สุขสาระฉบับที่ 125

ดีซ่าน.....6 รู้จักไทหุย (มุสลิม) ในสิบสองปันนา.....10 กองทุนซะกาตเชียงใหม่.....12 ปาราสิต.....18 ปีที่ 11 ฉบับที่ 125 ประจ�ำเดือน พฤษภาคม 2557

มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)

WWW.Muslim4health.or.th

ไทหุย (หน้า 10) ปีที่ 11 ฉบับที่ 125 พฤษภาคม 2557

วันนี้เราได้ยนิ ค�ำว่า “คอร์รปั ชัน่ ” ถี่ มากขึ้นเรื่อยๆ หลายๆ คนพูดถึงด้วยความ รังเกียจ หลายคนพูดเหมือนปลง และอีก หลายคนอยากช่วยกันก�ำจัด

ผูร้ ูบ้ อกว่าสังคมไทยเป็ นสังคมที่ สนองให้มกี ารคอร์รปั ชัน่ ก็เพราะว่าเรามี “ผูใ้ หญ่” และเรารูส้ กึ มีอำ� นาจ เมือ่ สามารถ พูด คุ ย กับ ญาติมิต รเพื่อ นฝู ง ว่า เรารู จ้ กั ผูใ้ หญ่คนนัน้ หรือผูใ้ หญ่คนนี้ กลายว่าเรา เป็ นเด็กมีเส้น และพยายามมี “เส้น” ทีใ่ หญ่ ขึ้นเรื่อยๆ

“ผูใ้ หญ่” ในทีน่ ้ ี ไม่ใช่พน่ี อ้ ง เพือ่ น ฝูง ทีม่ นี ำ�้ ใจสนับสนุนเราในหนทางทีด่ งี าม ถูกต้องตามกฎหมายและศีลธรรม แต่หมาย ถึง เพือ่ นฝูง พีน่ อ้ ง หรือบุคคลอืน่ ทีส่ ามารถ สนับสนุนเราในหนทางทีผ่ ดิ ปกติ อาจจะไม่ ผิดกฎหมาย แต่ ก็ใช้หน้าที่ของเขาให้ผล ประโยชน์แก่เราข้ามหัวคนอืน่ ๆ ไป ทัง้ ทีเ่ รา ไม่มสี ทิ ธิ์ในประโยชน์นนั้ ๆ

ของเยีย่ ม...

“ผูใ้ หญ่” เช่นนี้ เกิดขึ้นเพราะความ เข้าใจผิดของผูม้ อี ำ� นาจหน้าที่ ตัง้ แต่ยคุ แรก จนถึงปัจจุบนั ที่เข้าใจไปว่ามีหน้าที่เพียง บ�ำบัดทุกข์บำ� รุงสุข เมือ่ ชาวบ้านมีทกุ ข์ทไ่ี ม่ สามารถแก้ไขได้ในวิถปี กติ จึงจ�ำต้องไป ขอความช่วยเหลือจาก “ผูใ้ หญ่” เมือ่ บารมี ผูใ้ หญ่คนแรกไม่ได้ผล ก็จำ� ต้องพึง่ ผูใ้ หญ่ ทีม่ บี ารมีสูงกว่า จนถึงสูงขึ้นไปเรื่อยๆ และ เป็ นธรรมเนียมเมือ่ จะเข้าหา “ผู ้ใหญ่” จ�ำเป็ น ต้องมีของติดไม้ตดิ มือไปเยีย่ ม และสิง่ ของ เหล่านัน้ ก็ตอ้ งสมกับบารมี…ไม่ใช่เพียงส้ม เขีย วหวานหนึ่ งกิโลหรือ สองกิโล ที่ดูจะ เป็ นการไม่ให้เกียรติ?

สิ่งของที่ติดไม้ติดมือเช่นนี้เองที่ เป็ นจุดเริ่มต้นให้ “ผูใ้ หญ่” ทีต่ ดิ อยู่ในวังวน ของความอยากได้อยากมี ก็มกั จะมองหา สิง่ ของติดไม้ตดิ มือ..ตามราคาของบารมีไป ด้วย เพือ่ จะได้แผ่บารมีมาคุม้ ครองสมราคา ของเยีย่ ม

ไม่ ไ ด้บ อกให้เ ลิก ซื้อ ของเยี่ ย ม ผู ใ้ หญ่ ท่ีนบั ถือ ผู ท้ ่ีมีบุญคุณ ในหนทาง ดีงาม แต่บอกให้เลิกซื้อของเยี่ยมเพือ่ ผล ประโยชน์ส่วนตน อันผิดทีผ่ ดิ ทาง

ค่ านิยม เช่นนี้กลายเป็ น ระบบ อุปถัมภ์ เพราะไม่เพียงแต่ชาวบ้านเท่านัน้ ที่ตอ้ งพึ่ง พิง “ผู ใ้ หญ่ ” แต่ เ หล่า ผู ใ้ หญ่ ท่ี บารมีตำ� ่ ต้อย ก็ตอ้ งหาผูม้ บี ารมีมากกว่ามา คุม้ ครองดูแล จึงเกิดการแลกผลประโยชน์ ซึง่ กันและกัน

ค่านิยม และธรรมเนียมเก่าเช่นนี้ ควรทีจ่ ะถูกยกเลิก แต่ก็เปล่า..เรายังสลัด มันไม่ออก เรายังนิยมที่จะปฏิสมั พันธ์กบั ผูใ้ หญ่ทม่ี ากด้วยบารมีมากขึ้นเรื่อยๆ

“คอร์รปั ชัน่ ” จึงอยูค่ ู่กบั สังคมไทย ไปอีกนาน...เพราะของเยีย่ มทีส่ มบารมีของ ผูใ้ หญ่คนนัน้ ก็คือสินจ้างที่เรามุ่งหวังผล ประโยชน์ต่อตัวเรา เป็ นจุดเริม่ ต้นของระบบ อุปถัมภ์ นัน่ เอง..

วารสารสุขสาระ เป็นจดหมายข่าวรายเดือนของมูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.) องค์กรไม่แสวงหาผลก�ำไร (Non-Profit Organization) จัดท�ำขึ้นเพื่อเผยแพร่กิจกรรมของมูลนิธิ ที่ได้รับการสนับสนุนจากองค์กร พันธมิตร และการบริจาคจากพี่น้องมุสลิม และเพื่อให้ผู้อ่านได้รับประโยชน์ สูงสุด วารสารสุขสาระ ยังได้แทรกบทความและข่าวสารที่เป็นประโยชน์ต่อสังคม ให้ตระหนักถึงปัญหาทางด้านสุขภาวะ เพื่อจักได้เตรียมตัวป้องกัน

มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.) มุ่งเน้นในการส่งเสริมและสนับสนุนการสร้างจิตส�ำนึกในเรื่องของสุขภาวะและการพัฒนา มีเป้าหมายที่จะ ร่วมพัฒนาสังคมมุสลิมไทยให้มีสุขภาวะที่ดี ทั้งทางกายและใจ ให้มีชีวิตอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่ดี ชุมชนมุสลิมสามารถเป็นตัวอย่างหรือต้นแบบแก่สังคม ไทย สนับสนุนและส่งเสริมให้มุสลิมไทยมีความรู้รอบด้าน มีศักยภาพ สามารถด�ำรงชีวิตอยู่ในโลกที่ก�ำลังเปลี่ยนแปลงได้อย่างมีความสุข ร่วมสร้าง ความเข้าใจอันดีระหว่างสังคมมุสลิมและสังคมไทยทั่วไป ทั้งนี้การท�ำงานทั้งหมดของมูลนิธิฯ ใช้หลักการของศาสนาอิสลามเป็นทางน�ำ

ส�ำนักงานวารสารสุขสาระ – มูลนิธสิ ร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.) เลขที่ 1 หมู่ 13 แขวง/เขตมีนบุรี กทม.10510 โทรศัพท์ 02-517-1309

พิมพ์ที่ : บริษทั ออฟเซ็ท จ�ำกัด เลขที่ 58/434 ซ.รามอินทรา 68 แขวง/เขต คันนายาว กรุงเทพฯ 10230 โทร. 02 918 0096 โทรสาร 02 918 0095 อีเมล์ offset321@gmail.com จดหมายข่าววารสารสุขสาระ

3

ลา คอมรฺ

ฮากีม

ตัวช่วยเลิกบุหรี่ !

เป็ นที่ทราบกันดีอยู่แลว้ การสู บ บุหรี่ไม่ดีต่อสุ ขภาพปอด ระบบทางเดิน หายใจ สร้างริ้วรอยแก่ก่อนวัยให้กบั ผูส้ ูบ และพิษภัยจากควันบุหรี่ยงั เผือ่ แผ่มาถึงคน ใกล ้ตัว โดยไม่เลือก ว่าจะเป็ นเด็ก ผูใ้ หญ่ หญิง ชาย กระทัง่ คนชรา

การเลิกสูบบุหรี่ย่อมท�ำให้สุขภาพ ดีข้นึ แต่เนื่องจากระหว่างเลิกบุหรี่หลายคน รูส้ กึ ว่าปากจะว่าง ก็เลยหาอะไรมาขบเคี้ยว เป็ นผลให้น�ำ้ หนักตัวเพิ่มขึ้น นอกจาก นี้ การสู บบุหรี่นนั้ ยังไปท�ำลายผนังล�ำไส้ ส่งผลต่อการยืดหดตัวของล�ำไส้ จึงท�ำให้ การย่อยและดูดซึมอาหารผิดปกติไป การ ควบคุมอาหารระหว่างการเลิกบุหรี่ จึงเป็ น เรื่องจ�ำเป็ น

อาหารที่ค วรหลีก เลี่ย งระหว่ า ง การเลิกบุหรี่ คือ อาหารประเภทพลังงาน สูง ของทอด แป้ ง น�ำ้ ตาล เป็ นกลุม่ ทีต่ อ้ ง ระวัง เพราะจะท�ำให้นำ�้ หนักตัวเพิม่ ได้งา่ ย โดยเฉพาะกลุ่ม น�ำ้ ตาล หรือ อาหารที่ใ ห้

4

มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)

ความหวาน พบว่า เป็ นสิง่ ทีท่ ำ� ให้เกิดความ รูส้ กึ อยากสูบบุหรี่ได้มากขึ้นด้วย ดังนัน้ จึง ควรเปลีย่ นไปกินอาหารที่มรี สเปรี้ยวแทน จะช่วยเรื่องความรู ส้ กึ ให้ไม่อยากสู บบุหรี่ ได้ดว้ ย นอกจากนี้ ยังพบว่าผูท้ ส่ี ูบบุหรี่ จะ มีปญั หาในเรือ่ งการขาดวิตามินบางประเภท เช่น วิตามินบีรวม แมกนีเซียม ซีลเี นียม ซึง่ เป็ นตัวช่วยเรื่องสารสือ่ ประสาท จึงต้อง ทดแทนในอาหารที่มีวิตามินกลุ่มนี้ เช่ น ธัญพืช ผัก 5 สี เป็ นต้น โดยสามารถกิน เป็ นอาหารว่างระหว่างมื้อไม่ให้ปากว่าง จน เกิดความรูส้ กึ อยากสูบบุหรี่

เพราะว่าผักมีวติ ามินและเกลือแร่ นานาชนิดทีช่ ่วยให้ร่างกายแข็งแรง และผล ไม้รสเปรี้ยวจะมีวติ ามินซีสูง ซึ่งช่วยเสริม สร้างร่างกายและภูมติ า้ นทานในช่วงที่เลิก บุหรี่ อีกเหตุผลหนึ่งคือ ต่อมรับรสของผูท้ ่ี เลิกบุหรี่จะฟื้ นกลับมาท�ำงาน ซึง่ ต่อมรับรส หวานคือต่อมแรกทีท่ ำ� งานได้ ผูท้ เ่ี ลิกบุหรี่ ช่วงแรกจึงมีความรูส้ กึ อยากทานของหวาน

มากขึ้น เมือ่ ทานมาก ทานบ่อยขึ้น น�ำ้ หนัก ตัวก็เพิม่ ขึ้น จึงควรรับประทานอาหารทีม่ รี ส เปรี้ยวเพือ่ กลบต่อมรับรสหวาน ถึง แม้ว่ า ผัก ผลไม้ร สเปรี้ย วทุก ชนิดจะช่วยให้เราเลิกบุหรี่ได้ แต่ท่เี หมาะ สมทีส่ ุดเห็นจะเป็ น “มะนาว” นัน่ เพราะรส เปรี้ยวจัดของมะนาวและรสขมของเปลือก จะท�ำให้ล้นิ มีรสขม ท�ำให้ไม่อยากสูบต่อไป วิธเี ลิกก็ทำ� ได้งา่ ยๆ

