ปีที่ 13 ฉบับที่ 146 กุมภาพันธ์ 2559
มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)
งานมหกรรมอาหารและวัฒนธรรมมุสลิมไทย จัดขึน้ เป็นประจ�ำทุก 3 ปี โดยจะจัดเวียนกันในส่วนกลาง คือ กรุงเทพฯ และในศูนย์กจิ กรรมภาค ส�ำหรับใน ปีนไี้ ด้รบั เกียรติจาก ศ.คลินกิ เกียรติคณ ุ นพ.ปิยะสกล สกลสัตยาทร รมว.สธ. เป็น ประธานเปิดงานมหกรรมอาหารและวัฒนธรรมมุสลิมไทย ครัง้ ที่ 6 “เลิกบุหรีบ่ ้านละ คน” เมือ่ วันเสาร์ที่ 23 มกราคม 2559 พร้อมมอบโล่เกียรติคณ ุ บุคลากรมุสลิมดีเด่น ในด้านต่าง ๆ 5 ด้าน ได้แก่ 1. ด้านรณรงค์และต่อต้านการสูบบุหรี่ และยาสูบ -นาย วีระ มินสาคร 2. ด้านการศึกษา -รศ.ดร.อิบรอฮีม ณรงค์รกั ษาเขต 3. ด้านสร้าง เสริมสันติภาพ - อ.อัฮหมัดสมบูรณ์ บัวหลวง 4. ด้านสือ่ มวลชนมุสลิมดีเด่น รางวัล ราชัน ฮูเซ็นย์ -นายมูฮำ� หมัดอายุบ ปาทาน 5. ด้านสังคมสงเคราะห์- อ.จิตรา นุชมี และต่อมาในวันอาทิตย์ที่ 24 มกราคม 2559 นายอาศิส พิทกั ษ์คมุ พล จุฬาราชมนตรี เป็นประธานเปิดงาน พร้อมมอบทุนการศึกษาแก่นกั เรียนยากจนใน เขตภาคกลาง
Contents
หน้าปก :
งานมหกรรมอาหารฯ...(หน้า 2, 23) ปีท่ี 13 ฉบับที่ 146 กุมภาพันธ์ 2559
วารสารสุขสาระ เป็นจดหมาย ข่าวรายเดือนของมูลนิธิสร้างสุขมุสลิม ไทย (สสม.) องค์กรไม่แสวงหาผลก�ำไร (Non-Profit Organization) จัดท�ำขึ้น เพื่อเผยแพร่กิจกรรมของมูลนิธิ ที่ได้รับ การสนับสนุนจากองค์กร พันธมิตร และ การบริจาคจากพี่น้องมุสลิม และเพื่อให้ ผู้อ่านได้รับประโยชน์สูงสุด วารสารสุข สาระ ยังได้แทรกบทความและข่าวสาร ที่เป็นประโยชน์ต่อสังคม ให้ตระหนักถึง ปัญหาทางด้านสุขภาวะ เพื่อจักได้เตรียม ตัวป้องกัน มูลนิธสิ ร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.) มุ่งเน้นในการส่งเสริมและสนับสนุนการ สร้างจิตส�ำนึกในเรื่องของสุขภาวะและ การพัฒนา มีเป้าหมายที่จะร่วมพัฒนา สังคมมุสลิมไทยให้มีสุขภาวะที่ดี ทั้งทาง กายและใจ ให้มีชีวิตอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่ ดี ชุมชนมุสลิมสามารถเป็นตัวอย่างหรือ ต้นแบบแก่สังคมไทย สนับสนุนและส่ง เสริมให้มุสลิมไทยมีความรู้รอบด้าน มี ศักยภาพ สามารถด�ำรงชีวิตอยู่ในโลก ที่ก�ำลังเปลี่ยนแปลงได้อย่างมีความสุข ร่วมสร้างความเข้าใจอันดีระหว่างสังคม มุ ส ลิ ม และสั ง คมไทยทั่ ว ไป ทั้ ง นี้ ก าร ท�ำงานทั้งหมดของมูลนิธิฯ ใช้หลักการ ของศาสนาอิสลามเป็นทางน�ำ
5 ลา คอมรฺ 6 ริมคลอง 7 ท่องโรค 9 ครอบครัว 11 เรื่องเล่าโครงการ-เลิกบุหรี่เริ่มที่บ้าน 13 ห้องข่าว สสม. เรื่องเล่าของคนที่ไม่สูบบุหรี่
สมุนไพรรักษาเลือดก�ำเดาไหล เลือดก�ำเดาไหล
เลี้ยงลูกให้รู้จักอดทน
16 สาระสุขภาพ 18 คนแก่ขี้บ่น 19 ยาน่ารู้ 21 แหล่งเที่ยว
9 เคล็ดลับ อาหารต้านมะเร็ง
น�้ำที่ควรประหยัดน�้ำ ยาแก้อักเสบ ยาปฏิชีวนะ I Love Bangpu
วางเป้าเพื่อขับเคลื่อน
ส�ำนักงานวารสารสุขสาระ มูลนิธสิ ร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.) เลขที่ 1 หมู่ 13 แขวง/เขตมีนบุรี กทม. 10510 โทรศัพท์ 02-517-1309 พิมพ์ที่ : บริษทั แอ๊ดวานซ์ อินเตอร์ พริน ติง้ จ�ำกัด เลขที่ 45 ม.1 ซ.เพชรเกษม 69 ถนนเพชรเกษม แขวงหลักสอง เขตบางแค กรุงเทพฯ 10160 โทร. 0-2444-0245-7, 0-2808-6130-4 โทรสาร 0-2444-2490
เรื่องราวดีๆ จาก สสม.
รูปเล่ม : ดลรอฮีม พันหวัง
จดหมายข่าววารสารสุขสาระ
3
WWW.Muslim4health.or.th
สรุปยอด 7 วันอันตราย ระหว่าง วันที่ 29 ธันวาคม 2558 – 4 มกราคม 2559 พบว่า มีสถิติการเกิดอุบตั ิเหตุ รวม 3,379 ครัง้ เพิม่ ขึ้น 382 ครัง้ เมื่อ เทียบกับปี 2558 มีผูเ้ สียชีวติ รวม 380 ราย มีผูบ้ าดเจ็บรวม 3,505 ราย ยาน พาหนะที่เกิดอุบตั เิ หตุสูงสุด ได้แก่ รถ จักรยานยนต์ ร้อยละ 85.22 รองลงมา เป็ นรถยนต์กระบะ ร้อยละ 4.81 โดย จังหวัดนครราชสีมา เป็ นจังหวัดที่มีผู ้ เสียชีวติ สูงสุด คือ 15 ราย ขณะทีจ่ งั หวัด
4
มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)
ตรัง แพร่ และระนอง ไม่มีผูเ้ สียชีวติ
ภาพรวมสถิตมิ จี ำ� นวนการเกิดอุบตั เิ หตุ ผูเ้ สียชีวติ และผูไ้ ด้รบั บาดเจ็บเพิม่ สูงขึ้น โดย ส่วนใหญ่เกิดจากการเมาสุรา และการขับรถเร็วเกินกว่ากฎหมายก�ำหนด องค์การอนามัยโลก (WHO) เผยผลการรายงานสถานะความปลอดภัยทางถนนโลก ประจ�ำปี 2015 (Global Status Report on Road Safety 2015) ยกประเทศไทยเป็ นอันดับที่ 2 ประเทศทีม่ อี บุ ตั เิ หตุทางถนนมากทีส่ ุดในโลก รองจากประเทศลิเบีย โดยข้อมูลเมือ่ ปี 2012 ระบุวา่ มีจำ� นวนผูเ้ สียชีวติ ด้วยอุบตั เิ หตุบนท้องถนนกว่า 14,059 ราย คิดเป็ นอัตราผูเ้ สียชีวติ 36.2 คน ต่อประชากร 100,000 คน หรือเฉลีย่ มีผูเ้ สียชีวติ ด้วยอุบตั เิ หตุในทีเ่ กิดเหตุ 39 คน ต่อวัน ไม่ได้นบั รวมผูเ้ สียชีวติ หลังส่งโรงพยาบาล รายงานยังระบุอกี ว่าสาเหตุทท่ี ำ� ให้ตวั เลขผูเ้ สียชีวติ ด้วยอุบตั เิ หตุบนท้องถนนเพิม่ สูง ขึ้น เนื่องจากการขาดความระมัดระวัง ขาดจิตส�ำนึกความรับผิดชอบ อย่างเช่นกฎหมายเรื่อง การคาดเข็มขัดนิรภัยทีจ่ ะใช้กบั คนขับและผูโ้ ดยสารข้างคนขับเท่านัน้ ไม่ได้รวมไปถึงผูโ้ ดยสาร คนอืน่ ๆ โดยจากการศึกษายังพบว่า มีเพียง 58% ของผูข้ บั ขี่ และ 54% ของผูโ้ ดยสารข้างคน ขับทีใ่ ช้เข็มขัดนิรภัย และอีกส่วนหนึ่งคือผูโ้ ดยสารจักรยานยนต์รบั จ้างก็มกั จะไม่ได้สวมหมวก กันน็อก นอกจากนัน้ อีก 26% คือผูเ้ สียชีวติ จากการเมาแล ้วขับ ปัญหาอุบตั เิ หตุบนท้องถนนจึงเป็ นปัญหาใหญ่ทภ่ี าครัฐ จะต้องมุง่ มันที ่ จ่ ะลดความสูญ เสียจากอุบตั เิ หตุดงั กล่าว โดยมุง่ เน้นแก้ปญั หาและลดความเสีย่ งทัง้ หลาย ทีส่ ำ� คัญคือการสร้าง จิตส�ำนึกให้เกิดการรักษาวินยั จราจรอย่างเคร่งครัด ไม่วา่ จะเป็ นผูใ้ ช้รถหรือผูใ้ ช้ถนน รวมไปถึง เจ้าหน้าทีข่ องรัฐทีท่ ำ� หน้าทีใ่ นการบังคับใช้กฎหมาย
ลา คอมรฺ กรรณทิมา
