Fam 12 2013

FACTO MAGAZINE

ONAFHANKELIJK VAKBLAD VOOR FACILITY EN INKOOP

WWW.FACTOMAGAZINE.NL

WERKPLEKBEZETTING: METEN IS WETEN

NUMMER 12 DECEMBER 2013

OUTSOURCING FACILITIES BIJ EY

THEMA

FACILITAIRE FLEXIBILITEIT

HET NIEUWE

WERKEN

Uitblinken in mens-en-werk

Bezoek ons op vakbeurs fa cilitair 15 t/m 17 ja nuari 2014 Brabanthallen Den Bosch, HAL 1, standn r. 1.073

CSU investeert in de gezondheid, tevredenheid en ontwikkeling van zijn mensen. Voor deze voortrekkersrol bij het sociaal en duurzaam inzetbaar houden van medewerkers won CSU de MVO Award. Werknemers die goed in hun vel zitten leveren goed werk. Deze mensgerichte aanpak en de focus op schoonmaak zijn de garantie voor uitstekende dienstverlening en langdurige klantrelaties. Proactief, deskundig, betrouwbaar en helemaal afgestemd op uw wensen.

CSU

www.csu.nl

‘CSU. Daar blijf je bij.’

HOEVEEL WEEGT DAT PLAKJE KAAS?

D

COLUMN

e bewoordingen van een van de sprekers tijdens de Facto-middag over prestatie-inkoop op 18 november j.l. waren wat mij betreft glashelder. Facilitair inkoper Willem van den Brink van gemeente Amsterdam omschreef treffend waar tot voor kort de pijnpunten zaten in de samenwerking met een aantal facilitair dienstverleners.

“Er was veel tijd gemoeid met afstemmen, controleren, bewaken en het administreren van de rits facturen die we ontvingen, daarvan hadden we ordners vol. En toen ik iemand met salarisschaal 13 (toch zo'n 5.500 euro bruto per maand!) in het bedrijfsrestaurant in de weer zag met een brievenweger om het gewicht van een plakje kaas te wegen, wist ik: dit moet anders.”

Prestatie-inkoop van facilitaire diensten mag zich verheugen op een toenemende belangstelling. Ik vind dat niet vreemd, want wie de filosofie en methodiek doorgrondt en dat afzet tegen de gevolgen van traditioneel inkopen, ziet de nodige verschillen. Als je omvangrijke bestekken opstelt (of laat opstellen door een externe partij, omdat je er zelf te weinig vanaf weet) met gedetailleerd omschreven eisen, is de kans groot dat je ruis creëert en de inventiviteit van de markt op afstand houdt. Met een beetje pech ben je als opdrachtgever veel tijd kwijt met het oplossen van verschillen van inzicht en het zal niet de eerste keer zijn dat de dienstverlener gepeperde rekeningen stuurt voor afwijkingen. Spreker Jeroen van de Rijt zei het als volgt: “Als je als opdrachtgever alleen minimum-eisen bekendmaakt, gaan de meeste leveranciers in hun aanbiedingen daar net boven zitten. Maar je wil toch het beste dat de markt te bieden heeft?”.

Terug naar Amsterdam. Voor het onderhoud van 3500 deuren en ramen op het stadhuis en het Muziektheater werkte de gemeente eerst met zeven leveranciers die vooral naar elkaar wezen als zaken niet goed liepen. Dat moest anders. De gemeente heeft het werk ruim een jaar geleden op basis van prestatie-inkoop in de markt gezet. De behaalde resultaten liegen er niet om: men is 250 tot 400 uur minder kwijt aan eigen inzet, het aantal leveranciers is teruggebracht naar 1, het aantal facturen is gedaald met 90 procent, het aantal daalde storingen met 20 procent en de klanttevredenheid is gestegen.

“Eigenlijk kochten we vroeger onze eigen ellende in”, sprak Van den Brink tijdens zijn presentatie. Met BVP kan hij nu zeggen dat de gemeente – zéker als het gaat om het onderhoud van de ramen en deuren van het stadhuis en het Muziektheater

MET OMVANGRIJKE BESTEKKEN BLIJFT DE INVENTIVITEIT VAN DE MARKT OP AFSTAND

– zijn eigen succes inkoopt. Voorwaar geen geringe prestatie.

GERARD DESSING HOOFDREDACTEUR (GERARDDESSING@VAKMEDIANET.NL)

3

10

7 07

Nieuws

18

Thuis op het werk In HNW-kantoren speelt de ‘floor

10

host’ een belangrijke rol. Het gaat om

Thema: Het Nieuwe Werken

facility medewerkers die meerdere taken uitvoeren en zowel oog hebben

De facility manager is verantwoordelijk

voor gastvrijheid als kunnen inspelen

voor de manier waarop Het Nieuwe

op onverwachte situaties. Om dat goed

Werken zijn beslag krijgt in organisa-

te kunnen, moeten ze wel opgeleid en

ties. Logisch, want de fysieke veran-

begeleid worden.

deringen zijn groot. Maar in hoeverre verandert het functioneren van de facility manager zelf ook door deze ontwikkeling? En hoe kunnen de FM’er én de (eind)klant hier profijt van hebben?

15

Werkplekbezetting: meten is weten!

Alles begint met een strategie Veel organisaties voeren Het Nieuwe Werken in, maar blijven op een oude manier werken. Daar schieten ze weinig mee op. Wie echter eerst goed nadenkt over strategische onderwerpen, als

In grote flexkantoren willen medewer-

‘positionering’, ‘imago’ en ‘identiteit’, en

kers direct na binnenkomst actuele

HNW daarop laat aansluiten, komt veel

informatie over de werkplekbezetting.

verder.

Het UWV-hoofdkantoor in Amsterdam werkt daarvoor met een geautomatiseerd systeem, dat niet het gebruik van werkplekken registreert, maar simpelweg het aantal mensen telt dat op een verdieping aanwezig is.

4 |

Rising Star Kriz Scheeres: “Het Nieuwe Werken is een onmiskenbare trend”. (p. 49)

22

FA C TO MA G A ZINE

| 12 2013

26

34

30 26

Outsourcing facilities bij EY

Het selectietraject moest in korte

Een kantoor speelt een belangrijke rol voor het imago van organisaties

tijd worden uitgevoerd. Leen van der

p. 40

Het facilitair bedrijf van accountantsen belastingadviesorganisatie EY in Nederland is per 1 juni j.l. overgegaan naar AAFM Facility Management.

34

Beurs Facilitair 2014: een vooruitblik De vakbeurs Facilitair is hĂŠt ontmoetingspunt voor iedereen die met FM en gebouwbeheer te maken heeft. Dit jaar wordt de beurs voor de zestiende keer georganiseerd in de Brabanthallen in ‘s-Hertogenbosch.

Klis (EY) en Ron Dillen (FGB Facility

De beurs heeft dit jaar voor het eerst

Group) blikken terug.

een overkoepelend thema: duurzaamheid.

30

De waarde van facilitaire flexibiliteit

Verder...

Hoe maak ik mijn facilitaire organisa-

03

Column Gerard Dessing

tie flexibel? Dat was de centrale vraag

25

Column Klaas Bakker

tijdens de derde Expertmeeting Zorg van

38

Over inkoop

VFM Facility Experts en Facilicom.

40

Column Het Nieuwe Werken

De bijeenkomst vond eind oktober

43

Recht

plaats in The Colour Kitchen in Utrecht.

44

Contacten en contracten

46

Boeken

46

Agenda

49

Rising Star

50

Colofon/volgend nummer

Coverfoto: HNW bij Vodafone, mede mogelijk gemaakt door OCS Workplaces (www.ocsworkplaces.nl)

5

NEVI maakt je beter in je vak

Professional – NEVI MIL Professional – NEVI 1 Expert – NEVI 2 Manager Purchasing Leadership Programme – NEVI 3

N E V I

O N T W I K K E L T

M E N S E N

Hoe scoren cateraars op fairtrade?

Meeste fraudes door management en bedrijfstop Fraudeurs bij bedrij-

Albron is uitgeroepen tot de cateraar met het meest duurzame en Fairtradeassortiment van Nederland. Directeur van Stichting Max Havelaar, Peter d’Angremond, reikte het Gouden Dienblad uit aan de algemeen directeur van Albron, Teun Verheij (links).

ven zijn voornamelijk werknemers tussen de 36 en 45 jaar die langer dan zes jaar in dienst zijn. Bovendien maakt de fraudeur in het algemeen deel uit van het management

Albron behaalde de hoogste score voor

van de onderneming

duurzaam assortiment, gemeten over alle

en werkt vaak samen

productgroepen. Ook op het gebruik van Fair-

met anderen bij het

tradeproducten scoort de cateraar het beste.

plegen van het mis-

Zo zijn alle bananen en ruim 60 procent van

drijf.

de koffie Fairtrade. Daarnaast heeft Albron de duurzaamheid al deels doorgevoerd voor thee,

Dit blijkt uit inter-

rietsuiker en broodbeleg.

nationaal onderzoek van KPMG Forensic

Compass/Eurest eindigde op de tweede plaats.

naar bijna 600 frau-

OSP Catering werd derde.

degevallen tussen

Het rapport is te vinden op: http://rankabrand.nl/static/duurzaam-assortiment-bedrijfscatering-2013.pdf <

BIJ ALBRON RUIM 60% VAN DE KOFFIE FAIRTRADE

OVERTOOM WORDT MANUTAN

2011 en 2013. EĂŠn op de vier fraudes binnen ondernemingen wordt gepleegd door het hoger management en bijna 30 procent door de top van het bedrijf.

Bij 70 procent van de

Per januari 2014 heeft Overtoom een nieuwe naam: Manutan. Met de naams-

onderzochte fraude-

wijziging wil het bedrijf onderstrepen dat het onderdeel is van een Europees

gevallen werd door

concern met 23 vestigingen in 19 landen.

een aantal mensen samengewerkt. De

Overtoom is leverancier van artikelen voor kantoor, magazijn, werkplaats en

meerderheid van de

buitenterrein. Via catalogi, het contactcenter en de website worden meer dan

fraudes blijkt vooral

40.000 artikelen binnen 24 uur geleverd. Van intern transport & opslag tot

mogelijk te zijn

inrichting en veiligheid. Ook levert Overtoom diensten als complete inrich-

door de gebrekkige

tingen van werkplaats, kantoor, buitenterrein en magazijn. Manutan Group

interne controles

telt ruim 1600 medewerkers en levert 200.000 verschillende artikelen aan

binnen de onderne-

600.000 Europese klanten. <

mingen. <

7

NIEUWS

Kantoorkosten e 10.456,- per fte

behoren, net boven Italië maar goedkoper dan België. > Noorwegen en Turkije vormen de uitzondering in Europa en kennen een kostenstijging van respectievelijk 2 procent voor Noorwegen en 1 procent voor Turkije.

De index is gebaseerd op data afkomstig van

De kantoorkosten dalen in Europa met gemiddeld 3 procent. Nederland kent de grootste kostendaling van Europa met 6 procent ten opzichte van de index 2012. Gemiddeld kost een kantoor in Europa e 9853,- per fte per jaar. Nederland blijft met e 10.456,per fte tot de Europese middenmoot behoren, net boven Italië maar goedkoper dan België.

3400 gebouwen, meer dan 31 miljoen m² en ruim 1,45 miljoen fte en werd ontwikkeld door AOS Studley, specialist in huisvestingsoplossingen. <

Kantoorkosten (in euro) per fte, Europa Dit blijkt uit de Europese Occupiers Cost Index (OCI) 2013, die op 29 oktober door Willem van Ansem van Aos Studley werd gepresenteerd in Rotterdam.