โดยหันมะนาวเป็ ่ นชิ้นเล็กๆ ขนาด ที่เ รารับ ประทานกับ เมี่ย งค�ำ อมมะนาว เพื่อดู ดความเปรี้ยวให้หมดก่ อน ใช้เวลา ประมาณ 1 นาที จากนัน้ เคี้ยวช้าๆ ให้เปลือก ละเอียดละลายไปในปาก และดื่มน�ำ้ ตาม หรือจะกลืนน�ำ้ ลายก็ได้เพื่อให้เหลือความ ขมจางๆ ในปาก โดยสามารถท�ำได้ตลอด ทัง้ วันทันทีทร่ี ูส้ กึ อยากสูบบุหรี่ ทีม่ า http://www.manager.co.th www.ciggyfree.com นิตยสาร ชีวจิต

สมุย

สมุนไพรกับดีซ่าน

“แดนดิไลอัน” หรือทีบ่ างท่านเรียก ว่า “แดนดิไลออน” เป็ นวัชพืชสูงประมาณ 6-10 นิ้วขึ้นได้ทวั ่ ไป เป็ นพืชเมืองหนาว พบได้ทงั้ ในยุโรป เอเชีย และอเมริกาเหนือ แต่ ไม่พบในเมืองไทย มีการน�ำมาใช้เป็ น สมุนไพรมาตัง้ แต่อดีตส�ำหรับผูท้ ่มี ปี ญั หา เกี่ยวกับสุขภาพของตับ ถุงน�ำ้ ดี ไต และ ข้อต่อรวมถึงผูท้ ่รี ะบบย่อยไม่ดีและไวรัส ตับอักเสบ นักวิทยาศาสตร์พบว่าในใบของ แดนดิไลอันมีเบต้าแคโรทีนสูงมาก คือ มี วิตามินเอสู งถึง 14,000 หน่ วยสากลต่ อ พืช 100 กรัม ท�ำให้แดนดิไลอันมีสารต้าน อนุมลู อิสระสูงมาก ประเทศอังกฤษให้การ รับรองเป็ นยารักษาโรคตับมาตัง้ แต่ศตวรรษ ที่ 16 มีสรรพคุณเป็ นยา เนื่องจากอุดมไป ด้วยสารอาหาร ที่มปี ระโยชน์ต่อร่ างกาย เป็ นสมุนไพรต้านอนุ มูลอิสระที่มฤี ทธิ์แรง ช่วยบ�ำรุงรักษาตับ ถุงน�ำ้ ดี ให้ทำ� งานได้ดี และมีประสิทธิภาพในการท�ำงานลา้ งพิษให้ ร่างกาย ลา้ งพิษทางเดินอาหารและล�ำไส้ท่ี เกิดจากการรับประทานอาหารจ�ำพวกเนื้อ ไขมัน อาหารทอด กาแฟ ยารักษาโรค มี ฤทธิ์ตา้ นมะเร็งเต้านม รักษาโรคตับอักเสบ อาการบวมของตับ ดีซ่าน

แดนดิไลอันมีเกลือโปแตสเซียม สูงมาก จึงมีผลในการเสริมภูมติ า้ นทาน ใน ขณะเดียวกันแดนดิไลอันมีสารแมนนิทอล

ค่อนข้างสูง โดยเฉพาะต้นทีข่ ้นึ ในฤดูใบไม้ ผลิ จึงมีฤทธิ์เป็ นยาขับปัสสาวะอย่างแรง แต่เพราะมี โปแตสเซียมสูง การขับปัสสาวะ ทีเ่ กิดขึ้นจึงไม่ทำ� ให้ร่างกายเสียโปแตสเซียม เหมือนกับยาขับปัสสาวะตัวอืน่ ๆ การดืม่ ชา จากใบและรากของแดนดิไลอันจะช่วยลด ความดันเลือด แต่ถา้ ใช้ใบสดๆ คัน้ เอาน�ำ้ มาดืม่ ยิง่ มีฤทธิ์ขบั ปัสสาวะทีแ่ รงกว่า

แดนดิไ ลอัน มีส ารชื่อ ยู เ ดสมา โนไลด์ (Eudesmanolides) ท�ำให้ “ใบ” มีรสออกขมๆ สารตัวนี้มฤี ทธิ์กระตุน้ ท�ำให้ อยากอาหาร ยัง มีส ารไกลโคไซด์ เช่ น ลูเตอีน (Lutein) ไวโอแลกแซนติน (Violaxanthin) เทอร์ปีนอยด์ (Turpenoid) โคลีน (Choline) และธาตุเหล็ก

“ราก” มีรสขม เป็ นยาบ�ำรุงตับ เร่ง การขับน�ำ้ ดีและช่วยย่อยไขมัน ช่วยรักษา อาการอักเสบของข้อ รักษาเกาต์ ใช้เป็ นยา ระบายอ่อนๆ และช่วยควบคุมระดับน�ำ้ ตาล ในเลือด ในผูป้ ่ วยโรคตับ หากกินน�ำ้ ซุปราก แดนดิไลอันใส่ใบซอเรลและไข่แดง จะช่วย ลดอาการเลือดคัง่ ในตับ ซึง่ มักจะเป็ นในโรค ตับอักเสบเรื้อรัง จึงช่วยลดอาการอาหารไม่ ย่อย ท้องอืด แน่นท้อง ได้ดี

“ดอก” มีสารเฮเลนิน (Helenin) เบต้าแคโรทีน และวิตามินบี 2 วารสารการ แพทย์อเมริกนั ระบุวา่ เฮเลนินในดอกของ แดนดิไลอันสามารถรักษาอาการตามองไม่

เห็นในเวลากลางคืนได้ดี

นอกจากแดนดิไ ลอัน แล ว้ ยัง มี “แรดิชด�ำ” พืชเมืองหนาวอีกชนิดหนึ่ง จัด อยู่ในตระกูล กะหล�ำ ่ มีคุณค่าทางอาหาร สูง ช่วยป้ องกันเลือดออกตามไรฟัน กระตุน้ ปัสสาวะ เป็ นยาระบายอ่อนๆ รักษาโรค ระบบทางเดิน หายใจ โรคดีซ่ า น มีก รด อะมิโนทีม่ สี รรพคุณยับยัง้ การเจริญเติบโต ของเนื้องอกและมะเร็ง ช่วยท�ำให้เลือดลม ดี และการไหลเวียนของโลหิตดีข้นึ นิยมน�ำ มารับประทานสดในสลัด ต้มซุป ต้มจืด

จากต�ำราจีน “มันเทศ” เป็ นแหล่ง คาร์โ บไฮเดรตชัน้ เยี่ย มที่ใ ห้พ ลัง งานสู ง โดยมันเทศ 1 ขีด จะให้พลังงานถึง 90 แคลอรี และไม่ก่อให้เกิดพิษต่ อร่ างกาย เหมือนอาหารทีแ่ ปรรูปจากแป้ งหรือน�ำ้ ตาล แบบอืน่ ๆ มันเทศมีวติ ามินบี 2 และโฟเลต สูงรองลงมาจากผักใบเขียว วิตามินซีบำ� รุง เนื้อเยื่อในร่ างกายและช่วยให้ร่างกายดู ด ซึมแคโรทีนอยด์ได้ดีข้ นึ มันเทศมีเส้นใย อาหารสู ง จึงกินเพื่อควบคุมน�ำ้ หนักได้ดี ช่วยบรรเทาอาการท้องผูก ลดอัตราเสี่ยง ของโรคมะเร็งล�ำไส้ใหญ่ มันเทศมีฤทธิ์เย็น รสหวาน มีสรรพคุณแก้ทอ้ งผูก ช่วยย่อย อาหาร แก้กระหาย –ช่วยปรับสภาพเลือด บ�ำรุงร่างกายโดยทัว่ ไป บ�ำรุงก�ำลัง บ�ำรุง กระเพาะ เลือด ม้าม - ป้ องกันโรคต้อกระจก ตาบอดกลางคืน รักษาเบาหวาน แก้โรค จดหมายข่าววารสารสุขสาระ

5

ริมคลอง ดีซ่าน ป้ องกันโรคหัวใจและมะเร็ง- ใบ แก้ แผลไฟไหม้ แก้ผน่ื คัน ตุ่มพุพอง

การกิ น มั น เทศโดยไม่ ป อก เปลือ กจะได้ร ับ สารอาหารมากขึ้น โดย เฉพาะเบต้า แคโรทีน และเส้น ใยอาหาร ชนิดไม่ละลายน�ำ้ ที่พบมากบริเวณเปลือก เบต้า แคโรที น ในมัน เทศไม่ เ พี ย งเป็ น ประโยชน์ต่อสุขภาพดวงตาและผิวพรรณ แต่ ยงั ท�ำงานร่ วมกับสารแคโรทีนอยด์อีก หลายชนิด สามารถลดความเสีย่ งของโรค ข้อ อัก เสบได้ นอกจากนัน้ อีก กว่ า ครึ่ง ของเส้นใยในมันเทศคือ เพกติน เส้นใยที่ ละลายน�ำ้ ได้ ซึ่งมีคุณสมบัติช่วยควบคุม คอเลสเตอรอลในกระแสเลือด มันเทศจึง เป็ นอาหารทีด่ ตี ่อสุขภาพหัวใจอีกชนิดหนึ่ง

ส ถ า บั น วิ จั ย โ ภ ช น า ก า ร มหาวิทยาลัยมหิดล พบว่า ใบมันเทศมี เบต้าแคโรทีน 862.64 ไมโครกรัม ขณะที่ ในหัวมีเพียง 175 ไมโครกรัม ศูนย์วจิ ยั พืช ผักแห่งเอเชียจึงจัดล�ำดับให้ใบมันเทศ อยู่ ในกลุ่มของพืชผักที่อุดมสมบูรณ์ทางสาร อาหาร และยกย่องให้เป็ นราชินแี ห่งผัก เลย ทีเดียว

ต�ำราจีนยังแนะน�ำ “แตงกวา” ที่ สามารถกินผลอ่ อนเป็ นผักสดหรือน�ำมา ประกอบอาหารแล ้วผลแก่ยงั น�ำมาประกอบ อาหารได้หลายอย่าง เช่นกัน ส่วน รากน�ำ

6

มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)

มาต้มน�ำ้ ดืม่ เป็ นยาระบายและท�ำให้อาเจียน ดอกตากแห้งต้มน�ำ้ ดื่มแก้โรคดีซ่าน หรือ บดเป็ นผงพ่นแผลในจมูกผลเป็ นยาระบาย ช่วยขับปัสสาวะ ขับเหงือ่ และน�ำ้ นม ส่วน เมล็ด ช่วยขับปัสสาวะและแก้ไอ น�ำ้ มันจาก เมล็ดน�ำมาประกอบอาหารได้เช่นกัน

ต�ำราไทย แนะน�ำหญ้าดอกขาวใช้ ทัง้ ต้น ช่วยแก้ไข้ แก้ไอ ดีซ่าน ปัสสาวะรด ทีน่ อน ใบสด แก้กลากเกลื้อน เรื้อนกวาง และยังช่วยเลิกบุหรีไ่ ด้โดยน�ำไปเคี่ยว ใช้ใน ลักษณะอมแล ้วดืม่ ก่อนการสูบบุหรี่ทกุ ครัง้ จะช่วยท�ำให้รสชาติของบุหรี่เปลีย่ นไปทันที หลังการใช้ครัง้ แรกและครัง้ ต่อ ๆ ไป ท�ำให้ ไม่อยากสูบบุหรีใ่ นทีส่ ดุ และลดจ�ำนวนมวน บุหรี่ทส่ี ูบต่อวันได้อย่างรวดเร็ว ไม่วา่ จะสูบ หนักหรือเบามาก่อนก็ตาม ทีม่ าhttp://www.4life-network.com http://biogrow.co.th http://www.vegetweb.com http://www.thaikasetsart.com https://www.facebook.com/HomeatMekong http://prayod.com http://treeofthai.com http://health.kapook.com

