หนา บาน ปญหาครอบครัวคือ ความขัดแยง ทีเ่ กิดขึน้ กับสมาชิกภายในครอบครัว เชน สามี ภ รรยาที่ มี ค วามคิ ด เห็ น ที่ แ ตกต า ง กัน ไมรับรูหรือไมเขาใจความรูสึกของ กันและกัน มีการสื่อสารที่ไมสอดคลอง กัน เปนตน แม ห ลายคู จ ะเริ่ ม ต น ชี วิ ต คู ด ว ย ความรัก แตเมื่อเกิดการกระทบกระทั่ง กัน ความขัดแยงยอมเกิดขึ้น ดังนั้น การ ประคองความสัมพันธที่ดีของชีวิตคูจึง เปนภาระสําคัญยิ่ง
สาเหตุของปญหา ครอบครัว วากันวามาจาก.... 1. ความไม พ ร อ มและไม ไ ด เตรี ย มตั ว ที่ จ ะเป น ครอบครั ว การขาด ความพรอมของพอแมในดานตางๆ เชน ด า นสุ ข ภาพ อายุ ที่ เ หมาะสม ไม เ ป น โรคติดตอ เปนตน 2. ความสามารถที่ จ ะประกอบ อาชีพ มีรายไดเลี้ยงครอบครัว
WWW.Muslim4health.or.th
ลียาณา
3. สภาพเศรษฐกิ จ สั ง คม และ สิ่งแวดลอมในปจจุบัน สงผลกระทบให ครอบครัวไมอาจทํา หนาที่ บทบาทของ ตนได อ ย า งสมบู ร ณ และไม อ าจปรั บ ตนเองได
การแกปญหา ผูรูบอกวา ตองมี 1. 2. 3. 4.
ความซื่อสัตย ขยัน อุทิศตนและดูแลกันและกัน ยอมรับในตัวตนของกันและกัน
5. ใหเกียรติกันและกัน 6. รูจักใหอภัยและอดทนตอกัน และกัน 7. การตอบสนองในเรื่องเพศ ในสวนของเรื่องการตอบสนองใน เรื่องเพศ บางทานบอกเปนเรื่องสําคัญ แต บ างท า นก็ บ อกว า ถ า ไม มี ข อ 1-6 ต อ ให สุ ด ยอดขนาดไหน ก็ อ ยู ต อ ไป ไมไหว…ถอยดีกวา...ไมเอาดีกวา!
ียด ...ÃŒ Í ¹μÑ Ç ... ÊÁÑ Â àÁ×è Í ÊÑ ¡ 50-60 »‚ ¡ ‹ Í ¹ ÂÑ § äÁ‹ ÁÕ à Ã× Í Â¹μ ¢ Œ Ò Á¿Ò¡ÃÐËÇ‹ Ò §·‹ Ò ¾ÃÐ¨Ñ ¹ ·Ã คล ¡Ñ º ·‹ Ò ÈÔ ÃÔ Ã Òª áÅз‹ Ò ¾ÃÒ¹¹¡ μŒ Í §¹Ñè § àÃ× Í á¨ÇÃÑ º ¨Œ Ò § ¢³Ð਌ Ò ¢Í§àÃ× Í á¨ÇÅí Ò Ë¹Öè § ¡íÒÅѧá¨ÇàÃ×Í¢ŒÒÁ¿Ò¡¨Ò¡·‹Ò¾ÃШѹ·Ã ä»Âѧ·‹Ò¾ÃÒ¹¹¡â´ÂÁÕ¼ÙŒâ´ÂÊÒÃàμçÁ ¡çä´Œ¡ÅÔè¹ ¼ÒÂÅÁ¨Ò¡¼Ù Œ â ´ÂÊÒÃÅÍÂÁÒ à¾ÃÒÐÍÂÙ ‹ ã μŒ Å Á¨Ö § ÃÑ º ¡ÅÔè ¹ ࢌ Ò ä»àμç Á æ áμ‹ ¡ç ¡ Œ Á ˹Œ Ò ¡Œ Á μÒá¨Ç¨¹¶Ö § ·Õè Ë ÁÒ ¢³Ð¼Ù Œ â ´ÂÊÒáí Ò ÅÑ § ·ÂÍ¢Öé ¹ ½˜ › § ਌ Ò ¢Í§àÃ× Í á¨Ç¡ç μ Ð⡹¢Öé ¹ ¤¹á¨ÇàÃ× Í ¢Íâ·É·Õ ¤ ÃÑ º ! ¤¹·Õè ¼ ÒÂÅÁÂÑ § äÁ‹ ä ´Œ ¨ ‹ Ò ÂÊμÒ§¤ à Å” ¼Ù Œ â ´ÂÊÒà (໚ ¹ ÊÒÇÊǤ¹Ë¹Öè § ËÑ ¹ ÁÒ¤Œ Í ¹) ËÂÍ´äÇŒ ã ¹¡Ãл‰ Í §ÊμÒ§¤ á ÅŒ Ç Â‹ Ð !! คร เ ย า
ลา คอมรฺ
พอลูกออนที่เปนนักสูบถาม คําถามมาวา-สูบบุหรี่นอกบานเปน อั น ตรายต อ “ตั ว เล็ ก ” ไหม ? เป น อั น ตรายแน น อนค ะ ... เรา ทราบกั น มานานแล ว ว า การได รั บ ผล จากบุ ห รี่ ที่ ไ ม ไ ด สู บ เอง มี อั น ตรายต อ สุขภาพไมยิ่งหยอนกวาการสูบเอง โดย เฉพาะในเด็กที่อยูในครรภและวัยทารก ความรุ น แรงจะขึ้ น ตามระดั บ ความ เข ม ขนของสารเคมี ที่ ผู ไ ด รับ สู ด หายใจ เขาไป หากวัดระดับสาร cotinine ใน เลื อ ดได ตั้ ง แต 1 ng/ml ขึ้ น ไปถื อ ว า มีอันตรายตอสุขภาพ มีความเสี่ยงที่จะ เกิดโรคตางๆ ตามมามากขึ้น เชน โรค หัวใจ โรคมะเร็ง โรคเบาหวาน โรคปอด เรื้ อ รั ง โรคหู อั ก เสบ โรคภู มิ แ พ ภาวะ SIDS (sudden infant death syndrome) การเจริญเติบโตชา เปนตน …เรามักคิดวามีเฉพาะกลิ่นบุหรี่ เทานั้นที่ตกอยูในสิ่งแวดลอม ไมวาจะ เปนเสื้อผา เบาะรถ พรม โซฟา ผามาน แต อั น ที่ จ ริ ง แล ว ยั ง มี ส ารเคมี ที่ เ ป น อันตรายจํานวนมากตกคางอยูดวย ลูก จึ ง ไม ไ ด ห ายใจเอาเฉพาะกลิ่ น เข า ไป แตไดรับทุกสิ่งทุกอยางจากบุหรี่ เขาไป ดวยคะ ผลการศึ ก ษาของคณะนั ก วิ จั ย ที่ Massachusetts General Hospital ในนครบอสตั น เตื อ นถึ ง อั น ตรายของ “ควันบุหรี่มือสาม” ตอสุขภาพเด็ก จดหมายขาว...วารสารสุขสาระ
3
ควันบุหรี่มือสองนั้น เรายังสังเกต จากกลิ่น ควัน และมองหาโอกาสหลีก หนีได แตสําหรับควันบุหรี่มือที่สามนั้น ยากจะสั ง เกตได เพราะสิ่ ง ที่ แ สดงตั ว ผานโสตสัมผัสไดจางหายไป ขณะที่พิษ รายยังคงอยู เชน ตามโซฟา ผามาน พรม โดยเฉพาะอยางยิ่ง หองที่เปนหองปด การระบายอากาศไมดี และในรถ ช อ งทางที่ แ ฝงลึ ก และใกลชิ ด ยิ่ ง กวาก็คือ สารพิษที่เกาะอยูตามซอกเล็บ ซอกฟน ผิวหนัง เสื้อผา ของคุณๆ ที่สูบ บุหรี่ รวมทั้งคุณพอที่ตั้งคําถามดวย
นักวิจัยพบวา อนุภาคละอองไอ สารเคมีที่เปนพิษ จากควันบุหรี่ที่ตกคาง เกาะติดอยูตามเสื้อผา เสนผม ผามาน ตามมาน พรม เบาะ หรือสิ่งของตางๆ ในที่ ที่ มี ก ารสู บ บุ ห รี่ นั้ น มี เ ป น ปริ ม าณ มากพอวัดไดเลยทีเดียว และยังตกคาง อยู ไ ด เ ป น เวลานาน และสามารถหลุ ด ลอยกลับออกมาอยูในอากาศบริเวณนั้น ไดอีก ตามรายงานของ Mayo Clinic นั้น อนุ ภ าคละอองไอจากควั น บุ ห รี่ ก อ ตั ว จากแกสสารอันตรายมากกวา 200 ชนิด ซึ่งหลายชนิดเปนสาเหตุของโรคมะเร็ง อยางเชน ไซยาไนด คารบอนมอนอกไซด แอมโมเนีย บิวเทน และโพโลเนียม 210 และนักวิจัยกลาววา ที่เปนอันตรายที่สุด คือไซยาไนด งานวิ จั ย ใหม พ บว า ในคนที่ สู บ บุหรี่นั้น สิ่งตกคางจากควัน จะยังคงอยู 4
มูลนิธิสรางสุขมุสลิมไทย (สสม.)
