Geniet, maar drink met mate
32
nummer 31
Nr.
Jaargang 5
jaargang 5
sept
2011 adviesprijs
E 8,50
100% voor de horeca
september 2011 100% voor de horeca
de 9 beste wijnbars van europa www.barlifemagazine.nl
vrijmibo’s
De vrijdagmiddagborrel anno nu
amusement van de bovenste plank Dinnershow-experts on stage
Casper reinders over zijn gouden vingers:
‘Ik werk er keihard voor’
Kies voor ‘the perfect serve’ www.frisverdienteenflesje.nl
COLOFON BarLife is een uitgave van Boomerang Media prOjeCTDreDACTIe Sanne Buur eINDreDACTIe Sabina van der Hoeven, Claartje Schröder ArTDIreCTION Eralda van Zurk VOrMGeVING Kitty van Stein GeSCHreVeN BIjDrAGeN Mick Boskamp, Melanie Bosveld, Sanne Buur, Christel Hendriks, Racheda Kooijman, Michiel van Noort, Liza Roskam, Monique van der Sande, Claartje Schröder, Elle Smolders, Hans Steenbergen, Dorine van der Wind FOTOGrAFeN Dario Gargiulo & Misja Alblas UITGeVer Remco Duinkerken SALeSMANAGer Liza Roskam, (020) 561 12 72 liza@boomerang.nl DrUKWerK A&T Printing Services www.at-printingservices.nl GrATIS ABONNeMeNT Op BArLIFe? Om BarLife gratis te ontvangen moet je werkzaam zijn in de toonaangevende horeca. BarLife verschijnt 6 x per jaar. Meer informatie op www.barlife.nl MeT DANK AAN Hans van den Bergh, Andrew Nicholls, Henkvandergiesen.nl, Ariel Zachor, Aico Lind
BarLife aanvaardt geen aansprakelijkheid als gevolg van fouten. Alle rechten voorbehouden.
Tijgeren tot aan de vrijmibo Willem van Kooten, alias radio-pionier Joost den Draaijer, formuleerde zijn heilige drie T’s, die ook opgaan voor de horecabranche: Tijgeren (Van Kooten-jargon voor hard werken en doorzetten), Talent en Timing. De succesvolle ondernemer, die (financieel) aan de basis stond van de carrière van John de Mol, laat zich met die drie letters op zak nooit uit het veld slaan. Want, zo zegt hij: ‘Als het niet goed gaat, dan weet je pas wat je hebt aan die drie T’s.’ Een prachtig en levend bewijs van die stelling, dat ook dichter bij ‘huis’ ligt, is dance- organisator Eelko Anceaux. Jarenlang gaf hij samen met DJ Marcello in de Amsterdamse Escape de vermaarde Chemistry-feesten, die zelfs buiten onze landsgrenzen toonaangevend waren. Maar toen werd het contract met de Escape niet verlengd en brak er een lange periode van zoeken naar geschikte locaties aan. Tevergeefs. Tel daar de economische crisis, de enorme toename van organisatiekosten en de grote concurrentie bij op en het was over en sluiten voor Chemistry in juni 2010. Een droevig verhaal, ware het niet dat Eelko de drie T’s bezat. Hij tijgerde zich dwars door het faillissement heen, had al van meet af aan bewezen een horecatalent te zijn en wachtte af op het geschikte moment om uit de as te herrijzen. Dat moment kwam met een voor zijn doen compleet nieuw concept waarbij de timing nagenoeg perfect was: de VRIJdagMIddagBOrrel (zie het artikel van Elle Smolders op pagina 31). Wat is het leukste moment van de week? De vrijdagmiddag, want dan begint het weekend. En wat doe je in het weekend? Niet meer wat je vroeger deed, te weten nachtenlang doorhalen, want er moet tenslotte ‘getijgerd’ worden in deze barre tijden. Wining & Dining is het nieuwe uitgaan. Deze editie van Barlife staat er bol van. Met dank aan inspirerende mensen als Eelko Anceaux.
September 2011
1
Amuses
& FingerFood Frans Bon, culinair adviseur en smaakmaker van Apollo
Gerechten die je kunt serveren als amuse, voor een diner maar ook als onderdeel van een walking-dinner, een party of als gang in een menu. Amuses en finger-food die betaalbaar, snel en gemakkelijk te maken zijn. De producten van Apollo zijn verkrijgbaar via www.smulweb.nl
Picadas Catalana PROEF DE NIEUWSTE SMAAKTREND VOOR DE HEDENDAAGSE KEUKEN Apollo Salsa Picada De Salsa Picada heeft als basis de Catalaanse Picada. Aan de basis zijn tomaten, paprika, sjalotten en tuinkruiden toegevoegd. Deze saus kan zowel koud als warm worden geserveerd. Koud is de saus heerlijk als dipsaus bij barbecue, grill, gourmet en fondue, bij tapas, op broodjes, sandwiches, wraps en finger food. Warm is de saus uitstekend te gebruiken als basis voor soepen (bijv. met mascarpone), sauzen (bijv. voor pasta), voor vis-, vleesen gevogelte-stoofschotels, Zarzuela en groentenschotels.
M A R I AG E D E C R A B E E T C H A M P I G N O N S P O R TA B E L LO Grote witte champignons kort blancheren, koudspoelen en drogen. Krabvlees aanzetten met Apollo Flavour Shot Roasted Garlic, fijne bosui en Apollo Citroenpeper, afblussen met cognac en witte wijn. Champignons vullen met krab, Apollo Hollandaisesaus erop scheppen, bestrooien met Apollo Bruschettamix, gratineren onder grill of in de oven. Decoreren met cress.
Wilt u persoonlijke info of advies bel of mail dan met Frans Bon via f.bon@sfinc.nl tel. 010 462 66 00. Linschotenstraat 93, 3044 AV Rotterdam NL P.O. box 11251 3004 EG Rotterdam NL info@sfinc.nl, www.sfinc.eu Tel: +31 (0)10-4626600 Fax: +31 (0)10-4626960 Jadico is onderdeel van de Sfinc-group.
2
September 2011
inhoud
BarLife September 2011
INHOUD
50 34 24
17
repOrTAGeS 11 De vin de la vin, goed eten met goede wijn 29 Start your weekend with a bang: Vrijdagmiddagborrel
INTerVIeWS 14 Vrouw: joke van der Wijngaart 34 De Baron: Casper reinders 44 Portret van 3: Dinnershow Deluxe 54 Het verhaal achter SVH
COLUMNS 23 HTC Advies 39 Trends by Van Spronsen & Partners 48 Estafettecolumn Hans Steenbergen
IeDer NUMMer 07 Nieuws 17 Branchreport: De wondere wereld van wijn 20 Mening van de consument: Borreltijd 22 Rising stars: Mundo Sol 24 Look inside: Golden Brown Bar 37 Events: Amsterdam Bar week 41 Innovaties 43 Hebbedingen 50 Betribes: De veelzijdigheid van jazz 56 Mise en cocktail: bartending basics 58 Geopend: tien nieuwe zaken 64 Dossier: file 2. Gastbeleving in de bar
14
29
Fotografie Rayzorsharp.com Make-up & haar Margot Bosman-Das, Met dank aan Keune, Model Marlous Dirks Styling & Hoed Rayzor Sharp
September 2011
3
De zanger van Memphis Maniacs
Smirnoff
nightlife exchange Project Smirnoff, het grootste merk in gedistilleerd ter wereld, staat niet alleen in bars. Je vindt ze terug op festivals en online, waar ze de wereld oproepen de meest unieke ervaringen uit het nachtleven met elkaar te delen. Smirnoff zorgt ervoor dat we op 12 november samen the greatest night out beleven.
Op verschillende festivals (o.a. ROckit Open Air, Dance Valley, Loveland, Valtifest) in Nederland staat een opvallende, opgeblazen kubus: de Smirnoff cube, waar opkomend talent en bekende artiesten de kans krijgen op bekendheid bij het festivalpubliek. En het werkt. Na het grote succes van vorig jaar, stond de cube ook dit jaar weer op Loveland. Verrassende line-up Uit de Smirnoff cube klinken funky tonen van de saxofonist van Rulex, een DJ-duo dat techno mixt met live muziek. Vervolgens mixt DJ irwan hiphop- en R&B-klassiekers uit de jaren 90, waardoor de cube uitpuilt van uitzinnige feestgangers. De verschillende artiesten zetten binnen no time een unieke sfeer neer. Smirnoff geeft bekende en onbekende artiesten de kans om op te treden tijdens grote feesten en zorgt voor een verrassende line-up met onverwachte artiesten. Zoals de Memphis Maniacs op Loveland: een band die verschillende nummers door ingenieus knipen plakwerk door elkaar gooit. De mannen dragen trainings-
pakken, bakkenbaarden en pilotenbrillen. Rock ’n roll meets house. Ricky Martin meets chemical Brothers. Drummer Remco van Eijndhoven: ‘Super dat we op een dancefestival staan! Het gaat uiteindelijk toch allemaal om energie.’ Jeff Moore, Dirtcaps en 3’s a crowd sluiten een knallend Loveland in de Smirnoff cube af. Nightlife globalisation Maar niet alleen in Nederland is Smirnoff actief in het nachtleven. Bij een internationaal topmerk hoort een internationale aanpak. Op 18 augustus werd het startschot gegeven voor het Smirnoff Nightlife Exchange Project. Doel: tien miljoen mensen uit vijftig landen kennis laten maken met ’s werelds meest unieke nachtleven. Party people van over de hele wereld worden uitgenodigd om te delen hoe hun lokale nachtleven zich onderscheidt. Alle ideeën worden samengebracht in vijf categorieën: Barassortiment, dans, mode, muziek en locatie. Madonna zal ook deel uitmaken van het project door op zoek te gaan naar de beste dansers ter wereld die haar zullen vergezel-
len tijdens haar volgende tour. Het Smirnoff Nightlife Exchange Project is omvangrijk en mysterieus. Op 12 november komen de beste inzendingen samen in een one of a kind ervaring. The date the world swoppes night. Altijd al willen feesten in the big Apple? Smirnoff brengt de stad dicht bij huis en zorgt voor een onvergetelijke nacht wanneer Amsterdam haar nachtleven verruilt met sister city New York. Hoe? Dat merk je vanzelf.
Wil je bij de toekomstige Smirnoff-events aanwezig zijn, je aanmelden voor de danswedstrijd of andere informatie over Smirnoff? Ga dan naar www.facebook.com/ smirnoffnederland en like de pagina!
6
September 2011
And the winner is…
nieuws
in de wOlken
Four Seasons on top Nederlandse kenners
Four Seasons gaat een hotel runnen in het hoogste gebouw ter wereld. De Kingdom Tower in Saoedi-Arabië gaat 1,2 miljard dollar kosten, wordt meer dan 1.000 meter hoog en moet de huidige hoogste toren van de wereld, de 828 meter hoge Burj Khalifa in Dubai, van zijn troon stoten. De één kilometer hoge wolkenkrabber heeft een
hypermodern uiterlijk, 59 liften en twaalf roltrappen. Op de 157e verdieping komt een terras dat een prachtig uitzicht biedt over de omgeving. Daarnaast is bij de constructie ook aandacht besteed aan de rijke geschiedenis van Saoedi-Arabië. Zo staat één van de hoeken van de toren exact op één lijn met de Ka’aba in Mekka. www.fourseasons.com/riyadh
Na een professionele blind tasting en een gedetailleerde analyse liet de jury van de International Wine and Spirit Competition er geen twijfel over bestaan: het Nederlandse di Fiorito is een Limoncello van bijzondere kwaliteit. Niet voor niets werd hij dan ook verkozen tot één van de besten ter wereld. In 2007 begonnen
Franco en Benno Fiorito, twee Nederlandse broers met Italian roots, met Limoncello di Fiorito. Inmiddels vloeit hij al rijkelijk in menig trendy bar en restaurant. Puur, bij voorkeur gekoeld in de vriezer op -18 graden Celsius, of gemixt in een van de vele bijzondere cocktails. www.limoncellodifiorito.nl
nieuw: POM
MAster BArtender nederlAnd 2011
De lichte dorstlesser
Puur Pilsner
Deze zomer lanceert pOM Wonderful LITe pOM, een lichtere, verfrissende lijn van de klassieke granaatappelsap. De lijn kent twee smaakvarianten op de lichte dorstlesser: Granaatappel Blackberry en Granaatappel Dragonfruit. LITE POM is fris en gezond dankzij de mix van granaatappelsap afkomstig van de POM plantages in Californië, natuurlijke vruchtensappen en
Op 22 augustus 2011 organiseerde kwaliteitsbiermerk pilsner Urquell voor de eerste keer de Nederlandse finale van de pilsner Urquell Master Bartender. In Librije’s Zusje in Zwolle streden 21 deelnemers uit heel Nederland voor een plek in de internationale finale in Praag. Onder de noemer ‘Pure Passie, Puur Pilsner’, draaide het tijdens
groene of witte thee. De pure blend is verzacht met water voor een echte ‘refreshing taste’, bevat net zoveel krachtige polyphenol anti-oxidanten als de 100% juice variant, maar kent minder calorieën. Net zoals de andere 100% pure granaatappelsappen van POM zit LITE POM verpakt in het bekende, bolle flesje. www.pomwonderful.com/ products/lite-pom
de Master Bartender om de vraag welke deelnemer de meeste kennis, kunde en passie bezat voor de kwaliteitsbehandeling van bier. Een schriftelijk examen, een blindproeverij, diepte-interviews met kenners uit de industrie en het showen van taptechnieken en presentatie maakten deel uit van de test.Tom van Beurden mocht zich de uiteindelijke winnaar noemen. September 2011
7
nieuw: trOjkA Pink
wijnAccessOire
Glamour in een fles
Screw and pull!
Vodka met een smaakje bestaat natuurlijk al langer. Bijzonder aan de vodka-likeur Trojka is de keuze uit maar liefst zeven smaken die aan de drievoudig gedistilleerde graanvodka zijn toegevoegd. Naast Green (exotische vruchten), Orange (sinaasappel), Red (citrusvruchten), Caramel, Blue (mint) en Black (zwarte vruchten) mag nu ook de onvervalste
Pink (rode vruchten) aan het smakenpallet toegevoegd worden. Pink Trojka smaakt naar aardbeien en cranberries met een vleugje aloë vera. Mix het met bijvoorbeeld een Strawberry Mojito en iedere shot, longdrink of cocktail krijgt hiermee extra glamour. Eenvoudig om te maken, met een chic resultaat. www.trojkavodka.nl
Bijna 20 jaar geleden introduceerde Screwpull haar eerste revolutionaire, op het hefboomprincipe gebaseerde Levermodel. De jongste telg van de Screwpull-familie is de modern en strak vormgegeven Screwpull. Zonder inspanning ontkurkt deze LM 400 zelfs de meest stroeve afsluiters van kunststof, plastic en natuurkurk. Vervaardigd uit de beste materialen, combineert
deze luxueuze en eigentijdse kurkentrekker kwaliteit en stijl met een nog groter gebruiksgemak. Dit maakt hem van onschatbare waarde voor iedere professional. De fraai vormgegeven body komt in twee uitvoeringen: zwart (nikkel) en geborsteld aluminium, wordt geleverd met een capsulesnijder en heeft gegarandeerd tien jaar fabrieksgarantie.
scrAPPle FrOM the APPle
nieuw: cider le PAulMier
Jazzcookin’
In ere hersteld
‘Coffee And Kisses’, ‘Drinking Beer’, ‘Art's Oregano’, ‘Mangoes’ en ‘Salt peanuts’; in de jazzmuziek verwijzen veel swingende titels naar eten en drinken. Auteur Han Hidalgo componeerde deze titels uit verschillende jazzstijlen tot één harmonieus en smakelijk geheel. De verschenen publicatie 8
September 2011
Jazzcookin’ bevat 40 gerechten en cocktails met klinkende namen als Scrapple From The Apple, Tasty Pudding, West Indian Pancake en Tangerine. De geschenkdoos bevat daarnaast een exclusieve cd van de Nederlandse groep '‘Talking Cows’, waar een selectie van de gerechtentitels op staat. www.jazzcookin.net
De Fransen en Britten zijn er al dol op, maar nu ontdekken ook steeds meer Nederlanders de frisse, bijzondere smaak van cider. In het verleden werd deze smaak vaak verrijkt met kruiden of bessen die rondom de boomgaarden groeiden. Dit gebruik is door de jaren heen in de vergetelheid geraakt, maar met de Franse cider Le Paulmier wordt
de traditie in ere hersteld. Benoit Simottel, producent van de Franse cider Le Paulmier, gebruikt deze oude kennis voor het verrijken van de smaak en combineert dit met moderne technieken. Het resultaat is een serie dranken met een uniek karakter. De producten van Le Paulmier zijn, met één uitzondering, allemaal biologisch. www.le-paulmier.com
de eet-O-theek
Kit voor cognacliefhebbers
Totaaltheater met een bite
Het bouquet van een wijn ontleden aan de hand van datgene wat je ruikt: wijnkenners proeven sinds jaar en dag met de neus. Onder cognacliefhebbers is dit echter minder gebruikelijk. Een geurkit van het merk Courvoisier, het enige cognachuis dat het hele fabricageproces van druif tot fles in eigen handen heeft, moet hier
nu verandering in brengen. De luxe leren etui van ‘Le Nez’ bevat zes geurflesjes met daarin de specifieke geuren van Courvoisier cognac. In de cognacvarianten van Courvoisier zijn uiteenlopende geuren te ontdekken, zoals bijvoorbeeld crème brûlée (in XO Imperial), gember koekjes en gebrande koffie (in Exclusif). courvoisier.com
Gespot op een aantal grote festivals waaronder Oerol, Boulevard, Solar en Lowlands: de eet-o-theek. De Eet-o-theek, een project van Martijn Jansens en Selina Houwing, is een uniek eet-muziek-theater-concept in een mobiele installatie. Gasten krijgen een koptelefoon op en maken een vijf minuten durende
nieuws
PrOeven Met de neus
culinaire trip waarin sensaties van een aantal heerlijke amuses met bijbehorende soundscapes worden gecombineerd. Culinaireen podiumkunsten komen samen als haute cuisine voor ogen, oren, neus en mond. Het resultaat is eten dat je kunt horen en geluiden die je proeft. www.superhallo.nl
AyswAter Gin
Cheers from London
Tijdens de Amsterdam Bar Week introduceert Label 62 twee nieuwe producten: Indi&C0 Botanical Tonic water en Bayswater premium Gin. De laatste is een uitstekende droge gin, die maar liefst vijf keer gedestilleerd is en verkocht wordt in heuse handgemaakte flessen. Bayswater Premium Gin bevat
WINE & DINE TOP 10
43% alcohol en diverse fruitige en kruidige ingrediënten: van sinaasappel- en citroenschil tot nootmuskaat. Grappig detail: op de achterkant van het etiket kun je door de fles heen een afbeelding zien van het district Bayswater in Londen, waar de Gin zijn naam aan dankt. www.label62.nl
To wine & dine or to drink & dance? Tunify heeft de meeste relaxte borrel songs alvast voor je gebundeld in een Wine & Dine top 10. Ontdek hoe je borrelen en stijlvol dineren in een handomdraai kunt combineren! 1. Michel Cleis ft Toto la Momposina - La Mezcla 2. Calexico - Crystal Frontier 3. Moloko - The Time Is Now 4. Ian Pooley - Balmes 5. St Germain - Rose Rouge 6. Télépopmusik - Breathe 7. De Nuit - All That Mattered 8. Jon Cutler - It’s Yours 9. Groove Armada - My Friend 10. Massive Attack - Paradise Circus (Gui Boratto Remix) Tunify geeft je online toegang tot meer dan 350.000 actuele songs vanaf €49,- per maand. Probeer nu 1 maand GRATIS met actiecode FREE2WGWQ7 via www.tunify.com September 2011
9
Tunify het nr. 1 muzieksysteem voor de horeca! • Online toegang tot meer dan 350.000 actuele songs • Meer dan honderden muziekselecties, zonder saaie herhalingen • Creëer met één muisklik de speellijst van uw keuze • Ontdek het gemak van een voorgeprogrammeerde muziekplanner • Zonder aanschaf van dure hard- of software of langdurige contracten vanaf €49,- per maand!