ท่องโรค

ดีซ่าน (jaundice) เป็ นภาวะซึ่ง ผิวหนัง เยือ่ บุตาขาว และเยือ่ บุต่างๆ มีสี เหลืองผิดปกติ จุดทีส่ ามารถสังเกตเห็นได้ ง่ายๆได้แก่ ตาขาว ริมฝี ปาก และผิวหนัง เกิดจากสารบิลริ ูบนิ สะสมในเลือดสูง สาร บิลริ ูบนิ เป็ นสารที่ได้รบั จากการแตกสลาย ของเม็ดเลือดแดงมีสเี หลืองจะถูกกรองออก จากกระแสเลือดทีต่ บั และขับออกมากับน�ำ้ ดี น�ำ้ ดีจะถูกส่งไปที่ลำ� ไส้เล็กส่วนต้นและขับ ออกจากร่ างกายพร้อมกับอุจจาระ ท�ำให้ อุจจาระมีสเี หลืองในภาวะปกตินำ�้ ดีจะถูก ขับออกจากร่างกายตลอดเวลา หากสารบิลิ รูบนิ มีปริมาณในร่างกายมากเกินไปจะท�ำให้ ร่างกายเป็ นดีซ่านได้

ดีซ่านจึงเป็ นอาการไม่ใช่โรค แต่ บ่อยครัง้ เรียกว่า โรคดีซ่าน อาการดีซ่าน มัก มีส าเหตุเ กิด จากโรคของตับ หรือ ทางเดินน�ำ้ ดี แต่สามารถพบ เกิดจากสาเหตุอ่ืนๆ ได้ ดีซ่านพบได้ใน ทุกอายุ ตัง้ แต่แรก เกิ ด ไปจนถึง ผู ส้ ู ง อายุ โดยพบได้ใกลเ้ คียงกันทัง้ ใน ผูห้ ญิงและในผูช้ าย

สาเหตุท่ีพบบ่อยในเด็ก ได้แก่

1. ในเด็กปกติแรกเกิด โดย เฉพาะเด็ ก คลอดก่ อ นก�ำ หนด ซึ่ง จะ

ดีซ่าน

เหลืองไม่มาก เกิดเพราะตับของเด็กยัง ท�ำงานได้ไม่เต็มที่ จึงยังมีสารบิลริ ู บนิ คัง่ ในเลือดมาก เพราะตับก�ำจัดออกไม่ทนั ซึ่งอาการดีซ่านมักเกิดประมาณวันที่ 2-4 หลังคลอด และจะค่อยๆหายไปเองภายใน 1-2 สัปดาห์

2. โรคทางเดินน�ำ้ ดีฝ่อตีบตันแต่ ก�ำเนิด (Biliary atresia) จึงเกิดการคัง่ ของ น�ำ้ ดีในตับ เพราะน�ำ้ ดีไม่สามารถไหลลงสู่ ล�ำไส้ได้จากท่อน�ำ้ ดีตบี ตัน สารบิลริ ูบนิ จาก น�ำ้ ดี จึงท้นเข้าสู่กระแสโลหิต จึงก่ออาการ ดีซ่าน

3. มารดา และทารกมีเลือดคนละ ชนิด และเป็ นชนิดทีเ่ ข้ากันไม่ได้ ในเลือด ทารกจึ ง มี ส าร ภูมติ า้ นทานที่ ท�ำ ลายเม็ด เลือ ดแดง

ของตนเอง เม็ดเลือดแดงของทารกจึงถูก ท�ำลายเพิม่ ขึ้น สารบิลริ ูบนิ ในเลือดจึงสูงขึ้น จึงก่ออาการดีซ่านได้

สาเหตุทพ่ี บบ่อยในผูใ้ หญ่ ได้แก่

1. โรคติดเชื้อของตับ เช่น โรค ไวรัสตับอักเสบ และ โรคฉี่หนู

2. โรคติดเชื้อบางชนิดทีท่ ำ� ให้เกิด การท�ำลายเม็ดเลือดแดง เช่น โรคไข้จบั สัน่ (มาลาเรีย)

3. โรคตับอักเสบจากผลข้างเคียง ของยาบางชนิด เช่น จากยาบางชนิดในการ รักษา วัณโรค หรือ ยาปฏิชวี นะ บางชนิด

4. โรคตับอักเสบจาก โรคภูมแิ พ้ ตนเอง (ภูมติ า้ นตนเอง)

5. โรคจากมีการอุดตันทางเดิน น�ำ้ ดี น�ำ้ ดีแ ละสารบิลิรู บิน ในน�ำ้ ดีจึง ไม่ สามารถไหลลงสู่ลำ� ไส้ได้ สารบิลริ ู บนิ จึง ท้นเข้าสู่กระแสเลือด เช่น โรคนิ่วใน ถุงน�ำ้ ดี โรคมะเร็งตับ ชนิดเกิดจาก ท่อน�ำ้ ดีในตับ และโรคมะเร็งตับอ่อน 6. โรคเลือดบางชนิด ทีส่ ่งผลให้ เม็ดเลือดแดงมีอายุสนั้ เช่น โรคจีซกิ พีดี (G6PD) และ โรคธาลัสซีเมีย

อาการของดี ซ่ า น อาการจาก สารบิลริ ู บินในเลือดสู ง คือ อาการตัว และตาเหลือ ง และอาการคัน จากสารบิลิ รู บินก่ อการระคายเคืองต่ อ

ผิวหนัง แต่ในเด็กทารก เมือ่ มีบลิ ริ ูบนิ ใน เลือดสูงมาก สารนี้จะซึมเข้าสู่สมอง ก่อให้ เกิด โรคสมองอักเสบ ชนิดไม่ใช่เกิดจากติด เชื้อได้ ทัง้ นี้เพราะในทารก สมองยังเจริญ เติบโตได้ไม่ดพี อ สารบิลริ ูบนิ จึงซึมเข้าสูส่ ม องได้ แต่ในเด็กวัยอืน่ ๆและในผูใ้ หญ่ สมอง สามารถป้ องกันไม่ให้สารนี้เข้าสูส่ มองได้ ดัง นัน้ สารบิลริ ูบนิ จึงก่ออาการทางสมองเฉพาะ ในทารกเท่านัน้

อาการของดีซ่าน จากสาเหตุ เช่น มีไข้ คลื่นไส้อาเจียน ท้องเสีย เมื่อเกิด จากการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบ หรือ มีไข้ สู งหนาวสัน่ เมื่อเกิดจากการติดเชื้อโรคไข้ จับสัน่ หรือ โรคฉี่หนู หรือ จาก ภาวะซีด เมือ่ เกิดจากโรคเลือด

อาการของทารก จากมีสารบิลริ ูบนิ เข้าไปจับในสมอง เช่น ชัก ร้องไห้เสียงสูงผิด ปกติ ซึม นอนทัง้ วัน ไม่ดูดนม กล ้ามเนื้อ แข็งเกร็ง หูหนวกถาวร และเมือ่ โตขึ้น อาจ มีสติปญั ญาด้อยกว่าเกณฑ์

เมื่อ ไปพบแพทย์ แพทย์จ ะซัก ประวัตแิ ละตรวจร่างกายเพือ่ หาสาเหตุของดี ซ่าน โดยการตรวจดูความเหลืองทีต่ าขาว ผู ้ ทีเ่ ป็ นดีซ่านจริงจะมีตาขาวสีเหลือง ผิวหนัง สีเหลืองและอาจมีอาการคันตามผิวหนังร่วม ด้วย การตรวจเพิม่ เติมตัวแรกๆ ก็คอื การ เจาะเลือดดู เม็ดเลือด และการตรวจการ ท�ำงานของตับ เพื่อดู ว่ามีการเหลืองจริง จดหมายข่าววารสารสุขสาระ

7

รุ่งเรือง หรือไม่ และมีลกั ษณะเม็ดเลือดทีผ่ ดิ ปกติ หรือบ่งบอกอะไรหรือไม่ ตรวจเชื้อไวรัสตับ อักเสบ A-B-C ตรวจเชื้อชนิดอืน่ ๆ ท�ำอัลต ร้าซาวด์ตบั และส่วนใกล ้เคียง หากสงสัยนิ่ว ในทางเดินน�ำ้ ดี ท�ำเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ ช่องท้อง หากสงสัยโรคทีเ่ กิดภายในตับหรือ ตับอ่อน นอกจากนี้ยงั มีการเจาะชิ้นเนื้อตับ ตรวจอุจจาระ ฉีดสีท่อน�ำ้ ดี และอืน่ ๆ ซึง่ มีขอ้ บ่งชี้ในการท�ำแยกกันไปตามแต่ละโรค จากนัน้ เมือ่ แพทย์สามารถจ�ำกัดกลุม่ โรคได้ ชัดเจนแล ้วพอสมควร จึงจะอธิบายถึงโรค และแนวทางการรักษาโดยละเอียดต่อไป

อย่างไรก็ดี เราสามารถพบผูท้ ่มี ี ผิวหนังสีเหลืองแต่ตาขาวไม่เหลืองได้ ซึ่ง เกิดจากการมีสารแคโรทีนสะสมที่ผวิ หนัง มักพบในผูท้ ่รี บั ประทานผลไม้ท่มี สี เี หลือง เช่น แครอท มะละกอ หรือฟักทอง เป็ น ประจ�ำ อาการเหลืองจากสารแคโรทีนนี้ สามารถหายได้โดยการงดกินผลไม้ดังกล่าว ความรุนแรงของอาการดีซ่านขึ้นกับสาเหตุ เช่น ไม่รุนแรงเมือ่ มีสาเหตุจากโรคนิ่วในถุง น�ำ้ ดี แต่จะรุนแรงมาก เมือ่ สาเหตุเกิดจาก โรคมะเร็งตับ เป็ นต้น

การป้ องกันอาการดีซ่าน คือ การ ป้ องกันสาเหตุทป่ี ้ องกันได้ ซึง่ ทีส่ ำ� คัญ คือ

• ป้ องกัน การติดเชื้อต่ างๆ ทัง้ แบคทีเ รีย และไวรัส ด้ว ยการรัก ษา สุ ข อนามัยพื้นฐาน

• ไม่ ด่ื ม สุ ร าหรื อ เครื่ อ งดื่ ม

แอลกอฮอล์ทุกชนิด เพือ่ ป้ องกัน โรคตับ แข็ง

• ไม่กนิ ปลาน�ำ้ จืดสุกๆ ดิบๆ หรือ ของหมักดอง เพือ่ ป้ องกันโรคพยาธิใบไม้ตับ ซึง่ เป็ นสาเหตุสำ� คัญของ โรคมะเร็งตับชนิด เกิดจากท่อน�ำ้ ดี

• รักษาและควบคุมโรคต่างๆ ที่ เป็ นสาเหตุ

• ปรึกษาแพทย์ก่อนตัง้ ครรภ์ เพือ่ ป้ องกัน โรคธาลัสซีเมีย ของลูกทีจ่ ะเกิดมา ข้อควรระวัง ส�ำหรับผูป้ ่ วยดีซ่าน

ในเด็กทารก ควรรีบน�ำเด็กพบ แพทย์เมือ่ เด็กมีอาการดีซ่านตัง้ แต่แรกเกิด หรือ เด็กมี ตัว ตา เหลืองมาก หรือ มากขึ้น เรื่อยๆ หรือ ตัว ตา เหลือง ไม่ค่อยๆ จางลง ภายใน 1 สัปดาห์ หรือ เมือ่ อาการเกิดร่วม กับความผิดปกติอน่ื ๆ เช่น มีไข้ หรือ เมือ่ มารดามีความกังวลในอาการ

ในเด็ ก วัย อื่ น ๆ และในผู ใ้ หญ่ ควรรีบพบแพทย์เสมอ เมือ่ มีอาการ ตัว ตา เหลือง และภายหลังพบแพทย์แล ้ว ให้รูจ้ กั ดูแลตนเองทีบ่ า้ น โดย

• ปฏิบตั ติ ามแพทย์แนะน�ำ

• พักผ่อนเต็มที่ หยุดงาน หยุด เรียน หยุดออกก�ำลังกาย หยุดเที่ยวตาม แพทย์แนะน�ำ

• กิน อาหาร ดื่ม น�ำ้ ตามแพทย์ แนะน�ำ

• กินยาเฉพาะทีแ่ พทย์แนะน�ำ ไม่

ซื้อยากินเอง

• เลิก ดื่ม สุ ร า และ เครื่อ งดื่ม แอลกอฮอล์ทกุ ชนิด เพราะจะท�ำลายเซลล์ ตับเพิม่ ขึ้น