เรื่ อ งเล่ า ของ คนที่ ไม่สูบบุหรี่ 5 ธันวาคม หรือวันพ่อทีผ่ า่ นมา ซึง่ เป็ นวันหยุดทีต่ ดิ ต่อกันหลายวันดิฉนั ได้พาครอบครัว ไปเทีย่ วบ่อน�ำ้ พุรอ้ นจังหวัดระนอง เมือ่ มาถึงระนองก็อดไม่ได้ทจ่ี ะไปเยีย่ มเยียนผูใ้ หญ่ใจดีท่าน หนึ่งทีต่ ำ� บลราชกรูด ดิฉนั จึงมุ่งหน้าไปทีม่ สั ยิดดะอฺวะตุล้ มุสลิมนี ชุมชนห้วยปลิง ซึง่ มัสยิด ดะอฺวะตุล้ มุสลิมนี เป็ นอีกหนึ่งทีศ่ ูนย์กจิ กรรม สสม.ภาคใต้ตอนบน ได้จดั กิจกรรมอย่างต่อเนื่อง และในเฟส 5 นี้ศูนย์กจิ กรรม สสม.ภาคใต้ตอนบน ได้เลือกชุมชนบ้านห้วยปลิงแห่งนี้ เป็ นชุมชน ทีจ่ ะพัฒนาและขับเคลือ่ นงานเป็ นชุมชนรักษ์สุขภาวะ บ้านห้วยปลิง อยู่จากตัวเมืองระนองประมาณ 30 กิโลเมตร และท่านผูใ้ หญ่ใจดีคน นี้กไ็ ม่ใช่ใครทีไ่ หน คนทีท่ ำ� งานและเป็ นเครือข่าย สสม. มาอย่างช้านาน และในโอกาสนี้ ดิฉนั อยากน�ำเสนอเรื่องราวของท่านผูน้ ้ ีให้คุณผูอ้ ่านได้รูจ้ กั “นายหมาดสะ หมานหน�ำ” ผูใ้ หญ่บา้ น ม. 7 หรือทีช่ าวบ้านเรียกว่าผูใ้ หญ่ขวัญ 20 กว่าปี กับการท�ำงานในต�ำแหน่งผูใ้ หญ่บ ้าน ผูใ้ หญ่ขวัญได้สร้างผลงานคุณประโยชน์ ให้กบั หมูบ่ า้ นอย่างมากมาย จนเป็ นทีร่ กั ของลูกบ้าน ผูใ้ หญ่ขวัญในวัย 59 ปี ซึง่ เหลืออีกแค่ปี เดียวก็จะเกษียณหน้าทีผ่ ูใ้ หญ่บา้ น ซึง่ ท่านก็บอกว่าหลังเกษียณจากการเป็ นผูใ้ หญ่บ ้าน แต่ภาระ หน้าทีข่ องท่านก็ยงั คงอยู่และจะท�ำงานช่วยเหลือสังคมอย่างนี้ตลอดไป ผูใ้ หญ่ขวัญยังมีตำ� แหน่งส�ำคัญทางศาสนาอีกต�ำแหน่งหนึ่งคือ ปัจจุบนั ท่านเป็ นรอง ประธานกรรมการอิสลามประจ�ำจังหวัดระนองอีกด้วย ผูใ้ หญ่ขวัญเป็ นแบบอย่างและต้นแบบทีด่ ใี นการเลิกบุหรี่ได้อย่างเด็ดขาด ดิฉนั ได้ถาม ถึงสาเหตุหรือเหตุจูงใจในการเลิกบุหรี่ ผูใ้ หญ่ขวัญบอกว่าเกิดจากครอบครัว เมือ่ ท่านสูบบุหรี่ ครอบครัวรับไม่ได้และขอร้องให้เลิก ท่านมีความตัง้ ใจมาหลายครัง้ แต่ไม่สำ� เร็จ และจากการที่ ท่านเข้ารับการฝึ กอบรมหลักสูตรผูน้ ำ� สุขภาวะมุสลิมไทย โดยโรงเรียนผูน้ ำ� สุขภาวะมุสลิมไทย ภายใต้การด�ำเนินงานของแผนงานสร้างเสริมสุขภาวะมุสลิมไทย เมือ่ ได้รบั รูว้ า่ การสูบบุหรี่ฮารอมก็คดิ เลิกทันที ประจวบกับตอนนัน้ การรับรู ้ รับทราบ ข้อมูลข่าวสาร ตลอดจนการรณรงค์จาก สสม. ทีเ่ น้นย�ำ้ ถึงพิษภัยของบุหรี่
แม้ว่ า ในปัจ จุ บ นั ปัญ หาบุ ห รี่ น ัก วิชาการทางศาสนามีความคิดเห็นไม่ตรงกัน แต่ทา่ นให้นำ�้ หนักในเรือ่ งบุหรีเ่ ป็ นสิง่ ต้องห้าม มากกว่า แม้ก ารเลิก บุห รี่จ ะไม่ใ ช่ เ รื่อ งง่า ย ผูใ้ หญ่ขวัญเล่าว่าต้องมีวธิ ีการ หรือกลยุทธ์ ในการเลิกบุหรี่ ส�ำหรับผู ใ้ หญ่ ขวัญท่านได้ ชักชวนเพือ่ นเลิกบุหรี่ และเลือกคนทีม่ คี วาม คิดเห็นทีห่ นักแน่นและจริงจังในการเลิกบุหรี่ เหมือนกันกับท่านสามคนและมีการท้าทาย กัน เพราะถ้าหากใครเลิกไม่ได้หรือกลับไป สูบบุหรี่อกี ก็จะอับอาย และจากการชวนกัน เลิกบุหรี่ในครัง้ นี้ของผูใ้ หญ่ขวัญ ท�ำให้มกี าร เลิกบุหรีไ่ ด้สองคน แม้ว่ายังมีเพือ่ นอีกคนหนึ่ง ทีไ่ ม่ประสบผลส�ำเร็จเพราะกลับไปสูบบุหรีอ่ กี ผู ใ้ หญ่ ท่านได้เล่าให้ฟงั อีกว่าหลัง จากที่ท่านได้เลิกบุหรี่ได้อย่างเด็ดขาดท�ำให้ สุ ข ภาพดีข้ ึน อย่ า งเห็น ได้ช ดั ท่ า นก็ มีก าร รณรงค์และชักชวนเพือ่ นฝูงให้เลิกบุหรี่ และ ต่อมาอีกไม่นาน นายย่าโกบ ขุนช้าง อิหม่าม มัสยิดดะอฺวะตุล้ มุสลิมนี ก็เป็ นอีกผู ้หนึ่งทีเ่ ลิก บุหรี่อย่างเด็ดขาดเช่นเดียวกัน จดหมายข่าววารสารสุขสาระ
5
ริมคลอง
สมุย
สมุนไพรรักษา เลือดก�ำเดาไหล รากต้นฝรั่ง เลือดก�ำเดาไหลคือภาวะที่มเี ลือด ออกทางจมูก เกิดจากเส้นเลือดฝอยในโพรง จมูกแตก ท�ำให้มเี ลือดไหลออกข้างเดียวหรือ สองข้างก็ได้ อาจไหลจากส่วนหน้าหรือส่วน หลังของจมูก พบได้ทกุ อายุทงั้ เพศหญิงและ ชาย เลือดก�ำเดาไหลมักพบในเพศชาย มากกว่าเพศหญิง ภาวะนี้มกั พบในช่วงฤดูทม่ี ี อากาศหนาวมากกว่าฤดูอน่ื ๆ เนื่องจากในฤดู หนาวมีอากาศแห้งเพราะความชื้นในอากาศที่ ลดลง และมีอบุ ตั กิ ารณ์ของหวัด เมือ่ มีเลือดก�ำเดาออก อย่างตกใจ จน นอกจากการปฐมพยาบาลเบื้องต้นด้วย การใช้ผา้ ห่อน�ำ้ แข็งประคบบริเวณสันจมูกที่ หลายคนรูจ้ กั กันดีแล ้ว .....รายละเอียดกรุณา อ่านคอลัมน์ท่องโรค หน้า 7 อย่างไรก็ตาม “สุขสาระ” ขอแนะน�ำ สมุนไพรไทยรักษาเลือดก�ำเดาไหลจาก คุณ บุญยืน ผ่องแผ้ว หรือหมอน้อย หมอสมุนไพร ประจ�ำ คลินิกหนองบง การแพทย์แผนไทย จังหวัดลพบุรี มาแนะน�ำกัน 1. ใบพลู ใช้ใบพลู 1 ใบ ม้วนให้กลม เหมือนมวนบุหรี่ ขนาดให้พอดีรูจมูก ขยี้ปลาย ข้างหนึ่งให้พอช�ำ ้ น�ำปลายทีช่ ำ�้ สอดเข้าไปใน
6
มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)
จมูกข้างทีม่ เี ลือดไหล ทิ้งไว้ประมาณ 1 ชัว่ โมง เลือดจะหยุดไหล เพราะใบพลูมสี รรพคุณช่วย สมานแผลได้ดี (ข้อนี้ผูเ้ ขียนจ�ำได้วา่ สมัยเมือ่ ยังเป็ นเด็กๆ คุณยายของผูเ้ ขียนเคยใช้วธิ นี ้ รี กั ษา เลือดก�ำเดาไหลให้ผูเ้ ขียน ซึง่ ก็ได้ผลดีตามทีแ่ นะน�ำกัน) 2. น�ำ้ มะนาว ใช้มะนาวครึ่งลูกบีบใส่นำ�้ ร้อน 1 แก้ว เติมเกลือครึ่งช้อนชา น�ำ้ ตาลทราย ไม่ขดั ขาวครึ่งช้อนโต๊ะ ชงดืม่ ครัง้ ละ 1 แก้ว วันละ 1 ครัง้ ก่อนอาหาร น�ำ้ มะนาวมีวติ ามินซีสูง แก้เลือดออกตามไรฟัน ลักปิ ดลักเปิ ด และเลือดก�ำเดาไหลได้ 3. รากต้นข้าว ใช้รากข้าวทีเ่ กี่ยวแล ้ว 1 ต้น ถอนทัง้ รากทัง้ โคน ยาวประมาณ 1 คืบ (ตัง้ แต่รากขึ้นไป) ล ้างให้สะอาด ต้มกับน�ำ ้ 1 ลิตร รอจนเดือด กรองด้วยผ้าขาวบางเอาแต่นำ �้ ดืม่ ครัง้ ละ 1 แก้ว ก่อนอาหาร เช้า-เย็น ช่วยห้ามเลือดก�ำเดาไหล 4. รากต้นฝรัง่ ใช้รากต้นฝรัง่ 1 ก�ำมือ ล ้างให้สะอาด ต้มกับน�ำ ้ 1 ลิตร รอจนเดือด กรองเอาแต่นำ �้ ดืม่ ครัง้ ละ 1 แก้ว ก่อนอาหาร เช้า-เย็น 5. รากหัวไชเท้า ใช้รากหัวไชเท้าหนัก 1 บาท หรือประมาณ 15 กรัม ล ้างน�ำ้ ให้สะอาด ต�ำหรือคัน้ เอาแต่นำ �้ จากนัน้ ใช้นำ�้ ทีค่ นั้ ได้หยอดเข้าทางจมูกข้างทีม่ เี ลือดไหล 1-2 หยด หัวไช เท้ามีสรรพคุณสมานแผลและห้ามเลือดได้ 6. รากไพล ใช้รากไพล 7 ราก ล ้างน�ำ้ ให้สะอาด ต�ำให้ละเอียด หลังจากนัน้ ใส่นำ�้ เปล่า 3 หยด ขยี้ให้เข้ากัน กรองเอาแต่นำ �้ หยอดน�ำ้ รากไพลในรูจมูกข้างทีเ่ ลือดไหล ไพลมีสรรพคุณ ช่วยแก้เลือดก�ำเดาไหลและฆ่าเชื้อ สมุนไพรพื้นบ้านสรรพคุณลน้ เหลือ ลองน�ำไปใช้กนั ดู เชื่อว่าจะ ไม่มผี ลข้างเคียงให้ระคายใจ ข้อมูล http://www.metta.go.th/37know/104-2012-09-09-14-48-23
ใบพลู
ท่องโรค
ราไว
เลือดก�ำเดาไหลคือภาวะที่มเี ลือด ออกทางจมูก เกิดจากเส้นเลือดฝอยในโพรง จมูกแตก ท�ำให้มเี ลือดไหลออกข้างเดียวหรือ สองข้างก็ได้ อาจไหลจากส่วนหน้าหรือส่วน หลังของจมูก พบได้ทกุ อายุทงั้ เพศหญิงและ ชาย เลือดออกทางส่วนหน้าของจมูกมักพบ ในเด็กและคนหนุ่ มสาว เลือดออกจากส่วน หลังของจมูกมักพบในผูส้ ูงอายุ ซึง่ มักมีสาเหตุ จากความดันโลหิตสูง สาเหตุทท่ี ำ� ให้เกิดเลือดก�ำเดาไหล 1. การระคายเคือง หรือบาดเจ็บ ต่อเยือ่ บุจมูก ได้แก่ การแคะจมูก ทีม่ นี ำ�้ มูก แห้งกรัง เมือ่ แคะออกจะเกิดแผลถลอก การ สัง่ น�ำ้ มูกแรง ๆ หรือการเปลีย่ นแปลงความ กดอากาศอย่างเร็ว เช่น ระหว่างขึ้นเครื่อง บินหรือการด�ำน�ำ ้ อาจมีผลให้เกิดเลือดออก ในโพรงอากาศข้างจมูกและมีเลือดก�ำเดาไหล นอกจากนี้ ยงั เกิดจากการได้รบั อุบตั ิเหตุท่ี ศีรษะและใบหน้า อาจโดนทีจ่ มูกโดยตรงหรือ โพรงไซนัส ท�ำให้มเี ลือดออกได้ 2. การอักเสบในช่ องจมูก ได้แก่ ภาวะติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนบน หรือโรค แพ้อากาศ ซึง่ มีเลือดคัง่ ทีเ่ ยือ่ บุจมูกและเยือ่ บุโพรงอากาศข้างจมูก ถ้าสัง่ น�ำ้ มูกหรือจาม รุนแรง อาจท�ำให้เลือดก�ำเดาไหล มีนำ�้ มูกปน เลือด ส่วนภาวะอากาศหนาว ความชื้นต�ำ ่ จะ ท�ำให้เยือ่ บุจมูกแห้ง มีแนวโน้มทีจ่ ะท�ำให้เลือด
