St
an
is ła
w M al
ws
ki
KIERUNEK KULTURA
in
o
Czy to Salonik? Na pewno Cieszyński?
Nie pretenduję do miana miejscowego pisarza czy poety. Jestem zaledwie współtworzącym czytelnikiem, więc rad bym przeczytał w słusznym czasopiśmie o kondycji kultury w dobie kryzysu. Czy można być jeszcze twórczym? Komponentów inspiracyjnych nie brak. Pojawiają się jednak ograniczenia natury administracyjnej i sanitarnej. Dopadł mnie dodatkowo kryzys wiary, wiary w samego siebie. Stąd próba zdiagnozowania, w jakim stadium klinicznym się znajduje moje spostrzeganie. Czy w ogóle coś się dzieje?
Po lekturze Olgi Tokarczuk świat realny, ten wokół mnie, zaczynam odczytywać z innej perspektywy, szerszej. Patrzę na zewnątrz, ale patrzę również w moją panoramę wewnętrzną. Przekaz z „Anna In w grobowca świata” wydaje mi się alegoryczny, dyskusyjny. „...Patrzenie, podejmowanie decyzji, przyzwolenie i kontrola – są twoje. Miłosierdzie i litość - są twoje. Cnoty męskie i kobiece, godności, aniołowie stróżowie, bóstwa opiekuńcze, kościoły i świątynie – są twoje. Skwery i parki, uczelnie i biblioteki. Zapisane strony, te, które czekają na zapisanie, i te, które spłonęły, nieodczytane. Litery, słowa, zdania i akapity. Ludzie, pary, przyjaźnie, siostrzeństwo i braterstwo – są twoje...” Są moje i te dedykacje, które mam od poety w tomikach „...zapisujcie, koniecznie...” i „... pisz wiersze, Stanisławie...”. Mój kolega artysta nieakademicki napisał kiedyś wiersz i skierował go do mnie jako przesłanie - „opisz to miejsce”. Właśnie usiłuję to uczynić. Oto zapis rozmów z publicystą, nauczycielką, z poetką, artystką, bohemistką i z najbliższą mi osobą, inspiratorką osobistą. Małgorzata Sadowska – Szklorz. Póki co, nieobecna. Wolontariuszka w hospicjum, nauczycielka, poetka. Organizatorka biesiad literackich w swoim salonie na obrzeżach miasta. Kieruje się myślą - „poezja łączy, a nie dzieli”. Na tym polega dialog. Paweł Czerkowski. Jak opisać świat wierszem, prozą, obrazem? Są dwie drogi opisywania świata, które dostrzegam dosyć wyraźnie. Analizujesz świat, dostrzegasz jego każdy 44
TRAMWAJ CIESZYŃSKI • II 2022
cień i blask. Każdy szczegół jest ważny. Niby wszyscy to widzą wokoło, ale to ty masz tę odwagę i chęć o tym napisać. To dostrzegłem u Josepfa Rotha, który nie tylko zwrócił uwagę, że dla jednych (Polaków) w 1918 świat powstał na nowo, dla drugich (Niemców) ten świat się właśnie zawalił. Był wnikliwym obserwatorem prostych scen. Nie przepuścił myszy uciekającej do dziury w ścianie zajazdu, gdzieś na austriacko-węgierskiej granicy, zauważył również to, gdy jego pobratymcy odwracali głowę mijając krucyfiks na polnej drodze. Druga ścieżka zaś to opisywanie tego, co nie jest zauważalne, zaglądanie pod każdy kamień, wydobywanie barwy tam, gdzie pozornie nie występuje, manewrowanie pomiędzy tym, co realne, a tym, co tylko w naszej głowie. Myślę, że granica pomiędzy obiema ścieżkami jest bardzo cienka. Z kolei, jakimi pomostami będziemy docierali do nieodkrytych dotąd lądów, to kategoria nieco mniej istotna. Twórca sam musi wybrać własną trasę, określić ją przy pomocy wewnętrznego GPS-u. Dobrze mieć wybór! Przez Beskidy można wędrować, wspinając się po kolejnych wersach, Olzę zaś można przepłynąć na kolejnych akapitach felietonu. Beata Sabath - życie jak wypracowanie. Cieszę się, że mogę pomagać moim uczniom w odnajdywaniu właściwych słów i ich sensu, w opisywaniu, a więc i w odkrywaniu świata i samych siebie, że mogę pochylać się nad ich twórczą pracą i wspierać w wytrwałym trudzie, aby „odpowiednie dać rzeczy słowo”, które to pragnienie nie było obce nawet tak sławnym i cenionym poetom jak Cyprian Kamil Norwid. To dla mnie wielka radość, ale i odpowiedzialność, z której, wraz
