ปีที่ 13 ฉบับที่ 148 เมษายน 2559
มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)
Contents
หน้าปก :
โรคที่คดิ ว่าตนเองตัวเล็ก...(หน้า 11) ปีท่ี 13 ฉบับที่ 148 เมษายน 2559
วารสารสุขสาระ เป็นจดหมาย ข่าวรายเดือนของมูลนิธิสร้างสุขมุสลิม ไทย (สสม.) องค์กรไม่แสวงหาผลก�ำไร (Non-Profit Organization) จัดท�ำขึ้น เพื่อเผยแพร่กิจกรรมของมูลนิธิ ที่ได้รับ การสนับสนุนจากองค์กร พันธมิตร และ การบริจาคจากพี่น้องมุสลิม และเพื่อให้ ผู้อ่านได้รับประโยชน์สูงสุด วารสารสุข สาระ ยังได้แทรกบทความและข่าวสาร ที่เป็นประโยชน์ต่อสังคม ให้ตระหนักถึง ปัญหาทางด้านสุขภาวะ เพื่อจักได้เตรียม ตัวป้องกัน มูลนิธสิ ร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.) มุ่งเน้นในการส่งเสริมและสนับสนุนการ สร้างจิตส�ำนึกในเรื่องของสุขภาวะและ การพัฒนา มีเป้าหมายที่จะร่วมพัฒนา สังคมมุสลิมไทยให้มีสุขภาวะที่ดี ทั้งทาง กายและใจ ให้มีชีวิตอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่ ดี ชุมชนมุสลิมสามารถเป็นตัวอย่างหรือ ต้นแบบแก่สังคมไทย สนับสนุนและส่ง เสริมให้มุสลิมไทยมีความรู้รอบด้าน มี ศักยภาพ สามารถด�ำรงชีวิตอยู่ในโลก ที่ก�ำลังเปลี่ยนแปลงได้อย่างมีความสุข ร่วมสร้างความเข้าใจอันดีระหว่างสังคม มุ ส ลิ ม และสั ง คมไทยทั่ ว ไป ทั้ ง นี้ ก าร ท�ำงานทั้งหมดของมูลนิธิฯ ใช้หลักการ ของศาสนาอิสลามเป็นทางน�ำ
5 ลา คอมรฺ 6 ริมคลอง 7 สาระสุขภาพ 8 เลิกบุหรี่เริ่มที่บ้าน 9 เรื่องเล่าโครงการ 10 ท่องโรค 12 อาหารกับสุขภาพ
เมื่อเพื่อนบ้านเร่งเลิกบุหรี่ ต้นไม้ไล่ยุง
อาหารส�ำหรับผู้ป่วยความดันโลหิตสูง ตอน ก�ำลังใจจากคนรอบข้าง
14 ห้องข่าว สสม. 16 เข้าครัว 18 สาระน่ารู้ 20 กิน เที่ยว
เรื่องราวดีๆ จาก สสม. การเลือกซื้อไข่
อาหารคลายร้อน
ปั่นจักรยานสร้างสรรค์ชุมชนฯ
กองทุนซะกาต
ส�ำนักงานวารสารสุขสาระ มูลนิธสิ ร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.) เลขที่ 1 หมู่ 13 แขวง/เขตมีนบุรี กทม. 10510 โทรศัพท์ 02-517-1309 พิมพ์ที่ : บริษทั แอ๊ดวานซ์ อินเตอร์ พริน ติง้ จ�ำกัด เลขที่ 45 ม.1 ซ.เพชรเกษม 69 ถนนเพชรเกษม แขวงหลักสอง เขตบางแค กรุงเทพฯ 10160 โทร. 0-2444-0245-7, 0-2808-6130-4 โทรสาร 0-2444-2490
ไบกอร์เร็กเซีย ไข่
รูปเล่ม : ดลรอฮีม พันหวัง
จดหมายข่าววารสารสุขสาระ
3
WWW.Muslim4health.or.th เดือนนี้มนี ทิ านเก่าแก่มาเล่าให้คณ ุ ผู ้ อ่านฟังกัน คุณผูอ้ ่านหลายท่านคงเคยได้ยนิ นิทานฝรัง่ เรื่องแจ็คกับต้นถัว่ (Jack and the beanstalk) กันมาบ้างแลว้ หลายท่านอาจ บอกว่านิทานเรื่องนี้มหี ลายเวอร์ชนั ่ แต่จะขอ เล่าเฉพาะเวอร์ชนั ่ ทีไ่ ด้ยนิ มา ให้คุณผูอ้ ่านฟัง เรื่องมีอยู่วา่ แจ็คอาศัยอยู่กบั แม่ใน ชนบทแห่งหนึ่ง ครอบครัวของแจ็คยากจน มาก จนวันหนึ่งแม่ตอ้ งยอมให้แจ็คน�ำวัวตัว สุดท้ายไปขายเพื่อหาเงินมาด�ำรงชีพ ขณะ เดินทาง แจ็ค พบ ชายคนหนึ่งเขาให้เมล็ดถัว่ วิเศษแก่แจ็ค เพือ่ แลกกับวัว แจ็ครับเอาเมล็ด ถัว่ และรีบกลับบ้าน เมือ่ แม่ของแจ็คเห็นเมล็ด ถัว่ หล่อนโกรธมาก หล่อนขว้างเมล็ดถัวออก ่ นอกหน้าต่างไปในทันที เช้าวันรุ่งขึ้น เมื่อแจ็คมองออกไป ทางหน้า ต่ า ง เขาเห็น ต้น ถัว่ ขนาดยัก ษ์ต น้ หนึ่ง เขาไปข้างนอก และเริ่มปี นต้นถัว่ เขา ปี นขึ้นไปเรื่อยๆ จนถึงบนฟ้ า ผ่านก้อนเมฆ แจ็คมองเห็นปราสาทแสนสวย เขาเข้าไปข้าง ใน เห็นยักษ์ใหญ่ตนหนึ่งเดินเข้ามาในห้อง และนัง่ ลงบนโต๊ะ ทีม่ แี ม่ไก่หนึ่งตัว และพิณ ทองอีกหนึ่งตัว “ออกไข่” ยักษ์พูด ทันใด แม่ไก่ ก็ออกไข่ออกมา และไข่ท่ีออกมานัน้ มันเป็ นไข่ทองค�ำ ยักษ์สงั ่ ให้พณิ บรรเลง และ พิณก็บรรเลงเพลงไพเราะ จนกระทังยั ่ กษ์หลับ แจ็คกระโดดออกจากทีซ่ ่อน เขารีบคว้าแม่ไก่ และพิณ ทันใดนัน้ พิณได้รอ้ งขึ้นมาว่า “ช่วย ด้วย เจ้านาย” ยักษ์ได้ยนิ เสียงก็ต่ืนขึ้น และมอง เห็นแจ็ค ขณะทีแ่ จ็คออกวิง่ และปี นลงทาง ต้นถัว่ ส่วนยักษ์ปีนตามมาติดๆ แจ็ครีบปี น ลงจากต้นถัว่ ยักษ์อย่างรวดเร็ว เพราะยักษ์ ใหญ่นนั้ ก�ำลังโมโห และโกรธเป็ นอย่างมาก เมือ่ แจ็คลงมาถึงพื้นดินแล ้ว เขาก็รบี ใช้ขวาน ฟันต้นถัวนั ่ น้ ทิ้งอย่างรวดเร็ว ท�ำให้ตน้ ถัวนั ่ น้ หักโค่นลงมา ยักษ์ตกลงมากระแทกกับพื้นเสีย
4
มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)
Jack and the beanstalk ชีวติ ส่วนแจ็คกับแม่กใ็ ช้ชวี ติ อย่างมีความสุข ด้วยไข่ทองค�ำ และพิณวิเศษทีข่ โมยมาจากยักษ์ ผูค้ นพากันนับหน้าถือตายกย่องให้แจ็คเป็ นวีรบุรษุ ผูป้ ราบยักษ์ ...ยักษ์ทถ่ี กู ปราบ เพียง เพราะมีรูปร่างหน้าตาแปลกประหลาดไปจากผูค้ นในหมูบ่ า้ นทีแ่ จ็คอาศัยอยู่ ...ส่วนข้อเท็จจริง ไม่มใี ครสนใจ? นิทานฝรัง่ เรื่องนี้สอนอะไรบ้าง ก็แล ้วแต่วจิ ารณญาณของคุณผูอ้ ่านก็แล ้วกัน!
ลา คอมรฺ ฮามิด
เมื่ อ เพื่ อ นบ้ า น เร่ ง เลิ ก บุ ห รี่ ลา คอมรฺ เดือนนี้มเี รื่องเล่าจากเพือ่ นบ้านทีด่ ำ� เนินการอย่างเข้มแข็งในการต่อต้านบุหรี่ ซึง่ เป็ นเรือ่ งทีน่ ่ายินดี ทีม่ กี ารด�ำเนินการในเรือ่ งนี้กนั อย่างจริงจัง ขณะทีป่ ระเทศไทยยังเป็ นค�ำถาม ตามสายลม งานวิจยั ทีฮ่ ่องกงพบว่า กฎหมายห้ามสูบบุหรี่ในทีส่ าธารณะทุกที่ ลดจ�ำนวนเด็กป่ วย ทีต่ อ้ งเข้าอยู่โรงพยาบาลด้วยโรคติดเชื้อในปอด หนึ่งหมืน่ สามพันกว่ารายในเวลาหกปี งานวิจยั ดังกล่าวลงพิมพ์ในวารสารโทแบคโกคอนโทรล โดยการวิเคราะห์เวชระเบียนผูป้ ่ วยเด็ก 75,870 รายทีม่ อี ายุตำ� ่ กว่า 18 ปี ทีอ่ ยู่โรงพยาบาลด้วยโรคติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนล่างในปอด ระหว่าง เดือนมกราคม 2547 ถึงธันวาคม 2555 โดยรัฐบาลฮ่องกงได้ขยายพื้นทีห่ า้ มสูบบุหรีใ่ ห้ครอบคลุม สถานทีส่ าธารณะทุกที่ มีผลบังคับใช้ตงั้ แต่ปี 2550 พบว่า สถิตเิ ด็กทีต่ อ้ งเข้าอยู่โรงพยาบาลด้วย โรคติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนล่างลดลง 47.4% ในปี แรก และลดลงโดยเฉลีย่ 13.9% ต่อปี ในหก
ปี แรกของการบังคับใช้กฎหมายใหม่ โดยเด็ก ในวัยเรียนมีอตั ราการลดลงของการอยู่โรง พยาบาลมากกว่าเด็กก่อนวัยเรียน รายงาน ดังกล่าวตอกย�ำ้ ถึงอันตรายของควันบุหรี่มอื สองทีม่ ตี ่อเด็ก และกฎหมายห้ามสูบบุหรี่ใน ทุกสถานที่สาธารณะมีผลต่ อการคุม้ ครอง สุขภาพจากควันบุหรี่ โดยเฉพาะในเด็ก มีรายงานที่ระบุว่า ฮ่ องกงด�ำเนิน การต้านบุหรี่อย่างจริงจัง โดยมีเจ้าหน้าทีอ่ อก ปฏิบตั งิ านหนึ่งร้อยคน ตรวจตราและลงโทษ ผูท้ ฝ่ี ่ าฝื นสูบบุหรี่ในทีห่ า้ มสูบ ทัง้ นี้มาตรการ ควบคุมยาสูบทีเ่ ข้มงวด ท�ำให้ฮ่องกงมีอตั รา การสูบบุหรีต่ ำ� ่ ทีส่ ุดในเอเชีย โดยอัตราการสูบ บุหรี่สองเพศรวมกันอยู่ทร่ี อ้ ยละ 12 เปรียบ เทีย บกับ ประเทศไทยที่อ ตั ราการสู บ บุ ห รี่ เท่ากับร้อยละ 20 ขณะทีใ่ นประเทศไทย ยัง ไม่มเี จ้าหน้าทีบ่ งั คับใช้กฎหมายทีร่ บั ผิดชอบ อย่างจริงจัง โดยเฉพาะในจังหวัดต่าง ๆ นอก กทม. ทีซ่ ง่ึ ร้อยละ 92 ของผูส้ ูบบุหรีไ่ ทยอาศัย อยู่ ท�ำให้ประเทศไทยไม่ได้ประโยชน์จาก กฎหมายห้ามสูบบุหรี่เท่าทีค่ วร ที่ ป ระเทศบรู ไ น ดารุ ส ซาลาม กระทรวงสาธารณสุขของประเทศบรู ไน ดา รุสซาลาม ออกมาประกาศเตือนประชาชนของ จดหมายข่าววารสารสุขสาระ