• พบแพทย์ตามนัดเสมอ และรีบ พบก่อนนัด เมือ่ มีอาการ ผิด ปกติไปจาก เดิม หรือ เมือ่ กังวลในอาการ

• เมือ่ เข้าป่ าต้องป้ องกันการติดเชื้อ มาลาเรียโดยการป้ องกันยุงกัด เมือ่ ต้องย�ำ่ น�ำ้ ต้องสวมรองเท้าเพือ่ ป้ องกันโรคฉี่หนู

• รักษาสุขอนามัยเป็ นอย่างดี เช่น รับประทานอาหารทีร่ อ้ น ใช้ชอ้ นกลาง ล ้าง มือก่อนรับประทานอาหาร ลา้ งมือโดยการ ฟอกสบูห่ ลังจากเข้าห้องน�ำ้

• หลีกเลี่ยงการสัมผัสกับเลือด ของผูป้ ่ วย สารคัดหลัง่ เช่นน�ำ้ ลาย อุจจาระ เพราะอาจจะติดเชื้อไวรัสตับอักเสบ

• ผู ป้ ่ วยและผู ด้ ู แ ลควรรัก ษา อนามัยด้านการขับถ่ายอย่ า งดี อุจจาระ ปัสสาวะของผูป้ ่ วยควรได้รบั การก�ำจัดอย่าง สะอาด เข้าส้วมควรล ้างมือฟอกสบูท่ กุ ครัง้ การปรุงอาหารก็ตอ้ งระวังความสะอาด

• ผูป้ ่ วยไม่ควรกินอาหารปะปนกับ บุคคลอืน่ ในบ้าน เพราะโรคดีซ่าน บางชนิด อาจติดต่อได้ทางอาหารเช่นตับอักเสบ

• ผูท้ ป่ี ่ วยเป็ นดีซ่านหรือเคยเป็ น มาแลว้ ในอดีตไม่ควรบริจาคโลหิตเป็ นอัน ขาด โรคไวรัส ซึง่ อาจอยู่ในร่างกายต่อไป ได้อกี หลายปี และอาจติดต่อไปยังผูอ้ น่ื ได้ ทีม่ า http://www.rachvipamri.com http://th.wikipedia.org/wiki http://www.siamhealth.net http://www.doctor.or.th http://haamor.com http://www.hss.kmutt.ac.th

8

มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)

360 องศา

ฮามิด

คล้าย หน้ามนุษย์

นานถึง 400 ล้านปี เป็ นศัตรูพชื ด้วย การเข้าไปดูด น�้ ำเลี้ยง เช่ น ต้นใบ ขันทอง หนามดอง

แมลง

แ ม ล ง ค ล ้า ย ห น้ า ม นุ ษ ย์ มี คุณลักษณะพิเศษคือ เปลีย่ นรูปร่างให้เข้า กับสภาพแวดล ้อม หรือท�ำให้เกิดความ น่า กลัว เพือ่ ป้ องกันตัวเองให้รอดพ้นจากศัตรู มีช่อื วิทยาศาสตร์วา่ Catacanthus Incar natus Drury อยู่ในวงศ์ Pentatomidae อันดับ Hemiptera

แมลงชนิ ด นี้ เ ป็ น หนึ่ ง ในแมลง กะแท้เป็ นมวนขนาดเล็ก รูปร่างคล ้ายโล่ ตัว ยาว 8-12 มิลลิเมตร หากจับต้องตัวมันจะ

แมลงคล้า ยหน้ า มนุ ษย์มี กระจายอยู่ทวั ่ ไปในจังหวัดทางภาค อีสาน ภาคตะวัน ออก ภาคใต้ข อง ประเทศไทยไปจนถึงประเทศสิงคโปร์ แมลงชนิ ดนี้ น่ าทึ่งก็คือเผ่าพันธุข์ อง มันแจกแจงออกมาได้ถงึ 30 ล้านชนิ ด และสืบสานต่อชีวติ กันมาบนโลกใบนี้

ชิ ม ก่อนเติม

ปล่อยกลิน่ ฉุนเหม็นเขียว บางทีคล ้ายกลิน่ อุจจาระของคน โดยต่อมกลิน่ มีช่องเปิ ดอยู่ บริเวณหลังส่วนท้องทีต่ ดิ กับอก

จากการตรวจสอบใน พิพธิ ภัณฑ์ แมลง กรมวิชาการเกษตร มีแมลงชนิดนี้อยู่ 23 ตัว ตัวแรกจับได้ในกรุงเทพมหานครเมือ่ วันที่ 6 ธันวาคม 2475 ทีม่ าเนกซ์ สเตป http://www.khaosod.co.th/

หวาน มัน

ลด เค็ม

..เพื่อ ลดความเสี่ยงต่อ ความดันโลหิต เบาหวาน เพื่อถนอมหัวใจ ถนอมไตของท่าน

จดหมายข่าววารสารสุขสาระ

9

ต่างแดน

ไทหุย

(มุสลิม) ในสิบสองปันนา

หมู่ บ า้ นหม่ า นล้ว นหุ ย เขต ปกครองตนเองชนชาติไทในสิบสองปั น นา มีรูปแบบการก่อสร้างในแบบจัยเหมิน (เป็ นรู ปแบบการก่อสร้างที่เป็ นเอกลักษณ์ ของจีนโบราน ทีส่ งั เกตได้ชดั คือมีประตูทาง เข้าหมู่บา้ น เป็ นสองชัน้ –ประตูใหญ่ และ ประตูเล็ก) ทางเข้าหมู่บา้ นมีหวั สะพานท�ำ ด้วยทองค�ำ เมื่อเดินไปจนสุดทางสะพาน จะพบประตู ใหญ่ทางเข้ามัสยิดตามแบบ สถาปั ต ยกรรมในวัฒ นธรรมอิ ส ลาม ภายนอกเป็ นสถาปัตยกรรมแบบไท ส่วน ภายในเป็ นแบบมุ สลิม มีประตูกำ� แพงคู่ เป็ นสัญลักษณ์ของหมู่บา้ นที่มองเห็นได้ อย่างเด่นชัด

“ชนชาติ ไ ทหุ ย ” ถู ก ตี ค วามว่ า เป็ นชนชาติไททีน่ บั ถือศาสนาอิสลาม หรือ ชนชาติไทที่มวี ถิ ชี ีวติ ความเป็ นอยู่แบบชน ชาติหุย หรืออาจกล่าวได้ว่าเป็ นชนชาติ ไทในชนชาติหุยหรือชนชาติหุยในชนชาติ

10

มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)

ไทนัน่ เอง

“ไทหุ ย ” คื อ ชนชาติ ท่ีเ กิ ด จาก การแต่งงานระหว่างสองชนชาติไทและหุย ก่อเกิดเป็ นชนชาติใหม่ข้ นึ ซึ่งหากเปรียบ วัฒนธรรมอิสลามเป็ นเหมือนรูปวงกลมแล ้ว วัฒนธรรมชนชาติไทก็คงเป็ นอีกรูปวงกลม หนึ่ง ทีเ่ ข้ามาสอดประสานกัน โดยมีวฒั น ธรรมไทหุยอยู่ตรงกลางระหว่างส่วนที่ทบั ซ้อนกัน ซึง่ วัฒนธรรมไทหุยนี้นอกจากจะ คงไว้ซ่งึ ลักษณะที่โดดเด่นของวัฒนธรรม ต้นแบบอย่างไทและหุยแล ้ว ยังมีการแต่ง แต้มเพิม่ เติมด้วยลักษณะพิเศษทีย่ งั ไม่เคย ปรากฏในวัฒนธรรมต้นแบบอีกด้วย จัด เป็ นเอกลักษณ์พเิ ศษของสองหมู่บา้ นหม่า นลว้ นหุยและหม่านซ่ายหุย เมืองฮาย สิบ สองปันนา มณฑลยูนนาน ประเทศจีน ซึง่ ถือเป็ นเมืองสุดท้ายของประเทศจีนทีแ่ ม่นำ�้ โขงไหลผ่าน และนอกจากนัน้ สถานทีน่ ้ ียงั ถูกใช้เป็ นเส้นทางคมนาคมส�ำคัญในการ

ขนส่งใบชาจากยูนนานไปยังธิเบต (ฉาหมา กู่เต้า) โดยเส้นทางการค้านี้เปรียบเสมือน จุดเชื่อมโยงระหว่างวัฒนธรรม ศาสนาและ ความเชื่อที่แตกต่างกันของทัง้ สองหมู่บา้ น นี้ ดังจะเห็นได้จากทัง้ สองหมู่บา้ นไทหุย ที่น บั ถือ ศาสนาอิส ลามมีก ารสร้า งมัส ยิด ประจ�ำหมู่บา้ น ใช้ภาษาไทลื้อ สวมเสื้อผ้า ไทลื้อ แต่สวมหมวกและผ้าคลุมสีขาว หัน หน้าไปทางทิศใต้ในการท�ำละหมาด ซึง่ สิง่ เหล่านี้ลว้ นถือเป็ นเอกลักษณ์ท่พี เิ ศษและ โดดเด่ น ของหมู่บ า้ น นอกจากนี้ ใ นช่ อ ง ศาสนาของบัตรประชาชนชนชาติไทหุย จะ เขียนค�ำว่า “หุย” ซึง่ คนพื้นทีจ่ ะเรียกกันว่า “ภาซิไท” หรือ “ไทหุยและภาซิ” ซึง่ ในภาษา ไทลื้อหมายถึง “ภาษี” และยังมีความหมาย ตรงกับภาษาไทยอีกด้วย

ประวัตคิ วามเป็ นมาและความแตก ต่างของชนชาติไทหุยถูกบันทึกไว้ในหนังสือ “ชาติพนั ธุ ม์ ณฑลเมืองฮาย”《勐海 县志•民族》โดยเนื้อหากล่าว ว่า “ช่วงระหว่างกลางศตวรรษที่ 13 (ช่วงก่อ ตัง้ ราชวงศ์หยวน) ฮุบเี ล่ (Kubilai Khan) ได้เข้าร่วมกองทัพชนชาติหยุ และได้ตดิ ตาม แม่ทพั ไซยิด (Sayid) และลูกหลานของ

เจนิชา ประพฤทธิ์มล

พ่อค้าไป .....”

และจากบันทึกของหมู่บา้ นหม่าน ล ้วนหุย พ.ศ.1188 (ค.ศ.1826) ก็ได้บนั ทึก ไว้ว่า “เมื่อครัง้ ที่ม่ากือทัว (Getou Ma) พ่อค้าชาวตาหลีม่ า่ ไฮฉิง (Haiqing Ma) และม่าฉิงหลง (Qinglong Ma) ขนเกลือ มายังหมูบ่ า้ น หม่านเจี้ยง ทัง้ สามได้เล็งเห็น ถึงความอุดมสมบูรณ์ของพื้นทีน่ ้ ี จึงขอให้ ผู ใ้ หญ่บา้ นเดินทางไปยังเมืองฮายเพื่อน�ำ เกลือสามถุงใหญ่ ไปมอบแก่ พระยาเมือง ฮายเพือ่ ขอสร้างหมู่บา้ นใหม่ พระยาเมือง ฮาย (พระยาไทลื้อ) ก็รบั เกลือไว้แลว้ มีคำ� สัง่ ให้สร้างหมู่บา้ นใหม่ข้นึ ซึง่ ก็คือหมู่บา้ น หม่านล ้วนหุยนี่เอง ต่อมาม่ากือทัว (Getou Ma) ได้แต่งงานกับอีอ่ นุ๋ หม่าลูกสาวหัวหน้า ไทลื้อ และมีลูกชายด้วยกัน 4 คน ลูกสาว 2 คน โดยบุตรและบุตรีทงั้ หมดได้เข้านับถือ ศาสนาอิสลามเช่นเดียวกับบิดาของพวกเขา”

ประชากรชนชาติหุย มีอยู่ทงั้ ใน เมืองฮายและในสองหมู่บา้ นชนชาติไทหุย หม่านล ้วนหุยและหมูบ่ ้านหม่านซ่ายหุย จาก การส�ำรวจส�ำมะโนครัวประชากรเมืองฮาย เมือ่ ปี 1990 เมืองฮายมีชนชาติหยุ 1,595 คน และชนชาติไทหุยของทัง้ สองหมู่บา้ น นี้มี 577 คน และการส�ำรวจส�ำมะโนครัว ประชากรล่าสุดในปี 2010 เดือนสิงหาคม พบว่า หมูบ่ า้ นหม่านล ้วนหุยมีประชากรชาว ไทหุยอาศัยอยู่ทงั้ สิ้น 70 หลังคาเรือน เป็ น จ�ำนวนประชากร 340 คน ซึง่ ในช่วง 10 ปี