Probeer nu 30 dagen GRATIS! Surf naar www.tunify.com en gebruik de actiecode FREE2WGWQ7
10
September 2011
buitenland
1
De VIN De LA VIN Goed eten met goede wijn
Ze schieten als paddenstoelen uit de grond; wijnbars die goede wijn combineren met goed eten. Waar de traditionele wijnbar nog kiest voor een knusse sfeer met gedimde lichten, gaan nieuwe wijnbars voor een strak design met imponerende uitstraling. BarLife geeft je de negen beste wijnbars van Europa. TeksT: Elle Smolders
1
Intro TeksT
Le BAr A VIN DU CIVB - Bordeaux In het midden van dé wijnstreek van Frankrijk, Bordeaux, vind je Le Bar a Vin du CIVB in een fraai gebouw aan de Cours du 30 Juillet. Door de hoge plafonds, pilaren en glas in lood ramen lijkt de zaak op het eerste gezicht misschien klassiek. Maar kijk je verder, dan zie je de hippe kiezelsteenvormige design stoelen en moderne kunst aan de muur de strijd aangaan met de chique uitstraling. De wijn? Die is - conform de inrichting- top of the bill. En de bill, die valt dan wel weer mee, slechts €3,50 per glas. www.baravin.bordeaux.com 1
rACINeS - parijs In de ‘hipste wijnbar van Parijs’ serveert de getatoeëerde eigenaar Pierre Jancou biologische wijnen én biologische gerechten. Jancou biedt als bio-liefhebber wijnen van vijftien verschillende producenten, waaronder een bijzondere sherryachtige vin de voile uit de stad Arbois. De eigenaar opende Racines in een 19e-eeuwse winkelgalerij, en vanachter zijn eiken bar bereidt hij huisgemaakte gerechten met ongewone ingrediënten uit de biodynamische moestuin, die perfect samengaan met de biologische wijnen. >
September 2011
11
3
2
3
2. TerrOIrS – Londen In het centrum van Londen, aan the Strand, vind je een zaak die met het uiterlijk en innerlijk van een Franse bistro eigenlijk meer thuishoort in het oude Parijs: Terroirs. Terroirs gaat mee met de eco-tijdgeest van dit moment door natuurlijke wijnen met handgeplukte druiven zonder toegevoegde suikers of conserveermiddelen te serveren. De Frans-Italiaanse wijnkaart is inmiddels al zo’n veertig pagina’s lang en daarom geschikt voor elke wijnliefhebber. En als je dan eindelijk je wijnkeus hebt gemaakt, dan wacht onmiddellijk een nieuwe uitdaging, want ook de menukaart is bloody brilliant. www.terroirswinebar.com 12
September 2011
Le VOLpI e L’UVA – Florence Kritische wijnliefhebbers brengen graag een bezoekje aan Le Volpi e l’Uva, een authentieke Toscaanse wijnbar in Oltrarno vlak bij het Palazzo Pitti en de Ponte Vecchio. En wanneer top sommeliers uit Florence bijgepraat willen worden over de nieuwste wijntrends, strijken ze neer op een kruk in deze knusse zaak. De gepassioneerde eigenaar van de wijnbar doorkruist dan ook regelmatig tutta l’Italia op zoek naar onbekende Italiaanse streekwijnen. De kleine bar, waar het wijnenassortiment nog traditioneel op krijtbord geschreven staat, biedt veertig wijnen die per week wisselen en uiteraard een kaart met kaas en vleeswaren. www.levolpieluva.com
‘Ook sommeliers strijken neer in Le Volpi e l'Uva’
3. BeADeVIN – Brussel Ook op luchthavens hoef je het tegenwoordig niet meer te doen met een flesje wijn uit de See Buy Fly Shop. In wijn en tapasbar Beadevin op Brussel Airport word je tijdens het wachten op je vlucht namelijk vakkundig geïntroduceerd in de vinologie. De bar won onlangs tijdens de wereldwijde Airport Food & Beverage Awards -die de beste horeca-uitbatingen op luchthavens bekronen- de award voor beste luchthaven-wijnbar. De loungebar is opgedeeld in drie zones: een levendige barzone, een sociale zone en een intieme privézone, en heeft een verfijnde selectie van wijnen die samengaan met een tapasgerechtje. www.autogrill.be
buitenland
4
5
5. VINeTOKA MOVIA – Ljubljana Movia is ongetwijfeld de bekendste wijngaard van Slovenië, is gelegen in Goriška Brda bij de Italiaanse grens en wordt gerund door wijngoeroe Aleš Kristanči. Deze wijngoeroe runt naast de wijngaard aan de Italiaanse grens ook wijnbar Vinetoka Movia in de stad Ljubljana, waar je de beste wijnen van de wijngaard proeft. De beroemde Lumarwijn is een must try; een satijnachtige en amberkleurige wijn, gemaakt van Ribolla Gialla druiven. Proosten doe je natuurlijk zoals de Slovenen dat ook doen: Na Zdravje! www.movia.si
4. Tre GALLI – Turijn Welk type wijn je ook zoekt, je vindt ‘m zeker bij Tre Galli. In deze Turijnse wijnbar wacht je namelijk een wijnlijst van meer dan tweeduizend wijnen. En zoek je een menu dat samengaat met je wijnkeuze? Ook dan ben je bij Tre Galli aan het juiste adres. De wijnbar biedt bijpassende kleine gerechten bij álle wijnen. Niet voor niets staat Tre Galli bekend als de populairste wijnbar in de wijde omgeving. www.3galli.com
WeINBAr rUTZ – Berlijn Rieslingliefhebbers zullen met de ruime keus aan Riesling wijnen bij Weinbar Rutz direct in de wolken zijn. Maar ach, met een lijst van negenhonderd wijnen weet je dat je in deze wijnbar sowieso wel een lekker wijntje zult vinden, alhoewel je wel even rustig zult moeten gaan zitten om je keuze te maken. Ook dat is niet erg, want Rutz is naast een wijnwinkel en wijnbar ook een Michelin-restaurant. Een diner voor twee begint vanaf honderd euro. www.weinbar-rutz.de
6. GArrAFeIrA – Lissabon In 2003 ontstond wijnbar Garrafeira in de beroemde en historische wijk Bairro Alto als gezellige bar waar bezoekers van restaurant Alfaia met een aperitiefje konden wachten op een tafel in het restaurant. Door de jaren heen werd Garrafeira echter steeds populairder bij wijnliefhebbers, en veranderde de ‘wachtkamer’ in een echte wijnbar. In één van de achttien stoelen in de knusse bar begeef je je tussen locals, wijnliefhebbers en -hoe kan ’t ook anderssteeds meer toeristen. www.garrafeiraalfaia.com De vin de la vin van Nederland 1. 2. 3. 4. 5.
Restaurant en wijnbar Artisan – Den Bosch Wijnbar Boelen & Boelen – Amsterdam Bubbles & Wines – Amsterdam Restaurant & wijnlokaal Aal – Utrecht Vyne – Amsterdam September 2011
13
‘De Horecava is elke keer weer een feestje’
14
September 2011
vrouw
Beursmanager Joke van der Wijngaart
rollercoaster Horecava Gastvrijheid zit in het bloed van Joke van der Wijngaart. In de topfunctie van beursmanager bij RAI is ze verantwoordelijk voor de Horecava en andere ‘food’-beurzen. Met groot succes: ‘We groeien bijna uit ons jasje’. TeksT Claartje Schröder BeeLD Rayzor Sharp Unlimited
J
oke van der Wijngaart heeft de leukste baan, al zegt ze het zelf: ze is beursmanager en daarmee verantwoordelijk voor alle ‘food’-beurzen van Amsterdam RAI (waaronder de Horecava). ‘Ik heb mijn eigen unit binnen de eigen beurzentak van Amsterdam RAI. Met deze beurzen organiseren we ontmoetingen voor de hele foodserviceindustrie. In de gastvrijheidindustrie die de horeca is, is persoonlijk contact en zakendoen heel belangrijk. Een beurs als de Horecava biedt die mogelijkheid: op die manier is zakendoen elke keer weer een feestje.’ Nieuw op de Horecava De Horecava, van 9 t/m 12 januari 2012, is de grootste horecabeurs van de Benelux: gemiddeld bezoeken 52.000 mensen de vierdaagse beurs. Deze bezoekers, die zakelijk met eten en drinken te maken hebben, beleven op 70.000 m2 speciaal op hen toegespitste werelden. Tijdens de komende Horecava vindt ook de beurs Venuez plaats, een zelfstandig evenement voor professionals uit het topsegment van de drankverstrekkende horeca. ‘Venuez krijgt een selectief toegangsbeleid. De look & feel van Venuez is anders dan de rest van de beurs en ook de openingstijden wijken af. Net als Wine Professionals (ook onderdeel van de Horecava, voor experts op het gebied van wijn) vindt Venuez de eerste drie dagen van de Horecava plaats.’ Meer contactmomenten ‘Wat ik leuk vind om te zien is dat de Horecava steeds meer draait om beleving. We gaan meer uit van cocreatie en het bedenken van hele campagnes, en staan bijvoorbeeld
ook stil bij aftersales trajecten, of de profilering van een merk. Het gaat van het ‘m2-verkopen’ naar een complete beleving. Die complete beleving wil ik in de toekomst nog breder gaan trekken, door het hele jaar door contactmomenten te creëren. De database van de Horecava biedt zoveel mogelijkheden. We zijn nu bezig een online omgeving op te zetten, waar je als lid van de Horecava het hele jaar voordeel van hebt: van het aanmelden van primeurs tot het gebruiken van contacten bij een zoektocht naar personeel. De dynamiek en contactmomenten zijn dan niet langer gebonden aan een beurs, maar lopen het hele jaar door.’ Herbergiergedachte Horeca zit Joke van der Wijngaart in het bloed, op haar 14e had ze al haar eerste horecabaantje. Na haar studie Spaans en opleiding Hogere Hotelschool doorliep ze vrijwel alle facetten van de hotellerie: van een sterrenrestaurant tot van der Valk- en Bilderberghotels. ‘De herbergiergedachte van de hotellerie van ‘kom maar bij mij’, het bieden van een onvergetelijke ervaring, past ook bij de Horecava, maar dan op een professionele business to business-manier. Je zet een goede vibe neer, creëert een gezond zakenklimaat met veel innovaties, waardoor je mensen aan elkaar kunt koppelen. En dat in vier dagen: het is wel echt een rollercoaster.’ Verlengstuk van huiskamer Kansen voor de horeca liggen volgens Joke van der Wijngaart op het gebied van de prijs-kwaliteitverhouding en afwijken van de standaard. ‘Wie zegt dat uit eten standaard in één of twee shifts moet en dan ook nog met dezelfde menukaart? In prijsdifferentiatie liggen ook kansen.
‘Ik zou graag meer passie in de horeca willen terugzien.’
Dat kan bijvoorbeeld voor nieuwe gasten zorgen.’ Horeca zou volgens Joke van der Wijngaart meer als verlengstuk van de huiskamer moeten fungeren, zoals bijvoorbeeld in Spanje (waar ze vier jaar gewoond heeft) gebruikelijk is. ‘Ik zou ook graag meer passie in de horeca willen terugzien: de trotsheid voor ons vak.’
Carrièrehoogtepunten van Joke van der Wijngaart 1192 - 1994 Escuela Oficial de Idiomas Barcelona 1194 –1998 Hotel Management School Leeuwarden 1998 – 2003 Sales Manager Bilderberg Garden Hotel / Mangerie de Kersentuin 2003 – 2006 Director of Business Development Bilderberg Garden Hotel / Hotel Jan Luyken 2007
1e Horecava als beursmanager
2007
Winnaar Expo Jaarprijs ‘Beste Beurs- of Eventconcept'
2008 – 2011 Multimediale revitalisering Horecava en Bakkerijdagen 2011
Beursmanager Foodbeurzen Amsterdam RAI en MECC Maastricht (Horecava, Bakkerijdagen, Venuez, BBB en EFFF)
September 2011
15
Met de vernieuwde SVH HorecaPlanner verloopt alles volgens plan Tijd én geld besparen dankzij een uniek roostersysteem!
Roosteren is voor veel horeca-ondernemers een tijdrovende klus. Dat kan efficiënter! Met de SVH HorecaPlanner, een handig online hulpmiddel, bespaart u niet alleen tijd, maar ook tot wel drie procent op uw personeelskosten! Wat levert de SVH HorecaPlanner mij op?
Kan ik de SVH HorecaPlanner ook uitproberen?
Wilt u gelijk weten hoeveel uw bedrijf kan besparen? Ga dan naar www.svh.nl/ondernemen/personeelsbeleid en klik op ‘SVH HorecaPlanner’. Vul vervolgens onder ‘Bereken uw kostenbesparing’ uw roosteruren en personeelskosten voor een maand in. U ontvangt dan direct een indicatie van wat de SVH HorecaPlanner u kost en oplevert.
U zou denken dat aan zo’n inventief dienstrooster een pittig prijskaartje hangt. Niets is minder waar! U maakt de eerste honderd dagen kosteloos kennis met alle functies van de SVH HorecaPlanner, en ontdekt zo op uw gemak alle voordelen die het online dienstrooster u te bieden heeft.
Besparing op uw personeelskosten Dankzij de SVH HorecaPlanner beheerst u uw personeelskosten op een goede manier. Met de zogenoemde ‘budgetfunctie’ bekijkt u de totale loonkosten per werkdag. Zo heeft u meer inzicht en maakt u dus een einde aan onnodig hoge personeelskosten, en kunt u tot drie procent van het totaal besparen.
Nog meer voordelen van de SVH HorecaPlanner:
Snel en efficiënt inroosteren in de praktijk:
- Gratis instaptraining waarin u leert hoe de
“Een eerlijke verdeling!”
SVH HorecaPlanner het krachtigst ingezet kan worden; - Toegang voor iedere medewerker tot zijn persoonlijke roosterpagina en de mogelijkheid om bijvoorbeeld verzoeken tot verlofdagen in te dienen; - In enkele minuten een werkrooster samenstellen. De SVH HorecaPlanner houdt hierbij automatisch rekening met regelgevingen zoals de CAO; - SMS-functie voor het oproepen van personeel bij ziekte of onderbezetting.
16
September 2011
Frans Schreurs is eigenaar van restaurant Rendez-vous in Mijdrecht en gebruiker van de SVH HorecaPlanner. “Ik werk al een tijdje met dit systeem en ben er buitengewoon enthousiast over. Toen ik nog op papier roosterde, belde ik voor de lege momenten de eerste parttimer uit het rijtje. Nu zeg ik tegen de planner: ik wil dat alle parttimers één dag per week werken. Zo is de verdeling altijd eerlijk.” Ontdek meer voordelen en ga direct aan de slag op www.svh.nl/ondernemen/personeelsbeleid/pages/horecaplanner.aspx
branchreport
De wondere wereld van wijn Van druif tot in het glas Wijn speelt in de horeca een belangrijke rol. De trends en ontwikkelingen volgen elkaar de laatste jaren zo snel op, dat het bijna niet bij te benen is. BarLife laat vier deskundigen aan het woord over ‘het meest sexy product ter wereld’. TeksT Dorine van der Wind
September 2011
17
D
ruiven laten gisten, persen, de wijn laten rijpen en bottelen in de fles, is kort samengevat het proces van wijn maken. Vinificatie ofwel wijnbereiding gebeurt al vele duizenden jaren, wijn maken is ongeveer zo oud als het brouwen van bier of het bakken van brood. Het maken van wijn kan op zoveel verschillende manieren en de keuze aan wijnen is gigantisch. Dat maakt het ook een heel ongrijpbaar product.