5
เขาว่าทางการจะเข้มงวดเรื่องการสูบบุหรี่ในที่ สาธารณะทัว่ ประเทศ ตัง้ แต่วนั ที่ 1 ตุลาคม 2556 ที่ผ่ า นมา โดยได้ส่ ง เจ้า หน้า ที่อ อก ตระเวนตรวจตราสถานที่ต่างๆอย่างจริงจัง โดยเฉพาะสถานที่ราชการ อาคารพาณิ ชย์ สถานีรถโดยสาร ป้ ายรถประจ�ำทาง ตลาด ร้านอาหาร และในบริเวณรัศมี 6 เมตรของ อาคารที่มปี ้ ายห้ามสู บบุหรี่ ซึ่งถือเป็ นพื้นที่ ห้ามสู บบุหรี่ตามกฎหมาย งานนี้ใครท�ำผิด จะถูกลงโทษปรับอย่างหนักเป็ นเงินถึง 300 ดอลลาร์บรูไนหรือประมาณ 7,000 บาท และ หากจับได้ว่าไม่เข็ดหลาบท�ำผิดซ�ำ้ อีก หนนี้ จะโดนโทษปรับเพิม่ อีกเกือบเท่าตัว คือ 500 ดอลลาร์บรูไนหรือประมาณ 12,000 บาทเลย ทีเดียว มาตรการที่เ ข้ม งวดนี้ ไ ม่ เ พีย งแค่ ห้ามสูบบุหรี่ในทีส่ าธารณะเท่านัน้ แม้กระทัง่ คนต่างชาติหรือนักท่องเทีย่ วทีน่ ำ� บุหรี่มาจาก ต่างประเทศ ศุลกากรของบรูไนก็มหี ลักปฏิบตั ิ ตามระเบียบด้วย ว่าบุหรีเ่ ป็ นสินค้าต้องส�ำแดง ก่อนน�ำเข้าโดยมีภาษีตอ้ งช�ำระในอัตรามวนละ 25 เซ็นต์หรือประมาณ 6 บาท มูล นิ ธิร ณรงค์เ พื่อ การไม่สู บ บุห รี่ เปิ ดเผยว่า บรู ไนเป็ นประเทศแรกที่ลดจุด ขายบุหรี่ในอาเซียนโดยขณะนี้บรูไนได้ลดใบ อนุญาตร้านค้าบุหรี่ลงเหลือ 70 ร้านจากเดิม ทีม่ กี ว่า 400 ร้านทัว่ ประเทศ โดยก�ำหนดให้ มีรา้ นขายบุหรี่เพียงหนึ่งร้านในรัศมีพ้นื ทีห่ นึ่ง
6
มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)
ตารางกิโลเมตร บรูไนมีคนทีส่ ูบบุหรี่ 71,000 คน จากจ�ำนวนประชากรสีแ่ สนคน ซึง่ เฉลีย่ ร้านขายบุหรี่ หนึ่งร้านจะมีลูกค้าทีเ่ ป็ นผูส้ ูบบุหรี่หนึ่งพันคน เปรียบเทียบกับประเทศไทยทีม่ ผี ูส้ ูบบุหรี่ซองที่ ผลิตจากโรงงานประมาณหกลา้ นคน และมีรา้ นค้าปลีกประมาณหกแสนร้าน ซึง่ เท่ากับว่าร้าน ค้าปลีกในไทยมีลูกค้าเฉลีย่ ร้านละ 10 คน สุลต่าน ฮัจญี ฮัสซานัล โบลเกียห์ กษัตริยแ์ ห่งบรูไนเคยกล่าวอมตะวาจาไว้วา่ “เกี่ยว กับยาสูบ มีฝ่ายทีม่ คี วามเห็นว่ายาสูบมีความส�ำคัญต่อเศรษฐกิจ และเป็ นแหล่งรายได้ แต่อกี ฝ่ าย หนึ่งก็เป็ นความจริงทีว่ า่ ยาสูบเป็ นอันตรายอย่างยิง่ ต่อสุขภาพและถึงแก่ชวี ติ ในทางเศรษฐกิจเรา มีทางเลือกมากมาย แต่เกี่ยวกับสุขภาพและชีวติ เรามีทางเลือกอืน่ หรือไม่ ค�ำตอบก็คอื ไม่มี ประเด็นจึงอยู่ ทีว่ า่ เราจะเลือกการอยู่รอดของธุรกิจด้วยเหตุผลทางเศรษฐกิจ ซึง่ มีทางเลือกทีห่ ลากหลาย หรือ เราควรจะเลือกการคุม้ ครองสุขภาพและชีวติ ซึง่ ไม่มที างเลือกอืน่ เลย” ข้อมูลhttp://www.thaihealth.or.th/Content/14108 http://www.manager.co.th/QOL/ViewNews.aspx?NewsID=9590000003456 http://protectthaicitizen.blogspot.com/2013/10/blog-post_9.html http://www.ashthailand.or.th/th/
อาหาร ส�ำหรับผู้ป่วย ความดันโลหิตสูง โรคความดันโลหิตสู ง เป็ นโรคที่ปจั จุบนั มีคนเป็ นกันมาก และส่วนมากไม่รูต้ วั ว่า ตัวเองเป็ น ซึง่ โรคความดันโลหิตสูงนัน้ จะท�ำให้ความเสีย่ งของโรคร้ายต่าง ๆ เพิม่ สูงขึ้น อาทิเช่น โรคหัวใจ โรคไต โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ โรคอัมพาต โดยเฉพาะโรคหัวใจซึง่ เป็ นสาเหตุของ การเสียชีวติ ติดอันดับ 1 ใน 5 ของประเทศไทย สาเหตุของโรคนี้กย็ งั ไม่สามารถวินิจฉัยได้อย่างแน่ชดั แต่มกั จะพบว่าผูท้ ป่ี ่ วยด้วยโรค นี้มกั จะเป็ นผูท้ อ่ี ายุ 40 ปี ข้นึ ไป และผูท้ ม่ี อี าการป่ วยบางโรค อาทิเช่น โรคเกี่ยวกับสมอง ต่อม หมวกไต และต่อมไร้ท่อบางชนิด รวมทัง้ โรคเรื้อรังอืน่ ๆ ทีท่ ำ� ให้หวั ใจท�ำงานหนักขึ้น เช่น โรค โลหิตจางอย่างรุนแรง หรือโรคเบาหวาน การนอนกรนและหยุดหายใจเป็ นระยะในเวลาหลับ (sleep apnea) ยาบางชนิด โรคไต เป็ นต้น ทัง้ นี้องค์การอนามัยโลกได้กำ� หนดระดับความดัน โลหิตไว้ดงั นี้ • ความดันโลหิต 120/80-139/89 มิลลิเมตรปรอท ถือว่าความดันโลหิตปกติ • ความดันโลหิต 100/60 มิลลิเมตรปรอท ถือว่าความดันโลหิตต�ำ่ • ความดันโลหิตตัง้ แต่ 140/90 มิลลิเมตรปรอทขึ้นไป ถือว่าความดันโลหิตสูง ความดันโลหิตสูงเป็ น “สัญญาณ” บอกให้รูว้ า่ เราใช้ชวี ติ ทีผ่ ่านมาอย่างไร เช่น เรากิน อาหารไขมัน น�ำ้ ตาลสูงเกินกว่าทีอ่ วัยวะในร่างกายเราจะใช้หมด และก�ำจัดออกได้ทนั จึงสะสม ในตัวเราจนน�ำ้ หนักเกิน อ้วนลงพุง ท�ำให้ไขมัน น�ำ้ ตาลในเลือดสูง และความดันเลือดสูงขึ้นตาม มา หรือดืม่ แอลกอฮอล์มากเกินกว่าทีต่ บั จะท�ำลายได้หมด แอลกอฮอล์ในเลือดจึงสูงกระตุน้ ให้ ความดันเลือดสูงตามมา เป็ นต้น ปัจจัยเสีย่ งต่อความดันโลหิตสูง ได้แก่ 1.กินเค็ม 2.ความเครียด 3.ภาวะอ้วน 4.ดืม่ สุรา 5.สูบบุหรี่ 6.กินของมัน 7.กินผงชูรสมาก 8.กินอาหารหวาน 10.ไม่ออกก�ำลังกาย 11.นอนไม่ หลับ/นอนกรน การรักษาโรคความดันโลหิตสูงต้องก�ำจัดปัจจัยเสีย่ งทีท่ ำ� ให้เกิดโรคตามทีก่ ล่าวมาข้าง ต้น หากความดันโลหิตสูงมาก แพทย์อาจต้องใช้ยาเพือ่ ลดความดันลง อย่างไรก็ตามในทาง โภชนาการเราขอแนะน�ำผูป้ ่ วยให้จำ� กัดอาหารบางอย่าง โดยมีคำ� แนะน�ำง่าย ๆ ดังนี้ 1. กินอาหารต่อไปนี้เพิม่ ขึ้นประมาณ 2 เท่าจากเดิมทีเ่ คยกิน คือ - ผัก หรือ ผลิตภัณฑ์จากพืช โดยเฉพาะผักสด เช่น ผักจิ้มน�ำ้ พริก ส้มต�ำ ย�ำ - ผลไม้ โดยเฉพาะผลไม้สดจะให้คุณค่าทางอาหารมากกว่าการคัน้ น�ำ ้ หรือทีท่ ำ� ส�ำเร็จรูป บรรจุกล่อง (ส�ำหรับผูท้ เ่ี ป็ นเบาหวาน ต้องลดการกินผลไม้ลง ถ้าคุมระดับน�ำ้ ตาลไม่ได้) - ธัญพืช เช่น ข้าวกล ้อง ถัว่ งาด�ำ เป็ นต้น - ปลานึ่ง ปลาต้ม (จะดีกว่าปลาทอด หรือแฮมเบอร์เกอร์ปลา ซึง่ จะมีไขมันสูง) - นมพร่องมันเนย หรือ นมปราศจากมันเนย หรือนมถัวเหลื ่ อง 2. กินอาหารต่อไปนี้ลดลงประมาณครึ่งหนึ่งจากเดิมทีเ่ คยกิน คือ - อาหารรสเค็มและปริมาณเกลือโซเดียม เช่น น�ำ้ ปลา ซีอวิ ๊ เต้าเจี้ยว ผงชูรส อาหาร ส�ำเร็จรูป อาหารกระป๋ อง เป็ นต้น
สาระสุขภาพ สมุย