Gemiddelde EU

9853

Ierland

9607

De index geeft inzicht in de internationale kostenverhoudingen van kantoren

Hongarije

4282

Italië

10.143

voor de Europese markt en wordt jaarlijks gepubliceerd.

Litouwen

4594

Nederland

10.456

Roemenië

5011

België

12.368

Portugal

5279

Verenigd

Polen

5309

Koninkrijk

14.378

Letland

5391

Frankrijk

14.478

Tsjechië

5997

Denemarken

14.510

Estland

6130

Luxemburg

15.553

Enkele resultaten uit de Index: > Landen als Portugal, Spanje, Hongarije en Zwitserland volgen Nederland en laten eveneens sterke dalingen zien. > Noorwegen lost Zwitserland af als duurste kantorenland van Europa, met e 18.604,- per fte per jaar.

Turkije

6152

Zweden

16.887

> Gemiddeld kost een kantoor in Europa e 9853,- per fte per jaar.

Spanje

7141

Noorwegen

18.604

> Nederland blijft met e 10.456,- per fte tot de Europese middenmoot

Duitsland

9236

Zwitserland

18.307

Benchmark Awards 2013 voor ASR en Randstad Tijdens het event Benchmark XL in de Rotterdamse Kuip op dinsdag 29 oktober j.l. zijn de Facilitaire Benchmark Awards 2013 uitgereikt aan ASR (Beste Integrale Prestatie) en Randstad (Meest Verbeterde Prestatie).

Tevens genomineerd waren ANWB en Sanoma, LeasePlan en Wageningen UR. De uitreiking van de awards was één van de hoogtepunten van Benchmarkt XL, een event dat voor de tweede keer werd georganiseerd door AOS Studley en NFC Index. Op de foto v.l.n.r. Rinus Vader (NFC Index), Vincent Aloserij (manager huisvesting Randstad), Paul Hartenberg (manager bedrijfsbureau bij ASR) en Willem van Ansem (AOS Studley). <

8 |

FA C TO MA G A ZINE

| 12 2013

VU Law Academy Betrokken op úw competentie

Aan de slag in de praktijk met de

Aanbestedingswet Start in maart 2014: t Leergang aanbestedingsrecht voor inkopers t Leergang aanbestedingsrecht voor juristen Informatie en inschrijven:

www.vula.nl

Unieke CashBack-actie van Miele Professional

Vervang nu uw professionele vaatwasser of huishoudvaatwasser, voor de beste professionele afwasautomaat.

Uitermate geschikt voor zorginstellingen, scholen, kinderdagverblijven, MKB-bedrijven, sportkantines, bedrijfskantines en lunchrooms.

Korte programmatijden; tussen 6 en 23 minuten Twee beladingsniveau‘s Ingebouwde waterontharder

Nu met € 300,extra CashBack-korting*!

Voorbereid op automatische vloeibare zeepdosering Zuinig met water en energie Lange levensduur

* Bij aankoop van een Miele professionele afwasautomaat G 7855 of G 7856.

Geldig van 1 oktober t/m 31 december 2013. Bedrag inclusief BTW.

Voor meer informatie en de actievoorwaarden zie: www.miele-professional.nl/cashback-korting-afwasautomaten

Miele Professional 4130 ED Vianen Telefoon: (0347) 37 88 84

THEMA: HNW

HNW vergt meer dan operationele verantwoordelijkheid

‘FM KAN ENORME STAPPEN MAKEN’

De facility manager is verantwoordelijk voor de manier waarop Het Nieuwe Werken zijn beslag krijgt in organisaties. Logisch, want de fysieke veranderingen zijn groot. Maar in hoeverre verandert het functioneren van de facility manager zelf ook door deze ontwikkeling?

En hoe kunnen de FM’er én de (eind)klant hier profijt van hebben?

DOOR DENNIS MENSINK*

10 |

FA C TO MA G A ZIN E

| 12 2013

“Geen enkel bedrijf zegt: ‘We stappen over naar Het Nieuwe Werken voor de klant’, terwijl het hele bedrijf in dienst zou moeten staan van de klant.” Aan het woord is Gert van den Heuvel, senior consultant bij Twynstra Gudde. Volgens Van den Heuvel verandert het vak van de

‘ER ZIJN NATUURLIJK ORGANISATIES MET BEHOORLIJK ZWARE FACILITAIRE AFDELINGEN ’

facility manager mede dankzij ontwikkelingen als ‘HNW’, maar nog niet snel en ingrijpend

GROTERE INVLOED

genoeg.

Juist omdat de opkomst van thuiswerken, flexibel

“De klant wordt ook nooit betrokken in het

werken en aanpassingen van kantooromgevingen

veranderingsproces. Wat zou hij nou aanraden en

organisaties daadwerkelijk op hun kop zet, is de

wat denkt hij daaraan te hebben?”

invloed van de facility manager groter dan ooit.

Althans, wanneer zij die rol ook daadwerkelijk

Albert de Groot is facility manager bij Fujitsu in

naar volle mogelijkheden invullen. Tot op heden

Maarssen. Hij herkent de opmerkingen van Van

krijgt de facility manager veelal een concrete op-

den Heuvel. “Als facility manager kijk je vooral

dracht, maar volgens Van den Heuvel kan dat ook

naar de manieren waarop je zo efficiënt mogelijk

anders. “Hij krijgt de verkeerde opdracht mee.

gebruik kunt maken van het aantal vierkante me-

Door hem organisatiedoelstellingen mee te geven

ters. Daar ben je in principe veel meer mee bezig

en hem zelf te laten onderzoeken en bedenken

dan met de klant.”

hoe deze resultaten te bereiken.”

FUJITSU Zelf kijkt Fujitsu naar welke groepen worden bediend vanuit het bedrijf. “Marketing heeft bijvoorbeeld een ander soort klanten dan de financiële administratie, die in feite veel meer interne klanten heeft. De grote vraag is: hoe zorg je er nu voor dat er efficiënt gewerkt wordt en de klant de dienstverlening krijgt die hij nodig heeft? Informatie moet eenvoudig elektronisch beschikbaar

‘Het Nieuwe Werken houdt in dat je je medewerkers op basis van vertrouwen eigenlijk overal laat werken’

zijn, anders kan de mobiele werker zijn werk niet doen en krijgt de klant niet de dienstverlening die hij mag verwachten.

De Groot stelt dat het goed mogelijk is de klant echt tegemoet te komen. Hij haalt het voorbeeld aan van Achmea in Apeldoorn, dat voor klanten echt een ontmoetingsplek heeft gecreëerd.

“Ik vind dat zij daarin geslaagd zijn. Bij binnenkomst geef je klanten een goed gevoel en daar is het ook om te doen.”

Volgens De Groot moeten facility managers niet alleen bezig zijn met het kostenaspect. “Hoe beter medewerkers in hun vel zitten en prettig en

Albert de Groot, facility manager bij Fujitsu,

flexibel kunnen werken; hoe beter dat is voor het

Maarssen: “Als facility manager kijk je vooral

bedrijf en zijn klanten. Daar wordt vaak nog te

naar de manier waarop je zo efficiënt mogelijk

weinig over nagedacht. Een gebrek aan middelen

gebruik kunt maken van het aantal vierkante

is geen excuus voor een gebrek aan ideeën.”

meters.”

>>

11

THEMA: HNW

En wat moet de verantwoordelijke voor facility zelf doen? “Hij moet kunnen meedenken in hoe mensen resultaatgericht kunnen werken. Hij moet claimen dat hij naar overall resultaat kan kijken.”

NIEUWE POSITIE Van den Heuvel ziet de facility manager echt een nieuwe positie krijgen binnen bedrijven. “Waren zij eerst een ‘veredelde verhuizer’, tegenwoordig zit er veel meer in voor hem, als hij of zij de geboden ruimte ook pakt.”

De consultant spreekt van een ‘opwaardering’ van het facilitaire vak. “Sommige facility maGert van den Heuvel van Twynstra Gudde ziet

nagers zijn in staat enorme stappen te maken.

door de komst van HNW de facility manager echt

Ze gaan van uitvoerend en operationeel naar

een nieuwe positie krijgen binnen organisaties.

bestuurlijk niveau.”

12 |

FA C TO MA G A ZIN E

| 12 2013

UNIVERSITAIRE SCHOLING Volgens De Groot hebben de carrièrekansen van de facility manager sterk te maken met de grootte van de business waarin hij of zij actief is.

“Er zijn natuurlijk organisaties met behoorlijk zware facilitaire afdelingen. De trend van de afgelopen jaren is dat veel facilitaire afdelingen geoutsourced worden. Daarmee halen ze de expertise in huis van derde partijen. Dat geeft je als facility manager ook de ruimte om minder operationeel en meer met de visie en strategie van de business bezig te zijn.”

De ogenschijnlijke opwaardering van het vak betekent volgens Van den Heuvel overigens niet dat ieder bedrijf nu een universitair geschoolde facility manager moet aannemen, benadrukt hij.

“Het speelveld waar je als facilty manager in opereert leer je niet uit de boeken, echt niet. De politieke belangen zijn groot en daar moet je in

INTEGRALE BENADERING

de praktijk mee om leren gaan.”

Volgens Van den Heuvel wordt de ‘zachte kant’, mens en organisatie, te weinig meegenomen bij

ONTMOETINGSPLEK

transitietrajecten naar HNW. Hij is van mening

“Wij zijn in transitie, zoals dat zo mooi heet”, zegt

dat de veranderende klantvraag vraagt om een

De Groot. “Van een werkvloer met allerlei kamer-

multidisciplinair team. “Je moet talenten in

tjes en hokjes zijn we een paar jaar geleden naar

andere afdelingen zien en benutten om de hele

een omgeving met flexibele ruimten gegaan. Een

organisatie te laten groeien.”

open werkvloer waar onderlinge communicatie makkelijk kan plaatsvinden. We zijn intern in ge-

Dat maakt ook dat het een gezamenlijk resultaat

sprek over de volgende stap: ‘van vaste werkplek

oplevert. “Je ziet veel HNW-trajecten starten bij

naar flexibele ontmoetingsplek’.”

facility, maar het moet gaan om een integrale

Het thuiswerken, wat een belangrijk onderdeel

benadering. De FM’ er kan daarin zijn rol pakken

vormt van de nieuwe manier van werken, is geen

door een team samen te stellen bestaande uit

lastig planningsvraagstuk meer. De hedendaagse

HRM, IT, facility, communicatie, inkoop, finan-

techniek ontsluit bedrijfsapplicaties, ongeacht

ciën en commercie, om zodoende HNW succesvol

de werkplek, en de onderlinge communicatie-

te kunnen realiseren.” ‹‹

middelen zijn legio. “Voor Fujitsu is dat ook makkelijk”, zegt de Groot. “Wij bieden zelf ook oplossingen op dit gebied.” Als zich problemen

*Dennis Mensink is journalist bij Functioneel Wit in Deventer.

voordoen, zie je in de markt vaak dat die te maken hebben met vertrouwen, weet De Groot.

“HNW houdt in dat je je medewerkers op basis van vertrouwen eigenlijk overal laat werken.

Maar hoe doe je dat dan? Managers vinden dat vaak lastig. Zij zijn gewend om op aanwezigheid te managen, maar ze moeten op resultaat gaan sturen.”

VAN KAMERTJES EN HOKJES NAAR EEN OMGEVING MET FLEXIBELE RUIMTEN 13

Want overzicht geeft rust. Het stelt u bovendien in staat om goed te beheren, maar ook om gedegen te bouwen. Als u vanuit rust beslissingen kunt nemen, ziet u de resultaten groeien. De facilitaire oplossingen van Axxerion geven u een uitzonderlijk goed totaalbeeld van uw werkzaamheden. Het systeem is uiterst gebruiksvriendelijk en biedt u een duidelijk overzicht door de heldere dashboards en rapportages en overzichtelijke workflows. Voor kleinere organisaties betekent het de directe beschikking over een totaaloplossing voor gegevens- en procesbeheer. Grote organisaties kunnen eenvoudig informatie en

processen delen met afdelingen, vestigingen, klanten en leveranciers.