De beste landen We vragen de wijnkenners waar volgens hen de beste wijn vandaan komt. Edwin Raben, online sommelier Edwines.com, werkte in de jaren negentig als sommelier bij toprestaurants als La Rive. ‘Het was een andere tijd, er waren niet zoveel wijnboeken als nu.’ Het was veel overzichtelijker, wijn kwam voornamelijk uit Frankrijk, er zijn nu veel meer wijnlanden bijgekomen uit de nieuwe wereld (zie kader). ‘Jonge sommeliers gaan voor avontuurlijk en ver weg. Ik houd het dichter bij huis. Ik was vroeger al geïnteresseerd in Hongarije en Tsechië en die landen zijn nu erg in opkomst. De jeugd wil power in het glas. Maar ik houd niet zo van krachtpatsers met veel alcohol, afkomstig uit warme landen. Ik houd van elegantie en verfijning.’ Sommelier Thérèse Boer houdt wel van experimentele wijnen. De wijnkaart van haar restaurant Librije telt maar liefst 700 wijnen. ‘Er is voor elk wat wils, heel breed. Mensen vallen vaak terug op een wijn die ze al kennen, ik adviseer ze dan eens iets anders te proberen. Ook de leveranciers weten dat ik van avontuurlijk houd en weten mij te vinden.’ Wijnimporteur Hans Bijvoets is gespecialiseerd in zijn grote passie Italië 18
September 2011
Nieuwe en oude wereld: De wijnwereld is in tweeën gesplitst: de Oude en de Nieuwe Wereld. Deze splitsing komt voort uit een geografische scheiding (het noordelijk en het zuidelijk halfrond) en uit historisch oogpunt (wijnproductie vanaf de 12e eeuw t.o.v. de 18e eeuw). Tegenwoordig is het zo dat de Oude Wereld de vrijheid en innovatie uit de Nieuwe Wereld haalt, en de Nieuwe Wereld de kracht van identiteit en herkomst van de gebieden uit de Oude Wereld. Het verschil tussen de Oude en Nieuwe Wereld wijnen wordt steeds moeilijker te onderscheiden. Belangrijkste Oude Wereldlanden: Frankrijk, Italië, Spanje en Duitsland Belangrijkste Nieuwe Wereldlanden: Australië, Nieuw-Zeeland, ZuidAfrika, Chili, Argentinië en de Verenigde Staten (Californië)
en zijn nieuwe passie Spanje. ‘Frankrijk is voor veel mensen onze achtertuin, Italië krijgt niet de aandacht die het verdient. Op eetgebied is er een enorme revolutie geweest van aardappelen naar pasta en pizza, wijntechnisch moet dat nog gebeuren.’ Bijvoets haalt zijn wijn vooral bij familiebedrijven waar traditie en oog voor de toekomst hand in hand gaan met enorme liefde voor het vak. ‘Ik houd van schone wijnen en die komen uit schone kelders. Als je een kelder betreedt, kom je ogen tekort, net als in de keuken van een restaurant.’ Huib Edixhoven probeert voor zijn brede assortiment wijnen bij Vindict.nl alle streken die er toe doen te pakken. ‘We zoeken telkens een schoolvoorbeeld, je wilt kunnen proeven uit welke streek de wijn komt, dat bepaalde karakter moet erin zitten. Bij wijn uit de nieuwe wereld zoals Chili gaat het vaak alle kanten op.’ Zelf vindt hij Italië en Portugal fantastisch en Duitsland voor witte wijn.
soorten wijnbouw: 1. Zo efficiënt mogelijk, machinaal, intensief, dat is Aldi wijn voor € 1,99. 2. Beredeneerd: laat de natuur zoveel mogelijk haar gang gaan, Als er wel iets gebeurt, alsnog spuiten. Je kunt een roos naast de wijnstruik planten als een soort voorbode. Als die een schimmel krijgt, dan twee weken later de wijnstok ook. 3. Biologische: niet spuiten (maar bijvoorbeeld met lokdoosjes werken, of bewust bepaalde bloemen laten groeien). 4. Bio-dynamische , gebruik van chemische stoffen is verboden, net als bij biologische wijn. Rekening houden met kosmos, eb en vloed, zeer arbeidsintensief.
Edwin Raben
Thérèse Boer
Thérèse Boer, sommelier van Librije, de zaak die ze met haar eigen man topkok Jonnie Boer heeft. Ze maakt ook haar eigen wijn: Kus van Thérèse. ‘Vroeger was wijn voor de elite, mensen gaan er nu relaxter mee om, dat vind ik mooi om te zien.’ www.librije.com Huib edixhoven richtte Vindict.nl op, een online wijnwinkel. Als groot liefhebber van mooie wijn wil hij wijn toegankelijker en minder elitair maken ‘Wijn is het meest sexy product op aarde!’ www.vindict.nl edwin Raben, online sommelier Edwines.com. Van educatie, proeverijen, vraagbaak tot aan levering van wijnen en geschenken. ‘Ik houd niet van krachtpatsers, maar van elegante wijnen.’ www.edwines.com Hans Bijvoets, de oprichter van Anfors, wijnimporteur gespecialiseerd in Italiaanse en Spaanse wijn. ‘Frankrijk heeft lange tijd klassiek Europa gedomineerd, gelukkig krijgen Italië en Spanje steeds meer aandacht.’ www.anfors.com
‘Goedkope wijn is net als bier, de lekkere smaak is zo weg.’
Wijn-spijs combinaties Huib Edixhoven adviseert veel op het gebied van wijn-spijs combinaties. De klassieke opvattingen zoals rode wijn voor vlees en wit voor vis, zijn al lang overboord gegooid. Er zijn wel bepaalde regels. Begin bijvoorbeeld altijd met een lichte en daarna pas een vollere wijn. Combineer parallel: een licht, fris gerecht zoals salade met een frisse wijn. Bij warme, zwaardere gerechten past een volle wijn. Maar ook hier geldt weer de uitzondering die de regel bevestigt, aldus Edixhoven: ‘Bij een zwaar gerecht zoals pasta bolognese is het heel lekker om een frisse rosé te schenken, dat is contrast combineren.’ Zijn conclusie: ‘Durf te combineren, alleen zo ontdek je het!’ Hans Bijvoets is geen ‘fanaticus’ op het gebied van combineren. Hij houdt van redelijk rechttoe recht aan eten en lekkere wijn. ‘Lokale wijnen passen altijd wel bij lokaal eten’. Ook Edwin Raben vindt dat ze in de toprestaurants wel eens doorschieten met fusion en nouvelle cuisine. ‘Allemaal kleine gerechtjes is als sommelier heel lastig adviseren, champagne past er soms nog het beste bij.’ Bij de Librije vertrouwen veel gasten blind op het oordeel van Thérèse Boer. ‘Ze weten dat ik met iets anders dan anders kom, de Librije heeft een naam op dat gebied. Maar liefst 95 procent van onze gasten kiest voor het
branchreport
Tips voor proeven De wijn uit al die landen moet natuurlijk eerst geproefd worden voor de kenners hun keuze kunnen maken. Huib Edixhoven raadt bij het proeven aan vooral je neus goed te gebruiken. ‘Met je tong proef je alleen zoet, zuur, zout en bitter.’ In restaurants ziet hij vaak mensen een glas wijn wegtikken, alsof het bier is. ‘Dat doet pijn om te zien, proeven doe je met je neus. Daarom moet je ook eerst het glas walsen (ronddraaien), voor de geur.’ Ook voor Sommelier Thérèse Boer is geur heel belangrijk. ‘Ruiken is heel belangrijk, met geur worden de hersenen geprikkeld. Zo sla je het op.’ Beginners raadt ze aan een referentiekader te maken. Ruik bijvoorbeeld een Sauvignon en neem die als maatstaf. Deze wijn kun je dan vergelijken met andere Sauvignons. ‘Je moet het vooral heel veel doen, oefening baart kunst.’
wijnarrangement.’ In dat arrangement combineert ze avontuurlijke wijnen met meer traditionele wijnen om een rustmoment in te bouwen. Laatste Trends De moderne ontwikkelingen staan zeker niet stil op wijngebied. Zo adviseerde Hans Bijvoets de strandtent De Republiek om de rode wijn op de juiste temperatuur te serveren, met behulp van een klimaatkast. ‘Rode wijn serveer je rond de 18 graden, op een warme zomerdag kom je daar op het strand natuurlijk snel boven.’ Nu de wijnen daar goed op temperatuur zijn, krijgt de Republiek hopelijk een nog beter imago. Een andere trend is dat in steeds meer restaurants en café’s wijn per glas is te krijgen. Bijvoets: ‘Ook in een gewone kroeg kun je een goed glas wijn bestellen. Een Enomatic of By the Glass apparaat zorgt dat de wijn goed geconserveerd blijft.’ Wijn wordt steeds minder bewaard, maar gewoon direct opgedronken. Huib Edixhoven: ‘Het is super kostbaar om wijn te laten liggen. Wit en rosé moet je in de meeste gevallen meteen drinken.’ Ook de schroefdop op de wijnen vindt hij een goede ontwikkeling voor de horeca. Thérèse Boer vindt het fijn dat het elitaire imago af is van wijn drinken. Het valt haar op dat steeds meer mensen wijn drinken en dat ze ook meer wijnkennis hebben. ‘Alleen maar leuk als mijn gasten er veel van af weten, zo krijg ik ook meer waardering voor mijn vak.’ Edwin Raben wil wijndrinkers vooral adviseren wat duurdere wijnen te kiezen. ‘Door de lange afdronk heb je er langer plezier van. Goedkope wijn is net als bier, de lekkere smaak is zo weg.’ Ook raadt hij mensen aan op avontuur te gaan. ‘Probeer eens iets anders. Als mensen naar een restaurant gaan, eten ze wel iedere keer iets anders, maar ze kiezen steeds voor dezelfde wijn.’ Horecaondernemers adviseert hij proeverijen te houden voor hun personeel. ‘Jonge mensen vinden wijn eng. Maar zet drie glazen voor ze neer en laat ze per glas drie steekwoorden bedenken, dan gaat het leven bij ze. Je zult zien dat je omzet stijgt als je personeel meer van wijn af weet.’ Dat zijn alle deskundigen met elkaar eens: wijn is het gaafste product dat er is!
Meer weten over wijn? ‘Dom Perignon in een rugzak’ van Huib Edixhoven, uitgeverij Carrera, € 16.90 bij Bol.com. Een heerlijk vakantieboek vol verhalen van zijn reizen en Edixhoven leert ons en passant de meest fascinerende feiten over wijn. iPhone-app ‘Connaisseur’. Je kunt met deze App op een speelse manier je wijnkennis testen en uitbreiden. Connaisseur bevat 490 meerkeuzevragen over wijn en alles wat met wijn te maken heeft. De vragen zijn in samenwerking met de bekende wijnschrijver Harold Hamersma bedacht. www.edwinraben.com: Edwin Raben beantwoordt vragen over wijn van mensen/bedrijven.
September 2011
19
De mening van de consument
Tijd voor een borrel De calvinistische Nederlander heeft zelden last van extravagante uitspattingen. Champagne tijdens de borrel? Een lekker biertje of goed glas wijn valt beter in de smaak. Geliefde borrelplekken moeten vooral relaxed en gezellig zijn, liefst op een centrale locatie. Proost! TeksT eN BeeLD Claartje Schröder
Asjer
QUerIDO (26) Eigen bedrijf (webdevelopment en Apple). Gemiddelde horecabesteding per maand: € 200,-
Linde
LeBBINK (16) MBO-student. Gemiddelde horecabesteding per maand: € 70,-
‘Ik ben graag middenin de stad, maar wil wel relaxed en rustig zitten. Daarom drink ik mijn borrel het liefst bij Delphi’s in Utrecht, aan het Neude. Bovendien is het een goede spot om mensen te ontmoeten. Er hangt een hele open en gastvrije sfeer. Dat komt ook door de gezellige obers, die altijd een praatje maken en met alle liefde een extra glas water komen brengen.’
Dennis
VAN DUUreN (27) Controller. Gemiddelde horecabesteding per maand: € 450,-
‘Zeker in de zomer zit ik graag zo lang mogelijk buiten. Ik ben dan ook regelmatig vanaf een uur of 19:00 te vinden bij BinnenBuiten in de Pijp in Amsterdam. Met het terras langs de gracht en de gemoedelijke sfeer zijn alle ingrediënten voor een relaxte borrel aanwezig. De inrichting van het café, met veel donker hout, geeft dat fijne ‘bruine kroeg’-gevoel. Het is echt een plek waar je graag met vrienden afspreekt.’
20
September 2011
‘Borrelen? Dat doe ik niet op een bepaald tijdstip. Meestal word ik gebeld door vrienden, die ik vervolgens vergezel. Mijn stemming bepaalt waar ik heenga: soms is dat het Belgische biercafé Olivier, waar ze héél veel soorten bier hebben, soms het Gras van de Buren, ook in Utrecht. De laatste ligt tegen het Neude, maar is met loungebanken net wat hipper, waardoor je niet van die ‘platte’ en brallende studenten tegenkomt.’
Othilde
peTerSeN (23) Student Kunst & Techniek Gemiddelde horecabesteding per maand: € 150,-
‘Het liefst borrel ik bij De Heks, een bierencafé in Deventer. Ze hebben daar namelijk overheerlijke speciaal biertjes. Ik let niet echt op de prijs; het gaat mij om de kwaliteit. Maar ik zit vooral graag bij De Heks vanwege de huiskamersfeer. Het voelt echt als een bruine kroeg. Er is niets lekkerder dan na een dag werken of studeren hier te ontspannen met een goed biertje.’
mening
Frank
VAN SCHeNDeL (27) Student Gemiddelde horecabesteding per maand: € 80,-
Charlotte
De reCHTe (16) Examenjaar Gemiddelde horecabesteding per maand: € 70,-
‘Na een drukke dag zit ik graag in een café met een rustige sfeer, om wat bij te praten. Utrecht blinkt uit door de hoeveelheid aan cafés, maar een fijn café om rustig een biertje te drinken en bij te praten op vrijdagmiddag is Lokaal 9 aan de Trans. Daar hangt die echte huiskamerachtige sfeer, bovendien werkt er prettig personeel. Ideaal dus voor een rustig biertje aan het einde van de week.’
‘Ik ga het liefst naar Het Stadscafé in Culemborg. Het café ligt midden op de markt, dus je kunt er perfect mensen kijken. Het is echt wat je noemt een dorpscafé, het straalt gezelligheid uit. Ja, eigenlijk zou ik het wel mijn stamcafé kunnen noemen. Mijn favoriete drankje? Meestal drink ik wijn.’
Marianne
HOKSBerGeN (25) Docent Gemiddelde horecabesteding per maand: € 80,-
Nellie
VerSCHOOr (59) Consultatiebureau-arts Gemiddelde horecabesteding per maand: € 75,-
‘Aan het eind van de middag, voor het eten, drink ik graag een glaasje rode port. Overigens is een borrel wat mij betreft niet per se alcoholisch. Zo drink ik op zaterdag rond borreltijd graag een kopje koffie, altijd bij De Gaper aan de Hof in Amersfoort. Het is een café met historie. Vroeger was het een apotheek en je ziet nog steeds overal ‘gapers’ staan: beeldjes met een wijd open mond en de tong naar buiten.’
‘Het belangrijkste aan borrelplekken vind ik de sfeer. Het moet relaxed en ongedwongen voelen, met gezellige kleine tafeltjes. Zoals bij Hofman Café in Utrecht. Niet te hip, niet te druk. De ligging is ideaal: centraal, maar niet aan hét plein van Utrecht, waardoor het net iets rustiger is. Dat geldt ook voor het terras, hoewel het op het ultieme borrelmoment op vrijdagmiddag wel even zoeken kan zijn naar een plekje.’
Mark
NeTTeNBreIjerS (40) Fotograaf Gemiddelde horecabesteding per maand: € 250,-
‘Eerlijk gezegd borrelde ik vroeger vaker. Nu doe ik het niet meer zo regelmatig. Als ik ergens heenga na mijn werk, is het een rustig café, waar ik kan zitten en lezen. Plekken waar ik dan te vinden ben, zijn bijvoorbeeld Fonteyn aan de Nieuwmarkt in Amsterdam, of Kingfisher in Amsterdam. Wat ik drink wisselt: het kan koffie, bier of wijn zijn. Tenzij een café me een pilsje serveert, dat zo dood is als wat (dat gebeurt, ja!). Dan kom ik niet meer terug.’
September 2011
21
muziek
WIN Giveaways! Wil jij een van de onderstaande cd’s winnen? Mail dan je naam, functie en adres naar liza@boomerang.nl
Mundo Sol Waan je in een wereld van popmuziek met een knipoog naar verschillende latin-stijlen, samba, salsa en tango. Luister naar een mix van jazz, sprankelende, zonovergoten songs. Met het debuutalbum Primavera laten de mensen van Mundo Sol zien wat ze allemaal in huis hebben.
5x
Lady Lounge Artiest Divers Genre Lounge Label Armada Music
TeksT Liza Roskam
4x
Harlequins of Love volume 4 Artiest Customs Genre Rock Label EMI Music
4x Dreamparade Mundo Sol is ontstaan in Theater De Engelenbak. Zangeres Rebecca Lobry en toetsenist Jeroen Thijssen begonnen als huisband en ontwikkelden langzamerhand hun eigen sound en liedjes. Vrij snel vormden ze een band met leden afkomstig uit de hele wereld en allemaal afgestudeerd aan één van de Nederlandse conservatoria. Ze hebben één doel voor ogen en dat is een grotere bekendheid krijgen en spelen op verschillende locaties, venues of festivals. Graag zouden ze hun muziek aan een reclamecampagne willen koppelen. Ze zijn daarom ook hard op zoek naar een manager, die ze helpt deze droom te verwezenlijken. Mundo Sol is regelmatig te horen op de radio zowel live als op cd. Hun debuut album Primavera 22
September 2011
klinkt zonnig, stijlvol en loungeachtig. Hun tweede cd is in de maak met meer Engelstalige/Portugese lyrics. Live kunnen ze in kleine en grotere formatie spelen. Dit is afhankelijk van de grote van de locatie en de hoeveelheid geluid die er gemaakt mag worden. Mundo Sol is de sound van de Amsterdam Bar Week. Tijdens deze week zullen ze op verschillende venues te zien zijn. nieuwsgierig geworden? Van 19 tot en met 23 september kun je ze bewonderen op de Amsterdam Bar week www.amsterdambarweek.nl. Volg Mundo Sol via www.mundosol.eu of op www.myspace.com/Mundoso of www.facebook.com/mundosol
Artiest Dotan Genre Indiepop Label EMI Music
3x
Armada Lounge volume 3 Artiest Divers Genre Lounge Label Armada Music
advies
Michiel van Noort De P van Prijs!
In de eeuwige zoektocht om een hogere omzet bezettingsgraad te realiseren, doet ook in de restaurantsector het zo genoemde Dynamic Pricing voorzichtig zijn intrede. Echter, gezien de vele discussies op de diverse online fora, zal het waarschijnlijk nog even duren voordat dit door een brede groep restaurateurs omarmd zal worden, als dit daadwerkelijk al gaat gebeuren.
