ปีที่ 13 ฉบับที่ 151 กรกฎาคม 2559
มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)
Contents
หน้าปก :
มาเลเซีย...(หน้า 12)
ปีท่ี 13 ฉบับที่ 151 กรกฎาคม 2559
วารสารสุขสาระ เป็นจดหมาย ข่าวรายเดือนของมูลนิธิสร้างสุขมุสลิม ไทย (สสม.) องค์กรไม่แสวงหาผลก�ำไร (Non-Profit Organization) จัดท�ำขึ้น เพื่อเผยแพร่กิจกรรมของมูลนิธิ ที่ได้รับ การสนับสนุนจากองค์กร พันธมิตร และ การบริจาคจากพี่น้องมุสลิม และเพื่อให้ ผู้อ่านได้รับประโยชน์สูงสุด วารสารสุข สาระ ยังได้แทรกบทความและข่าวสาร ที่เป็นประโยชน์ต่อสังคม ให้ตระหนักถึง ปัญหาทางด้านสุขภาวะ เพื่อจักได้เตรียม ตัวป้องกัน มูลนิธสิ ร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.) มุ่งเน้นในการส่งเสริมและสนับสนุนการ สร้างจิตส�ำนึกในเรื่องของสุขภาวะและ การพัฒนา มีเป้าหมายที่จะร่วมพัฒนา สังคมมุสลิมไทยให้มีสุขภาวะที่ดี ทั้งทาง กายและใจ ให้มีชีวิตอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่ ดี ชุมชนมุสลิมสามารถเป็นตัวอย่างหรือ ต้นแบบแก่สังคมไทย สนับสนุนและส่ง เสริมให้มุสลิมไทยมีความรู้รอบด้าน มี ศักยภาพ สามารถด�ำรงชีวิตอยู่ในโลก ที่ก�ำลังเปลี่ยนแปลงได้อย่างมีความสุข ร่วมสร้างความเข้าใจอันดีระหว่างสังคม มุ ส ลิ ม และสั ง คมไทยทั่ ว ไป ทั้ ง นี้ ก าร ท�ำงานทั้งหมดของมูลนิธิฯ ใช้หลักการ ของศาสนาอิสลามเป็นทางน�ำ
5 ลา คอมรฺ 6 ริมคลอง 8 เลิกบุหรี่เริ่มที่บ้าน 10 ท่องโรค 12 ท่องเที่ยว 14 ห้องข่าว สสม. 17 สาระน่ารู้ ข่าวไม่เอาบุหรี่ กระถิน
19 ห้องสืบสวน 20 สาระสุขภาพ
โรคแบคทีเรียกินเนื้อ... เมื่อ สว. หกล้ม
ใครๆ ก็เลิกบุหรี่ ไส้ติ่งอักเสบ
การขับรถในมาเลเซีย
ส�ำนักงานวารสารสุขสาระ มูลนิธสิ ร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.) เลขที่ 1 หมู่ 13 แขวง/เขตมีนบุรี กทม. 10510 โทรศัพท์ 02-517-1309 พิมพ์ที่ : บริษทั แอ๊ดวานซ์ อินเตอร์ พริน ติง้ จ�ำกัด เลขที่ 45 ม.1 ซ.เพชรเกษม 69 ถนนเพชรเกษม แขวงหลักสอง เขตบางแค กรุงเทพฯ 10160 โทร. 0-2444-0245-7, 0-2808-6130-4 โทรสาร 0-2444-2490
เรื่องราวดีๆ จาก สสม. ดื่มน�ำ้ มาก ดีจริงหรือ?
รูปเล่ม : ดลรอฮีม พันหวัง
จดหมายข่าววารสารสุขสาระ
3
WWW.Muslim4health.or.th
กว่าสุขสาระเล่มนี้จะถึงมือคุณผูอ้ า่ น เราคงผ่านการเฉลิมฉลองวันอิดลิ ฟิ ตรฺกนั แล ้ว และหลายท่านหลังจากนี้กค็ งจะเตรียมตัวเดิน ทางไปประกอบพิธฮี จั ญ์ในช่วงเดือนสิงหาคม กันต่อไป รอมฎอนที่ผ่านมาหลายท่านที่เคย เป็ นสิงห์นกั สูบ คงได้มโี อกาสเริ่มต้นทีจ่ ะเลิก บุหรี่ ขอแสดงความยินดีกบั จิตใจอันเข้มแข็ง ทีช่ ่วยให้ทา่ นเลิกบุหรีไ่ ด้ และหวังเป็ นอย่างยิง่ ว่า ท่านจะไม่หวนกลับไปหามันอีก และส�ำหรับท่านที่คิดจะเลิก มีคำ� ตอบของวิธีเลิกบุหรี่อย่างง่ายๆ อยู่ไม่ก่ีขอ้ นัน้ ก็คอื ต้องหักดิบ หมายความต้องเลิกด้วย จิตใจทีเ่ ข้มแข็ง และข้อส�ำคัญต้องได้กำ� ลังใจ ดีๆ จากครอบครัว ก�ำลังใจดีๆ จากครอบครัวท�ำได้ไม่ ยาก แค่ คนในครอบครัวให้ความรัก คอย ปลอบใจ กระตุน้ ให้สู ้ เป็ นทีป่ รึกษา แค่น้ คี น อยากสู ้ ก็เต็มใจสูอ้ ย่างเต็มทีแ่ ล ้ว ส่วนเรื่องหักดิบ เป็ นเรื่องของความ
4
มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)
เข้มแข็งของจิตใจของแต่ละคน ซึง่ ตรงนี้จะค่อนข้างยาก เพราะกว่าจะผ่านช่วงเวลาไปได้ในแต่ละ วัน ผูท้ เ่ี คยสูบคงจะหงุดหงิดในช่วงแรก และต้องหาอะไรท�ำแก้หงุดหงิดให้ได้ ไม่วา่ จะเป็ นเล่น กีฬา ออกก�ำลัง เล่นเกม หรืออ่านหนังสือ ต่อเมือ่ คุณผ่านช่วงเวลาเหล่านี้ไปได้ คุณจะรูส้ กึ ภูมใิ จ ในการเอาชนะใจตนเองในเรื่องบุหรี่ได้ ผูเ้ ขียนเองก็มปี ระสบการณ์ในเรื่องของบุหรี่ในสมัยเมือ่ ยังเป็ นวัยรุ่น ก็สูบตามเพือ่ น สูบเพราะดูเท่ แต่สุดท้ายวันหนึ่ง หลังเลิกงานขึ้นรถเมล์กลับบ้าน ได้สงั เกตเห็นว่าไม่ค่อยมีใคร อยากเข้ามายืนใกล ้ๆ ตัวผูเ้ ขียนมากนัก เมือ่ กลับถึงบ้านตอนถอดเสื้อ จึงรูว้ า่ เพราะกลิน่ เหม็น ของบุหรี่ทต่ี ดิ ตามเสื้อนี่เองทีท่ ำ� ให้ผูค้ นรังเกียจ ผูเ้ ขียนไม่ได้ใช้วธิ หี กั ดิบ แต่เพราะบุหรี่ ท�ำให้ผูเ้ ขียนเป็ นวัณโรค ต้องใช้เวลารักษาถึง สองปี จึงหายขาด ผูท้ เ่ี ลิกบุหรีไ่ ด้หลายคน ในโครงการเลิกบุหรีเ่ ริม่ ทีบ่ ้านของ สสม. ใช้วธิ กี ารหักดิบ และ ได้ชยั ชนะไปพร้อมๆ กับครอบครัวของพวกเขา ส�ำหรับผูเ้ ขียนนับว่าเป็ นเรื่องทีด่ ี ทีไ่ ด้รบั ความเมตตาจากพระผูเ้ ป็ นเจ้า ให้เป็ นโรคร้าย ทีส่ ามารถรักษาได้ทนั แต่โรคร้ายจากบุหรี่อกี หลายๆ โรค แม้จะรักษาได้แต่อาจรักษาไม่ทนั โรค อะไรบ้างนัน้ เชื่อว่าในวันนี้คุณผูอ้ ่านคงทราบดีแล ้วว่าโรคร้ายจากบุหรี่...มีอะไรบ้าง ถ้าคุณอยากเลิกบุหรี่ อย่าเพียงแต่ขอพรจากพระผูเ้ ป็ นเจ้าให้คุณเลิกบุหรี่ โดยทีค่ ุณ ไม่ลงมือกระท�ำ เพราะพระองค์ไม่ทรงเปลีย่ นแปลงผูใ้ ด จนกว่าผูน้ นั้ จะเปลีย่ นแปลงตนเอง คุณท�ำได้ ..เราเชื่อว่า คุณท�ำได้
ข่าวไม่เอา บุหรี่
ส�ำนักข่าวเอเอฟพีรายงานว่า กฎหมายบรรจุภณั ฑ์บหุ รี่ใหม่เริ่มมีผลบังคับใช้แลว้ ใน อังกฤษและฝรัง่ เศสเมือ่ วันที่ 20 พฤษภาคม โดยกฎหมายดังกล่าวได้รบั เสียงแซ่ซอ้ งสรรเสริญ จากบรรดานักเคลือ่ นไหวท่ามกลางการต่อต้านอย่างรุนแรงจากบริษทั ผูผ้ ลิตบุหรี่ ข่าวระบุวา่ ภายใต้กฎหมายฉบับใหม่ โลโก้และสีเฉพาะทีแ่ ตกต่างของบุหรี่ยห่ี อ้ ต่างๆ จะถูกแทนที่ดว้ ยห่อบรรจุภณั ฑ์แบบเดียวกันหมด นับเป็ นการเปลีย่ นแปลงที่นกั เคลือ่ นไหว รณรงค์ดา้ นสุขภาพระบุวา่ เป็ นย่างก้าวส�ำคัญทีจ่ ะลดความต้องการต่อ “ผลิตภัณฑ์ทเ่ี สพติดและ เป็ นอันตรายร้ายแรงถึงชีวติ ” โดยหีบห่อบรรจุภณั ฑ์แบบใหม่จะถูกน�ำมาใช้ในทัง้ 2 ประเทศในอีกไม่ก่เี ดือนข้างหน้า นี้ หลังจากทีก่ ฎหมายคล ้ายๆ กันนี้ในออสเตรเลียได้รบั การยกย่องว่าประสบความส�ำเร็จในการ ช่วยลดจ�ำนวนผูส้ ูบบุหรี่ลงได้ โดยเฉพาะอย่างยิง่ ในหมูเ่ ยาวชน ข่าวระบุวา่ บรรดาผูค้ า้ ปลีกในอังกฤษมีเวลา 1 ปี ทีจ่ ะจ�ำหน่ายบุหรี่ในห่อบรรจุภณั ฑ์ แบบเก่าทีห่ ลงเหลืออยู่ให้หมดไป ขณะทีใ่ นฝรัง่ เศสมีกำ� หนดเวลาถึงแค่วนั ที่ 1 มกราคม 2560
ลา คอมรฺ ฮามิด