Last but not least, door het SaaS-model (Software as a Service) bespaart u kosten omdat de prijs wordt bepaald door het feitelijke gebruik.

Kortom: Het Facility Management Informatie Systeem van Axxerion garandeert overzichtelijkheid. U creĂŤert rust en helpt daarmee uw onderneming vooruit.

Wilt u ook overzicht creĂŤren: Neemt u dan gerust contact met ons op via nummer 026 - 474 2420.

Advancing your business Ressenerbroek 26b - 6666 MR Heteren - T. +31 26 474 2420 - E. verkoop@axxerion.com - www.axxerion.com

THEMA: HNW

METEN IS WETEN! Zijn alle werkplekken bezet?

In grote flexkantoren willen medewerkers direct na binnenkomst actuele informatie over de werkplekbezetting. Het UWV-hoofdkantoor in Amsterdam werkt daarvoor met een geautomatiseerd systeem, dat niet het gebruik van werkplekken registreert, maar simpelweg het aantal mensen telt dat op een verdieping aanwezig is.

DOOR JAN ACHTERBERG, SVEN DEKKER EN WISSE HUMMEL

Bij kantoorconcepten waar een activiteitgerelateerd werkplekconcept is ingevoerd, is de vraag altijd welke werkplekratio aangehouden moet worden (1fte: xx werkplek). Met andere woorden: hoe zorg je ervoor dat er voldoende, maar ook weer niet te veel werkplekken zijn c.q. hoe kun je groei en krimp van de organisatie opvangen?

Nog belangrijker dan de werkplekratio is inzage in de daadwerkelijke bezetting.

Immers, middels efficiĂŤnt gebruik van de beschikbare vierkante meters en werkplekken, kan een organisatie aanzienlijk

>>

besparen op de bedrijfskosten.

15

THEMA: HNW

NOG BELANGRIJKER DAN DE WERKPLEKRATIO IS INZAGE IN DE DAADWERKELIJKE BEZETTING Ook willen met name grotere organi-

> pc’s werden verhuisd waardoor on-

saties medewerkers faciliteren in het

juiste registraties plaatsvonden

vinden van beschikbare werkplekken als ze op kantoor komen.

UWV-HOOFDKANTOOR

bood in discussies over bezetting en benutting van werkplekken.

> voor laptops moesten mensen in het systeem handmatig aangeven op

EIGEN SYSTEEM

welke werkplek zij werkten, iets dat

De zoektocht was dan ook naar een be-

door weinigen werd gedaan.

trouwbaar systeem dat niet afhankelijk

De afgelopen jaren heeft er op het

zou zijn van menselijk handelen. Omdat

hoofdkantoor van UWV in Amster-

Gevolg van bovenstaande pilot was dat

een dergelijk systeem in de markt niet

dam een grootschalige herhuisvesting

de verstrekte managementinformatie

beschikbaar was, werd besloten om

plaatsgevonden. Zo is het ruimtegebruik

onbetrouwbaar was en geen helderheid

samen met de technische dienstverlener

van de organisatie (2900 fte) door implementatie van een activiteitgerelateerd werkplekconcept teruggebracht van 61.000 naar 38.000 m2 vvo, een ruimtebesparing van maar liefst ruim 35 procent.

In de markt zijn meerdere systemen beschikbaar die bezetting en benutting van werkplekken registreren c.q. managementinformatie hierover opleveren.

Nadeel van deze systemen is vaak dat er meestal een menselijke handeling nodig is om het gebruik van een werkplek of ruimte te registreren. Dit vergt nogal wat discipline die in de praktijk vaak moeilijk te realiseren is.

PILOT Bij het UWV-hoofdkantoor is in eerste instantie ook begonnen met een pilot

Vanuit het systeem

waarbij een programma – tijdens het

wordt wekelijks een

opstarten van de PC – exact registreerde

managementrapportage

welke werkplek in gebruik was. In de

gemaakt, met onder

praktijk kwamen er echter problemen

meer de gemiddelde

naar voren:

bezetting over de dag en

> mensen logden niet uit als ze hun

de piekbezetting.

werkplek langdurig niet gebruikten

16 |

FA C T O M AG A ZI NE

| 12 2013

Cofely zelf een systeem te ontwikkelen.

Medewerkers zien dus bij binnenkomst

De metingen wijzen echter uit dat

Tevens werd gekozen voor een andere

in het gebouw op welke verdieping het

de bezetting gemiddeld is en er wél

invalshoek. Natuurlijk lijkt het relevant

druk is of waar het minder druk is en

ruimte is voor expansie.

om inzage te hebben in het gebruik van

kunnen zo hun keuze bepalen waar in

de diverse soorten werkplekken, maar

het gebouw ze die dag willen werken.

wat is het nut hiervan? Op een gemid-

In eerste instantie ontstond bij medewerkers de nodige scepsis,

delde verdieping van het hoofdkantoor

MANAGEMENTRAPPORTAGE

mede vanwege het gevoel dat na de

van UWV zijn ca 100 werkplekken

Daarnaast wordt wekelijks een rap-

gerealiseerde besparingen, het hoofd-

ingericht, er kunnen dus 100 mensen

portage voor het management gemaakt,

kantoor echt vol was. Aangezien het

gelijktijdig werken. Dit aantal is tevens

waarin middels een aantal analyses in-

systeem realtime werkt, zijn diverse

het maximum aantal mensen dat op

zichtelijk gemaakt wordt wat de gemid-

medewerkers tellingen gaan verrich-

een verdieping aanwezig kan zijn, onder

delde bezetting was gedurende de gehele

ten op de afdeling. Zij konden deze

meer ingegeven door arbo-richtlijnen en

dag, gedurende reguliere werktijden en

controleren met de aantallen in het

de capaciteit van de klimaatinstallaties.

wat de piekbezetting was.

systeem. Conclusie: het systeem gaf

Met de implementatie van het nieuwe

exact het aantal aanwezige personen

Hierdoor ontstond het idee dat niet het

werkplekconcept is het UWV van

weer.

inzichtelijk maken van het gebruik van

een werkplekratio van 1,2 naar een

de werkplekken, maar het simpelweg

werkplekratio van 0,8 gegaan. Er

SLOT

tellen van het aantal aanwezige perso-

heerste in eerste aanleg het gevoel dat

Het systeem is een middel om stra-

nen een veel beter inzicht gaf. Immers,

het hoofdkantoor – mede ingegeven

tegisch op huisvesting te sturen. Het

als op een verdieping 70 personen zijn,

door de gerealiseerde ruimtebesparing –

vergemakkelijkt discussies met de di-

is er nog maar capaciteit voor 30 men-

vol was, en dat er geen ruimte meer was

rectie en geeft inzage in het daadwer-

sen, los van het feit of de aanwezigen al-

voor groei.

kelijk gebruik van werkplekken. <<

lemaal gebruikmaken van een werkplek.

SENSOREN Het ontwikkelde systeem maakt gebruik van sensoren (een soort camera’s), opgehangen bij de toegangsdeuren van de verdieping. De sensoren tellen ingaande en uitgaande personen (realtime).

De geavanceerde camerasensor registreert dus simpelweg als mensen voorbijlopen en maakt hierbij onderscheid of iemand een verdieping op komt of juist verlaat.

Op een gemiddelde verdieping bij het UWV-hoofdkantoor zijn ca 100 werkplekken beschikbaar, wij tellen dus het aantal mensen dat op een verdieping aanwezig is, dit wordt realtime op een overzichtsscherm in de entreehal

Jan Achterberg, hoofd

Sven Dekker, eigenaar van

Wisse Hummel, business

gepresenteerd.

huisvesting/facilitair UWV.

Mercator Management.

developer bij Cofely.

17

THEMA: HNW

THUIS OP HET WERK In HNW-kantoren speelt de ‘floor host’ een belangrijke rol. Het gaat om facility medewerkers die meerdere taken uitvoeren en zowel oog hebben voor gastvrijheid als kunnen inspelen op onverwachte situaties. Om dat goed te kunnen, moeten ze wel opgeleid en begeleid worden.

DOOR JOHN HOKKELING

Herman zwerft als accountmanager door het hele

NIET NIEUW MEER

land, werkt thuis of op een van de zeven vesti-

Het Nieuwe Werken is zo nieuw niet meer.

gingen. Vandaag is hij in Utrecht. Als hij uit de

Het raakt ingeburgerd en er zijn vele verschil-

lift stapt kijkt hij om zich heen. Het is druk, alle

lende vormen en invullingen. Het gezamenlijke

plekken zijn bezet en het is rumoerig. Gelukkig heeft hij een concentratieplek gereserveerd om de offerte van vanmorgen uit te werken.

Ruimte 2.41 ligt recht tegenover de

kenmerk is dat medewerkers zelf de regie hebben over waar en wanneer ze hun werk doen. Er is geen vaste werkplek meer. Vandaag werken in Rotterdam, morgen thuis en overmorgen in Zwol-

pantry. Het licht is al aan en op het

le. ICT is de verbinding en maakt het mogelijk.

bureau staat een flesje water met

Als mensen naar kantoor komen doen ze dat heel

een schoon glas. Hij kijkt om zich

gericht, met een doel. Bijvoorbeeld om samen

heen. Zou Suzie vandaag weer dienst

met een collega iets te bespreken, om mensen te

hebben. Want dat is echt iets voor haar.

Ze denkt altijd vooruit. Het is vandaag

ontmoeten, om iets uit te werken of om samen te werken aan een project.

warm en dan zorgt zij ervoor dat iedereen voldoende drinkt.

HNW vraagt veel van de kantooromgeving. Er is veel oog voor inrichting, vormgeving en architec-

Herman gaat aan het werk. Het is een lastige offerte waarover hij goed moet nadenken. Hij staart voor zich uit en ziet vanuit zijn ooghoeken wat er allemaal gebeurt op de

tuur. De ervaring leert dat er minder oog is voor wat het van de facilitair dienstverleners vraagt.

Waar in traditionele kantoren de kantoormedewerkers een vaste club vormen die dagelijks

etage. Rechts valt een beker koffie om, Suzie komt

optrekken en de facilitair dienstverleners ‘tijde-

eraan om het op te ruimen. Ze brengt meteen een

lijk’ te gast zijn, is dit in HNW-kantoren eigen-

nieuwe beker koffie. Later ziet hij Suzie de printer bijvullen en weer later de koffiemachine. Ze ruimt de vaatwasser uit en verwisselt de vuilniszak.

Suzie is echt van alle markten thuis. Ze is een Suzie is echt van alle

manusje van alles maar ook een echte gastvrouw.

markten thuis.

Eigenlijk runt Suzie deze etage.

18 |

FA C TO MA G A ZIN E

| 12 2013

‘ HET EFFECT VAN TAAKINTEGRATIE WORDT VAAK ONDERSCHAT’

Ze houden de werkomgeving netjes, verzorgen de planten, vullen de printer bij, onderhouden de koffiemachine en ga zo maar door. Dit alles met een glimlach en met zichtbaar werkplezier.

Het uitvoeren van zo’n gecombineerde functie is in de praktijk niet zo eenvoudig voor medewerkers. Het is niet dat ze het niet kunnen, maar meestal worden ze er niet optimaal in begeleid. Het effect van taakintegratie wordt vaak onderschat. Het loslaten van een vaste werkvolgorde, het in kunnen spelen op incidenten en het kunnen omgaan met pieken in de werkdruk vragen veel van de facilitair medewerker.