- อาหารรสหวาน เช่ น น�ำ้ อัดลม ลูกอม ขนมหวาน ไอศกรีม ขนมเค้ก คุกกี้ ฟาสต์ฟ้ ูด เป็ นต้น - อาหารรสมัน เช่น ไขมันสัตว์ และ ผลิตภัณฑ์สตั ว์ - เนื้อสัตว์ ต่าง ๆ ความดันเลือดสูงเป็ นสาเหตุของการ เสียชีวติ และพิการอันดับต้น ๆ ของคนไทย การปรับเปลีย่ นวิธกี ารกินอาหารให้เหมาะกับ สภาพร่างกาย เป็ นวิธีทง่ี า่ ย ประหยัดและมี ประโยชน์คุม้ ค่า ซึ่งนอกจากจะลดความดัน เลือดโดยพึง่ การใช้ยาให้นอ้ ยลงแล ้ว ยังท�ำให้ ลดโอกาสที่จะเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด ได้อกี ด้วย ข้อมูล http://health.kapook.com/view101009.html http://www.healthtoday.net/thailand/nutrition/nutrition_140.html https://www.doctor.or.th/article/detail/1899 http://www.ns.mahidol.ac.th/english/th/ departments/FN/th/fn_km1_th.html http://www.beauty24store.com จดหมายข่าววารสารสุขสาระ 7
เลิกบุหรี่เริ่มที่บ้าน
กัลยาณา
โครงการเลิกบุหรี่เริ่มที่บา้ น ฉบับ นี้ขอน�ำเสนอความมุ่งมัน่ และความตัง้ ใจของ เขาคนนี้ ซึง่ เราไม่พูดถึงไม่ได้เลยเพราะเป็ น ถึง ผู ใ้ หญ่ บ า้ นและประธาน อสม. อ�ำ เภอ เมือง จังหวัดนราธิวาส อีกด้วย นัน้ ก็คือ นายมะรอนิง ยูนุ หรือทีค่ นในหมูบ่ า้ นจะรูจ้ กั เขาในนาม “แบเฮงผูใ้ หญ่บ ้าน” (อย่าไปถามหา คนชื่อนายมะรอนิง ยูนุ นะคะ..ไม่มใี ครรูจ้ กั คะ) ส�ำหรับแบเฮงด้วยภารกิจและความ รับผิดชอบของคนทีเ่ ป็ นระดับผูน้ ำ� ในหมูบ่ า้ น ย่อมคิดการใหญ่เสมอ หลังจากอบรมอาสา สมัครพาเลิกบุหรี่ ที่โรงแรมปาร์ควิวเสร็จ ความมุ่งมัน่ ของแบเฮง คือตัง้ ใจจะรณรงค์ และเชิญ ชวนคนใกล ต้ วั ซึ่ง เป็ น แกนน�ำ ที่มี บทบาทในชุมชนและจะสามารถเป็ นต้นแบบ ให้กบั คนในชุมชนต่ อไปได้ นัน้ คือ ผู ช้ ่ วย ผูใ้ หญ่บา้ น ดังนัน้ สิ่งแรกที่แบเฮงท�ำคือ โน้ม น้าวกลุ่มเหล่านี้ให้เลิกบุหรี่ทุกวันจนกระทัง่ กลุม่ คนเหล่านี้ค่อยๆ เลิกสูบทีละน้อยๆ จน กระทังเลิ ่ กสูบบุหรีไ่ ด้ในทีส่ ุด ตอนนี้ทเ่ี ลิกเด็ด ขาดสองคน คือ นายเปาซี ดือราซอ เป็ นผูช้ ่วย ผูใ้ หญ่บ ้าน และ อสม.ครัง้ แรกพยายามจะเลิก จนเลิกสูบได้ในทีส่ ุดแต่สุดท้ายกลับมาสูบอีก จนล่าสุดมาขอเลิกเป็ นครัง้ ทีส่ องเนื่องจากเขา รับไม่ได้ทเ่ี พือ่ นๆ เลิกสูบบุหรีก่ นั หมดแล ้วแต่ ตัวเองยังสูบ ซึง่ เขาสูก้ บั บุหรี่ดว้ ยจิตใจทีแ่ น่ว แน่จนปัจจุบนั เลิกบุหรี่ได้เด็ดขาดแล ้ว วิธกี าร ก็เลิกแบบหักดิบโดยมีคนในครอบครัวคอย เป็ นก�ำลังใจให้ คนทีส่ องคือ นายเจะแวอียา อาแว เป็ นสารวัตรก�ำนันและ อสม. เลิกบุหรี่เพื่อ สุขภาพของตัวเอง เพือ่ ครอบครัว และเพือ่ เป็ นแบบอย่างทีด่ ขี องผูน้ ำ � วิธกี ารเลิกคือเลิก แบบหักดิบเช่นเดียวกับนายเปาซี และคนใน ครอบครัวคอยเป็ นก�ำลังใจให้เหมือนกัน นอกจากคนใกลต้ วั ที่แบเฮงรับผิด
8
มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)
เลิกบุหรี่เริ่มที่บ้าน
ตอน “ก�ำลังใจจากคนรอบข้าง”
นายมะรอนิง ยูนุ (แบเฮ็ง)
นายมามะอัสรี เฮาะสนิ
ชอบแลว้ ยังมีทมี ของแบเฮงทีม่ คี วามมุ่งมันและตั ่ ง้ ใจทีจ่ ะท�ำให้คนใกลๆ้ ตัวเลิกบุหรี่ให้ได้เช่น กัน ซึง่ อนาคตแบเฮงมีความมุง่ มันถึ ่ งขัน้ ท�ำให้ชมุ ชนทีร่ บั ผิดชอบเป็ นชุมชนปลอดบุหรี่ในทีส่ ุด ส�ำหรับบุคคลทีส่ องทีจ่ ะไม่กล่าวถึงก็ไม่ได้เช่นกัน ได้แก่นายมามะอัสรี เฮาะสนิ เพราะ เขาเป็ นอาสาสมัครพาเลิกบุหรีท่ ม่ี จี ติ อาสาเข้าร่วมโครงการเลิกบุหรีเ่ ริม่ ทีบ่ ้านเพือ่ ไปรณรงค์ให้คน อืน่ เลิกบุหรี่ ซึง่ ตอนทีม่ าอบรมให้ความรูเ้ กี่ยวกับบุหรี่เขาเองก็ยงั สูบบุหรี่อยู่ วันทีม่ าอบรมนาย มามะอัสรีได้ให้สญั ญาไว้ในการอบรมว่าตัวเองจะเลิกบุหรี่เด็ดขาด โดยใช้วธิ กี ารหักดิบเอง ซึง่ หลังจากอบรมเสร็จก็สามารถเลิกบุหรี่ได้แล ้วจริงๆ ทัง้ นี้ “ก�ำลังใจจากคนในครอบครัวและคน ใกล ้ชิดเป็ นสิง่ ทีส่ ำ� คัญทีส่ ุดทีท่ ำ� ให้เขาเลิกบุหรี่ได้” นายมามะอัสรีกล่าว เราจะเห็นได้ว่า จากที่ได้เล่าถึงกระบวนการท�ำงานต่างๆ ที่เกิดจากความตัง้ ใจของ หลายๆ คนที่เข้ามาร่วมกับโครงการเลิกบุหรี่เริ่มที่บา้ นเราเองก็มองเห็นความมุ่งมัน่ และมีจติ อาสาทีจ่ ะท�ำงานเพือ่ สังคมของหลายๆ คน แต่บางครัง้ ขาดการสนับสนุนและส่งเสริมในหลายๆ เรือ่ งจึงอาจจะท�ำให้ลงมือท�ำงานได้ไม่เต็มทีแ่ ละไม่มากพอทีจ่ ะให้ครอบคลุมพื้นทีไ่ ด้เต็มรูปแบบ ลงมือท�ำได้แค่รูปแบบเล็กๆ เท่าทีม่ ศี กั ยภาพ ดังนัน้ จึงค่อยๆ ขยายจากจุดเล็กๆ เพือ่ ไปสู่ยงั เป้ า หมายทีต่ งั้ ไว้ในทีส่ ุด อินชาอัลลอฮฺ
เรื่องเล่าโครงการ
กองทุนซะกาต
เมือ่ กล่าวถึง ซะกาต ส�ำหรับพีน่ อ้ งมุสลิมแล ้วคงเข้าใจดีวา่ สิง่ นี้คอื อะไร แต่หลายท่าน ทีเ่ ป็ นพีน่ อ้ งต่างศาสนิก คงยังต้องอธิบายปูพ้นื นิดหน่อย การจ่ายซะกาตเป็ นหลักปฏิบตั ิ 1 ใน 5 ประการทีช่ าวมุสลิมจะต้องถือปฏิบตั ิ เป็ นศาสนบัญญัตใิ นการสัง่ ใช้สำ� หรับผูท้ ม่ี ที รัพย์ครบ จ�ำนวนตามเกณฑ์และครอบครองทรัพย์นนั้ ครบรอบปี จะต้องแบ่งปันส่วนหนึ่งของทรัพย์นนั้ ตาม อัตราทีศ่ าสนาก�ำหนด แตกต่างกันตามประเภทของทรัพย์สนิ แบ่งปันไปยัง บุคคล 8 ประเภท เช่น คนยากจน คนขัดสน และมีใครอีกบ้าง หาอ่านได้ไม่ยากส�ำหรับผูส้ นใจ กองทุนซะกาตและบัยตุลมาลจังหวัดเชียงใหม่ ก่อก�ำเนิดเกิดขึ้นมาเมือ่ สามปี ทแ่ี ลว้ โดย เริ่มจาก ศูนย์กจิ กรรมภาคเหนือ แผนงานสร้างสุขมุสลิมไทย หรือ เรียกกันสัน้ ๆ ว่า สสม. ชวนเชิญ ผูห้ ลักผูใ้ หญ่ และนักขับเคลือ่ นในพื้นที่ ผูส้ นใจทัง้ หลาย..ทีอ่ ยากเห็นการเกิดของกอง ทุนซะกาต ..กองทุนทีต่ อบสนองต่อประโยชน์สุขของสังคมมุสลิมอย่างแท้จริง เพือ่ ให้เป็ นกลไก ดูแลปัญหาความยากจนขัดสนในสังคมมุสลิมจังหวัดเชียงใหม่ ได้ขบั เคลือ่ นงานไปในทิศทาง เดียวกัน หลังจากพูดคุยกัน ก็มองเห็นปัญหามากมายในการจัดการซะกาต ณ ปัจจุบนั เงิน ซะกาตทีจ่ ่ายออกไปยังชุมชนมุสลิมต่าง ๆ ในพื้นทีจ่ งั หวัดเชียงใหม่ จ�ำนวนมาก ทัง้ ทีจ่ ่ายกันเอง และองค์กร ในพื้นทีห่ ลายองค์กรรวบรวมไปยังพีน่ อ้ งทีย่ ากจน การจัดเก็บและการจ่ายยังไม่มที งั้ ข้อมูลคนยากจน คนแปดประเภท การจัดการยังไม่เป็ นระบบทีช่ ดั เจน ท�ำให้ซะกาตทีจ่ ่ายออก ไปยังไม่สามารถแก้ไขความยากจนของพีน่ อ้ งทีม่ สี ทิ ธิ ไม่นบั ทีจ่ ่ายผ่านมือคนยากจน คนละเล็ก ละน้อย กลายเป็ นเบี้ยหัวแตก ไม่ก่อเกิดประโยชน์อนั ใด ทัง้ ทีก่ องทุนซะกาตน่าจะเป็ นกองทุนที่ สร้างโอกาส สร้างสวัสดิการให้กบั พีน่ อ้ ง เพราะสิง่ นี้เป็ นบัญญัตทิ ร่ี ะบุไว้ในคัมภีรอ์ ลั กุรอาน และค�ำสัง่ ใช้ของท่านนบีมฮู มั มัด (ศ็อลฯ) ในการดูแลสังคม จากกลุม่ เล็กๆ จาก การพูดคุย การมองเห็นปัญหา เกิดการผลักดันกองทุนซะกาต เข้าสู่ทป่ี ระชุมของคณะกรรมการอิสลามจังหวัดเชียงใหม่ เสนอให้จดั ตัง้ คณะอนุกรรมการเพือ่ ด�ำเนินการด้านนี้โดยเฉพาะมติทป่ี ระชุมเห็นด้วยและเร่งด�ำเนินการ ให้บรรลุผล เพือ่ จะได้ก่อ ประโยชน์และสร้างความสุขให้กบั พีน่ อ้ งทีก่ ำ� ลังประสบปัญหา ในด้านอาชีพ การด�ำรงชีวติ การ ศึกษา จึงมีการแต่งตัง้ คณะท�ำงานร่วมกับกรรมการอิสลามจังหวัด และกรรมการกองทุนซะกาต และบัยตุลมาล จังหวัดเชียงใหม่ โดยการท�ำงานขึ้นตรงกับส�ำนักงานคณะกรรมการอิสลามประจ�ำ จังหวัดเชียงใหม่ ในฝ่ ายซะกาต ท่านอิหม่ามมุสตอฟา หะซัน ประธานใหญ่ท่ี ปรึกษากองทุนซะกาตฯ เชียงใหม่กล่าวว่า “โครงการกองทุนซะกาตฯ ทาง กอจ.ชม ได้แต่งตัง้ คณะอนุกรรมการด�ำเนินงาน เพือ่ รวบรวมซะ กาตในพื้นทีจ่ งั หวัดเชียงใหม่และทัว่ ไป จัดให้บคุ คล 8 จ�ำพวก เราแบ่ง การจ่ายซะกาตหลัก ๆ ไว้ 4 กองทุน คือ ซะกาตสังคมสงเคราะห์ ซึง่