เท่านัน้ เพนนี วู ด้ ส์ ประธานบริหารของ มูลนิธิโรคปอดอังกฤษระบุว่า ออสเตรเลีย ใช้กฎหมายบรรจุภณั ฑ์บุหรี่แบบใหม่น้ ีเมื่อ ปี 2555 และอัตราการสู บบุหรี่ลดลง โดย หากแม้มเี พียงแค่ส่วนน้อยจากวัยรุ่นอังกฤษ 200,000 คนต่อปี ทไ่ี ม่เริ่มต้นสูบบุหรี่ จ�ำนวน ผูเ้ สียชีวติ ก็จะลดน้อยลงหลายพันคน ด้านนางมาริซอล ตูเรน รัฐมนตรี สาธารณสุขฝรัง่ เศสกล่าวว่า หีบห่อแบบใหม่ นี้ มีค วามน่ า เกลีย ดน่ า กลัว แบบที่เ ราตัง้ ใจ จะให้เป็ น เป้ าหมายคือเพื่อท�ำลายความน่ า ดึงดูดของบรรจุภณั ฑ์บหุ รีแ่ บบเก่า โดยหีบห่อ แบบใหม่จ ะมีสีเ ขีย วอมน�ำ้ ตาล และพื้น ที่ 65 เปอร์เซ็นต์บนหีบห่อจะระบุคำ� เตือนด้าน สุขภาพไว้ดว้ ย ข้า งฝ่ ายบริ ษ ั ท ผู ผ้ ลิ ต บุ ห รี่ ท ั้ ง ฟิ ลลิป มอร์ริส อินเตอร์เนชัน่ แนล บริติช อเมริกนั โทแบคโก อิมพีเรียลโทแบคโก และ เจแปนโทแบคโกอินเตอร์เนชัน่ แนล (เจทีไอ) พยายามเต็มทีท่ จ่ี ะสกัดกัน้ การออกกฎหมาย ฉบับนี้ ทว่าไม่สำ� เร็จ แต่เจทีไอเปิ ดเผยว่าจะ ยืน่ อุทธรณ์ในเรื่องนี้ ทีม่ า-มติชนออนไลน์ 21/05/59
สนับสนุนผลิตภัณฑ์ชุมชน
บ้านทอนตรน
ติดต่อ 091-5701136 ภายใต้โครงการของ
แผนงานสร้างสุขมุสลิมไทย น�้ำผึ้งแท้ ขนมโดนัท ยาหนม จดหมายข่าววารสารสุขสาระ
5
ริมคลอง
สมุย
กระถิน มีถน่ิ ก�ำเนิดอยู่ในหมู่เกาะ มหาสมุทรแปซิฟิกและอเมริกาเขตร้อน จัด เป็ นไม้พมุ่ หรือไม้ตน้ ขนาดเล็ก มีขนาดความ สูงประมาณ 3-10 เมตร ไม่ผลัดใบ ลักษณะ ทรงต้นเป็ นเรือนยอดรูปไข่หรือกลม เปลือก ต้น มีสีเ ทา และมีป่ ุมนู น ของรอยกิ่ง ก้า นที่ หลุด ร่ ว งไป และขยายพัน ธุ ์ดว้ ยวิธีก ารใช้ เมล็ด เจริญเติบโตได้ดีในดินร่ วนซุยหรือ ในดินเหนียวอุม้ น�ำ้ ได้ดี ใบของกระถินเป็ น ใบประกอบเป็ นแพแบบขนนกสองชัน้ เรียง สลับกัน ดอกออกเป็ นช่อสีขาว เป็ นกระจุก แน่นตามง่ามใบและปลายกิง่ โดยออกดอกใน ช่วงเดือนพฤษภาคม-มิถนุ ายน ฝักมีลกั ษณะ แบน ปลายฝักแหลม โคนสอบ ในฝักมีเมล็ด เรียงตามขวางประมาณ 15-30 เมล็ด เมล็ดมี ลักษณะเป็ นรูปไข่แบนกว้าง เมือ่ อ่อนมีสเี ขียว แก่แล ้วมีสนี ำ�้ ตาล เป็ นมัน ส่ ว นในประเทศไทยนั้น เริ่ ม น� ำ สมุน ไพรชนิ ด นี้ เ ข้า มาปลู ก ตัง้ แต่ ช่ ว งสมัย สุโขทัย เพราะต้นกระถินนัน้ ปลูกง่ายขยาย พันธุไ์ ด้ดจี งึ ท�ำให้สามารถพบเห็นได้งา่ ย กระถินมีช่อื ท้องถิน่ อืน่ ๆ ว่า กะเส็ด โคก กะเส็ดบก (ราชบุร)ี , กะตง กระถิน กระถิน น้อย กระถินบ้าน ผักก้านถิน (สมุทรสงคราม), ผักก้านถิน (เชียงใหม่), ผักหนองบก (ภาค เหนือ), กระถินไทย กระถินบ้าน กระถินดอก ขาว กระถินหัวหงอก (ภาคกลาง), ตอเบา
6
มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)
กระ สะตอเทศ สะตอบ้าน (ภาคใต้), กระถินยักษ์ เป็ นต้น สรรพคุณของเมล็ด : ใช้เป็ น ยาอายุวฒั นะ ช่วยเสริมสร้างและบ�ำรุง กระดูก ช่วยแก้อาการนอนไม่หลับ เป็ น ยาถ่ายพยาธิตวั กลม ขับลมในล�ำไส้ ขับระดูขาวของสตรี ลดการเกิดนิ่วใน กระเพาะอาหาร ช่วยบ�ำรุงไตและตับ สรรพคุณของราก : เป็ นยาอายุ วัฒนะ ช่วยขับลมในล�ำไส้ ขับระดูขาวของ สตรี สรรพคุณของยอดอ่อน : ช่วยเสริมสร้าง และบ�ำรุงกระดูก ช่วยลดระดับน�ำ้ ตาลในเลือด รักษาโรค ความดันโลหิตสูง บ�ำรุงและรักษาสายตา ช่วยบ�ำรุงหัวใจ ช่วย ท�ำให้เจริญอาหาร แก้อาการร้อนในกระหายน�ำ ้ ลดการเกิดนิ่วในกระเพาะ อาหาร ผูป้ ่ วยโรคเกาต์ ปวดข้อ ต้องห้ามกินยอดกระถินเพราะยอดกระถินมีกรดยูรกิ สูง ซึง่ แสลงต่อโรคเกาต์โดยตรง สรรพคุณของฝักอ่อน : กระถินมีฟอสฟอรัสสูงช่วยเสริมสร้างและบ�ำรุงกระดูก ช่วยบ�ำรุงหัวใจ ท�ำให้เจริญอาหาร แก้อาการร้อนในกระหายน�ำ ้ ช่วยแก้อาการท้องร่วง ลดการเกิดนิ่วในกระเพาะอาหาร เป็ นยาฝาดสมานใช้หา้ มเลือด สรรพคุณของดอก : ช่วยแก้เกล็ดกระดีข่ ้นึ ตา ช่วยบ�ำรุงตับ โรคเกล็ดกระดีข่ ้นึ ตาหรือปัจจุบนั พบว่าเป็ นภาวะขาดวิตามินเอ ท�ำให้ประสาทตาส่วนที่ เรียกว่าจอตา หรือเรตินา (retina) เสือ่ ม ท�ำให้เยือ่ บุตาแห้งและต่อมน�ำ้ ตาไม่ทำ� งาน เริ่มแรกจะ มีอาการตาฟาง หรือมองไม่เห็นเฉพาะตอนกลางคืน หรือในทีม่ ดื ๆ แต่มองเห็นเป็ นปกติในเวลา กลางวัน และในทีส่ ว่างๆ เนื่องจากจอตาเริม่ เสือ่ ม ต่อมาเยือ่ ตาขาวแห้ง เมือ่ เป็ นมากขึ้นเยือ่ ตาขาว
ะถิน จะย่นอยูร่ อบๆ กระจกตาด�ำดูคล ้ายเกล็ดปลา และ กระจกตาด�ำซึง่ ปกติสะท้อนแสงวาววับ จะแห้ง และไม่มปี ระกาย ตาขาวจะเปลีย่ นเป็ นสีเทา หรือสีเงิน เห็นเป็ นจุดใหญ่ทางด้านหางตา เรียกว่า “จุดบิทอตส์ (Bitot’s spot)” หรือ “เกล็ดกระดี”่ อาจเป็ นทีต่ าทัง้ 2 ข้าง ถ้า รักษาในระยะนี้จะแก้ได้ทนั แต่ถา้ ปล่อย ทิ้งไว้กระจกตาจะเกิดการอ่อนตัว เป็ นแผล และเกิดรูทะลุมเี ชื้อโรคเข้าไปในลูกตา ท�ำให้ เกิดการอักเสบภายในลูกตา ตาบอดได้ ถ้าเป็ น ในระยะนี้ โอกาสหายก็มนี อ้ ย ในเด็กเล็กมักตรวจ พบเมือ่ มีการอ่อนตัวของกระจกตาด�ำแล ้ว จะพบหนัง ตาบวม ปิ ดตาแน่น ไม่ยอมลืมตา พบในเด็กวัยแรกเกิดถึง อายุ 5 ปี เกิดจากการกิน อาหารทีม่ วี ติ ามินเอน้อยไป เช่น กินแต่ นมข้นหวาน กล ้วยบด และข้าวโดยไม่ได้อาหารเสริมอืน่ ๆ โรคนี้มกั จะพบร่วม กันไปกับโรคขาดอาหาร บางคนอาจเป็ นหลังจากเป็ นโรคติดเชื้อ เช่น เชื้อหัด ปอดอักเสบ หรือ ท้องเดินเรื้อรัง ในผูใ้ หญ่พบได้นอ้ ย ถ้าพบมักมีสาเหตุจากโรคอืน่ ๆ เช่น โรคตับเรื้อรัง โรคล�ำไส้ อักเสบเรื้อรัง ซึง่ มีผลท�ำให้การดูดซึมวิตามินเอน้อยลง
วิตามินเอเป็ นวิตามินทีล่ ะลายในไขมันหรือน�ำ้ มันเท่านัน้ จัดเป็ นวิตามินทีค่ งสภาพ เดิมอยู่ได้นานไม่เสียง่าย ถ้าอยู่ในพืชผักจะอยู่ในกลุม่ ของสารเบต้าแคโรทีน จัดเป็ นพวก โปรวิตามินเอ ทีจ่ ะพบในผักใบเขียวต่างๆ ส่วนวิตามินเอ จะพบในพวกตับสัตว์ นม เนย ไข่ ร่างกายจะเก็บสะสมวิตามินเอไว้ทีต่ บั แต่ถา้ กินวิตามินเอมากเกินกว่าทีร่ ่างกายต้องการ จะมีอาการแพ้คล ้ายการแพ้ยาทัวไป ่ ข้อมูลทางโภชนาการพบว่า ดอกกระถินจะมีเบต้าแคโรทีนสูง สารอาหารดังกล่าวนี้ จัดเป็ นพวกโปรวิตามินเอ เมือ่ จับกับน�ำ้ มันก็จะท�ำหน้าทีไ่ ด้เต็มที่ ดังนัน้ การกินดอกกระถินอาจ
ในรูปของย�ำดอกกระถิน หรือแกงส้มหรือผัก สดก็ตามในอาหารมื้อนัน้ ๆ ควรต้องมีผดั หรือ ปลาทอดทีม่ กี ารสัมผัสกับน�ำ้ มันจึงจะท�ำให้ได้ คุณค่าของวิตามินเอของดอกกระถินสมบูรณ์ อย่ า งไรก็ ต าม แม้ก ระถิ น จะมี ประโยชน์มากมาย แต่กไ็ ม่ควรกินบ่อยเพราะ ในใบกระถินและฝักอ่อนนัน้ ยังมีสารตัวหนึ่งที่ จัดเป็ นสารพิษคือ ‘สารมิโมซีน’ เป็ นสารพิษที่ พบในกระถินทุกพันธุ ์ สารนี้จะเป็ นอันตราย โดยตรงกับสัตว์เลี้ยงหรือสัตว์เคี้ยวเอื้องใน กรณี ท่นี ำ� ไปเลี้ยงสัตว์ โดยให้กินติดต่อกัน ทุกวันในปริมาณมากๆ ก็เป็ นอันตรายมาก จะท�ำให้การย่อยอาหารผิดปกติ ต่อมไทรอยด์ โต เป็ นคอพอก และอาจตายได้ แต่ในกรณีไม่ รุนแรงก็อาจขนร่วง แต่สำ� หรับมนุษย์แม้ไม่ใช่สตั ว์เคี้ยว เอื้องอาจไม่มผี ลกระทบรุนแรง ก็ควรระวังไว้ และไม่ควรบริโภคผักอย่างเดียวซ�ำ้ ซากเป็ น เวลานาน ไม่วา่ จะเป็ นผักอะไรก็ตาม ข้อมูล http://www.xn--12cg1cxchd0a2gzc1c5d5a. net http://www.banhealthy.com http://www.thaihealth.or.th/Content/23754-html จดหมายข่าววารสารสุขสาระ
