WYŻSZA BRAMA
Górnik Czechowice ja
cek
Cw
er e tl
pierwsze dekady
W 1934 roku grupa zapaleńców uprawiających kajakarstwo na rzekach i stawach Dziedzic i czechowic, wpadła na pomysł zagospodarowania 19 hektarowego stawu przy kopalni „silesia” na Żebraczy. przykopalniany staw, nazwany później „kopalniokiem”, stał się królewstwem sportów kajakowych i kanadyjkowych (i tak jest do dziś). Początkowo zawodnicy nie byli zrzeszeni w żadnym klubie, działali samodzielnie i samorzutnie, korzystając czasem ze wsparcia działającej przy kopalni, sekcji Ligi Morskiej i Kolonialnej. Od początku lat 30-tych XX wieku organizowała ona uroczystości Święta Morza. Odbywały się one na rzece Iłownicy i na Wiśle. Od 1935 r. obchody Święta Morza zaczęto organizować na „Kopalnioku”, podczas których odbywały się pokazy kajakarskie oraz wyścigi kajakowe. W tym samym roku, z inicjatywy zarządu kopalni i władz samorządowych, wybudowano na stawie przy kopalni „Silesia” latarnię morską (w zakątku północno-zachodnim). Latarnia została zniszczona przez Niemców w 1939 roku. Imprezy organizowane na „Kopalnioku” o charakterze sportowym, rekreacyjnym, rozrywkowym, widowiskowym oraz patriotycznym gomadziły tłumy kibiców, turystów, uczestników imprez patriotycznych z Żebraczy, Czechowic, Dziedzic, Zabrzega, Ligoty, Bielska, Białej, Kaniowa, Bestwiny, Pszczyny, Goczałkowic, ze Śląska i Małopolski.
w składzie Emil Folwarczny i Ludwik Maj. W kolejnych startach duet Folwarczny-Maj wielokrotnie wygrywał i stawał na różnych stopniach podium zdobywając m.in. III miejsce na Mistrzostwach Polski. Od roku 1936 do wybuchu II wojny światowej, zawody kajakowe odbywały się w Czechowicach co roku. Kajaki i sprzęt sportowy były własnością zawodników. Z własnych oszczędności budowali kajaki, kupowali uniformy sportowe i opłacali starty w zawodach. Sponsorami kajakarzy byli pracownicy kopalni „Silesia” (Marian Sedlaczek, Kazimierz Tyrlik i Bazaniak), którzy jeździli z kajakarzami na zawody i często żywili ich za własne pieniądze. Mimo tych trudności, miłośników kajakarstwa ciągle przybywało, w momencie wybuchu wojny klub dysponował 30 kajakami. Prócz wyżej wymienionych do najlepszych zawodników klubu w okresie międzywojennym należeli: Rudolf Kóska, Rudolf Biel, Józef Duc, Michał Dychus, Jan Dzida, Józef Janusz, Stefan Miodoński, Franciszek Stawowczyk i Tadeusz Wójcik.
Pierwszy kajak skonstruowali (w 1934 roku wzorując się na kajakach wojskowych), Roman Gorczyca, Leopold Grzywacz i Władysław Hereda. Kajak wykonano z desek i pokryto grubą warstwą asfaltu. Kajak wyposażony był w wiadro do wylewania wody. Kiedy zespół konstruktorów został wzmocniony przez Emila Folwarcznego, rozpoczęli budować kajaki turystyczne, dwuosobowe, ze sklejki, wzorując się na konstrukcjach stosownych w innych klubach na Śląsku, w Małopolsce i w Czechosłowacji. Pierwsze zawody kajaków (turystycznych) odbyły się jesienią 1935 roku. Z udziałem zawodników ze śląskich i krakowskich klubów. Pierwsze miejsce w tych zawodach zajęła dwójka z czechowickiego klubu,
Kajakarz na Kopalnioku, lata 60-te XX w, fot. Izba Regionalna w Czechowicach-Dziedzicach TRAMWAJ CIESZYŃSKI • II 2022
19