มานี้ ในการแต่งงานมาเป็ นเขย 10 คน จะ มีประมาณ 2 คนทีเ่ ป็ นชนชาติหยุ และเป็ น ชนเผ่าปลัง 1 คน และในระยะ 5 ปี ทผ่ี ่าน มานี้ มีการแต่งเข้ามาเป็ นสะใภ้ 15 คน โดย เป็ นเผ่าจีนวั ่ 1 คน โดยในปัจจุบนั นี้หมูบ่ า้ น หม่านซ่ายหุยมีประชากรทัง้ สิ้น 403 คน คิด เป็ นส�ำมะโนครัวประชากรได้ 80 หลังคา เรือน

ก ล่ า ว ไ ด้ว่ า เ ป็ น ช น ช า ติ ที่ มี เอกลักษณ์และวัฒนธรรมทีโ่ ดดเด่น ทีเ่ กิด จากการผสมผสานจากหลายๆเชื้อชาติ รวม เข้ากันเป็ นชนชาติไทหุย ทัง้ สองหมูบ่ า้ นชน ชาติไทหุยนี้ตงั้ อยู่ห่างจากตัวเมืองเมืองฮาย เป็ นระยะทาง 8 กิโลเมตร และมีรา้ นอาหารที่ เป็ นทีร่ ูจ้ กั กันดีในนาม “ปิ้ งย่าง 8 กิโลเมตร” ซึง่ จัดเป็ นอาหารปิ้ งย่างของจีนทีม่ วี ธิ กี ารปิ้ ง ย่างแบบไทลื้อและแฝงไปด้วยรสชาติพเิ ศษ

ตามแบบฉบับของชนชาติไทหุย ร้านปิ้ งย่าง นี้จงึ ได้รบั ความนิยมทัง้ จากคนในพื้นทีแ่ ละ นักท่องเทีย่ วต่างเมืองทีแ่ วะผ่านมาเทีย่ วชม

เกีย่ วกับผู เ้ ขียน : ศึ กษาระดับ ภาษาจีนมากกว่า 10 ปี ก�ำลังศึกษาระดับ ปริญญาเอก คณะ media and design มหาวิท ยาลัย Shanghai JiaoTong, ปริญญาโท คณะการสอนภาษาจีนส�ำหรับ คนต่ า งชาติ มหาวิ ท ยาลัย เซี๊ย ะเหมิ น , ปริ ญ ญาตรี ม หาวิท ยาลัย ธุ ร กิ จ บัณ ฑิต ย์ เอกจีนธุ รกิจ, อนุ ปริ ญญา เอกภาษาจีน มหาวิทยาลัยหัวเฉียว HSK ระดับ 8

จดหมายข่าววารสารสุขสาระ

11

ส�ำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)

กองทุนซะกาต จังหวัดเชียงใหม่ อีกทางรอดของสังคมมุสลิม เลิศ ชัยค�ำ

กองทุนซะกาต คือการสร้างโอกาส แก่สงั คม โดยหลักการ ทรัพย์สนิ หรือสิ่ง ที่มกี ารครอบครอง ที่ครบเงื่อนไข มีหน้า ที่ท่ีตอ้ งจ่ ายออกไปตามเงื่อนไขประเภท นัน้ ๆ การด�ำเนิ นการที่ผ่านๆมาในจังหวัด เชียงใหม่ ส่วนใหญ่ ยังใช้วธิ กี ารเลือกจ่าย ซะกาตกับบุ คคลใกล้ชิด และบุ คคลทัว่ ไป

ส่วนกลุม่ องค์กร สมาคม มูลนิธิ และนักธุรกิจ ทีป่ ระสบความส�ำเร็จ มีการ ท�ำงานทางด้านซะกาต หลายองค์กรมีการ เฉลีย่ ซะกาตไปยังชุมชนต่าง ๆหลายพื้นที ่ ท�ำให้จำ� นวนซะกาตทีถ่ งึ มือผูร้ บั ซะกาต อาจ ไม่พอเพียงต่อการด�ำเนินกิจกรรม และการ ด�ำเนินชีวติ ได้

การด�ำเนินการในลักษณะนี้ ใช้ วิธสี อบถามข้อมูลกับเจ้าหน้าที่ หรือบุคคล ที่มคี วามคุน้ เคยในพื้นที่เป็ นขัอมูลในการ จ่ายซะกาต มากกว่าการเข้าถึง เข้าหาอย่าง เป็ นระบบ การประกอบสัมมาอาชีพ รวมทัง้ สถานภาพทางครอบครัว รายละเอียดแบบ นี้ อาจเข้าไปส�ำรวจ ตรวจสอบ ไม่ทวั ่ ถึง

12

มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)

“ศู นย์กิจกรรม สสม.ภาคเหนือ แผนงานสร้า งเสริ ม สุ ข ภาวะมุส ลิม ไทย (สสม.)” ได้เล็งเห็นถึงความส�ำคัญในเรื่อง นี้ จึงได้นำ� เสนอวาระ “การจัดตัง้ กองทุน ซะกาต” ขึ้น ในชุม ชน ของสัง คมมุส ลิม เชียงใหม่ ด้วยการให้มีหลายๆภาคส่วน ร่ วมกันแสดงความคิดเห็น เปิ ดประเด็น “กระบวนการ ร่วมแสดงความคิดเห็นจาก กลุม่ คนหลายๆฝ่ าย” ให้มาร่วมกัน สะท้อน ภาพการจ่ายซะกาต ตามสภาพของสังคมที่ ผ่านมา ว่ามีการปฏิบตั กิ นั มาเช่นไร

การประชุมย่อยแต่ละครัง้ มีกลุม่ บุคคล องค์กรหลากหลายในพื้นที่ ให้ความ สนใจร่วมงานน�ำเสนอ หลักการ วิชาการ แนวทางการท�ำ งาน และประสบการณ์ จริงของผูเ้ กี่ยวข้องในแต่ละพื้นที่ โดยให้ ข้อคิดเห็น และเพิ่มการชี้แนะ จึงท�ำให้ กระบวนการต่างๆ สามารถสรุปเป็ นแนวทาง สู่การปฏิบตั จิ ริงได้ การตัง้ กองทุนซะกาต เป็ นการเริ่ม ต้น บนการสืบสานแนวทาง ที่มอี ยู่ ให้สู่การปฏิบตั ิจริง โดยการปรับ

กระบวนการท�ำงาน ให้ครอบคลุม จาก แต่ละชุมชน เป็ นสังคมเดียวกัน โดยอาศัย องค์ก รมัส ยิด เป็ น หลัก หากบางชุ ม ชน มัสยิดไม่สามารถเข้าถึงชุมชนได้ ให้ชุม ชนนัน้ ๆจัดการตัวเอง โดยมีคณะท�ำงาน ติดตาม หาข้อมูล แลว้ น�ำเสนอข้อมูลผูม้ ี สิทธิ์รบั ซะกาตเข้าสูก่ องทุนซะกาต ฯ ได้เลย

นายกวิ น ธร วงค์ ลื อ เกี ย รติ์ ประธานคณะกรรมการอิ ส ลามประจ�ำ จังหวัดเชียงใหม่ และคณะฯ ได้เล็งเห็น ถึงความส�ำคัญ และประโยชน์อนั ยิ่งใหญ่ ของงานครัง้ นี้ จึงได้เปิ ดประชุม และมีมติ แต่งตัง้ ให้คณะกรรมการกองทุนซะกาต ฯ บริหารงาน โดยใช้ ชื่อ “กองทุนซะกาต (บัยตุลมาล) จังหวัดเชียงใหม่” ซึง่ ถือเป็ นอีก หน่วยงานหนึ่งของส�ำนักงานคณะกรรมการ อิสลามประจ�ำ จ.เชียงใหม่ดว้ ย

การเปิ ดตัวโครงการ และการจัด เวทีเสวนาจึงเริ่มต้นขึ้น โดยการขอความ ร่วมมือมัสยิดต่างๆใน จ.เชียงใหม่ จัดหา บุคลากรเข้าร่วมการเสวนาครัง้ นี้ ในหัวข้อ “ซะกาต เพือ่ พีน่ อ้ ง สู่ชมุ ชน เป็ นกองทุน ใหญ่” ซึง่ กองทุนซะกาตฯ ต้องเร่งสร้างความ เข้าใจกับพี่นอ้ งมุสลิมในจังหวัดเชียงใหม่ ทัง้ ผูจ้ ่ายซะกาต และผูม้ สี ทิ ธิ์ได้รบั ซะกาต

ชุมชน และเจ้าหน้าที่ ให้เกิดความเข้าใจใน กระบวนการท�ำงานให้เป็ นไปตามหลักการ และแนวทางปฏิบตั ิ ทีจ่ ะท�ำงานร่วมกันอย่าง เป็ นระบบ โดยกองทุนซะกาต มีแนวทางการ ปฏิบตั ิ ดังนี้

1. กองทุนซะกาตฯ เป็ นผูจ้ ดั เก็บ ซะกาต จากบุคคลทัว่ ไป และวางกรอบ นโยบาย จัด ท�ำ แบบฟอร์ม ข้อ มู ล และ พิจารณาคัดเลือกผูม้ สี ทิ ธิ์ได้รบั ซะกาตจาก ชุมชนในแต่ละชุมชน ทีเ่ จ้าหน้าทีด่ ำ� เนินการ จัดส่งให้..

2. เจ้าหน้า ที่ระดับชุมชน หรือ มัสยิดทีถ่ กู แต่งตัง้ เป็ นผูด้ ำ� เนินการส�ำรวจ จัดเก็บข้อมูลผูม้ สี ทิ ธิ์รบั ซะกาต จัดท�ำบัญชี แยกประเภทตามแบบฟอร์ม เรียงล�ำดับตาม สิทธิ ความจ�ำเป็ น จัดส่งข้อมูลสู่กองทุนซะ กาตฯ

เพื่อสร้างฐานข้อมูลผูท้ ่มี สี ทิ ธิ์ได้ รับซะกาตในแต่ชุมชนอย่างเป็ นระบบ จึง จัดท�ำแบบฟอร์มให้กรอกรายละเอียดแยก เป็ น 4 กลุ่ม คือ กลุ่มเพือ่ ส่งเสริมอาชีพ การสังคมสงเคราะห์ ทุนการศึกษา และ กรณีฉุกเฉิน

การด�ำเนินงานของเจ้าหน้าทีร่ ะดับ ชุมชน ในส่วนข้อมูล ต้องอาศัยระยะเวลา โดยการสร้า งความเข้า ใจในเนื้ อ หาสาระ และ ข้อมูลที่จดั ท�ำขึ้น เช่ น ค�ำถาม ค�ำ ตอบต่างๆ ทีอ่ ยู่ในแบบฟอร์มประเภทนัน้ ๆ กระบวนการท�ำ งาน ที่เ ป็ น กลไกในการ

ขับเคลือ่ นทีด่ ที ส่ี ุด คือ ชุมชน และมัสยิด ซึ่งสามารถเป็ นตัวชี้วดั การบริหารจัดการ กองทุนซะกาตฯ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ หรือล ้มเหลว

การมีเ จ้า หน้า ที่ ที่มีก ารส�ำ รวจ ตรวจสอบ อย่างเข้าถึงข้อมูลของชุมชน ก็ จะเป็ นฐานข้อมูลที่ใหม่เสมอ เมือ่ มีความ ต้องการข้อมูลของกลุม่ คนประเภทต่างๆ ก็

สามารถจัดการได้อย่างทันท่วงที

สิ่งมุ่งหวังของ “กองทุนซะกาต (บัยตุลมาล) จังหวัดเชียงใหม่” จึงอยู่ท่ี การสร้างความเข้าใจ และอาศัยความร่วม มือ จากเจ้า หน้า ที่ข องชุม ชนมุส ลิม ต่ า งๆ ให้มกี ารร่วมงาน และให้เป็ นไปในทิศทาง เดียวกัน..อินชาอัลลอฮฺ