ในปอดหลังจากการสูดควันครั้งหลังสุด และยังปลอยสารพิษ จากการเผาไหม ยาสูบในควันออกมากับลมหายใจอีก 2-3 นาที ห ลั ง จากนั้ น ซึ่ ง ถ า หากไปอยู ใ นที่ ที่ไมมีการสูบบุหรี่ทันที หลังเสร็จการสูบ และดั บ บุ ห รี่ ลมหายใจออกจากผู นั้ น ก็ยังทําใหมีอนุภาคไอละอองออกมาเกาะ ติ ด ตกค า ง อยู ต ามพื้ น ผิ ว ของสิ่ ง ต า งๆ โดยรอบได
คุณพอที่สูบบุหรี่อาจคิดวาไปสูบ บุหรี่นอกบานแลวไมเปนอันตราย พอ เข า มาในบ า นก็ ก อดลู ก หลาน และทํ า กิจกรรมตางๆ ในบาน แตนักวิจัยบอก ว า เด็ ก ๆ โดยเฉพาะอย า งยิ่ ง ทารก ซึ ม ซั บ ฝุ น สารพิ ษ เหล า นี้ ไ ด ม ากกว า ผูใหญสองเทา ...ชัดเจนขนาดนี้แลว... เลิ ก บุ ห รี่ เ พื่ อ “ตั ว เล็ ก ” ของคุ ณ ดี กวาคะ
เรื1องเลาโครงการ กัลยาณา
กะพาติเมาะ (คนที่หนึ่งจากขวา)
ฉบับนี้ ขอเลายอนความเดิมของอาสาสมัครพาเลิกบุหรี่ของทีมอําเภอเมือง จังหวัดนราธิวาส ที่ชื่อกะพาตีเมาะ อาลี ซึ่งเธอเปนผูที่คนพบสมุนไพรพื้นบานชนิด หนึ่งที่เคยเลาเรื่องราวในวารสารสุขสาระฉบับที่ผานๆ มา วาสมุนไพรดังกลาวเปน สมุนไพรที่ญาติผูใหญของกะพาตีเมาะในสมัยกอน ใชเปนสมุนไพรตมดื่มเพื่อใหเลิก บุหรี่ ซึ่งกะพาตีเมาะคลุกคลีอยูกับสมุนไพรชนิดนี้ ที่หาไดตามริมรั้วบานทั่วๆ ไป แตยังไมทราบวามีชื่อภาษาไทยวาอะไร ทราบแตวา ผูที่นําไปตมดื่มสามารถเลิก บุหรี่ได กะพาตีเมาะจึงนําเสนอสมุนไพรตัวนี้ เพื่อขอใหทางมหาวิทยาลัยนราธิวาส ราชนครินทร ชวยตรวจสอบคุณสมบัติตางๆ ของสมุนไพรตัวนี้ เพื่อที่จะไดนํามาใช อยางถูกตองตอไป
ล า สุ ด ที่ ไ ด ล งพื้ น ที่ ติ ด ตามความ ก า วหน า พบว า สมุ น ไพรดั ง กล า วนั้ น เรี ย กว า “หญ า ดอกขาว” โดยพบว า เป น ภู มิ ป ญ ญาชาวบ า นในหลายพื้ น ที่
ในภาคอีสาน เรียกกันวาหญาหมอนอย ใช รั ก ษาโรค เช น ไข ทั บ ระดู ไข ห วั ด ไขมาลาเรีย เปนตน
ปจจุบัน กะพาตีเมาะ จะเปนผูที่ มี ค วามรู แ ละดู แ ลเกี่ ย วกั บ สมุ น ไพร อี ก หลายตั ว เวลามี นั ก เรี ย นนั ก ศึ ก ษา เข า ไปศึ ก ษาดู ง านเรื่ อ งสมุ น ไพรต า งๆ กะพาตีเมาะก็จะรณรงคใหความรูเกี่ยว กับพิษภัยที่เกิดจากการสูบบุหรี่ พรอม ทั้ ง แนะนํ า ชาสมุ น ไพรที่ ส ามารถทํ า ให เลิกบุหรี่ได ชาสมุนไพรดังกลาว ชวยลดอาการ อยากบุหรี่ ไมอยากขาว เหมาะสําหรับ ผูที่ตั้งใจเลิกบุหรี่ และตองการลดความ อวน โดยมีจําหนายใหกับผูที่เขามาศึกษา ดูงานดวย หญาดอกขาวมีฤทธิ์ที่เดนชัดคือ ทํ า ให ร สชาติ ข องบุ ห รี่ เ ปลี่ ย นไปทั น ที หลั ง การใช ค รั้ ง แรก และครั้ ง ต อ ๆ ไป ทํ า ให ไ ม อ ยากสู บ บุ ห รี่ ใ นที่ สุ ด และลด จํ า นวนมวนบุ ห รี่ ที่ สู บ ต อ วั น ได อ ย า ง รวดเร็วภายใน 1-2 สัปดาห ไมวาจะสูบ หนักหรือเบามากอนก็ตาม ทั้ ง นี้ ชาสมุ น ไพรช ว ยเลิ ก บุ ห รี่ ดังกลาวจําหนายในราคาถุงละ 20 บาท ที่ บ า นกะเมาะ ต.โคกเคี ย น หรื อ ที่ รพ.สต.โคกเคียน วิธีใชสําหรับผูสูงอายุ ให ดื่ ม 2 สั ป ดาห หลั ง อาหารและ ก อ นนอน ก็ ส ามารถทํ า ให เ ลิ ก บุ ห รี่ ไ ด เช น ถ า เป นกรณี ผู สู งอายุ ดื่ ม ประมาณ 2 สั ป ดาห ถ า เป น วั ย รุ น ดื่ ม ประมาณ จดหมายขาว...วารสารสุขสาระ
5
1 เดือน หากใชรวมกับการออกกําลังกาย จะให ผ ลดี ขึ้ น แต ทั้ ง นี้ ทั้ ง นั้ น ขึ้ น อยู กั บ กรณีแตละคนวารุนแรงขนาดไหน และ อนาคตจะมีการแปรรูปเปนชาสมุนไพร ที่ มี ม าตรฐานเพิ่ ม ขึ้ น จากเดิ ม ซึ่ ง อยู ระหวางวางแผนการพัฒนาบรรจุภัณฑ เพื่ อ ให ช าสมุ น ไพรดั ง กล า วสามารถ จํ า หน า ยออกไปสู ต ลาดข า งนอกได มากขึ้น จริงๆ แลวไมเฉพาะกะพาตีเมาะ ที่มีความพยายามในการที่จะชวยเหลือ ให มี ค นสู บ บุ ห รี่ ล ดลง ยั ง มี อ าสาสมั ค ร อีกหลายรายที่ มีความพยายามแต อาจ จะมีความแตกตางในดานวิธีการรณรงค ซึ่งจะนํามาเลาสูกันฟงในโอกาสตอไป
6
มูลนิธิสรางสุขมุสลิมไทย (สสม.)
หญาดอกขาว การที่จะทําใหคนๆ หนึ่งที่สูบบุหรี่มานานเลิกบุหรี่ได ผลที่ตามมานั้นก็คือ ความสุขที่เราไดเห็นเขามีสุขภาพรางกายแข็งแรง และเปนตัวอยางใหกับคนอื่นๆ ไดอีกตอไป โดยเฉพาะลูกหลานคนใกลชิด ดังนั้น เราทุกคนตองรวมแรง รวมมือ ในการรณรงคและชักชวนใหคนขางกายของเราเลิกบุหรี่ใหได อินชาอัลลอฮฺ
ทองเที่ยว Sere Han
การเดิ น ทางแบบออนเดอะโรด ของเราในครั้งนี้จะรูสึกตื่นเตนมากกวา ทริปอื่นๆ ตรงที่ความอิสระที่จะหยุดพัก ตรงไหนสวย หยุดเลย! นี่คงเปนเสนห ของการเดินทางโดยไรแพลน และแลว ก็เจอเปาหมายเมื่อเห็นแสงสวางคลายๆ สีเงินมาแตไกล ดึงดูดพวกเราเขาไปให เสาะหา นั้ น คื อ มั ส ยิ ด คริ ส ตั ล หรื อ ในภาษามาเลเซียเรียกวา มัสยิด ตามัน ตามั น ดู อิ ส ลาม (Taman Tamadun Islam) เมื่ อ เราเห็ น มั ส ยิ ด มาแต ไ กล แบบนี้นั้นหมายถึงเราไดเขารัฐตรังกานู แลวนั้นเอง
มัสยิดคริสตัล
มัสยิดแหงนี้ตั้งอยูริมแมนํ้าตรังกานู โดยมั ส ยิ ด ดั ง กล า ว สร า งจากเหล็ ก แกว และคริสตัลเทานั้น ใชเวลาในการ กอสรางตลอดทั้งวัน ทั้งคืน วันละ 24 ชั่วโมง ตอเนื่องกันทุกวัน เปนเวลา 2 ป จึ ง สร า งเสร็ จ ใช ง บประมาณในการ กอสรางสองหมื่นลานริงกิตเลยทีเดียว มัสยิดคริสตัล ไมไดเปนแตเพียงมัสยิด ที่ใชเปนสถานที่ปฏิบัติศาสนกิจของชาว มุ ส ลิ ม เท า นั้ น ยั ง มี ค วามพิ เ ศษตรงที่ มี ลั ก ษณะเป น สวนสาธารณะกลางนํ้ า ขนาดใหญ เปนสวนแหงการศึกษาเรียน รูเรื่องราวของชาวมุสลิมทั่วโลก โดยได
เมืองตรังกานู
มี ก ารรวบรวมมั ส ยิ ด และหอคอย ที่ มี ความสําคัญจากประเทศตางๆ รวม 21 ประเทศ มาสรางจําลองรวมไวในนี้ เปด โอกาสให ช าวมุ ส ลิ ม และนั ก ท อ งเที่ ย ว อย า งพวกเราได ส ามารถสั ม ผั ส ความ งดงาม และคุ ณ ค า ทางประวั ติ ศ าสตร ของมัสยิดแตละแหง โดยมีบริการรถไฟ ขนาดเล็ ก นํ า นั ก ท อ งเที่ ย วชมเมื อ ง จําลองนี้ นับวาเปนแหลงเรียนรูขนาด ใหญ ที่ มี ค วามสวยงามมากๆ อย า งไร ก็ ต าม ใครที่ มี โ อกาสมาเที่ ย วมาเลเซี ย ก็อยากจะเชิญชวนมาแวะชม จะไดทั้ง ความสวยงาม อลังการของตัวมัสยิดแถม ยังไดความรูกลับไปดวยนะจะ วากันวา เมื่อดวงอาทิตยตกในยามเย็นจะทํามุม กั บ กลางมั ส ยิ ด พอดี จะงดงามเปล ง ประกายมาก อยาพลาดเชียวละ
จดหมายขาว...วารสารสุขสาระ
7
เราไดขับรถมาเปนระยะทางกวา 600 กิโลเมตรจากชายแดนไทย ถึงรัฐ ตรังกานู (Terengganu) แหงนี้ ซึ่งเปน รัฐที่อยูริมชายฝงทะเลจีนใต มีหาดทราย ยาวถึง 240 กิโลเมตร อดีตเคยเปนสวน หนึ่ ง ของประเทศไทย ก อ นจะไปเป น เมื องขึ้น ของประเทศอังกฤษ และหลัง สงครามสงบรั ฐ ตรั ง กานู ก็ ถู ก รวมเป น สวนหนึ่งของประเทศมาเลเซีย ตรังกานู ในอดีตนั้นยังเคยเป นเมืองทาที่คาขาย กั บ ประเทศจี น ทํ า ให ที่ นี่ มี ป ระชาชน เชื้อสายจีนเขามาตั้งรกรากเปนจํานวน มาก ในปจจุบันเราก็ยังสามารถมองเห็น ตึกรามบานชองที่แสดงความเปนจีนอยู มากมาย คนจีนที่น่ีสวนใหญพูดมาเลย ซึ่งแตกตางจากคนจีนในปนัง (ถึงเมือง ปนังจะเลาใหฟงตอ)
ดวยความสะดวกของการขับรถกันมาเอง ทําใหเราได มีโอกาสหยุดพัก และไดพบปะพูดคุยกับคนทองถิ่นหลายคน พรอมกับขอมูลที่นาสนใจเกี่ยวกับรัฐตรังกานูแหงนี้ ตรังกานู เดิมนั้นเคยจัดอยู ในกลุ ม รั ฐ ที่ ย ากจนที่ สุดในบรรดารั ฐ ต า งๆ ของมาเลเซีย แตแลวเมื่อมีการคนพบนํ้ามันและกาซในชายฝง เมื่อป 1974 ทําใหอุตสาหกรรมปโตรเลียมและกาซกลายเปน อุตสาหกรรมหลักในตรังกานู มีศูนยรวมปโตรเคมีตั้งอยูใกล เมื อ งปากา (Paka) และเกอร เ ตะห (Kerteh) โดยมี บ ริ ษั ท นํ้ามันแหงชาติของมาเลเซีย Petronas และบริษัทขามชาติ
มัสยิดซาฮารา
เป น กิ จ การร ว มค า (joint ventures) ส ว นอุ ต สาหกรรมที่ สํ า คั ญ รองลงมา ได แ ก การท อ งเที่ ย ว การทํ า ประมง ตลอดแนวชายฝ ง รวมถึ ง การเกษตร โดยผลไม เ ศรษฐกิ จ ที่ ป ลู ก ทั่ ว ไปใน ตรังกานู ไดแก กลวย ลองกอง ทุเรียน แตงโม และผลไม แ ละผั ก ตามฤดู ก าล อื่ น ๆ เป น ต น นอกจากนี้ ตรั ง กานู ยั ง มี ชื่ อ เสี ย งในเรื่ อ งของการต อ เรื อ ไม แกะสลั ก แบบทอ งถิ่ นที่เรีย กวา บาเงา (Bangau) ซึ่งชาวบานใชเปนเรือในการ ทํ า ประมง ก อ นที่ จ ะเปลี่ ย นมาใช เรื อ ติดเครื่องยนตอยางเชนในปจจุบัน มัสยิดคริสตัล
8
มูลนิธิสรางสุขมุสลิมไทย (สสม.)