เลือดก�ำเดาไหล
ออกได้งา่ ย 3. ผนังกัน้ ช่องจมูกคด มีการโค้งงอหรือเป็ นสันแหลม ผูป้ ่ วยมักมีเลือดก�ำเดาไหล ข้างทีม่ ผี นังกัน้ ช่องจมูกคดหรือข้างทีแ่ คบ เนื่องจากข้างทีแ่ คบนัน้ มีลมหายใจหรืออากาศผ่าน เข้า-ออกมากและเร็วกว่า ท�ำให้เยือ่ บุจมูกแห้งมากท�ำให้เกิดสะเก็ดและมีเลือดออกได้งา่ ย 4. เนื้องอกในจมูกหรือโพรงอากาศข้างจมูก ทัง้ ชนิดร้ายและไม่รา้ ย ก็อาจท�ำให้มเี ลือด ก�ำเดาไหลได้เช่นกัน 5. โรคทางระบบอืน่ ๆ ได้แก่ โรคเลือดทีท่ ำ� ให้เลือดออกง่าย เช่น การแข็งตัวของเลือด ผิดปกติ ภาวะเกล็ดเลือดต�ำ ่ การได้รบั ยาต้านการแข็งตัวของเลือด โรคทางพันธุกรรมบางชนิด ทีม่ คี วามผิดปกติของหลอดเลือดทัว่ ร่างกาย หรือความดันโลหิตสูง ท�ำให้เส้นเลือดแตกได้ การปฐมพยาบาล ให้ยน่ื หน้าออกไปเล็กน้อย แล ้วใช้น้ วิ หัวแม่มอื และนิ้วชี้บบี ปี กจมูก 2 ข้างเข้าหากันในแนวกลาง โดยหนีบบริเวณผนังกัน้ จมูกเอาไว้ เพือ่ กดจุดเลือดออกประมาณ 5-10 นาที ควรก้มหน้าเล็กน้อย ห้ามเงยหน้าเพราะเลือดจะไหลลงคอ อาจใช้นำ�้ แข็งใส่ถงุ พลาสติก หรือผ้าประคบบริเวณสันจมูกและหน้าผากไว้ดว้ ย ถ้าท�ำตามขัน้ ตอนนี้แล ้วเลือดยังไม่หยุดหรือ เลือดยังไหลลงคอไม่หยุด ควรรีบไปพบแพทย์ในโรงพยาบาลขนาดใหญ่ทม่ี แี พทย์ หู คอ จมูก ประจ�ำ มีเครื่องไม้เครื่องมือพร้อมโดยด่วน ข้อควรระวัง ผูท้ ม่ี กี ารแข็งตัวของเลือดผิดปกติ เกล็ดเลือดผิดปกติ ผูป้ ่ วยโรคตับเรื้อรัง เด็กขณะเป็ นไข้เลือดออก เมือ่ มีเลือดก�ำเดาไหล เลือดมักไม่หยุดเองง่ายๆ ควรได้รบั การรักษา ในโรงพยาบาล เลือดก�ำเดาทีไ่ หลออกครัง้ ละมาก ๆ ในผูท้ อ่ี ายุมากกว่า 40 ปี ข้นึ ไป สาเหตุมกั เกิด จากการมีโรคความดันเลือดสูงอยู่เดิม ถ้าเป็ นในเด็กวัยรุ่นชายอาจเป็ นเนื้องอกทีห่ ลังโพรงจมูก บางชนิด ท�ำให้เสียเลือดมากจนหมดสติได้ ถ้าปฐมพยาบาลแล ้วเลือดไม่หยุดควรรีบน�ำส่งโรง พยาบาลแต่เนิ่น ๆ ส�ำหรับผูท้ เ่ี คยมีเลือดก�ำเดาไหลครัง้ ละไม่มากแต่ออกบ่อย ร่วมกับการมี ก้อนทีค่ อ หูอ้ อื ชาทีใ่ บหน้า ควรระวังโรคมะเร็งหลังโพรงจมูก จดหมายข่าววารสารสุขสาระ
7
เลือดก�ำเดากับเด็กเล็ก ส�ำหรับเด็กเล็กทีม่ เี ลือดไหลปริมาณมาก ๆ เลือดไหลเร็ว และ เป็ นติดต่อกันหลายวัน หากมีการห้ามเลือดแล ้ว เลือดยังไม่หยุดไหลง่าย ๆ ประกอบกับมีจำ�้ เลือดเขียวขึ้นตามตัวเมือ่ ลูกวิง่ ชนหรือได้รบั การกระแทกเพียงเล็กน้อย ถ้าเป็ นลักษณะนี้ให้รบี พาลูกมาพบแพทย์ เพือ่ ตรวจหาสาเหตุเพิม่ เติม เพราะถ้าลูกมีเลือดก�ำเดาไหลบ่อย ๆ หรือเป็ น เรื้อรัง อาจท�ำให้ลูกตัวซีด และส่งผลต่อปัญหาสุขภาพด้านอืน่ ๆ ของลูกได้ดว้ ย การปฐมพยาบาล เมือ่ ลูกเลือดก�ำเดาไหล อันดับแรก พ่อแม่ตอ้ งอย่าตกใจและพยายาม ปลอบลูก ถ้าลูกร้องไห้ ควรปลอบให้ลูกหยุดร้องโดยเร็ว เพราะถ้ายิง่ ร้องไห้ ความดันเลือดจะ สูงขึ้น ท�ำให้เลือดไหลออกมามากยิง่ ขึ้น จับให้ลูกนัง่ พร้อมกับเอนตัวไปข้างหน้า เพือ่ ให้เลือดก�ำเดาไหลออกมา ไม่ควรให้ลูก นัง่ แหงนหน้าไปด้านหลัง จะท�ำให้เลือดไหลลงคอ จนเกิดการส�ำลัก หลังจากนัน้ อาจให้ผา้ ชุบ น�ำ้ เย็นหรือน�ำ้ แข็งประคบทีบ่ ริเวณจมูก ความเย็นจะช่วยท�ำให้เส้นเลือดหดตัว กระตุน้ ให้เลือด หยุดเร็วขึ้น หรืออาจใช้ผา้ กอซ ม้วนเป็ นชิ้นเล็ก แล ้วใส่ในโพรงจมูกเพือ่ กดต�ำแหน่งทีเ่ ส้นเลือด เปราะบาง แต่ โดยส่วนใหญ่แลว้ ถ้าเป็ นเลือดก�ำเดาที่ไม่เป็ นอันตราย เลือดจะหยุดไหลเอง ประมาณ 5 นาที การป้ องกันทัง้ เด็กและผูใ้ หญ่ให้ระวังเรื่องการแคะ แกะ จมูก หรือสังน� ่ ำ้ มูกแรง ๆ และ
8
มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)
สอนเด็กเล็กไม่ให้นำ� เอาสิง่ แปลกปลอมใส่ไป ในรูจมูก พร้อมกับสอนวิธปี ฐมพยาบาลเบื้อง ต้นให้เด็กได้รบั รูด้ ว้ ย นอกจากนี้ควรให้เด็ก ๆ ได้ออกก�ำลังกาย เพือ่ ให้มสี ุขภาพแข็งแรงอยู่ เสมอ เพราะหากพวกเขาเป็ นหวัดบ่อย ๆ จะ ท�ำให้บริเวณโพรงจมูกอักเสบ เส้นเลือดฝอย เปราะแตกง่ายขึ้น ถ้าพบว่ามีเลือดก�ำเดาไหล ผิดปกติ ต้องรีบพบแพทย์โดยด่วน ข้อมูล http://www.si.mahidol.ac.th/sidoctor/e-pl/ articledetail.asp?id=482 http://www.doctor.or.th/ask/detail/1881 http://baby.kapook.com/view68278.html
ครอบครัว
ฮารูน
เลี้ยงลูกให้รู้จักอดทน ว่ากันว่ากว่าทีเ่ ราจะรูว้ า่ พ่อแม่รกั เรามากขนาดไหน ก็ต่อเมือ่ เรามีลูกของตนเอง เรารัก ลูกของเราอย่างไม่มเี งือ่ นไขอย่างไร พ่อแม่กเ็ ช่นกัน ความรักของพ่อแม่ทม่ี ตี ่อลูกก็ปราศจาก เงือ่ นไข แต่ความรัก นอกจากต้องใช้สญั ูชาตญาณของความเป็ นพ่อแม่ในการเลี้ยงดูแล ้ว ยัง ต้องมีความรูค้ วบคู่ไปด้วยจึงจะถูกวิธี มิเช่นนัน้ แล ้วอาจกลายเป็ นท�ำร้ายลูกก็ได้ ทุกวันนี้ถา้ จะสังเกตกันให้ดจี ะเห็นว่า เด็กไทยหลายคนก�ำลังมีปญั หา ขาดความอดทน อยากได้อะไรเร็วๆ เมือ่ ไม่ได้อะไรดัง่ ใจก็จะร้องไห้ งอแง อาละวาด ส่วนหนึ่งอาจมาจากการเลี้ยง ดูของพ่อแม่ทต่ี ามใจเกินเหตุ ยิง่ ในครอบครัวทีม่ ลี ูกคนเดียว ล ้อมรอบไปด้วยพีป่ ้ าน้าอาปู่ย่าตา ยายคอยเอาใจ ก็ยง่ิ มีโอกาสให้เด็กเห็นความส�ำคัญของตนเองมาก่อนคนอืน่ ๆ ได้ ทัง้ หมดมีสาเหตุมาจากการเลี้ยงดูของผูเ้ ป็ นพ่อแม่ ทีไ่ ม่ได้ฝึกความอดทนให้ลูกอย่าง ถูกวิธี และมักยอมตามความต้องการของเด็ก เมือ่ เด็กถูกขัดใจจะไม่รบั ฟังเหตุผลทีผ่ ูป้ กครอง อธิบายให้ฟงั กลับแสดงพฤติกรรมทีไ่ ม่เหมาะสม เช่น ร้องไห้ อาละวาด ต่อรอง แสดงความ ก้าวร้าว เมือ่ พ่อแม่หมดความอดทน สงสาร หรือตัดปัญหายอมให้ในสิง่ ทีเ่ ด็กต้องการ ก็เท่ากับ ว่าก�ำลังส่งเสริมให้เด็กเอาแต่ใจมากขึ้น ขาดความอดทน และแสดงพฤติกรรมทีเ่ ป็ นปัญหารุนแรง มากกว่าเดิม เพือ่ เอาชนะพ่อแม่ งานวิจยั ในต่างประเทศทีท่ ำ� กับเด็กอายุ 4 ขวบกลุม่ หนึ่ง นักวิจยั ได้ลองให้ขนมเด็กกลุม่ นี้ และบอกพวกเขาว่าจะกินขนมนัน้ ทันทีเลยก็ได้ แต่ถา้ พวกเขาอดทนรออีกสักครู่หนึ่ง เขาจะได้ ขนมอีกชิ้นหนึ่งเป็ นรางวัล พอเด็กเหล่านี้โตขึ้นจนจบชัน้ มัธยมปลาย ผลการวิจยั แสดงให้เห็นว่า เด็กทีอ่ ดทนรอสามารถควบคุมอารมณ์ เข้าสังคม และมีผลการเรียนดีกว่าเด็กทีก่ นิ ขนมทันที การฝึ กให้เขาเหล่านี้โตขึ้นอย่างมีวนิ ยั และรูจ้ กั การ “อดทนรอ” จึงเป็ นเรื่องจ�ำเป็ น ลอง ดูคำ� แนะน�ำจากผูเ้ ชี่ยวชาญ
1. คุณต้องเป็ นตัวอย่าง เพราะลูก จะเรียนรูโ้ ดยดูจากพ่อแม่เป็ นต้นแบบ การพา ลูกไปเข้าคิวซื้อของก็เป็ นการฝึ กให้เด็กเห็นถึง ต้นแบบการอดทนทีด่ ี เพราะเด็กจะได้เห็นว่า พ่อแม่ของเขาต้องต่อคิวซื้อสินค้า ต่อคิวจ่าย เงิน เหมือนคนอื่น ๆ ทุกคนในร้านก็ต่อคิว ซื้อกันหมด ไม่มใี ครแซงกัน ทีส่ ำ� คัญไม่ตอ้ ง เครียดเพราะความเร่งรีบด้วยแน่ ละ..เวลาที่ คุณไปซื้อของและก�ำลังเข้าคิว ...ต่อให้คุณ รูจ้ กั กับผูจ้ ดั การร้าน หรือเจ้าของร้าน คุณก็ ไม่ควรใช้ความ “รูจ้ กั ” แซงคิวผูอ้ น่ื .. 2. การตัง้ เป้ าหมาย เป็ นกรณีทล่ี ูก อยากได้ “ของ...” ก็ให้พอ่ แม่ตงั้ เป้ าหมายให้ ลูกท�ำให้บรรลุผล เช่น ท�ำตารางการช่วยงาน บ้าน เช่น ล ้างจาน พับผ้า ทิ้งขยะ ถูบา้ น ฯลฯ ให้ลูกได้ฝึกงานบ้าน แต่ละงานมีคะแนนสะสม ให้ ใครท�ำได้ครบก่อนก็ได้รางวัลเป็ น “ของ” ตามทีต่ อ้ งการ 3. ฝึ กให้รูจ้ กั อดทนรอ ผูเ้ ชี่ยวชาญ บอกว่า ถ้าคุณก�ำลังยุ่งอยู่ แล ้วลูกมาร้องขอ สิง่ ของ ให้ระวังค�ำพูด และต้องเลือกใช้คำ� ให้ จดหมายข่าววารสารสุขสาระ