ศู น ย์กิจ กรรม สสม.ภาคเหนื อ แผนงานสร้า งเสริ ม สุ ข ภาวะมุส ลิม ไทย มูล นิ ธิส ร้า งสุ ข มุส ลิม ไทย (สสม.) ร่ ว ม จัด บู ธ ออกหน่ ว ยนิ ท รรศการ เผยแพร่ ประชาสัมพันธ์การท�ำงานของศู นย์ฯ และ รณรงค์ในเรือ่ งของบุหรี่ ข้อห้ามผลเสียผลก ระทบต่อ ชีวติ และทรัพย์สนิ ตรวจสุขภาพ เบื้องต้น โดยเฉพาะการผลักดันโครงการ ซะกาต ทีเ่ กิดขึ้นในจังหวัดเชียงใหม่ ทัง้ นี้

ได้ประสานงานกับ รพ.ต�ำบลในพื้นที่ ร่วม ตรวจสุขภาพ เมือ่ วันที่ 6 มีนาคม 2557 ทีม่ สั ยิด ฮิดายาติล ฟัตตะ บ้านเทอดไทย อ.แม่ฟ้าหลวง จ.เชียงราย ต่อมาในวันที ่ 23 มีนาคม 2557 ร่วมงานเมาลิดนบี ของ มัสยิดอัสฮาดะฮฺ ท่าตอน ต..โปร่งน�ำ้ ร้อน อ.ฝาง จ.เชียงใหม่ โดยได้รบั ความสนใจ จากพีน่ อ้ งทีร่ ่วมงานเป็ นจ�ำนวนมาก จดหมายข่าววารสารสุขสาระ

13

ประจวบจัดหนักลดละเลิกบุหรี่

เมือ่ เร็วๆ นี้ ศูนย์กจิ กรรม สสม. ภาคกลาง เดินหน้าโครงการ ให้คำ� ปรึกษาแก่ผูต้ อ้ งการเลิกบุหรี่ในมัสยิดปลอดบุหรี่ ร่วมกับคณะ กรรมการอิสลามประจ�ำจังหวัดประจวบคีรขี นั ธ์ โดยมีนายประเสริฐ มินิ อิหม่ามมัสยิดอักมาลุลอิ ้ สลาม เลขที่ 838/4 ม.10 ต�ำบลอ่าวน้อย อ�ำเภอเมือง จังหวัดประจวบคีรขี นั ธ์ และนายกอเซ็ม มะลิลี อิหม่าม มัสยิดฮารูณ เลขที่ 363/1 ม.14 ต�ำบลอ่าวน้อย อ�ำเภอเมือง จังหวัด ประจวบคีรขี นั ธ์ พร้อมกรรมการมัสยิดและเยาวชน จัดกิจกรรมเดิน รณรงค์ให้ความรู เ้ กี่ยวกับโทษพิษภัยจากการสู บบุหรี่ในชุมชนโดย รอบมัสยิดและชุมชนและแจกจ่ายเอกสาร แผ่นพับ สติกเกอร์ให้แก่ ผูส้ นใจในชุมชนบริเวณใกลเ้ คียงรอบมัสยิด ซึ่งกิจกรรมนี้เป็ นหนึ่ง ในหลายกิจกรรมของโครงการให้คำ� ปรึกษาแก่ผูต้ อ้ งการเลิกบุหรี่ใน มัสยิดปลอดบุหรี่ ทีด่ ำ� เนินการตัง้ แต่เดือน ม.ค.-มิ.ย.2557

กอจ.ปทุมธานี จดั ใหญ่รวมใจต้านสิง่ มึนเมา

เมือ่ วันที่ 30 มีนาคม 2557 คณะกรรมการอิสลามประจ�ำ จังหวัด ปทุมธานีร่วมกับแผนงานสร้างเสริมสุ ขภาวะมุสลิมไทย ศูนย์กจิ กรรม สสม.ภาคกลาง มูลนิธสิ ร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.) และ องค์การบริหารส่วนจังหวัดปทุมธานี จัดโครงการสมัชชารวมใจเครือ ข่าย สสม. รณรงค์ลดละเลิกสิง่ มึนเมา ยาเสพติดและบุหรี่ (ลา คอมรฺ) ในชุมชนมุสลิม ณ ห้องมัลติมเี ดีย โรงเรียนเทพศิรนิ ทร์คลองสิบสาม ต�ำบลบึงคอไห อ�ำเภอล�ำลูกกา จังหวัดปทุมธานี

14

มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)

นนทบุรฯี จัดโครงการประกาศมัสยิดปลอดบุหรี่ทง้ั จังหวัด

เมือ่ วันที่ 5 เมษายน 2557 คณะกรรมการอิสลามประจ�ำ จังหวัดนนทบุรีร่วมกับแผนงานสร้างเสริมสุขภาวะมุสลิมไทย ศูนย์ กิจกรรม สสม. ภาคกลาง มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.) จัด โครงการประกาศเจตนารมณ์เป็ นมัสยิดปลอดบุหรี่ทงั้ จังหวัด ณ ส�ำนักงานคณะกรรมการอิสลามประจ�ำจังหวัดนนทบุรี อ.บางบัวทอง จ.นนทบุรี โดยมี พ.ต.อ.ธงชัย เย็นประเสริฐ นายกองค์การบริหาร ส่วนจังหวัดนนทบุรี เป็ นประธานพิธีเปิ ด นายดิเรก วันแอเลาะ เลขานุการ กล่าวรายงาน โดยมีนายเชษฐา มะมัย รองผูอ้ ำ� นวยการ ศู นย์กิจกรรมภาคกลางกล่าวชี้แจงความเป็ นมาของโครงการ และ นายอนันต์ วันแอเลาะ ประธานคณะกรรมการอิสลามประจ�ำจังหวัด นนทบุรี เป็ นประธานฝ่ ายอ�ำนวยการและให้การต้อนรับแขกผูม้ เี กียรติ และคณะกรรมการอิสลามประจ�ำมัสยิดในจังหวัดนนทบุรี จ�ำนวน 19 มัสยิด

มัสยิดครบวงจร

เมือ่ วันที่ 4 เมษายน 2557 ทีผ่ ่านมา แผนงานสร้างเสริมสุขภาวะมุสลิมไทย ศูนย์กจิ กรรม สสม.ภาคใต้ตอนกลาง มูลนิธสิ ร้างสุขมุสลิม ไทย (สสม.) มัสยิดนู รุลอิฮสาน (บ้านทับยาง) ม.8 ต.คูหา อ.สะบ้าย้อย จ.สงขลา เข้าร่วมโครงการมัสยิดครบวงจร และในวันดังกล่าวได้มกี าร พัฒนาท�ำความสะอาด จัดภูมทิ ศั น์ รอบๆ บริเวณมัสยิด ตามตารางกิจกรรมของโครงการมัสยิดครบวงจร โดยได้รบั ความร่วมมือจากชาวชุมชน ทับยาง ตลอดจนอิหม่ามและกรรมการมัสยิดเป็ นอย่างดี

จดหมายข่าววารสารสุขสาระ

15

ห้องข่าวมูลนิธิฯ

โครงการสุนตั หมู่

มูลนิธสิ ร้างสุขมุสลิมไทย ร่วมกับส�ำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช) สมาคมแพทย์มสุ ลิม ชมรมแพทย์มสุ ลิมภูมภิ าค คณะ กรรมการอิสลามประจ�ำจังหวัด ชมรมมุสลิมในท้องถิน่ จัดโครงการสุนตั หมูข่ ้นึ ทัว่ ประเทศ ในช่วงปิ ดเทอมใหญ่ ผ่านศูนย์กจิ กรรม สสม.ภาคฯ โดยมีผูป้ กครองทีห่ ่วงใยบุตรหลาน น�ำบุตรหลานเข้าร่วมกิจกรรมตามก�ำหนดการทีไ่ ด้แจ้งไว้

แผนงานสร้างเสริมสุขภาวะมุสลิมไทย เพื่อการพัฒนา ส�ำนักงานส่วนกลาง, โรงเรียนผูน้ �ำสุขภาวะมุสลิมไทย, สือ่ สร้างสุขมุสลิมไทย อาคารคณะเศรษฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โทรศัพท์ 02-2186193 โทรสาร 02-2186194 ศูนย์กจิ กรรมภาคเหนื อ อาคารโรงเรียนจิตรภักดี 80 ถ.หน้าวัดเกตุ ซ.1 ต.วัดเกตุ อ.เมือง จ.เชียงใหม่ โทรศัพท์ 053-247367 ศูนย์กจิ กรรมภาคอีสาน 707/25 หมู่ 12 หมูบ่ า้ นโนนม่วง ซ.อิงมอ 2 ถนนโนนม่วง-มอขอ ต.ศิลา อ.เมือง จ.ขอนแก่น 40000 โทรศัพท์ 08-68513528 ศูนย์กจิ กรรมภาคกลาง อาคารมูลนิธเิ พือ่ ศูนย์กลางอิสลามแห่งประเทศไทย 87/2 ถ.รามค�ำแหง แขวง/เขตสวนหลวง กทม.10240

สุขภาพดี 16

มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)

โทรศัพท์ 02-719-8721 โทรสาร 02-7198717 ศูนย์กจิ กรรมภาคใต้ตอนบน 91 หมู่ ต.ท่าทองใหม่ อ.กาญจนดิษฐ์ จ.สุราษฎร์ธานี 84290 โทรศัพท์ 08-72730648 ศูนย์กจิ กรรมภาคใต้ตอนกลาง อาคารมัสยิดกลางประจ�ำจังหวัดสงขลา ถ.ลพบุรรี าเมศวร์ ต.คลองแห อ.หาดใหญ่ จ.สงขลา 90110 โทรศัพท์ 074-305375 ศูนย์กจิ กรรมภาคใต้ตอนล่าง อาคารวิทยาลัยอิสลามศึกษา มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี อ.เมือง จ.ปัตตานี 94000 โทรศัพท์ 073-350266

เริ่มต้นที่ตัวเรา

อาหารกับสุขภาพ

ดินสอไม้

ผักเหลียง

“ผักเหลียง” ผักพื้นบ้านซึ่งเป็ น ที่กล่าวขานและได้รบั ความนิ ยมกันมาก ในภาคใต้ จัด เป็ นผัก พื้น บ้า นประเภท ไม้ยื น ต้น ขนาดกลางสู ง ประมาณ 1-2 เมตร มีใบเรียวยาว มีมากในแถบจังหวัด ประจวบคีรขี นั ธ์ ชุมพร ระนอง และแทบ ทุกจังหวัดในภาคใต้ ถือว่าเป็ นผักประจ�ำ ถิ่นใต้เลยก็ได้

คุณผูอ้ ่านค่ะ ผักต้นเดียวสามารถ เรียกชื่อได้หลากหลายค่ะ เช่น พังงา ภูเก็ต กระบี่ เรียกว่า “ผักเหมียง” สุราษฎร์ฯ เรียก ว่า “ผักเขรียง” ส่วนทางชุมพร ระนอง ประ จวบฯ เรียกว่า “ผักเหลียง” ดัง้ เดิมของผัก เหลียงขึ้นอยู่ตามป่ าเขา ที่ราบ บางครัง้ ก็ เห็นขึ้น เคียงข้างกับต้นสะตอและต้นยาง ลักษณะของ ผักเหลียงทีอ่ ร่อย คนใต้เขา แนะน�ำว่าให้เลือก ใบทีเ่ ป็ น “เพลาด” คือ ไม่อ่อนหรือไม่แก่จนเกินไป ใบจะออกรส มันและหวานนิดๆ ว่ากันว่าถ้าจะ กินผักเหลียงที่มีรสหวาน อร่ อย จะต้องเป็ นผัก เหลี ย งที่ ข้ ึ น ในร่ ม หรือไม่ก็ตอ้ งหลัง ฤ ดู ฝ น ไ ป แ ล ้ว เพราะเป็ นช่ ว ง ที่ ผ กั เหลีย งเริ่ ม แตกใบใหม่ หลัง จากที่ท ราบข้อ มู ล

เกี่ยวกับผักเหลียงกันแลว้ ลองมาดู กนั สิ ว่าเจ้าผักพื้นบ้านชนิดนี้สามารถน�ำไปปรุง อาหารอะไรได้บา้ ง