7
เรื่องเล่าโครงการ
กัลยาณา
ส�ำ หรับ ฉบับ นี้ จ ะ ขอน�ำเคสตัวอย่างที่สามารถเลิก บุหรี่ได้บางส่วนในช่วงระยะเวลาทีก่ ลุม่ อาสาสมัครพาเลิกบุหรี่เข้าไปรณรงค์และพูด คุยกับกลุม่ ผูท้ ต่ี ดิ บุหรี่ จนในทีส่ ุดพวกเขาได้ตดั สิน ใจยอมเลิกสูบบุหรีไ่ ด้ในทีส่ ดุ ซึง่ จริงๆ แล ้วมีทงั้ สิ้น 43 คน จาก 5 อ�ำเภอเป้ าหมายที่ สสม.ลงปฏิบตั กิ ารโดยมีอาสาสมัครพา เลิกบุหรี่เป็ นผูท้ ร่ี ณรงค์ให้คำ� แนะน�ำและกระตุน้ กลุม่ เป้ าหมายให้เลิก สูบบุหรี่ ก็ยงั ถือได้วา่ กลุม่ ผูท้ เ่ี ลิกสูบบุหรี่เหล่านี้ยงั อยู่ในช่วงการติดตาม เป็ นระยะเพราะเกรงว่าจะกลับมาสูบอีก เรามาดูเคสตัวอย่างบางรายกัน ว่าทีเ่ ขาเลิกสูบบุหรี่เพราะอะไร คนแรก มาจากทางบ้านทีต่ ดิ ต่อเข้ามากับทาง สสม. นะคะ ชื่อนายณัฐวัตร กันมาลัย อายุ 19 ปี เป็ นวัยรุ่นคนหนึ่งทีส่ ูบบุหรี่ เหมือนวัยรุ่นทัวไป ่ มีความอยากรูอ้ ยากลองและด้วยความทีว่ ยั รุ่น มักมีกลุม่ มีพรรคพวก คนหนึ่งสูบอีกคนก็อยากลอง จนทุกคนสูบ กันตามเพือ่ นไปเรื่อยๆ “...ซึง่ ผมก็เป็ นหนึ่งในนัน้ ตอนสูบบุหรีแ่ รกๆ ก็ไม่ค่อยติด เท่าไร พอนานวันก็เริ่มติด บางทีสูบไปหลายมวนจนคิดว่ามันเป็ น สิง่ ทีข่ าดไม่ได้เวลาว่างก็จะสูบ เครียดก็สูบ ดืม่ ก็สูบ กินข้าวเสร็จ ก็สูบ ก่อนจะนอนก็สูบ ดึกๆ คุยกะแฟนก็สูบ...สรุปมันเป็ นสิง่ ที่ เคียงข้างผมตลอดเวลาไม่วา่ เวลาไหนๆ แต่ทย่ี อมเลิกเพราะแฟน “ขอให้เลิกสูบบุหรี่เป็ นของขวัญวันเกิด” วิธกี ารเลิกทีน่ ายณัฐวัตร ใช้ คือการเลิกแบบหักดิบ และ ใช้ลูกอมฮอลล์อมแทนการสูบบุหรี่ในช่วงเวลาทีอ่ ยากสูบ
คนทีส่ อง นายเจะแวอียา อาแว เป็ นสารวัตรก�ำนัน และ อสม. เลิกบุหรีเ่ พือ่ สุขภาพของตัวเอง เพือ่ ครอบครัว และ เพือ่ เป็ นแบบอย่างทีด่ ขี องผูน้ ำ � วิธกี ารเลิกคือเลิกแบบหักดิบ และคนในครอบครัวคอยเป็ นก�ำลังใจให้
คนที่ส าม นายเปาซี ดื อ ราซอ เป็ น ผู ช้ ่ ว ยผู ใ้ หญ่ บ้าน และ อสม.ครัง้ แรกพยายามจะเลิกจนเลิกสูบได้ในทีส่ ุด แต่ สุดท้ายกลับมาสู บอีก จนล่าสุดมาขอเลิกเป็ นครัง้ ที่สอง เนื่องจากเขารับไม่ได้ท่เี พื่อนๆ เลิกสู บบุหรี่กนั หมดแลว้ แต่ ตัวเองยังสูบ ซึง่ เขาสูก้ บั บุหรี่ดว้ ยจิตใจทีแ่ น่วแน่ จนปัจจุบนั เลิกบุหรี่ได้เด็ดขาดแลว้ วิธีการก็เลิกแบบหักดิบโดยมีคนใน ครอบครัวคอยเป็ นก�ำลังใจให้
8
มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)
เลิกบุหรี่เริ่มทีบ่ ้ าน
ตอน ใคร ๆ ก็เลิกบุหรี่
คนทีส่ ่ี นายซารี สาและ เลิกบุหรี่ได้เด็ด ขาดเนื่องจากโดนภรรยากดดัน ก่อนหน้านายซารี จะสูบใบยาสูบซึง่ มีภรรยาเป็ นคนไปซื้อให้ ตอนหลัง ภรรยาไม่ไปซื้อให้เพราะต้องการให้เลิกจึงค่อยๆ ลด ปริมาณ จนสุดท้ายเลิกสูบใบยาสูบแต่กลับหันไป สู บบุหรี่กน้ กรองแทนท�ำให้ภรรยาเริ่มรู ส้ กึ ไม่ดีจึง ใช้วธิ กี ดดันด้วยการถามทุกวันๆ ว่าวันนี้สูบกี่มว้ น จนสามีรำ� คาญและเลิกสูบในทีส่ ุด
เราจะเห็นได้ว่าผูท้ ่สี ามารถเลิกสู บ บุหรี่ส่วนใหญ่ แลว้ จะเลิกแบบหักดิบ และ สาเหตุท่ียอมเลิกนัน้ ก็เพราะความรักของ คนในครอบครัว ทัง้ นี้หวั ใจส�ำคัญมากที่สุดในการที่ จะท�ำให้เขาเหล่านัน้ เลิกบุหรีไ่ ด้ นัน้ ก็คอื ก�ำลัง ใจจากครอบครัวเป็ นสิ่งส�ำคัญที่จะท�ำให้เขา สามารถเลิกบุหรี่ได้เด็ดขาดจริงๆ เพราะแค่ ความตัง้ ใจอย่างเดียวไม่พอ ต้องมีกำ� ลังใจ จากคนทีร่ กั มากทีส่ ุดด้วย ถ้าทัง้ สองทางเดิน ไปพร้อมๆ กันไม่มสี ่งิ ใดจะมาเป็ นอุปสรรค ทีจ่ ะท�ำให้เขาเหล่านี้ไม่สามารถเลิกสูบบุหรี่ได้ เลย เพราะฉะนัน้ ถ้าอยากให้คนที่เรา รักนัน้ ห่างไกลจากโรคภัยต่างๆ ทีม่ สี าเหตุมา จากการสูบบุหรี่ และอยากให้เขาอยู่กบั เราไป นานๆ ก็อย่าลืมทีจ่ ะตักเตือนกันให้กำ� ลังใจกัน จนท�ำให้เขาเลิกสูบบุหรี่ได้ในทีส่ ุดนะคะ “ความรัก ความเข้าใจ และคอยดูแล เอาใจใส่เป็นยาวิเศษทีส่ ามารถรักษาโรคได้ทกุ โรค” อย่าลืมสิง่ ส�ำคัญเหล่านี้กนั นะคะ
คนสุดท้าย คือ นายมามะ เจะดาโอะ เลิกบุหรี่ได้เพราะมีโรค ประจ�ำ ตัว จึง ท�ำ ให้อ ยากเลิก บุห รี่ และที่สำ� คัญพี่ชายของเขาเสียชีวิต เนื่ อ งจากเป็ น มะเร็ง ปอดเลยท�ำ ให้ เกิดความกลัวจนเลิกสู บบุหรี่ไปเอง ในทีส่ ุด คนทีห่ า้ นายมามะอัสรี เฮาะสนิ เป็ นอาสาสมัครพาเลิก บุหรี่ทม่ี าอบรมกับ สสม. เพือ่ ไปรณรงค์ให้คนอืน่ เลิกบุหรี่ ซึง่ ตอน ทีม่ าอบรมให้ความรูเ้ กี่ยวกับบุหรี่เขายังสูบบุหรี่อยู่ พออบรมเสร็จ นายมามะอัสรีได้ให้สญั ญาไว้ในการอบรมว่าจะเลิกบุหรี่เด็ดขาด โดยใช้วธิ กี ารหักดิบเอง ซึง่ ปัจจุบนั เลิกบุหรี่ได้แล ้วจริง ทัง้ นี้ได้รบั ก�ำลังใจจากคนในครอบครัว ซึง่ เขาบอกว่า เป็ น สิง่ ทีส่ ำ� คัญทีส่ ุดทีท่ ำ� ให้เขาเลิกบุหรี่ได้ จดหมายข่าววารสารสุขสาระ
9
ท่องโรค
ฮะกีม
ไส้ติ่งอักเสบ
ไส้ตง่ิ เป็ นติง่ ล�ำไส้เล็กมีขนาดคล ้าย นิ้วมือ เป็ นส่วนทีย่ น่ื ต่อจากล�ำไส้ใหญ่สว่ นต้น บริเวณท้องน้อยด้านขวา ไส้ต่ิง อัก เสบ เกิด จากมีภ าวะอุด กัน้ ของรู ไส้ต่ิง ส่วนการอุดกัน้ นัน้ ส่วนหนึ่ง เป็ นการเกิดขึ้นเองโดยไม่ทราบสาเหตุแน่ชดั แต่สว่ นหนึ่งเกิดจากมีเศษอุจจาระแข็งๆ เรียก ว่า “นิ่วอุจจาระ” (fecalith) ชิ้นเล็กๆ ตกลง ไปอุดกัน้ อยู่ภายในรูของไส้ต่งิ แล ้วท�ำให้เชื้อ แบคทีเรียที่อาศัยอยู่ในรู ไส้ต่ิงจ�ำนวนน้อย เกิดการเจริญแพร่พนั ธุแ์ ละรุกล�ำ้ เข้าไปในผนัง ไส้ต่งิ จนเกิดการอักเสบตามมา หากปล่อยไว้ เพียงไม่ก่วี นั ผนังไส้ต่งิ ก็เกิดการเน่าตายและ แตกทะลุได้ สาเหตุทอ่ี าจพบได้ แต่เป็ นส่วนน้อย ก็คือ มีการอุดกัน้ ของรู ไส้ต่ิงจากสิ่งแปลก ปลอม ก้อนเนื้องอก หรือหนอนพยาธิ (พยาธิ ไส้เดือน พยาธิเส้นด้าย) ไส้ตง่ิ อักเสบเป็ นโรคทีเ่ กิดขึ้นเฉพาะ กับผูป้ ่ วยแต่ละคน ไม่ได้เป็ นโรคติดต่อทีแ่ พร่
10
มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)
ให้คนข้างเคียงแต่อย่างใด ไส้ต่งิ อักเสบเป็ นโรคทีก่ ารรักษาคือการผ่าตัดในช่องท้อง และเป็ นโรคพบได้บอ่ ยมาก โรคหนึ่ง ทุกเพศ ทุกวัย มีโอกาสเป็ นไส้ต่งิ อักเสบ แม้กระทัง่ หญิงตัง้ ครรภ์
