดกับโคมตะเกียงที่ถูก ปกคลุมดวยความขุนมัวไมโปรงแสงหรือมีฝุนควัน สกปรกหนาเปนชั้นๆ เปนตัวอยางที่งายตอการทำความ เขาใจความสัมพันธของปรากฏการณนี้ หากสิ่งปกคลุม เหลานี้ถูกขจัดออกไปไดสำเร็จหรือสิ่งสกปรกถูกลาง ออกไป แสงของตะเกียงก็จะชัดขึ้นและสวางขึ้น การเปลี่ยนแปลงที่มีลักษณะคลายกันนี้ก็เกิดขึ้นกับการ ฝกปราณายามะเปนเวลานานเมื่อฝกตอเนื่องผานไป หลายๆ วัน ศักยภาพในการเขาถึงความรูสูงสุด หรือการตระหนักรู และการประสบกับความจริงในขั้น สุดทายยอมเกิดขึ้นไดกับทุกๆ คน แตสัมสการะ(4) ของสรรพสัตวทั้งหลายที่สะสมอยูในสวนของ กรรมาศยะ(5) ของจิตไดบิดเบือนศักยภาพดังกลาว และยังเปนสิ่งปกคลุมหรือบดบังซึ่งรบกวนการรับรูที่ถูก ตองและการเขาใจความจริงที่อยูเบื้องหลังวัตถุหรือ ปรากฏการณทั้งหลาย อุปสรรคนี้จะลดลงไปได มากดวยการฝกปราณายามะ เหมือนกับคนที่อยู ทามกลางเสียงที่กำลังดังมากจะไมสามารถไดยินเสียง ที่เบาได หรือคนที่อยูทามกลาง แสงเจิดจาก็ไม สามารถเห็นวัตถุที่เปลงแสงเรืองรองจางๆได ความคลาดเคลื่อนของสัมสการะนี้ไมยอมใหจิตเขาใจ ความจริงไดอยางสมบูรณ อยางอิสระ และปราศจาก การบิดเบือน ผลอยางแรกของปราณายามะซึ่งผูปฏิบัติ สามารถรับรูไดโดยงายเสมอ แมแตการปฏิบัติสั้นๆ เพียงสองสามวันก็คือ ความสงบของจิต ในประโยคของปราณายามะเหลานี้ ปตัญชลี ไมไดกลาวถึงผลของปราณายามะเชนนี้ไวอยางชัดเจน แตก็มีนัยยะบอกไวในประโยค ๒:๕๓ ซึ่งจะไดกลาวถึงตอไป อยางไรก็ตามในประโยค ๑:๓๔ ทานไดแนะนำเทคนิคการหายใจเพื่อใหเกิดจิตตประสาท นะ(คือสภาวะสงบสุขของจิตแบบหนึ่ง) (2) “ตตะห กษียเต ประกาศาวรณัม” – ๒:๕๒ (3) “ธารณาสุ จะ โยคยตา มนสะห” – ๒:๕๓ (4) สัมสการะ คือ กรรมสังขารที่เคยกระทำไว (ผูแปล) (5) กรรมาศยะ คือ สวนของจิตซึ่งเปนที่เก็บสะสมกรรมสังขารทั้งหลาย ที่เคยกระทำไว หากไมขจัดออกไปจะเปนอุปสรรคตอการเขาถึงหรือรับรู หรือเขาใจความจริงสูงสุด (ผูแปล)

16

photo : thttp://zensiam.com/index.php/feature/zen-literature/105-platformsutra/198-platform-sutra-023

ÊÒÃѵ¶Ð

17

พูดตามตรงแลวเทคนิคนี้ไมใชปราณายามะเพราะมัน เปนการหายใจออกที่เร็วและแรงมากกวา แตถึงแม จะเปนการควบคุมการหายใจเชนนั้นมันก็ยังนำไปสู ความสงบของจิตอยางที่ปตัญชลีกลาวไวและที่ไดรับการ ยืนยันโดยผูปฏิบัติโยคะจำนวนมาก โดยอาศัยลักษณะ ที่สำคัญทางสรีรวิทยาของปราณายามะคือการหายใจ ชานำไปสูสภาวะควบคุมศูนยกลางการหายใจในระบบ ประสาทสวนกลาง ทำใหความเขมขนของ คารบอนไดออกไซดสูงขึ้น ความสงบจึงเพิ่มขึ้นอยาง รวดเร็วและชัดเจนเปนอยางมาก ผลเชนนี้เปนที่รับรู และ รายงานกันโดยผูฝกปราณายามะทุกๆ คน ไมเฉพาะผูฝกตามแนวทางของปตัญชลีเทานั้น แมแตผู ฝกหฐโยคะก็ไดผลเชนเดียวกัน จากนั้นจิตจะมีสภาพที่ เหมาะสมในการทำหนาที่ตางๆ ไปในทิศทางที่ตองการ ใดๆ ในอีกแงหนึ่งจิตสามารถแทงทะลุอยางลึก และทั่วถึงเขาไปยังความรูของสิ่งที่ตองการ เชน สามารถผานเขาไปในกระบวนการฝกสมาธิในขั้นธารณา ->ธยานะ ->สมาธิ(samadhi) ที่อยูเหนือสิ่งหรือวัตถุนั้น ความสามารถที่จะมีการรับรูหรือความเขาใจที่ชัดเจนใน ความรูเกี่ยวกับสิ่งหรือวัตถุที่เลือกมานี้ เปนสิ่งที่ไดบอกไวในวลี “ประกาศาวรณะ กษยะ” (คือการขจัดสิ่งปกคลุมหรืออุปสรรคบนเสนทาง แหงปญญา)