9
เหมาะสม หลายๆ ท่านอาจใช้คำ� ว่า “รอก่อน”.. หรือ “รอประเดีย๋ ว” หรือ “รอแป๊ บนึง” แต่ก็ จะพบว่า อีกไม่นาน เด็กๆ ก็จะกลับมาใหม่ พร้อมค�ำถามเดิมๆ เพราะความอดทนของ เขามันก็จะเกิดเพราะค�ำว่า “แป๊ บนึง” เหมือน ที่คุณบอก ในที่สุดคุณก็อารมณ์เสียที่ลูกมา ถามบ่อยเกินไป เพราะระยะเวลาในการรอไม่ ชัดเจนท�ำให้เด็กงอแง หรือกลับมาถามเรื่อง เวลาบ่อยๆ วิธกี ารก�ำหนดเวลาทีช่ ดั เจน ถ้าใน เด็กเล็กอาจให้นับเลข 1- 10 เมือ่ เด็กสามารถดู นาฬกิ าเป็ นแล ้วก็กำ� หนดเวลาเป็ นนาทีได้ เช่น 5 นาที หรือ 10 นาที 4. ข้อส�ำคัญ คุณต้องรักษาสัญญา และท�ำตามเงือ่ นไขทีต่ กลงกับเด็ก ถึงแม้เด็ก จะลืมก็ตาม เพราะจะช่วยให้เด็กได้เรียนรูใ้ น การรักษาค�ำพูด และท�ำให้คำ� พูดของคุณมี ความน่าเชื่อถือ เมือ่ สามารถสร้างเงือ่ นไขให้ เด็กยอมรับได้ ในครัง้ ต่อไปเด็กจะมีเหตุผล ยอมรับข้อตกลง โดยไม่งอแง หรือต่อรอง เมือ่ เด็กสามารถอดทนรอคอยเวลาตามเงือ่ นไขที่ ตกลงร่วมกันได้อย่างสม�ำ่ เสมอแลว้ ขัน้ ต่อไป
10
มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)
ให้กำ� หนดกิจกรรมทีเ่ ด็กสามารถท�ำส�ำเร็จได้งา่ ยๆ ร่วมไปกับการรอคอยเวลา เช่น ท�ำการบ้าน อาบน�ำ ้ หรือรดน�ำ้ ต้นไม้ เสร็จก่อน ถึงให้ในสิง่ ทีเ่ ด็กต้องการ และเมือ่ เด็กโตเข้าสู่วยั เรียนแล ้ว ถ้าสิง่ ทีเ่ ด็กต้องการเป็ นของเล่น หรือสิง่ ของทีม่ รี าคาแพง ก็อาจก�ำหนดระยะเวลาเป็ นวันหรือ เป็ นเดือนได้ พร้อมกับฝึ กเด็กให้มคี วามรับผิดชอบโดยการออมเงินจากเงินค่าขนม หรือรับจ้าง ท�ำงาน มาสมทบในการซื้อสิง่ ของชิ้นนัน้ ตามสัดส่วนทีต่ กลงร่วมกันระหว่างเด็กกับผูป้ กครอง บางครัง้ คุณรับปากไปโดยไม่คดิ เช่น ลูกอยากไปปัน่ จักรยานตอนเย็นช่วงวันหยุด แต่ ยังท�ำการบ้านไม่เสร็จ ขณะรอลูกท�ำการบ้าน คุณเลือกทีจ่ ะไปนอน ปลุกแล ้วคุณก็ไม่ยอมตื่น สุดท้ายลูกสาวตัวน้อยก็ตอ้ งนัง่ เล่นคนเดียวอย่างเหงาๆ ดังนัน้ ก่อนทีพ่ อ่ แม่จะเอ่ยปากสัญญา กับลูก ก็ขอให้แน่ใจเสียก่อนว่า สามารถท�ำตามทีเ่ อ่ยปากเอาไว้ได้จริงๆ เพราะมันจะท�ำให้ลูกๆ อดทนรออย่างเข้าใจว่าอีกไม่นานเขาก็จะได้ในสิง่ ทีเ่ ขาต้องการ 5. มีรางวัลรออยู่สำ� หรับเด็กอดทน หากคุณเอ่ยปากชวนลูกๆ ให้ร่วมเดินทางไปซื้อของ ตามห้าง พร้อมตัง้ เงือ่ นไขว่าจะต้องเป็ นเด็กดี ไม่งอแง หรือวิง่ เล่นหายไปให้พอ่ แม่เป็ นห่วง และ ถ้าเด็กๆ สามารถปฏิบตั ติ ามเงือ่ นไขได้ตลอดรอดฝัง่ จนกระทังทุ ่ กคนในครอบครัวเดินกลับเข้า บ้าน จะดีไม่นอ้ ยหากคุณจะมีของขวัญพิเศษให้กบั ลูกส�ำหรับความพยายามอดทนครัง้ ส�ำคัญนี้ เพราะมันจะท�ำให้พวกเขารูส้ กึ ดีกบั การอดทนรอ และพร้อมจะท�ำมันต่อไปในอนาคต ถ้าเราอยากให้สงั คมของเราสมบูรณ์ ผูค้ นรูจ้ กั กติกา รูจ้ กั รอ ความ “อดทน” คงเป็ น สิง่ แรกๆ ทีค่ นไทยต้องฝึ ก ฝึ กกันทุกคน ทัง้ ในบ้าน นอกบ้าน และทัง้ ประเทศ ข้อมูล http://www.dmh.go.th/1667/1667view.asp?id=3827 http://www.manager.co.th/Family/ViewNews.aspx?NewsID=9520000105649
เรื่องเล่าโครงการ กัลยานา
เลิกบุหรี่ เริ่มที่บ้าน
ตอน วางเป้าเพื่อขับเคลื่อน
ฉบับนี้จะขอพูดถึงความตัง้ ใจของอาสาสมัครพาเลิกบุหรี่ท่พี ยายามท�ำงานและวาง เป้ าหมายในระยะยาวและยัง่ ยืน โดยจะวางแผนการด�ำเนินงานอย่างเป็ นระบบ อาศัยความ ร่วมมือจากหลายๆ ทีม หลายๆ กลุม่ ทีม่ กี ารรวมกลุม่ กันในชุมชนเพือ่ ช่วยในการรณรงค์และ ประชาสัมพันธ์เกี่ยวกับบุหรี่ ยาเสพติด สุขภาพและอืน่ ๆ ทีจ่ ะท�ำให้คนในชุมชนมีสุขภาพร่างกาย ทีแ่ ข็งแรงและปลอดภัยจากอบายมุขต่างๆ ซึง่ กลุม่ อาสาสมัครในแต่ละพื้นทีท่ เ่ี ราลงไปก็จะมีทกุ พื้นทีท่ ม่ี รี ะบบการท�ำงานทีค่ ดิ ว่าถ้าได้รบั ความร่วมมือก็จะท�ำให้เกิดความยังยื ่ นแน่นอน ตัวอย่าง ทีอ่ าสาสมัครน�ำเสนอมีดงั นี้ คุณรอมละ ราโมง อาสาสมัครพาเลิกบุหรี่จากอ�ำเภอเมือง จังหวัดปัตตานี ซึง่ จะอยู่ ในพื้นทีค่ วามรับผิดชอบเดียวกันกับคุณสมัน ่ สาเมาะ ทัง้ สองคนมีแนวทางการด�ำเนินงานใน ลักษณะทีจ่ ะรวมกลุม่ ต่างๆ เช่น คณะกรรมการมัสยิดและอิหม่าม ชมรมเยาวชนดารุลฮูดา ซึง่ มีสมาชิก 200 กว่าคน นอกจากนี้ยงั มีกำ� นันเข้ามาร่วมด้วย โดยทางก�ำนันได้เสนอแนะกับทีม
รอมละ ราโมง
อาสาสมัครว่าให้ไปพูดกับอิหม่ามก่อนเพือ่ ให้ อีหม่ามเป็ นคนน�ำในการท�ำงานเรือ่ งบุหรี่ ส่วน ก�ำนันจะเป็ นฝ่ ายสนับสนุ นในการประสาน ต่างๆ เพือ่ ให้เกิดความคล่องตัวมากขึ้น โดย ทีมอาสาสมัครฯ ได้ดำ� เนินการนัดทุกคนมา คุยกันและร่วมกันท�ำแผนชุมชนว่าจะด�ำเนิน การอย่างไรบ้าง โดยได้วางเป้ าหมายในการ ท�ำงานของชุมชนดังนี้ 1. ให้มสั ยิดปลอดบุหรี่ในอนาคต และก�ำหนดมาตรการให้ปรับ 2,000 บาท กรณี สูบบุหรี่ในมัสยิด
สมั่น สาเมาะ จดหมายข่าววารสารสุขสาระ
11
2. บ้านปลอดบุหรี่ 3. บุคคลต้นแบบ ทัง้ หมดนี้จะเริ่ม ด�ำเนินการเฉพาะในหมู่ 1 ต.ปูยุด เป็ นอันดับ แรก กิจกรรมแรกจะเป็ นการให้ความรู ้ เกี่ยวกับพิษภัยของบุหรี่ท่ีมโี ทษต่ อร่ างกาย โดยจะเชิญวิทยากรจากภายนอกมาบรรยาย ให้กบั ผู ท้ ่สี นใจจะเลิกบุหรี่และบุคคลทัว่ ไป ซึ่งขณะนี้มผี ูส้ มัครเลิกบุหรี่แลว้ จ�ำนวนหนึ่ง ก็คาดว่าอนาคตเราจะได้เห็นผลจากความ ตัง้ ใจและความร่วมมือของคนในชุมชนในการ วางแผนและวางเป้ าของชุมชนในการท�ำงาน อย่ างเป็ นระบบและจะเห็นเป็ นรู ปธรรมใน อนาคตซึง่ ก็จะต้องติดตามกันต่อไป ส่วนคนทีส่ องทีท่ ำ� งานลักษณะร่วม มือกับกลุ่มต่างๆ ในชุมชนคือ คุณมะรอฟี นิเด็ง เป็ นพนักงาน อบต.กะมิยอ และเป็ น อสม.ในชุมชนด้วย พอมาร่วมเป็ นอาสาสมัคร พาเลิกบุหรี่กบั สสม.แล ้ว ส�ำหรับคนนี้จะเน้น หลักในเรื่องการรณรงค์และประชาสัมพันธ์ โดยจะแทรกเรื่องราวผ่านเวทีต่างๆ ทีไ่ ด้ร่วม งานกับกลุม่ อืน่ ๆ กลุม่ แรกทีต่ งั้ ใจรณรงค์คอื กลุม่ อสม.ด้วยกันทีค่ ุณมะรอฟี พยายามพูด และแนะน�ำจนในทีส่ ดุ เลิกบุหรีเ่ ด็ดขาดได้แล ้ว 3 คน และยังวางแนวทางในการด�ำเนินงาน เพือ่ รณรงค์บหุ รี่โดยจะผ่านกลุม่ ต่างๆ ดังนี้
มะรอฟี นิเด็ง
12
มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)