การรักษาผ่าตัดไส้ติ่งอักเสบก่อนที่จะแตก ช่วยลดโรคแทรกซ้อน และค่าใช้จ่ายการรักษาเป็นอย่างมาก อาการส�ำคัญไส้ต่งิ อักเสบ คือ ปวดท้อง ทีม่ ลี กั ษณะดังนี้ ระยะแรก – ระยะไส้ต่งิ เริ่มอุดตัน : จะมีอาการปวดท้องกะทันหัน และ เป็ นอาการเกิดก่อนอาการอืน่ ๆ มักมีอาการเบือ่ อาหาร จุกแน่นเกิดร่วมด้วย ตามมา มักปวดต�ำแหน่งรอบสะดือ ปวดแบบทีไ่ ม่เคยเป็ นมาก่อน ระยะต่อมา – ระยะไส้ตง่ิ บวมโป่ งขึ้น : เชื้อโรคขยายลุกลาม ถึงชัน้ นอกของไส้ต่งิ ปวดท้องมากขึ้น ในเวลาไม่ก่ชี วั ่ โมงหรือ ไม่เกิน 1 - 2 วัน ย้ายต�ำแหน่งมาปวดทีท่ อ้ งน้อยด้าน ขวา การเคลือ่ นไหว-ไอ-จาม ท�ำให้ปวดมากขึ้น และอาจเกิด อาการท้องเสียหรือท้องผูก ในระยะนี้กไ็ ด้ ระยะรุ น แรง –ไส้ต่ิง อักเสบแตก กระจายในช่ องท้อง: เมื่อปล่อยไว้จน ไส้ต่ิ ง อัก เสบแตก (พบได้บ่ อ ย ประมาณ 20%) หากไม่ได้รบั การผ่าตัดออก จะเกิดผล
ปลายล�ำไส้ใหญ่
ไส้ติ่งปกติ ข้างเคียง แทรกซ้อนได้ 2 แบบ คือ • ร่างกายสร้างเนื้อเยือ่ ห่อหุม้ ไส้ตง่ิ ทีแ่ ตกนัน้ ไว้ ท�ำให้คล�ำได้มกี อ้ นเจ็บทีท่ อ้ งน้อย และ มีไข้ หรือ • เชื้อโรคและหนองกระจายไปทัว่ ท้อง (เยือ่ บุช่องท้องอักเสบ) อาจเข้ากระแสเลือด (ภาวะพิษเหตุตดิ เชื้อ) ซึง่ อันตรายถึงชีวติ ได้ ซึง่ ระยะเวลาทัง้ หมดขึ้นกับปัจจัยหลายอย่าง เช่น คนไข้ อายุ ขนาดของไส้ต่งิ การ รักษาด้วยยาปฏิชวี นะไปบางส่วน แต่โดยทัว่ ไประยะตัง้ แต่เริ่มปวดจนแตก มักไม่เกิน 3 วัน ข้อส�ำคัญ ผูป้ ่ วยทีม่ อี าการท้องผูกร่วมด้วย ถ้าพบว่ามีอาการปวดท้องรุนแรงกว่าปกติ ห้ามกินยาถ่าย หรือท�ำการสวนทวาร และถ้าสงสัยว่าเป็ นไส้ต่งิ อักเสบก็ควรจะงดอาหารและน�ำ ้ เพือ่ เตรียมตัวให้แพทย์ผ่าตัด การรักษาไส้ต่ิงอักเสบคือ การผ่าตัดเอาไส้ต่ิงออก ซึ่งคือการรักษาตาม มาตรฐาน เมือ่ แพทย์ตรวจและวินิจฉัยว่าน่าจะเป็ นไส้ต่งิ อักเสบ (แม้อาจไม่มนใจ ั่ 100 %) ก็จะพิจารณาผ่าตัดไส้ต่งิ ออก เพือ่ ป้ องกันไส้ต่งิ อักเสบแตก ซึง่ การ ผ่าตัดไส้ต่งิ อักเสบ ส่วนใหญ่ใช้เวลาไม่เกิน 1 ชัว่ โมง ไม่ยุ่งยาก นอนโรง พยาบาล 2 - 3 วัน แต่กรณีไส้ต่งิ อักเสบทีแ่ ตกแล ้ว มักใช้เวลาทีน่ าน กว่า และอาจเกิดแผลผ่าตัดติดเชื้อภายหลังได้ ปัจจุบนั การผ่าตัดไส้ต่งิ อักเสบด้วยกล ้องเป็ นอีก ทางเลือกหนึ่ง ซึ่งแพทย์ผ่าตัดจะเป็ นผูพ้ จิ ารณาตาม ความเหมาะสม ภาวะแทรกซ้อน ถ้าไม่ได้รบั การ ผ่าตัด ไส้ต่งิ อาจเน่าและแตกทะลุภายใน 24-36 ชัว่ โมงหลังมีอาการบางราย อาจกลายเป็ น ฝี ร อบๆ ไส้ต่ิ ง แทรกซ้อน ภาวะแทรกซ้อน
ไส้ติ่งอักเสบ มักพบบ่อยในเด็กเล็ก คนสูงอายุ และผูป้ ่ วย เบาหวาน ถ้าไม่ได้รบั การรักษาได้ทนั เวลา ก็ อาจท�ำให้เสียชีวติ ได้ แต่ถา้ ได้รบั การผ่าตัด รักษาอย่างถูกต้อง โอกาสเสียชีวติ นับว่าน้อย มาก การป้ องกัน เนื่องจากยังไม่สามารถ บอกได้ชดั เจนว่ามีปจั จัยอะไรบ้างท�ำให้เป็ น โรคนี้ จึงไม่อาจแนะน�ำวิธปี ้ องกันโรคนี้ได้ มีขอ้ สังเกตว่า ประชากรที่นิยมกิน อาหารพวกผักผลไม้มาก เช่น ชาวแอฟริกา จะมีอตั ราการเป็ นไส้ต่งิ อักเสบน้อยกว่ากลุ่ม ทีก่ นิ ผักผลไม้นอ้ ย เช่น ชาวตะวันตก จึงมี การแนะน�ำให้พยายามกินผักผลไม้ให้มากๆ ทุกวัน ซึ่งมีผลดีต่อการป้ องกันโรคท้องผูก ริดสีดวงทวาร โรคอ้วน และยังเชื่อว่าอาจ ป้ องกันไส้ต่งิ อักเสบ และมะเร็งล�ำไส้ใหญ่ได้ อีกด้วย ข้อมูล http://haamor.com/th http://blog.janthai.com https://www.doctor.or.th/article/detail/3038
จดหมายข่าววารสารสุขสาระ
11
ท่องเที่ยว
Sare Han
On the road to M alaysia ตอน ทริปคิดจะพักก็พัก (1) การขับรถในมาเลเซีย
ทริ ป ฤดู ร อ้ นครั้ง นี้ ขอตั้ง ชื่ อ ว่ า on the road กับ การขับ รถยนต์สุด ชิล จากจัง หวัด ปัต ตานี ดิน แดนแห่ ง ลัง กาสุ ก ะ ประเทศไทย สูเ่ มืองหลวงกัวลาลัมเปอร์ (kuala lumpur) ประเทศมาเลเซีย ในระยะทาง กว่า 739 กิโลเมตรรวมเวลาแล ้ว 10 ชัว่ โมง เราใช้ถนนสาย A18 จากด่ านสุ ไหงโกลก และเปลีย่ นมาใช้ทางหลวง E1 หรือ North Highway ซึง่ จะผ่านรัฐกลันตัน(kelantan) รัฐตรังกานู (Terenganu) รัฐปาหัง (Pahang) และเข้าสู่เป้ าหมายของเราคือเมือง หลวงกัวลาลัมเปอร์ (Kuala Lumpur) จุด มุง่ หมายในครัง้ นี้นอกจากจะไปเทีย่ วชมเมือง หลวงของมาเลเซียแล ้ว เป็ นการถือโอกาสมา ส�ำรวจสภาพท้องถนนและสภาพบ้านเรือนของ มาเลเซียซึง่ จะแตกต่างจากเมือ่ 5 ปี ทแ่ี ล ้วหรือ ไม่ ซึง่ การเดินทางเมือ่ ครัง้ ก่อนเราได้มโี อกาส
12
มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)
ขับรถมามาเลเซียแล ้ว และยังจ�ำได้ดวี า่ ถนนทางหลวงตลอดทางนัน้ มีการพัฒนาไปมากแล ้ว การ มาครัง้ นี้จงึ เป็ นการส�ำรวจการเปลีย่ นแปลงด้านต่างๆ และมีเรื่องเล่ามากมายทีพ่ อจะน�ำมาฝาก กันได้ค่ะ ข้อแนะน�ำอย่างง่ายส�ำหรับผูท้ ต่ี อ้ งการน�ำรถจากประเทศไทยเข้าสูป่ ระเทศมาเลเซีย สิง่ ส�ำคัญทีส่ ุดคือ ทะเบียนรถประเทศไทย (ส�ำคัญมากๆคือ คนขับรถควรเป็ นชื่อเดียวกับรถคันที่ ขับค่ะ) อย่างทีเ่ ราทราบ ภาษาไทยเป็ นภาษาเดียวทีจ่ ำ� เป็ นกับการใช้ชวี ติ ในเมืองไทยเท่านัน้ ไม่ สามารถใช้ได้เมือ่ ก้าวเท้าออกมานอกประเทศ (ฮา) ดังนัน้ เอกสารทุกอย่างควรเป็ นภาษาอังกฤษ ซึง่ ส�ำนักงานขนส่งของไทยจะสามารถด�ำเนินการเรื่องนี้ได้ สิง่ ต่อมาคือ ทะเบียนรถทีอ่ นุญาต เข้ามาเลเซียได้ เป็ นสติก๊ เกอร์ท่มี ตี วั อักษรภาษาอังกฤษตามทะเบียนของไทยและควรติดไว้ ใกล ้ป้ ายทะเบียนรถของเราเอง เราก็จะมีทงั้ ทะเบียนไทยและทะเบียนมาเลเซีย เมือ่ เอกสารของ รถยนต์พร้อมแล ้วก็เข้าสู่ด่านตรวจคนเข้าเมือง เดินทางสู่ประเทศมาเลเซียกันได้เลย (อย่าลืม! พาสปอร์ตและใบผ่านแดน) สิง่ ทีแ่ ตกต่างและเห็นได้ชดั เจนเกีย่ วกับการตรวจคนเข้าเมืองระหว่างสองประเทศนัน้ คือ ระบบการตรวจคนและพาหนะ ด่านฝัง่ ไทยคนและพาหนะไม่สามารถตรวจผ่านพร้อมกันได้ ดัง นัน้ รถจึงต้องจอดไว้ส่วนคนในรถต้องลงไปตรวจใบผ่านแดนและพาสปอร์ตทีละคน รถยนต์จงึ สามารถตรวจตามไปได้ ช่วงนี้จงึ ใช้เวลามากเลยทีเดียวโดยเฉพาะกรุป๊ ครอบครัวทีม่ ากันหลาย คน แต่เมือ่ เคลือ่ นตัวเข้าสู่ด่านมาเลเซีย จะมีช่องทางส�ำหรับรถยนต์โดยเฉพาะและสามารถขับ