เอกสารอางอิง : Karambelkar, P. V. (1986).PATANJALA YOGA SUTRAS Sanskrta Sutras with Transliteration, Translation & Commentary.Lonavla :Kaivalyadhama, p. 327-330.

ÊÒÃѵ¶Ð

ʶҺѹâ¤ÐÇÔªÒ¡ÒôÓà¹Ô¹¡ÒÃâ´ÂÁÕÃÒÂä´Œ¨Ò¡¤‹Òŧ·ÐàºÕ¹¡Ô¨¡ÃÃÁ ¨Ò¡¡ÒèÓ˹‹Ò¼ÅÔµÀѳ± µ‹Ò§æ Ê¶ÒºÑ¹Ï ÂÔ¹´ÕÃѺ¡ÒÃʹѺʹع¨Ò¡¼ÙŒÃ‹ÇÁʹã¨à¼Âá¾Ã‹ à¾×่͹Óà§Ô¹ÁÒ㪌´Óà¹Ô¹¡ÒÃãËŒºÃÃÅØÇѵ¶Ø»ÃÐʧ¤ µÒÁ·Õ่µÑ้§äÇŒ àªÔÞºÃԨҤࢌҺÑÞªÕÍÍÁ·ÃѾ ¸¹Ò¤ÒÃä·Â¾Ò³ÔªÂ ÊÒ¢Òà´ÍÐÁÍÅÅ 3 ÃÒÁ¤Óá˧ ª×่ͺÑÞªÕ ÁÙŹԸÔËÁͪÒǺŒÒ¹ ʶҺѹâ¤ÐÇÔªÒ¡ÒÃàÅ¢ºÑÞªÕ 173-241-6858

ÊÓËÃѺà´×͹ ¡Ã¡®Ò¤Á 2558 ÁÕ¼ÙŒºÃԨҤʹѺʹع¡Ò÷ӧҹ¢Í§Ê¶ÒºÑ¹Ï ´Ñ§¹Õ้ ÈÈÔÇÔÁÅ ÇÑÅÅÀÒ ¡ÁÅÃѵ¹ ¾ÔÁžѹ¸ ³Ñ°ÔÂÒ ÍÑ»ÊÃÈÔÃÔ ÈÔÇÃѵ¹

Ç§È ÊÇÑÊ´Ô์ (¤Ãٵٹ) ³Ð¹ÇÅ (¤ÃÙ¡ÅÍÂ) ¹ÃàÈÃÉ°¡ÁÅ (¤ÃÙËÅÔ¹) Èآ侺ÙÅ (¤ÃÙ»ˆÍ¡) â¡ÊÔ¹·ÃÒ¹¹· (¤ÃÙá´§) âµ¾ÔºÙÅ (¤ÃÙË¡) ËÇѧ¨ÔùÔÃѹ´Ã (¤ÃÙÅÕ่)

330 385 960 880 860 1,110 1,070 ÃÇÁ

5,595 ºÒ·

µÔ´µ‹ÍʶҺѹâ¤ÐÇÔªÒ¡Òà â·Ã. 02-732 2016-7 ËÃ×Í 081-401 7744 àǺ䫵 www.thaiyogainstitute.com à¿ÊºØ ¤ www.facebook.com/thaiyogainstitute ** ÊÓËÃѺ·‹Ò¹·Õ่ÃѺ¨ØÅÊÒ÷ҧä»ÃɳÕ ÊÒÁÒö·Ó¡Òõ‹ÍÍÒÂØÊÁÒªÔ¡ä´Œâ´Â¡ÒÃâ͹à§Ô¹à¢ŒÒàÅ¢·Õ่ºÑÞªÕ¢ŒÒ§µŒ¹ (»‚ÅÐ 250 ºÒ·) áÅÐâ»Ã´á¨Œ§¡ÅѺÁÒÂѧʶҺѹâ¤ÐÇÔªÒ¡ÒÃà¾×่Í·ÃÒº

18

สถาบันโยคะวิชาการ มูลนิธิหมอชาวบาน 201 ซอยรามคำแหง 36/1 บางกะป กทม.10240 โทร. 02-732 2016-7, 081-401 7744, 091-003 6063 wanlapa.tyi@gmail.com www.thaiyogainstitute.com