FLOOR HOSTS Vaak wordt medewerkers een training of opleiding aangeboden, gericht op vakmanschap.

Over het algemeen ook nog vrij gefragmenteerd en los van de vertaling naar de praktijk, waardoor het niet beklijft. Om HNW echt succesvol te laten zijn, is het noodzakelijk dat de Floor hosts de ruimte krijgen om in hun functie te groeien. Zo’n host moet dan ook bijgespijkerd worden, niet alleen in het vak dat wordt uitgeoefend maar juist ook in gastheerschap, ondernemerschap en op persoonlijke ontwikkeling.

'Een beker koffie valt om. Facility-host Suzie komt eraan om het op te ruimen.

Een mbo bbl-opleiding is een mooi middel

Ze brengt meteen een nieuwe beker koffie.'

om hiervoor in te zetten. Medewerkers komen hierdoor los van hun oude gedrag en krijgen

lijk omgekeerd: de facilitaire dienstverleners

ruimte voor persoonlijke ontwikkeling. Door

vormen de vaste groep die de gasten ontvangen

de leidinggevende als leermeester in te zetten

en ondersteunen.

groeien ze naar elkaar toe en ontstaat er een team. Medewerkers gaan zich door deze aan-

HNW vraagt om facilitair medewerkers die

dacht en ruimte identificeren met het bedrijf

in staat zijn een prettige sfeer te maken op de

waar waarvoor ze werken.

afdeling, mensen op te merken en welkom te heten en snel kunnen inspelen op situaties.

De vraag is: waarom doen organisaties dit dan zo weinig? Naast onbekendheid en

INTEGRATIE VAN TAKEN

gemakzucht is de aanbestedingsprocedure de

Het sleutelwoord daarbij is taakintegratie.

grootste remmende factor. Binnen de schoon-

Facilitair medewerkers voeren allerlei taken uit.

maakbranche is het al jaren gaande. ‘Waarom

>>

19

THEMA: HNW

zal ik investeren in mijn medewerkers? Als mijn medewerkers goed opgeleid zijn, krijgt een ander bedrijf het contract en profiteert deze van mijn investering omdat de medewerkers dan overgenomen worden.’ Het schiet niet op. Zo blijft de

‘Het uitvoeren van een gecombineerde functie is in de praktijk niet zo eenvoudig’

branche in het verdomhoekje zitten.

FANTASTISCH Het is fantastisch om te zien hoe mensen zich in een tijdsbestek van een jaar kunnen ontwikkelen.

Fantastisch voor de facilitair medewerker, maar ook fantastisch voor de gasten die dagelijks op de afdeling komen en ervaren dat daar iemand werkt die een gevoel van welkom uitstraalt. Iemand die proactief handelt, zorgt dat alles werkt, sfeer

*John Hokkeling is auteur van het

maakt en zorgt dat het fijn is om even ‘thuis’ te

boek Mood Maker en heeft zijn eigen

zijn. Thuis op het werk! ‹‹

bedrijf GUEST (www.guest.nl).

(Advertentie)

20 |

FA C TO MA G A ZIN E

| 12 2013

Be

Klantgerichter werken op uw facilitaire afdeling Ontdek de gebruiksvriendelijke software van TOPdesk

zo va ek n TO 15 Pd t/ es m k 17 op ja de nu va ar kb i. S eu ta rs nd Fa 1. cili 07 ta 1. ir

Met TOPdesk heeft u alles in huis om meldingen, reserveringen en andere taken razendsnel af te handelen. TOPdesk is de enige tool die Facility Management, ICT en HRM perfect integreert. U hoeft alle informatie slechts op ĂŠĂŠn plek te beheren, terwijl elke afdeling zijn eigen veilige werkomgeving behoudt.

de aanmelder registreert vervolgens altijd precies die informatie die u nodig heeft. Met het Planbord verdeelt u eenvoudig taken onder behandelaars. Behandelaars zien op hun beurt deze taken in met TOPdesk Mobile en handelen deze direct af via hun smartphone. Klantgericht werken was nog nooit zo eenvoudig.

Met de Form Designer-module van TOPdesk kunt u zelf formulieren ontwerpen voor aanvragen en meldingen. U stelt gerichte vragen,

Wilt u meer lezen over TOPdesk of u zich gratis voorregistreren voor de vakbeurs Facilitair? Ga naar www.topdesk.nl/facilitair

Facility Management Simplified

THEMA: HNW

ALLES BEGINT MET EEN STRATEGIE

Veel organisaties voeren Het Nieuwe Werken in, maar blijven op een oude manier werken. Daar schieten ze weinig mee op. Wie echter eerst goed nadenkt over strategische onderwerpen, als ‘positionering’, ‘imago’ en ‘identiteit’, en HNW daarop laat aansluiten, komt veel verder.

DOOR ARIEJAN VAN SAANE

22 |

FA C TO MA G A ZIN E

| 12 2013

Veel organisaties zijn vandaag de dag

ten bij de strategie van een organisatie.

bezig met Het Nieuwe Werken. On-

Een strategische herijking is dus essen-

danks veel positieve geluiden zijn er ook

tieel. Om die herijking handen en voeten

regelmatig negatieve signalen over nut

te geven en in te kunnen vullen, moet

en noodzaak van HNW. Het zou een

een intensief proces worden doorlopen.

trend zijn, het zou hogere schoonmaak-

Daarbij moeten alle stakeholders worden

kosten met zich meebrengen of het zou

betrokken en is ‘out of the box’-denken

medewerkers laten vervreemden van de

vereist. Workshops en creatieve sessies

organisatie.

zijn daarvoor een geschikt middel. Vaak zijn de antwoorden op vragen al (verborgen) in de organisatie aanwezig, ze

Waar komen deze negatieve signalen vandaan? Vaak ligt het niet aan HNW

Juist in de huidige tijd is het dus zaak

als werkconcept, maar aan het ontbre-

dat organisaties goed nadenken over

ken van een organisatievisie op HNW.

strategische zaken. Een daarvan is de

SLOT

Dit vraagt om een toelichting.

gewenste positionering: wie willen we

Kortom, organisaties die overstappen op

liggen als het ware voor het oprapen.

zijn als leverancier, als dienstverlener

een HNW-werkconcept, maar toch tra-

BREDE MAATSCHAPPELIJKE

of als werkgever? Welk ‘imago’ of welke

ditioneel blijven denken en steeds terug-

ONTWIKKELING

‘identiteit’ willen we hebben?

vallen op oude, vertrouwde oplossingen,

De wereld verandert in rap tempo. De

maken geen echte verandering door.

hele maatschappij is in transitie. HNW is

KERNVRAGEN

Maar organisaties die HNW tot een

een manier om organisaties en haar men-

Anders gezegd: organisaties moeten voor

strategische keuze maken, komen verder

sen te helpen de transitie te maken. Het

zichzelf het antwoord vinden op een

en zijn beter in staat een echte transitie

is een andere ordening die veel breder

aantal vragen:

door te maken. <<

is dan wat we tegenwoordig onder Het Nieuwe Werken/thuiswerken/resultaat-

1. Wat is onze visie op werken?

gericht werken verstaan. HNW gaat niet

2. Welke mensen zijn daar voor nodig en

alleen over werk. Het gaat over ons hele leven. HNW is geen verschijnsel op de werkvloer, het is een uitvloeisel van een brede, maatschappelijke ontwikkeling.

hoe gaan zij met elkaar om?

3. Waar willen wij als organisatie gevestigd zijn, waar wonen de medewerkers en waar bevinden de klanten zich?

4. En pas op de laatste plaats: hoe

STRATEGISCHE KEUZE

gebruiken we ons kantoor en welke

Wie dit beseft, onderschrijft dan ook het

inrichting hoort daarbij?

uitgangspunt dat HNW een strategische keuze moet zijn. HNW is namelijk het

HOE NU VERDER?

concreet maken van de bedrijfsstrategie

HNW is veel meer dan een project. Het

in een visie op werken en huisvesting.

onderwerp oppakken, uitvoeren en na

Hierbij kijken we vanuit de strategie

implementatie weer snel loslaten, is

naar de organisatie, professie en markt.

geen garantie voor succes. Het moet

Veel bedrijven zijn in deze onzekere

onderdeel zijn van een transitie van de

tijden genoodzaakt de bedrijfsstrategie

organisatie, van het creatieve proces dat

bij te stellen of juist te ontwikkelen. Ze

daarvoor noodzakelijk is.

moeten als het ware blijven roeren in de soep om aanbranden te voorkomen.

Natuurlijk is een geïntegreerde aanpak,

En dan biedt een thema als HNW een

met aandacht voor bricks, bytes & beha-

Ariejan van Saane, sr-projectmanager bij

uitgelezen kans.

vior zinvol, maar het moet wel aanslui-

Procore in Nieuw-Vennep (www.procore.nl)

23

SLIMMERINKOPEN.NL

Bespaar tot 40% op inkoop

LEVERANCIERSBEHEER

BESTELGEDRAG

INTERNE DISTRIBUTIE

FACTURATIE

Het is NU tijd voor efficiency in secundaire inkoop Maak gebruik van de benchmark data* en krijg in 5 minuten inzicht in jouw proces en zie hoeveel procent je kan besparen op slimmerinkopen.nl *De calculator op slimmerinkopen.nl maakt gebruik van de data afkomstig uit de Overhead Benchmark van Berenschot.

Het onderzoek is uitgevoerd onder 1.700 organisaties in 26 sectoren.

slimmerinkopen.nl

Alles voor een efficiĂŤnt inkoopproces

COLUMN

KLAAS BAKKER MANAGER FACILITIES & REAL ESTATE TENNET TSO B.V. (KLAAS.BAKKER@TENNET.NL)

EEN NIEUW CLUBHUIS Tijdens de industriële revolutie hebben we werk voor het eerst op grote schaal geclusterd op één centrale locatie. Dat was destijds nieuw en dus wennen. Mensen moesten naar hun werk, op vaste tijden. Werken werd daarmee gescheiden van de rest van het leven. Na een tijdje wisten we niet beter meer. Inmiddels maken technologie en een andere organisatie van activiteiten mogelijk dat ons werk niet meer zo tijd- en plaatsafhankelijk is. Dat Nieuwe Werken biedt allerlei mogelijkheden.

Maar we moeten er wel weer opnieuw mee leren omgaan.

Natuurlijk is er ook werk dat wel plaats- en tijdgebonden blijft (zoals dat van veel

Hoogspanningsnetbeheerder

FM’ers). Maar ook bij ons zijn medewerkers vaker onderweg, werken ze op

TenneT betrekt deze maand

verschillende vestigingen en kunnen ze als hun werk dat toelaat ook een deel thuis

een nieuw hoofdkantoor in

doen. Daarmee verschuif je deels van de traditionele snelweg, met z’n files, naar de

Arnhem. Programmamanager

digitale snelweg: je werkomgeving is waar je laptop of smartphone is.

Nieuwbouw Klaas Bakker

Tegelijk is het belangrijk dat je elkaar regelmatig blijft ontmoeten, voor informatie-

deelt zijn ervaringen met u.

uitwisseling, sociale contacten, inspiratie, betrokkenheid en het behoud van je organisatiecultuur.

Wij vullen dat in met ons Flex@TenneT-concept. Daarin willen we het werken op kantoor zo aantrekkelijk maken dat mensen er graag naartoe willen. Het moet een ‘clubhuis nieuwe stijl’ worden, dat met gemak de concurrentie aankan met werkplekken elders (andere vestigingen, onderweg of thuis). De uitdaging voor ons als FM’ers is om een ‘second life’-omgeving te creëren die uitdaagt en energie geeft.