เข้าไปทีละคันและสามารถตรวจผ่านได้ทงั้ คนและรถ และเดิน ทางสู่ประเทศมาเลเซียและมีป้ายยินดีตอ้ นรับ Selamat Datang แทรกข้างทาง ความรูส้ กึ เหมือนได้หวนกลับ มาบ้านเพือ่ เตือนความจ�ำเหมือนมีคำ� พูดผุดมา ว่า Welcome Home อย่างไรอย่างนัน้ เลย! มาเลเซียเป็ นประเทศเพือ่ น บ้านของเราทีม่ กี ารคมนาคมทางบกที่ ดีทส่ี ุดแห่งหนึ่งในอาเซียน เส้นทาง ที่เราใช้เป็ นทางยกระดับที่เรียกว่า มอเตอร์เวย์ การขับขีก่ ไ็ ม่ต่างจาก บ้านเรามากนักโดยจะขับทางเลน ซ้าย แต่เรื่องกฎจราจรมีความเข้ม งวดเป็ นอย่างมาก เช่น เมื่อขับขี่ รถยนต์ตอ้ งคาดเข็มขัดนิรภัยตลอด เวลา ต้องจ�ำกัดความเร็วบนทางด่วน ไม่เกิน 110 กิโลเมตรต่อชัว่ โมง ถนนใน เขตเมืองต้องไม่เกิน 90 กิโลเมตรต่อชัว่ โมง และถนนหน้าโรงเรียนต้องไม่เกิน 30 กิโลเมตร ต่อชัว่ โมง แต่เรื่องส�ำคัญที่สุดคือ ห้ามใช้ โทรศัพท์ระหว่างขับรถ จะมีตำ� รวจ คอยดักอยู่เป็ นระยะ เมือ่ มีรถ ที่ฝ่าฝื นใช้โทรศัพท์ระหว่าง ขับขี่รถต�ำรวจจะขับตาม เพื่อ ตัก เตือ นและต้อ ง เสีย ค่ า ปรับ RM300 คิดเป็ นเงินไทยเกือบ 3,000 บาทเลย ดังนัน้ นักท่องเที่ยวอย่างเรา ก็ควรต้องระมัดระวังการ ขับ ขี่แ ละเคารพกฎจราจร เพือ่ ไม่ให้การเดินทางเสียอรรถรส กัน ในตอนหน้าเราจะได้ไปสัมผัสกับ สถานทีท่ ่องเทีย่ วทีน่ ่าสนใจของมาเลเซียพร้อมๆ กับเรื่องราวทีน่ ่าสนใจกันต่อ
จดหมายข่าววารสารสุขสาระ
13
ห้องข่าว สสม. เมือ่ เร็วๆ นี้ ศูนย์กจิ กรรม สสม.ภาค ใต้ตอนบน โดยนางสาวกรรณทิมา หมืน่ ระย้า รอง ผอ. ศูนย์ฯ พร้อมคณะ ลงพื้นทีช่ มุ ชน บ้านเกาะมุกด์ อ.ท่าชนะ จ.สุราษฎร์ธานี เพือ่ เยี่ยมเยียน นางจันทร์จิรา ชายหมัด ผู ซ้ ่งึ ประสบความส�ำเร็จในหน้าทีก่ ารงานและเกิด การยอมรับทัง้ ในระดับพื้นที่ ต�ำบล อ�ำเภอ และระดับจังหวัด จนถึงปัจจุบนั นางจันทร์จริ า ชายหมัด เป็ นศิษย์ เก่า สสม. ทีผ่ ่านการอบรมมุสลิมะห์ตน้ แบบ จากโรงเรียนผูน้ ำ� สุขภาวะมุสลิมไทย ภายใต้ นางจันทร์จิรา ชายหมัด การด�ำเนินงานของแผนงานสร้างสุขมุสลิม ไทย โดยการน�ำความรู ท้ ่ไี ด้จากการเข้าร่วม ชายหมัด เป็ นแกนน�ำเครือข่ายของ สสม. ในการขับเคลือ่ นงานในระดับพื้นทีช่ มุ ชน สู่การท�ำ อบรมมาใช้ในชีวติ ประจ�ำวันจนสามารถท�ำให้ กิจกรรมโครงการมัสยิดครบวงจร มัสยิดปลอดบุหรี่ ชุมชนรักษ์สุขภาวะ และโครงการอืน่ ๆ ที่ ประสบความส�ำเร็จ โดยปัจจุบนั นางจันทร์จริ า เข้ามาในพื้นทีด่ ว้ ย เมือ่ วันที่ 12-16 พฤษภาคม 2559 ทีผ่ ่าน สสม. โดยโรงเรียนผูน้ ำ� สุขภาวะมุสลิม ไทย จัดอบรมโครงการมุสลิมะฮฺตน้ แบบรอบที่ 2/5 ณ โรงแรมรีเจนท์ รามค�ำแหง กรุงเทพฯ โดยการอบรมในครัง้ นี้มผี ูส้ นใจสมัครเข้ารับ การอบรมจากภาคใต้ ภาคกลาง และภาค เหนือ รวม 33 คน ทัง้ นี้ ในการอบรมในครัง้ นี้ สสม.ได้รบั เกียรติจากดาโต๊ะนาซีเราะห์ ฮุสเซ็น เอกอัครราชทูตมาเลเซียประจ�ำประเทศไทย เป็ นวิทยากรพิเศษ บรรยายเรื่องบทบาทของ มุสลิมะฮฺในการพัฒนาสังคม การอบรมมุสลิมะฮฺตน้ แบบ มุง่ เน้น
ดาโต๊ะ นาซีเราะห์ ฮุสเซ็น เอกอัครราชทูตมาเลเซีย ประจำ�ประเทศไทย วิทยากรพิเศษ
14
มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)
สร้างความเข้าใจในบทบาทของสตรีในการดูแลป้ องกันปัญหาด้านสุขภาวะในด้านต่างๆ เช่น ปัญหาจากการสูบบุหรี่ในครัวเรือน การไม่ค่อยออกก�ำลังกาย ปัญหาครอบครัว ตลอดจนการ สร้างความเข้าใจในการอยู่ร่วมกันในพหุสงั คม และกระตุน้ ให้เกิดการด�ำเนินกิจกรรมด้านสุข ภาวะในชุมชน รวมทัง้ สร้างกิจกรรมเลิกบุหรี่บา้ นละคน เป็ นต้น ก่อนหน้านัน้ สสม. ได้จดั อบรมโครงการมุสลิมะฮฺตน้ แบบ รอบที่ 1/5 เมือ่ วันที่ 16-19 ตุลาคม 2558 ณ โรงแรมเบดบายครูส นนทบุรี โดยมีผูเ้ ข้าร่วมอบรม 36 คน จากภาคใต้ ภาค กลาง และภาคเหนือ
ห้องข่าว สสม. เมื่อ วัน ที่ 11 พฤษภาคม 2559 ศูนย์กจิ กรรม สสม. ภาคกลาง ร่วมกับคณะ กรรมการอิสลามประจ�ำจังหวัดสระบุรี ร่วม ลงนามความร่วมมือจัดท�ำโครงการประกาศ เจตนารมณ์เป็ นมัสยิดปลอดบุหรีท่ งั้ จังหวัด ณ ส�ำนักงานคณะกรรมการอิสลามประจ�ำจังหวัด
สระบุรี มัสยิดมะบาดุล้ บารี อ.เมือง จ.สระบุรี ในวันที่ 14 สิงหาคม 2559 ต่อมาในวันที่ 18 พฤษภาคม 2559 สสม. ภาคกลาง ร่วมกับคณะกรรมการอิสลาม ประจ�ำจังหวัดราชบุรี ร่วมประชุมหารือการจัดท�ำโครงการประกาศเจตนารมณ์เป็ นมัสยิดปลอด บุหรีท่ งั้ จังหวัด ณ ส�ำนักงานคณะกรรมการอิสลามประจ�ำจังหวัดราชบุรี มัสยิดมัมบะอิ้ลค๊อยร๊อต อ.เมือง จ.ราชบุรี
ประธานฯ กอจ.สระบุรี ดร.เสน่ ห ์ พงษ์สว่าง (กลาง) ถ่ายภาพร่วมกับนาย คณี โยธาสมุทร ผูอ้ ำ� นวยการศูนย์กจิ กรรม สสม. ภาคกลาง
เมือ่ วันที่ 25 พฤษภาคม 2559 ณ ห้องประชุม ส�ำนักงานคณะกรรมการอิสลาม ประจ�ำจังหวัดสงขลา ศูนย์กจิ กรรม สสม.ภาค ใต้ตอนกลาง โดย นายสุรนิ ทร์ เหมนุกูล ผู ้ อ�ำนวยการศูนย์ฯ และเจ้าหน้าที่ สสม. ร่วมกับ ส�ำนักงานคณะกรรมการอิสลามประจ�ำจังหวัด สงขลาจัดเสวนา “คุณคือพลังช่วยผลักดันลา คอมรฺ” ภายใต้โครงการมัสยิดปลอดบุหรี่ ซึง่ ได้รบั เกียรติจาก นพ.สงกรานต์ ไหมชุม รอง นพ.สาธารณสุขจังหวัดสงขลาเป็ นประธานเปิ ด งาน โดยมีวตั ถุประสงค์ เพือ่ สร้างภูมคิ มุ ้ กันให้ แก่เยาวชน รณรงค์ ลด ละ เลิกการสูบบุหรี่ โดยเฉพาะในบริเวณมัสยิดซึง่ ถือว่าเป็ นสถาน ทีป่ ระกอบอิบาดะห์ (เคารพภักดีต่อพระเจ้า) เนื่องจากการสู บบุหรี่เป็ นการท�ำร้ายตนเอง และผูค้ นรอบข้าง อีกทัง้ ยังเป็ นการกระท�ำที่ ผิดต่อกฎหมายในเรื่องการสู บบุหรี่ในศาสน สถานอีกด้วย ทัง้ นี้มมี สั ยิดสนใจเข้าร่วมโครงการ
นายคณี โยธาสมุทร ผอ.ศูนย์กจิ กรรม สสม. ภาคกลาง เข้าเยี่ยมและ ชี้แจงรายละเอียดต่อประธานฯกอจ.ราชบุรี นายอดิศกั ดิ์ ภัทรโชคชัย
นพ.สงกรานต์ ไหมชุม รอง นพ.สาธารณสุขจังหวัดสงขลาเป็ นประธานเปิ ดงาน
จ�ำนวน 130 มัสยิด และโรงเรียนเอกชนสอนศาสนาอิสลามเข้าร่วมจ�ำนวน 3 โรงเรียน ภายใน งานมีกจิ กรรมการเสวนาในหัวข้อ “คุณคือพลังช่วยผลักดันลาคอมรฺ”โดยวิทยากรผูท้ รงคุณวุฒิ อาทิ ดร.วิสุทธิ์ บิลล่าเต๊ะ ผูอ้ ำ� นวยการศูนย์ประสานงานส�ำนักจุฬาราชมนตรีประจ�ำภาคใต้ นพ.อนันต์ชยั ไทยประทาน ประธานมูลนิธกิ ารแพทย์และสาธารณกุศล และนายแวยูโซ๊ะ แวหะยี อดีตเจ้าหน้าทีส่ าธารณสุขจังหวัดปัตตานี นพ.วีรวรรธ คลายนา แพทย์โรงพยาบาลกรุงเทพ จดหมายข่าววารสารสุขสาระ
15
ห้องข่าว สสม. หาดใหญ่ และวิทยากรทีไ่ ด้รบั ผลกระทบจาก การสูบบุหรี่ นายไซหนุน ยาหมัน ร่วมให้ความ รูใ้ นเรื่องพิษภัยของบุหรี่ ตลอดจนแนวทาง
การเลิกสูบบุหรี่ ซึง่ ได้รบั ความสนใจจากผูเ้ ข้าอบรมเป็ นอย่างดี อีกทัง้ ยังมีการจัดนิทรรศการ ต้านบุหรี่ให้ผูเ้ ข้าอบรมได้รบั ชมอีกด้วย
นายสุรนิ ทร์ เหมนุ กูล ผูอ้ ำ� นวยการศูนย์ฯ ถ่ายภาพร่วมกับตัวแทนมัสยิดที่รว่ มโครงการฯ
สนใจลงโฆษณากับ สุขสาระ ขนาด 1/4 หน้า (7.5 x 21 เซ็นติเมตร) ขาวด�ำ กระจายสู่ผู้อ่านทั่วประเทศทุกเดืือน โทร. 022186193
16
มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)
สาระน่ารู้
ราไว
ดื่มน�้ำมาก
ดีจริงหรือ?