กรุณาใหเกียรติบานของ
“อัลลอฮฺ”
ดวยการ “ไมสูบบุหรี่”
และนี่ จึ ง เป น ที่ ม าของชื่ อ เมื อ ง แหงนี้วา ‘ตรังกานู เมืองแหงการฟน คืนชีพ’ หลังจากที่ขุดพบนํ้ามันก็เสมือน กับการฟนคืนชีพของเมืองแหงนี้ กลับ กลายเปนเมืองแหงการทองเที่ยว และ ดึงดูดนักทองเที่ยวอยางเรา ใหมาสัมผัส กับแหลงทองเที่ยวที่สวยสดงดงามอยาง ชายหาดขาวโพลนที่ ย าวสุ ด ลู ก หู ลู ก ตา รวมไปถึ ง สถาป ต ยกรรมที่ โ อ อ า และ อลังการงานสราง เชน พระราชวังสุลตาน (Sultan’s Palace) พิพิธภัณฑแหงรัฐ ตรังกานู (Terengganu State Museum) เหมาะแกการถายรูปเก็บไวเปนที่ระลึก อยางยิ่ง จดหมายขาว...วารสารสุขสาระ
9
ทองโรค ฮากีม
เมื่อตนปที่ผานมา มีขาวดังเรื่องลูกเรือประมงเสียชีวิต 6 ราย และลมปวยตองเขารับการรักษา ใน รพ. อีก 25 ราย เมื่อซักประวัติพบวา ลูกเรือทั้งหมดมีอาการชวง 2 สัปดาห เริ่มจากแขน ขาบวม จากนั้นเริ่มออนแรงที่ขากอน บางรายอาการรุนแรงแขนไมมีแรง ในรายที่เปนมากอาจจะไมบวม แตมี อาการ หอบเหนื่อย นํ้าทวมปอด และเสียชีวิต
ซึ่งตอมาแพทยยืนยันวาไมไดเกิด จากโรคติดเชื้อรายแรง หากแตเกิดจาก ภาวะขาดวิตามินบี 1 อยางรุนแรงนั่นเอง เนื่ อ งจากลู ก เรื อ ทั้ ง หมดทํ า งานอยู ใ น ทะเลนานกวา 9 เดือน ทําใหขาดอาหาร ประเภทขาวกลอง ผักใบเขียว และตับ ซึ่ ง จะมี ส ารวิ ต ามิ น บี 1 และลู ก เรื อ บางสวนจะบริโภคปลาดิบ ซึ่งเปนตัวที่ ทําลายสารวิตามินในรางกาย จากการ ซั ก ประวั ติ จ ากผู ป ว ย และการตรวจ รางกายลูกเรืออีก 25 ราย พบมีอาการ บวม มีประวัติปวดเมื่อยกลามเนื้อ โดย เฉพาะที่นอง มีอาการชา ซึ่งเปนอาการ ที่เขาไดกับการขาดวิตามินบี 1 วิ ต ามิ น บี 1 หรื อ ไธอะมี น (thiamine) เปนสารอาหารที่จําเปนตอ การดํารงชีวิต มีหนาที่สําคัญ คือ เปน ตั ว เร ง ปฏิ กิ ริ ย าในการเผาผลาญสาร อาหารประเภทคาร โ บไฮเดรตเพื่ อ ให เกิดพลังงาน ชวยในการนําออกซิเจนไป เลี้ยงสวนตางๆ ของรางกาย ชวยเจริญ
โรคขาดวิตามินบี 1 อาหาร ทํ า ให ร ะบบย อ ยและระบบขั บ ถ า ยดี ขึ้ น จึ ง สามารถป อ งกั น ท อ งผู ก ได ช ว ยให ก ล า มเนื้ อ ทํ า งาน ไดอยางมีประสิทธิภาพ ชวยในการเจริญเติบโต การ สื บ พั น ธุ และการผลิ ต นํ้ า นม นอกจากนี้ ยั ง ช ว ยการ ทํางานของระบบประสาท อาหารที่มีวิตามิน บี 1 อาทิ อาหารธัญพืชเต็ม เมล็ด เยื่อหุมเนื้อ เมล็ด จมูกขาว ขาวกลอง ขาวที่ไม ขัดสี ขาวสาลี ขาวโพด ขาวโอต ขาวบารเลย ลูกเดือย ขนมปงโฮลวีท ซีเรียล เนื้อ ปลา ไก ไข นม ผักใบเขียว มันฝรั่ง ถั่วเปลือกแข็ง ถั่วเหลือง สม มะเขือเทศ เปนตน
10
มูลนิธิสรางสุขมุสลิมไทย (สสม.)
แตหากกินอาหารที่มีสารทําลาย วิตามินบี 1 เชน ขาวขัดสี มันสําปะหลัง เมี่ยง หมากพลู ปลารา ชา ปลานํ้าจืด บางชนิด หอยลาย หอยแมลงภู หอยกาบ อาหารดิ บ ๆ เช น กุ ง ดิ บ เนื้ อ สั ต ว ดิ บ มากเกินไป รางกายก็มีโอกาสเกิดภาวะ ขาดวิตามินบี 1 ไดเชนกัน (แมคนญี่ปุน จะนิยมกินปลาดิบ แตที่ไมเปนโรคขาด วิ ต ามิ น บี 1 เนื่ อ งจากรั บ ประทานผั ก ผลไม ด ว ย ดั ง นั้ น แม ว า จะมี ตั ว ทํ า ลาย แตก็ไดรับทดแทนจากทางอื่นดวย)
อาการของผูที่ขาด
•
วิตามินบี 1 เปนอยางไร
อาการทั่ ว ๆ ไป จะมี อ าการ ออนเพลีย หงุดหงิด ความจําไมดี นอน ไมหลับ เจ็บหนาอก เบื่ออาหาร ทองผูก • ผูป ว ยจะมีอาการชาโดยเฉพาะ ที่ปลายเทาทั้งสองขางเรียกวา beriberi • บางรายอาจจะมีอาการปวด หรือเปนตะคริวโดยเฉพาะเวลากลางคืน • ปวดกลามเนื้อ ลุกไมขึ้น • อาการทางประสาทมักจะเกิด ในคนที่ขาดวิตามินอยูแลว เกิดอาการ ขาดอย า งเฉี ย บพลั น ผู ป ว ยจะมี อ าการ สับสน พูดจาวกวนไปมา เรียกระยะนี้วา Korsakoff’s syndrome หากไมรักษา ผู ป ว ยจะมี อ าการตากระตุ ก เห็ น ภาพ ซอน โคมาและเสียชีวิตเรียกระยะนี้วา Wernicke’s encephalopathy
•
Cardiovascular (wet) beriberi (Shoshin beriberi) คนที่ ข าด วิตามินบี 1 จะมีอาการทางหัวใจ เชน ผู ป ว ยจะมี อ าการใจสั่ น ชี พ จรเต น เร็ ว ผิ ว ร อ น เหงื่ อ ออก หากเป น มากจะมี อาการหัวใจวาย เหนื่อยงาย นอนราบ ไมได เทาบวม • ในทารก มักพบในทารกที่กิน นมมารดา และมารดากินอาหารที่ขาด วิ ต ามิ น บี 1 หรื อ อดของแสลง หรื อ มารดาเปนโรคเหน็บชา มักจะมีอาการ ในระหวางอายุ 2-6 เดือน เด็กมักจะมี อาการรองเสียงแหบหรือไมมีเสียง หอบ เหนื่อย ตัวเขียว ขาบวม และซึม อาจมี อาการตากระตุ ก หนั ง ตาตก ชั ก หรื อ หมดสติ ใ นบางราย อาจทํ า ให เ สี ย ชี วิ ต ได ภายในเวลาไม กี่ ชั่ วโมงหากไม ไ ด รั บ การรักษา
ขอมูล http://www.dailynews.co.th/article/373257 http://www.siamhealth.net http://www.healthcarethai.com http://www.thairath.co.th/clip/36541 http://www.khaosod.co.th/view_newsonline.php?newsid=1452676745
การปองกัน 1. โดยเฉพาะในหญิ ง ตั้ ง ครรภ หญิ ง ที่ มี ลู ก อ อ น คนที่ ทํ า งานหนั ก ควรกิ น อาหารที่ มี วิ ต ามิ น บี 1 สู ง เช น เนื้อสัตว ถั่วตางๆ ไขแดง ตับ เปนตน 2. ส ง เสริ ม ให กิ น ข า วซ อ มมื อ หรือขาวกลอง และหุงขาวแบบไมเช็ดนํ้า เพราะจะไดรับวิตามินบี 1 สูง 3. ลดการดื่มชา กินเมี่ยง หมาก พลู สีเสียด ปลารา เปนตน ซึ่งอาหาร เหล า นี้ มี ส ารทํ า ลายวิ ต ามิ น บี 1 หาก เลี่ ย งการรั บ ประทานอาหารเหล า นี้ ไมได เชน ควรทําปลาราใหสุกกอนเพื่อ ทําลายสารที่ทําลายวิตามินบี 1 หรือให ดื่มนํ้าชา เคี้ยวใบเมี่ยงหรือหมากพลูใน ระหวางมื้ออาหาร อยากินหรือเสพหลัง อาหารทันที วิธีสังเกตตนเองเมื่อเปน โรคเหน็บชา หากมีอาการออนเพลีย เหนื่อยงาย เบื่อ อาหาร ท อ งผู ก ท อ งอื ด ชาปลายมื อ ปลายเท า เป น ตะคริ ว บ อ ย ปวดน อ ง แขนขาไม มี แรง ป ส สาวะน อ ย ให พ บ แพทยทันที หากรักษาไมทันอาจทําให ถึ ง ขั้ น เสี ย ชี วิ ต ได และหากพบโรคนี้ ใ น เด็ ก ทารก อาจเสี ย ชี วิ ต ได ภ ายใน 2-3 ชั่วโมง จดหมายขาว...วารสารสุขสาระ
11
สถานการณสุขภาพไทย นพ.สวัสดิ์ รามบุตร
อดีตที่ปรึกษาอาวุโส ประจําสํานักงานองคการอนามัยโลก
ก็ตาม ยังไมมีการคนพบยารักษาวัณโรค ที่ ไ ด ผ ลแน น อน จนกระทั่ ง ในป 2487 มีการนํา Streptomycin ฉีดรักษาผูปวย อย า งได ผ ลเป น ครั้ ง แรก หลั ง จากนั้ น จึงมีการคนพบยารักษาวัณโรคชนิดกิน เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ เนื่องจากเชื้อวัณโรคเปน เชื้อที่ทนทาน การรักษาดวยยาชนิดเดียว ไมไดผล 100% และกอใหเกิดการดื้อยา ไดในภายหลัง ตองใหผูปวยรับยารวม กันอยางนอย 3 ชนิด ซึ่งในปจจุบันมียา ที่ใชในการรักษาวัณโรคกวา 20 ชนิด
สถานการณของวัณ โรค ในประเทศไทยเปนอยางไร?