เมนู แรกที่แนะน�ำ คือ ไข่เจียว ผักเหลียง สามารถน�ำผักเหลียงทีเ่ ป็ นยอด อ่อนๆ มาใส่ในไข่เจียวได้ ผักเหลียงผัดไข่ ก็มรี สชาติท่ชี วนเจริญอาหารเช่นกัน ส่วน แกงเลียงผักรวมก็ลองใส่ผกั เหลียงเป็ นส่วน หนึ่งผสมรวมกับผักชนิดอืน่ ๆ ก็น่าลองชิม และอีกเมนู ท่แี นะน�ำคือสามารถน�ำมาเป็ น ผักรองห่อหมกได้รสอร่ อยไม่แพ้ผกั ชนิด อื่นเลยทีเดียวค่ะ นอกจากนี้คุณผูอ้ ่านยัง สามารถน�ำมาประยุกต์กบั เมนู อน่ื ๆ ได้ตาม ชอบ

รายงานการศึกษาข้อมูลจากภาค วิช าอุต สาหกรรมเกษตร มหาวิท ยาลัย สงขลานครินทร์ ระบุว่า ผักเหลียงร้อย กรัมหรือหนึ่งขีดไม่ รวมก้านให้ เบต้า

แคโรทีน สูงถึง 1,089 ไมโครกรัมหน่วยเร ตินลั สูงกว่าผักบุงจี ้ นสามเท่ามากกว่าผักบุง้ ไทย 5-10 เท่า และผักเหลียงมีเบต้าแคโร ทีนมากกว่าใบต�ำลึงเสียด้วยซ�ำ ้ ผักทีถ่ อื ว่า เป็ นสุดยอดของแหล่งเบต้าแคโรทีนอีกชนิด หนึ่งคือแครอท ก็ไม่ได้มเี บต้าแคโรทีนมาก ไปกว่าผักเหลียงเลย

เบต้าแคโรทีน เป็ นสารตัง้ ต้นของ วิตามินเอ (โปรวิตามินเอ) มีบทบาทส�ำคัญ ในการรักษาสุขภาพและเพิม่ ระบบภูมคิ มุ ้ กัน ให้แข็งแรง ทัง้ นี้ โดยปกติร่างกายของมนุษย์ เราสามารถเปลี่ย นเบต้า แคโรทีน ไปเป็ น วิตามินเอได้ตามปริมาณทีร่ ่างกายต้องการ นอกจากนี้ยงั ท�ำหน้าที่เสมือนเป็ นสารต้าน อนุ มูลอิสระด้วย เบต้าแคโรทีนเป็ นสารสี ส้ม แต่กลับมองไม่เห็นสีสม้ ในผักเหลียง ก็เพราะมันถูกสีเขียว ของใบผักปกปิ ดไว้ จนหมด กินผักเหลียงจึงให้ทงั้ คุณค่าของ เบต้าแคโรทีนและสารพฤกษเคมีจากผักใบ และผักเหลียงยังให้คุณค่ าของแคลเซียม และฟอสฟอรัสช่วยบ�ำรุงกระดูก ทราบกัน แลว้ นะค่ะว่าเจ้าผักพื้นบ้านชนิดนี้มคี ุณค่า ทางอาหารมากมายเลยทีเดียว

รู จ้ ัก เจ้า ผัก พื้ น บ้า นชนิ ด นี้ กัน แล ้ว เย็นนี้ไปเดินตลาดก็อย่าลืมหาซื้อมา ปรุงอาหารเพื่อเสริมคุณค่าทางอาหารและ ชวนเจริญอาหารหรือเป็ นเมนู ชวนชิมให้กบั สมาชิกทุกคนในครอบครัวของคุณผู ้อ่านกัน นะค่ะ..แต่สำ� หรับคุณผูอ้ า่ นทีอ่ ยูภ่ าคอืน่ ..ถ้า แวะภาคใต้เมื่อใดอย่าลืมมาชิมผักเหลียง กันนะค่ะ.. ข้อมูล http://www.oknation.net/blog/print. php?id=784083 http://www.oknation.net/blog/print. php?id=210499 http://th.wikipedia.org/wiki จดหมายข่าววารสารสุขสาระ

17

พบหมอจินตนา

พญ.จินตนา โยธาสมุทร

โรคที่เกิดจาก

ปาราสิต

นาอี ม เป็ นชายอายุ 48 ปี ท�ำงานเป็ นลูกจ้างกรุงเทพมหานคร เขา มีอาการปวดท้อง ท้องอืด ถ่ายอุจจาระ เหลว บางครัง้ มีลกั ษณะเป็ นมูกปนเลือด และมี อ าการปวดเบ่ ง ปวดถ่ว งคล้า ย อุจจาระไม่สดุ มานาน 4-5 วัน

เมื่อ ไปพบแพทย์ แพทย์ไ ด้ซ กั ประวัตแิ ละตรวจร่างกายแลว้ ได้ขอตรวจ เลือด ตรวจอุจจาระ ปัสสาวะ ส่องกล ้อง ดู ลำ� ไส้ใหญ่ (sigmoid scope) ตัดชิ้น เนื้อจากล�ำไส้ใหญ่ (biopsy) และเอกซเรย์ ล�ำไส้ใหญ่ หลังจากการตรวจ แพทย์อธิบาย ว่า

“จากการตัดชิ้นเนื้อโดยขูดออก มาจากแผลทีม่ ขี อบเขตค่อนข้างชัดเจน พื้น แผลสกปรก ทีอ่ ยูก่ ระจายห่างๆ กัน บริเวณ ล�ำไส้ใหญ่สว่ นปลาย น�ำมาส่องกล ้องดู พบ

ตัวแก่ของปาราสิต Entameba histolytica และจากการเอกซเรย์ลำ� ไส้ใหญ่ พบ แผลมีลกั ษณะคลา้ ยหัวเข็มหมุด และมี ก้อนทูม บริเวณล�ำไส้ใหญ่ส่วนปลาย ซึ่ง สาเหตุมาจากการรับประทานซีสต์ (cyst) ของปาราสิตนี้เข้าไป เมือ่ เข้าไปในร่างกาย แลว้ มันจะกลายเป็ นตัวแก่ ซึ่งมักชอบฝัง ตัวอยู่ในบริเวณล�ำไส้ใหญ่ส่วนต่างๆ จน เกิดแผลเล็กๆ มีการอักเสบ ท�ำให้มอี าการ ปวดท้อง ท้องอืด ถ่ายอุจจาระเหลว อาจ ถ่ายอุจจาระมีมูกเลือดปน ถ้าปาราสิตไป ฝังตัวที่ลำ� ไส้ใหญ่ส่วนปลาย ซึ่งมักจะพบ ได้บอ่ ย จะท�ำให้มอี าการล�ำไส้อกั เสบเรื้อรัง เช่น ล�ำไส้มกี ารบีบเกร็ง อาจมีคล ้ายก้อน จนท�ำให้สงสัยว่าจะเป็ นมะเร็ง...

...ถ้าปาราสิตไปอาศัยอยู่บริเวณ ล�ำไส้ใหญ่สว่ นปลายสุดใกล ้ทวารหนัก มัจะมีอาการปวดท้อง

sigmoid scope

18

มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)

ถ่ายอุจจาระเป็ นมูกเลือดวันละหลายๆ ครัง้ มีอาการปวดเบ่งคลา้ ยถ่ายอุจจาระไม่สุด และถ้าปาราสิตไปฝังตัวทีบ่ ริเวณล�ำไส้เล็ก ส่วนปลาย มักจะท�ำให้มอี าการถ่ายอุจจาระ เป็ นน�ำ้ แบบท้องร่วง แต่ไม่มอี จุ จาระเป็ นมูก เลือด ซึง่ ในกรณีของคุณนัน้ สันนิษฐานได้วา่ ปาราสิตไปฝังตัวอยู่บริเวณล�ำไส้ใหญ่ส่วย ปลายสุดใกล ้ทวารหนัก ซึง่ จะต้องให้การ รักษาโดยใช้ยาฆ่าปาราสิตเช่น เมโทรนิดา โซล (metronidazole) เพือ่ ป้ องกันไม่ให้ เกิดฝี ทต่ี บั ตามมา”

นาอี ม มีอ าการดี ข้ ึน ตามล�ำ ดับ และแพทย์ได้นดั ให้เขามาตรวจร่างกายและ ตรวจอุจจาระซ�ำ้ ในสัปดาห์หน้าต่อไป

เรื่องเล่าจาก สว.

คนริมน�้ำ

ความเป็นห่วงของคนแก่

ขณะที่นอนไกวเปลหลานพลางก็ ท�ำให้หวนนึกถึงอดีตเมือ่ 50 กว่าปี ทผ่ี ่าน มา ตัง้ แต่ จำ� ความได้ขณะนัน้ ข้าวสารถัง ละ 35 บาท ซึง่ ปัจจุบนั ซื้อได้ประมาณ 1 กก. แต่กระนัน้ บางครัวเรือนที่มลี ูกมากก็ ไม่สามารถซื้อได้ คงต้องซื้อปลายข้าวให้ ลูก ๆ กิน ทองค�ำราคา 400 บาท ต่อน�ำ้ หนัก 1 บาท แต่ผูค้ นก็ไม่นิยมซื้อเก็บ เวลา ไปขอสาว ฝ่ ายหญิงมักจะสืบเสาะว่าฝ่ าย ชายมีนากี่ไร่ เพราะสมัยก่ อน การมีท่นี า มากนัน้ ดีเพราะเป็ นพื้นทีส่ ำ� หรับท�ำมาหากิน ในอนาคต ขณะทีน่ ำ�้ มันเบนซินลิตรละ 4-5 บาท น�ำ้ มันดีเซล ลิตรละ 2.50 บาท เรียก ว่าเติมใส่เครื่องเรือหางยาวซึง่ เป็ นเครื่องสูบ เดียวครัง้ ละ 2-3 ลิตร ก็วง่ิ ไปได้หลายกิโล เช่นเดียวกัน ราคาเนื้อวัวก็ กก. ละ 10 บาท ซื้อ 1 ขีดก็สามารถแกงเผ็ดทานได้ 1 มื้อ สบาย ๆ

การเดินทางในสมัยก่อนก็ใช้การ เดินเท้าเป็ นส่วนใหญ่ เดินไปตามทางเดิน ใต้ร่มไม้ พลางหายใจเอาออกซิเจนทีต่ น้ ไม้ ใหญ่ ค ายออกมา ท�ำ ให้ไ ม่ รู ส้ ึ ก เหนื่ อ ย และสามารถเดินได้ระยะทางไกล ๆ ขณะ เดียวกันก็ทกั ทายเพื่อนฝูง ผูห้ ลักผูใ้ หญ่ ที่พบเจอถ้าขี้เกียจเดินก็นงั ่ เรือหางยาวไป

ตามล�ำน�ำ้ เจ้าพระยาสูดอากาศบริสุทธิ์ และ สัมผัสลมเย็นชื่นใจและกลิน่ สะอาดของน�ำ้ ได้อย่างเต็มปอด โดยเสียค่าโดยสารเพียง คนละ 2 บาท

ความสัมพันธ์รกั ใคร่กลมเกลียว กันของผู ค้ นก็เป็ นไปด้วยความบริสุทธิ์ ใจ ไม่มีเล่หเ์ หลี่ยมแฝงเร้น ถึงแม้จะ อยู่คนละศาสนากันก็ตาม บางคนรักกัน เสมือนญาติ ยามเจ็บไข้ได้ป่วย หรือเสีย ชีวิตก็ไปเยี่ยมเยียนเพื่อให้กำ� ลังใจกัน ด้วยความจริงใจ ยามว่างจากการท�ำนาก็ จะไปมาหาสูก่ นั นั่งเล่นหมากรุ กด้วยกัน นั่งจิบกาแฟด�ำ คุยกันได้เป็ นครึ่งค่อนวัน ยามขัดสนเงินทองก็สามารถหยิบยืมกัน ได้ และทีส่ ำ� คัญจะช่วยเป็ นหูเป็ นตาดูแล ลูกหลานของกันและกันไม่ให้ออกนอกลู่ นอกทาง

ผู อ้ าวุโสสมัยก่ อนก็เป็ นที่นบั ถือ และให้เกียรติจากบรรดาเยาวชน และลูก หลาน ผูใ้ หญ่สามารถเรียกมาว่ากล่าวตัก เตือนได้ ไม่ว่าจะเป็ นลู กหลานใครก็ตาม ซึ่งเยาวชนเหล่านัน้ ก็จะเชื่อฟัง ไม่โต้เถียง