De nadruk ligt op stimuleren en vertrouwen, in plaats van op verplichten. Natuurlijk moeten medewerkers wennen aan andere manieren van werken. Denk alleen maar aan ‘clean desk’, georganiseerd en gepland werken, schoonhouden van het kantoor, digitale werkomgeving, enzovoort. Daarbij krijgen ze steun van coaches en coachen ze ook elkaar. Ze leren op de juiste manier feedback geven én accepteren. Zo werk je aan een zelfcorrigerende (organisatie)cultuur, waarin het normaal is dat iedereen zijn verantwoordelijkheid neemt en elkaar durft aan te spreken.

JE WERKOMGEVING IS WAAR JE LAPTOP OF SMARTPHONE IS

Flex@TenneT kent allerlei doelen en subdoelen. Denk aan aantrekkelijk werkgeverschap, duurzaamheid, waar mogelijk kostenbesparing. Het ultieme doel – en daar draagt ons nieuwe ‘clubhuis’ aan bij – is dat onze medewerkers zich aangetrokken voelen tot, betrokken blijven bij, en trots zijn op hun ‘club’ namelijk: TenneT.

25

OUTSOURCING

ALLES EN IEDEREEN, TENZIJ...

Outsourcing Facilities bij EY Nederland

Het facilitair bedrijf van accountants- en belastingadviesorganisatie EY in Nederland is per 1 juni j.l. overgegaan naar AAFM Facility Management. Het selectietraject moest in korte tijd worden uitgevoerd. Leen van der Klis (EY) en Ron Dillen (FGB Facility Group) blikken terug.

DOOR GERARD DESSING

Vlak voor de zomer werd de complete

In dit kader krijgt Leen van der Klis het

facilitaire organisatie van accountants-

verzoek een plan op te stellen om het fa-

en belastingadvieskantoor EY, voorheen:

cilitaire bedrijf – inclusief alle medewer-

Ernst & Young, in Nederland (3900

kers – op korte termijn te outsourcen.

medewerkers, 14 kantoren, 75.000 m )

Gezien het bijzondere van de opdracht

overgedragen aan AAFM, inclusief

besluit Van der Klis externe kennis in te

70 fte. Waarom de keuze voor integrale

huren en vond deze ondersteuning in de

uitbesteding en hoe is het selectietraject

persoon van Ron Dillen van FGB Facility

verlopen? Facto Magazine sprak twee

Group.

2

hoofdrolspelers: Leen van der Klis,

‘Soms moet je een beetje bijten en een conflict durven aangaan’

26 |

FA C TO MA G A ZIN E

| 12 2013

directeur Procurement & Services bij

DRIE SCENARIO’S

EY en Ron Dillen, directeur van FGB

Diverse interne sessies, onderzoeken en

Facility Group.

analyses volgen. Dillen en Van der Klis stellen een businesscase op, waarbij ze

STRATEGISCH BESLUIT

uitgaan van drie uitbestedingsscenario’s.

Het verhaal begint in 2012. Op centraal

Het eerste scenario is het opzetten van

niveau valt bij EY een belangrijk strate-

een kleine eigenbeheerorganisatie en

gisch besluit: de focus moet 100 procent

doorgaan met single sourcing, waar-

op de core business worden gericht, de

bij de medewerkers gefaseerd naar de

bezetting van de stafafdelingen moet

diverse, landelijk werkende dienstverle-

worden teruggebracht en er moet wor-

ners overgaan.

den bespaard.

Het tweede scenario is integrale uitbe-

Links: Leen van der Klis, directeur Procurement & Services bij EY en rechts Ron Dillen, directeur van FGB Facility Group.

steding via de variant ‘maincontracting multiservices’. Daarbij biedt de FMpartij aan de uitbestedende partij de mogelijkheid zich te bemoeien met de onderliggende subcontractors.

En ten derde scenario 3: ‘maincontracting integrated facility management’.

Daarbij gaan alle contracten en medewerkers over naar één partij die de volledige verantwoordelijkheid voor het facilitair management én de facilitaire uitvoering krijgt.

Uit de eerste doorrekeningen blijkt het financiële verschil tussen aan de ene kant scenario 1 en aan de andere kant de scenario’s 2 en 3 niet heel groot. Toch valt het eerste scenario snel af, omdat niet voldaan wordt aan de eis dat alle medewerkers van het facilitair bedrijf op korte termijn overgaan naar een externe dienstverlener.

BEMOEIENIS Het verschil tussen de scenario’s 2 en 3 zit ‘m met name in de bemoeienis die EY als uitbestedende partij nog heeft.

Van der Klis licht toe: “We wilden één partij voor het complete management,

>>

maar toch een bepaalde mate van grip

27

OUTSOURCING

aanbieders horen hoe zij aankeken tegen de risico’s waar EY eventueel tegenaan zou lopen en wat men zou doen om de risico’s zo goed mogelijk af te dekken.”

DRIE SERVICENIVEAUS Voor alle diensten en artikelen worden pakweg 30 SLA’s opgesteld. De uitvraag maakt onderscheid in drie serviceniveaus: goud (voor de top 3 kantoren, zilver (voor de middelgrote kantoren) en brons (voor de kleine kantoren).

Om de selectie gestructureerd te laten verlopen, wordt een scorings- en wegingssysteem uitgedacht. De scoring vindt plaats op vijf hoofdcriteria: de financiële paragraaf inclusief een harde besparingsdoelstelling, goed werkgeverLeen van der Klis (EY):

schap, operational excellence, klantte-

“We wilden één partij voor

vredenheid en innovatie en flexibiliteit.

het complete management, maar toch een bepaalde

AANBIEDINGEN

mate van grip en controle

Als de eerste aanbiedingen op de mat

houden op de keuzes voor

vallen is het even stil, vertelt Van der

de subcontractors.”

Klis. Ze halen niet of nauwelijks de businesscase en roepen veel interpretatie-

en controle houden op de keuzen voor de

overgang van alle medewerkers van de

vragen op.

subcontractors. Dat is voor een zakelijk

facilitaire organisatie en een gegaran-

Het ‘lek’ komt al snel boven: omdat door

dienstverlener als EY van groot belang.

deerde besparing.

de Best Value procedure de aanbieders

Bovendien had ik bij die variant het

de contracten en financiële boeken niet

gevoel een professionele FM-partner

OUTPUT-UITVRAAG

hebben kunnen inzien, zijn mogelijke

binnen te halen, in plaats van een mana-

De uitvraag was zeker niet alledaags,

besparingen op verschillende onderde-

ging leverancier. Het was duidelijk: als

vertelt Ron Dillen terugkijkend. “We

len voorzichtig ingeschat. Ook de open

je – zoals wij – als uitgangspunt hebt: ‘alles en iedereen uitbesteden, tenzij…, uitbesteden met een hoge knip dus, met voldoende grip en controle op de faci-

‘HET WAS EEN ECHTE FOTOFINISH’

litaire uitvoering, dan paste de tweede variant het beste bij ons.”

hebben het selectietraject opgezet op

vragen in deze procedure over aanpak

basis van Best Value Procurement. De

en verbeteringen leveren veel stof tot

Nadat de Raad van Bestuur van EY

vraag aan de aanbieders was vooral om

discussie op. Er volgt een intensieve

besluit voor scenario 2 te gaan, wordt

hun expertise in te brengen. We hadden

vragenronde en volledige boekeninzage,

de uitvraag op papier gezet en rondge-

dus geen technisch-gespecificeerde uit-

waarna nieuwe aanbiedingen worden

stuurd aan zes dienstverleners. Kern-

vraag, maar waren vooral geïnteresseerd

ingediend. Deze liggen allemaal wel rond

woorden daarbij: hoge knip, snelle

in de ‘wat’-vraag. Ook wilden we van de

de businesscase.

28 |

FA C TO MA G A ZIN E

| 12 2013

DEMAND ORGANISATIE KERNGEGEVENS

Bij EY zorgt een kleine demand organi-

Uitbesteding

: facilitair bedrijf EY (Ernst & Young) in Nederland

en de monitoring van het IFM-contract.

Ingangsdatum

: 1 juni 2013

Daarbij speelt een performance manage-

Integrator

: AAFM Facility Management

mentsysteem, opgebouwd rondom de

Soort contract

: Integrated FM

vijf geformuleerde selectiecriteria, een

Looptijd

: 5 jaar

belangrijke rol.

Contractwaarde

: 70 miljoen euro bruto (over 5 jaar)

Kantoren

: 14

Van der Klis geeft toe dat de achter-

BVO

: 75.000 m2

gebleven medewerkers in de demand

Adviseur bij selectie

: FGB Facility Group

organisatie wel moeten wennen aan

satie van 4,5 fte voor het facilitair beleid

hun nieuwe rol. “We hebben nu twee taken: het vertalen van de klantwens naar AAFM en het zicht houden op het contract in de zin van: krijgen we wat is beloofd tegen de prijs die is afgesproken? Dat is iets heel anders dan tactisch-operationeel leidinggeven aan eigen mensen. Soms moet je een beetje bijten en een conflict durven aangaan, dat is wennen. Daarbij is het durven loslaten natuurlijk ook nieuw voor ons, dat merk je regelmatig. Ik denk dat we toch wel een jaar nodig hebben om met elkaar als echte businesspartners samen te werken.”

VAN MAATWERK NAAR CONFECTIE De samenwerking is inmiddels zo’n zes maanden aan de gang en wordt stap voor stap nader ingevuld. De overgang op de werkvloer in de kantoren is vrijwel Ron Dillen (FGB): “Het

geruisloos verlopen, iets waar Van der

selectietraject is opgezet

Klis zeer content mee is.

op basis van Best Value

Op contractniveau zijn er nog wel enkele

Procurement.”

discussiepunten, iets dat in een opstartfase van een nieuwe FM-samenwerking overigens niet ongebruikelijk is.

FOTOFINISH

partij de pre-awardfase in. Na enkele

Van der Klis tot slot: “We komen uit

Nadat toekenning van de scores (2, 4, 6,

onderhandelingsrondes kan het licht

een situatie met ‘supermaatwerk’ en

8 of 10) door een team van zeven men-

definitief op groen en wordt de totaal-

beseffen dat we meer naar ‘confectie’

sen, blijven twee partijen over. “Het was

aanbieder uit Eindhoven geselecteerd

moeten. Maar hoe je dat doet en hoe

een echte fotofinish”, zegt Van der Klis.

als samenwerkingspartner. Met ingang

ver je gaat, daar moeten we de komen-

Uiteindelijk geeft het ‘onderbuikge-

van 1 juni j.l. wordt de overgang geëf-

de periode nog wel enkele gesprekken

voel’ de doorslag: AAFM mag als enige

fectueerd.

over voeren.” <<

29

EXPERTMEETING

De waarde van

FACILITAIRE FLEXIBILITEIT

Hoe maak ik mijn facilitaire organisatie flexibel? Dat was de centrale vraag tijdens de derde Expertmeeting Zorg van VFM Facility Experts en Facilicom. De bijeenkomst vond eind oktober plaats in The Colour Kitchen in Utrecht.