Korting Een afgeleide vorm van Dynamic Pricing is dat sommige restaurants werken met meerdere shifts per avond waarbij je, als je voor de vroege shift gereserveerd hebt, een korting op de rekening krijgt. Dat het noodzakelijk is om innovatief naar de prijsopbouw van de menukaart te kijken, lijkt te zijn doorgedrongen tot de hele horecabranche. De ontwikkelingen van de laatste jaren dwingen de horecaondernemer om kritisch te kijken naar de houdbaarheid van zijn huidige verdienmodel. De consument eist een juiste prijs/kwaliteitverhouding, is bewuster bezig met voeding en deelt goede en slechte ervaringen met diverse netwerken, zowel online als offline. Daarnaast schieten, in navolging van het immens populaire Groupon, kortingsites uit de grond waarmee ondernemers de concurrentie slechts op de P van Prijs aangaan. Wijn x 5 Enige jaren geleden heeft al, onder andere door een bewuster wordende consument, een verandering plaatsgevonden in de bepaling van de verkoopprijs van flessen wijn. Werd voorheen de prijs nog bepaald door de inkoopprijs met en factor 5 of 6 te vermenigvuldigen, tegenwoordig wordt het ‘mark-up’-principe veelal toegepast. Hierbij wordt niet meer gekeken naar de individuele inkoopwaarde van een fles wijn, maar is de opslag op elke fles wijn hetzelfde. Resultaat hiervan is dat de duurdere wijnen relatief goedkoop
aangeboden worden, en hierdoor bereikbaar zijn voor een breder publiek. Betalen voor schaarste Dynamic Pricing kan de volgende verandering zijn, maar is dit wel geschikt voor de restaurantbranche? Daar zit precies het probleem. Dynamic Pricing is gebaseerd op de vraag naar een service of een dienst en gestoeld op het oude principe dat mensen bereid zijn om voor schaarste te betalen. Een doorsnee restaurant biedt, kort door de bocht, een product, namelijk de maaltijd. Het valt een gast niet uit te leggen dat de prijs van een gerecht afhankelijk is van het moment dat de reservering gemaakt is. Het wordt een ander verhaal als er een hele beleving aangeboden wordt, zoals bijvoorbeeld bij toprestaurants het geval is. Doordat er dagelijks meer vraag is dan beschikbare plaatsen, ontstaat schaarste, waardoor voor dit segment Dynamic Pricing wel interessant kan zijn.
succesvol met duurzame koffie op de kaart: 4 tips TiP 1. Zie koffie als wijn: koop alleen kwaliteitskoffie in TiP 2. Zorg voor productkennis bij medewerkers TiP 3. Maak een originele koffiekaart TiP 4. Breng de koffiekaart op een ludieke wijze onder de aandacht van je gasten
Sinds 1978 onderscheidt HTC Advies zich met professionele, objectieve en praktijkgerichte adviezen op het gebied van horeca, recreatie en catering. Voor BarLife magazine belichten ze iedere keer een ander onderwerp. www.htcadvies.nl
September 2011
23
24
September 2011
look inside
1
2
Golden Brown Bar Gestileerd, maar met mate
Eigenaar Waldy Brewster is na 4,5 jaar toe aan een nieuw interieur. Op veel van de opvallende onderdelen van zijn Golden Brown Bar is hij namelijk inmiddels uitgekeken. BarLife neemt er snel een kijkje voordat hij de verfkwast ter hand neemt. BeeLD Racheda Kooijman BeeLD Rayzor Sharp Unlimited
plafond ‘Het interieur is met behulp van Buro Huisvlijt bedacht. De drijvende kracht achter Buro Huisvlijt is Jorien Sont, mijn vriendin. Het plafond wilden we van eiken maken. Dat hadden we ergens gezien, maar het bleek onbetaalbaar te zijn. De bouwvakkers stelden voor om te kiezen voor kliklaminaat. Het ‘leggen’ had wat voeten in de aarde en moest opnieuw worden gedaan, omdat het bol ging staan. Uiteindelijk is het goed gekomen en zijn we erg blij met het resultaat.’ 1
2 Trap ‘Er zat een heel klein trappetje in de zaak, maar daar hebben we een grote trap van gemaakt, zodat de vide gemakkelijk kan worden bereikt. De trap moest robuust worden, dus toen we tegen oude bielsen aanliepen, was deze trap snel bedacht. De bielsen komen bij Van IJken in Eemnes vandaan, specialist in oude bouwmaterialen. Ze zijn niet van het spoor, maar ik weet niet waar ze wel van zijn. We hebben ze niet behandeld, omdat we er geen overgestileerde zaak van wilden maken. Golden Brown moet huiselijk aanvoelen en dat is gelukt.’>
September 2011
25
4
3
5
3. De Golden Brown muur ‘De stenen muur achter de bar is origineel. Mijn vriendin kwam tijdens het schilderen van de muur op de naam Golden Brown. De kleur is namelijk goudbruin metallic. Daardoor moest ze aan het nummer Golden Brown van The Stranglers denken en een naam was geboren. Ik twijfelde: ‘Iedereen weet toch dat het nummer over heroïne gaat?”, maar mijn vriendin was ervan overtuigd dat bijna niemand dat wist.’
26
September 2011
4. Vloer Hoewel de verschillende vloeren er oud uitzien, is geen van de vloeren origineel. De benedenvloer is een mix van beton en parket, dat afkomstig is uit Portugal. Het hout moet hoognodig opnieuw geschuurd en gelakt worden. De houten vloer op de vide is blauw en begint langzaam af te bladderen. Mijn moeder vindt dat het niet meer kan en daar ben ik het eigenlijk wel mee eens. Binnenkort moet ik dus maar eens gaan nadenken over een nieuwe kleur.’
‘De zithoek is de mooiste plek om te zitten’
5. Tegelpaneel ‘Het tegelpaneel op de muur boven de zithoek is een idee van Jorien. We moesten iets bedenken, dat de grote lege muur moest gaan opvullen. De tegels zijn door Jorien ontworpen en zelfgemaakt. Ik mag het geheim van de smid niet verklappen, dus ik kan niet vertellen hoe Jorien de tegels heeft gemaakt.’
7
look inside
8
6
6. Glas-in-lood ramen ‘De ramen zaten er al in en de kozijnen hebben we kaal geschuurd en gelakt. Hoewel de ramen anders doen vermoeden, is het pand geen monument. Voordat ik erin ging, heeft er veertig jaar een Chinees restaurant in gezeten en in de jaren ’40 was het een ijswinkel. Het zou wel een monument moeten zijn, want de ramen zien er zo bijzonder uit.’
7. Meubels ‘De meubels zijn allemaal tweedehands en hebben we overal en nergens op de kop weten te tikken. De stoelen – zowel de leren als de kroegstoelen – komen bij Neef Louis vandaan, een Amsterdamse handelaar in designmeubelen. De wandkast op de vide stond eerst in mijn andere horecagelegenheid, Bar Waldorf. Het is een oud wandmeubel waar we alle deurtjes en luikjes vanaf hebben gehaald waardoor het een open kast is geworden. De kast is niet functioneel, want alle flessen die erin staan zijn leeg.’
8. Zithoek ‘Om te voorkomen dat Golden Brown te ‘tafelachtig’ zou worden, wilden we voorin een grote zithoek. De zithoek is populair, want het is de eerste plek waar mensen gaan zitten als de hoek nog vrij is. De banken hebben we zelf gemaakt en de tafels zijn afkomstig uit Bep, de bar die ik tien jaar heb gehad. Het is het mooiste plekje om te zitten, want je kunt vanuit de zithoek goed naar buiten kijken en lekker onderuit zakken.’
Golden Brown Bar Jan Pieter Heijestraat 146 1054 WT Amsterdam (0)20 612 40 76 www. goldenbrownbar.nl
September 2011
27
Dat Red Bull je vleugels geeft, weet je al lang. Maar dat er ook een suikervrije variant bestaat, is misschien minder bekend. Deze variant is een welkome aanvulling op je assortiment. Red Bull Sugarfree is een onderscheidende variant waarmee we een nieuwe doelgroep aanspreken. • Steeds meer mannen en vrouwen kiezen bewust • Veel energie, weinig calorieën • Zeer geschikt om te mixen • Geeft je omzet vleugels door hoge marge Uit onderzoek blijkt dat ruim 55% van de horeca bezoekers voor een suikervrije energiedrank kiest, als ze zouden weten dat deze aanwezig is. Bij vrouwen ligt dit percentage zelfs op 70%. Wacht dus niet langer, neem Red Bull Sugarfree in je assortiment op, en vraag je klanten die Red Bull bestellen vooral eens of ze Sugarfree zouden willen.
28
September 2011
reportage
Start your weekend with a *BANG* De week afsluiten met een flesje bier uit de kantoorkoelkast is tegenwoordig niet meer de enige optie om stoom af te blazen. De laatste dag van de werkweek wordt steeds vaker gevierd op grootschalige VRIJMIBO’s. Gat in de markt? Jazeker. TeksT Elle Smolders BeeLD Henkvandergiesen.nl, Ariel Zachor, Aico Lind
September 2011
29
‘E
en openlucht vrijdagmiddagborrel organiseren, dat leek me wel wat,’ vertelt Eelko Anceaux, cultureel ondernemer en organisator van de grootste openlucht VRIJdagMIddagBOrrel van Amsterdam, die vijf augustus plaatsvond op het Amstelveld. ‘Als we geluk hebben, zullen er toch wel zo’n tweehonderd mensen komen, dachten we. Een grotere misrekening heb ik in mijn leven niet gemaakt. De borrel was zo’n groot succes, dat we ons rot schrokken. In plaats van de verwachte paar honderd, stroomden duizenden mensen het plein op. Dat er behoefte is aan een invulling voor de vrijdagnamiddag werd mij in één klap duidelijk.’ Langzaamaan, als de wijzers van de klok op vrijdagmiddag staan, schuifelt een nieuwe trend ons land binnen. De traditionele vrijdagmiddagborrel tussen de eigen bureaus en tl-buizen of in de kroeg op de hoek, maakt plaats voor een spraakmakender en meer trendy vorm van stoom afblazen: groots opgezette vrijdagmiddagborrels op hippe -vaak wisselende- locaties, met al dan niet een jasje-dasje deurbeleid. Feesten als de openlucht VRIJdagMIddagBOrrel, Vrijdagborrel, Vrij op Vrijdag en de 010-borrel zijn zo vlak voor het weekend the place to be voor honderden of soms 30
September 2011
duizenden jonge werkenden. Behoefte ‘Ik organiseer in principe grote dansfeesten, maar wilde nu eens wat doen voor mensen die na het werk lekker willen borrelen’, vervolgt Eelko. En dus organiseerde hij de VRIJdagMIddagBOrrel; een borrel voor collega’s, vrienden, buren en kennissen, met als doel netwerken, borrelen en socializen voor all shapes & sizes. Inclusief hapjes en muziek van verschillende dj’s. ‘VRIJMIBO klinkt wel een beetje suf,’ vindt Eelko. ‘Het is écht een term die gebruikt wordt binnen het bedrijfsleven. Maar, daardoor spreek je er wel de mensen mee aan die je wílt aanspreken en bereiken; mensen uit het bedrijfsleven.’ En inderdaad, op elke grootschalige VRIJMIBO komt precies dat publiek af. De tijd, meestal van 17:00 tot 23:00 uur, schept een compleet andere verwachting en sfeer dan een feest in de nacht, en trekt daarom precies de doelgroep; jonge werkenden. Want het is juist die nacht waar dertigers niet altijd evenveel zin meer in hebben. Eelko: ‘Werkende jongeren willen wel feesten, maar op een ander tijdstip. Ze hebben geen zin om de hele nacht door te halen, vanwege de kater die de dag erna volgt.’ Precies wat ook Peter Kan, organisator van de succesvolle after work celebration VRIJ,
‘De openlucht borrel op vrijdag was zo’n groot succes dat we ons rot schrokken’
ondervond. Peter: ‘Met VRIJ bieden we een creatief platform voor hoogopgeleide jonge werkenden. We proberen op een creatieve manier naar vrije tijd te kijken, door op een andere manier dan gebruikelijk feesten te organiseren. Ik merkte steeds vaker dat er behoefte was aan een andere manier van uitgaan. Op een ander moment, met name. Onze doelgroep, mensen in de leeftijd van 24 tot 35, Randstedelijk en hoogopgeleid, wil na het werk op vrijdag niet gaan zitten wachten tot ze om 23:00 uur eens een keer naar de club kunnen, om vervolgens de vrije dag erna met een kater in bed door te brengen. Ze willen meteen hun handen in de lucht gooien, feestelijk doorstarten na de werkweek. Start your weekend with a bang, dat idee. Door meteen om 17:00 uur los te gaan, heb je om 21:00 uur het idee dat het al midden in de nacht is, maar kun je de volgende dag tóch fris je bed uit komen. We vervroegen gewoon het uitgaan.’ Ideaal, voor consument én ondernemer. De doelgroep heeft immers genoeg te besteden, en drinken doen ze op de vrijdagmiddag! exclusief netwerken Maar waar het bij VRIJMIBO’s als VRIJ en de openlucht VRIJdagMIddagBOrrel voornamelijk het feestaspect is wat
reportage bezoekers trekt, zijn ook exclusieve netwerk VRIJMIBO’s met jasje-dasje deurbeleid in opkomst. In 2004 startte Anouar Sahli met De Vrijdagborrel, een ‘exclusieve borrel, bedoeld om na werktijd bij elkaar te komen om te borrelen in een gezellige en sfeervolle omgeving’. Na het succes van de Vrijdagborrel in Den Haag en Rotterdam is de Vrijdagborrel onlangs gelanceerd in ’t Gooi, en zal binnenkort de eerste editie in Amsterdam plaatsvinden. Elke keer op een geheime en exclusieve locatie. ‘De meeste zakelijke borrels zijn saai’, stelt Anouar. ‘Visitekaartjes uitdelen in een oersaaie ambiance. Tijdens de Vrijdagborrel sluit je dansend, sjansend én netwerkend het weekend af.’ Echter, dat dansen, sjansen en netwerken is niet voor iedereen weggelegd. De Vrijdagborrel is een besloten feest op hoog niveau. ‘We ontvangen onder andere advocaten, bankiers, ICT-ers, ondernemers en piloten, maar ook representatieve studenten die ambitieus zijn, behoren tot de doelgroep.’ Denk je dat je tot die doelgroep behoort? Dan nog is het de vraag of je binnenkomt; de Vrijdagborrel hanteert een zeer streng deurbeleid. Nadat je online een lidmaatschap hebt aangevraagd, wordt via sites als Facebook, Hyves en LinkedIn gecheckt of je geschikt bent. Anouar: ‘Om de goede
‘Van toiletjuf tot catering tot parkeergelegenheid, je moet als organisator of ondernemer aan alles denken’
sfeer in stand te houden, laten we niet zomaar iedereen binnen. Je moet wel wat te bieden hebben. Gemiddeld krijgen we driehonderd nieuwe aanmeldingen per maand. Daarvan accepteren we er maar honderd.’ Lekker los Bén je eenmaal binnen, dan ademt je avond tot de laatste danspas luxe uit. Mooie mensen, VIP-tafels -speciaal voor bedrijven en ondernemers en hun klanten en relaties- oesters, sushi, live muziek en modeshows in een bijzondere omgeving, zorgen ervoor dat de sfeer weelderig is. ‘We beginnen rond 17:00 uur met loungemuziek, zodat mensen nog gemakkelijk kunnen netwerken en een gesprek kunnen voeren’, vervolgt Anouar. ‘Het fijne aan netwerken op een borrel als dit is dat je omgeven wordt door interessante mensen, en door de ongedwongen sfeer al snel wat losser met elkaar omgaat. Als rond 21:00 uur het muziekvolume en tempo wat opgevoerd wordt, merk je dat de formaliteit die in het begin nog wel een beetje aanwezig is, bijna volledig verdwijnt.’ Dat beaamt ook Sander Horst, mede-initiatiefnemer van de exclusieve 010-borrel (en de 020-, 026-, 030-, 035-, 050-, 070-, 071-, 076- en 078-borrel), >
Zo krijg jij je tent vol tijdens de VRiJMiBO Begin bij je eigen netwerk. Zijn er vrienden die met collega’s in jouw zaak willen borrelen? Laat bezoekers vooraf lid worden op je VRIJMIBO-website. Zo weet je hoeveel mensen er gaan komen én kun je ze de volgende keer direct per mail uitnodigen. Bedenk acties of deals voor bedrijven. Bied bijvoorbeeld VIP-tafels aan, voor bedrijven en hun klanten of sluit deals wat betreft consumptiegebruik. Maak een Facebook of Hyves-pagina aan, en post het event rond in je vriendengroep. September 2011
31
32
September 2011
reportage een borrel die eveneens neerstrijkt op exclusieve locaties in Nederland, zoals de Martinikerk, Orangerie en Westerkerk. Sander: ‘Wij richten ons vooral op het hoge segment, met name ondernemers die eventueel met hun klanten kunnen komen borrelen. Het idee is natuurlijk dat mensen gemakkelijker praten in een feestelijke omgeving en onder het genot van een drankje. Mensen voelen zich tijdens zo’n mooie borrel met muziek meer op hun gemak dan in de bedrijfskantine. Dát is het allerbelangrijkst, dat de gast zich op zijn gemak voelt.’ En naast zorgen voor een fijne sfeer moet ook de uitvoering van je borrel kloppen, stelt Anouar. ‘Iedereen kan een feest geven, maar de kracht is de uitvoering. Van toiletjuf tot catering tot parkeergelegenheid, je moet als organisator of ondernemer aan alles denken. Je hebt op een vrijdagmiddagborrel toch te maken met wat meer bemiddelde mensen. Ze besteden veel, dus zorg je ook goed voor ze. De klant is koning. Altijd.’ Gratis Klinkt als een ideaal concept. De tent vanaf 17:00 uur gevuld met consumerende en niet onbemiddelde dertigers. En ook de marketingtechniek om die tent vol te krijgen blijkt in alle gevallen - van vrijdagmiddagfeest tot vrijdagmiddag luxeborrel - ideaal. De promotie is namelijk eenvoudig én gratis: lidmaatschappen, Social Media en mond tot mond reclame. Peter: ‘We hebben bij VRIJ een database van vierduizend leden; mensen die zichzelf aangemeld hebben op de website. Met die leden hebben we geen promotiecampagne meer nodig. Gewoon een kwestie van een mailtje sturen. En Facebook voor de finishing touch.’ Ook bij de openlucht VRIJdagMIddagBOrrel van Eelko Anceaux
was Facebook de grote promotor. De enige zelfs. Hij maakte een Facebookpagina aan, postte het event in de rondte, en het aloude sneeuwbaleffect zorgde voor de rest. ‘Aan promotie doen we nauwelijks,’ zegt ook Anouar. ‘Het gaat bij ons voornamelijk om mond tot mond reclame. De Vrijdagborrel is overigens ook direct een promotie voor de locatie zelf. Het komt regelmatig voor dat een Vrijdagborrel locatie later door gasten geboekt wordt voor een eigen evenement. Omdat ze het een geschikte ruimte vinden om te trouwen, bijvoorbeeld.’ De 010- 020-, 026-, 030-, 035-, 050-, 070-, 071-, 076- en 078-borrels, tenslotte, draaien eveneens volledig op online lidmaatschap, Social Media en mond tot mond reclame. Maar, in alle gevallen wordt uiteraard ook het eigen netwerk aangeboord. Want wat doe je om je netwerkborrel vol te krijgen? Netwerken natuurlijk.
VRiJMOBO do’s & don’ts Do: Het draait allemaal om kwaliteit, niet om de kwantiteit. Liever lekkere hapjes dan véél hapjes. Do: Houd het spannend. Wissel per keer van aankleding, hapjes, bediening, muziek, etc. Do: Probeer alle gasten persoonlijk te begroeten. Netwerk als organisator zelf ook. Don’t: Probeer je zaak niet tot de nok toe te vullen. Bij een borrel is wat bewegingsvrijheid wel gepast. Don’t: Start niet met keiharde muziek. Voer het volume naarmate de avond vordert verder op. Don’t: Voer je een deurbeleid? Wees consequent in wie je wel en niet binnen laat (bij een chique deurbeleid mogen casual geklede vrienden óók niet binnen).