ชุมพล ศรีสมบัติ กลุ่มเป้ าหมายกลุ่มนี้คือ ผูส้ ูงอายุท่มี รี ายได้ น้อยไม่มคี นดูแล ผูพ้ กิ าร และบุคคลทีอ่ ยู่ใน เงือ่ นไขของผูม้ สี ทิ ธิรบั ซะกาต กลุม่ ทีส่ องคือ กองทุนเพื่อการศึกษาเด็กยากจน ในส่วนนี้ เราจะจัดกิจกรรมในพื้นทีม่ สั ยิด เพือ่ ให้เด็ก เยาวชน ได้มาพบปะ รูจ้ กั แลกเปลีย่ น อีกทัง้ ยังได้รบั ฟังการนาซีฮตั (การตักเตือน) จากผู ้ รูน้ กั วิชาการศาสนาของกองทุนอีกด้วย กลุม่ ที่สาม ก็จะเป็ นกองทุนส่งเสริมหรือพัฒนา อาชีพ โดยเราจะต่อยอดส�ำหรับผูม้ อี าชีพอยู่ แล ้ว แต่ยงั ขาดอุปกรณ์ในการประกอบอาชีพ ในส่วนนี้ กรรมการกองทุนฯ จะลงพื้นที่ไป ดู ถึงความต้องการของพี่นอ้ งผู ม้ สี ิทธิ์ เพื่อ ให้ตรงกับตามความต้องการของผู ร้ บั อย่าง แท้จริง และสามารถน�ำไปใช้ประโยชน์ได้จริง ส่วนกลุม่ ทีส่ ่ี เราเรียกว่า กองทุนฉุกเฉิน ใช้ได้ ในกรณีมซู าเฟร (คนเดินทาง) เช่น ตกรถไม่มี ค่ารถกลับบ้าน เจ็บไข้ได้ป่วย หรือกรณีจำ� เป็ น ใด ๆ ที่คณะกรรมการเห็นว่าอยู่ในเงือ่ นไข และมีสทิ ธิในการรับซะกาต โดยความเห็นของ กรรมการเป็ นอันสิ้นสุด” ปั จ จุ บ ัน กองทุ น ซะกาตจัง หวัด เชียงใหม่ ยังคงเป็ นแหล่งพึ่งพิงของพี่นอ้ ง ชาวซะกาตในพื้นที่ ถึงแม้ว่ากองทุนฯ ยัง ไม่สามารถจะช่วยเหลือพีน่ อ้ งได้อย่างเต็มที่ เนื่องจากจ�ำนวนเงินที่ได้รบั กับจ�ำนวนผูร้ บั ซะกาต มีจำ� นวนไม่สมดุลกันจึงต้องเฉลีย่ แบ่ง ปันกัน เพือ่ บรรเทาปัญหาไปในระดับหนึ่งก่อน อินชาอัลลอฮฺ หากเป็ นพระประสงค์ ของเอกองค์อลั ลอฮฺ ด้วยกับความเพิม่ พูนในริ สกี รายได้ ของพีน่ อ้ ง เงินซะกาต ก็คงจะเพียง พอในการยกระดับฐานะคนยากจนให้หมดสิ้น ไป
จดหมายข่าววารสารสุขสาระ
9
ท่องโรค
ราไว
ไบกอร์เร็กเซ โรคไบกอร์เร็กเซีย Bigorexia หรือ Muscle Dysmorphia คือโรคทีค่ ดิ ว่าตนเอง ตัวเล็กเกินไปหรือมีรูปร่างทีไ่ ม่กำ� ย�ำล�ำ่ สัน ดู แข็งแรง หรือมีกลา้ มเนื้อมากเพียงพอ ทัง้ ที่ความจริงร่ างกายของตนเองก็ใหญ่ หรือ สมส่วนดีอยู่แล ้ว จัดอยู่ในกลุม่ ของโรคทีค่ ดิ ว่าตนเองมีรูปร่าง หรืออวัยวะผิดปกติ (Body Dysmophic Disorder หรือ BDD) โดยผู ้ ป่ วยที่มีความวิตกดังกล่าวจะมีพฤติกรรม ย�ำ้ คิ ด หมกมุ่น อยู่ ก บั เรื่ อ งรู ป ลัก ษณ์ ข อง ตนเอง และจะชอบออกก�ำลังกายอย่างหนัก หน่ วง โดยมักจะเกิดในผูช้ ายวัยรุ่นหรือวัย กลางคน โรคไบกอร์เร็กเซีย จัดว่าเป็ นโรคจิต ชนิดหนึ่ง ที่อยู่ในกลุ่มของอาการที่เกิดจาก ความไม่พอใจในรูปร่างของตนเอง ข้อสังเกต ของผู ท้ ่ีป่ วยเป็ น โรคนี้ คือ จะมีพ ฤติก รรม ชอบส่องกระจกเป็ นเวลานานๆ ย�ำ้ คิดกับภาพ ลักษณ์ของตนเอง ชอบถามความคิดเห็นจาก
10
มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)
บุคคลอืน่ เกีย่ วกับรูปลักษณ์ของตนเองแบบซ�ำ้ เดิม ซึง่ แม้จะได้คำ� ตอบว่าปกติ หรือสมส่วนดูดอี ยู่ แล ้ว ก็จะไม่เชือ่ และคิดต่อไปว่าร่างกายตนเองยังไม่ดูดพี อ โดยอาการทีบ่ ง่ ชี้วา่ เป็ นโรคดังกล่าว ค่อนข้างมากแล ้วคือ ผูป้ ่ วยจะมีความวิตกกังวลจากโรคจนเกิดเป็ นความไม่มนใจในตนเอง ั่ มัก เสพติดการออกก�ำลังเพือ่ สร้างกล ้ามเนื้อโดยไม่รูต้ วั หากวันไหนไม่ได้เข้าฟิ ตเนส ก็จะตกอยู่ใน ภาวะซึมเศร้าและเครียด มักส่องกระจกเพือ่ ตรวจดูกล ้ามเนื้อของตัวเองบ่อย ๆ เน้นกินอาหาร เสริมทีม่ โี ปรตีนสูง และอาจถึงขัน้ ใช้สารสเตียรอยด์ เพือ่ ช่วยกระตุน้ การเติบโตของกลา้ มเนื้อ จนถึงขัน้ ปลีกตัวออกจากผูค้ น หรือสังคม และส่งผลกระทบต่อการใช้ชวี ติ ประจ�ำวัน หรือสุขภาพ ทางจิตใจเป็ นอย่างมาก
กเซีย ร็อบ วิลสัน ประธานมูลนิธเิ พือ่ โรคหลงผิดว่ามีรูปร่างผิดปกติ ระบุวา่ โรคดังกล่าวเกิด ขึ้นเพราะผูช้ ายถูกตีกรอบให้คดิ ว่าจะต้องมีรูปร่างแบบใดแบบหนึ่งเท่านัน้ จึงจะเป็ นชายทีแ่ ข็งแรง หล่อเหลา และประสบความส�ำเร็จ ท�ำให้เกิดแรงกดดันให้ตนเองมีกล ้ามเนื้อท้องแบบซิกซ์แพ็ก และหุ่นแบบตัววีอย่างชัดเจน รายงานระบุวา่ ผูช้ ายทีถ่ กู กลันแกล ่ ้งรักแกในวัยเด็กมีแนวโน้มจะ ป่ วยเป็ นโรคนี้เช่นกัน สาเหตุของโรคยังไม่แน่ชดั แต่เชื่อว่าส่วนหนึ่งเกี่ยวข้องกับสารเคมีในสมอง และเกิด จากปัญหาในวัยเด็กคือ เคยถูกลอ้ เลียน รังแก ต่อว่าในเรื่องของรูปลักษณ์ หรืออาจเคยถูก ละเมิดทางกาย ทางอารมณ์ รวมถึงปัจจัยทีส่ ่งผลกระทบต่อพฤติกรรมความเสีย่ งทีม่ าจากสิง่ กระตุน้ ภายนอก เช่น สือ่ ภาพยนตร์และภาพลักษณ์ของดารา เป็ นต้น ส่วนการแก้ไขโรคนี้ตอ้ ง พบจิตแพทย์ในการพูดคุยประเมินเรื่องภาพลักษณ์ เพือ่ ท�ำจิตบ�ำบัด ซึง่ ในสหรัฐฯ พบว่าได้ผล ถึง 80% บางรายอาจให้ยาเพือ่ เปลีย่ นสารเคมีในสมองควบคู่ดว้ ย อย่างไรก็ตาม เมือ่ รักษาหาย แล ้วอาจเป็ นอีกได้ หากมีความคิดเรื่องรูปร่างหรือพฤติกรรมเดิมๆ กลับมาอีก รายงานจากมูลนิธิ Body Dysmorphic Disorder Foundation ประเทศอังกฤษ ชี้ ว่าทุก ๆ 10 คนของผูช้ ายชาวอังกฤษทีเ่ ข้าฟิ ตเนสออกก�ำลังกายเป็ นประจ�ำ จะพบว่ามีอยู่ 1 คน ทีเ่ ป็ นโรคไบกอร์เร็กเซียโดยไม่รูต้ วั ยกตัวอย่างเช่นในรายของ โอลิ ลอยน์ ทีเ่ สียชีวติ จากโรค หัวใจก�ำเริบในวัยเพียง 20 ปี ซึง่ แม่ของเขาเผยว่า โอลิ เริ่มฟิ ตหุ่นอย่างหนักและใช้สารสเตีย รอยด์ตงั้ แต่อายุ 18 ปี ส่งผลให้เขามีอาการซึมเศร้าและโรคหัวใจก�ำเริบถึง 2 ครัง้ ด้วยกัน กรณีของบุคคลทีม่ คี วามรูส้ กึ ดี เมือ่ ออกก�ำลังกายเป็ นเวลานาน แต่ไม่ถอื ว่าเป็ นผูป้ ่ วย ในกลุม่ ไบกอร์เร็กเซีย โดยจะเรียกว่าอาการ Runner’s High คือ ความรูส้ กึ เป็ นสุข หลังจาก
ที่ได้ออกก�ำลังกายแบบหนักๆ เมือ่ ท�ำไปสัก พักร่างกายจะรู ส้ กึ เจ็บปวดน้อยลง หรือทน ต่อความเครียดทางกายภาพได้มากขึ้น ท�ำให้ บุคคลนัน้ ใช้แรงในการเล่นกีฬา หรือออก ก�ำลังกายชนิดต่ างๆ ได้นานขึ้น ซึ่งไม่เป็ น อันตรายต่อร่างกาย หากยังเล่นอยู่ในขอบเขต ของความพอดี เพือ่ ป้ องกันตัวเองจากโรคไบกอร์เร็ก เซีย ควรออกก�ำลังกายอย่างมีความสุขและ สนุ กไปกับมัน ไม่ตอ้ งคอยกังวลไปว่ากลา้ ม จะขึ้นตอนไหน เพราะอาจจะท�ำให้เป็ นโรคข้าง ต้นได้ แค่เน้นให้ตวั เองมีสุขภาพร่างกายทีด่ ี ก็ เพียงพอ ข้อมูลhttp://men.kapook.com/view131914.html https://th.wikipedia.org http://health.haijai.com/3461/ http://www.manager.co.th/QOL/ViewNews. aspx?NewsID=9570000041614 จดหมายข่าววารสารสุขสาระ 11