น�ำ้ มากเกินแลว้ ท�ำให้โซเดียมในเลือดลดลง คนจ�ำนวนไม่นอ้ ยเชื่อ นอกจากนี้คนทีด่ ่มื น�ำ้ มากเกินมักกระหายน�ำ้ กันว่าดืม่ น�ำ้ มากๆ ยิง่ ดีหลายคนถึง มากยิง่ ขึ้น ซึง่ อาจท�ำให้สมองบวมได้ และใน กับดื่มน�ำ้ วันละ 3-4 ลิตรเพราะความเชื่อทีม่ าจากค�ำ การวิง่ แข่งมาราธอนทีล่ อนดอนในปี 2550 มี เล่าลือทีว่ า่ หมอจีนสอนให้ต่นื นอนเช้าดืม่ น�ำ้ ทันที 4 แก้วจะช่วยให้ขบั ถ่ายดีดงั นัน้ ถ้าดืม่ เด็กหนุ่มวัย 22 ปี เสียชีวติ เพราะน�ำ้ เป็ นพิษ ตอนเช้า 4 แก้วแล ้วมีประโยชน์ ดืม่ ทัง้ วันก็ยง่ิ ดีนะสิ... (ทีห่ มอจีนบอกอย่างนี้ ผูเ้ ชีย่ วชาญบอกว่า หรือเด็กสาวๆ ทีไ่ ดเอทด้วยการจิบน�ำ้ ตลอด เป็ นเพราะบรรดาคนจีน “เถ้าแก่” มักจะกินแต่ขา้ วให้อม่ิ ท้อง เนื้อสัตว์และผักไม่ค่อยได้กนิ (คน เวลาซึ่งการดื่มน�ำ้ มากเกินก็จะท�ำให้ร่างกาย จีนเชื่อว่าคนกินผักเป็ นคนจน) หมอจึงใช้กลยุทธ์สอนบรรดาเถ้าแก่ เพือ่ ให้ขบั ถ่ายได้คล่องขึ้น สูญเสียเกลือมากยิง่ ขึ้น จนท�ำให้การซ่อมแซม ร่างกายเสียสมดุลและมีความรูส้ กึ กระหายน�ำ้ การดื่มน�้ำนั้นถือเป็นสิ่งจ�ำเป็น เพราะน�้ำเป็นส่วนประกอบ 2 ใน 3 ยิง่ ขึ้น ของร่างกาย แต่หากดื่มน�้ำมากเกินไปคือ วันละ 6-7 ลิตร จะท�ำให้ร่างกายได้ มีรายงานจากมาร์กาเร็ต แมกคาร์ รับน�้ำปริมาณมากเกินไปในเวลารวดเร็ว ท�ำให้เกิดภาวะน�ำ้ เกิน หรือน�ำ้ เป็นพิษ ทนีย ์ แพทย์ในเมืองกลาสโกว์ สกอตแลนด์ (Water Intoxication) เนื่องจากน�้ำจะเจือจาง ท�ำให้ความเข้มข้นของแร่ อธิบายถึงอันตรายจากการเสียน�ำ้ ว่าเป็ นเรื่อง ทีค่ ดิ กันไปเอง อีกทัง้ ไม่มหี ลักฐานสนับสนุน ธาตุโซเดียมลดลง ว่าน�ำ้ ช่วยปกป้ องดูแลสุขภาพในหลายด้าน ทัง้ นี้ โซเดียมถือเป็ นแร่ธาตุทส่ี ำ� คัญในร่างกาย มีหน้าทีร่ กั ษาสมดุลน�ำ้ ระหว่างนอกเซลล์ แมกคาร์ทนียส์ ำ� ทับว่า การแนะน�ำให้ และภายในเซลล์ เมือ่ ถูกเจือจางลง จะท�ำให้นำ�้ ภายนอกเซลล์ซมึ เข้าไปภายในเซลล์ ท�ำให้เซลล์ ดืม่ น�ำ้ วันละ 6-8 แก้วนอกจากไร้สาระแล ้ว ยัง บวมน�ำ ้ เกิดภาวะทีท่ างการแพทย์เรียกว่า ภาวะโซเดียมในเลือดต�ำ ่ หรือไฮโปแนทรีเมีย (Hypo- เป็ นการสร้างกระแสดืม่ น�ำ้ ให้มากจากองค์กรที่ natremia) จะมีอาการปวดศีรษะ คลืน่ ไส้ อาเจียน อาจกระตุกหรือชัก สมองบวม ปอดบวม มีผลประโยชน์จากน�ำ้ ดืม่ บรรจุขวด และเสียชีวติ ได้ เช่นกรณี ข่าวฝาแฝดอายุ 16 ปี ทีจ่ งั หวัดสงขลา ดืม่ น�ำ้ วันละ 18 ลิตร เพือ่ ขับ การดื่มน�ำ้ มากเกินไปยังอาจท�ำให้ ไล่ภตู ผีปีศาจออกจากร่างกาย จนเป็ นเหตุให้เสียชีวติ (เป็ นข่าวดังช่วงเดือนตุลาคม 2556) นอนไม่พอ เนื่องจากต้องลุกขึ้นมาเข้าห้องน�ำ้ นักวิจยั กล่าวว่าไม่มหี ลักฐานทางวิทยาศาสตร์ทบ่ี ง่ ชี้วา่ การดืม่ น�ำ้ มากๆ จะมีผลดีต่อ กลางดึก และมีงานศึกษาหลายฉบับพบว่า สุขภาพ บางคนไปอ้างว่าน�ำ้ ช่วยล ้างพิษ เรามักเข้าใจว่าการดืม่ น�ำ้ มากๆ ดีต่อสุขภาพ แต่ในความ พฤติกรรมนี้อาจท�ำลายไตแทนที่จะปกป้ อง เป็ นจริงแลว้ ยังไม่มกี ารยืนยันทางวิชาการว่าการดืม่ น�ำ้ มากเกินให้ผลดีต่อสุขภาพหรือไม่ ทัง้ นี้ อย่างทีม่ กี ารกล่าวอ้าง เว็บไซต์ของนิตยสาร “ARD-Buffet” ในประเทศเยอรมนีแนะน�ำว่า การดืม่ น�ำ้ มากเป็ นสิง่ ดีโดย แมกคาร์ทนียย์ งั เตือนว่า การดืม่ น�ำ้ เฉพาะในหน้าร้อนควรดืม่ วันละประมาณ 1.5-3 ลิตร และไม่ควรรอให้กระหายน�ำ้ แลว้ จึงดืม่ มากเกินไปอาจเป็ นอันตรายร้ายแรงแบบทีไ่ ม่ เพราะความรูส้ กึ กระหายน�ำ้ เป็ นสัญญาณบอกว่าร่างกายขาดน�ำ ้ พบบ่อยนักทีเ่ รียกว่า ภาวะเกลือโซเดียมต�ำ่ ที่ แต่ อูโด พอลล์เมอร์ นักเคมีอาหารและนักเขียนกล่าวเตือนว่า น�ำ้ ก็ทำ� ลายสุขภาพได้ น�ำไปสู่อาการสมองบวม เหมือนกัน หากดืม่ มากเกินไป เขายกตัวอย่างน�ำ้ เป็ นพิษในนักกีฬา เช่น นักวิง่ มาราธอนทีด่ ม่ื ในปี 2003 แอนโทนี่ แอนดริว นัก จดหมายข่าววารสารสุขสาระ
17
แสดงที่เกิดการเจ็บป่ วยหลังจากการดื่มน�ำ้ มากเกินไประหว่างฝึ กซ้อมบท ด้า นแพทย์ห ญิ ง นฤมล สวรรค์ ปัญญาเลิศ ทีป่ รึกษากรมการแพทย์ ได้แนะน�ำ ให้ผูป้ ่ วยโรคไต โรคหัวใจ ระมัดระวังในการ ดืม่ น�ำ ้ คือต้องปฏิบตั ติ ามทีแ่ พทย์แนะน�ำ ส่วน คนทีช่ อบดืม่ น�ำ้ มากๆ ให้ทอ้ งอิม่ จะได้ไม่ตอ้ ง ทานอาหารเพือ่ หวังจะลดน�ำ้ หนักนัน้ อาจเป็ น
18
มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)
อันตรายได้ เพราะจะท�ำให้ร่างกายสูญเสียเกลือโซเดียม มากยิ่งขึ้น นอกจากนี้ การดื่มน�ำ้ มากเกินไปจะ ท�ำให้ตอ้ งลุกขึ้นมาเข้าห้องน�ำ้ กลางดึกบ่อยๆ จนอาจท�ำให้นอนไม่พอ ส่วนนักกีฬาทีเ่ สีย เหงือ่ มากๆ ก็ไม่ควรดืม่ น�ำ้ มากเกิน 1 ลิตร ในเวลาอันรวดเร็ว เพราะอาจจะท�ำให้เกิดภา วะไฮโปแนทรีเมียได้เช่นกัน การดืม่ น�ำ้ ทีอ่ นั ตรายก็คอื เมือ่ ดืม่ เกิน วันละ 6-7 ลิตร แต่การดืม่ น�ำ้ น้อยเกินไป โดยเฉพาะ ในคนชราทีม่ กั ลืมดืม่ น�ำ้ ก็มอี นั ตรายเช่นกัน เพราะมนุษย์สูญ เสียน�ำ้ วันละ 2.5 ลิตรโดยการขับออกทางปัสสาวะ เหงือ่ และหายใจ จึง ต้องเติมน�ำ้ ชดเชยให้สมดุล ข้อมูล http://women.thaiza.com http://health.kapook.com/view73359.html ASTV ผูจ้ ดั การออนไลน์ มติชน ออนไลน์ http://health.haijai.com/3951/
โรคแบคทีเรียกินเนื้อ
ห้องสืบสวน นายดีเอสไอ
โรคติดเชื้อที่อนั ตรายถึงชีวติ
จากกรณี ท่ีมีชายคนหนึ่งเสียชีวิต จากการถูกเงี่ยงปลาต�ำ ขณะเลือกซื้อปลา ทับทิมในตลาด ต่อมามีอาการบวมจนต้อง เข้ารักษาทีโ่ รงพยาบาล ภายหลังพบว่าติดเชื้อ แบคทีเรียกินเนื้อ ในกระแสเลือดจนเสียชีวติ เมือ่ ช่วงเดือนกรกฎาคม 2557 ทีผ่ ่านมา
และชนิดทีส่ อง เป็ นการติดเชื้อแบคทีเรียชนิดเดียว ผูป้ ่ วยส่วนใหญ่จะเกิดจากการติดเชื้อหลาย ชนิดร่วมกัน ในอดีตการติดเชื้อชนิดเดียวมักเกิดจาก group A streptococcus และ Staphylococcus spp. แต่ปจั จุบนั พบว่าเกิดจากเชื้อ methicillin-resistant Staphylococcus aureus (MRSA) เพิม่ มากขึ้น ลักษณะอาการแสดงทีพ่ บในระยะแรก คือ มีอาการเจ็บปวดบวม แดง ร้อน ทีผ่ วิ หนัง อย่างมาก อาการบวมแดงจะลามอย่างรวดเร็ว อาจมีต่มุ น�ำ้ ร่วมด้วย ต่อมาสีของผิวหนังจะเริ่ม เปลีย่ นเป็ นสีมว่ งและมีเนื้อตายเกิดขึ้น เมือ่ มีเนื้อตายเกิดขึ้นผูป้ ่ วยอาจมีอาการชามาแทนทีอ่ าการ “แบคทีเรียกินเนื้อ เจ็บปวดมักจะมีไข้สูง และการติดเชื้อแบคทีเรียในกระแสเลือดร่วมด้วย ผูป้ ่ วยอาจมีภาวะช็อก หรือ โรคเนื้อเน่า” และมีการท�ำงานทีล่ ดลงของอวัยวะต่างๆ เช่น ตับ ไต เป็ นต้น มักพบการติดเชื้อบ่อยทีบ่ ริเวณ “แบคทีเรียกินเนื้อ หรือ โรคเนื้อ แขนและขา ผู ้ป่ วยโรคนี้มอี ตั ราการเสียชีวติ อยูท่ ่ี 