DOOR GERARD DESSING

30 |

FA C TO MA G A ZIN E

| 12 2013

De drie sprekers van de parallelle rondes. V.l.n.r. Joke van der Schoor, Geert van de Laar en Judy Alkema.

kunnen positief denken en voelen, leven

waardoor voedingsassistenten worden

gezond (lichaam en geest zijn ĂŠĂŠn), en

klaargestoomd om meerdere taken uit te

Expertmeeting Zorg,

gaan eerder positieve relaties aan.

voeren, taken die nu nog bij de verple-

een samenwerking van

Betrokken medewerkers vertonen onder

ging liggen. Daarnaast is het aantal

VFM Facility Experts en

meer minder arbeidsverzuim, maken min-

leveranciers gereduceerd van 80 naar 1,

Facilicom.

der fouten, zorgen voor een beter werkkli-

Flexibiliteit. Dat was het thema van de derde

maat met minder veiligheidsincidenten, Na een woord van

zorgen voor een betere klanttevredenheid

welkom door Marc

enzovoort.

van Hagen, de kersverse manager business development zorg van Facilicom, en Ida Beuker,

Na deze uiteenzetting gingen de 50 deelnemers in kleine groepen uiteen voor drie deelsessies.

senior consultant bij VFM, gaf hoogleraar dr. Jan Auke Walburg van het Trimbos Instituut een interessante uiteenzetting over het belang van mentaal krachtige medewerkers.

FACILITAIRE JOINT VENTURE ADRZ: BESTEVAER In sessie 1 besprak Geert van de Laar, directeur facilitaire bedrijven bij Facilicom, de totstandkoming per 1 april j.l. van de joint venture Bestevaer van het

VEERKRACHT EN

Admiraal de Ruyter Ziekenhuis.

BETROKKENHEID

Het ziekenhuis (60%), Facilicom (20%)

Het heeft zin om als organisatie aan-

en Strukton (20%) werken in die joint

dacht te besteden aan onder meer de

venture (waarin ca. 400 faciltitair mede-

veerkracht en de betrokkenheid van me-

werkers zijn opgenomen) nauw samen

dewerkers, want daarmee bereik je veel

om alle facilitaire dienstverlening (soft

positieve effecten, aldus de hoogleraar

en hard services) te realiseren.

positieve psychologie.

Hoogleraar dr. Jan Auke Walburg van het

Zo zijn veerkrachtige mensen in staat

Zaken die veranderd zijn, zijn on-

Trimbos Instituut benadrukte het belang

beter richting te geven aan hun leven,

der meer de entree van ZorgSupprt,

van mentaal krachtige medewerkers.

31

>>

Liever vaker dit gevoel?

JA AR

‘BETROKKEN MEDEWERKERS VERTONEN ONDER MEER MINDER ARBEIDSVERZUIM’’

REGIE Joke van der Schoor, divisiemanager facilitair van GGZ-instelling Parnassia, gaf in sessie 3 een uiteenzetting over het traject dat ze heeft doorlopen om in twee jaar tijd het facilitair bedrijf om te vormen van een klassiek model naar een facilitaire regie-organisatie.

Het gehele traject staat beschreven in Facto Magazine nummer 1/2 van januari/februari 2013 in een interview met Van der Schoor. In dat artikel geeft ze een aantal tips voor collega’s die ook willen groeien naar een regie-organisatie: 1. Laat het transitieplan valideren door een extern bureau, het biedt een extra waarborg dat het plan klopt en het maakt de positie van facilitair sterker in de organisatie 2. Neem de tijd om de transitie goed

Tijdens de pauzes was er ruimte genoeg om te netwerken.

door te voeren. Twee jaar is een goede tijdsperiode om alles rustig uit te leggen,

is het aantal facturen teruggebracht van

de vraag: ‘Hoe kun je langs de lijn van

6000 per jaar naar 12 en zijn er geen

huishouding het welzijn en herstel van

6 contactpersonen meer (op tactisch

cliënten in de klinische zorg bevorde-

3. Zet alles in een plan en doe dat met

niveau) maar 3.

ren’?

elkaar, en blijf communiceren.

wijzigd, daarnaast wordt hard gewerkt

Mede aan de hand van 3 sprookjes

4. Luister naar je mensen. Ze werken

aan een cultuurverandering, waarvoor

(de cliënt staat centraal, facilitair is in

vaak al lang bij de organisatie en weten

hostmanship wordt geïntroduceerd.

control en daar wordt het beter van, en

heel goed hoe zaken werken. Profiteer

De veranderingen moeten leiden tot een

facilitair is een secundair proces) liet ze

daarvan. <<

hogere facilitaire kwaliteit en tegelijk een

zien dat facilitair beslist een waardevolle

besparing van 10 procent op het facilitaire

rol kan spelen in een zorginstelling zoals

jaarbudget van 14 miljoen euro opleveren.

door haar onderzocht, maar dan moeten

te herhalen en uit te voeren.

Ook de managementstructuur is ge-

er wel stappen worden gezet.

DE ROL VAN FACILITAIR BIJ

Enkele van haar uitspraken: ‘Er wordt

WELBEVINDEN VAN CLIËNTEN

veel met lijstjes gewerkt, maar dat hoeft

In sessie 2 deed organisatieadviseur Judy

zeker niet in het belang van de cliënt te

Alkema verslag van haar recente studie

zijn’. En: ‘Er wordt te veel nagedacht voor

naar de samenwerking tussen facilitair

cliënten.’ En: ‘Zorg is niet belangrijker

en de zorg in een GGZ-instelling rondom

dan facilitair.’

33

Nu: fris gewassen katoenen rollen... van 100% biologisch katoen

Met dank van het milieu Er is geen comfortabeler handdroogsysteem dan de katoenen handdoekrol. Die is zacht en hygiĂŤnisch. Elke portie is altijd fris en schoon.

Als de rol op is wordt hij verwisseld, gewassen en daarna nog zoâ&#x20AC;&#x2DC;n tweehonderd keer opnieuw ingezet.

Biologisch katoen Biologisch katoen is een sociaal en ecologisch beter alternatief. Wij nemen onze maatschappelijke verantwoordelijkheid om de vraag naar 100% bio katoen te stimuleren en hiermee een bijdrage te leveren aan een lagere milieudruk en een behoud aan biodiversiteit.

VAK FAC BEUR ILIT S STA AIR 1.05ND 9

CWS is als Nederlandse aanbieder van katoenen handdroogsystemen onderscheiden met het Blaue Engel milieukeurmerk. Voor meer informatie www.nl.cws.com

VAKBEURS

Vakbeurs Facilitair 2014

DEN BOSCH ALS ONTMOETINGSPUNT VOOR FM

De vakbeurs Facilitair is hét ontmoetingspunt voor iedereen die met facilitair management en gebouwbeheer te maken heeft. Dit jaar wordt de beurs voor de zestiende keer georganiseerd in de Brabanthallen in ‘s-Hertogenbosch.

De beurs heeft dit jaar voor het eerst een overkoepelend thema: duurzaamheid. >>

DOOR ALINE DE BRUIN

35

VAKBEURS

Van beursmoeheid is op de vakbeurs Facilitair

Rooijakkers: “Dit jaar hebben we echter gekozen

niet zoveel te merken. “Het is toch wel dé beurs

voor het thema duurzaamheid, omdat we denken

op dit vakgebied. Mensen willen hier aanwezig

dat we daarmee nog een andere stroom bezoekers

zijn”, zegt Ton Rooijakkers, directeur van het

kunnen aantrekken. Duurzaamheid is een hot

HoLaPress Congresbureau. Het bedrijf organi-

item de laatste tijd en we vinden het belangrijk

seert de beurs ieder jaar. De standhouders zijn

daar aandacht aan te schenken.”

met de recessie wel wat lastiger over de streep te trekken. “We merken dat ze de beslissing wat langer uitstellen en zich pas laat aanmelden. Maar dat is sowieso een ontwikkeling van de laatste jaren. We verkopen zelfs tijdens de opbouw nog stands”, aldus Aleike Roos, hoofd beurzen en

Dit jaar is er voor het eerst een overkoepelend thema: duurzaamheid

Het thema komt overal terug. Er vinden lezingen plaats over duurzaamheid. Standhouders worden aangemoedigd om het onderwerp in hun stand naar voren te brengen. Er is een oplaadpunt voor elektrische auto’s en de organisatie stimuleert

evenementen van HoLaPress. “De belangstelling

bezoekers met het openbaar vervoer te komen.

blijft over het algemeen wel stabiel, omdat dit een

In Hal 5 van de Brabanthallen wordt een speciaal

evenement is waar je als bedrijf toch aanwezig

duurzaamheidsplein ingericht.

moet zijn.”

TWEE VLIEGEN IN ÉÉN KLAP DUURZAAMHEID

Naast een uitgebreid en gevarieerd aanbod in

De beurs heeft dit jaar voor het eerst een over-

standhouders, van kantoormeubelverhuur tot

koepelend thema: duurzaamheid. Voorheen is

fietsparkeersystemen en koffie, zijn de netwerkmo-

er nooit een thema aan de beurs gehangen om

gelijkheden belangrijk. “De beurs is niet alleen een

het aanbod zo breed mogelijk te houden. Ton

vakbeurs waar je langs de stands loopt, maar ook

36 |

FA C T O MAG AZ INE

| 12 2013

BEURSINFORMATIE Wanneer

: 15, 16 en 17 januari 2014

Waar

: Brabanthallen, ‘s-Hertogenbosch. Tussen het centraal station van Den Bosch en de Brabanthallen rijdt een pendelbus.

Openingstijden : woensdag en donderdag van 10.00 uur tot 19.00 uur en vrijdag van 10.00 uur tot 17.00 uur.

Voorregistratie is mogelijk op www.vakbeursfacilitair.nl.

KENNISPLAZA EN GUIDED TOURS De vakbeurs Facilitair focust zich dit jaar nog meer op kennisdeling. In samenwerking met Facility Management Nederland wordt een kennisplaza opgezet. “Op die plek worden de hele dag presentaties en rondetafelgesprekken gehouden”, zegt Ton Rooijakkers. Meteen op de eerste dag wordt

VAN KANTOORMEUBELVERHUUR TOT FIETSPARKEERSYSTEMEN EN KOFFIE

de Noviteitenprijs 2014 uitgereikt, de prijs voor de beste noviteit op het vakgebied. De jury maakt op 18 december de vijf genomineerden bekend.

Nieuw dit jaar zijn de guided tours. Bezoekers die geïnteresseerd zijn in een bepaald onderwerp (bijvoorbeeld brandveiligheid of duurzaamheid),

een evenement waar je mensen kunt ontmoeten en

kunnen zich opgeven voor een rondleiding langs

kennis kunt uitwisselen”, zegt Aleike Roos. Omdat

een aantal standhouders die met dit onderwerp te

de beurs zo vroeg in het jaar is, biedt de organisa-

maken hebben. Speciaal voor de bezoekers uit de

tie standhouders de gelegenheid hun nieuwjaarsre-

sectoren van het onderwijs en de zorg zijn er op de

ceptie op de beursvloer te organiseren. Bezoekers

beursvloer de onderdelen Onderwijs Facilitair en

combineren hun beursbezoek dan met relatiebe-

Zorg Facilitair.

heer en kunnen met een bezoek aan de Brabanthallen dus twee vliegen in één klap slaan.

De organisatie streeft naar een bezoekersaantal

Een ontmoetingsplek is ook het facilitair café.

van 24.000. Ton Rooijakkers: “Vorig jaar had-

Het is niet alleen een gelegenheid om iets te eten

den we dat aantal in de voorregistratie al gehaald,

en te drinken; er is ook een internetaansluiting.

maar toen kwamen er door de zware sneeuwval

Elders op de beurs worden specifieke werkplek-

uiteindelijk maar zo’n 18.011 bezoekers. Nu maar

ken met internetaansluiting ingericht om te

hopen dat er dit jaar geen sneeuw valt tijdens de

werken of te vergaderen.

beursdagen.” <<

37

OVER INKOOP

ISOAUDIT EEN RITUELE DANS

Ik had afgelopen week weer eens een ISO-audit. Inkoop stond anderhalf uur op de agenda, dus heb ik de auditors anderhalf uur naar de mond gepraat. En zij naar de mijne.