อาหารกับสุขภาพ
หนองจอก
ไข่ วัตถุดบิ หลักส�ำหรับใช้ประกอบ อาหารมีอยู่ ในครัวเรือนของทุกบ้านทัว่ โลก เป็ นอาหารยอดนิยมของคนทุกสมัย มีสาร อาหารสมบูรณ์ ราคาถูก ท�ำอาหารได้หลาก หลายเมนู ไม่วา่ จะเป็ นไข่ตม้ ไข่ตนุ๋ ไข่เจียว ไข่ดาว ไข่ลูกเขย ไข่พะโล ้และอีกสารพัดเมนู ไข่ แต่เราจะรูไ้ ด้อย่างไรว่าไข่ไก่ทเ่ี ราซื้อมานัน้ เป็ นไข่มคี ุณภาพคับฟอง คุม้ ค่ากับเงินทีจ่ ่าย ออกไป มาท�ำความรูจ้ กั กับหลากหลายเรื่อง น่ารูข้ อง “ไข่” เมนู สุดฮิตกันดีกว่า ไข่ ประกอบด้วยองค์ประกอบส�ำคัญ ดังนี้ 1. เปลือกไข่ (Shell) เป็ นเปลือก แข็ง ห่อหุม้ ด้านนอก ประกอบด้วย แคลเซียม เป็ นส่วนใหญ่ เปลือกไข่มีรูเล็ก ๆ หรือที่ เรียกว่ารูพรุน มากกว่า 17,000 รู ช่วยระบาย ความชื้นและ รับอากาศเข้า ซึง่ เปลือกไข่น้ จี ะ เปรียบเสมือนเกราะป้ องกันเชื้อโรค เนื่องจาก ที่เ ปลือ กจะมีส ารเคลือ บผิว ป้ องกัน เชื้ อ แบคทีเรียไม่ให้เข้าสู่ฟองไข่ได้ 2. ช่องอากาศ (Air Cell) คือ พื้นที่ ว่างระหว่างไข่ขาวกับเปลือก ซึ่งปรากฏอยู่ ที่ปลายด้านป้ านของไข่ เมือ่ แม่ไก่ออกไข่มา ใหม่ ๆ ไข่จะมีความร้อน เมื่อไข่เย็นลงจะ ท�ำให้เกิดช่องอากาศขึ้น ช่องอากาศนี้จะเป็ น ตัวบ่งบอกอายุไข่ เพราะเมือ่ ไข่มอี ายุมากขึ้น ความชื้นและคาร์บอนไดออกไซด์จะระเหย ออกตามรูพรุนของเปลือกไข่ ท�ำให้มอี ากาศ เข้าไปแทนที่ ท�ำให้ช่องอากาศกว้างขึ้น 3. ไข่ขาว (Albumen) มีลกั ษณะเป็ น
12
มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)
ไข่... วุน้ สีขาวขุน่ รอบไข่แดง เป็ นของเหลวหลักของเนื้อไข่ (ประมาณ 67%) ซึง่ ลักษณะของไข่ขาวก็ สามารถบอกอายุไข่ได้เช่นเดียวกันกับช่องอากาศ เมือ่ ไข่มอี ายุมากขึ้น โปรตีนในไข่ขาวเกิดการ เปลีย่ นแปลงโครงสร้าง ท�ำให้เนื้อไข่ขาวเหลวขึ้น จึงท�ำให้ ไข่แดงแบนราบลง เพราะไข่ขาวไม่ สามารถโอบอุม้ ไว้ได้ ไข่ขาวในไข่ 1 ฟองจะมีประมาณ 30-35 กรัม ขึ้นอยู่กบั ขนาดของไข่ โดย ไข่ขาวมีนำ�้ เป็ นส่วนประกอบหลักประมาณร้อยละ 88 และมีโปรตีนประมาณร้อยละ 10 4. ไข่แดง (Yolk) เป็ นส่วนทีเ่ ป็ นสีเหลืองในไข่ แยกออกจากไข่ขาวโดยมีเยือ่ หุม้ ไข่แดง และมีเส้นยึดไข่แดงให้ลอยอยู่ตรงกลางของไข่ขาว ในไข่แดงประกอบไปด้วยวิตามินทีล่ ะลาย ในไขมัน ได้แก่ เอ ดี และ อี รวมทัง้ โคลีน ลูทนี และซีแซนทีน ส่วนแร่ธาตุทพ่ี บมากในไข่แดง ได้แก่ ฟอสฟอรัส เหล็ก และโฟเลต 5. จุดเลือด หรือจุดเนื้อ (Blood Spots) บางครัง้ ก็สามารถพบได้ในไข่แดง คนส่วน ใหญ่เข้าใจผิดว่าเป็ นไข่ทไ่ี ด้รบั การผสมแล ้ว แต่มนั เกิดจากการทีเ่ ส้นเลือดทีผ่ วิ ไข่แดงแยกออก จากกันในกระบวนการสร้างไข่ หรือมีเลือดออกทีผ่ นังรังไข่กเ็ ป็ นได้ แต่จะมีไข่ไม่ถงึ 1% ทีม่ จี ดุ เลือดดังกล่าว ไข่นบั เป็ นอาหารทีม่ คี ุณค่าทางโภชนาการสูง เพราะมีสารอาหารหลายชนิดอยู่ภายใน ไข่ โดยไข่ขาวจะมีโปรตีนสูงกว่าไข่แดง ซึง่ โปรตีนทีส่ ำ� คัญ คือ กรดอะมิโนทีจ่ ำ� เป็ นต่อร่างกาย (Essential amino acids) ส่วนในไข่แดงจะมีสารอาหารหลายชนิด ได้แก่ โปรตีน ไขมัน แร่ธาตุและวิตามินเอ บี ดี และ อี ซึง่ ไขมันในไข่แดงส่วนใหญ่จะเป็ นไขมันไม่อม่ิ ตัว โดยเฉพาะ โอเมก้า 3 ทีจ่ ะช่วยลดอัตราเสีย่ งต่อการเกิดโรคหัวใจขาดเลือด ซึง่ มีคุณค่าเหมือนไขมันในปลา แซลมอนและปลาทะเล ส่วนคอเลสเตอรอลจะมีเฉพาะในไข่แดง ไม่มใี นไข่ขาว ส�ำหรับสารอาหาร อืน่ อย่างธาตุเหล็กนัน้ มีคุณค่าเทียบเท่ากับเนื้อสัตว์ จึงเหมาะสมกับเด็กทารก และคนสูงอายุท่ี
มีปญั หาเรื่องฟัน เพราะเคี้ยวง่ายไม่เหนียวเหมือนเนื้อสัตว์ นอกจากนี้ยงั มีโฟลิก (Folic acid) เป็ นสารทีป่ ้ องกันโลหิตจาง และป้ องกันความพิการแต่กำ� เนิด มีความจ�ำเป็ นในหญิงทีต่ งั้ ครรภ์ และโคลีน (choline) เป็ นสารทีช่ ่วยเสริมสร้างความจ�ำ (Cognitive function) ช่วยพัฒนาการ ในเด็กทีก่ ำ� ลังเติบโต และมีบทบาทส�ำคัญในกระบวนความจ�ำตลอดชีวติ ของมนุษย์จนถึงวัยชรา ประโยชน์ของไข่ 1. ไข่เป็ นอาหารทีด่ สี ำ� หรับดวงตา ผลการศึกษาชิ้นหนึ่งพบว่า การรับประทานไข่วนั ละฟองอาจจะช่วยป้ องกันโรคจอประสาทตาเสือ่ ม ทัง้ นี้เนื่องมาจากสารแคโรทีนอยด์ทอ่ี ยู่ในไข่ โดยเฉพาะอย่างยิง่ ลูทนี (lutein) และซีแซนทีน (zeaxanthin) ซึง่ เป็ นสารทีพ่ บบริเวณตา โดย ฉาบอยู่บนผิวของเรตินา เพราะร่างกายจะได้รบั สารอาหารทัง้ สองอย่างนี้โดยตรงจากไข่มากกว่า อาหารชนิดอืน่ 2. ไข่ทำ� ให้เป็ นต้อกระจกน้อยลง จากผลการวิจยั อีกชิ้นหนึ่งนักวิจยั ยังพบว่า คนทีก่ นิ ไข่ทกุ วันมีความเสีย่ งทีจ่ ะเป็ นต้อกระจกน้อยลง อันเนื่องมาจากลูทนี และซีแซนทีนในไข่ดงั ได้ กล่าวมาแล ้ว 3. ไข่อดุ มไปด้วยโปรตีน โดยไข่หนึ่งฟองจะมีโปรตีนคุณภาพดี 6 กรัม และกรดอะมิ โนส�ำคัญอีก 9 ชนิด 4. ผลจากการท�ำวิจยั โดยมหาวิทยาลัยแพทย์ฮาร์วาร์ดพบว่า ไม่มคี วามเชื่อมโยงที่ ส�ำคัญระหว่างการบริโภคไข่กบั การเกิดโรคหัวใจ แถมยังมีผลการวิจยั อีกชิ้นหนึ่งทีพ่ บว่า การ บริโภคไข่เป็ นประจ�ำยังช่วยป้ องกันเลือดจับตัวเป็ นก้อน เส้นเลือดอุดตันในสมอง และภาวะ กล ้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน 5. ไข่เป็ นแหล่งโคลีนทีด่ ี โดยโคลีนอยู่ในกลุม่ ของวิตามินบี จัดเป็ นสารอาหารส�ำคัญ ทีช่ ่วยในการควบคุมการท�ำงานของสมอง ระบบประสาท และระบบไหลเวียนของเลือด โดยไข่ 1 ฟองจะมีโคลีนมากถึง 300 ไมโครกรัม 6. ไขมันในไข่มคี ุณภาพดี ไข่หนึ่งฟองมีไขมันอยู่ 5 กรัม และมีเพียง 1.5 กรัมเท่านัน้ ทีเ่ ป็ นไขมันชนิดอิม่ ตัว 7. แม้วา่ ออกจะขัดแย้งกับความเชื่อเดิมๆ แต่งานวิจยั ชิ้นใหม่กลับพบว่า การบริโภค ไข่แต่พอสมควรจะไม่ส่งผลกระทบเชิงลบต่อปริมาณคอเลสเตอรอล มิหน�ำซ�ำ้ ยังมีการศึกษา พบเมือ่ เร็วๆ นี้ว่า การบริโภคไข่วนั ละ 2 ฟองเป็ นประจ�ำ ไม่มผี ลกระทบต่อระดับไขมันใน ร่างกาย มิหน�ำซ�ำ้ อาจจะช่วยท�ำให้ไขมันดีข้นึ โดยผลการวิจยั กล่าวว่า ไขมันอิม่ ตัวจะท�ำให้ระดับ คอเลสเตอรอลเพิม่ สูงขึ้นมากกว่าคอเลสเตอรอลทีอ่ ยู่ในอาหาร 8. กินไข่ได้วติ ามินดี เพราะไข่เป็ นอาหารเพียงชนิดเดียวที่เป็ นแหล่งวิตามินดีตาม