September 2011
33
Casper in het kort Casper Reinders (40) studeerde Marketing & PR en liep stage bij een reclamebureau. Het kantoorleven was niks voor hem, op zoek naar inspiratie vertrok hij naar de New York. Daar kwam de overtuiging dat hij zijn eigen horecazaak wilde, het werd café Fortuyn in Haarlem. In Amsterdam zette hij het Noodle restaurant NOA neer, een ongeëvenaard succes. Eind 2003 volgde nachtclub Jimmy Woo wat al snel internationale allure kreeg. Casper woont in een loft in Amsterdam, samen met zijn vriendin Cynthia van Oijen (38) en hun zoontje James (3). Cynthia is verantwoordelijk voor de financiën. http://www.tao-group.nl/ 34
September 2011
de baron
Casper Reinders, allround conceptdenker
over eigenwijs zijn, het juiste publiek en een portie geluk Jimmy Woo, BoCinq, Lion Noir. Alles wat Casper Reinders aanraakt, krijgt meteen het stempel hip. Zelf heeft hij een hekel aan die term. Zijn succes heeft hij vooral te danken aan zijn eigen gevoel volgen, een geheel eigen werkwijze en veel passie. ‘Dankzij mijn eigenwijze karakter doe ik het anders dan de rest en dat maakt mijn zaken uniek.’ TeksT Dorine van der Wind BeeLD Rayzor Sharp Unlimited
Z
ijn gezicht vertrekt van de pijn en hij moet even de juiste houding vinden om te zitten. ‘Ik ben net begonnen met boksen en had meteen een gekneusde rib,’ legt Casper Reinders uit in zijn zaak Lion Noir in de Amsterdamse Reguliersdwarsstraat, schuin tegenover het pas geopende Ludwig II. Reinders draait al vijftien jaar mee als horecaondernemer, Ludwig II is zijn eerste homocafé. Een nieuwe wereld voor hem. ‘Vrijdag was ik er voor het eerst op een gewone avond, ik zag alleen maar mannen. Dat viel natuurlijk te verwachten, maar toen drong het pas goed tot me door. Er hing een hele positieve vibe.’ Reinders is niet eerst bij andere homozaken gaan kijken ter inspiratie. ‘Dat doe ik nooit. Niet uit arrogantie, maar gewoon omdat ik er geen tijd voor heb, ik ben zelf aan het werk.’ De ondernemer Reinders heeft juist een hekel aan al die horecazaken die elkaar nadoen. ‘Inspiratie doe je op door te reizen, te lezen en films te kijken. Eigenlijk puur door te leven,’ is zijn mening. Hij gaat veel naar markten in Antwerpen en Parijs waar hij spullen vindt voor zijn zaken. ‘De wanden aan de muur, die rieten stoel, dat hekwerk, ik heb het overal vandaan, niemand kan dat zo nadoen. Alles wat je hier in Lion Noir ziet is echt én oud. Ik vind het de hipste zaak van Amsterdam. Het interieur is helemaal van nu.’ Volgens Reinders is alles wel eens eerder gedaan. Hij zal nooit pretenderen iets te hebben uitgevonden, het gaat erom dat je een andere mix neerzet. ‘Ik doe het puur op mijn eigen smaak en dat spreekt blijkbaar een bepaald publiek aan.’ Alles zelf opgebouwd Reinders heeft nog nooit een interieur overgenomen, maar begint altijd vanaf casco opnieuw op te bouwen. Ook het hele bouwproces houdt hij zelf in de gaten, daarin onderscheidt hij zich van
‘Ik doe het puur op mijn eigen smaak en dat spreekt blijkbaar een bepaald publiek aan’
andere ondernemers. Het begint met het vinden van een plek, dan maakt hij een passend concept en regelt de sponsoring. En vervolgens is de conceptdenker ook bouwopzichter en gaat daarna de zaak runnen. ‘Andere ondernemers besteden een paar van deze taken uit, ik doe het allemaal zelf.’ Deze werkwijze scheelt hem een hoop geld. ‘Normaal krijgt de ontwerper alle kortingen, nu krijg ik die zelf.’ Zijn grote doorbraak kwam met het noodle-restaurant Noa op de Leidsegracht in Amsterdam. Het was de eerste loungezaak, mensen wisten nog niet wat dat begrip inhield. ‘Mijn omgeving waarschuwde me dat niemand vanaf een bank wil eten.’ Maar Reinders heeft zijn mening doorgedrukt, hij kan naar eigen zeggen behoorlijk eigenwijs zijn. ‘Als negen van de tien mensen voor A kiezen, ga ik voor B. Ik volg de vaste paden niet, ik heb een totaal eigen identiteit. Daarom zijn mijn zaken uniek.’ Hij waarschuwt voor ‘hip om het hip zijn’. ‘Daar prikken mensen zo doorheen. Ik let totaal niet op anderen, ik draag altijd een zwart shirt en dezelfde laarzen, en ik rij in een oude auto. Ik ben niet gevoelig voor trends of status.’ Noa bleek een groot succes, vanaf de eerste avond zat het er bomvol met een mix van zakenmensen, voetballers, acteurs en hoertjes van de Yab Yum. De wachttijd liep in het weekend op tot drie uur aan de bar, reserveren was niet mogelijk. Buitenlandse cameraploegen kwamen vastleggen wat dat loungen toch inhield. Iedereen die vroeger bij Noa heeft gewerkt beaamt dat ze zo’n gekte nooit meer hebben meegemaakt. ‘Achteraf gezien heb ik een te groot financieel risico genomen. Ik heb er zeven ton ingestopt, veel te veel voor een restaurant, gelukkig heeft het goed uitgepakt, ’ aldus Reinders. Alles verandert in goud De succesvolle horecaondernemer krijgt altijd te horen dat alles wat hij aanraakt,
en wat consumeert Casper Reinders per week? 14 glazen cappuccino 2 glazen thee 70 glazen water 7 glazen melk Geen jus d'orange 20 glazen cola Geen bier Geen wijn Geen sterke drank
September 2011
35
Jimmy Woo
de baron
Lion Noir
BoCinq
Ludwig ll
Droomt van…‘Rust, geen telefoon. Dat kan alleen op vakantie, de eerste week neem ik de telefoon niet op. De tweede week begint het al te kriebelen.’ Hoopt ooit…'Een klein resort te hebben in een warm land!' Wapenfeit…‘Dat ik zoveel passie voor mijn zaken heb. Dankzij mijn eigenwijze karakter, doe ik het anders dan de rest en zijn mijn zaken uniek. ’
in goud veranderd. ‘Maar dat is zo’n > onzin, ik werk er keihard voor. En ik had meerdere malen op mijn bek kunnen gaan.’ In al die jaren ondernemerschap zijn er ook de nodige strubbelingen geweest, dat kan niet anders. Zo klikte het niet met zijn zakenpartner bij restaurant Vuong. Hem uitkopen lukte niet, een jaar later werd Reinders zelf uitgekocht. ‘Dat was echt een moment waarop het ook helemaal verkeerd had kunnen aflopen.’ Een dosis geluk heeft volgens hem ook geholpen in zijn carrière. Jimmy Woo was net drie maanden open toen George Clooney, Brad Pitt en Matt Damon langskwamen, die in Amsterdam waren voor de opnames van Ocean’s Thirteen. Jimmy Woo stond in één keer internationaal op de kaart. De kunst was vervolgens om dat zo te houden. ‘We zitten inmiddels in onze derde hype, mensen van het begin weten niet hoe het er nu aan toe gaat. De club heeft een heel trouw publiek dat voor een goed feest komt.’ En dat zijn de mensen die hij wil hebben, niet het publiek dat ergens op af komt omdat ze gehoord hebben dat het ‘hip’ is. ‘Als je teveel hypet, trek je het verkeerde publiek en dat jaagt de voorhoede weer weg.’ Het succes komt niet vanzelf, bij Jimmy Woo is veel aandacht voor goed geluid en verlichting. Met de juiste mix van muziek trekt het een heel divers publiek. Het is nog steeds de bekendste club van Amsterdam. 36
September 2011
‘Ik heb veel drive, een soort natural high, dat maakt mij’
‘Jimmy is echt mijn baby, die zaak heeft het meeste invloed op mijn leven gehad.’ Dankzij de bekendheid van Jimmy Woo werden de mogelijkheden groter, iedereen wilde zaken met hem doen. En daar heeft Reinders dankbaar ‘misbruik’ van gemaakt. Hij is de hele wereld over gereisd van Shanghai en LA tot Istanbul en is overal goed in de watten gelegd. Uiteindelijk is in al die landen geen Jimmy neergezet. ‘Ze wilden dat ik risico zou nemen, maar dat zie ik in een ander land niet zitten. Daar heb ik er geen controle over.’ En dat heeft de Amsterdammer liever niet.
kan ik heel lastig zijn. Ik heb veel drive, een soort natural high, dat maakt mij succesvol. En dat verwacht ik ook van de mensen die voor me werken.’
De zaken van Casper Reinders: Jimmy Woo BoCinq Suzy Wong Lion Noir
Conceptenman Met de komst van zijn kind drie jaar geleden, was hij in eerste instantie van plan om al zijn zaken te verkopen. ‘Het leventje in de horeca is wel lastiger nu ik vader ben. Ik drink ook geen alcohol, na twee uur ’s nachts begrijp ik niemand meer.’ Dat liep anders: hij is alleen maar meer projecten gaan doen. Ludwig II is nog nauwelijks geopend of hij heeft zich al op iets nieuws gestort: de herinrichting van Cinema Paradiso in de Jordaan. Volgens Reinders echt zijn laatste project, maar dat heeft hij vaker gezegd. ‘Het liefst ga ik in de toekomst alleen maar concepten neerzetten voor andere horeca, Reinders ziet zichzelf niet als een goede horecaman. ‘Ik ben een conceptenman en weet waar ik goed in ben en vooral ook waar ik niet goed in ben.’ De keuze voor de wijn- en menukaart laat hij bijvoorbeeld graag aan anderen over. Ook laat hij de zorg voor zijn personeel over aan zijn managers. ‘Ik geef mijn managers grote verantwoordelijkheid, maar voor hen
Chicago Social Club Ludwig II Cinema Paradiso (vanaf september)
Tips van Casper voor jonge ondernemers: niet te groot financieel risico nemen overal korting vragen geen hippe zaak willen bouwen eigen gevoel volgen, laat je niet meeslepen door de ideeën van een ontwerper niet kopiëren van anderen, doe je eigen ding als je ergens met passie voor gaat, lukt het
events
Lifestyle guru’s:
De lekkerste events tijdens
Bar-on, bar-off boat
Amsterdam Bar Week
ABW beauty pit stop Rob Peetoom goes Cointreauversial, powered by Redken Drambuie & Mevipu pop-up store
Van 19 tot 23 september vindt de allereerste Amsterdam Bar Week plaats. De meest bijzondere en toonaangevende bars en clubs, lifestyle brands en drankenmerken organiseren samen verrassende events. Een selectie. TeksT Claartje Schröder
VOOr WIjNLIeFHeBBerS:
VOOr COCKTAIL FANS:
VOOr pArTy ANIMALS:
petit Chablis & Oysters Wanneer? Maandag, dinsdag, woensdag, vrijdag van 18:00 - 22:00 Waar? Restaurant Nevy Waarom? Visrestaurant Nevy gaat tijdens Amsterdam Bar Week voor de parels van de zee: oesters. Vergezeld van een glas Petit Chablis van de beroemde Chablis producent Patrick Piuze.
Shake it up Wanneer? Donderdag van 19:00 - 21:30 Waar? House of Bols Waarom? Evenaar Tom Cruise in ‘Cocktail’ met deze cocktail workshop, georganiseerd in Bols Bartending Academy. Uiteraard inclusief welkomstcocktail.
Bling Bling party Wanneer? Woensdag van 22:00 - 01:00 Waar? Club Jimmy Woo Waarom? Jimmy Woo gaat compleet over de top. In samenwerking met het luxe cognacmerk Hennessy krijgt de term Bling Bling een nieuwe betekenis.
Fly away with me Wanneer? Maandag t/m vrijdag van 19:00 - 21:30 Waar? Wijnbar Vyne Waarom? Vyne serveert 250 verschillende soorten wijn. Een wijnproeverij tijdens Amsterdam Bar Week biedt je de kans drie bijzondere (witte) wijnen te proeven, terwijl een expert erover vertelt.
A match made in Heaven Wanneer? Donderdag van 23:00 - 03:00 Waar? Club NL Waarom? Een feest in Club NL met o.a. DJ Marnix (Loveland) in combinatie met cocktails geserveerd door 28 Black, is een ware match made in heaven.
After Hours Wanneer? Woensdag van 23:00 - 03:00 Waar? Minibar Waarom? Wie houdt van verassingen, mag dit feest van ‘Club zonder Filter’ en 28 Black niet missen. Het thema en de line-up zijn nog onbekend. Dat het een stampend feest wordt, is zeker.
Champañeria Wanneer? Maandag en dinsdag van 17:00 - 22:30 Waar? Barça Waarom? Er wordt volop Cava gedronken en geschonken tijdens de Amsterdam Bar Week. Wie een fles bestelt, krijgt daar bovendien een plateau met hapjes bij (ter waarde van € 18,90).
pUNCH! Wanneer? Dinsdag van 21:00 - 01:00 Waar? Cocktailbar Vesper Waarom? Bier, wijn en mixdrankjes worden ingeruild voor old school punch. Vespers Maarten de Vries and Dirk Jan de Krom serveren klassieke varianten punch.
Door 74 Undressed Wanneer? Maandag van 21:30 - 03:00 Waar? Door 74 Waarom? Hoewel Door 74 normaal exclusief en besloten is, gaat de bar tijdens Amsterdam Bar Week voor één keer terug naar de basis. Forget fanciness, voor een goed feest zijn slechts (de beste) basics nodig.
Wie doen er mee? De deelnemende venues aan Amsterdam Bar Week zijn: AIR | Bocinq | Bridges Bar | Brix | Club NL | De Vliegende Hollander | Door 74 | Feijoa | George Deli | Heineken the City | Hotel V | House of Bols | Jimmy Woo | Lion Noir | Little Budha | Mini Bar | Nevy | Okura Lobby Bar | Taste of Okura | The Sopranos Piano Bar | Twenty Third Bar | Vesper Bar | Vyne | Witteveen | Momo | April | Meadow.
www.amsterdambarweek.nl Twitter @ABW2011 Facebook Amsterdam Bar Week 06-15 01 00 87 BarLife volgt de Amsterdam Bar Week op de voet, en brengt in de volgende editie verslag uit! September 2011
37
38
September 2011
trends
Christel Hendriks
Van bruine kroeg naar hippe tent en weer terug V
aak is die bar ook nog ergens in het centrum ‘verstopt’. Voordat we dus lekker van ons drankje kunnen genieten, is het flink zoeken geblazen en hebben we heel wat keuzes te maken. Hartstikke leuk, want even lekker borrelen, wordt voor wie dat wil, een ware beleving.
Gezellig even snel een wijntje of een biertje doen in de bruine kroeg, is er nauwelijks meer bij. Tegenwoordig moeten we kiezen tussen zestig verschillende wijnen of bieren en wordt er dus van ons verwacht dat we echte kenners zijn. Of er worden spannende moleculaire taferelen uitgehaald voordat we aan onze cocktails kunnen nippen. BeeLD www.woutersikkema.nl
Sakébar Sinds 2000 zien we de opkomst van de wijnbars in Nederland. Toen zowel vernieuwend als verademend. Want lekker decadent, kwalitatief goede wijntjes wegdrinken, werd toegankelijk voor de ‘normale’ mens. Voor de hippe cafégangers onder ons, is de wijnbar natuurlijk alweer een beetje passé. Is de sakébar dan de volgende stap? Waar deze in grote wereldsteden al regelmatig is te vinden, kent Nederland nog nauwelijks dit soort cafés. In Amsterdam vinden we de eerste Nederlandse sakébar Saké & Co (geopend in 2010), waar we verschillende soorten saké, maar ook cocktails met saké op de kaart vinden. Saké is met al zijn verschillende soorten overigens flink in populariteit aan het stijgen. punch per bowl Maar wat betreft de echte hippe bars, lopen we in Nederland toch een beetje achter. Wanneer we kijken naar ontwikkelingen in wereldsteden zoals New York en Londen, is de wijnbar of de sakébar al bijna weer passé en zijn we helemaal hip en happening als we een jeneverbar of de zogenoemde punch houses bezoeken. In New York
is vorig jaar het typisch Nederlandse café ‘Vandaag’ geopend, waar naast de bitterballen en waterzooi ook dranken als jenever verkocht worden. En tegenwoordig zien we steeds meer punch houses. Zoals The Drink in Brooklyn, waar punch per bowl wordt geserveerd en punch house VOC in Londen, waar men kan genieten van op eikenhouten vaten gerijpte punches en cocktails. Verstopt In Nederland zijn een paar zogenoemde ‘hidden’ bars te vinden. Echter pas na een lange zoektocht, aangezien deze bars zicht ergens in het centrum achter een gevel met een klein naambordje hebben 'verstopt'. Hier kunnen we heerlijk aan onze cocktail nippen in een relaxte vintage lounge omgeving, wat ons een gevoel van exclusiviteit en luxe geeft. Een voorbeeld hiervan is Door 74, wat ongeveer twee jaar geleden zijn deuren heeft geopend op een ‘geheime’, maar goed bewaarde locatie in het centrum van Amsterdam. Deze ‘hidden’ bars refereren naar de tijd waarin alcohol drinken eigenlijk nog verboden was. Terug naar toen Grappig, want eigenlijk hunkeren we dus stiekem met z’n allen weer een beetje naar vroeger met drankjes als jenever en punch. Authentieke drankjes worden in een nieuw hip jasje gestoken. En deze drankjes nuttigen we het liefst in een omgeving die naast luxe, met name gezelligheid uitstraalt. Zijn we dan toch weer op zoek naar de bruine kroeg?