ประเทศไทยนับวาเปนประเทศที่ ประสบความสําเร็จและความกาวหนา ในดานการสาธารณสุข โดยเฉพาะการ ควบคุมโรคติดตอ โดยสามารถกวาดลาง
ผูปวยวัณโรคปอด
วั ณ โรค
โรคที่ ถู ก ลื ม
ประวัติวัณ โรค
วั ณ โรคเป น โรคติ ด ต อ ที่ เ กิ ด จาก เชื้ อ แบคที เ รี ย Mycobacterium tuberculosis เปนเชื้อโรคที่เกาแกมาก เชื่อวามีมาประมาณ 15,000 – 20,000 ป แลว เพราะพบรอย เชื้อในกระดูกสันหลัง ของมัมมี่ จนถึงปจจุบันวัณโรคก็ยังเปน ป ญ หาสาธารณสุ ข ที่ สํ า คั ญ ของโลกอยู แต เ ป น ที่ น า เสี ย ดายที่ ห ลายประเทศ (รวมทั้งประเทศไทย) ไมใหความสําคัญ กับการควบคุมปองกันโรคนี้เทาที่ควร 12
มูลนิธิสรางสุขมุสลิมไทย (สสม.)
ป 2425 Robert Koch สามารถ ยอมสีเชื้อวัณโรคใหสามารถเห็นตัวเชื้อ ได ท าง กล อ งจุ ล ทรรศน และการนํ า เทคโนโลยี X-ray มาใชโดย Wilhelm Roentgen ในป 2438 ทําใหสามารถ วินิจฉัยวัณโรคปอดไดแมนยําและรวดเร็ว ยิ่งขึ้น อีกประมาณ 40 ป ตอมา (พ.ศ. 2464) นั ก วิ ท ยาศาสตร ช าวฝรั่ ง เศส สามารถผลิ ต วั ค ซี น ป อ งกั น วั ณ โรค ที่ เรี ย กกั น ว า BCG ออกมาใช อย า งไร
โรคไขทรพิษ (ฝดาษ) ไดตั้งแตป 2505 ไม พ บผู ป ว ยโปลิ โ อมา ตั้ ง แต ป 2541 และสามารถควบคุมโรคติดตออีกหลาย โรค มิ ใ ห เ ป น ป ญ หาสาธารณสุ ข ของ ประเทศได ...แตความสําเร็จนี้มิไดเกิด กับการควบคุมวัณโรค !! องค ก ารอนามั ย โลกจั ด กลุ ม ประเทศทั่ ว โลกที่ มี ป ญ หาการควบคุ ม วัณโรคเปน 3 กลุม • กลุมที่มีอัตราปวยโรคสูง ซึ่ง กลุ ม นี้ มี อ ยู 30 ประเทศ ซึ่ ง เมื่ อ นํ า
จํานวนผูปวยวัณโรคมารวมกัน จะไดสูง ถึงประมาณ 80% ของจํานวนผูปวยทั้ง โลก • กลุมที่มีทั้งปญหาวัณโรคและ HIV/AIDS รวมกัน • กลุมที่มีอัตราการดื้อยารักษา วั ณ โรคสู ง มี ทั้ ง หมด 14 ประเทศที่ ติ ด กลุ ม ทั้ ง 3 รายการ เชื่ อ หรื อ ไม ว า ประเทศไทยเปนหนึ่งใน กลุมนี้ คือติด อันดับโลกทุกรายการ อาจมี คํ า ถามว า เพราะเหตุ ใ ด ประเทศไทยจึงไมประสบความสําเร็จใน การควบคุ ม วั ณ โรค? เหตุ ผ ลพอจะ ประมวลไดดังตอไปนี้ • ประสิ ท ธิ ภ าพในการค น หา ผูปวยเพื่อรับการรักษายังไมดีพอ สถาน บริการใหบริการแบบตั้งรับ และผูปวย เองยังไมตระหนักวาตนเองควรตองรับ
การตรวจวิ นิ จ ฉั ย เมื่ อ ใด หรื อ ไม เ ห็ น ความสํ า คั ญ ที่ จ ะต อ งรี บ รั บ การรั ก ษา ผู ป ว ยมี ก ารย า ยถิ่ น ฐานเพื่ อ หางานทํ า ตลอดเวลา ที่ สํ า คั ญ อี ก อย า งหนึ่ ง คื อ โร ง พ ย าบาลนอ กสั ง กั ดก ระ ท รวง สาธารณสุ ข ได แ ก โรงพยาบาลเอกชน โรงพยาบาลในสั ง กั ด กรุ ง เทพมหานคร และโรงพยาบาลมหาวิทยาลัย ไมรายงาน ผู ป ว ยให แ ก ก ระทรวงสาธารณสุ ข
องคการอนามัยโลกไดประมาณการใน ป 2014 ว า ประเทศไทยมี ก ารค น พบ และรายงานผูปวยวัณโรค เพียง 59% ของจํ า นวนผู ป ว ยที่ มี อ ยู จ ริ ง (ตาม มาตรฐานสากล ตองคนพบใหได 70% ขึ้นไป) • ถึงแมปจจุบัน ประสิทธิภาพ ในการรั ก ษาผู ป ว ยให ห ายขาดจะผ า น เกณฑ ม าตรฐาน 85% ขึ้ น ไป แต เ ป น 85% ของ 59% ของผู ป ว ยทั้ ง หมด (ผู ป ว ยที่ ค น พบและมารั บ การรั ก ษา) หากการประมาณการขององค ก าร อนามั ย โลกใกล เ คี ย งความเป น จริ ง ก็ ถื อ ว า เพี ย งประมาณ 50% ของผู ป ว ย จริงเทานั้น ที่ไดรับการรักษาจนหายขาด ผู ป ว ยที่ รั ก ษาไม ห ายขาด เป น ผลจาก การรักษาไมครบกําหนด หรือมีเชื้อที่ดื้อ ต อ ยาบางตั ว รวมทั้ ง การขาดเอกภาพ
ในแผนการรั ก ษาผู ป ว ย แพทย ใ น โรงพยา บา ลนอกสั งกั ด ก ร ะ ท ร ว ง สาธารณสุ ข ส ว นมากมิ ไ ด ใ ห ก ารรั ก ษา ตามแนวทางของกระทรวงสาธารณสุข ซึ่ ง ใช ม าตรฐานสากลในการดู แ ลรั ก ษา วัณโรค • ประเทศไทยมี อั ต ราผู ป ว ย HIV/AIDS สูง ซึ่งผูปวยเหล านี้มีความ ต า นทานโรคตํ่ า ติ ด เชื้ อ วั ณ โรคได ง า ย และการตอบสนองต อ ยารั ก ษาวั ณ โรค ตํ่ากวาคนทั่วไป • มีอัตราการดื้อยาคอนขางสูง ปญหานี้ถูกซํ้าเติมดวยการหลั่งไหลของ ผู อ พยพและผู ใช แรงงานจากประเทศ เพื่อนบานเขามาในประเทศไทยจํานวน มาก ประเทศเหลานี้ (ยกเวนมาเลเซีย) มีอัตราผูปวยวัณโรคสูงกวาประเทศไทย มาก และมีอัตราการดื้อยาสูงดวย ผูปวย เหลานี้มีสวนอยางสําคัญในการแพรเชื้อ วัณโรคชนิดดื้อยา ทําใหอัตราการดื้อยา ในประเทศไทยสูงตามไปด วย มีผูปวย ตางชาติจํานวนมากไมยอมรับการตรวจ และรักษา เพราะเกรงวาหากนายจางรู จะไมจางทํางานอีกตอไป
วัณโรคตอมน้ําเหลือง จดหมายขาว...วารสารสุขสาระ
13
ภาพ x-ray วัณโรคปอด
วัณ โรคติดตอไดอยางไร?
ติดตอโดยการหายใจเอาละออง เสมหะผู ป ว ยเข า ไป เชื้ อ จะก อ ตั ว ที่ ขั้ ว ปอดกอนที่จะขยายไปยังสวนอื่นๆ ของ ปอด หรือเมื่อเขากระแสเลือดแลว ไป กอใหเกิดโรคที่อวัยวะอื่นๆ ไดแก เยื่อ หุ ม ปอด ต อ มนํ้ า เหลื อ ง เยื่ อ หุ ม สมอง สมอง กระดู ก ไต อย า งไรก็ ต ามกว า 80-85% ของผู ป ว ยที่ ติ ด เชื้ อ จะเป น วั ณ โรคปอด หากผู ป ว ยมี อ าการของ AIDS รวมอยูดวย อัตราของวัณโรคปอด กับของอวัยวะอื่นเกือบเปนครึ่งตอครึ่ง และมีเพียงวัณโรคปอดเทานั้นที่สามารถ แพรกระจายโรคไปยังผูอื่นได เชื้อโรคที่ อยูในละอองเสมหะของผูปวยจะมีชีวิต อยูไดเปนเดือน ดังนั้นการรวมอยูอาศัย กับผูปวยในที่แออัด และอากาศถายเท ไมสะดวก จะมีโอกาสติดเชื้อสูง
อาการที่นาสงสัยวาจะเปน วัณ โรคปอดมีอะไรบาง?
หากตัวทานหรือทานพบผูอื่นที่มี อาการตอไปนี้ ควรรีบไปพบแพทยเพื่อ รับการวินิจฉัยและรับการรักษาโดยดวน 14
มูลนิธิสรางสุขมุสลิมไทย (สสม.)