ธรรมชาติ 9. ไข่อาจจะช่วยป้ องกันมะเร็งเต้า นม โดยผลการศึกษาชิ้นหนึ่งพบว่า ผูห้ ญิงที่ รับประทานไข่ 6 ฟองต่อสัปดาห์ช่วยลดความ เสีย่ งทีจ่ ะเป็ นมะเร็งเต้านมลงร้อยละ 44 10. ไข่ทำ� ให้เส้นผมและเล็บมีสขุ ภาพ ดี เพราะว่าไข่มซี ลั เฟอร์สูง รวมถึงยังมีวติ ามิน และแร่ธาตุอกี หลายชนิด หลายคนจึงพบว่า ผมยาวเร็วขึ้นหลังจากทีเ่ พิม่ ไข่เข้าไปในอาหาร ทีร่ บั ประทาน โดยเฉพาะอย่างยิง่ ในคนทีเ่ คย ขาดอาหารที่มซี ลั เฟอร์หรือวิตามินบี12 มา ก่อน การรับประทานไข่ดิบหรือไข่ท่ปี รุง สุกๆ ดิบๆ หากไข่แดงเป็ นยางมะตูมอาจจะ ไม่ค่อยมีปญ ั หาเท่ากับรับประทานไข่ขาวที่ เป็ นยางใส ๆ เนื่องจากไข่ขาวดิบทัง้ หมดเป็ น “อัล บู มิน ” ถ้า ไม่สุ ก จะท�ำ ให้มีป ญ ั หาล�ำ ไส้ ย่อยได้ยาก นอกจากนี้การรับประทานแต่ไข่ ขาวเพียงอย่างเดียว เพียงเพราะกลัวไขมัน คอเลสเตอรอลสูงจากไข่แดง จะท�ำให้โปรตีน ในไข่ขาวตัวหนึ่ง ชือ่ “อะวิดนิ ” ไปจับกับ “ไบโอ ติน” ในร่างกาย ท�ำให้ร่างกายขาด “ไบโอติน” (ซึง่ “ไบโอติน” เป็ นวิตามินทีม่ คี วามจ�ำเป็ นต่อ เส้นผม และสุขภาพผิวทีช่ ่วยชะลอวัย) ข้อมูลส�ำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา http://women.thaiza.com http://www.phuketbulletin.co.th/Lifestyle/ view.php?id=278 จดหมายข่าววารสารสุขสาระ
13
ห้องข่าว สสม. เมือ่ วันที่ 24 กุมภาพันธ์ 2559 ศูนย์ กิจกรรม สสม.ภาคกลาง ร่วมกับศูนย์พฒั นา เด็กเล็กชุมชนเอื้ออารีย ์ จัดโครงการทาสีตี ยาสูบขึ้น ณ บริเวณก�ำแพงศูนย์พฒั นาเด็ก เล็กชุมชนเอื้ออารีย ์ เขตสวนหลวง กทม. เพือ่ เสริมกิจกรรมโครงการต้านบุหรี่ หามาตรการ ในการลด ละ เลิกสิง่ มึนเมา ยาเสพติด และ บุหรี่ในชุมชน และเพื่อช่วยให้ชาวชุมชนได้ ตระหนักถึงพิษภัยของบุหรี่ร่วมกัน ในภาพ นายสุนทร เดวี ประธาน ชุมชนเอื้ออารี
เมื่อวันที่ 9 มีนาคม 2559 ศู นย์ กิจกรรม สสม.ภาคกลาง ร่วมประชุมปรึกษา หารือการจัดท�ำโครงการประกาศเจตนารมณ์ เป็ น มัส ยิด ปลอดบุห รี่ท งั้ จัง หวัด กับ คณะ กรรมการอิสลามประจ�ำจังหวัดสระบุรี ณ
ดร.เสน่ห์ พงษ์สว่าง ประธานกรรมการฯ
14
มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)
ส�ำนักงานคณะกรรมการอิสลามประจ�ำจังหวัดสระบุรี มัสยิดมะบาดุล้ บารี อ.เมือง จ.สระบุรี ทัง้ นี้ ดร.เสน่ ห ์ พงษ์ส ว่าง ประธานกรรมการฯ ให้เ กียรติเ ป็ นประธานในที่ป ระชุม และ นายคณี โยธาสมุทร ผูอ้ ำ� นวยการศูนย์กจิ กรรม สสม.ภาคกลาง เข้าชี้แจงรายละเอียดของโครง การฯ แก่คณะกรรมการอิสลามประจ�ำจังหวัด โดยในทีป่ ระชุม ให้ความเห็นชอบและพร้อมจัด ท�ำโครงการดังกล่าวในเดือนมิถนุ ายนศกนี้
นายคณี โยธาสมุทร ผู้อ�ำนวยการศูนย์กิจกรรม สสม.ฯ
เลิกบุหรี่ โทร
ห้องข่าว สสม. นางสาวกรรณทิมา หมืน่ ระย้า รอง ผูอ้ ำ� นวยการศูนย์กจิ กรรม สสม.ภาคใต้ตอน บน และคณะลงพื้นทีเ่ ยีย่ มเยียนมัสยิดอันซอ รุลเลาะฮ์ในโครงการมัสยิดปลอดบุหรี่จงั หวัด สุราษฎร์ธานี เขต 2 อ�ำเภอกาญจนดิษฐ์ เมือ่
วันที่ 10 มีนาคม 2559 ทีผ่ ่านมา เพือ่ ติดตามผลจากการเข้าร่วมโครงการมัสยิดปลอดบุหรี่ ต่อ มาในวันที่ 13 มีนาคม ได้ลงพื้นทีต่ ดิ ตามผลโครงการมัสยิดครบวงจร มัสยิดนู รุลอิบาดะห์ ต.ท่าแซะ อ.ท่าแซะ จ.ชุมพร ซึง่ ทางมัสยิดได้ดำ� เนินการทาสีรวั้ มัสยิดและห้องน�ำ้ ผูส้ ูงอายุเสร็จ เรียบร้อยแล ้ว มีการวางแผนจะจัดตัง้ กองทุนผูส้ ูงอายุเพือ่ จัดสวัสดิการให้แก่ผูส้ ูงอายุต่อไป
มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.) ทัง้ หมด 25 ราย โดยแบ่งออกเป็ นระดับมัธยมศึกษา 13 ราย ระดับอาชีวศึกษา 3 ราย และระดับ มอบทุ น การศึ ก ษาประจ�ำ ปี 2558 (ภาค ปริญญาตรี 9 ราย การศึกษาที่ 2) โดยเมือ่ วันที่ 4-5 มีนาคม 2559 ทีผ่ ่านมา ศูนย์กจิ กรรม สสม.ภาคใต้ ตอนล่าง เป็ นตัวแทนมอบทุนการศึกษา ณ ส�ำนักงานศูนย์กจิ กรรมฯ อาคารวิทยอิสลาม นานาชาติ มหาวิท ยาลัย สงขลานคริ น ทร์ วิท ยาเขตปัต ตานี ให้แ ก่ น ัก เรี ย นที่เ รี ย น ดี แ ต่ ข าดแคลนทุ น ทรัพ ย์ โดยมี ผู ช้ ่ ว ย ศาสตราจารย์ ดร.กาเดร์ สะอะ (คนทีส่ จ่ี าก ซ้าย) กรรมการทีป่ รึกษาศูนย์กจิ กรรมฯ เป็ น ผูม้ อบทุนการศึกษาในระดับชัน้ ต่างๆ จ�ำนวน
โทร 1600
จดหมายข่าววารสารสุขสาระ
15
เข้าครัว
ครูกุ๊ก
การเลือก ไข่ ถือ ได้ว่ า เป็ น วัต ถุดิบ หลัก ใน การน�ำมาประกอบอาหาร และทุกครัวเรือนจะ ต้องหาซื้อมาเก็บไว้ในบ้าน เพราะว่าไข่สามารถ น�ำมาประกอบอาหารได้หลากหลายชนิด ทัง้ คาวและหวาน แต่หลายๆ คนยังไม่ทราบว่า เราจะเลือกซื้อไข่กนั อย่างไร จึงจะได้ไข่ท่มี ี คุณภาพ และคุณค่าทางอาหารของไข่นนั้ อยู่ ทีเ่ ป็ นไข่สด ซึง่ สามารถพิสูจน์ได้ดงั นี้ 1. สังเกตทีเ่ ปลือกไข่ ไข่สดจะมีผง คล ้ายแป้ งฉาบติดอยู่ ไข่เก่าเปลือกจะมันลืน่ 2. ลักษณะเปลือกไข่ภายนอกเป็ นสี นวล ส่วนไข่เก่าทีใ่ กล ้จะเน่านัน้ จะมีลกั ษณะ จุดสีเทาขาวๆ ด�ำๆ อยู่ทเ่ี ปลือก ยิง่ ลองสังเกต ดูดๆี จะเห็นได้วา่ มีสคี ล�ำ้ ๆ อยู่ดว้ ย
16
มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)
3. ทดสอบโดยการเขย่าไข่เบาๆ ดูวา่ มีการสันคลอนข้ ่ างในหรือไม่ เพราะว่าไข่สดเนื้อ จะแน่นติดเปลือก มีนำ�้ หนักไม่สนคลอน ั่ 4. ควรเลือกไข่ทม่ี นี ำ�้ หนัก เพราะไข่ทม่ี นี ำ�้ หนัก แปลว่าไข่ยงั สด ยังมีสารอาหารเต็มที่ ภายในฟอง ความชื้นและสารอาหารยังไม่หายไป เลือกไข่ดูทน่ี ำ�้ หนัก ดีกว่า ดูทข่ี นาดของฟอง เพราะไข่ไก่ทข่ี นาดฟองใหญ่ จะมีไข่แดงใหญ่กว่าไข่ทม่ี ขี นาดเล็ก เพียงเล็กน้อยแต่ทฟ่ี องใหญ่ กว่าจะเป็ นไข่ขาวเสียเป็ นส่วนใหญ่ 5. ถ้าต้องการไข่ทม่ี ไี ข่แดงเยอะๆ ให้เลือกฟองทีก่ ลมๆ ฟองใหญ่ๆ ถ้าต้องการไข่ขาว มากให้เลือกลูกเรียวแหลม แต่ถา้ เผลอวางไข่ตม้ ปนกับไข่สดให้ใช้วธิ หี มุนไข่กบั พื้นโต๊ะ ไข่ตม้ จะหมุนได้ตรงและนานกว่า 6. หากซื้อไข่ตามห้างหรือซุปเปอร์มาเก็ตต่างๆ จะมีวนั ผลิตเขียนไว้ ควรเลือกไข่ทผ่ี ลิต ไม่เกิน 3 วัน ยิง่ สดเท่าไรยิง่ ดี แต่หากว่าไม่มวี นั ผลิต มีแต่วนั หมดอายุแล ้วล่ะก็ ให้นบั อายุไข่ จากวันหมดอายุนนั ่ ล่ะ ซึง่ ปกติมาตรฐานคือ 21 วัน โดยทัว่ ไปหากรักษาไข่ในอุณหภูมไิ ม่สูงเกิน 20 องศาเซลเซียส อายุไม่เกิน 9 วัน ถือว่ายังใหม่ 10 – 12 วันขึ้นไปเริ่มเก่าแล ้ว หากเกิน 21 วันแล ้ว ไม่ควรซื้อเพราะอาจเริ่มมีกลิน่ คาว
อกซื้อไข่