Christel Hendriks verzorgt voor horeca-adviesbureau Van Spronsen & Partners de content van de website www.horecatrends.com en vult tweemaandelijks onze trendcolumn. De Van Spronsen Groep is te bereiken via (07)71 541 88 67 of www.spronsen.com
September 2011
39
40
September 2011
innovatie
Gespot door BarLife
Minibarbox en panelen van rendiermos
TeksT Sanne Buur
1
2
3
4
5
Out of the Minibarbox Hotelexperts ontwikkelden een innovatief alternatief voor de kostbare en tijdrovende service van het bijhouden en aanvullen van de minibar. De stijlvolle verpakking van de Minibarbox bevat een totaalpakket aan belangrijke (mix) producten. Het pakket past in zijn geheel in de traditionele minibar en wat de gasten niet gebruiken, nemen ze zo mee naar huis. www.minibarbox.com Whisky (on the) Rocks Laat het ijs liggen en serveer je whisky letterlijk on the rocks. Deze innovatieve speksteentjes chillen je dram zonder dat deze wordt verdund en de smaak, in al zijn natuurlijke schoonheid en complexiteit, verloren gaat. De steentjes komen in een set van negen en kunnen gemakkelijk afgespoeld en hergebruikt worden. www.teroforma.com panelen van rendiermos Het Bureau voor Akoestische Zaken maakte Greenwall: een akoestische oplossing bekleed met Noors rendiermos en mochten zich daarmee overallwinnaar van de Horecava Innovation Award noemen. De Greenwall heeft een rustgevende en ecologische uitstraling, is onderhoudsvrij en behoudt zijn perfecte look jarenlang. Greenwalls zijn er in 24 verschillende kleuren. www.akoestischezaken.nl premium wijndecanteerder Wijn die de gelegenheid krijgt om te ademen, opent zich en laat haar intense aroma’s en geuren vrij. Om de wijn lucht te geven kunnen traditionele decanteerkaraffen worden gebruikt, maar dit vraagt tijd en planning. Vinturi’s gepatenteerde decanteerder versnelt dit proces. De wijn door Vinturi ingeschonken smaakt significant beter en voller. De wijn krijgt een duurder karakter en de gast geniet meer en langer van een glas wijn. www.vinturi.com Verantwoorde verwarmer Een open vuur staat garant voor meer sfeer en gezelligheid op het terras. Daarom bracht Homint de Table Lounge op de markt. De verantwoorde, milieu- en gebruiksvriendelijke brandstof zorgt voor een schone verbranding zonder vonken, rook en as. Wordt geleverd inclusief accessoires als witte natuurstenen, hittebestendige glasplaten, keramische houtblokken en is zowel geschikt voor binnen als buiten. www.homint.nl
Cocoonen op terras Co-Cube, een combinatie van de woorden ‘cocoonen’ en ‘kubus’, is meer dan een zonnescherm of parasol alleen. Het is de ultieme terrasoverkapping: strak en geometrisch, kleurrijk en multifunctioneel, voorzien van uitschuifbare wanden om in no time een overkapping te creëren. Daarbij kan het horizontale dakdoek in een variabele hoek geplaatst worden; handig wanneer de zon lager komt te staan of om water af te voeren bij een flinke regenbui. www.parasols.nl
6
jas op slot Jas Op Slot (JOS) is een innovatief systeem dat diefstal van jassen en andere kledij in horecazaken voorkomt. In vergelijking tot een (beveiligde) garderobe bespaart dit beveiligde ophangpunt, gemaakt door studenten van Student Company ONS, horecaondernemers onder andere ruimteen personeelskosten. Werknemers om de jassen op te hangen en bewaken zijn immers niet meer nodig. www.jasopslot.nl
7
plates met een goed verhaal Slim omgaan met wat er in de natuur aanwezig is, zonder afbreuk te doen aan de kwaliteit van het product. Dat is waar de collectie disposable borden, schalen en bakjes van Hampi voor staat. Gemaakt van afgevallen bladeren van de Areca-boom in India, zijn zij 100 procent natuurlijk en volledig biologisch afbreekbaar. www.hampiproducts.com Mobiel betalen Direct bestellen én betalen met de mobiele telefoon. De app MyOrder maakt het mogelijk bij meer dan 150 horecagelegenheden verspreidt over het hele land. Het idee is simpel: de bezoeker kijkt via de app de menukaart in, plaatst een bestelling en rekent direct af. Met de aantrekkelijke zomeracties krijgt de gebruiker op een groot aantal locaties langs het strand tijdelijk 1 euro korting op ieder drankje dat via MyOrder is besteld. Koken met silliconen Stuff it, roll it, loop it, cook it. De Foodloop, een magentakleurig hittebestendig siliconen draadje, maakt het de chef-koks nu wel heel gemakkelijk om vis, vlees en groenten op te binden. Hij is anti-aanbak, krast niet in pannen, herbruikbaar en makkelijk schoon te maken. Ook hitte is geen probleem: deze must have keukengadget is verwarmbaar tot 357 graden Celcius
8
9
10
September 2011
41
De beste kwaliteit, levensgroot en duurzaam!
Output is al ruim 20 jaar leverancier van Panasonic presentatie oplossingen en is thuis in alle markten. Output levert Panasonic Projectoren en Displays waaronder de nieuwe generatie NeoPDP Displays waarmee Panasonic bewijst dat kwaliteit gepaard kan gaan met duurzaamheid, mooier beeld en tot 50% minder energieverbruik!
VISUAL prODUCTIONS CUeCOre Tijdens de Prolight+Sound 2011 in Frankfurt presenteert Visual Productions een nieuw product: CueCore. Dit is een stand-alone licht controller die volledig solid-state is, dus zonder kwetsbare bewegende delen. CueCore combineert enkele unieke eigenschappen: het is bijzonder bedrijfszeker en onderhoudsvriendelijk, in combinatie met een zeer laag opgenomen eigen vermogen. Programmeren en bediening vinden plaats middels de wereldwijde standaard web 2.0 interface. Hierdoor is de licht controller te benaderen middels elke apparaat dat beschikt over
een netwerk interface en web-browser. Handig, want dit systeem is daardoor ook te integreren in een (bestaand) besturing systeem. Het is zelfs mogelijk om middels censoren en GPI contacten rechstreeks in te grijpen in de Show Controller, waardoor het mogelijk is lichtshows extern acties uit te laten voeren of voor te programmeren.
HeBBeDINGeN Series de ultieme installatieluidspreker
Met dank aan Output Professional Audio, Video & Lighting, www.outputnl.com
jBL AM5000 & AM7000 De AE Series van JBL Professional biedt in de vorm van de 5000 en de 7000 series, twee lijnen aan die alle verwachtingen overtreffen. Het gaat hier om luidsprekers, die permanent geplaatst worden en uitblinken als het gaat om geluidsdruk, diepte van het geluid, betrouwbaarheid en een nauwkeurige audioweergave in elk frequentiespectrum. Vanwege het gebruik van de beste componenten is de AE Serie, en met name de 5000 en 7000 serie, de keuze voor talloze toepassingen. Door de diverse varianten en verschillende openingshoeken is vrijwel iedere veeleisende audiowens in te vullen.
slimme techniek, eenvoudig in gebrui
jBL CSM
Zonesplitsing op audiovlak en eenvoudige bediening; dat is wat in veel horecagelegenheden een wens is. Met het CSM systeem van JBL wordt invulling gegeven daaraan. Met de CSM 32 (3 x stereo in en 2 x stereo uit) en CSM 21 (2 x stereo in en 1 x stereo uit) brengt JBL een zonesysteem op de markt dat budgettair zeer aantrekkelijk is, maar toch de features biedt waardoor het audiosysteem optimaal gebruikt kan worden. Met eenvoudig te bedienen muurpanelen wordt het volume en de bron per ruimte bepaald en
worden de instellingen in de zonemixer aangesproken; eq settings, autowarmth functies, een eventuele crossover setting, etc. Ook over paging is nagedacht en JBL levert op dit vlak een aantal varianten, waarmee de meest uitgebreide set tot 4 zones kan “pagen� vanaf 1 basisstation. Kortom; eenvoudig te installeren, eenvoudig te bedienen en dat alles voor een zeer aantrekkelijke prijs: JBL CSM!
September 2011
43
Dinnershow Deluxe
Let me entertain you Genieten van topamusement en ondertussen eten op niveau? Het kan tijdens een dinnershow. Het genre wordt steeds populairder, dus Barlife portretteert drie dinnershow-specialisten die weten hoe ze voor een goed avondje vermaak moeten zorgen. TeksT Racheda Kooijman BeeLD Rayzor Sharp Unlimited
44
September 2011
portret van 3
rick Gemser (41)
Algemeen directeur en producent Palazzo Horecaondernemer of theaterproducent? ‘Ik voel me een marketeer in een entertainment-omgeving, die meedenkt over alles. Voor zaken waar ik me in mindere mate mee bezighoud, zoals de technische kant, huur ik specialisten in.’
mogelijk. We hebben zelfs kaarslicht in de tent en dat kan omdat alles geïmpregneerd is en we een zeer goede brandinstallatie hebben.’
Hoe houd je de mensen binnen en zorg je voor herhaalbezoeken? ‘Met een jaarlijkse marketing- en promotiecampagne proberen we een Zijn de veiligheidsvoorschriften een groot publiek op de been te krijgen. beperking? Daarnaast vernieuwen wij ons met ‘De eisen zijn streng, omdat we geen steeds een nieuw en verrassend menu evenementenvergunning hebben maar een bouwvergunning. Dat moet aangezien en een nieuwe show. Komend jaar staan wij voor het eerst met twee producties we langer dan drie maanden staan. tegelijk namelijk in Amsterdam (Robert Ondanks de strenge eisen is er veel
‘Ik voel me een marketeer in een entertainmentomgeving’
Kranenborg) en Rotterdam (Cees Helder). Vaak merken wij dat mensen op een bedrijfsuitje met hun collega’s komen en later in het seizoen nog eens met hun gezin.’
www.palazzo.nl
September 2011
45
Arnold Kesselaar (39) Directeur De avenue
Horecaondernemer of theaterproducent? ‘Ik voel me meer horecaondernemer, omdat mijn compagnon en ik de artistieke invulling van de shows bij de artiesten laten en ons meer bezighouden met alles wat met de horecakant van de zaak heeft te maken. In de praktijk ben ik het manusje van alles: sales, administratie, maar ik draai ook wel eens een bardienst.’ Zijn de veiligheidsvoorschriften een beperking? ‘Het is nooit een belemmering, omdat het 46
September 2011
zó zit doorbakken in de bedrijfsvoering. Laatst brak een bezoeker een been. Toen merkten we hoe goed iedereen weet wat er moet gebeuren. Onze shows zijn bovendien zelden zo groots of gevaarlijk dat er heel veel veiligheidsvoorschriften op van toepassing zijn.’ Hoe houd je de mensen binnen en zorg je voor herhaalbezoeken? ‘Door te zorgen voor variatie in het programma-aanbod, zodat we verschillende doelgroepen aanspreken. Per periode tonen we dan ook minimaal zes verschillende dinnershows. Zo blijft
‘Per periode tonen we minimaal zes verschillende dinnershows'’
het spannend voor de bezoekers én voor de artiesten en dat merken we aan het redelijke aantal herhalingsbezoeken.’
www.de-avenue.nl
portret van 3
Saskia Maas (41)
Directeur Boom Chicago Horecaondernemer of theaterproducent? ‘Mijn werkzaamheden lopen door elkaar, maar uiteindelijk ben ik meer met het theater bezig dan met het horecagedeelte. Ik focus me vooral op de verkoop van kaarten en arrangementen, maar met belangrijke beslissingen als een menuwijziging bemoei ik me natuurlijk wel.’ Zijn de veiligheidsvoorschriften een beperking? ‘We hebben er nooit iets om hoeven laten, maar dat komt omdat de
voorschriften zo in je systeem zitten. Wat wel lastig kan zijn, is dat er door verschillende instanties andere eisen worden gesteld. Zo wil de Brandweer dat de deuren naar buiten opengaan, maar wil de afdeling Openbare Orde dat de deuren naar binnen opengaan. Dat lossen we op door de deur naar twee kanten open te laten gaan.’ Hoe houd je de mensen binnen en zorg je voor herhaalbezoeken? ‘Door voorstellingen te maken, die inspelen op de actualiteit en door langlopende shows af te wisselen met
‘Er zit altijd wel iets bij dat mensen aanspreekt’
kortlopende. Zo hebben we afgelopen jaar een kortlopende voorstelling over Sinterklaas gehad. Op deze manier zit er altijd wel iets bij dat mensen aanspreekt met als gevolg dat bezoekers meer dan één keer per jaar naar ons theater komen.’
www.boomchicago.nl September 2011
47
estafettecolumn
VrOUWeN ZeTTeN De TreND Ik geef regelmatig trendpresentaties in het land aan foodprofessionals: aan chefs, restaurateurs, leveranciers, ondernemers. Een van de onderwerpen waar ik graag over praat is feminisering: de vervrouwelijking van de samenleving. Of, om de ontwikkeling maar eens in trendjargon uit te drukken: van macho naar macha, van yang naar yin, van ego naar eva.
V
rouwen hebben de schroom van zich afgeworpen. Ze gaan massaal uit eten en uit drinken – zonder hun mannen. De publieke ruimte is veilig genoeg om zonder te veel opdringerig testosteron plezier te hebben. Daarom is het tijdperk van de elegantie, lichtheid en zwier in de horeca aangebroken. Boft de horeca even met deze trend. Voorbeeld: ik vaar vorig jaar met de veerboot naar Ameland, op weg naar mijn geliefde adres: Hotel-restaurant-café Nobel in Ballum. Paar dagen herbronnen langs het strand en dat sentiment in de namiddag afpilzen aan de oergezellige bar met zoon Barend-Willem en vader Willem-Barend. Misschien kent u dat tussen-17.00-en-18.00-uur-gevoel: het landschap van Ameland gooit je kop open, spoelt alle onbruikbare stadsgedachten weg en met een lichaam vol hervonden energie stap je de gezelligheid in. Je verlangt een koude pils en je krijgt een topbiertje waardoor je bevangen wordt door maar één gedachte: ‘ik ga hier nooit meer weg.’ Welnu: zo ver is het nog niet want ik zit op de veerboot en zie alleen maar vrouwen om me heen. Hier en daar een verdwaalde kerel zoals ik maar verder:
48
September 2011
vrouwen alleen, plukjes vrouwen, groepen vrouwen. Ze zijn er een paar dagen uit, begrijp ik. De leeftijd varieert van 30 tot 70 jaar. Vriendinnen, collega’s, dochters, moeders. Ze zijn er klaar voor. Ze gaan uit eten, uit drinken en ze gaan heel veel met elkaar praten. Deze trend is niet te stuiten. Vrouwen hebben voldoende economische power om de menukaart (en drankenkaart) buitenshuis te gaan bepalen. Wat zien we dus: prosecco in plaats van bier. Rosé en witte wijnen in plaats van zware rode wijnen. Salades, sandwiches en sushi in plaats van frituur. Likeur in plaats van gedestilleerd. Light, halfvol, organic, groente, smoothies met vers fruit, mineraalwater. En dat alles geserveerd in een lichte veilige omgeving, warm design, melodieuze ritmes en schitterende toiletten met grote spiegels en zacht licht. Tja: dat is wel iets anders dan een donkerbruine morsige kroeg met bier en bitterballen en gordijnen voor het raam. Dat cafétype is het domein van de traditionele man. Van die klant kunnen we de vernieuwing niet verwachten.
Hans steenbergen is journalist, columnist, presentator, moderator van congressen Verder Steenbergen adviseert multinationale en nationale foodservicebedrijven over onderwerpen als innovatie, communicatie Werkt voor o.a. Food Inspiration Magazine (het eerste digitale foodmagazine voor foodservice-professionals ter wereld) en trendbureau Shoot My Food Titel In 2010 is Hans uitgeroepen tot Trendwatcher of the Year in Food
In iedere BarLife draagt een horeca addict een andere, gerespecteerde vakidioot voor om een column te schrijven. Deze keer: Hans Steenbergen, aangedragen door Kasia Vermaire
September 2011
49
jazz
DE VEELZIJDIGHEID VAN
50
September 2011
betribes.com
De laatste jaren lijkt jazz een grote invloed te hebben op de hedendaagse populaire muziek. Jazz wordt al lang niet meer gelinkt aan stoffige mannen met koltrui en pijp, maar is hot and happening. Maar wat is jazz dan precies anno 2011? En maakt zo’n hernieuwde interesse jazz nu ook commercieel interessant? Betribes dook in de warme wereld van jazz en sprak met enkele Nederlandse experts. TeksT Melanie Bosveld
jazz als muziekstroming De veelzijdige muziekstroming jazz is inmiddels al meer dan een eeuw oud. De kern van jazz ligt in het Afrikaanse muzikale erfgoed van de slaven die naar de Verenigde Staten kwamen. Aan het begin van de 20e eeuw vervlochten de Afrikaanse ritmes zich met Europese harmonieën en jazz werd geboren. De oorspronkelijke (traditionele) jazz ontstond in New Orleans en omvatte artiesten als Jelly Roll Morton, Louis Armstrong en Scott Joplin. Vanaf toen is er een scala aan substromingen ontstaan. Van bebop tot cool jazz, van free jazz tot fusion. Jazz is van nature een stroming die zich goed laat mengen met andere muziekstijlen; dit is zelfs een kenmerk van fusion (vanaf jaren 80) waarin gezocht werd naar toegankelijker vormen van de traditionele jazz. Maar ook ver daarvoor waren er in jazz al invloeden van bijvoorbeeld blues, swing, bossa nova en zelfs blanke klassieke muziek te horen. jazz toen en nu Was jazz vroeger voornamelijk intens, live en improviserend, anno 2011 is jazz tevens terug te vinden in allerlei elektronische en studioproducties. James Blake wordt door sommigen ‘nu jazz’ genoemd, maar ook Norah Jones en Jamie Cullum worden vaak in het
‘Jazz leent zich perfect voor een stomende clubavond’
hokje jazz geplaatst. We vroegen enkele experts of zij konden omschrijven wat zij precies onder jazz verstaan. Manne van der Zee, oprichter van jazz platform Wicked Jazz Sounds, vertelt: ‘Voor mij is jazz nog steeds heel breed. Het gaat in ieder geval om ritmes die met harmonieën worden samengebracht. Daarnaast is improvisatie en warmte kenmerkend voor jazz.’ Michelle Kuypers, programmeur van North Sea Jazz, erkent de breedheid van jazz ook: ‘De vrijheid van jazz om over het schema van het liedje te improviseren, plus de swing en ‘soul’ van de oorspronkelijke jazz hebben nog steeds een grote aantrekkingskracht op musici van diverse genres. Jazz zal zich blijven ontwikkelen en daarvoor naar andere muziekstijlen kijken. En andere muziekstijlen zullen daarnaast voor inspiratie ook naar jazz blijven kijken.’ Jasper Cremers van het Edison Jazz/ World genomineerde producersduo Nelson & Djosa ziet het nog wat abstracter. ‘Jazz is een wiskundige benadering van muziek, waarvoor grote muzikaliteit van de makers wordt gevraagd. Improvisatie is een belangrijk onderdeel van jazz, het buiten de lijntjes kleuren waardoor er een spontaan en verrassend muzikaal kunstwerk ontstaat. Dat is bijvoorbeeld het grote verschil met popmuziek: daar wordt vooral binnen > September 2011
51
Jazz facts • New Orleans is de bekendste bakermat van jazz, maar ook Kansas City en Chicago claimen dit te zijn. • Alhoewel de muziekstroming teruggaat naar eind 18e eeuw, werd de term jazz officieel voor het eerst teruggevonden in 1912 en rond 1915 gelinkt aan muziek. Jazz is slang (straattaal) en komt waarschijnlijk van het woord jasm, dat destijds ‘energie en enthousiasme’ betekende. • Jazz is van oorsprong ‘zwarte’ muziek, maar is ontstaan uit zowel Afrikaanse ritmes en slavenliederen als blanke muzikale invloeden uit de Amerikaanse steden aan het begin van de vorige eeuw. Het was een tegendraadse muziekstroming, waar ook veel blanke jongeren zich tot aangetrokken voelden die zich afzetten tegen de maatschappij van toen. In de vorige eeuw waren er dus al veel blanke jazz musici, zoals Bix Beiderbecke en Chet Baker. • Jazz is inmiddels een mondiale muziekstroming, uitgevoerd door en geliefd bij mensen van alle kleuren en leeftijden. • Naar verluidt heeft New York haar bijnaam ‘The Big Apple’ gekregen van jazz musici in de jaren 20. Er was in die tijd een gezegde in showbizz: ‘There are many apples on the tree, but only one Big Apple.’ Jazz musici noemden New York ‘The Big Apple’ omdat gigs in New York meer betaalden dan in andere plaatsen. • Het best verkochte jazz album aller tijden is ‘Kind of Blue’ van Miles Davis. Dit album wordt als een van de beste en meest invloedrijke jazzalbums van de 20e eeuw gezien.