เพื่ อ ป อ งกั น มิ ใ ห โรคลุ ก ลามรุ น แรงจน ต อ งถู ก พั ก การเรี ย นหรื อ พั ก งานเป น ระยะเวลานาน และเพื่ อ ตั ด วงจรการ แพรเชื้อไปสูผูอื่นโดยเร็วที่สุด • มีอาการไอแหงๆ หรือมีเสมหะ ติดตอกันอยางนอย 2 สัปดาห อาการ หายใจตื้น เจ็บเสียวในอก หรือไอมีเลือด สดๆ ออกมา ทําใหนาสงสัยวาจะเปน วัณโรคมากขึ้น • มีไขตํ่าๆ อยูตลอดเวลา • มีเหงื่อออกตอนกลางคืน • เบื่ออาหาร ซูบซีด • นํ้าหนักลด • หากมีอาการขางตนเพียงอยาง เดียวอาจไมใชวัณโรค แตใหสงสัยเมื่อมี อาการไอเรื้อรัง รวมกับอาการอยางอื่น อยางนอยสองอยางขึ้นไป
การวินิจฉัยทําไดอยางไร?
การวินิจฉัยที่ใชอยางแพร หลาย และทราบผลเร็ ว ที่ สุ ด มี 2 วิ ธี คื อ การ ย อ มเสมหะผู ป ว ยเพื่ อ ตรวจดู เชื้ อ ด ว ย กลองจุลทรรศน และการฉายแสง x-ray
ปอด บางครั้งอาจตรวจเสมหะไมพบเชื้อ แตภาพ x-ray แสดงลักษณะของวัณโรค และมี อ าการของโรคข า งต น ร ว มด ว ย ก็มักใหการวินิจฉัยวาเปนวัณโรค และ ผูปวยตองรับการตรวจเสมหะซํ้า สําหรับ ผูปวยที่ผลทาง x-ray ไมชัด แตพบเชื้อ ในเสมหะ ถือเปนการยืนยันอยางแนนอน ที่ สุ ด ว า เป น วั ณ โรคปอด และที่ สํ า คั ญ ถื อ ว า เป น ผู ป ว ยที่ อ ยู ใ นระยะการแพร กระจายของโรคดวย ปจจุบันมีวิธีการวินิจฉัยที่ทันสมัย มากขึ้น ซึ่งชวยใหผลแมนยําและรวดเร็ว และสามารถตรวจสอบว า เชื้ อ วั ณ โรค ของผู ป ว ยแต ล ะรายดื้ อ ยาหรื อ ไม แต เนื่ อ งจากการใช เ ทคโนโลยี นี้ ค อ นข า ง แพง สํ า หรั บ ประเทศไทยในขณะนี้ จึงเก็บไวใชเฉพาะกลุมเสี่ยง ไดแก เด็ก ผูปวย HIV คนสูงอายุ ผูปวยเบาหวาน นักโทษ ผูปวยกลับเปนซํ้า
รักษาวัณ โรคอยางไร จึงจะหายขาด?
เนื่องจากวัณโรคเปนโรคติดเชื้อที่ มี ก ารดํ า เนิ น โรคอย า งช า ๆ การตอบ สนองต อ การรั ก ษาก็ เ ป น ไปอย า งช า ๆ ดวย ทําใหระยะเวลาในการรักษาคอน ขางยาวนาน หัวใจของการรักษาจึงอยู ที่ ก ารทานยาให ค รบ อย า งสมํ่ า เสมอ ไมใหขาด พบแพทยตามนัด เพื่อตรวจ สอบความกาวหนาของการรักษาวาการ ตอบสนองตอยาดีหรือไม และทราบวา มีอาการแพยาหรือไม และในขั้นสุดทาย เพื่ อ จะทราบว า ควรจะหยุ ด ยาเมื่ อ ใด การรักษาวัณโรคใหหายขาดตองใชเวลา อยางนอย 6 เดือน เพื่อใหแนใจวาผูปวย ทานยาสมํ่าเสมอ มีขอแนะนําใหมีผูกํากับ ดูแลการทานยาของผูปวยใหเห็นตอหนา ผูดูแลอาจเปนสมาชิกในครอบครัว อสม. หรื อ เจ า หน า ที่ ส าธารณสุ ข ในท อ งที่ ผูปวยที่รูสึกตัววาอาการดีขึ้น หรือแม
สาระสุขภาพ อะหมัดซอและห
แตผูปวยที่ตรวจเสมหะไมพบเชื้อ ตอง ไม ห ยุ ด การรั ก ษาโดยที่ แ พทย มิ ไ ด สั่ ง หากหยุดการรักษาเองแลวอาการกลับ กําเริบอีก ยอมมีโอกาสที่เชื้อจะดื้อยาสูง นอกจากหลั ก การขั้ น ต น ผู ป ว ย จะตองงดบุหรี่และแอลกอฮอลโดยเด็ด ขาด อยูในที่มีอากาศผานสะดวก ทาน อาหารที่เปนประโยชน ออกกําลังกาย โดยการทํางานบานเบาๆ
ปองกันวัณ โรคไดอยางไร?
•
ให เ ด็ ก รั บ วั ค ซี น BCG ก อ น อายุ ค รบ 1 ป โดยทั่ ว ไปสถานบริ ก าร สาธารณสุ ข ที่ แ ม ไ ปคลอดจะให วั ค ซี น แก เ ด็ ก ตั้ ง แต วั น แรกๆ อย า งไรก็ ต าม ประสิทธิภาพของวัคซีนนี้ในการปองกัน วั ณ โรคทั่ ว ไปไม ค อ ยดี นั ก แต ส ามารถ ปองกันวัณโรคเยื่อหุมสมองในเด็กไดผล เปนอยางดี
•
หลั ก การสํ า คั ญ ที่ สุ ด ในการ ปองกันและควบคุมวัณโรคคือ การคนหา ผูปวยใหพบและใหการรักษาใหหายขาด โดยเร็วที่สุด หรือกลาวอยางสั้นๆ “การ ป อ งกั น วั ณ โรคคื อ การรั ก ษาผู ป ว ย” ดังนั้นหากพบผูปวยที่มีอาการนาสงสัย ข า งต น ต อ งแนะนํ า ให รี บ ไปพบแพทย โดยเร็วที่สุด • ชวยดูแลผูปวยที่เปนสมาชิก ในครอบครัว หรือเพื่อนบานใกลชิดให ทานยาใหครบถวน และอยาใหขาด หาก ชุ ม ชนช ว ยกั น สอดส อ งดู แ ล เชื่ อ ว า วัณโรคในประเทศไทยจะลดลงจนอยูใน สภาวะที่ ไ ม เ ป น ป ญ หาสาธารณสุ ข อี ก ตอไป และชวยใหประเทศไทยหลุดจาก การติดอันดับโลก (อันนาขายหนา) ใน เวลาอีกไมนาน
ภาพเชื้อวัณโรคจากกลองจุลทรรศน เอกสารอางอิง : 1. Use of high burden country lists for TB by WHO in the post-2015 era; can be access at http://www.who.int/tb/publications/global_report/ high_tb_burdencountrylists2016-2020.pdf 2. Global Tuberculosis Report 2015, World Health Organization; can be accessed at http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/191102/1/9789241565059_eng.pdf
·Œ Í §¼Ù ¡
(Constipation)
ท อ งผู ก เปนอาการไมถาย
อุจจาระตามปกติ ทั้งจํานวนครั้งของการ ถายอุจจาระ ซึ่งตองนอยกวา 3 ครั้งตอ สัปดาห ลักษณะของอุจจาระตองแหง แข็ ง การขั บถ ายต องใช แรงเบงหรื อใช มือชวยลวง และภายหลังอุจจาระแลว ยังมีความรูสึกวาอุจจาระไมสุด ทองผูก เปนอาการพบบอยมาก ประมาณ 12% ของประชากรทั้ ง โลก พบได ใ นทุ ก อายุ ตั้ ง แต เ ด็ ก จนถึ ง ผู สู ง อายุ แตพบไดบอยกวาในเด็กเนื่องจาก กล า มเนื้ อ เพื่ อ การขั บ ถ า ยในเด็ ก ยั ง เจริ ญ เติ บ โตไม เ ต็ ม ที่ และในผู สู ง อายุ ดวยสาเหตุท่ีกลามเนื้อเพื่อการขับถาย เสื่ อ มตามอายุ รวมทั้ ง ผู สู ง อายุ ยั ง ขาด การเคลื่ อ นไหวและมั ก มี โรคประจํ า ตั ว ที่สงผลถึงการทํางานของกลามเนื้อเพื่อ การขับถาย และผูหญิงพบไดบอยกวา ผู ช าย ซึ่ งอาจเป นผลจากฮอร โ มนเพศ ที่แตกตางกัน
สาเหตุของอาการทองผูก
ทองผูกเกิดไดจากหลายสาเหตุ ที่ พบบอยคือ เกิดจากลําไสเคลื่อนตัวชา จดหมายขาว...วารสารสุขสาระ
15
กว า ปกติ ห รื อ บี บ ตั ว ลดลง ทั้ ง นี้ เ พราะ ขาดตัวกระตุนการเคลื่อนไหวของลําไส จากมีลําอุจจาระเล็ก เชน จากกินอาหาร ที่ขาดใยอาหาร หรือ ดื่มนํ้านอย อุจจาระ จึงแข็งและลําอุจจาระเล็ก ลําไสจึงบีบ ตัวลดลง อุจจาระจึงเคลื่อนตัวไดชา จาก ขาดการเคลื่อนไหวรางกาย จึงสงผลให ลําไสบีบตัวเคลื่อนตัวชา จากปญหาทาง อารมณจิตใจ เชน ความเครียด ความ กั ง วล หรื อ การไม มี เ วลาพอในการ ขับถาย จึงสงผลถึงการทํางานของลําไส ลดการบีบตัวลง
แนวทางการรักษาอาการทองผูก ที่ สํ า คั ญ คื อ การเพิ่ ม มวลอุ จ จาระและ ทํ า ให อุ จ จาระอ อ นนุ ม เคลื่ อ นที่ ไ ด ง า ย ซึ่งคือ การกินอาหารมีใยอาหารสูง (ผัก ผลไม ธั ญ พื ช ถั่ ว ต า งๆ) และดื่ ม นํ้ า สะอาดเพิ่มขึ้น และเคลื่อนไหวรางกาย ออกกําลังกายเสมอ ถาอาการทองผูกยังคงมีอยู ไมดี ขึ้นหลังปรับเปลี่ยนอาหาร ดื่มนํ้า และ เพิ่ ม การเคลื่ อ นไหวรา งกาย อาจใช ย า แก ท อ งผู ก โดยปรึ ก ษาเภสั ช กรก อ น เสมอ
ทําไม...ทองผูก?...สาเหตุเพราะ
เมื่ อ ใช ย าแก ท อ งผู ก นานเกิ น 5 - 7 วันแลวอาการไมดีขึ้น ควรพบแพทย เพื่อหาสาเหตุ เพราะการใช ยาแกทอง ผูกบอยๆ จะยิ่งกลับมาทองผูกมากขึ้น และต อ งเพิ่ ม ปริ ม าณใช ย ามากขึ้ น จน อาจกออันตรายได เชน คลื่นไส อาเจียน มวนทอง ปวดทอง
1. กินอาหารมีกากใยตํ่า (กินผัก ผลไมนอย) 2. ดื่มนํ้านอย 3. ขาดการเคลื่ อ นไหวร า งกาย หรือขาดการออกกําลังกาย 4. มี โรคประจํ า ตั ว เรื้ อ รั ง ทํ า ให ต อ งจํ า กั ด การออกแรง หรื อ การออก กํ า ลั ง กาย หรื อ โรคส ง ผลต อ ประสาท ควบคุมการเคลื่อนไหวของลําไส 5. กิ น ยาบางชนิ ด ซึ่ ง มี ผ ลข า ง เคี ย งลดการบี บ ตั ว ของลํ า ไส เช น ยา แกปวดในกลุมมอรฟน 6. โรคเนื้ อ งอกหรื อ โรคมะเร็ ง ลําไสใหญดังกลาวแลว 16
มูลนิธิสรางสุขมุสลิมไทย (สสม.)