1. เยาวชน จัดให้มกี ารรวมกลุม่ จัดตัง้ ชมรม โดยจะแบ่งให้แต่ละชมรมมีกจิ กรรมและ รับผิดชอบในกิจกรรมต่างๆ กันเอง แล ้วหลังจากนัน่ ก็จะดึงให้เข้ามาร่วมรณรงค์บหุ รี่กนั อย่าง จริงจัง ซึง่ ก็สามารถแบ่งกลุม่ ต่างๆ ดังนี้ กลุม่ อนุรกั ษ์แยกขยะ กลุม่ นี้ก็จะรับผิดชอบในส่วนของการท�ำความสะอาดในชุมชน โดยผ่านกิจกรรมหลายๆ กิจกรรม เพือ่ อนุรกั ษ์สง่ิ แวดล ้อมแล ้วหลังจากนัน่ ก็ค่อยๆ ดึงให้กลุม่ เหล่านี้ซมึ ซับเรื่องการรณรงค์บหุ รี่ไปในตัวด้วยเวลาลงพื้นทีด่ ำ� เนินกิจกรรม กลุม่ ปัน่ จักรยาน กลุม่ นี้กจ็ ะเน้นเรือ่ งการออกก�ำลังกาย ซึง่ ก็จะท�ำวิธเี ดียวกันให้ซมึ ซับ ก่อนและหลังจากนัน่ จะค่อยๆ ชวนให้เข้ามาร่วมกันรณรงค์เรื่องบุหรี่ไปด้วยกัน กลุม่ สุดท้ายคือกลุม่ เยาวชนสีขาว กลุม่ นี้จะท�ำงานด้านรณรงค์เกีย่ วกับใบกระท่อมเป็ น หลัก แต่ต่อมาได้เข้าไปพูดคุยและให้เพิม่ ในการรณรงค์เรื่องบุหรี่เข้าไปด้วย ปัจจุบนั สามารถที่ จะท�ำให้มคี นเลิกบุหรี่เด็ดขาดได้แล ้ว 1 คน จากการรณรงค์ของเด็กๆ กลุม่ นี้ 2. ผูส้ ูงอายุ ทางกลุม่ อาสาสมัครฯ จะมีการท�ำคูปองเจ็ดสีเพือ่ ตรวจโรค โดยแต่ละ คนจะได้คูปองสีไม่เหมือนกันแล ้วแต่โรค เวลาไปตรวจสุขภาพทีมอาสาสมัครฯ ก็จะแทรกเรื่อง อันตรายทีเ่ กิดจากการสูบบุหรี่เข้าไปทุกครัง้ ทีไ่ ปตรวจ เพือ่ ให้เกิดความตระหนักและต้องการ เลิกในทีส่ ุด นอกจากกลุ่มที่กล่าวมาข้างต้นแลว้ คุณมะรอฟี ก็ยงั ไม่จบ ยังเข้าไปรณรงค์กบั กลุ่ม พนักงาน อบต.ทีท่ ำ� งานด้วย ซึง่ ในกลุม่ พนักงาน อบต.ไม่มใี ครสูบบุหรี่เลยนอกจากคนเดียวเท่า นัน่ ทีย่ งั สูบอยู่ เป็ นการท้าทายคุณมะรอฟี ทจ่ี ะพยายามท�ำให้เพือ่ นร่วมงานเลิกบุหรีใ่ ห้ได้ ปัจจุบนั ยังไม่เลิกแต่อยู่ระหว่างลดการสูบให้นอ้ ยลง แค่น้ กี ถ็ อื ได้วา่ ประสบความส�ำเร็จไปแล ้วครึ่งหนึ่ง เราจะเห็นได้วา่ อาสาสมัครของเรามีความตัง้ ใจและมุง่ มันที ่ จ่ ะท�ำให้ชมุ ชน ทีท่ ำ� งานโดย เฉพาะคนใกล ้ชิดไม่สูบบุหรี่ แต่จะท�ำอย่างไรนัน่ เป็ นทีม่ าของการวางแผน ต่อยอดความรูท้ ไ่ี ด้มา จากการอบรมจาก สสม. เพือ่ ให้เกิดผลทีเ่ ห็นเป็ นรูปธรรมและยัง่ ยืน ซึง่ อนาคตเราคงจะได้เห็น ชุมชนตัวอย่างทีส่ ามารถท�ำให้คนในชุมชนเลิกสูบบุหรี่และสุดท้ายกลายเป็ นชุมชนปลอดบุหรี่ใน ทีส่ ุด หวังว่าพวกเราทุกคนจะช่วยกันดุอาอฺเพือ่ ให้ทมี อาสาสมัครฯ ทีม่ จี ติ อาสาท�ำงานเพือ่ สังคม ทุกคนให้ทำ� งานประสบความส�ำเร็จตามทีห่ วังและตัง้ ใจ อินชาอัลลอฮฺ
ลา คอมรฺ ศูนย์กจิ กรรม สสม.ภาคกลาง จัด กิจกรรมทาสีกำ� แพงฝัง่ ตรงข้ามก�ำแพงสถานี บริการน�ำ้ มัน ปตท. เมือ่ วันที่ 17 ธันวาคม 2558 ด้วยเจตนาทีจ่ ะให้ตลอดซอยสองฝัง่ เป็ น อาร์ตสตรีทต้านบุหรี่ ผ่านการทาสีกำ� แพง โดย ในครัง้ นี้ผู ้เข้าร่วมกิจกรรมเป็ นเยาวชน จ�ำนวน 100 คนจากเขตสวนหลวง ประเวศ พระโขนง บางนา ที่อยู่ในความดู แลของส�ำนักงานคุม ประพฤติสาขาศาลจังหวัดพระโขนง กระทรวง ยุตธิ รรม ทัง้ นี้ได้รบั ความร่วมมือจาก บริษทั Aroma group เจ้าของพื้นทีเ่ ป็ นอย่างดี
ห้องข่าว สสม.
ศ.ดร.อิศรา ศานติศาสน์ ปธ.มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.) มอบใบประกาศเกียรติคุณแก่คุณชัยวัฒน์ แดงแสงทอง Warehouse & Logostics Manager Aroma Group
คุณคณี โยธาสมุทร์ ผอ.ศูนย์กิจกรรม สสม.ภาคกลาง มอบใบประกาศเกียรติคุณ ให้แก่ คุณระยอง เวียงลอ ผอ.ส�ำนักงานคุมประพฤติสาขาศาลจังหวัดพระโขนง
จดหมายข่าววารสารสุขสาระ
13
มัสยิดครบวงจร เมือ่ วันที่ 6 ธันวาคม 2558 ศูนย์ กิจกรรม สสม.ภาคใต้ตอนบน ลงพื้นทีเ่ พือ่ ติดตามประเมินผลความก้าวหน้า มัสยิดครบ วงจรมัสยิดนู รุลอิบาดะห์ ต.ท่าแซะ อ.ท่าแซะ จ.ชุมพร ซึ่งขณะนี้มสั ยิดได้มกี ารพัฒนาใน ส่วนของการปรับภูมทิ ศั น์ การจัดมุมให้ความรู ้ การติดป้ ายมัสยิดปลอดบุหรี่ มีลานกีฬา และ เกิดการรวมกลุม่ ในการออกก�ำลังกายในตอน
ศู น ย์กิจ กรรม สสม.ภาคใต้ต อน กลาง ลงพื้น ที่เ ยี่ย มเยีย นและติด ตามผล โครงการมัส ยิ ด ครบวงจร เมื่อ วัน ที่ 25 ธันวาคม 2558 ได้แก่มสั ยิดบ้านทอนตรน ต.คลองทราย อ.กงหรา จ.พัทลุงและมัสยิด อันวาร์ด (บ้านควนท้อน) ต.ชะรัต อ.กงหรา จ.พัทลุง หลังจากมัสยิดทัง้ 2 แห่งนี้เข้าร่วม โครงการมัสยิดครบวงจร ได้มกี ารปรับปรุง เปลีย่ นแปลง พัฒนาอย่างเห็นได้ชดั อาทิ มี การปรับปรุงสถานทีอ่ าบน�ำ้ ละหมาด ห้องน�ำ้ และสร้างห้องน�ำ้ ส�ำหรับผูส้ ูงอายุและผูพ้ กิ าร การปลูกไม้ดอกไม้ประดับบริเวณมัสยิด การ ท�ำแปลงปลู กผักสวนครัวในบริเวณมัสยิด การสร้างห้องสมุดเพื่อเป็ นแหล่งเรียนรู ใ้ น ชุมชน การจัดตัง้ กลุม่ สหกรณ์ขา้ วสารให้เกิด
14
มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)
ห้องข่าว สสม. เช้า สมาชิกมีกองทุนสวัสดิการ ขณะนี้อยู่ระหว่างการปรับห้องน�ำ้ ผูส้ ูงอายุ และผูพ้ กิ ารเพือ่ ความ สะดวกและปลอดภัยในการใช้บริการ ซึง่ คาดว่าห้องน�ำ้ ผูส้ ูงอายุจะแลว้ เสร็จในเดือนธันวาคม 2558 ทีผ่ ่านมา ตลอดระยะเวลาการด�ำเนินโครงการมัสยิดครบวงจรนัน้ ยังมีกจิ กรรมอืน่ ๆ อาทิ เช่น การปรับปรุงสถานทีอ่ าบน�ำ้ ละหมาด การรณรงค์เป็ นมัสยิดปลอดบุหรี่ ห้องสมุดประจ�ำมัสยิด วางระบบการบริหารจัดการ ห้องน�ำ้ ส�ำหรับผูส้ ูงอายุและผูพ้ กิ าร การจัดตัง้ กลุม่ อาสารักษาความ สะอาดมัสยิด รวมไปถึงการสร้างกองทุนเพือ่ ความเข้มแข็งและความมันคงของชุ ่ มชน
ขึ้นในชุมชนเพื่อเป็ นสวัสดิการให้แก่สมาชิก ในการซื้อข้าวสารในราคาที่ถูกกว่าราคาท้อง ตลาด รวมไปถึงการรักษาความสะอาดทัว่ ทัง้ บริเวณมัสยิด การประกาศให้มสั ยิดเป็ นเขต ปลอดบุหรี่ 100% หากมีการฝ่ าฝื นจะมีบท ลงโทษจ่ายค่าปรับ 500 – 1,000 บาท โดย จะน�ำเงินดังกล่าวมาท�ำนุบำ� รุงมัสยิดต่อไป หลังการเข้าร่วมโครงการมัสยิดครบ วงจรมัสยิดบ้านทอนตรนยังได้รบั รางวัลชนะ เลิศ ประเภทมัส ยิดส่ งเสริมสุ ขภาพดีเ ด่ น ระดับอ�ำเภอกงหรา และมัสยิดอันวาร์ด (บ้าน ควนท้อน) ได้รบั รางวัลชมเชย ประเภทมัสยิด ส่งเสริมสุขภาพดีเด่นระดับอ�ำเภอกงหราเช่น กัน ทัง้ นี้ในวันดังกล่าวได้มกี ารประชุม ชี้แจงกับบรรดาแกนน�ำชุมชน ประกอบด้วย ผูใ้ หญ่บา้ น อิหม่าม และกรรมการชุมชนเกี่ยว กับโครงการชุมชนรักษ์สขุ ภาวะ ทีท่ างแผนงาน สร้างสุขมุสลิมไทย จะลงด�ำเนินการในชุมชน บ้านทอนตรน ซึ่งบรรดาแกนน�ำมีความเห็น พ้องกันและจะร่วมพัฒนาชุมชนของตนให้เป็ น แบบอย่างและต้นแบบแก่ชมุ ชนอืน่ ๆ ต่อไป
ศู น ย์กิจ กรรม สสม.ภาคใต้ต อน ล่าง ลงพื้นที่ดำ� เนินการจัดโครงการมัสยิด ครบวงจร ณ มัสยิดดารุลเกาษัร ต.บาเจาะ อ.บาเจาะ จ.นราธิวาส ในวันที่ 29 ธันวาคม 2558 โดยได้รบั ความร่วมมือจากผูใ้ หญ่บา้ น โต๊ะอิหม่าม ตลอดจนกรรมการมัสยิดและชาว บ้านในพื้นทีใ่ ห้ความร่วมมือเป็ นอย่างดีเยีย่ ม ในการเข้าร่วมโครงการดังกล่าว ซึง่ ในวันดังกล่าวยังได้มกี ารพัฒนา และปรับปรุงภูมทิ ศั น์รอบๆ มัสยิดให้มคี วาม สะอาดและสวยงาม เป็ นระเบียบเรียบร้อยเพือ่ ให้มสั ยิดนัน้ มีความสง่างามและคู่ควรกับการ ประกอบพิธที างศาสนาตลอดจนเป็ นศูนย์รวม ของชุมชนในเขตหมูบ่ า้ นนัดโต๊ะโมง
ห้องข่าว สสม.