de lijntjes gekleurd’, aldus Jasper. ‘Kijk, een Norah Jones bijvoorbeeld, die haalt elementen uit de basisvorm jazz waardoor haar popmuziek een jazzy klank krijgt. Er zijn tegenwoordig heel veel popartiesten die jazzy ingrediënten gebruiken, die ik persoonlijk dan in het genre jazzpop vind vallen.’ De multi-inzetbaarheid van jazz anno 2011 Jazz blijft zich dus vermengen met andere muziekvormen, de laatste jaren vooral met pop, electronica en hiphop. Deze variaties geven jazz een breder draagvlak: er zijn bijvoorbeeld al vele jazz inspired artiesten gepresenteerd binnen mainstream mediaplatforms als De Wereld Draait Door en 3FM. Ook jazz gerelateerde organisaties gaan mee in de breedheid van jazz. Dit najaar opent jazzclub Bird, waar naast jazz ook soul en funk geprogrammeerd zullen worden, zijn deuren in Rotterdam. Het North Sea Jazz festival staat bekend om haar breedheid en programmeerde dit jaar zelfs een hele electronic jazz stage. En met haar brede toepassingsmogelijkheden leent jazz zich tegenwoordig ook perfect voor een stomende, drukbezochte clubavond. ‘Onze clubavond Wicked Jazz Sounds biedt een ‘jazz inspired’ beleving met een DJ en een live band, waarmee we 52
September 2011
‘Steeds meer mensen weten jazzy muziek te waarderen’
trouwens ook apart touren. We begonnen in 1992 en het is stapje voor stapje gegaan: we begonnen klein en nu zitten we bijna elke zondag vol. Ik denk zelf dat jazz inspired muziek de laatste jaren in populariteit is gegroeid, dat zie je ook aan jazz-gerelateerde initiatieven als Kindred Spirits, Jazz on Stage en de groei van jazz festivals. We merken zelf ook dat steeds meer mensen jazzy muziek weten te waarderen en zelf ook weten te vinden,’ aldus Manne. Ook Guido van Dieren, partyorganisator, programmeur en medewerker van Jazz & Soul station Radio 6 zoekt het in de breedte: ‘Met Strange Fruit organiseren we clubavonden en concerten waar soul en jazz een belangrijke rol spelen. We presenteren geen pure jazz artiesten, maar wel bijvoorbeeld een Quadron of een Flying Lotus die een geheel nieuwe, elektronische interpretatie van jazz geeft.’ Ook in zijn radioprogramma (elke dag online via jazzjong.radio6.nl) draait Guido niet puur originele jazz: ‘Met de radioshow Jazz Jong richten we ons op jazz, maar ook aanverwante stijlen als soul en funk, zowel oud als nieuw. De breedheid spreekt mensen aan. Maar het blijft allemaal kwalitatief goede muziek met een warme sound.’ Michelle: ‘Jazz staat voor rebellie en vrijheid en voor een diep gevoel van ‘soul’. Jazz wordt dan ook veel gebruikt in
reclames en films en overal waar men dit gevoel wil laten spreken. De sound van jazz is gemerkt en ongemerkt heel veel aanwezig.’ Met Adele in de paskamer Welke van al deze jazz inspired muziekvormen is nu het populairst volgens de experts? ‘Commercieel gezien doet pop jazz het goed, zoals Jamie Cullum en Adele. Deze toegankelijke vorm van jazzy sounds is tegenwoordig overal te horen: in pashokjes, restaurants en wachtkamers,’ vertelt Guido ons. De andere experts zijn het daar over eens. Maar ook live jazz maakt een comeback. Jasper: ‘De laatste jaren zien we steeds meer jonge muzikanten die teruggrijpen naar de roots van jazz. Live muziek, met eigen interpretaties. Soms is dat vermengd met andere vormen van muziek, zoals bijvoorbeeld met afrobeat bij Jungle by Night, of hiphop zoals bij Kyteman. Ook op festivals zie je steeds meer jonge live orkesten.’ Op North Sea Jazz was dit jaar een heuse electronic jazz stage opgezet, met onder anderen James Blake, Flying Lotus en Bugge Wesseltoft. Michelle: ‘We volgen als festival de ontwikkelingen op jazz gebied, maar ook aangrenzende gebieden op de voet. Onze electronic stage heeft raakvlakken met jazz door de gelaagdheid, improvisatie en soms
Jazz in vogelvlucht
betribes.com
een overzicht van enkele van de belangrijkste jazzstromingen 1900 Ragtime, New Orleans, Dixieland 1920 Hot jazz, Chicago Jazz, Boogie Blues 1930 Swing, Classic Blues, Gypsy Jazz 1940 Bebop, Rhythm & Blues, Vocalese 1950 Mainstream, Cool Jazz, Southern Blues, Hard Bop, Bossanova 1960 Modal, Free Jazz, Soul Jazz, Soul Blues, Groove, Latin jazz 1970 Jazz Funk, Fusion, Jazz-Rock, Modern mainstream 1980 Afro-Cuban jazz, Post Bop, Return Classic Blues, Acid Jazz, New Swing 1990 Hard bop revival, Classicism, Smooth Jazz, Retro Swing, Jump Blues, Jazz Rap 2000 tot heden European jazz, Nu Jazz met vele (electronische) substromingen, Pop Jazz
ook achtergrond van de artiesten. We merkten dit jaar dat deze stage erg populair was. Maar ook het concert van Kytecrash, het samenwerkingsproject van Kyteman en jazztrompettist Eric Vloeimans was propvol, we hebben de tweede ring van de zaal open moeten gooien.’ De toekomst van jazz Jazz is dus nog steeds alive and kicking, maar wel in diverse verschijningsvormen. We zien cross-overs met nieuwe muziekvormen die commercieel goed inzetbaar zijn. De breedheid van jazz anno nu leent zich voor mooie, warme events die een grote groep aanspreken. Daarnaast grijpen veel jonge musici weer terug naar de traditionele live jazz en geven hier hun eigen draai aan. De experts zien de toekomst van jazz zonnig in. Jasper : ‘Jazz zal altijd blijven bestaan, omdat het een basisvorm is, een mathematische vorm om met muziek om te gaan. De uitgangspunten van improvisatie zijn in zoveel verschillende muziekvormen toe te passen, ook op muzieksoorten die we nu nog niet kennen.’ ‘De ontwikkeling van jazz is momenteel erg mondiaal. Dit komt omdat de wereld kleiner wordt door goedkoop vliegen en internet. Op die manier kunnen musici van over de hele wereld hun kennis en
‘Omdat het uit het hart komt, zal jazz altijd blijven bestaan’
Betribes.com is de grootste online-dance community van Nederland. Exclusief voor BarLife schrijven zij elke twee maanden over trends, gebeurtenissen, actualiteiten en opvallende fenomenen in uitgaanswereld. www.betribes.com
talent uitwisselen. Veel jonge muzikanten van over de hele wereld trekken naar New York, waardoor er een melting pot van jazz met allerlei mondiale invloeden ontstaat. Deze internationalisering beïnvloedt nu de jazz erg,’ aldus Michelle. Manne: ‘Tegenwoordig kunnen we jazz op een toegankelijke manier aanbieden. Ik denk persoonlijk wel dat het spannend moet blijven, want jazz is van nature een muziekvorm in beweging. Ik zie in de toekomst meer cross-overs met elektronica en hiphop, ik denk dat daar mooie dingen uit kunnen komen. Maar daarnaast blijft de stijl en swing van de traditionele jazz ook altijd aanspreken.’ Guido is het daarmee eens en voegt toe: ‘Jazz is tijdloos, mondiaal en heeft zo’n sterke heritage. En omdat het uit het hart komt, zal jazz altijd blijven bestaan.’ ■
een greep uit de nieuwe generatie jazz talent van eigen bodem: • J ungle by Night – Een groep getalenteerde jongens van veelal amper 20 jaar (!) die afrobeat combineren met jazzy invloeden. Deze 9-koppige band stond deze zomer al op diverse grote podia en festivals, waaronder North Sea Jazz en Solar. • N tjam Rosie – De Nederlandse Erykah Badu van Kameroense afkomst. Haar veelgeprezen album ‘Elle’ is genomineerd voor een Edison en is geproduceerd door een van de weinige soul /jazz/funk producerduo’s in Nederland: Nelson & Djosa. Momenteel plant Ntjam een Japanse tour. • A pe not Mice – Een jonge Nederlandse band die popjazz maakt 'met een knipoog'. Die knipoog zit hem in de humoristische teksten in de liedjes, over een man in glitterpak of het kapsel van Grace Kelly. Deze band maakt van de gekste onderwerpen een liedje.
September 2011
53
Naam Maaike Nas (31) Geboorteplaats Leidschendam Opleidingen Hogere Hotelschool in Maastricht, Bedrijfswetenschappen in Nijmegen. Favoriet drankje glas mooie, rode wijn of champagne Favoriet moment bij de open haard (wijn), bij ondergaande zon (champagne)
54
September 2011
de vertegenwoordiger
Oplossingen voor leren, werken en ondernemen
Het verhaal achter SVH Maaike Nas voelt zich bij Stichting Vakbekwaamheid Horeca als een vis in het water. ‘Ik heb hier met de hele horeca-branche te maken en spreek mensen die met veel passie met hun werk bezig zijn.’ Samen met de horeca-ondernemer kijkt ze hoe de vakbekwaamheid van het personeel vergroot kan worden. TeksT Dorine van der Wind BeeLD Rayzor Sharp
N
a haar studie werkt Maaike Nas eerst voor een adviesbureau in de zorg, maar ze mist de horeca. Ze maakt de overstap naar Stichting Vakbekwaamheid Horeca (SVH). ‘Hier heb ik op een overkoepelend niveau met horeca te maken.’ Maaike Nas adviseert horeca-ondernemers op alle vlakken. ‘Startende ondernemers hebben bijvoorbeeld wel een goed gebouw gevonden, maar vervolgens lopen ze tegen van alles aan. Hoe komen ze aan goed personeel, hoe leid je personeel op, hoe maak je roosters, hoe zet je de administratie op? We laten zien wat er allemaal komt kijken bij het starten van een bedrijf. Ondernemers gebruiken de instrumenten van SVH als hulpmiddel, zoals Passie voor Horeca bij het opleiden van medewerkers.' Samen tot een oplossing komen De horeca kent SVH met name van de examens en leermiddelen die ze verkopen: van gastvrijheid, marketing en ondernemersvaardigheden tot gastronomie. ‘Maar we doen veel meer,’ legt Maaike Nas uit. ‘In ons bestuur zitten vertegenwoordigers van de werkgevers en de werknemers in de horeca. Samen maken we plannen die gericht zijn op het stimuleren van ondernemerschap, bevorderen van vakbekwaamheid en het oplossen van knelpunten in de arbeidscapaciteit.’ Samen met de branche bedenkt en maakt SVH oplossingen. ‘Een aantal jaren geleden was gastvrijheid een knelpunt,’ vertelt Nas. ‘We hebben toen samen met de branche een quiz gemaakt. Die bestaat uit vijf praktische filmpjes waarin je precies kon zien wat de gevolgen zijn van het gedrag van een ober. Ben je niet gastvrij, dan loopt de gast weg.’ Ook ontwikkelden ze een Toolkit voor het vinden, binden en boeien van personeel. SVH is eerst rond de tafel gaan zitten met mensen die in de
‘We laten zien wat er allemaal komt kijken bij het starten van een bedrijf ’
horeca werken. Met die kennis is er nu bijvoorbeeld een praktische handleiding gemaakt voor een sollicitatiegesprek. Dankzij die handleiding beoordelen ondernemers de sollicitanten op dezelfde punten. In de breedte ontwikkelen Een ander hot issue door de krapte in de arbeidsmarkt is het behouden van goed personeel. Ondernemers vragen hierbij ondersteuning aan. Nas: ‘Neem de tijd voor je personeel en voer geregeld een functioneringsgesprek om erachter te komen wat iemand wil. Voor de een is het een extra vrije dag, de ander wil zich juist ontwikkelen. Misschien vindt iemand het product koffie geweldig, die kun je dan naar een barrista-cursus sturen. Een andere medewerker vindt het leuk om te organiseren, geef dan de ruimte daarvoor.
Zo stimuleer je het personeel. Binnen de horeca hebben we geen behoefte aan allemaal managers, maar medewerkers kunnen wel in de breedte groeien.’ Maaike Nas vindt het mooiste aan haar baan, dat ze in contact komt met mensen die met veel passie aan het werk zijn. ‘Daardoor vergeten ze wel eens het personeelsbeleid, daar kunnen wij als SVH dan een goede bijdrage aan leveren met makkelijk toepasbare instrumenten, zoals de SVH Toolkit.’ Voor haar werk reist Maaike Nas het hele land door. Als ze uit eten is, kijkt ze altijd of de bediening wel gastvrij is. ‘Er wordt vaak geklaagd in Nederland, maar er zijn zoveel mooie bedrijven. Wij noemen ze onze Horeca Helden, mensen die anderen inspireren. Met échte gastvrijheid kun je het verschil maken!’
SWOT-analyse Stichting Vakbekwaamheid Horeca (SVH) volgens Maaike Nas Kansen • Bij de toenemende krapte op de arbeidsmarkt kan SVH ondernemers steunen. • Vakbekwaamheid personeel is heel belangrijk in deze tijden. SVH biedt tools aan ter bevordering van de vakbekwaamheid.
Bedreigingen • Door een overvloed aan informatie en aanbod van producten wordt het steeds moeilijker voor ondernemers om te kiezen voor producten die zich onderscheiden door kwaliteit en toegevoegde waarde.
Sterkten • SVH heeft veel ervaring in deze branche en levert kwaliteit. • SVH is de brancheorganisatie voor werkgevers en werknemers. • SVH biedt praktische producten aan, ontwikkeld in nauwe samenwerking met de branche.
Zwakte • SVH staat vooral bekend om de horeca examens en leermiddelen. De praktische instrumenten op het gebied van vakbekwaamheid, arbeidscapaciteit en ondernemerschap zijn nog onvoldoende bekend.
September 2011
55
mise en cocktail
Bartending Basics
passie op z’n peruaans Het is de nationale feestdrank van Peru en samen met het visgerecht ceviche een match made in heaven. Maar hoe serveer je deze Peruaanse passie op authentieke wijze? In deze editie van de bartending basics: serving pisco sour en ceviche. Ceviche Zeebaars of Red Snapper * 1 limoen * 1 rode ui * 2 tomaten * 1 rode paprika * 1 gele paprika
TeksT Sanne Buur MeT DANk AAN Andrew Nicholls
Dompel de vis gedurende twintig minuten onder in de verse limoensap. Hierbij zal de zuurgraad de vis als het ware koken. Snijd ondertussen de rode ui fijn en de tomaten, rode en gele paprika’s in blokjes. Voeg de ingrediënten samen en werk het gerecht af met wat vers gehakte koriander.
pisco Sour 1 vers ei * 60 ml Pisco Acholado of Puro * 30 ml vers cintroensap * 15 ml suikersiroop * 4 druppels Amargo Bitters Doe alle ingrediënten, met uitzondering van de Bitters, in een cocktailshaker. Schud gedurende acht seconden hard. Zeef de drank en schenk uit in een gekoeld glas. Laat voor de finishing touch vier druppels Amargo op de schuimlaag vallen. Pasar bien!
56
September 2011
Andrew Nicholls? Bartender in hart en nieren. De laatste tien jaar verdiepte hij zich in de technieken van de perfecte barman, en sindsdien leert hij anderen wat hij noemt the most magical profession on earth. Sinds vijf jaar is Andrew naast volleerd barman ook verdienstelijk cocktailshaker. Als barman en cocktailshaker won hij meerdere awards: zo werd hij verkozen tot Barman van het Jaar, was hij kampioen in de Havana Club Cocktail Grand Prix en behaalde hij de tweede plek in de Bols Around the World Competition en de Bacardi Legacy Challenge. Zijn filosofie? De gast moet zijn bar met een grotere lach verlaten, dan waarmee hij aankwam.
Proost oP Jack’s Birthday met een Jack & cola!
Your friends at Jack daniel’s remind You to drink responsiblY. www.genietmaardrinkmetmate.nl © 2011 Jack daniel’s. all rights reserved. Jack daniel’s and old no. 7 are registered trademarks.