นอกจากนั้ น คื อ การรั ก ษาโรคที่ เปนสาเหตุ เชน รักษาโรคมะเร็งลําไส ใหญ เปนตน โดยทั่ ว ไป ไม มี ผ ลข า งเคี ย งที่ รุนแรงจากอาการทองผูก นอกจากเกิด โรคริดสีดวงทวารจากการเบงอุจจาระ เปนประจํา หรืออาจเกิดแผลแตกรอบๆ ทวารหนัก (แผลรอยแยกขอบทวารหนัก) จากกอนอุจจาระที่แข็งกดครูด การฝ ก ให มี นิ สั ย การขั บ ถ า ยที่ ดี มี ค วามสํ า คั ญ มาก ไม ค วรละเลยหรื อ ยับยั้งไวบอยๆ ควรฝกใหถายอุจจาระ สมํ่ า เสมอ ไม จํ า เป น ต อ งถ า ยอุ จ จาระ ทุ ก วั น พบว า เวลาที่ เ หมาะสมสํ า หรั บ การถ า ยอุ จ จาระควรเป น หลั ง ตื่ น นอน ตอนเช า หรื อ หลั ง อาหารมื้ อ ใดมื้ อ หนึ่ ง ควรใช ป ระโยชน จ าก gastrocolic reflex (คื อ การตอบสนองทางระบบ ประสาท จากมีการกระตุนที่กระเพาะ อาหาร เมื่ อ มี ก ารบี บ ตั ว จากการย อ ย อาหารในกระเพาะอาหาร สงสัญญาณ ทางระบบประสาทไปที่ ลําไสใ หญ ส ว น ปลายเกิดการบีบตัว อยากถายอุจจาระ) ซึ่ ง จะเกิ ด ในช ว ง 5-30 นาที ห ลั ง มื้ อ อาหาร นอกจากนี้ ค วรให เวลากั บ การ ถายอุจจาระใหเพียงพอ ไมควรรีบเรง เชน ถาชวงเชาเรงรีบตองออกจากบาน ควรเปลี่ ย นเวลาตื่ น นอนให เ ร็ ว ขึ้ น เปนตน ท า นั่ ง ขั บ ถ า ยมี ผ ลอย า งมากต อ การขับถายอุจจาระ ทานั่งที่ถูกจะชวย ให ไ ส ต รงทํ า มุ ม ดี ขึ้ น ต อ การขั บ ถ า ย ช ว ยให ก ล า มเนื้ อ ทํ า งานได อ ย า งมี
สาระนารู ประสิทธิผลและไมลา ทาที่ควรนั่งขับถาย คือทาประเภทนั่งยองหรืองอเขา
เมื่อใดตองไปพบแพทย
1. ดูแลตนเองในเบื้องตนแลวยัง ทองผูก 2. ใช ย าแก ท อ งผู ก ประมาณ 5 - 7 วันแลวทองผูกยังไมดีขึ้น 3. ทองผูกเกิดโดยไมเคยมีอาการ มากอน 4. มีอาการทองผูกเรื้อรังนานเกิน 1 สัปดาห 5. ท อ งผู ก สลั บ ท อ งเสี ย โดยไม เคยเปนมากอน เพราะเปนอาการหนึ่ง ของโรคมะเร็งลําไสใหญ 6. อุ จ จาระมี ลั ก ษณะเล็ ก แบน เหมือนริบบิ้น เพราะเปนตัวบงชี้วา อาจ มีลําไสใหญตีบ ซึ่งอาจจะมีกอนเนื้อใน ลําไสใหญ 7. มีเลือดออกหลังอุจจาระบอย เพราะอาจเปนอาการของโรคริดสีดวง ทวาร หรือมีกอนเนื้อในลําไสใหญ หรือ มะเร็งลําไสใหญ 8. อุจจาระเปนเลือด
ขอมูล http://www.pharmacy.mahidol.ac.th /dic/knowledge_full.php?id=29 http://haamor.com http://haamor.com/webboard
ราไว
อาการปวดหลังโดยทั่วไปอาจเกิดจากอายุที่เพิ่มขึ้น หรือการนั่งมากเกินไป ยกของหนัก หรือออกกําลังกายมากเกินไป อุบัติเหตุ โดยอาการที่รูสึกไดคือ ปวด เมื่อย กลามเนื้อตึง แตถาหากเปนหนักจนรูสึกวาหลังขยับไมได หรือปวดราวไป จนถึงขาขางใดขางหนึ่ง อาจเกิดจากหมอนรองกระดูกเคลื่อนเคล็ดไปกดทับเสน ประสาท ซึ่งจะตองไปพบแพทย และการรักษาจะตองใหสวมเสื้อดามหลัง และให เขารับการทํากายภาพบําบัด สวนในรายที่อาการหนักมากอาจตองผาตัด
»Ç´ËÅÑ § »Ç´àÍÇ
คนไทย 1 ใน 50 คนมี โ อกาส ป ว ยเป น โรคหมอนรองกระดู ก ทั บ เส น ประสาท ซึ่งเปนโรคที่มีความเกี่ยวเนื่อง โดยตรงกั บ ภาวะอาการปวดหลั ง ส ว น ลาง 90 เปอรเซ็นตของผูปวยสามารถ รักษาใหหายไดโดยไมตองพึ่งการผาตัด แตผูปวยหลายรายมักเขาใจผิดวาเปน อาการปวดหลังทั่วไปซึ่งหากรักษาไมถูก วิธี อาการสามารถเรื้อรังไดหลายป
ผู ป ว ยจึ ง นิ ย มไปใช บ ริ ก ารนวด แผนโบราณ ซึ่งการนวดแผนโบราณนั้น สามารถ ช ว ยลดอาการปวดเมื่ อ ย กล า มเนื้ อ และเส น เอ็ น ได จ ริ ง ผู ป ว ย อาจรูสึกสบายตัว ภายหลังจากการนวด เนื่องจากกลามเนื้อไดรับการผอนคลาย และเสนเอ็นไดรับการยืด แตสําหรับอาการปวดหลัง ปวด คอจากโรคหมอนรองกระดู ก ทั บ เส น ประสาทนั้น อาการปวดดังกลาวไมได จดหมายขาว...วารสารสุขสาระ
17
มาจากระบบกลามเนื้อและเสนเอ็นแต อย า งใด แต ม าจากการที่ ห มอนรอง กระดูกไปเบียดทับกับเสนประสาทที่อยู รอบแนวกระดู ก สั น หลั ง อาการปวด เมื่อยกลามเนื้อเปนเพียงอาการขางเคียง ของโรคกระดู ก ทั บ เส น เท า นั้ น ซึ่ ง เมื่ อ ระยะเวลาผานไปจะรูสึกวานวดเทาไร ก็ไมหาย หรือจะรูสึกดีขึ้นเพียงหลังจาก การนวดเพียงวันเดียวเทานั้น ก็จะกลับ มามีอาการอีกอยางรวดเร็วและอาการ ปวดสามารถเรื้อรังไดหลายป
การรักษาโดยทั่ วไป จะมีอ ยู 2 วิธีหลัก ไดแก
1. การรั ก ษาโดยไม ต อ งผ า ตั ด การรั ก ษาแบบประคั บ ประคอง ได แ ก การรั บ ประทานยา การทํ า กายภาพ บําบัด และการนอนพัก มักเปนวิธีที่ใช เริ่มตนในการรักษา ยกเวนกรณีที่ผูปวย มีขอบงชี้ชัดเจนวาตองไดรับการรักษา โดยวิธีอื่น การฉีดยาสเตียรอยดเขาโพรง กระดูกสันหลัง ซึ่งจะชวยลดความปวด จากการอักเสบและชวยในการวินิจฉัย ตํ า แหน ง ที่ เ ป น ต น เหตุ ข องอาการปวด ได การรักษาวิธีนี้ใชในกรณีที่ผูปวยได รับการรักษาแบบประคับประคองแลว แตอาการไมดีขึ้น หรือมีอาการปวดจาก การที่เสนประสาทโดนรบกวน 18
มูลนิธิสรางสุขมุสลิมไทย (สสม.)