7. ถ้าเราซื้อไข่จากร้านขายของช�ำแถวบ้าน ให้ถามแม่คา้ ว่าไข่น้ ผี ลิตเมือ่ ไหร่หรือมาส่ง วันไหนตอนไหน โดยบอกไปว่าเราจะใช้ไข่สดท�ำขนม แม่คา้ อาจแอบค้อนนิดๆ แต่เมือ่ เราอธิบาย กันดีๆ ก็จะเข้าใจ บางทีอาจจะกลายเป็ นขาประจ�ำกันไปเลยก็ได้ 8. เมือ่ ซื้อไข่มาแล ้วก็พสิ ูจน์งา่ ยๆ ด้วยการน�ำไข่ใส่นำ �้ ไข่ใหม่จะจมน�ำ้ ตายทันทีเพราะ ยังใหม่วา่ ยน�ำ้ ไม่เป็ น ถ้าเริ่มเก่าแล ้วจะพยุงตัวขึ้นมาจากน�ำ้ ได้บา้ ง แต่หากมีส่วนทีโ่ ผล่พน้ น�ำ้ ขึ้นมามากแสดงว่าไข่นนั้ อาวุโสแก่กล ้าจนน�ำตนรอดพ้นจากการกินของมนุษย์แล ้ว ทิ้งอย่างเดียว (หากไข่ลอยโดยมีสว่ นหนึ่งโผล่พน้ ผิวน�ำ ้ (ด้านป้ าน) แสดงว่าเป็ นไข่เสีย ไข่กลางเก่ากลางใหม่จะ อยู่ใต้นำ�้ แต่จะไม่จมอยู่กน้ ภาชนะอย่างไข่ใหม่) 9. ส�ำหรับไข่สดใหม่ ไข่แดงจะกลม นู น ไข่ขาวมีลกั ษณะคล ้ายวุน้ หรือเจลอยู่รอบๆ ไข่ หากไข่แดงแบน ไข่ขาวกระจายตัวเหลวมากแสดงว่าเป็ นไข่เก่า ไข่เก่านอกจากไข่แดงจะแตกได้ ง่ายแล ้ว ยังท�ำให้ข้นึ ฟูได้ยาก จึงไม่เหมาะอย่างยิง่ ส�ำหรับน�ำมาท�ำขนม โดยเฉพาะเบเกอรี่ทต่ี อ้ ง อาศัยการขึ้นฟูของไข่เป็ นหลัก ส�ำหรับการเก็บไข่กไ็ ม่ยาก ให้เก็บไข่ไว้ในตูเ้ ย็นในบริเวณทีม่ คี วามเย็นมากพอ ไข่ทเ่ี ก็บ ไว้ในตูเ้ ย็นเป็ นสัปดาห์ สองสัปดาห์จะยังสดใหม่กว่าไข่ทเ่ี ก็บในอุณหภูมปิ กติเพียงไม่ก่วี นั หาก เก็บทีช่ ่องเก็บไข่ตูเ้ ย็นให้เอาด้านแหลมลงเพือ่ ลดการระเหย แต่จะให้ดคี วรเก็บทัง้ กล่อง หรือห่อ แต่ละฟองด้วยกระดาษก่อนเก็บก็จะช่วยยืดระยะเวลาในการเก็บให้นานขึ้น การเก็บไข่ ไม่ควรล ้างก่อน เพราะเมือ่ ล ้างสารเคลือบผิวจะหายไป ท�ำให้อากาศเข้าออก มากขึ้น หากกลัวว่าจะไม่สะอาดพอ ก็ให้ใช้ผา้ ชุบน�ำ้ หมาดเช็ดให้รอบก็พอ ให้เช็ดไข่ให้แห้งแล ้ว ใช้นำ�้ มันพืชเช็ดรอบไข่ เพือ่ ปิ ดรูพรุนกันไม่ให้อากาศเข้า และกันน�ำ้ ไม่ให้ระเหยออกมา ส่วนไข่ท่ซี ้ อื มามีข้ ไี ก่ ติดอยู่ ให้นำ� ไป
ลา้ งท�ำความสะอาดก่อนและใช้ก่อนฟองอื่น ทีไ่ ม่ได้ผ่านการล ้าง หากแช่ทงั้ แบบนัน้ เชื้อที่ ปนมากับขี้ไก่จะกระจายไปทัวตู ่ เ้ ย็นได้ ดังนัน้ เวลาเลือกซื้อไข่ไก่ เลือกไข่ทเ่ี ปลือกสะอาดจะ ดีกว่า ว่ากันว่าไข่ฟองเล็ก รสชาติจะดีกว่า ไข่ฟองใหญ่ เพราะมาจากไก่สาว ซิง ซิง แต่ ทัง้ หลายทัง้ ปวง ก็ข้นึ อยู่กบั วัตถุประสงค์ใน การน�ำไข่มาประกอบอาหารของแต่ ละครัว เรือน ข้อมูล http://www.technologychaoban.com/news_ detail.php?tnid=1812 http://www.thaicookingrecipe.com/article/2 https://boybibi.wordpress.com/2010/02/25
จดหมายข่าววารสารสุขสาระ
17
สาระน่ารู้
ฮากีม
อาหาร
คลายร้อน หน้าร้อน ชื่อก็บอกอยู่แล ้วว่าอากาศ ในหน้านี้มกั จะร้อน ถึงร้อนจน...หาย ท�ำให้ ไม่สบายตัว ร้อนจัดจนเหงือ่ ไหลไคลย้อย เรา จึงจ�ำเป็ นต้องดูแลสุขภาพเป็ นพิเศษในหน้านี้ โดยเฉพาะในเรื่องของอาหารการกินซึ่งควร เป็ นอาหารทีย่ ่อยง่าย ไม่ก่อให้เกิดความร้อน ในร่างกาย และไม่ทำ� ให้เลือดลมเสียสมดุล อาหารทีจ่ ำ� เป็ นก็คอื ผักและผลไม้สด รวมทัง้ การกินโปรตีนจากสัตว์ปีก เช่น ไก่ ทีป่ ราศจาก สารเร่งการเจริญเติบโต และควรเน้นอาหาร ที่มนี �ำ้ เป็ นส่วนประกอบมากๆ ให้พลังงาน น้อยๆ และต้องมีไขมันต�ำ่ ๆ เพราะไม่ตอ้ งใช้ พลังงานในการเผาผลาญมากนักร่างกายจึงไม่ เกิดความร้อนในการท�ำงานหนัก ดังนัน้ อาหารที่ไม่ควรทานในหน้า ร้อนในปริมาณมากๆ คือ เนื้อ ไข่ ถัวเมล็ ่ ด แห้ง นม และไขมัน เนื่องจากเป็ นอาหารที่ ต้องใช้พลังงานในการย่อยและการน�ำไปใช้ สูงกว่าข้าว ผัก และผลไม้ คือ ส่วนอาหารที่ ควรทานในหน้าร้อน ควรจะเป็ นอาหารทีเ่ พิม่ ความเย็นให้แก่ร่างกาย เช่น อาหารประเภท ผักและผลไม้ทไ่ี ม่มแี ป้ งมาก และหากต้องอยู่ ท่ามกลางอากาศร้อนจัดหรือออกก�ำลังกาย กลางแจ้ง ควรดืม่ น�ำ้ ให้ได้ชวั ่ โมงละ 1 ลิตร หรือ 4-6 แก้วต่อชัว่ โมง แม้ไม่รูส้ กึ กระหาย น�ำ้ ก็ตาม เพราะในหน้าร้อนนี้เราจะสูญเสียน�ำ้ เป็ นจ�ำนวนมาก จึงจ�ำเป็ นต้องดื่มน�ำ้ เพิม่ ขึ้น เพือ่ ชดเชยส่วนทีร่ ่างกายเผาผลาญไป
18
มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)
ผักและผลไม้ทค่ี ลายร้อนได้ดี การแพทย์แผนจีน แนะน�ำให้กนิ อาหารทีใ่ ห้ความเย็น แก่ร่างกาย เช่น มะเขือเทศ แตงกวา เต้าหู ้ ข้าวโพด ผักโขม กีวี หรือแตงโม ดับร้อนได้งา่ ยๆ ด้วยมะเขือเทศ นอกจากวิตามินซีทม่ี สี ูงในมะเขือเทศแลว้ มะเขือ เทศช่วยให้ร่างกายสดชื่น กระตุน้ น�ำ้ ย่อย ช่วยย่อยอาหาร และยังช่วยการระบายการขับถ่ายให้ สะดวกขึ้นอีกด้วย และมีงานวิจยั ระบุวา่ การกินมะเขือเทศเป็ นประจ�ำจะช่วยป้ องกันโรคมะเร็ง ได้ โดยเฉพาะมะเร็งต่อมลูกหมากทีผ่ ูช้ ายเรากลัวนักกลัวหนา มะเขือเทศยังมีวติ ามินอื่นๆ อีกมาก แถมเปลือกนอกยังมีสารชนิดเดียวกับทีพ่ บใน เปลือกขององุน่ แดงทีเ่ ชื่อว่ามีส่วนช่วยป้ องกันโรคหัวใจขาดเลือดได้อกี ด้วย แตงกวาเป็ นผักทีเ่ หมาะกับการกินยามอากาศร้อน ช่วยดับร้อนในร่างกาย เพราะลด ความร้อนและช่วยให้ร่างกายสดชืน่ นอกจากนี้ น�ำ้ แตงกวายังมีฤทธิ์ขบั ปัสสาวะ แก้ไข้ ลดอาการ นอนไม่หลับ ลดกรดกระเพาะอาหาร แก้กระหายน�ำ ้ และลดอาการโรคเกาต์ โรคไขข้อรูมาติสม์ และอาการบวมน�ำ้ อีกด้วย เต้าหูย้ ่อยง่าย จึงเหมาะกับอากาศร้อน ถ้าเราปรุงแกงจืดเต้าหู ้ แล ้วเหยาะน�ำ้ มันงาลง ไปเล็กน้อย มันจะช่วยคลายความร้อนให้ร่างกายและช่วยในการซ่อมแซมร่างกาย แตงโมและแคนตาลูป มีส่วนประกอบของน�ำ้ สูงถึง 95% จึงสามารถทดแทนน�ำ้ ใน ร่างกายทีส่ ูญเสียไปเนื่องจากอากาศร้อนได้เป็ นอย่างดี ผลไม้ตระกูลเบอร์ร่ี มีส่วนผสมของน�ำ้ และสารประกอบทางธรรมชาติสำ� หรับรักษา อาการปวดบวมอักเสบ ซึง่ สารดังกล่าวถูกน�ำมาใช้เป็ นส่วนผสมของยาแอสไพริน เบอร์รร่ี สหวาน ฉ�ำ่ จะช่วยลดการอักเสบและช่วยถอนพิษจากการเผาไหม้ของแสงแดดฤดูรอ้ นได้เป็ นอย่างดี ผักโขมและผักใบเขียวนอกจากจะอุดมไปด้วยน�ำ ้ ยังเป็ นแหล่งสะสมของแมกนีเซียม หนึ่งในแร่ธาตุทเ่ี ราสูญเสียไปพร้อมกับเหงือ่ ทีถ่ กู ขับออกมา นอกจากนี้ใบสีเขียวเข้มของผักโขม ยังมีสารลูทนี ซึง่ เป็ นสารต้านอนุมลู อิสระทีเ่ กิดขึ้นเองตามธรรมชาติจงึ ช่วยปกป้ องผิวและสายตา จากการถูกท�ำลายจากแสงแดด พริกไทย รสชาติเผ็ดร้อน แต่สามารถกระตุน้ การขับเหงือ่ ออกจากร่างกาย ซึง่ เมือ่ เหงือ่ ระเหยออกจากผิว จะท�ำให้เกิดความรูส้ กึ เย็นสบายแก่ร่างกายของเราได้อย่างน่าเหลือเชื่อ สะระแหน่ ให้ความเย็นแก่ร่างกาย จัดเป็ นสมุนไพรเย็น ใบสะระแหน่นำ� มาชงเป็ นชา ดืม่ บรรเทาอาการหวัด ขับเหงือ่ ระบายความร้อน ขับลมในล�ำไส้ และช่วยย่อยอาหาร เพราะสาร เมนทอลในสะระแหน่มคี ุณสมบัตเิ ย็นใช้รกั ษาอาการอ่อนเพลีย บรรเทาอาการปวดหัวไมเกรน
น
หลอดลมอักเสบ และหอบหืด ใบบัวบก แตงโม ใบเตย ช่วยดับกระหายและคลายความร้อน ในร่างกาย หน้าร้อนควรหลีกเลีย่ งอาหารทีใ่ ห้ความร้อนแก่ร่างกาย เช่น ขิง กระเทียม เนื้อวัว ส้ม มะพร้าว ลิ้นจี่ ต้นหอม หรือหัวหอมใหญ่ เพราะอาหารพวกนี้เป็ นอาหารทีเ่ พิม่ ความร้อนให้แก่ ร่างกาย จึงไม่เหมาะทีจ่ ะรับประทานในหน้าร้อน เพราะจะท�ำให้ร่างกายเสียสมดุลและเกิดการ เจ็บป่ วย สิง่ ทีต่ อ้ งระวังทีส่ ุดในหน้าร้อน ก็คอื การกินของเย็น และอยู่ในห้องทีเ่ ย็นจัดตลอดเวลา ไม่สมควรกินน�ำ้ แข็ง อาหารทีเ่ ย็นชืด เพราะจะท�ำให้ทอ้ งเสียได้งา่ ย ทีส่ ำ� คัญจะท�ำลายระบบย่อย อาหาร และระบบดูดซึมอาหาร อาหารเช้าเป็ นมื้อทีส่ ำ� คัญทีส่ ุด พลังงานจากอาหารเช้าช่วยท�ำให้ร่างกายสดชื่น มีสมาธิ ดี ไม่อ่อนเพลีย อารมณ์ดี ไม่หงุดหงิดง่าย ขอแนะน�ำอาหารเช้าหน้าร้อนทีย่ ่อยง่ายและไขมันต�ำ ่ เช่น ข้าวต้มปลา ข้าวกล ้องกับฟักตุน๋ หรือแกงจืดเต้าหู ้ อาหารไทยหลายชนิดเหมาะทีจ่ ะเป็ นอาหารมื้อกลางวัน ช่วยคลายร้อนและเติมพลังงาน