September 2011
57
eVe Reguliersdwarsstraat 44 • Amsterdam www.eve-amsterdam.com
BAr, reSTAUrANT eigenaar Alexis Deenen interieur warm, intiem, elegant Geopend 7 juli 2011
58
September 2011
10 x geopend
eVe Allure in de Reguliersdwarsstraat Het vroegere Arc in de Reguliersdwarsstraat is omgetoverd tot EVE. Een hippe bar met koffie en een open haard, cocktails en loungebanken, en een wijnkaart op het niveau van een goed restaurant. Eigenaar Alexis Deenen: ‘Het gaat om de kleine dingen, waardoor je mensen houdt’. TeksT uiTGeLiCHT Claartje Schröder TeksT GeOPeND Sanne Buur
Alexis Deenen is geen onbekende in de Reguliersdwarsstraat. Hij werkte eerder in één van de zaken van Sjoerd Kooistra, maar voegt nu met bar EVE zelf iets toe aan het horeca-aanbod in de straat. Zijn doel: de sfeer, luxe en allure uitstralen van een chique 5-sterrenlobby. Waarin komt die luxe en allure tot uiting? ‘Ten eerste in het interieur. Arc, dat eerst op deze plek zat, was wit met trendy felgekleurde lichten. We hebben nu bewust gekozen voor bruine kleuren, die warmte uitstralen. Omdat ik fotograaf ben, ben ik heel visueel ingesteld: alles moeten kloppen, tot in de details. Bij het design van de zaak heb ik gezorgd dat ik een dikke vinger in de pap had. Dat betekende dat we heel wat groothandels af zijn gelopen op zoek naar de juiste accessoires. Onze kaarsenhouders wilde ik bijvoorbeeld allemaal in dezelfde stijl, daarvoor moesten we heel Nederland door. Andere belangrijke details zijn ons naambordje dat ik perse van messing wilde hebben. Of de chocolaatjes bij de koffie, waar ons logo in staat.’ Hoe draagt het personeel bij aan de allure van eVe? ‘Ik zeg altijd: glimlachen kost niets, begin daarmee. Het serviceniveau
in de Reguliersdwarsstraat ten tijde van Kooistra was slecht, nu onderscheiden we ons juist door onze goede service. Het personeel van EVE is goed opgeleid: 70% heeft Hogere Hotelschool of iets soortgelijks gevolgd, de rest heeft heel veel ervaring. Bovendien geven we veel cursussen: van cocktail- en biercursussen tot wijnen koffiecursussen. Ook wat service betreft zijn de details van belang. Mijn barpersoneel moet weten wat bekenden drinken. En een bonnetje laten staan is geen probleem. Wie achter de bar staat dient dat soort dingen als gastheer te begrijpen.’
een Chablis van 40 euro) kun je ook prima een zakenrelatie meenemen naar EVE. En altijd is de kwaliteit en luxe in verhouding met de prijs, zonder teveel te betalen krijgen fijnproevers waar voor hun geld.’
Wat zie je voor trends in de horeca? ‘Waar festivals steeds groter worden, lijkt in bars en clubs intimiteit juist belangrijker te worden. Wat dat betreft zitten wij goed: vanaf een uur of 23:00 hebben we een DJ en bewegend licht. Maar een creatieve ondernemer zorgt dat zijn zaak multifunctioneel is, zodat de functie zich aanpast aan het dagdeel. EVE is om 16:00 uur een plek om een kopje koffie te drinken bij de open haard, om 21:30 uur een plek om te loungen met fingerfood en cocktails en om 24:00 uur een club. Maar vanwege onze uitgebreide wijnkaart (waar zowel verschillende huiswijnen op staan als September 2011
59
eNOTeCA Linnaeusstraat 89 • Amsterdam • 020 700 84 00 www.enotecaamsterdam.nl
ITALIAANSe TrATTOrIA eigenaar Hampsire Hospitality interieur Strak Italiaans Geopend 10 juni Een stukje culinair Italië in Amsterdam Oost. Voor huisgemaakte pasta’s, pizza’s, antipasti of een heerlijk glas Italiaanse streekwijn hoeft de fijnproever niet langer naar Italië af te reizen. In Amsterdam Oost is Enoteca geopend, een trattoria die naast traditionele Italiaanse gerechten over een uitgebreide wijnkaart beschikt met maar liefst 25 wijnen op glas. Een enoteca - een begrip in Italië – is van oorsprong een wijnwinkel waar naast wijn, simpele antipasti worden geserveerd. Dit gegeven staat ook aan de basis van Enoteca waar pure gerechten worden geserveerd in een ongedwongen, typisch Italiaanse sfeer. Enoteca is gevestigd in het recent geopende Eden Amsterdam Manor hotel, onderdeel van Hampshire Hospitality. Het grote terras aan de voorzijde laat de buurt opleven en maakt een heerlijke Italiaanse avond compleet.
exKI Plein 11 • Den Haag • 070 73 707 40 www.exki.nl
GeZONDe SNeLLe HAp interieur fris, clean Geopend medio juni Onder het motto Natural, Fresh & Ready biedt EXKi gezonde, kwalitatieve, maar bovenal lekkere producten. Alle producten bij EXKi zijn volledig vrij van kunstmatige kleurstoffen en andere ‘productverbeteraars’. Tevens is een deel van het assortiment biologisch. Om de beste kwaliteit te kunnen garanderen, worden alle producten dagvers bereid met seizoensgebonden ingrediënten. Om de gasten iedere dag weer te verrassen met originele en gezonde recepten, werkt EXKi samen met de gerenommeerde ‘groentekok’ Frank Fol. Gezondheid, respect voor het milieu en eerlijke handel zijn vanaf het begin de uitgangspunten geweest voor EXKi. Het concept doet er alles aan om het effect van z’n bedrijfsvoering op het milieu en de maatschappij te minimaliseren.
HOTeL L’eUrOpe Nieuwe Doelenstraat 2-14 • Amsterdam • 020 531 17 77
www.leurope.nl
HISTOrISCHe TrANSFOrMATIe eigenaar Tom Krooswijk interieur Klassiek, chique Geopend 28 juli 2011 Na een langdurige renovatie van het historische Rondeel gebouw heropent hotel De L’Europe haar deuren. Tijdens het afgelopen jaar is het hotel uitgebreid met een all-suite vleugel, genoemd “The Dutch Masters” en verwijzend naar de unieke replica’s van Nederlands Meesters van – en in samenwerking met – het gereputeerde Rijksmuseum. De restaurants en bars werden getransformeerd, van concept tot ontwerp, gebruikmakend van het historische decor dat deze locatie eigen is mét uitzicht over de Amstel en de Munttoren. Het prachtige samenspel tussen het historische karakter, Nederlandse tradities en tijdloos design wist architect Cees Dam van Dam & Partners in eer te behouden. De moderne elementen gecombineerd met haar historische karakter zijn duidelijk zichtbaar in de grand lobby, de restaurants en de kamers van het luxueuze hotel. 60
September 2011
CINQ Grutstraat 5 • Doetinchem • 0314 33 33 59 9 x geopend
www.cinq5.nl
reSTAUrANT IN HerBerG eigenaar Michel van Remmen interieur romantisch, klassiek, authentiek/traditioneel en modern Geopend 13 juli 2011 Gelegen in een herberg in het centrum van Doetinchem, is Cinq met haar romantische uitstraling een mooie aanwinst voor deze stad. CINQ, het huisnummer, is een Chinees geluksgetal. Maar het is ook een zeer sterk getal in de numerologie. Het staat voor positief en extravert en heeft ook een duidelijke relatie met genieten. En dat is ongetwijfeld verbonden aan de uitstraling van het restaurant. CINQ beschikt over een unieke tuin voor een sfeefvol avondje dineren, borrelen of een feest. De overkapte veranda is hierbij geschikt om lekker te loungen of na te borrelen. De internationale keuken zorgt voor een gevarieerde kaart en daarbij kan men kiezen voor een speciaal 3-gangen verrassings menu met de mogelijkheid tot een bijpassende wijn bij elke gang.
BLeNDer Schiedamse Vest 91-93 • Rotterdam • 010 404 8070
www.blenderrotterdam.nl
DINerCONCepT IN De MIx eigenaar Rob de Jong, Kim Riekwel & Jamil Sancha interieur Industrieel, bruisend en sfeervol Geopend eind augustus 2011 Blender Rotterdam komt met een nieuw dinerconcept. De keuken onder leiding van aanstormend talent Jonathan Daane Bolier (Kookboek Hollandse Nieuwe) brengt vanaf vandaag slechts twee unieke menu’s waaruit gasten een keuze kunnen maken. Het motief van deze culinaire omslag is te vinden in het gebruik van enkel dagverse producten tegen een uiterst scherpe prijs. Gasten kiezen bij Blender voor menu links óf menu rechts. Een smaakvol 3-gangen menu eet je bij Blender al voor € 32,50, maar voor de echte fijnproevers behoren 4- en 5-gangen ook tot de mogelijkheden. Ieder gerecht wordt bereid met dagverse producten van topleveranciers. Blender hoopt op deze manier een grote groep fijnproevers te bedienen en betaalbaar kennis te laten maken met de kwaliteitskeuken.
reSTAUrANT jASperS Ceintuurbaan 196 •Amsterdam • 020 471 52 33 reSTAUrANT eigenaar Jasper Videler interieur klassiek, Licht en Stijlvol Geopend 7 september 2011
Restaurant Jaspers brengt kennis en ervaring samen. Tijdens een culinaire avond biedt het restaurant de keuze uit een van de drie gangen menu’s. Deze zijn zelfs uit te breiden tot zes gangen. Het menu verandert tweewekelijks, en wordt samengesteld uit verse producten, bij voorkeur afkomstig uit de streek. Vanaf iedere plaats in het restaurant kijk je uit op de open keuken. Daar is chef-kok Jasper Videler verantwoordelijk voor de keuken. Hij laat u zijn favoriete gerechten proeven. Samen met Maître Sommelier, Nienke Hofkamp, heeft hij ook een wijnarrangement samengesteld. Het is altijd mogelijk om van de specialiteitenkaart een aansprekend voor- of hoofdgerecht te kiezen om uw menu uit te breiden. September 2011
61
9 x geopend
BOrDjeS AMSTerDAM Plantage Kerklaan 61 • Amsterdam • 020 330 94 69
www.bordjesamsterdam.nl
HOLLANDS GLOrIe eigenaar Sidney Heinze interieur Huiskamer, traditioneel en knus Geopend 1 augustus 2011
Amsterdam is een restaurant vol Hollandse gezelligheid rijker, namelijk Bordjes Amsterdam. Diverse gerechten waaronder Oud-Hollandse gerechten zijn in een modern jasje gestoken. Bij de hoofdgerechten kan je zelf eigen garnituren kiezen. De garnituren komen in aparte schaaltjes op tafel te staan, zodat je die met je tafelgenoten kunt delen, net zoals je dat thuis gewend bent. Kwaliteit staat bij dit restaurant in Amsterdam hoog in het vaandel. Daarom is er gekozen voor een concept waarbij bijna alles huisgemaakt is, zoals het ijs, de sauzen en de frieten. Het interieur straalt een gezelligheid uit waarbij je het idee krijgt dat je in een huiskamer bent. Bezoekers kunnen tevens genieten van een lunch of diner op het buitenterras, en dit eventueel combineren met een bezoek aan Artis.
Dr. INK Kerkstraat 28 • Eindhoven • 06 24808068 www.dr-ink.nl
HeT GeVOeL eigenaar interieur Geopend
VAN rOCK ‘N’ rOLL Sten van den Berg Donker, heftig en sexy 10 juli
Verwacht geen Hard Rock Café met dienovereenkomstige muziek bij Dr. Ink. Daarvoor heeft de eigenaar, die ook de succesvolle cocktailbar Minibar in Eindhoven bestiert, teveel stilistische noten op zijn zang. Het gaat om het gevoel van rock ‘n’ roll, die deze zaak in de Kerkstraat ademt. Van de doodshoofden aan de muren tot aan de ‘literatuurplank’ en van de tattoo-afbeeldingen tot aan de champagne-kast is deze ‘woeste’ bar een georganiseerde en knap bedachte ‘ratjetoe’, waar iedereen, die er ook maar een beetje vrije levensstijl op nahoudt, zich meteen thuis voelt. De drank die hier een soort van verafgood wordt, is Jack (Daniels). Binnenkort kan er ook worden gegeten, want dan maakt het belendende restaurant een speciaal samengestelde Dr.Ink-maaltijd, waarbij nonsens wordt vermeden op het bordje. Precies zoals de gast het wil. Of beter gezegd: precies zoals die gasten het willen.
BArreSTAUrANT Amstelzijde 37 • Ouderkerk a/d Amstel • 020 6392589
www.unlimitedlabel.com/nl_NL/barrestaurant/br-welcome/ BrUIN eeTCAFé ANNO NU eigenaar unlimited label interieur Intiem, informeel, jong Geopend 28 april
De nieuwste loot aan de stam van unlimited label (eigenaar van de succesvolle A’damse etablissementen Strandzuid, Caffepc, Zuidpool en Caffe Esprit) is een modern en jong ‘bruin’ eetcafé aan de Amstel in het rustieke en horecavriendelijke Ouderkerk a/d Amstel. Opvallend is de 30 meter lange bar, die het stralende middelpunt van deze zaak vormt. Op de menukaart staan herkenbare klassieke gerechten die in een eigentijds ‘jasje’ zijn gestoken, zoals truffel roerei met courgette (€ 8,-) entrecote met zwarte knoflookboter (€ 23,50), de kalfshamburger met pancetta (€ 18,-) en de dorade met gamba crostini (€ 20,50).
62
September 2011
APS Glass & Bar Supply B.V.
uw partner in glaswerk, barbenodigdheden, disposables en taylormade items.
e Bezoek d , showroom ma t/m vr geopend t 0 9.3 u to 17.00 u tact con of neem r een op voo k. afspraa Glass & Bar Supply B.V. Veemarkt 27 1019 DA Amsterdam phone | fax p +31 - 20 - 46 35 016 f +31 - 20 - 46 35 813 eMail office@apssupply.com Web www.apssupply.com
Venuez.indd 1
1/18/11 1:43 PM
Klimaatbeheersing hoeft niet duur te zijn Niet alleen door onze bijna 40 jaar ervaring en flexibele opstelling, maar ook door te luisteren naar en mee te denken met onze opdrachtgevers en relaties vinden we altijd een passende oplossing.
Nieuwbouw + Renovatie Onderhoud Luchtbehandeling Energieterugwinning Afzuigapparatuur Afzuigkappen Airconditioning Luchtzuiveringsinstallaties Verwarming Regeltechniek 24-uurs service
Arco Luchttechniek B.V.
T.G. Beukert (Thierry 06 463 607 38) Industrieterrein “de Veken� 2a | 1716 KE Opmeer 0226-353744 | info@arcoluchttechniek.nl www.arcoluchttechniek.nl
dossier
File 2: Gastbeleving in …
One of a kind
Een bar waar gasten zélf hun drankjes inschenken. Biologisch voedsel eten in een kas. Aanschuiven aan de keukentafel van de chefkok. Eetbare kunst op je bord. Met andere, onbekende ondernemers een tafel delen in een restaurant. Zij zijn one of a kind! TeksT Monique van de Sande, Belevingsexpert
Z
ie ons eens anders zijn! Wij zijn uniek, in alles wat we doen. Wat wíj bieden, biedt niemand anders. Met deze woorden kún je proberen jouw gasten te overtuigen. Maar wat is het dat jou onderscheidt ten opzichte van anderen? Alleen roepen dat je uniek bent, werkt averechts met teleurgestelde gasten als gevolg. tiP: wees onderscheidend ten opzichte van anderen. let wel: onderscheidend zijn met puur als doel om anders te zijn, is een slechte basis. Uniek zijn, gaat verder dan weer eens iets anders op de menukaart zetten, geopend zijn op maandag of een knallend kleurtje op de muur smeren. In mijn vorige column vertelde ik hoe belangrijk het is om te kiezen voor een doelgroep. De sleutel tot succes is vooral niet te proberen om iedereen van dienst te zijn. Dit is de eerste stap naar het hebben van meer loyale gasten. Nu je weet wie je doelgroep is en wat ze van je willen, weet je ook hoe en wanneer jij in hun levensstijl past. Wat lezen jouw gasten? Wat doen ze in hun vrije tijd? Wie zijn hun vrienden? Welke winkels bezoeken ze? Waar kunnen ze écht niet zonder? En wat zorgt ervoor dat ze kiezen om naar jou toe te komen? Hoe kun je ze verassen? Daar liggen jouw kansen op uniekheid en loyaliteit! tiP: Zorg dat jouw uniekheid perfect past in het leven van je doelgroep, dat het aansluit bij hun behoeftes en dat je ze hiermee positief verrast. Zo word je top-of-the-mind bij je gasten. Diverse horecaondernemers hebben het voordeel van een uniek concept
64
September 2011
al ondervonden. Maar nog teveel ondernemers doen maar wat. Twiner is zo’n vernieuwend horecaconcept dat zich in korte tijd al heeft bewezen. Zij hebben een duidelijke doelgroep voor ogen (nieuwsgierige ondernemers die zich op social-media bevinden en opzoek zijn naar een laagdrempelige, persoonlijke manier van netwerken) en speciaal voor hen hebben ze een bijzonder concept ontwikkeld (een combi van twitter, wine en diner: online reserveer je één van de 12 stoelen aan een tafel in een horecagelegenheid in het land). Het concept is niet alleen vernieuwend, er is ook behoefte aan. De behoeftes van je doelgroep is hetgeen waarop je als ondernemer kunt inspelen. Het zien van mogelijkheden en het pakken van kansen, dat is waar het om gaat. tiP: een goed doordacht concept helpt je nu en in de toekomst bij het maken van keuzes. het is de kapstok van je onderneming waaraan je alle te maken keuzes kunt toetsten De kans is groot dat je nog nooit nagedacht hebt over wat jou uniek maakt. En waar kansen liggen tot verbeteren. Behalve door te luisteren naar je gasten ligt er ook een kans in jou zelf verscholen. Namelijk je passie. Alleen als je je zaak oprecht en met passie runt, ben je instaat dit ook uit te stralen. tiP: Zorg ervoor dat je authentiek bent en blijft. je kunt alleen passie uitstralen als het ook écht je passie is.
‘Alleen als je je zaak oprecht en met passie runt, ben je in staat dit uit te stralen’
Belevingsexpert Monique van de sande helpt (horeca) ondernemers bij het verbeteren van de gastbeleving in hun onderneming, met als doel het aantal loyale klanten te vergroten. Speciaal daarvoor ontwikkelde ze De Belevingsscan die leidt tot de ultieme gastbeleving in jouw onderneming. Belevingswerken laat alles kloppen! Belevingswerken 06-12 92 92 20
tot slot: Succes is geen toeval, maar het gevolg van gemaakte keuzes.
www.belevingswerken.nl www.twitter.com/belevingswerken
Kies voor ‘the perfect serve’ www.frisverdienteenflesje.nl
WWW.FABULOUSSHAKERBOYS.COM 020 320 9512
Geniet, maar drink met mate
32
nummer 31
Nr.
Jaargang 5
jaargang 5
sept
2011 adviesprijs
E 8,50
100% voor de horeca
september 2011 100% voor de horeca
de 9 beste wijnbars van europa www.barlifemagazine.nl
vrijmibo’s
De vrijdagmiddagborrel anno nu
amusement van de bovenste plank Dinnershow-experts on stage
Casper reinders over zijn gouden vingers:
‘Ik werk er keihard voor’