ตลอดระยะเวลาการด�ำเนินโครงการมัสยิดครบวงจรนัน้ ยังมีกจิ กรรมอืน่ ๆ อาทิ เช่น การปรับปรุงสถานทีท่ อ่ี าบน�ำ้ ละหมาด การรณรงค์เป็ นมัสยิดปลอดบุหรี่ ห้องสมุดประจ�ำมัสยิด การบริหารจัดการดี ห้องน�ำ้ ส�ำหรับผูส้ ูงอายุและผูพ้ กิ าร การจัดตัง้ กลุม่ รักษาความสะอาดมัสยิด รวมไปถึงการสร้างกองทุนเพือ่ ความเข้มแข็งและความมันคงของชุ ่ มชน จดหมายข่าววารสารสุขสาระ
15
สาระสุขภาพ
สมุย
เครื่องเทศ
9 เคล็ดลับ
อาหารต้านมะเร็ง โรคมะเร็งเป็ นสาเหตุการเสียชีวติ อันดับหนึ่งของคนไทยต่อเนื่อง และมีแนวโน้มสูงขึ้น เรือ่ ยๆ จากการศึกษา ปัจจัยเสีย่ งของการเกิดโรคมะเร็งพบว่าเกิดจากพฤติกรรมการบริโภคร้อย ละ 30 เกิดจากบุหรี่และเหล ้าร้อยละ 30 เกิดจากการติดเชื้อร้อยละ 20 และเกิดจากสาเหตุอน่ื ๆ ร้อยละ 20 พฤติกรรมการบริโภคทีด่ สี ามารถลดความเสีย่ งของการเกิดมะเร็งได้ถงึ ร้อยละ 30 มี ค�ำแนะน�ำ 9 ประการดังนี้ 1. “ผักหลากสี” สารทีก่ ่อมะเร็งจะท�ำให้เกิดสารอนุมลู อิสระ ซึง่ สารนี้จะท�ำปฏิกริ ยิ ากับ โมเลกุลส�ำคัญในร่างกายเช่น โปรตีน ไขมัน และดีเอ็นเอ ก่อให้เกิดความเสียหายต่อเซลล์ ซึง่ สารอนุมลู อิสระเหล่านี้จะถูกก�ำจัดได้ โดยสารต้านอนุมลู อิสระทีม่ ใี นผักและผลไม้ ผักแต่ละสี แต่ละชนิดมีประโยชน์และให้คณ ุ ค่าทีแ่ ตกต่างกัน ควรรับประทานผักให้หลากหลายหรือให้ครบ 5 สี จะเกิดประโยชน์อย่างยิง่ ต่อสุขภาพ ตัวอย่างของผักและสารสีต่างๆ ได้แก่ - สารสีแดง ในมะเขือเทศ มีสารต้านอนุมลู อิสระทีเ่ รียกว่า ไลโคปี น ช่วยลดความเสีย่ ง การเกิดมะเร็งต่อมลูกหมาก มะเร็งกระเพาะอาหารและมะเร็งปอด - สารสีเหลืองส้ม ในฟักทอง แครอท มีสารต้านอนุมลู อิสระแคโรทีนอยด์ และอุดมไป ด้วยวิตามินทีส่ ามารถต้านการเกิดสารอนุมลู อิสระในร่างกาย การบริโภคควรท�ำให้สุกก่อน - สารสีเขียว ในคะน้า บร็อกโคลี่ ผักบุง้ กวางตุง้ ต�ำลึง มีวติ ามินซี และวิตามินเอ - สารสีมว่ ง ในกะหล�ำ่ สีมว่ ง ชมพูม่ ะเหมีย่ ว มะเขือม่วง ดอกอัญชัน มีสารแอนโทไซ ยานิน ช่วยยับยัง้ สารก่อมะเร็ง - สารสีขาว ในมะเขือขาวเปราะ ผักกาดขาว ดอกแค มีเบต้าแคโรทีนสูง ช่วยก�ำจัด สารอนุมลู อิสระ 2. “ผลไม้” ผลไม้ประกอบไปด้วยวิตามินและแร่ธาตุหลากหลายชนิดทีเ่ ป็ นประโยชน์ รวมทัง้ ยังมีเส้นใยอาหารทีช่ ่วยให้ระบบย่อยอาหารและระบบการขับถ่ายท�ำงานได้อย่างปกติ ผล ไม้ยงั มีสารต้านอนุมลู อิสระทีช่ ่วยลดความเสีย่ งในการเกิดโรคมะเร็ง 3. “ธัญพืชและเส้นใย” ธัญพืชเต็มเมล็ด คือ ธัญพืชทีไ่ ม่ผ่านการขัดสีหรือขัดสีนอ้ ย ทีส่ ุดท�ำให้มคี ุณค่าทางโภชนาการสูง เช่นใยอาหาร วิตามิน แร่ธาตุ ไฟโตนิวเทรียนท์ และสาร ต้านอนุมลู อิสระต่างๆ ตัวอย่างได้แก่ ข้าวกล ้อง ข้าวสาลี ข้าวโพด ข้าวโอ๊ต ข้าวบาร์เลย์ ลูก
16
มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)
เดือย นอกจากนี้ใยอาหารในธัญพืชยังท�ำ หน้าที่สำ� คัญในการพาสารต่างๆ ที่เป็ นโทษ ต่อร่างกายซึง่ ติดบริเวณล�ำไส้ให้ขบั ถ่ายออก ไป จึงช่วยลดความเสีย่ งต่อโรคมะเร็งทางเดิน อาหารและล�ำไส้ใหญ่ 4. “เครื่องเทศ” เครื่องเทศหมาย ถึง ส่วนต่างๆ ของพืชที่นำ� มาใช้เป็ นเครื่อง ปรุ ง อาหารหรื อ เพื่อ ให้อ าหารมีก ลิ่น หอม สารประกอบอินทรียท์ เ่ี ป็ นกลิน่ หอมของเครือ่ ง เทศนัน้ มาจากส่วนทีเ่ ป็ นน�ำ้ มันและน�ำ้ มันหอม ระเหย ส่วนรสชาติทเ่ี ผ็ดร้อนนัน้ มาจากส่วน ทีเ่ ป็ นยาง นอกจากนี้ยงั มีสารหลายชนิดซึง่ มี สรรพคุณลดความเสีย่ งในการเกิดโรคมะเร็ง และกระตุน้ ระบบภูมคิ มุ ้ กันได้ 5. “สารต้านอนุมลู อิสระ” เครื่องดืม่ จากธรรมชาติมสี ารต้านอนุมลู อิสระ เช่น ชา เขียว ซึง่ มีสาร Epigallocatechin Gallate ซึ่งมีส่วนช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดเซลล์ มะเร็ง การดืม่ ชาเขียวให้ได้รบั ประโยชน์เต็มที่
ผลไม้
นัน้ ควรดืม่ ทันทีหลังจากชงชาเสร็จ เนื่องจาก หากทิ้งไว้ชาเขียวจะท�ำปฏิกริ ยิ ากับออกซิเจน ในอากาศ ท�ำให้สูญเสียคุณค่าไป 6. “ปรุงอาหารถูกวิธี” หลีกเลี่ยง การปิ้ งย่างจนไหม้เกรียมและอาหารแบบดิบๆ สุกๆ โดยเฉพาะปลาน�ำ้ จืดที่มเี กล็ด ไม่ใช้ น�ำ้ มันทอดซ�ำ้ หลายๆ ครัง้ 7. “หลีกเลีย่ งอาหารไขมัน” ได้แก่ ไขมัน อิม่ ตัว เช่น กะทิเนย ไขมันสัตว์ ไขมัน ในอาหารพบได้ทงั้ ในพืชและเนื้อสัตว์ โดยมี ส่วนประกอบที่สำ� คัญคือ กรดไขมันซึ่งแบ่ง เป็ น “กรดไขมันอิ่มตัว” พบมากในอาหาร ทีม่ าจากเนื้อสัตว์ และน�ำ้ มันทีไ่ ด้จากพืชบาง ชนิด หากร่างกายได้รบั กรดไขมันอิม่ ตัวมาก เกินจ�ำเป็ น จะท�ำให้มคี วามเสีย่ งต่อโรคความ ดันโลหิตสูงและโรคหัวใจ “กรดไขมันไม่อ่มิ ตัว” พบในน�ำ้ มันดอกทานตะวันและปลา เช่น ปลาแซลมอน ปลาทูน่า การบริโภคกรดไขมัน ชนิดนี้ จะช่วยลดระดับคอเลสเตอรอลตัวร้าย ในเลือด 8. “ลดบริโภคเนื้อแดง” เนื้อสัตว์สี แดง เช่น เนื้อหมู เนื้อวัว เนื้อแกะ เป็ นอาหาร ทีม่ ไี ขมันอิม่ ตัวสูง การบริโภคเนื้อสัตว์สแี ดง เป็ นประจ�ำ อาจท�ำให้มคี วามเสีย่ งในการเป็ น มะเร็งล�ำไส้และทวารหนัก มะเร็งเต้านม และ
โรคอ้วน ดังนัน้ เพือ่ ลดความเสีย่ งในการเกิดมะเร็งควรจ�ำกัดการรับประทานเนื้อแดงให้เหลือ เพียง สัปดาห์ละ 500 กรัม 9. “ลดเกลือแกงอาหารหมักดองให้นอ้ ยลง” เราควรบริโภคเกลือไม่เกินวันละ 6 กรัม การบริโภคอาหารทีม่ ปี ริมาณเกลือสูงเพิม่ ความเสีย่ งในการเกิดโรคมะเร็งกระเพาะอาหาร ควร เลีย่ งอาหารหมักดองหรือปรุงแต่งสีดว้ ยดินประสิวเช่น ปลาร้า ปลาส้ม แหนม กุนเชียง เนื้อ เค็ม ปลาเค็ม เพราะมีสารก่อมะเร็งทีเ่ รียกว่าสารไนโตรซามีน หลีกเลีย่ งอาหารทีม่ สี แี ดงผิดจาก ธรรมชาติ ข้อมูล http://www.dms.moph.go.th/dmsweb/prnews/pr_01_09122558.pdf http://www.lpch.go.th/lpch/index.php?opt=readtips&nID=56 http://www.beauty24store.com
ธัญพืช
อานสุขสาระที่บาน งายๆ งทานสนับสนุน พีย
โดย โอนเงินเขาบัญชี “วารสารสุขสาระ” บัญชีเลขที่ 403-514520-1 ธนาคารไทยพาณิชย สาขา จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย พรอมสำเนาใบโอน มาที่ มูลนิธิสรางสุขมุสลิมไทย (สสม.) เลขที่ 1 หมู 13 แขวง/เขตมีนบุรี กทม.10510
เ
คาจัดสง ท า บ ปละ
200
สมาชิกที่ชำระคาจัดสงแลว หากยังไม ไดรับหนังสือ กรุณาแจงที่อยู ใหมพรอมรายละเอียด มาที่ โทรศัพท. 02-218-6193 จดหมายข่าววารสารสุขสาระ
17
คนแก่ขี้บ่น
คนริมน�ำ้