ฉะนัน้ ผูใ้ หญ่สมัยก่อนจะต้องประพฤติตวั เป็ นแบบอย่างทีด่ ี จะพูดอะไรก็ตอ้ งคิดแล ้ว คิดอีก เพราะถ้าพูดผิด หรือแนะน�ำตักเตือน ผิดก็จะเป็ นผลเสียแก่เยาวชนได้

เป็ นทีน่ ่าเสียดายทีส่ ง่ิ ดี ๆ หลาย อย่ า งที่ ก ล่ า วมาข้า งต้น เยาวชนในยุ ค ปัจจุบนั ไม่มโี อกาสได้สมั ผัส ซึง่ นับเป็ นพระ กรุณาจากพระผูเ้ ป็ นเจ้าทีท่ รงให้ผูเ้ ขียนได้ เกิดมาในยุคทีค่ วามเสือ่ มทรามของสังคมยัง มีไม่มาก และได้มโี อกาสประสบกับสิง่ ดี ๆ ในอดีต ขณะเดียวกันก็อดสงสารเยาวชน ในยุคปัจจุบนั ไม่ได้ ทีพ่ วกเขาเกิดมาในยุค ทีส่ งั คมเสือ่ มทรามลงอย่างมาก และไม่รูว้ า่ พวกเขาจะประสบกับสิง่ เลวร้ายใด ๆ ทีจ่ ะ ถาโถมมาสู่ชวี ติ พวกเขาอีก และถ้าพวกเขา ไม่มภี มู คิ มุ ้ กันทีด่ ี พวกเขาก็มโี อกาสถูกลาก จูงลงสู่หายนะได้

ผู ใ้ หญ่ ใ นปัจ จุบ นั ต้อ งช่ ว ยกัน สร้างภูมคิ ุม้ กันแก่บรรดาลูกหลานของเรา อย่างน้อยก็อย่าเป็ นตัวการดึงพวกเขาลง สู่หุบเหวอีกต่อไป ส่วนบรรดาเยาวชนทัง้ หลายก็ตอ้ งตระหนักรูเ้ ท่าทันความเลวร้าย ทีผ่ ูใ้ หญ่พยายามจะยัดเยียดให้

“โดยพิ จ ารณาการกระท�ำ ของ ผูใ้ หญ่ ก่อนตัดสินใจปฏิบตั ติ าม”

คิดถึงเรื อ่ งในอดีตเพลินลืมไกว เปลหลาน จนหลานตืน่ เลย เฮ้อ..เหนือ่ ย !

จดหมายข่าววารสารสุขสาระ

19

พลังชีวิต

ปลูกอะไร…?

ก็จะได้อย่างนั้น

นักธุ รกิจที่ประสบความส�ำเร็จ คนหนึ่ งเริ่ มแก่ ตวั ลง และต้องการหา คนมาสืบทอดธุ รกิจ เขาเรียกนักบริหาร หนุ่ มๆ ในบริษทั ของเขามารวมกัน แล้ว กล่าวว่า

“ถึงเวลาทีผ่ มจะวางมือและเลือก CEO คนใหม่แลว้ ล่ะ…และผมก็จะตัดสิน ใจเลือกคนหนึ่งในพวกคุณนีแ่ หละ” พวก หนุ่มต่างรู ส้ กึ ช็อก เขากล่าวต่อไปว่า “วันนี้ ผมจะให้เมล็ดพืชแก่พวกคุณคนละเมล็ด เป็ นเมล็ดพิเศษ คุณต้องดูแลและรดน�ำ้ นับ จากวันนี้ไปอีก 1 ปี และผมจะตัดสินจาก ต้นไม้ทเี ่ จริญเติบโตขึ้น ทีพ่ วกคุณน�ำมาให้ ผม คนทีผ่ มเลือก จะได้เป็ น CEO คนต่อ ไป”

20

มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)

“จิม” เป็ นหนึ่งในนักบริหารหนุ่มที่ ได้รบั การคัดเลือกในวันนัน้ เขาได้รบั เมล็ด มา 1 เมล็ด และน�ำกลับบ้านด้วยความตื่น เต้น เขาบอกภรรยา แลว้ ช่วยกันเตรียม กระถาง ดิน และปุ๋ย เพือ่ เตรียมปลูกต้นไม้.. สองสามีภรรยาดูแลรดน�ำ้ อย่างดี

ผ่านไปสามสัปดาห์ พวกนักธุรกิจ หนุ่มคนอืน่ ได้พดู คุยกันเกี่ยวกับเมล็ดพืชที่ เขาได้รบั และเริ่มเจริญเติบโต แต่จมิ ก็เฝ้ าดู ทุกวัน แต่ก็ยงั ไม่มตี น้ อะไรงอกออกมา ..

3 สัปดาห์ผ่านไป... 4 สัปดาห์ ผ่านไป... 5 สัปดาห์ ผ่านไป ก็ยงั ไม่เห็นอะไรในกระถาง

ส่วนจิมไม่มอี ะไรจะพูด เพราะเขา ไม่เห็นต้นไม้ของเขางอกงาม เขาเริ่มรูส้ กึ ว่า ล ้มเหลว ผ่านไป 6 เดือน ก็ยงั ไม่มอี ะไรงอก

ขึ้นมา เขาเริ่มรูส้ กึ ว่าเขาได้ทำ� ลายเมล็ดนัน้ ไปซะแล ้ว

ทุกๆ คนมีตน้ ไม้ทเ่ี ติบโตขึ้น ยก เว้นจิมทีไ่ ม่มี แต่เขาก็ไม่ได้พดู ถึงเรื่องนี้กบั เพือ่ นร่วมงาน เขาก็ยงั คงเฝ้ าพยายามดูแล รดน�ำ้ ต่อไป

ผ่านไปครบ 1 ปี ทุกคนก็ได้นำ� ต้นไม้ไปให้ CEO ได้ตดั สิน…จิมพูดกับ ภรรยาว่า “ผมจะไม่เอากระถางเปล่าๆ ใบ นี้ไปแน่” ภรรยาของเขาบอกว่าให้พดู ความ จริงออกไปว่ามันเป็ นยังไง

จิม รู ส้ ึก ว่ า ท้อ งปัน่ ป่ วนไปหมด เป็ นวินาทีทเ่ี ขารูส้ กึ อับอายทีส่ ุดในชีวติ แต่ เพราะเขาเห็นด้วยกับค�ำพูดของภรรยา เขา จึงถือกระถางเปล่า เข้าไปในห้องประชุม

Air Harapan

เมือ่ จิมมาถึง เขายิง่ รูส้ กึ ลม้ เหลว ที่เ ห็น ต้น ไม้ข องคนอื่น สวยงามและแข็ง แรงกันหมดทุกคน ขณะทีพ่ วกหนุ่มๆ เห็น กระถางของจิม ส่วนใหญ่กจ็ ะหัวเราะเยาะ มี 2-3 คนเท่านัน้ ทีแ่ สดงความเห็นใจ เมือ่ ท่าน ประธานมาถึง เขาได้ทกั ทายทุกๆ คน ส่วน จิมได้แต่ แอบหลบอยู่ขา้ งหลังห้องพร้อม กระถางว่างเปล่า

“โอ ท�ำไมต้นไม้ของพวกคุณถึงได้ สวยงามเหลือเกิน…เอาละ หนึ่งในพวกคุณ จะได้เลือ่ นเป็ นCEO กันวันนี้แหละ” ท่าน ประธานกล่าวชมเชย พอท่านประธานเห็น กระถางว่างเปล่าของจิม ทีอ่ ยู่ขา้ งหลังห้อง ก็ถามขึ้นว่า

“กระถางว่างเปล่าอันนัน้ ของใคร? จิมรูส้ กึ กระอักกระอ่วนอย่างบอกไม่ถกู เขา คิดว่าท่านประธานคงคิดว่าเขาล ้มเหลว และ เขาอาจจะถูกไล่ออก

จิมเดินมาหน้าห้อง ท่านประธานก็ ถามว่า “เกิดอะไรขึ้นกับต้นไม้ของคุณ” จิมก็ เล่าเรื่องทัง้ หมดให้ฟงั แลว้ ท่านประธานก็

บอกให้ทกุ คนนัง่ ลง ยกเว้นจิม

ท่านมองมาทีจ่ มิ และก็ประกาศว่า “CEO คนต่อไปก็คอื ……จิม”

จิม แทบไม่ เ ชื่อ หู ต วั เอง เพราะ ต้นไม้ของเขาก็ไม่มี เขาจะได้เป็ น CEO ได้อย่างไร และแลว้ ท่านประธานก็ตอบข้อ สงสัยของเขา

“...ปี ทแ่ี ล้ว ผมได้ให้เมล็ดพืช

กับพวกคุณทุ กคน ให้พวกคุณดูแล รดน�้ำมันทุ กๆ วัน แต่ ..คุ ณรู ม้ ยั้ ?.. มันเป็ นเมล็ดที่ตม้ แล้ว ดังนัน้ มันจะ งอกเป็ นต้นไม้ได้อย่างไร... พวกคุณ ทุ กคนยกเว้นจิม น�ำต้นไม้ท่ีสวยงาม มาให้ผม นี่ ก็แสดงว่า...เมื่อพวกคุณ พบว่าเมล็ดมันไม่งอก พวกคุณก็เอา เมล็ดอื่นปลูกแทนน่ ะสิ? …จิมเป็ นคน เดียวที่กล้ายอมรับความจริง และน�ำ กระถางเปล่าพร้อมกับเมล็ดที่ผมให้ มาให้ผม… ดังนัน้ ผมจึงแต่งตัง้ จิม ให้เป็ น CEO คนต่อไป”

คติธรรม ทีไ่ ด้ …

• เมือ่ คุณปลูกความซือ่ สัตย์ คุณ ก็จะได้รบั ความไว้วางใจ

• เมือ่ คุณปลูกความดี คุณก็จะได้ รับมิตรภาพ

• เมือ่ คุณปลูกความอ่อนน้อมถ่อม ตน คุณก็จะได้รบั ความยิง่ ใหญ่

• เมือ่ คุณปลูกความพากเพียร คุณ ก็จะได้รบั ความส�ำเร็จ

• เมือ่ คุณปลูกความพิจารณา คุณ ก็จะได้รบั ความละเอียดลออ

• เมือ่ คุณปลูกความท�ำงานหนัก คุณก็จะได้รบั ความส�ำเร็จ

• เมือ่ คุณปลูกการให้อภัย คุณก็ จะได้รบั การคืนดี

• ดังนัน้ … ตรองดูสกั นิดว่าคุณจะ ปลูกอะไร คุณก็สามารถก�ำหนดสิง่ ทีค่ ณุ จะ ได้รบั ได้ ทีม่ า - www.kwamru.com

จดหมายข่าววารสารสุขสาระ

21

22

มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)

มูลนิ ธสิ ร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.) ขอเชิญร่วมบริจาค

สร้างอาคารส�ำนักงานถาวรของมูลนิธิ

ได้ทบ่ี ญั ชี “ร่วมสร้างบ้าน สสม.” บัญชีเลขที่ 402-741990-9 ธนาคารไทยพาณิ ชย์ สาขาจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

ด้วยความปรารถนาดีจาก

แผนงานสร้างเสริมสุขภาวะมุสลิมไทย

อานสุขสาระที่บาน

งายๆ

ับสนุน น ส น า  ท ง ย ี เพ คาจัดสง บาท ปละ

200

โดย โอนเงินเขาบัญชี “วารสารสุขสาระ” บัญชีเลขที่ 403-514520-1 ธนาคารไทยพาณิชย สาขา จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย ¡ ­ o

j ¨

พรอมสำเนาใบโอน มาที่ มูลนิธิสรางสุขมุสลิมไทย (สสม.) เลขที่ 1 หมู 13 แขวง/เขตมีนบุรี กทม.10510

พื้นที่

สมาชิกที่ชำระคาจัดสงแลว หากยังไม ไดรับหนังสือ กรุณาแจงที่อยู ใหมพรอมรายละเอียด มาที่ โทรศัพท. 02-218-6193

โฆษณา

ติดต่อ 02 2186193-4 สนับสนุ น “สุขสาระ” โดยการลงโฆษณา

มลูน ธิสิร

า้งสขุ มสุล

ม.) ทย (สส

มสุลมิไ

พฤษภาคม วันงดสูบบุหรี่โลก

ด้วยความปรารถนาดีจาก

แผนงานสร้างเสริมสุขภาวะมุสลิมไทย