DOOR MAARTEN ERASMUS

I

k heb stellig de indruk dat er uit zo’n audit nooit echte misstanden boven mogen komen. Het lijkt een ongeschreven regel dat de bevindingen altijd ‘goed’ moeten

zijn, maar wel met een aantal ‘aandachtspunten’, waarop het bedrijf zich kan verbeteren. Op een andere afdeling wel te verstaan. Liefst één waar momenteel geen manager voor is.

HEBBEN WE ECHT EEN AUDITOR NODIG OM OP ONS TE LETTEN?

EYEOPENER Wat ooit begon als een grote sprong voorwaarts is verworden tot een rituele dans. De invoering van ISO-9000 heeft ons gedwongen op te schrijven wat we dagelijks deden. Voor het eerst kregen we door dat we niet zomaar naar ons werk gingen, maar onderdeel waren van een proces.

Maar die eyeopener was dertig jaar geleden! Er

TRANSITIE

zijn vandaag de dag toch geen bedrijven meer

Ik ben inmiddels heel bedreven in het overtui-

die hun eigen werk niet begrijpen? Wat telt is

gend vertellen over de transitie die wij momen-

het certificaat en de garantie dat auditor weer

teel op inkoop doormaken. We werken hard aan

terugkomt.

betere integratie van het inkoopproces en we hebben vooral behoefte aan betere borging.

CIRCUS

Enthousiast (belangrijk!) vertel ik hoe de procedures

Voor wie voeren wij dit dansje op? Hebben we

verouderd raken, maar ook hoe moeilijk het is om

echt die auditor nodig om op ons te letten?

ingesleten gewoonten (ook belangrijk) om te buigen.

Zijn er nog bedrijven die overleven terwijl ze de boel maar laten waaien? Het antwoord

PLAATJE

is ‘wij’. Wij inkopers zijn degenen die in elke

Om de leiding over het gesprek te houden, laat ik

specificatie opnemen dat de leverancier een

altijd een paar PowerPoint-plaatjes zien. Onder-

‘ISO-9001 certificaat of vergelijkbaar kwa-

werp is niet zo belangrijk, als ze maar mooi zijn.

liteitssysteem’ kan overleggen. Dat staat er

De auditor laat zich graag meevoeren in de hoop

voorgedrukt in.

dat hij weer iets meekrijgt dat hij bij de volgende klant kan aanbevelen en heeft ondertussen geen

Inkopers zijn er de oorzaak van dat duizenden be-

tijd om een nieuwe vraag te stellen. Je weet maar

drijven zich elk jaar weer twee weken in de stress

nooit. Gelukkig praten we altijd over de grote lij-

storten, tot de auditor is geweest. Het hele circus is onze schuld; weer een eye-opener.

nen. We streven immers hoge doelen na en in de details kunnen we ons alleen maar verliezen. In

MAARTEN ERASMUS IS

Ik pleit ervoor om het af te schaffen: ‘Inschrijvers

werkelijkheid ken ik die details niet, dus vragen

MANAGING CONSULTANT

zonder ISO-certificering krijgen de voorkeur’.

zou alleen maar gedoe geven.

(WWW.EMERITOR.COM)

38 |

FA C T O MA G A ZINE

| 12 2013

BIJ EMERITOR

Ik voel een non-compliance aankomen…

COLUMN

VASTGOED EEN KOSTENPOST?

HENNY VAN EGMOND

Een tijdje geleden was ik op een bijeenkomst, georganiseerd door het Rotterdamse bureau Innvire, met als prikkelend motto: hedendaagse organisaties zijn pertinent niet

SINDS 2005 ACTIEF OP HET GEBIED VAN

in staat de medewerker van de toekomst te faciliteren.

HET NIEUWE WERKEN. IS PARTNER VAN YOLK (WWW.YOLK.NU)

Op de bijeenkomst waren diverse directeuren vastgoed en facilitair van grote organisaties aanwezig en – tot mijn verbazing – stelde een aantal van hen vastgoed als kostenpost te zien. Een nogal traditionele opvatting in mijn optiek, die ook vaak wordt gehuldigd als het gaat over facilitaire dienstverlening.

Kantoren hebben tal van functies. Ik loop er een paar langs. Een kantoor speelt een belangrijke rol voor het imago van organisaties. Kijk naar het hoofdkantoor van ABN Amro aan de Zuidas. Bij de bouw werd een immense entreehal gebouwd. Bij binnenkomst voelde je je direct nederig. Het signaal: dé bank is belangrijk(er). Onder leiding van Gerrit Zalm heeft de bank de entree inmiddels omgebouwd en wordt het gebruikt als kantoorruimte. Een kantoor kan je identiteit ook schaden. Ik vraag me altijd af wat de gedachte is geweest achter het protserige kantoor van KPMG langs de A9, gebouwd middenin de crisis.

EEN KANTOOR KAN JE IDENTITEIT OOK SCHADEN

Een kantoor kan ook de manier van werken beïnvloeden. We weten allang dat context gedrag creëert. We zien dat ook in succesvolle innovatieve kantoorruimten. Zoals bij Google, waar de toevallige ontmoeting wordt gestimuleerd door potten met snoep op strategische plekken neer te zetten. In Nederlandse kantoren zien we dat snoep vaak wordt vervangen door een betere kwaliteit koffie op sommige plaatsen. Maar ook vitaliteit en gezondheid kunnen worden bevorderd door meer open trappen, gezonder en goedkoper gezond eten in bedrijfsrestaurants en dergelijke. En ook een activiteitgerelateerd ingericht kantoor zorgt ervoor dat medewerkers beter kunnen functioneren en presteren.

Hoe krijg je nu de stelling dat kantoren en facilitaire dienstverlening een kostenpost zijn, omgebogen naar het besef dat het cruciale onderdelen zijn van een goed functionerende organisatie? Daarvoor is maar één manier: vertrek bij de strategie van de organisatie. Wat wil de organisatie bereiken en uitstralen? Welke mensen willen we aantrekken om voor ons te werken? En welke manier van werken willen we stimuleren? Met het antwoord op die vragen zouden directeuren vastgoed en facilitair aan de slag moeten. En hun tijd niet verspillen met de zoveelste discussie om weer ergens een bezuiniging te vinden.

Wanneer maakt u gebruik van interim professionals?

VFM www.VFM.nl 40 |

FA C TO MA G A ZIN E

| 12 2013

We facilitate

u boven het hoofd groeit.

Actiemodel

Wanneer de dagelijkse was u boven het hoofd groeit.

drogen in maar

36 Krachtig en betrouwbaar – dàt zijn de actiemodellen ECO SPEED. Ze zijn ontwikkeld voor het gebruik in bedrijven en instellingen, en wassen tijKrachtig en betrouwbaar – dàt zijn de actiemodellen ECO SPEED. Ze zijn dens hun gehele levensduur maar liefst zes keer zo veel als een gewone ontwikkeld voor het gebruik in bedrijven en instellingen, en wassen tijwasmachine voor huishoudelijk gebruik. En dat met extreem korte wasdens hun gehele levensduur maar liefst zes keer zo veel als een gewone en droogtijden, afmetingen bijzonder gunstig energiewasmachine voorcompacte huishoudelijk gebruik. en En een dat met extreem korte wasverbruik.

Dan is het niet erg als de dagelijkse berg was groter uitvalt ... en droogtijden, compacte afmetingen en een bijzonder gunstig energie-

Nu tot wel

Nu € tot1.029,wel € 1.029,extra extra korting!* verbruik. Dan is het niet erg als de dagelijkse berg was groter uitvalt ...

Lees meer over onze actiemodellen en zorg er nu voor dat u de speciale korting!*

Mielemeer actiekorting ontvangt: www.miele-professional.nl/ecospeed actiekorting ontvangt: www.miele-professional.nl/ecospeed Lees over onze actiemodellen en zorg er nu voor dat u de speciale Of neem voor meer informatie contact op via telefoonnummer: (0347) 37 88 84 Miele actiekorting ontvangt: www.miele-professional.nl/ecospeed

wassen in maar

49 drogen in maar

36

* Beperkte oplage met actiekorting excl. BTW ten opzichte van de vergelijkbare gebruikelijke Miele-modellen * Beperkte oplage met actiekorting excl. BTW ten opzichte van de vergelijkbare gebruikelijke Miele-modellen

PRAKTIJKDAG DINSDAG 17 DECEMBER 2013

Aan de slag met de dynamische RI&E

Krachtig en betrouwbaar – dàt zijn de actiemodellen ECO SPEED. Ze zijn ontwikkeld voor het gebruik in bedrijven en instellingen, en wassen tijdens hun gehele levensduur maar liefst zes keer zo veel als een gewone wasmachine voor huishoudelijk gebruik. En dat met extreem korte wasen droogtijden, compacte afmetingen en eenDE bijzonder gunstig energieEEN DYNAMISCHE RI&E? ONTDEK VOORDELEN! verbruik.

Dan is het niet erg als de dagelijkse berg was groter uitvalt ...de Een dynamische RI&E is altijd actueel, houdt rekening met ontwikkelingsfase waarin uw organisatie zich bevindt én geeft

Lees meer over onze actiemodellen en zorg Ontdek er nu voor datdeze u denieuwe speciale inzicht in verbeteren actiepunten. hoe Miele visie actiekorting ontvangt: www.miele-professional.nl/ecospeed op het uitvoeren en beheren van de RI&E een rol speelt bij

wassen in maar

Nu tot wel € 1.029,extra korting!*

49

een juiste aanpak van veilig en gezond werken.

€100,KORTING

Ga aan de slag met uw eigen praktijksituatie!

* Beperkte oplage met actiekorting excl. BTW ten opzichte van de vergelijkbare gebruikelijke Miele-modellen

• Laat u inspireren door de visies van diverse professionals • Analyseer uw eigen RI&E-praktijk

WORKSHOPS

• Doe ideeën op voor het verbeteren en efficiënter maken van

1. Van moeten naar willen

bestaande procedures • Ontdek uw rol bij het beïnvloeden van gedrags- en cultuurverandering rondom veilig en gezond werken.

voor abonnees en LinkedIn leden

2. Wie is er eigenlijk de baas: de procedure of wijzelf?

3. Van controle naar beheersing

Voor meer informatie en inschrijven ga naar:

www.arbo-online.nl/praktijkdag

RECHT

BROEK

OF ROK?

Een schoonmaakster vermaakt een door haar werkgever verstrekte bedrijfsbroek tot rok. De werkgever is ‘not amused’: hij eist dat zij alsnog een broek draagt omdat de rok niet bij de uitstraling van de organisatie past. De rechter kijkt daar anders tegenaan.

DOOR MR. ING. ROB POORT

E

en vrouw werkt als schoonmaakster bij de BIGA Groep. Deze organisatie begeleidt medewerkers met een afstand tot de arbeidsmarkt

naar passend werk. Naast medewerkers met een zogenaamde SW-indicatie zijn ook reguliere arbeidskrachten in dienst, zoals de schoonmaakster. Volgens de gedragscode moet zij tijdens haar

TOT ROK VERMAAKTE BROEK GEEN REDEN SCHORSING EN LOONSTOP

wordt de vordering tot wedertewerkstelling in de door werkneemster tot rok vermaakte broek toegewezen.