2. การรักษาโดยการผาตัด แพทย จะใชวิธีการรักษานี้เมื่อผูปวยมีขอบงชี้ ที่ชัดเจน เชน ควบคุมการขับถายไมได ขาออนแรง เดินไม ได หรือเมื่อทําการ รักษาโดยวิธีอื่นแลวไมไดผล ซึ่งวิธีการ ผาตัดมีหลายวิธีขึ้นกับภาวะของผูปวย หรือขอบงชี้ในการผาตัด
เชน
การรั ก ษาโดยแพทยท างเลื อ ก
1. การฝ ง เข็ ม เป น ศาสตร ข อง จีนโบราณที่ปจจุบันไดรับการยอมรับใน มาตรฐานสากล ซึ่งหลายๆ โรงพยาบาล ไดมีศูนยแพทยฝงเข็ม ที่เปนแพทยแผน
ทางเลือกแขนงหนึ่ง การฝงเข็มสามารถ ระงับอาการเจ็บปวด กระตุนระบบของ อวัยวะภายในได ผูปวยหลายรายที่เปน หมอนรองกระดูกทับเสนไดใชการฝงเข็ม ควบคูกับการรักษารูปแบบอื่นๆ ดวย 2. นวดจัดกระดูก (Chiropractic) การจั ด กระดู ก เป น อี ก รู ป แบบของการ รั ก ษาแผนทางเลื อ กโดยนั ก จั ด กระดู ก (Chiropractor) โดยใช ห ลั ก การที่ ว า ธรรมชาติของรางกายจะสามารถมีกลไก ที่ ทํ า ร า งกายหายจากการเจ็ บ ป ว ยโดย ที่ ไ ม จํ า เป น ต อ งใช ย าหรื อ การผ า ตั ด โดยแพทยจะสนใจกลไกทางชีวะ biomechanics โครงสรางและหนาที่ของ กระดู ก สั น หลั ง ที่ มี ผ ลต อ กล า มเนื้ อ ระบบประสาท อย า งไรก็ ต ามการจั ด กระดู ก มี ค า ใช จ า ยต อ ครั้ ง ค อ นข า งสู ง และใชเวลาในการรักษานาน
จะทราบไดอยางไรวาปวดหลัง ปวดเอว จากสาเหตุใด ใหทดลองดังนี้
ขั้นแรก ลองใหนอนหงายบนพื้น แข็งๆ ชันเขาขึ้นบน ทานี้จะทําใหกลาม เนื้ อ หลั ง คลายตั ว ถ า อาการดี ขึ้ น ก็ น า จะปวดหลัง ปวดเอวจากกลามเนื้อ ขั้นตอมา ลองใชกําปนทุบเบาๆ ที่บั้นเอวขางที่ปวด ถาปวดจนสะดุง รวม
คนแกขี้บน กับมีไข ปสสาวะแสบ ขัด ขุน ก็มีโอกาส เปนไตอักเสบ ควรรีบพบแพทยทันที ถา ทุบแลวรูสึกวาสบาย อาการดีขึ้น ก็นา จะปวดหลังจากกลามเนื้อ ขั้นสุดทาย ลองนอนหงาย เหยียด ขาทั้ ง 2 ข า งออก แล วให คนอื่ น ยกขา ขางที่ปวดเอวขึ้นมาตรงๆ เร็วๆ โดยที่ ขาอีกขางยังเหยียดราบอยู ถาเกิดอาการ ปวดเอวด า นที่ ย กขาขึ้ น และปวดร า ว แปล บ ไปที่ ป ลายเท า ก็ น า จะเกิ ด จาก หมอนรองกระดูกสันหลังเคลื่อนกดทับ เสนประสาท ควรรีบพบแพทยทันที วิธีแกอาการปวดหลัง ปวดเอว ที่ ปวดจากกลามเนื้อหลัง ตองดูวาอิริยาบถ เปนอยางไร ถาอาการปวดหลังเกิดจาก การนอน ที่นอนควรใชแบบแนนยุบตัว นอยที่สุด ไมควรใชฟูก ฟองนํ้าหรือเตียง สปริง เพราะหลังจะจมอยูในแอง ทําให กระดูกสันหลังแอน จนเกิดอาการปวด หลังได ทานอนที่ผิด คือการนอนควํ่าจะ ทําใหกระดูกสันหลังแอนมากที่สุด โดย เฉพาะระดับเอว ทําใหปวดหลังได การนอนหงายทําใหหลังแอนได เล็ ก น อ ย ทํ า ให ป วดหลั ง ได ควรใช หมอนข า งใบใหญ หนุ น ใต โ คนขา จะ
ชวยใหกระดูกสันหลังแบนราบ และควร มีหมอนรองรับบริเวณคอไว การนอนตะแคง เปนทานอนที่ดี ควรนอนใหขาลางเหยียดตรง ขาบนงอ ตะโพกและเข า กอดหมอนข า งไว หลั ง ใหโกงเล็กนอย การนั่ง ควรนั่งใหชิดขอบในของ เก า อี้ โ ดยหลั ง ไม โ ก ง เก า อี้ ที่ นั่ ง ต อ ง รองรับกนและโคนขาไดทั้งหมด ความ สูงพอดีที่เทาแตะพื้น การยืน ควรยืนพักขา 1 ขาง คือ เขาตึงขางหนึ่ง หยอนขางหนึ่ง จึงจะไม ทําใหหลังแอน การยกของ อยากมลงยกของ การ กมตัวลงหยิบของในลักษณะเขาเหยียด ตรงเป น ท า ที่ ทํ า ให ป วดหลั ง ได เพราะ กลามเนื้อหลังจะเปนสวนที่ออกแรง จึง อาจทําใหเกิดอาการอักเสบได ควรยอ เข าลงนั่งกั บพื้ น ยกของให ชิดตั ว แล ว ลุกดวยกําลังขา การนั่งขับรถ บางทานตองขับรถ เปนระยะเวลานาน ก็เปนสาเหตุที่ทําให มีอาการปวดหลัง ปวดเอว ดังนั้นทานั่ง ขั บ รถจะต อ งนั่ ง ให ถู ก วิ ธี และควรมี การพักโดยออกมายืนแลวบิดขี้เกียจบาง เพื่อผอนคลายกลามเนื้อหลัง
ขอมูล : http://www.spinefitpro.net https://www.bumrungrad.com/th/spine-institute-surgery-bangkokthailand-best-jci/conditions/backhttp://www.brand-a.com/05Tips/backpain.html
คล
ียด
คร ายเ
คนริมน้ํา
ตั้ ง แต รู ว า ตั้ ง ครรภ แม ต อ ง ระมัดระวังในการทานอาหาร อาหาร ที่ แ ม จ ะทานเข า ไปทุ ก มื้ อ จะต อ งคํ า นึ ง ถึงลูกในครรภจนกระทั่งคลอด ยามแม ไมสบาย แมยอมเสียเงินไปหาหมอเพื่อ ใหหมอสั่งยาที่ไมมีผลกระทบตอลูก ทั้ง ที่ ก อ นตั้ ง ครรภ แ มซื้อ ยาทานเองก็ ห าย เมื่อตั้งครรภไดสอง สามเดือน แมตอง ทนกับอาการแพทอง แมตองทํางานไป และวิ่ ง เข า ห อ งนํ้ า เพื่ อ ไปอาเจี ย นเป น ระยะๆ แมออนเพลียจากการอาเจียน และทานอาหารไมค อ ยได เมื่ อ อาการ แพทองทุเลาลง ทองก็เริ่มใหญ ขึ้น จะ เปลี่ยนอิริยาบถแตละครั้งก็ลําบาก และ ตองระมัดระวังทุกยางกาวเพื่อมิใหกาว พลาดหกลมซึ่งอาจสงผลกระทบตอลูก ในครรภ
...ÃÑ º ÊÒÃÀÒ¾...
·Õè º Œ Ò ¹¹Ò´í Ò «Öè § μÑé § ÍÂÙ ‹ ã ¹ÊǹÅÖ ¡ ¨Ðà» ´ º‹ Í ¹àÅ‹ ¹ 例 ¡Ñ ¹ ໚ ¹ »ÃШí Ò â´Â ¨Œ Ò §à´ç ¡ äÇŒ ¤ ÍÂ´Ù μ Œ ¹ ·Ò§ ¢³Ð·Õè ¡í Ò ÅÑ § àÅ‹ ¹ Í‹ Ò §à¢Œ Ò ´Œ Ò Âࢌ Ò à¢ç Á ¡ç ä ´Œ ÂÔ ¹ àÊÕ Â §à´ç ¡ μŒ ¹ ·Ò§μÐ⡹ “àÃç Ç æ ࢌ Ò μí Ò ÃǨ¡í Ò ÅÑ § ÁÒáÅŒ Ç !!” ǧ例 á μ¡¡ÃШÒ ·Ø ¡ ¤¹ μ‹ Ò §¡ÃÐâ¨¹Ë¹Õ à ÍÒμÑ Ç ÃÍ´ ¤ÇÒÁ·Õè ¹ Ò´í Ò ÍÒÂØ Á Ò¡áÅŒ Ç ¡ÃÐâ¨¹Ë¹Õ ä Á‹ ·Ñ ¹ ¨Ö § ÁØ ´ ࢌ Ò ä»¹Í¹ã¹ÁØ Œ § μÑ Ç ÊÑè ¹ μí Ò ÃǨÁÒ¶Ö § àËç ¹ ¹Ò´í Ò ¹Í¹μÑ Ç ÊÑè ¹ ÍÂÙ ‹ ¤ ¹à´Õ Â Ç ¨Ö § àÅÔ ¡ ÁØ Œ § ¶ÒÁ μí Ò ÃǨ : ÅØ § ໚ ¹ ÍÐäÃàËÃÍ? ¹Ò´í Ò : ¼Ð..¼Á໚ ¹ ਌ Ò Á× Í ¤ÃÑ º จดหมายขาว...วารสารสุขสาระ
19
ครั้งก็ถูกตําหนิจากลูกวาแมกาวกายเรื่อง สวนตัวของลูกอีกแลว ลูกไมรับรูเลยวา นั่ น เป น ความหวั ง ดี ข องแม อ ยากให ลู ก ไดคูครองที่ดี มีชีวิตคูที่มีความสุข เมื่อ ลูกแตงงานมีหลาน ก็ตกเปนภาระของ แม อี ก ที่ เ ป น ตั ว หลั ก ในการเลี้ ย งหลาน เพื่อใหลูกออกไปทํามาหากิน แมตองทํา หน า ที่ มิ ต า งอะไรกั บ คนรั บ ใช ใ นบ า น ต อ งทํ า งานบ า นทุ ก อย า งนอกจากการ เลี้ ย งหลาน แต ก็ ไ ม ว ายที่ จ ะถู ก ตํ า หนิ จากลูกเมื่อทําอะไรใหไมถูกใจ แมบาง คนถึงกับนํ้าตาตกเพราะการกระทําของ ลูก เมื่ อ แม เข า สู วั ย ชราและล ม ป ว ย แม ก็ ยั ง คงเป น ห ว งลู ก เรี ย กลู ก ๆ มา อบรมสั่ ง เสี ย ให ดํ า เนิ น ชี วิ ต อยู ภ ายใต กรอบของศาสนา ใหลูกๆ มีความอดทน อดกลั้น ยามเมื่อประสบกับปญหา แม พยายามนํ า ประสบการณ ข องแม ม า ถ า ยทอดให ลู ก เป น ครั้ ง สุ ด ท า ยก อ นที่ แมจะจากโลกนี้ไป