ยามทีป่ ระเทศก�ำลังขาดแคลน น�ำ้ เช่นปัจจุบนั การประหยัดน�ำ้ จึงเป็ น สิง่ ส�ำคัญอย่างยิง่ วันนี้คนแก่ข้บี น่ จะขอ เชิญชวนให้ทุกท่ านช่ วยกันหาแนวทาง ทีจ่ ะช่วยกันลดการสูญเสียน�ำ้ ลง และ ทีจ่ ะขอพู ดในวันนี้ ก็คือน�ำ้ ทิ้งจากตูน้ �ำ้ หยอดเหรี ยญ ซึ่งถ้าค�ำนวณดู แลว้ ใน แต่ละเดือนมีนำ� ้ ทิ้งจากตูน้ ำ� ้ เป็ นจ�ำนวน มหาศาล กระบวนการกรองน�ำ้ ของเครื่ อ ง กรองน�ำ้ ใหญ่ ๆ จะประกอบไปด้วยอุปกรณ์ หลัก ๆ คือ ไส้กรองสองถึงสีต่ วั นอกจากนัน้ ยังมี Flow Meter ซึง่ มีหน้าทีค่ วบคุมอัตรา การไหลของน�ำ ้ เพือ่ ปรับอัตราการไหลโดยการ ควบคุมรอบของ Pump อีกทัง้ ยังมี Membrane ท�ำหน้าทีแ่ ยกสิง่ ปนเปื้ อนต่าง ๆ ทีม่ อี ยู่ ในน�ำ้ ทีส่ ง่ ผ่านมาจาก Flow Meter เพือ่ กรอง น�ำ้ ขัน้ สุดท้ายออกสู่ผูบ้ ริโภค ในกระบวนการ กรองน�ำ ้ ก่อนทีน่ ำ�้ จะไหลเข้าสู่ Membrane, Flow Meter จะควบคุมปริมาณน�ำ้ ว่าจะให้นำ�้ ไหลเข้าสู ่ Membrane จ�ำนวนเท่าใด ทัง้ นี้ข้นึ อยู่กบั Flow Meter ทีม่ ี filter หลายขนาด แต่ส่วนใหญ่จะใช้แบบ 400 ซึ่งจะปล่อยน�ำ้ เสียออก 60 % ของน�ำ้ ทีไ่ หลผ่านไส้กรองต่าง ๆ มาแล ้ว เพราะถ้าใช้ Flow Meter แบบที่ จะให้นำ�้ เสียออกน้อยก็จะท�ำให้ Membrane ตันเร็วต้องเปลีย่ นบ่อย ท�ำให้เสียค่าใช้จ่ายใน การเปลีย่ น Membrane สู ง ด้วยเหตุน้ ีจงึ ท�ำให้สูญเสียน�ำ้ ทิ้งไปเป็ นจ�ำนวนมาก
จากการค�ำนวณคร่าว ๆ สมมุติ ว่าในหนึ่งเดือนตูน้ ำ�้ หยอดเหรียญแต่ละ ตูเ้ ก็บเงินได้ 2,000 บาท เท่ากับว่าได้ น�ำ้ ดี 2,000 ลิตร ขณะเดียวกันก็ตอ้ งเสีย น�ำ้ ทิ้งไป 3,000 ลิตร ซึ่งส่วนใหญ่จะถูก ทิ้งลงท่อระบายน�ำ้ และลองค�ำนวณดูว่า 18
มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)
ทีค่ วรประหยัดน�ำ้
ตูน้ ำ�้ หยอดเหรียญเฉพาะในกรุ งเทพฯ มีจำ� นวนนับพันนับหมืน่ ตู ้ จะสูญเสียน�ำ้ ทิ้งใน แต่ละเดือนจ�ำนวนกีแ่ สนลิตร คราวนี้ลองหันมาพิจารณาน�ำ้ เสียว่าเป็ นน�ำ้ ประเภทใด น�ำ้ ทีถ่ กู ทิ้งจากบรรดาตูน้ ำ�้ หยอด เหรียญไม่ใช่นำ�้ เน่าเสีย หากแต่เป็ นน�ำ้ ทีม่ สี ารแขวนลอยต่าง ๆ รวมถึงสารละลายอืน่ ๆ ทีไ่ ม่ สามารถผ่าน Membrane ไปได้ปนอยู่ ซึง่ เป็ นน�ำ้ ทีม่ คี วามเข้มข้นมากกว่าน�ำ้ ปกติ ไม่สมควร ทีจ่ ะน�ำมาบริโภค แต่สามารถน�ำมาซักเสื้อผ้า รดน�ำ้ ต้นไม้ ช�ำระล ้างท�ำความสะอาดได้ ถ้าน�ำมา ผสมกับน�ำ้ ประปาเพือ่ ลดความเข้มข้นลง เพราะน�ำ้ ประปาก็ใช่วา่ จะสกปรกมากอะไรนัก เพราะ การประปายังเคยยืนยันว่าน�ำ้ ประปาสะอาดสามารถดืม่ ได้ ฉะนัน้ ในน�ำ้ ประปาจึงไม่น่าจะมีสาร อันตรายปนเปื้ อนอยูเ่ กินมาตรฐาน แต่การบริโภคน�ำ้ ทีผ่ า่ นเครือ่ งกรองก็เป็ นการสร้างความมันใจ ่ มากขึ้นว่าจะมีผลดีต่อสุขภาพเท่านัน้ จึงอยากน�ำเสนอปัญหานี้เพือ่ เป็ นข้อคิดต่อเจ้าของตูน้ ำ�้ หยอดเหรียญ เจ้าของเครื่อง กรองน�ำ้ ต่าง ๆ ที่มนี ำ�้ บางส่วนถูกทิ้งไปได้ช่วยกันคิดว่าจะน�ำน�ำ้ ที่ถูกทิ้งไปมาใช้ประโยชน์ได้ อย่างไรโดยไม่ถกู ทิ้งไปโดยไร้ประโยชน์
ท่อน้ำ�ทิ้ง
ยาน่ารู้
อะหมัดซอและห์
ยาแก้อักเสบ ยาปฏิชีวนะ
เรามักเข้าใจว่ายาปฏิชวี นะกับยาแก้อกั เสบ เป็ นยาชนิดเดียวกัน ทัง้ ทีค่ วามจริงแล ้วทัง้ สองค�ำนี้มคี วามหมายต่างกัน และมีสรรพคุณและการใช้ประโยชน์ทแ่ี ตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง ซึง่ ความสับสนดังกล่าวนี้ได้สร้างปัญหาและความหนักใจให้แก่บคุ ลากรทางการแพทย์พอสมควรใน ประเด็นของการสือ่ สารไม่เข้าใจกันระหว่างผูป้ ่ วยและญาติกบั บุคลากรทางการแพทย์ และเชื่อ ว่าทุกวันนี้ยงั มีหน่วยงานทางการแพทย์อกี หลายแห่งทีพ่ ยายามสร้างความเข้าใจทีถ่ กู ต้องให้แก่ ผูม้ ารับบริการ แต่กไ็ ม่ประสบผลส�ำเร็จเท่าไร
“ยาปฏิชีวนะ” (Antibiotic) เป็นยาฆ่าเชื้อแบคทีเรีย ไม่มี ฤทธิ์ฆ่าเชื้อไวรัส และไม่มีฤทธิ์ลดการอักเสบ แก้ปวด ลดไข้ ใช้รักษา เฉพาะโรคทีเ่ กิดจากการติดเชือ้ แบคทีเรียเท่านัน้ เช่น ทอนซิลอักเสบ เป็นหนอง ดังนัน้ คนทีเ่ ป็ นไข้หวัด น�ำ้ มูกใส หัด หัดเยอรมัน อีสุกอีใส คางทูม ไข้เลือดออก ตับ อักเสบจากไวรัส (โรคดีซ่าน) เริม งูสวัด ซึง่ เกิดจากเชื้อไวรัสจึงไม่ตอ้ งใช้ยาปฏิชวี นะ การรักษา เพียงแต่ให้ยาบรรเทาตามอาการ ปล่อยให้ร่างกายขจัดเชื้อโรคเองตามธรรมชาติ อันตรายจากการใช้ยาปฏิชวี นะพร�ำ่ เพรื่อ แพ้ยา : หากแพ้ไม่มากอาจมีแค่ผน่ื คัน ถ้ารุนแรงขึ้นผิวหนังจะเป็ นรอยไหม้ หลุดลอก หรืออาจถึงขัน้ เสียชีวติ เกิดเชื้อดื้อยา : การกินยาปฏิชวี นะพร�ำ่ เพรื่อกระตุน้ ให้เชื้อแบคทีเรียกลายพันธุเ์ ป็ น เชื้อดื้อยา ต้องเปลีย่ นไปใช้ยาปฏิชวี นะทีใ่ หม่ข้นึ แพงขึ้น ซึง่ เหลือให้ใช้อยู่ไม่ก่ชี นิด สุดท้ายก็ จะไม่มยี ารักษา และเสียชีวติ ในทีส่ ุด เกิดโรคแทรกซ้อน : ยาปฏิชีวนะจะฆ่าทัง้ แบคทีเรียก่อโรคและแบคทีเรียชนิดดีมี
ประโยชน์ในล�ำไส้ของเรา เมือ่ แบคทีเรียชนิด ดีตายไป เชื้ออื่นๆ ในตัวเราจึงฉวยโอกาส เติบโตมากขึ้น ท�ำให้เกิดโรคแทรกซ้อนต่างๆ เช่น ล�ำไส้อกั เสบอย่างรุนแรง โดยผนังล�ำไส้ ทีถ่ กู ท�ำลายหลุดลอกมากับอุจจาระ อันตราย ถึงชีวติ
“ยาแก้อักเสบ หรือ ยา ต้ า นการอั ก เสบ” (Anti-inflammatory drugs) เป็นยา ที่ออกฤทธิ์ลดการอักเสบ ลดไข้ บรรเทาปวด ลดบวมแดง เช่น แอสไพริน ไอบูโพรเฟน ไม่มฤี ทธิ์ ฆ่าเชื้อแบคทีเรีย
ลักษณะการอักเสบ แบ่งเป็ น 2 ชนิด คือ 1. อักเสบจากการติดเชื้อแบคทีเรีย เช่ น แผลอัก เสบเป็ น หนอง ต่ อ มทอนซิล อักเสบ หรือปอดอักเสบ เป็ นต้น 2. อักเสบทีไ่ ม่ได้เกิดจากการติดเชื้อ แบคทีเรีย แต่เกิดจากปฏิกิริยาของร่างกาย จดหมายข่าววารสารสุขสาระ
19
ต่อภาวะบางอย่าง เช่น โรคปวดข้อจากความ เสื่อม เช่น ปวดข้อเข่าในคนสูงอายุหรือคน อ้วน โรคเอสแอลอี (SLE) ซึง่ เกิดจากร่างกาย สร้างภูมติ า้ นทานต่อเนื้อเยื่อต่างๆของตัวเอง ท�ำให้มไี ข้และปวดตามข้อต่างๆนานเป็ นแรม เดือน โรคไตเนโฟรติก (Nephrotic Syndrome) ซึง่ เกิดจากร่างกายสร้างภูมติ า้ นทาน ต่อเนื้อไตของตัวเอง ท�ำให้มอี าการบวมทัง้ ตัว เป็ นต้น ข้อควรจ�ำ “ยาแก้อกั เสบ” มักระคาย เคืองทางเดินอาหาร ควรรับประทานยาหลัง อาหารทันทีและดืม่ น�ำ ้ ตามมากๆ “ยาแก้อกั เสบ” มักใช้เพื่อบรรเทา อาการเท่านัน้ เมือ่ หายจากอาการอักเสบและ อาการปวดให้หยุดยาทันที โดยเฉพาะอย่าง ยิง่ ชนิดทีเ่ ป็ นยากิน เนื่องจากการใช้ยานานๆ นอกจากระคายเคืองทางเดินอาหารแล ้ว อาจ ท�ำให้การหยุดไหลของเลือดผิดปกติ ความ ดันโลหิตสูง บวมน�ำ้ และเกิดภาวะไตวายได้ (ระยะเวลาในการใช้ยา ขึ้นกับข้อบ่งใช้และ สภาวะโรคทีเ่ ป็ น จากค�ำแนะน�ำของแพทย์หรือ เภสัชกร) การใช้ย าให้เ กิ ด ประโยชน์สู ง สุ ด