17-49% ขึ้นกับโรคประจ�ำตัวของผู ้ป่ วยและบริเวณ เน่า” เป็ นการติดเชื้อแบคทีเรียและท�ำให้เกิด การอัก เสบแบบมีเ นื้ อ ตายที่ผิว หนัง ชัน้ ลึก ของการติดเชื้อ ถ้าผูป้ ่ วยมีภมู คิ มุ ้ กันต�ำ ่ เป็ นโรคเบาหวาน หรือเป็ นโรคตับแข็ง จะท�ำให้มโี อกาส ตัง้ แต่ชนั้ หนังก�ำพร้า ชัน้ หนังแท้ ชัน้ ไขมัน ทีเ่ ชื้อจะลุกลามอย่างรวดเร็ว ส่วนบริเวณของการติดเชื้อทีก่ ว้างหรือลึกมากจะท�ำให้ผูป้ ่ วยมีอตั รา ลงไปจนถึงชัน้ เนื้อเยือ่ หุม้ กล ้ามเนื้อ (fascia) การเสียชีวติ ทีม่ ากขึ้น พบว่าการวินจิ ฉัยโรคและการรักษาตัง้ แต่ระยะต้นของโรคสามารถลดอัตรา เป็ นภาวะทีพ่ บได้นอ้ ยมาก มักพบในผูป้ ่ วยที่ การเสียชีวติ ของผูป้ ่ วยได้ ค�ำแนะน�ำในการดูแลเบื้องต้นและการป้ องกัน ภูมคิ ุม้ กันต�ำ ่ มีโรคเบาหวานหรือโรคตับแข็ง - ป้ องกันและระมัดระวังไม่ให้เกิดอุบตั เิ หตุบาดแผลทีส่ มั ผัสกับสิง่ แวดล ้อมทีส่ กปรก การติดเชื้อมักพบหลังประสบอุบตั ิเหตุทำ� ให้ - ถ้ามีแผลทีผ่ วิ หนัง ให้หลีกเลีย่ งการสัมผัสกับสิง่ แวดล ้อมทีส่ กปรก เกิดแผลและสัมผัสกับสิ่งแวดลอ้ มที่มีเชื้อ - ถ้าสัมผัสหรือประสบอุบตั เิ หตุทำ� ให้เกิดแผล ควรลา้ งท�ำความสะอาดแผลด้วยน�ำ้ แบคทีเรีย จะมีอาการและอาการแสดงรุนแรง มักมีไข้ ปวดบวม แดงร้อนบริเวณบาดแผล สะอาดหรือสบูท่ นั ที ไม่ควรบ่งด้วยเข็มหรือกรีดเปิ ดแผลด้วยตัวเอง เนื่องจากอุปกรณ์ทไ่ี ม่สะอาด การวินิจฉัยและรักษาในระยะต้นของโรคจะ จะส่งเสริมการติดเชื้อให้เพิม่ มากขึ้น - ถ้ามีแผล อาการปวดบวม แดงร้อนทีผ่ วิ หนัง หรือมีไข้ให้รบี ไปพบแพทย์เพือ่ รับการ สามารถลดอัตราการเสียชีวติ ของผูป้ ่ วยลงได้ เกิ ด จากการติด เชื้อ แบคทีเ รี ย ได้ วินิจฉัยและรักษาโดยทันที - ผูป้ ่ วยทีม่ ภี าวะภูมคิ มุ ้ กันต�ำ ่ โรคเบาหวาน โรคตับแข็ง มีความเสีย่ งสูงในการติดเชื้อ หลายชนิด ได้แก่ Group A streptococcus (Streptococcus pyogenes), Staphylo- จึงต้องให้ความระมัดระวังเป็ นพิเศษ หากต้องการทราบข้อมูลเกีย่ วกับโรคแบคทีเรียกินเนื้อ สามารถเข้าไปศึกษารายละเอียด coccus aureus, Clostridium perfrin- gens, Bacteroides fragilis, Aeromonas ได้ทเ่ี ว็บไซต์ของสมาคมแพทย์ผวิ หนังแห่งประเทศไทย http://www.dst.or.th/html/index.php?op=article-detail&id=1220&cid=12#. hydrophila โดยแบ่งเป็ น 2 ชนิด ชนิดแรก เป็ นการติดเชื้อแบคทีเรียหลายชนิดร่วมกัน Vy6QR4R96M9 ข้อมูล -สมาคมแพทย์ผวิ หนังแห่งประเทศไทย (พญ. จรัสศรี ฬยี าพรรณภาควิชาตจวิทยา คณะแพทยศาสตร์ศิริราช พยาบาล) http://www.siamhealth.net/public_html/Health/Photo_teaching/necrotizing.html#.VyGYbPl96M8 http://www.dst.or.th/html/index.php?op=article-detail&id=1220&cid=12#.VyGZTfl96M8 จดหมายข่าววารสารสุขสาระ
19
สาระสุขภาพ
ฮามิด
การหกลม้ ส�ำหรับคนหนุ่ มสาวอาจ ดูเป็ นเรื่องธรรมดา แต่สำ� หรับผูส้ ู งอายุแลว้ “หกลม้ ” ไม่ใช่ เรื่องเล่นๆ โดยเฉพาะผู ส้ ู ง อายุชาวไทย เพราะคนไทยมีปญั หาเรื่องโรค กระดูกพรุนค่อนข้างสูง การหกล ้มเบาๆ เช่น ลุกจากเตียงแลว้ หกลม้ ก้นกระแทก อาจส่ง ผลท�ำให้เกิดกระดูกสะโพก หรือกระดูกสัน หลังหัก โดยเฉพาะผู ท้ ่ีมภี าวะกระดู กพรุน นอกจากนี้การหกลม้ ศีรษะกระแทกพื้น อาจ ท�ำให้เกิดภาวะเลือดออกในสมอง ซึง่ อาการ กระดู กสะโพกหัก และเลือดออกในสมอง สามารถ ส่งผลให้เกิดความพิการและการเสีย ชีวติ ตามมาโดยพบว่าผูส้ ูงอายุทห่ี กลม้ และมี กระดูกสะโพกหัก มีโอกาสเสียชีวติ ภายใน 1 ปี ถงึ ร้อยละ 20
ข้อมูลจากส�ำนักงานสถิตแิ ห่งชาติ ปี 2557 และข้อมูลจากส�ำนักนโยบายและ ยุทธศาสตร์ กระทรวงสาธารณสุข พบว่าใน ปี 2557 ประเทศไทยมีผูเ้ สียชีวติ จากการ พลัดตกหกล้มสูงถึง 2,007 คน หรือเฉลีย่ วันละ 6 คน โดยเป็ นกลุ่มผูส้ ูงอายุมากถึง 909 คน หรือเฉลีย่ วันละ 3 คน นอกจาก นี้ ยังพบว่าในช่วง 10 ปี ท่ผี ่านมา (พ.ศ. 2548-2557) เพศชายมีอตั ราการเสียชีวติ จากการพลัดตกหกล้มสูงกว่าเพศหญิง 3.4 เท่า
20
มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)
เมื่ อ
สว. หกล้ ม
และจากรายงานการส�ำรวจสุขภาพประชาชนไทยโดยการตรวจร่างกาย พบว่าเพศชาย ร้อยละ 60 หกล ้มบริเวณนอกบ้าน ขณะเดินทาง เช่น ถนนในซอย บนสะพาน บนรถเมล์ และ ในสถานทีท่ ำ� งาน ไร่ นา ส่วนเพศหญิงมากกว่าครึ่ง (ร้อยละ 55) หกล ้มในตัวบ้านและบริเวณ บ้าน เช่น ห้องนอน ห้องครัว และห้องน�ำ ้ เป็ นต้น รายงานในปี 2555 โดย “Shell Point Retirement Community” องค์กรไม่แสวงหา ก�ำไรในสหรัฐฯทีท่ ำ� งานเกี่ยวกับเรื่องการดูแลผูส้ ูงอายุ ระบุวา่ 1. ในผูส้ ูงอายุทม่ี อี ายุระหว่าง 65-69 ปี เมือ่ เกิดการหกล ้มจะพบปัญหากระดูกสะโพก หักได้ถงึ 1 ใน 200 ราย และจะพบปัญหานี้มากขึ้นเรื่อยๆ ตามอายุทเ่ี พิม่ ขึ้น ในผูส้ ูงอายุ 85 ปี ขึ้นไป จะพบปัญหากระดูกสะโพกหักได้สูงถึง 1 ใน 10 ราย 2. 1 ใน 4 ของผูส้ ูงอายุทเ่ี กิดปัญหากระดูกสะโพกหักจากการหกล ้มจะเสียชีวติ ภายใน 6 เดือนหลังจากการหกล ้ม 3. แม้จะไม่เสียชีวติ แต่ปญั หาใหญ่ทผ่ี ูส้ ูงอายุเหล่านี้ตอ้ งเผชิญก็คอื การไม่สามารถใช้ ชีวติ ตามปกติได้อกี ต่อไป และกลายเป็ นภาระต่อผูด้ ูแลเป็ นอย่างมาก การหกลม้ ในผูส้ ูงอายุเกิดจากหลายสาเหตุ ไม่วา่ จะเป็ นกระดูกหรือกลา้ มเนื้อไม่แข็ง แรง มีปญั หาการทรงตัว ปัญหาสายตา การกินยาทีอ่ อกฤทธิ์ต่อจิตประสาท ท�ำให้งว่ งซึม รวม ทัง้ สภาพแวดล ้อมภายในบ้านทีไ่ ม่เหมาะสม เช่น ห้องน�ำ้ ไม่มรี าวจับ พื้นลืน่ แสงสว่างไม่เพียง พอ รวมไปถึงเสื้อผ้าเครื่องแต่งกายทีร่ ุงรัง เป็ นต้น ล ้วนเป็ นปัจจัยเพิม่ ความเสีย่ งการหกล ้มใน ผูส้ ูงอายุได้ ผูส้ ูงอายุควรเลีย่ งการใช้บนั ได ถ้าจ�ำเป็ นต้องใช้บนั ได บันไดต้องมีความมันคง ่ มีความ กว้างพอดี งดอ่านหนังสือทุกครัง้ ขณะขึ้น หรือ ลงบันได และไม่รบี ขึ้นหรือลงบันได ส�ำ หรับ ผู ส้ ู ง อายุ เ มื่อ หกล ม้ จะตื่น ตระหนกทัง้ ผูท้ ่ลี ม้ และญาติ การลุกที่ผดิ ท่า