เมื่ อ วั น เวลาผ า นไปหลายเดื อ น ออกห า งจากอบายมุ ข ต า งๆ ขณะ ความลําบากในการเคลื่อนไหวก็มีมาก เดียวกันก็คอยติดตามพฤติกรรมของลูก ขึ้ น ยามนอนก็ น อนไม ส นิ ท เพราะลู ก จนลูกบางคนมองวาแมเขามากาวกาย เริ่มดิ้นเปนชวงๆ จะพลิกตัวแตละครั้ง เรื่องสวนตัวมากเกินไป แตหารูไมวานั่น ก็ แ สนจะยาก จนถึ ง วั น ใกล ค ลอด แม เปนความหวงใยของแม ยามเมื่อลูกกาว ตองทนทุกขทรมานกับการเจ็บทองเปน พลาดไม ว า จะหนั ก หนาสาหั ส เพี ย งใด จากวันแรกที่กาวยางเขาสูชีวิต เวลานาน จนถึงวันคลอดแมตองเจ็บปวด ไมวาลูกจะถูกหรือผิด แมอีกนั่นแหละ แสนสาหั ส กว า ลู ก จะหลุ ด ออกพ น มา ที่ ค อยให กํ า ลั ง ใจและอยู เ คี ย งข า งลู ก การเป น แม จ นวาระสุ ด ท า ยของชี วิ ต แม ไ ม มี วั น หยุ ด เลย บางครั้ ง กายจะ จากครรภ หลังคลอดไดเพียง 1 หรือ 2 พรอมที่จะใหอภัยลูกตลอดเวลา ยามเมื่ อ ลู ก เข า สู วั ย ที่ ค วรมี หยุ ด แต ใ จไม เ คยหยุ ด ฉะนั้ น สมควร วัน พยาบาลก็นําลูกมาใหเลี้ยง ทั้งที่แม ยั ง อ อ นเพลี ย แต ก็ ต อ งฝ น อุ ม ลู ก ไว ใ น ครอบครัว แมก็จะคอยสรรหาคูครองให แลวหรือที่ลูกๆ จะตอบแทนบุญคุณแม ออมกอดเพื่อใหลูกไดดื่มนมจากอกแม กับลูก เพื่อใหลูกไดมีคูครองที่ดี จนบาง ดวยการเนรคุณ เป น อาหารมื้ อ แรก และต อ เนื่ อ งเป น ียด แรมป แมตองงดอาหารที่แมชอบ และ ร ค เ ...àÃ×è Í §¢Í§ÀÒÉÒ ... ทานอาหารที่เปนประโยชนเพื่อกลั่นออก คลาย ¡ÅØ ‹ Á ¹Ñ ¡ ÈÖ ¡ ÉÒä·ÂáÅÐÍÔ ¹ â´¹Õ à «Õ Â 5-6 ¤¹ ä´Œ ÃÑ º ·Ø ¹ USAID ä» มาเปนนํ้านมใหลูกไดดื่มกิน ทั้งที่อาหาร ÈÖ ¡ ÉÒ»ÃÔ Þ ÞÒâ·ã¹ÊÒ¢Òμ‹ Ò §æ ¡Ñ ¹ ã¹ÊËÃÑ ° ÍàÁÃÔ ¡ Ò ¹Ñ º ໚ ¹ ¡ÒÃà´Ô ¹ ·Ò§à¢Œ Ò ที่แมทานเขาไปบางอยางเปนอาหารที่ ÊËÃÑ ° Ï à»š ¹ ¤ÃÑé § áá áÅÐμŒ Í §ÃÑ º ¡Òû°Á¹Ô à ·È·Õè ¡ ÃØ § ÇÍªÔ § μÑ ¹ ´Õ «Õ ¡ ‹ Í ¹ ÃÐËÇ‹ Ò § แมไมเคยชอบ แตเพื่อลูกแมทําได ÇѹËÂØ´·Ø¡¤¹¶×ÍâÍ¡ÒÊàÂÕèÂÁªÁʶҹ·ÕèÊíÒ¤ÑÞμ‹Ò§æ ¢³Ðà´Ô¹ÁÒ¶Ö§ÊÕèá¡«Öè§ÁÕö แมตอ งเหน็ดเหนือ่ ยกับการทํางาน ÇÔè § ä»ÁÒμÅÍ´àÇÅÒ·Ø ¡ ¤¹μ‹ Ò §á˧¹Áͧ´Ù ä ¿¨ÃҨà ¡ç à Ëç ¹ ¤í Ò Ç‹ Ò “DON’T นอกบาน เพื่อชวยหารายไดมาจุนเจือ WALK” (ËŒ Ò Áà´Ô ¹ ) ·Ñ ¹ ã´¹Ñé ¹ ¤¹Ë¹Öè § 㹡ÅØ ‹ Á ¹Ñ ¡ ÈÖ ¡ ÉÒ¡ç ¡ Å‹ Ò Ç¢Öé ¹ ´Ñ § æ ครอบครัว ขณะเดียวกันก็ตองทําอาหาร เพื่อคนในบาน และเพื่อลูกที่กําลังเติบโต ¹Ñ ¡ ÈÖ ¡ ÉÒ : ¾Ç¡àÃÒÃÕ º ¢Œ Ò ÁàÃç Ç æ ࢌ Ò (·Ø ¡ ¤¹ÇÔè § μÒÁ໚ ¹ ¢ºÇ¹ ËÅºÃ¶ä» ยามเมื่อลูกปวย แมตองอดตาหลับขับ Í‹ Ò §ËÇØ ´ ËÇÔ ´ ) ตานอน คอยนั่งเช็ดตัวใหลูกดวยเกรงวา ¤¹ÍàÁÃÔ ¡Ñ ¹ : (·Õè ¤ Í¢Œ Ò Á¶¹¹Áͧ´Ù ´ Œ Ç Â¤ÇÒÁμ¡ã¨) ·í Ò äÁ¾Ç¡¤Ø ³ ¶Ö § ¢Œ Ò Á ลู ก จะชั ก เพราะไขขึ้ น สู ง เมื่ อ ลู ก เข า สู ÁÒ Í‹ Ò ¹ÊÑ Þ ÞÒ³ä¿ËÃ× Í à»Å‹ Ò ? วัยรุนแมตองคอยอบรมลูกใหเปนคนดี ¹Ñ ¡ ÈÖ ¡ ÉÒ : Í‹ Ò ¹«Ô ! ÁÑ ¹ ºÍ¡Ç‹ Ò “ËŒ Ò Áà´Ô ¹ ” àÃÒ¡ç à ÅÂÇÔè § 20
มูลนิธิสรางสุขมุสลิมไทย (สสม.)
หองขาว
แผนงานสรางสุขมุสลิมไทย
นายอารีย ขํานุรักษ นักวิชาสาธารณสุข รพ.กงหรา บรรยายใหความรูแกชาวชุมชน
เมื่อเร็วๆ นี้ นายวันชัย คงเกษม ผูวาราชการจังหวัดพัทลุง พรอมคณะ ลงพื้นที่พบปะและเยี่ยมเยียนประชาชนในพื้นที่หลัก คือชุมชนทอนตรน ม.5 ต.คลองทราย อ.กงหรา จ.พัทลุง โดยได มอบถุงยังชีพแกประชาชน เยี่ยมชมทัศนียภาพของชุมชน เยี่ยม กลุมอาชีพบานทอนตรน เยี่ยมบานผูพิการ ในโอกาสนี้นายสุรินทร เหมนุกูล ผอ.ศูนยกิจกรรม สสม.ภาคใตตอนกลางไดมอบผลิตภัณฑ ชุมชนและไดรายงานถึงผลงานที่แผนงานสรางสุขมุสลิมไทย รวม กับชาวชุมชน รวมกันพัฒนาชุมชนใหเปนชุมชนที่มีศักยภาพและ เปนตนแบบชุมชนแกชุมชนอื่นๆ ตอไป
วันที่ 14 กรกฎาคม 2559 สสม.ภาคใต ตอนกลาง จัดกิจกรรมเสริมสรางบทบาทชุมชน ในการจั ด การป ญ หาสุ ข ภาวะและสิ่ ง แวดล อ ม ชุ ม ชน ณ ชุ ม ชนบ า นทอนตรน ต.คลองทราย อ.กงหรา จ.พัทลุง
วันที่ 17- 20 กรกฎาคม 2559 สสม. ภาคใต ต อนบน จั ด กิ จ กรรมฝ ก อบรมอาชี พ กลุ ม แม บ า น ภายใต โ ครงการชุ ม ชนรั ก ษ สุขภาวะ ณ มัสยิดดะอฺวะตุลมุสลิมีน หมู 7 ต.ราชกรูด อ.เมือง จ.ระนอง
วันที่ 24 กรกฎาคม 2559 สสม.ภาคใตตอนบน เปด เวทีสรางความเขาใจในการดําเนินกิจกรรมมัสยิดครบวงจร ณ มัสยิดซอลาฮุดดีน ตําบลนาคา อําเภอสุขสําราญ จังหวัด ระนอง โดยผู เข า รว มกิ จ กรรมกวา 200 คน พร อ มร ว มกั น ขับเคลื่อนใหมีการพัฒนามัสยิดอยางตอเนื่อง
นายอิสหาก สาลี ประธานสภา อบจ.จังหวัดระนอง ประธานเปดงาน จดหมายขาว...วารสารสุขสาระ
21
ดําเนินงานโดย มูลนิธิสรางสุขมุสลิมไทย (สสม.) สนับสนุนโดย สํานักงานกองทุนสนับสนุนการสรางเสริมสุขภาพ (สสส.)
วันที่ 19 กรกฎาคม 2559 สสม. ภาคใต ต อนกลางจั ด กิ จ กรรม Big Cleaning Day โครงการมัสยิดครบวงจร ณ มั ส ยิ ด บ า นทุ ง คา ต.ทรายขาว อ.คลองท อ ม จ.กระบี่ โดย ทํ า ความ สะอาด ปลูกตนไม ปรับภูมิทัศนบริเวณ มั ส ยิ ด พร อ มทั้ ง ปรั บ ปรุ ง ห อ งนํ้ า ห อ ง สวมสําหรับผูสูงอายุและผูพิการ นายสุรินทร เหมนุกูล ผอ.ศูนยกิจกรรม สสม. ภาคใตตอนกลาง (เสื้อลาย) รวมปลูกตนไม เสริมภูมิทัศนรอบมัสยิด
20 กรกฎาคม 2559 สสม.ภาคใตตอนกลาง รวมกับ ชุมชนรักษ สุขภาวะบานทอนตรน จัดกิจกรรมสงเสริมการทองเที่ยวเพื่อคุณธรรม ณ ชุมชนบานทอนตรน ต.คลองทราย อ.กงหรา จ.พัทลุง พรอมกันนี้ คณะครู และ นักเรียนโรงเรียนศาสนวิทยามูลนิธิ ตลอดจนชาวชุมชน รวมกันสราง ฝายชะลอนํ้าฟนฟูระบบนิเวศฯ พื้นที่ปาแหลงตนนํ้า เปนแหลงทองเที่ยว พักผอน หยอนใจ ของชาวชุมชน 27 กรกฎาคม 2559 สสม.ภาคใต ต อนกลาง ร ว มกั บ ชุ ม ชนรั ก ษ บ า นทอนตรน จั ด อบรมโภชนาการ อาหารเพื่อสุขภาวะ โดยมีวัตถุประสงคเพื่อรณรงคการ ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภค ลด หวาน มัน เค็ม แมบานรวมกิจกรรมนําเสนออาหารเพื1อลดการบริโภค ลด หวาน มัน เค็ม
เมื่อวันที่ 26 กรกฎาคม 2559 สสม.ภาคกลาง ร ว มกั บ คณะกรรมการอิ ส ลามประจํ า จั ง หวั ด ราชบุ รี จั ด โครงการ ประกาศเจตนารมณ เ ป น มั ส ยิ ด ปลอดบุ ห รี่ ทั้งจังหวัดไดแก มัสยิดมัมบะอิ้ลคอยรอต อ.เมือง มัสยิด บ า นโป ง อ. บ า นโป ง มั ส ยิ ด อั ล มาดานี และ มั ส ยิ ด สะมีอุลฮักก อ.โพธาราม โดยจัดเวทีใหความรูเรื่องกฎหมาย ที่เกี่ยวของกับขอหามในเรื่องการสูบบุหรี่ในศาสนสถาน ตามประกาศกระทรวงสาธารณสุข พรอมกิจกรรมรณรงค ให ค วามรู แ ละแนวทางในการเยี ย วยารั ก ษาแก ผู ที่ ส นใจ เลิกบุหรี่ โดยทีมงานคลินิกฟาใส จังหวัดราชบุรี 22
มูลนิธิสรางสุขมุสลิมไทย (สสม.)
นางณิทฐา แสวงทอง รองผูวาราชการจังหวัด (ที่สี่จากซาย) ประธานในพิธี มอบปายรณรงคมัสยิดปลอดบุหรี่ ใหแกอิหมามมัสยิดที่รวมโครงการ