20
มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)
ประหยัดค่าใช้จ่าย และป้ องกันเชื้อดื้อยา ควรปฏิบตั ดิ งั นี้ 1. ไม่ซ้อื ยากินเอง 2. ควรรูจ้ กั ชื่อยา (ชื่อยาเขียนอยู่บนซองยา) 3. กินยาให้ครบถ้วนถูกต้องตามฉลากยา กินยาให้หมดตามแพทย์สงั ่ ไม่หยุดยาเอง เมือ่ อาการดีข้นึ 4. ควรแจ้งแพทย์เภสัชกรพยาบาลถึงยาตัวอืน่ ๆทีก่ ำ� ลังกินอยู่เพือ่ ป้ องกันตัวยาต่างๆ ทีอ่ าจเสริมหรือต้านฤทธิ์กนั (ปฏิกริ ยิ าระหว่างยา/อันตรกิรยิ าระหว่างยา) ได้ 5. ควรสอบถามแพทย์หรือเภสัชกรถึงข้อควรระวังในเรื่องอาหาร เครื่องดืม่ กับยา 6. ควรสอบถามแพทย์หรือเภสัชกรถึงผลข้างเคียงของยา 7. เมือ่ กินยาครบแล ้วอาการยังอยู่ ต้องกลับไปพบแพทย์/ไปโรงพยาบาล 8. ระหว่างกินยาถ้ามีอาการผิดปกติอน่ื ๆ แทรกซ้อนต้องกลับไปพบแพทย์ 9. ไม่กนิ ยาของผูอ้ น่ื หรือทีม่ เี หลือเก็บไว้ เพราะมักเป็ นเชื้อแบคทีเรียคนละชนิดกัน การรักษาสุขอนามัยพื้นฐาน (สุขบัญญัตแิ ห่งชาติ) ลา้ งมือบ่อยๆโดยเฉพาะก่อนกิน อาหารและหลังเข้าห้องน�ำ ้ ออกก�ำลังกายสม�ำ่ เสมอ กินอาหารมีประโยชน์ 5 หมูใ่ ห้ครบถ้วนใน แต่ละวันในปริมาณทีเ่ หมาะสมไม่ให้ เกิดโรคอ้วน จ�ำกัดไขมัน แป้ ง น�ำ้ ตาล เค็ม และเพิม่ ผัก ผลไม้รูจ้ กั ใช้หน้ากากอนามัย และรูจ้ กั การฉีดวัคซีนป้ องกันโรคต่างๆ โดยเฉพาะตัง้ แต่แรกเกิด จะช่วยป้ องกันตนเองให้ห่างไกลจากโรคภัยต่างๆ ได้ ข้อมูล http://www.pharmacy.mahidol.ac.th/th/knowledge/article/126 http://knowdocth.blogspot.com/p/blog-page.html http://www.hsri.or.th/people/media/infographic/detail/5914 http://haamor.com/th
แหล่งเที่ยว
ซายูตี สาหล�ำ
ยะหริ่ง หรือแวะให้อาหารลิงแสม ทีจ่ ะออก มาแสดงตัวให้นกั ท่องเทีย่ วได้ยลโฉมในช่วง เย็นของทุกวัน ก่อนเดินทางไปยังแหลมตาชี ซึง่ นอกเหนือจากจุดน่าแวะเหล่านี้แล ้ว เราจะ สถานที่ท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ ที่ชวนออกไปบันทึกความทรงจ�ำ พาท่านไปสัมผัสกับกิจกรรมใหม่ทช่ี วนให้เรา อันอุดมสมบูรณ์ (อ.ยะหริ่ง จ.ปัตตานี) ใกลช้ ิด โอบกอดกับธรรมชาติได้มากยิ่งขึ้น การออกเดินทางหรือการท่องเทีย่ วไปยังจุดหมายหนึ่ง อาจเปรียบเสมือนการเรียนรู ้ ด้วยการ “ล่องเรือชมวิถชี ีวติ ในอ่าวปัตตานี บทเรียนทีไ่ ม่มหี นังสือเล่มไหน หรือห้องเรียนทีใ่ ดบรรจุเรื่องราวเหล่านัน้ เข้าไปในเนื้อหา เพียง และลอดอุโมงค์ป่าโกงกาง” แต่เราเองเท่านัน้ ที่จะเลือกออกเดินทางเพือ่ สัมผัสกับมุมมองที่เราอาจจะไม่เคยได้เห็นและมี ตะบูนบานเช้า อุปมา ทีเ่ ปรียบด้วย ประสบการณ์เช่นนัน้ มาก่อน หากสิง่ ทีแ่ น่นอน คงเป็ นความทรงจ�ำทีเ่ ราจะได้บนั ทึกว่าครัง้ หนึ่ง ฝูงนกน้อยใหญ่บนิ โฉบกันหลายพันตัว ออก เราเคยได้ไปเยือนสถานทีแ่ ห่งนัน้ มาแล ้ว มาจากต้นตะบูนในช่วงเช้าตรู่ของวัน เพือ่ ออก ส่วนการเดินทางในครัง้ นี้ เราจะพาท่านไปเยือนสถานทีท่ ่องเทีย่ วเชิงอนุรกั ษ์ในพื้นที่ ไปหากิน ซึง่ การล่องเรือในอ่าวปัตตานี มีคำ� อ่าวปัตตานี ณ ป่ าชายเลนยะหริ่ง ตัง้ อยู่ในอ�ำเภอยะหริ่ง จังหวัดปัตตานี มีพ้นื ทีค่ รอบคลุม แนะน�ำส�ำหรับนักท่องเทีย่ วทีจ่ ะมาสัมผัสกับ กว่า 500 ไร่ เชื่อมต่อพื้นทีร่ ะหว่างแม่นำ �้ 3 สาย คือ คลองบางปู คลองยามู และคลองกอและ ธรรมชาติ ว่าหากท่านมาล่องเรือในเวลา 6 โมง ไปยังปากแม่นำ�้ บ้านบาลาดูวอ สู่อ่าวปัตตานี พื้นทีแ่ ห่งนี้มกี จิ กรรมมากมายให้ได้เลือกใกล ้ชิด เช้า ก็จะสามารถเห็นกลุม่ นกน�ำ้ เหล่านี้ได้อย่าง กับธรรมชาติ ทัง้ การเดินศึกษาพันธุไ์ ม้และระบบนิเวศน์บริเวณศูนย์ศึกษาธรรมชาติป่าชายเลน ชัดเจนและสวยงามมาก ดัง่ ดอกไม้ท่กี ำ� ลัง
“ตะบูนบานเช้า แสมขาวบานเย็น สวยงามตลอดวัน คงเป็นอุโมงค์โกงกาง”
นวดเท้าด้วยรากโกงกาง
จดหมายข่าววารสารสุขสาระ
21
กลุ่มนกน้ำ�ทยอยบินออกจากรังในตอนเช้า บานสะพรัง่ ส่วนแสมขาวบานเย็น คือ ท่าน จะสามารถชมกลุม่ หิง่ ห้อยปล่อยแสงกะพริบ ระยิบระยับในยามพลบค�ำ่ หรือยามกลางคืน ซึง่ นอกเหนือจากความสวยงามทีห่ ง่ิ ห้อยเหล่า นัน้ ได้มอบให้แล ้ว สิง่ นี้ยงั เป็ นจุดทีบ่ ง่ บอกถึง ความอุดมสมบูรณ์ของป่ าและแหล่งวงจรห่วง โซ่อาหารเช่นกัน รวมถึงต้นโกงกางที่คร่อม แม่นำ�้ หลากสาย จากที่คอยให้ความร่ มรื่น และชุ่มชื้นตลอดการล่องเรือในอ่าวปัตตานี ได้ตลอดทัง้ วันแลว้ ยังท�ำให้เราได้ลองลงไป สัมผัสรากโกงกางด้วยเท้า เพือ่ เป็ นการนวด และผ่อนคลาย พร้อมทัง้ ส่วนส�ำคัญที่ทำ� ให้ การล่องเรือไม่ใช่เพียงเพือ่ ความสวยงามแต่ ยังมีคุณค่า นัน่ คือ ปราชญ์ชาวบ้านทีค่ อยให้ ข้อมูลตลอดการล่องเรืออีกด้วย โดยในอ�ำเภอยะหริ่ง ท่านสามารถ เลือกจุดลงเรือเพือ่ เริม่ ต้นออกชมธรรมชาติได้ 2 จุด ประกอบด้วย กลุม่ ชุมชนท่องเทีย่ วบางปู
(บ้านบาลาดูวอ) และกลุม่ อนุรกั ษ์ป่าชายเลนตะโล๊ะการ์โปร์ และจ�ำนวนอีก 1 จุด ในต�ำบลบานา อ�ำเภอเมือง โดยกลุม่ วิสาหกิจชุมชนการท่องเทีย่ วหรือทีเ่ รียกกันติดปากว่าสะพานไม้บานา ความอุดมสมบู รณ์ของป่ าชายเลนยะหริ่ง ที่นอกเหนือจะเป็ นแหล่งอาหารให้กบั ประชาชนในพื้นทีแ่ ล ้ว ยังสามารถให้คณ ุ ประโยชน์ และเป็ นตัวชี้วดั สภาพสังคมทัง้ ในแง่ของความ สุขมวลรวม ทีอ่ าจมาพร้อมกับรายได้ประชากร ส�ำหรับช่วยเหลือเกื้อหนุนตัวเองให้สามารถด�ำรง ชีพได้อย่างสงบสุข ทางผูเ้ ขียนจึงอยากน�ำเสนอมุมมองใหม่ทห่ี ลายท่านไม่อาจได้เห็นมากนักในสือ่ กระแส หลัก พร้อมทัง้ ขอเชิญชวนคุณผูอ้ ่านทุกท่านเดินทางมาท่องเทีย่ วและสัมผัสความสวยงามทีเ่ ป็ น พื้นทีค่ วามสุขของประชาชนใน 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ทม่ี มี ากกว่าในเนื้อหาข่าวทีถ่ กู น�ำเสนอ อย่างแท้จริง
อุโมงค์โกงกาง
พื้นที่
โฆษณา
ธนาคารอิสลาม สาขารามค�ำแหง 87 บัญชีเลขที่ 109-1-03034-0
ติดต่อ 08-7290-2680 e-mail : hidayahdesign@gmail.com www.facebook.com/hidayahdesignHD Line id : ar-ie-cha
สนับสนุ น “สุขสาระ” โดยการลงโฆษณา 22
มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)