เบอร์รี่รสหวานฉ�่ำช่วยลดการอักเสบ ช่วยถอนพิษจากการเผาไหม้ของแสงแดด
ให้ร่างกายพร้อมทีจ่ ะท�ำงานต่อไปในช่วงบ่าย อย่างสดชื่น เช่น ข้าวแช่ แตงกวาสอดไส้กงุ ้ สับ ย�ำไข่ตม้ ผัดผักโขม ผัดบวบ เต้าหูท้ รง เครื่อง ก๋วยเตีย๋ วน�ำ้ ลูกชิ้นปลา เกีย๊ วน�ำ ้ ขนม หวานหลังอาหาร ควรเลือกชนิดที่ไม่มกี ะทิ เช่น ผลไม้ลอยแก้ว ถัวเขี ่ ยวต้มน�ำ้ ตาล เต้าทึง เต้าฮวย ฟรุตสลัด เฉาก๊วย เป็ นต้น ในวัน ที่อ ากาศร้อ นมากอาจท�ำ ให้ รูส้ กึ อ่อนเพลีย เบือ่ อาหาร การกินอาหารว่าง ระหว่างมื้อจะช่วยให้ร่างกายได้รบั พลังงาน และสารอาหารอย่างเพียงพอ อาหารว่างที่ดี ช่วยให้สดชื่น หายง่วงนอน เช่น น�ำ้ มะนาว เย็น น�ำ้ กระเจีย๊ บ น�ำ้ มะตูม น�ำ้ มะพร้าวอ่อน หรือผลไม้ไทยๆ แช่เย็นเจีย๊ บ เช่น แตงโม แตงไทย มะเฟื อง ชมพู่ ซึง่ เป็ นผลไม้ทม่ี นี ำ�้ ฉ�ำ ่ เพิม่ ความสดชื่น ดับกระหาย และผ่อนคลาย แต่ก็มขี อ้ ควรระวังคือไม่ควรกินผลไม้หวาน จัดปริมาณมาก เช่น ทุเรียน ขนุน ล�ำไย เงาะ ผลไม้ตากแห้ง เพราะจะไปเพิม่ การท�ำงานของ ร่างกาย ช่วงอาหารเย็น อุณหภูมภิ ายนอก ลดความร้อนแรงลง อาหารไทยรสแซ่บหลาย ชนิดทีเ่ หมาะส�ำหรับเป็ นอาหารเย็นในหน้าร้อน เช่น แกงส้มเปลือกแตงโม ต้มย�ำ ต้มโคลง้ แกงป่ า แกงเลียง แต่วตั ถุดบิ ทีน่ ำ� มาปรุงควร เป็ นอาหารทีม่ สี รรพคุณเย็น เช่น น�ำ้ เต้า บวบ มะระ ฟัก มะเขือ เต้าหู ้ อาหารย�ำปรุงเอง ที่บา้ นก็เป็ นอีกเมนู หนึ่งที่ช่วยให้คลายร้อน แบบมีรสชาติจดั จ้านขึ้น เมนู อาหารไทยอืน่ ๆ ส�ำหรับคลายร้อนในมื้อเย็น ได้แก่ ปลาช่อน นึ่งจิ้มแจ่ว ผัดผักรวมมิตร ย�ำแตงกวา มะระ ผัดไข่ ไก่ตนุ๋ เห็ดหอม เต้าหูผ้ ดั ต้นหอม ปลา ทูตม้ ส้ม เป็ นต้น และในวันหยุดทีม่ เี วลาว่าง อาจลุก ขึ้นมาปัน่ กลว้ ยน�ำ้ ว้าใส่ขมิ้นขาว น�ำ้ ผึ้ง และ นมสดไขมันต�ำ ่ ก็จะได้สมูทตี้แบบไทยๆ ที่ มีสารอาหารครบถ้วน ช่วยให้ผ่อนคลาย ลด ร้อนได้เป็ นอย่างดี
เต้าหู้ย่อยง่าย เหมาะกับอากาสร้อน จดหมายข่าววารสารสุขสาระ
19
กินเที่ยว
ซายูตี สาหล�ำ
ปั่นจักรยานสร้างสรรค์ชุมชน กับครอบครัวนักปั่นยามูแฟมิลี่ หากอิสระของนก คือ การได้บนิ โฉบไปยังจุดหมายปลายทางดัง่ ที่ใจใฝ่ หา การเดิน ทางด้วยพาหนะน้อยชิ้นอย่างการปัน่ จักรยานของมนุ ษย์ ก็ถอื เป็ นความสุขที่อสิ ระชนิ ดที่ใกล้ เคียงกับนกมากที่สดุ เพราะ ถึงแม้ว่าเส้นทางจะเล็กใหญ่หรือขรุขระเพียงใด ก็สามารถเลือก เดินทางไปสัมผัสปลายทางที่เราตัง้ ใจได้เช่นเดียวกัน หลังจากการออกเดินทางไปสัมผัสธรรมชาติ ท่องเทีย่ วป่ าชายเลนยะหริ่ง (อ.ยะหริ่ง จ.ปัตตานี) สถานทีท่ ่องเทีย่ วเชิงอนุ รกั ษ์ทย่ี งั คงอุดมสมบูรณ์มากทีส่ ุดแห่งหนึ่งใน 3 จังหวัด ชายแดนภาคใต้ในครัง้ ทีแ่ ล ้ว ครัง้ นี้เราจะพาทุกท่านไปออกก�ำลังกายเพือ่ สุขภาพกัน ซึง่ การออก ก�ำลังกายเพือ่ สุขภาพในปัจจุบนั หากมองทัว่ ไปเราจะสามารถเห็นได้วา่ เริ่มเป็ นทีน่ ิยมและแพร่ หลายในหลากหลายกลุม่ บุคคล ตัง้ แต่กลุม่ เด็ก วัยรุ่น หรือกลุม่ ผูใ้ หญ่เอง รวมถึงการควบคุม อาหารและการหากิจกรรมเพือ่ การเคลือ่ นไหวร่างกาย ก�ำลังกลายเป็ นเทรนด์ใหม่ทเ่ี ชิญชวนให้ ทุกคนหันมาดูแลรักษาสุขภาพร่างกายกันมากขึ้น ซึง่ หากนับตัง้ แต่ปีทแ่ี ลว้ กิจกรรมกีฬายอด ฮิตส�ำหรับประชาชนชาวไทยส่วนใหญ่ คงไม่พน้ กิจกรรมการปัน่ จักรยาน เพราะ นอกเหนือจาก ประโยชน์ทม่ี ากมายทีไ่ ด้จากการปัน่ เช่น ท�ำให้ประสิทธิภาพของสมองดีข้นึ สุขภาพจิตดี กล ้าม เนื้อแข็งแรงขึ้น หรือการช่วยลดอาการข้อเสือ่ ม เป็ นต้นแล ้ว ยังส่งเสริมให้เกิดการเกาะกลุม่ กัน
20
มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)
เป็ นชุมชนของนักปัน่ จักรยานในหลากหลายรูปแบบและหลายระดับ โดยครัง้ นี้เรายังคงอยู่กนั ทีอ่ ำ� เภอยะหริ่ง จังหวัดปัตตานี ซึง่ เราจะพาทุกท่านไปร่วมปัน่ จักรยานและรูจ้ กั กับกลุม่ นักปัน่ จักรยานของต�ำบลยามู อ�ำเภอยะหริ่ง จังหวัดปัตตานี กลุม่ ทีม่ ชี ่อื ในนาม “ยามูแฟมิล”่ี หรือ ครอบครัวนักปัน่ จักรยานยามู ทีต่ อนนี้นบั เป็ นกลุม่ นักปัน่ จักรยานขนาดใหญ่ทม่ี สี มาชิกในการ ร่วมปัน่ และออกทริปด้วยกันมากทีส่ ุดในจังหวัดปัตตานี มีสมาชิกรวมอยู่กว่า 200 ชีวติ 1 ปี กบั 2 เดือน คือ ระยะเวลาทีค่ รอบครัวนักปัน่ จักรยานยามูได้เริ่มรวมกลุม่ ก่อตัง้ และชวนกันออกปัน่ กันอย่างจริงจัง มีความตัง้ ใจเริ่มแรกเพียงเพือ่ ส่งเสริมและชวนกันมาดูแล สุขภาพของกันและกัน จนเพิม่ ระดับตามกาลเวลามาถึงการปัน่ เพือ่ สร้างความสัมพันธ์ท่ดี ใี น หมูพ่ น่ี อ้ งและชุมชน ด้วยการจัดกิจกรรมเพือ่ ดึงดูดความสนใจ สร้างแรงผลักดัน ให้ประชาชน ได้หนั มาออกก�ำลังกายกันอย่างสม�ำ่ เสมอ เช่น การชักชวนไปร่วมปัน่ รายการการกุศล ปัน่ ไป เพือ่ ร่วมบริจาคให้กบั งานบุญ หรือศาสนสถาน ปัน่ ไปบริจาคเพือ่ ช่วยเหลือเด็กก�ำพร้า เป็ นต้น ซึ่งเหล่านี้ ครอบครัวนักปัน่ ยามูมกั จะให้ความส�ำคัญและไปเข้าร่วมกันเป็ นประจ�ำเกือบทุก เดือน ทีส่ ำ� คัญในทุกเช้าวันเสาร์ ก็จะร่วมกันปัน่ ออกจากบ้านในเวลาเช้าตรู่ มีจดุ หมายปลาย ทางอยู่ทห่ี าดตะโล๊ะสะมิแล ต�ำบลแหลมโพธ์ ระยะทางไปและกลับประมาณ 20 กิโลเมตร เพือ่ ไปพบปะสังสรรค์และอัพเดทสถานการณ์ความเคลือ่ นไหวเกี่ยวกับกิจกรรมทีน่ ่าสนใจ รวมถึง รับประทานอาหารเช้าและดืม่ กาแฟด้วยกัน ก่อนจะแยกย้ายไปในยามสาย เป็ นกิจวัตรประจ�ำ สัปดาห์ทจ่ี ะช่วยสร้างความรัก ความกลมเกลียวในหมู่พน่ี อ้ ง สร้างเสียงหัวเราะและความสุข ไปพร้อมกัน ด้วยความร่วมมือของคนในชุมชนเป็ นหลัก และเสริมทัพสนับสนุนกิจกรรมจาก องค์กรทัง้ ภาครัฐและเอกชน ด้วยสิง่ นี้หากมองผลลัพธ์ทไ่ี ด้เป็ นภาพใหญ่ เราจะสามารถเห็น
ได้ถงึ วงจรคุณภาพ (ชีวติ ) ทีต่ อบโจทย์ในวง กว้าง แม้จะมีขนาดเล็ก แต่สง่ ผลถึงตัวบุคคล ของนักปัน่ ทีไ่ ด้สุขภาพดีและห่างไกลจากโรค ภัยไข้เจ็บ สมาชิกในครอบครัวก็มคี วามสุข ตามมาอีกด้วย รวมถึงชุมชนและสังคมภาพ รวมก็ได้ประโยชน์จากการปัน่ จักรยานเช่นกัน อย่างการพัฒนาปรับปรุงภูมทิ ศั น์เพือ่ การท่อง เทีย่ วมากยิง่ ขึ้น และได้สง่ เสริมให้คนในชุมชน มีรายได้เพิม่ ขึ้นอีกด้วย จากเรื่องราวในการปัน่ จักรยานของ กลุม่ นักปัน่ จักรยานยามูแฟมิลใ่ี นครัง้ นี้ ทางผู ้ เขียนหวังเป็ นอย่างยิง่ ว่า อย่างน้อยจะสามารถ สร้า งแรงกระเพื่อ มให้เ ราได้ห นั มาดู แ ลตัว เอง หรือจะเริ่มรวมตัวกันสร้างสรรค์สงั คมที่ สวยงามด้วยสองเท้าทีร่ ่วมกันปัน่ ทีละเล็กทีละ น้อย ให้ได้วถิ สี ุขภาวะในแบบฉบับทีง่ า่ ยดาย ส�ำหรับเรา
21