ท่าผูใ้ ช้ยนื หลังตรง ขณะจับไม้เท้า มีหลักฐานทางวิชาการระบุวา่ วิธี ลดความเสีย่ งของการหกลม้ ทีส่ ามารถท�ำเอง ได้ค่าใช้จ่ายน้อย และได้ผลมากทีส่ ุด คือการ ออกก�ำลังกาย เพื่อเสริมความแข็งแรงของ กลา้ มเนื้อ เพิ่มความสามารถในการทรงตัว และการเดินซึง่ เป็ นสาเหตุหลักของการหกล ้ม ในผูส้ ูงอายุ นอกเหนือจากการออกก�ำลังกายพบ ว่าการปรับเปลีย่ นสิง่ แวดล ้อมภายในบ้านโดย ผู ้เชีย่ วชาญด้านการออกแบบบ้านเพือ่ ผู ้สูงอายุ การผ่าตัดต้อกระจกในผูส้ ูงอายุทม่ี ปี ญั หาการ มองเห็นจากโรคต้อกระจก การให้วติ ามินดี อาจท�ำให้เกิดผลเสียมากกว่าการหกล ้มเสียอีก ก่อนอืน่ ให้ตงั้ สติให้ดปี ระเมินอาการบาดเจ็บทีเ่ กิด เสริมในผูส้ ูงอายุทม่ี วี ติ ามินดีพร่อง และการ ขึ้นว่ารุนแรงมากน้อยแค่ไหน หากประเมินแล ้วว่าบาดเจ็บมาก เช่น มีกระดูกหัก อย่าพยายาม หยุดยาที่มผี ลต่อจิตประสาทซึ่งท�ำให้งว่ งซึม ลุกขึ้นเอง ให้ขอความช่วยเหลือจากคนใกล ้ชิด แต่ถา้ รูส้ กึ ว่าได้รบั บาดเจ็บไม่มากและคิดว่าลุก หรือสูญเสียการทรงตัว ซึง่ วิธกี ารเหล่านี้ควร ขึ้นเองได้ให้ปฏิบตั ติ ามขัน้ ตอนตามภาพด้านล่าง ในกรณีไม่มเี ก้าอี้ ให้พยายามหาทีย่ ดึ เหนี่ยวที่ ได้รบั การปรึกษาจากผูเ้ ชี่ยวชาญหรือแพทย์ แข็งแรงเป็ นตัวช่วยพยุงให้ลกุ ขึ้น อย่างไรก็ตาม มีงานวิจยั จากประเทศ อุปกรณ์ช่วยเดิน หมายถึง อุปกรณ์ทน่ี ำ� มาช่วยในการพยุงร่างกายเพือ่ ให้สามารถเดิน แคนาดาระบุสาเหตุสำ� คัญของการหกล ้มในผู ้ ได้ดขี ้นึ ซึง่ เป็ นอุปกรณ์ทช่ี ่วยป้ องกันการหกล ้มในผูส้ ูงอายุ โดยเฉพาะผูส้ ูงอายุทม่ี ปี ญั หาในการ สูงอายุก็คอื การทรงตัวทีไ่ ม่สมดุล ผลการ ควบคุมการทรงตัว มีอาการอ่อนแรงของกล ้ามเนื้อแขนและขาและมีปญั หาในการเดิน วิจยั ชี้ว่า การป้ องกันการหกลม้ ในผูส้ ู งอายุ อุปกรณ์ช่วยเดินอย่างไม้ค�ำ้ ยัน หรือ วอล์กเกอร์ ผูส้ ูงอายุหลายท่านมักจะบอกว่า “ไม่ใช้ ต้องให้ความส�ำคัญกับเรือ่ งการฝึ กการทรงตัว หรอกไม้ท้งไม้เท้า เดีย๋ วเขารูว้ า่ แก่” หรือ “ใช้แล ้วมันเดินไม่ถนัด” แต่ทราบหรือไม่วา่ อุปกรณ์ช่วย ของผูส้ ูงอายุให้มากขึ้น ทีผ่ ่านมาเราให้ความ เดิน หากใช้อย่างถูกต้อง และเหมาะสม สามารถช่วยเพิม่ ความมันคงในการทรงตั ่ วและการเดิน ส�ำคัญเรื่องความแข็งแรงของกลา้ มเนื้อเป็ น ลดอัตราการล ้มได้ อุปกรณ์ช่วยเดินมีหลายประเภท เช่นโครงเหล็กช่วยเดิน (walker frame), หลัก ซึ่งนัน่ ไม่น่าจะเพียงพอต่อการป้ องกัน ไม้คำ�้ ยัน(crutches), และไม้เท้า (cane) อุปกรณ์ ปัญหาการหกล ้มในผูส้ ูงอายุ ทีไ่ ด้รบั ความนิยมในผูส้ ูงอายุคือไม้เท้า แต่พบว่า สาเหตุสำ� คัญการหกลม้ ในผูส้ ูงอายุ มีผูส้ ูงอายุจำ� นวนมากทีใ่ ช้ไม้เท้าช่วยเดินอย่างไม่ คือการทรงตัวทีไ่ ม่สมดุล การฝึ กการทรงตัว เหมาะสมและผิดวิธี ซึง่ อาจจะท�ำให้เกิดผลเสียตาม ทีไ่ ด้ผลดีมากคือการฝึ กร่วมกับจังหวะดนตรี มา เช่น เพิม่ โอกาสในการพลัดตกหกล ้มมากขึ้น ไม้เท้า (cane) สามารถช่วยรับแรงน�ำ้ หนัก ข้อมูล ตัวบางส่วนแทนขาข้างทีอ่ ่อนแรงหรือมีอาการปวด นพ.อุดม เพชรสังหาร-http://www.hsri.or.th/ ช่วยเพิม่ ความมันคงในการเคลื ่ อ่ นไหวโดยการเพิม่ people/media/care/detail/5532 กรมควบคุมโรค ฐานรองรับน�ำ้ หนักร่ างกายกว้างขึ้นท�ำให้ผูป้ ่ วย http://www.muslim4health.or.th/2014/index. มีความมัน่ ใจในการเคลือ่ นไหวมากขึ้น อย่างไร php?op=news-detail&id=571#.V003Yvl96M8 ก็ตาม ผูใ้ ช้ควรวัดความสูงของไม้เท้าให้พอดี จึง http://www.vibhavadi.com/mediapop. จะมีความปลอดภัยและเกิดประโยชน์ในการใช้ php?id=575 มากที่สุด โดยระดับความสู งที่เหมาะสมด้ามจับ คู่ มื อ ป้ องกัน การหกล ม้ ในผู ส้ ู ง อายุ - มู ล นิ ธิ ควรจะสูงอยูใ่ นระดับเดียวกันกับข้อมือหรือกระดูก สถาบันวิจยั และพัฒนาผูส้ ูงอายุไทย (มสผส.) สะโพกของผูใ้ ช้ หรือประเมินความสูงของไม้เท้าใน จดหมายข่าววารสารสุขสาระ
21
พลังชีวิต
พ.อิสมาอีล
แขกผู้มีเกียรติที่จากไป
เมื่อเดือนที่ผ่านมา ชาวมุสลิมทัว่ โลกได้มีโอกาสต้อนรับแขกผู ม้ ีเกียรติท่ีมา เยี่ยมเยือนและอยู่ดว้ ยเป็ นเวลาหนึ่งเดือน แขกท่านนี้มิได้มามือเปล่าหากแต่ นำ� หลาย สิ่งหลายอย่างติดมือมาให้บรรดามุสลิมทัง้ หลายด้วย อย่ างแรกคือการน�ำวินยั ต่ างๆ มาสู่บรรดามุสลิม เช่น การทานอาหารทีเ่ ป็ น เวลา ไม่กนิ จุก กินจิก การงดสูบบุหรี่ ซึง่ บาง คนสามารถเลิกสูบบุหรี่ได้เลยก็มี อย่างทีส่ อง คือการระมัดระวังในการปฏิบตั ติ วั เช่น การ ยับยัง้ ตนเองไม่ให้เผลอไปนินทา ว่าร้ายผูอ้ น่ื ไม่อจิ ฉาริษยา ไม่มองเพศตรงข้ามในทางชูส้ าว ระมัดระวังทีจ่ ะกระท�ำผิดต่างๆ ทีเ่ ป็ นข้อห้าม ของศาสนา เป็ นต้น อย่างทีส่ าม ท�ำให้บรรดาผู ้ ทีม่ ฐี านะดีมจี ติ ใจเมตตาอ่อนโยนต่อผู ้ทีย่ ากไร้ หรือฐานะด้อยกว่า ท�ำให้พวกเขาไม่หยิง่ ยโส โอหัง เพราะพวกเขาได้สมั ผัสกับความหิวโหย ทัว่ หน้ากัน และรูส้ กึ ถึงความหิวโหยของผูท้ ่ี ไม่มจี ะกินว่าเป็ นอย่างไร อีกทัง้ ยังได้สนอง พระบัญชาจากพระผู เ้ ป็ นเจ้าอีกด้วย และ เมือ่ สิง่ ทีก่ ล่าวข้างต้นได้ถกู น�ำมาสู่มนุษย์ก็จะ ท�ำให้มนุ ษย์มจี ติ ใจที่สงบ และเมือ่ มีจติ ใจที่ สงบก็จะแสดงออกมาทางสีหน้าทีเ่ ต็มไปด้วย รอยยิ้ม และกิริยามารยาททีอ่ ่อนโยนต่อผูท้ ่ี มีปฏิสมั พันธ์ดว้ ย ซึง่ เป็ นบริบทของการถือศีล อด นอกจากนัน้ แขกผูม้ าเยือนท่านนี้ยงั น�ำผลบุญอันมหาศาลมามอบให้แก่ผูป้ ฏิบตั ดิ ี ทัง้ หลาย ซึง่ ทัง้ หมดก็เพือ่ เป็ นแนวทางในการ
22
มูลนิธิสร้างสุขมุสลิมไทย (สสม.)
ด�ำเนินชีวติ ในเดือนต่อๆ ไปอีก 11 เดือนทีเ่ หลือ ทัง้ กับพีน่ อ้ งมุสลิมด้วยกัน และเพือ่ นร่วมโลก อีกด้วย แต่ถา้ ผูท้ ถ่ี อื ศีลอดปฏิบตั ติ วั ตรงกันข้ามกับสิง่ ทีก่ ล่าวมา สิง่ ทีเ่ ขาจะได้รบั ก็คือความ หิวโหยเท่านัน้ แต่บดั นี้แขกผูม้ าเยือนท่านนัน้ ได้จากไปแล ้ว ท�ำให้บรรดามุสลิมทัง้ หลายห่วงหา อาลัย มิอยากให้จากไป และหลายคนก็เฝ้ าขอพรจากพระผูเ้ ป็ นเจ้าขอให้พวกเขาได้มชี วี ติ ทีย่ นื ยาวเพือ่ ได้มโี อกาสพบกับแขกผูม้ เี กียรติท่านนี้อกี ในปี ต่อๆ ไป แขกท่านนี้คือเดือนรอมฎอน เป็ นเดือนที่มสุ ลิมที่บรรลุศาสนภาวะแลว้ ทุกคนต้อง ถือศีลอด ยกเว้นคนป่ วยเรื้อรัง หรือคนชราทีไ่ ม่สามารถถือศีลอด และคนทีศ่ าสนบัญญัตหิ า้ ม ถือศีลอด แต่ตอ้ งถือศีลอดชดใช้ในเดือนถัดไป หรือเลี้ยงอาหารแก่ผูท้ ถ่ี อื ศีลอดวันละ 1 มื้อ เพือ่ เป็ นการทดแทน การถือศีลอดมิได้ถกู ก�ำหนดขึ้นในสมัยท่านศาสนทูต มุฮมั มัด (ขอความ ศานติจงประสบแด่ท่าน) เท่านัน้ หากแต่ได้ถกู ก�ำหนดแก่บรรดาศาสนทูตท่านก่อนๆ ตลอดมา อาจแตกต่างกันที่จำ� นวนวันในการถือศีลอด นัน่ ย่อมแสดงว่าการถือศีลอดมีความจ�ำเป็ นแก่ มนุษย์ และเพือ่ เป็ นการแสดงออกถึงการเชื่อฟังในค�ำสังของพระผู ่ เ้ ป็ นเจ้าอีกด้วย จึงหวังเป็ นอย่างยิง่ ว่าสิง่ ดีๆ ทัง้ หลายทีแ่ ขกผูม้ าเยือนท่านนี้นำ� มาจะอยู่ในจิตส�ำนึกของ บรรดามุสลิมทัง้ หลาย เพือ่ ช่วยกันประคับประคองสังคมโลกทีก่ ำ� ลังโกลาหล ระส�ำ่ ระสายได้อยู่ อย่างมีความสุข และเป็ นแบบอย่างทีด่ แี ก่เพือ่ นมนุษย์ต่อไป
ด้วยความปรารถนาดีจาก แผนงานสร้างสุขมุสลิมไทย