Op grond van het instructierecht (art 7:660 BW) is de werkgever in beginsel gerechtigd voorschriften te geven met betrekking tot onder andere de door het personeel tijdens het werk

werk de verstrekte, gepaste werkkleding dragen.

te dragen kleding. Maar die bevoegdheid wordt

Zij heeft daarvoor enkele polo’s en twee broeken

begrensd door de eisen van redelijkheid. De

gekregen. Eén van deze broeken heeft zij kort

werkneemster kwam vanaf de nazomer 2012

daarop vermaakt tot rok.

in een rok op het werk en werd daar pas medio

In oktober 2012 wordt in een functionerings-

april 2013 over aangesproken. De rok werd in

gesprek niets over het dragen van de rok gezegd.

eerste instantie kennelijk gedoogd. Verder geeft

In april 2013 krijgt zij nogmaals twee broeken

de rok geen reden om aan te nemen dat de door

uitgereikt en wordt kort daarop door haar team-

de werkgever nagestreefde zakelijke, uniforme

leider aangesproken op het dragen van de rok.

en professionele uitstraling van de bedrijfskle-

Later wordt schriftelijk bevestigd, dat zij zich

ding wordt verstoord. De rok is van dezelfde stof

moet houden aan de kledingvoorschriften en dat

en daarmee in dezelfde kleuren van de bedrijfs-

in het pakket geen rok zit.

kleding en voorzien van het bedrijfslogo van

Omdat zij nog steeds de rok blijft dragen volgt

werkgever, dat op dezelfde plaats zit als dat op

na nog enkele gesprekken een schorsing en een

de broek.

loonstop. De werkneemster vordert in kort geding

De vorderingen worden toegewezen, met een

loondoorbetaling en wedertewerkstelling in de

dwangsom voor elke dag die de werkgever in

rok.

gebreke blijft.

OORDEEL KANTONRECHTER

AANTEKENING

De kantonrechter stelt vast, dat de werkneem-

Een schorsing of op non-actiefstellen van een

ster bereid is te werken en dat dit door haar schorsing wordt belemmerd. De schorsing komt

(KANTONRECHTER

werknemer komt op grond van de wet en de

UTRECHT. 10 JULI 2013,

rechtspraak voor rekening van de werkgever, ook

voor rekening van de werkgever en daarmee is de

ECLI:NL:RBMNE:2013:3559)

als de werknemer aanleiding heeft gegeven voor

vordering tot doorbetaling van het loon toewijs-

ROB POORT IS JURIST EN

de schorsing (art. 7:628 lid 1 BW en HR 21 maart

baar, inclusief betaling van de rente. Daarnaast

(WWW.BUREAUPOORT.NL)

VEILIGHEIDSKUNDIGE

2003, LJN AF0175).

43

CONTACTEN EN CONTRACTEN OOK IN DEZE RUBRIEK? MAIL UW KORTE TEKST + JPG-FOTO NAAR GERARDDESSING@VAKMEDIANET.NL

CfPB lanceert nieuwe versies Werkplekspel en Werkplekwijzer Maxime Verhagen, voorzitter van Bou-

gids van 144 pagina’s die zich richt op de

wend Nederland, heeft op dinsdag

fysieke kant van de werkomgeving.

26 november uit handen van directeur Wim Pullen van het Center for People

Meer weten? Kijk op www.cfpb.nl <

and Buildings (CfPB) het eerste exemplaar ontvangen van de vernieuwde

HUMANAGEMENT IN ZEE MET

versies van de Werkplekwijzer en het

PIETER ZEILSTRA

Werkplekspel. De overhandiging vond voor een gezelschap van circa 100

Per 1 december is Pieter Zeilstra ge-

belangstellenden plaats in Delft, in het

start bij Humanagement als facilitair

gebouw van TU Delft dat over ongeveer

interim- en projectmanager.

een jaar de Bouwcampus moet worden. Het Werkplekspel is bedoeld om

In de afgelopen jaren is Zeilstra on-

het gedrag van mensen in een flexibele

der meer werkzaam geweest als af-

werkomgeving bespreekbaar te maken.

delingshoofd Logistiek en coördinator

De Werkplekwijzer is een praktische

Front-Office bij het Albert Schweitzer ziekenhuis.

JELLE VAN DER KLUIT NAAR ISS

Hij heeft veel ervaring met het inrichten en reorganiseren van facilitaire processen en is een allround FM’er

Jelle van der Kluit is per 1 november j.l. als Solutions

met een brede kennis van het facili-

Development Manager aan de slag gegaan bij ISS Facility

taire werkveld. <

Services. Van der Kluit heeft na zijn opleiding in Wageningen (bachelor FM, 2003 en Master FM, 2005) een kleine zes jaar bij Twynstra Gudde gewerkt als adviseur. Daarna stapte hij over naar D&B The Facility Group. In november 2012 ging hij aan de slag in Scheveningen-Haven als consultant bij newDirections. < CATERINGCONTRACT ISS

Cire neemt belang in OMC-Group

EN DELTION COLLEGE Deltion College en ISS Facility Ser-

Cire Facility Group, moederbedrijf

vices hebben een cateringcontract

van onder andere facilitair dienst-

afgesloten voor vier jaar met twee

verlener EW Facility Services, heeft

optiejaren.

een aandelenbelang verworven in

Deltion College is een ROC in Zwolle

technisch beheer- en onderhoudspe-

met 16.000 studenten. ISS verzorgt

cialist OMC-Group. Er vinden geen

niet alleen de catering in het Plaza

wijzigingen plaats in de besturing

restaurant, maar doet meer.

van OMC-Group. Nico van Meijel

De dienstverlener laat studenten

en Frank Kaan gaan samen door als

meewerken in de horeca-outlets en

tweehoofdige directie. De bedrijfs-

laat studenten meedenken over het

naam blijft ongewijzigd. Op de foto v.l.n.r. Frank Kaan (OMC-Group), Henk den Hollan-

assortiment. Daarnaast verzorgt ISS

der (Cire Facility Group) en Nico van Meijel (OMC-Group). <

stages en gastcolleges. <

44 |

FA C T O MAG AZ I NE

| 12 2013

Catering 15 locaties ABN Amro

EMERITOR BREIDT VERDER UIT

Prorest en OSP hebben begin september een nieuw cateringconcept gelanceerd bij 15 locaties van

Inkoopdienstverlener

ABN Amro. Het concept rOsa’s staat

Emeritor breidt verder uit.

voor puur en vers huisgemaakt eten,

Nelleke Flick (managing

eerlijk gemaakt en bij voorkeur bio-

consultant) en Johan

logisch. Kenmerken zijn onder meer

Groot (senior inkoopad-

dat 70 procent van het assortiment

viseur) zijn onlangs in

duurzaam is en dat daarvan een

dienst getreden.

kwart binnen een straal van 162 km

Emeritor heeft dit jaar al

is geproduceerd. Als onderdeel is

30 nieuwe medewerkers

ook een app geïntroduceerd. In de

verwelkomd.

app kan de gast terecht voor infor-

Flick gaat de positie bin-

matie over onder meer de specials van de maand, de prijzen acties en aanbiedingen. <

70 PROCENT VAN HET ASSORTIMENT IS DUURZAAM

nen de Publieke sector uitbouwen.

Groot richt zich op de uitvoering van inkoopverbeterprogramma’s. <

Liftbeheer SPF Beheer naar Innax

DANIËLLE OVERWEG VAN VEBEGO NAAR MASTERKEY

Pensioenuitvoeringsorganisatie

onder andere de laagst

SPF Beheer heeft Innax offici-

mogelijke TCO wordt

eel opdracht verleend om zijn

gewaarborgd. Op de

liftinstallaties te beheren. De

foto: ing. M. Geurtsen

partijen tekenden hiervoor een

(technisch

driejarige overeenkomst. Het

afdeling vermogensbe-

Per 1 november j.l. is

gaat om 171 liftinstallaties.

heer vastgoed) en ing.

Daniëlle Overweg in

P. van Gameren (mana-

dienst getreden als

De samenwerking is vastgelegd

ger Innax gebouwma-

directeur strategie en

in een prestatiecontract, waarin

nagement). <

business development

manager

bij MasterKey. Overweg

VENMANS VOLGT VADER OP ALS VOORZITTER NFC INDEX

stapt over van Vebego.

Zij was verantwoordelijk voor professionalisering

Rinus Vader (op de foto

Vader was sinds de

en groei van diverse

links) treedt na drie

oprichting van de

Vebego-bedrijven. Tevens

termijnen van vier jaar

coöperatie in 2001

is zij medegrondlegger

terug als bestuursvoor-

bestuursvoorzitter.

van Hago Next. <

zitter van NFC Index.

Onder zijn voorzit-

Hij draagt per 1 januari

terschap is NFC

2014 het stokje over aan

Index uitgegroeid

Dave Venmans, hoofd

tot een coöperatie

Facilities bij KPMG Staf-

met meer dan 145

fing en Facility Services.

leden. <

45

BOEKEN | AGENDA

LEIDINGNEMEN

H

Leidingnemen. Met meer resultaat en plezier

ij die betaalt, bepaalt. Een eeuwen oud adagium dat zeker ook geldt in de wereld van de facilitaire professional. De vraag is echter of de opdrachtgever wel over voldoende kennis en deskundigheid kan beschikken om echt goed te sturen. En kan de opdrachtnemer nog wel

volstaan met simpelweg ‘ja-knikken’ als de opdrachtgever een minder goed idee heeft?

samenwerken met je opdrachtgever

De benodigde kennis en ervaring ligt meestal bij de professional. Hierdoor ontstaat

t auteurs: Jan Willem van den Brink & Maarten

een onbalans tussen macht en kennis. De auteurs zijn dan ook op zoek naar manieren

van Os

om te komen tot de beste (project)resultaten door opdrachtgever en opdrachtnemer in samenspraak te laten werken. Hiervoor is het van belang om te komen tot een meer

t uitgever: Academic

horizontale dan verticale relatie.

Service t ISBN: 9789052619316

Voor de opdrachtnemer betekent dat dat hij/zij een minder afhankelijke positie in zal

t prijs: e 17,95

moeten nemen, maar juist het initiatief moet pakken om tot een nauwere samenwerking met de opdrachtgever te komen. Doel hiervan is het opbouwen van de rol van ‘vertrouwd adviseur’.

De auteurs besteden ruim aandacht aan communicatie, de rol van het ego en het

DOOR IAN VAN DER POOL

doorgronden van het werkelijke probleem. Daarnaast bieden ze de professional veel

DOCENT NHTV IN BREDA, EIGENAAR VISIONFM EN

praktische tips om zich te ontwikkelen tot vertrouwd adviseur.

ASSOCIATE PARTNER BIJ CMCOMPANY. HIJ SCHRIJFT BOEKRECENSIES OP PERSOONLIJKE TITEL..

Conclusie: aanrader voor beginnend ondernemer en gevorderde professional.

FACILITAIR 2014

LIGHT+BUILDING

FACTO CONGRES 2014

Datum: 15 t/m 17 januari

Datum: 30 maart tot 4 april 2014

Datum: 17 juni

Locatie: Brabanthallen Den Bosch

Locatie: Frankfurt

Locatie: Ede

Organisator: HolaPress

Organisator: Messe Frankfurt

Organisator: Facto Magazine

GEVEL 2014

13TH EUROPEAN SECURITY

CONGRES OVER HET NIEUWE

Datum: 22 t/m 24 januari

CONFERENCE

WERKEN

Locatie: Rotterdam

Datum: 1 t/m 3 april 2014

Datum: 4 december 2014

Organisator: VNU Exhibitions Europe

Locatie: Den Haag

Locatie: NBC Nieuwegein

Organisator: ASIS

Organisator: Platform www.ohnw.nl

Datum: 5 en 6 februari 2014

WELKOM IN DE ZORG 2014

WORLD WORKPLACE

Locatie: Jaarbeurs Utrecht

Datum: 14 en 15 mei

CONGRESS 2014

Organisator: GVCC/Good!

Locatie: Utrecht

Datum: 16-18 september

Organisator: VHU Exhibitions

Locatie: New Orleans (VS)

LED EXPO

FACILITAIR CONTACT

Organisator: IFMA

Datum: 12 maart 2014

ALV FMN

Locatie: Amsterdam

Datum: 5 juni 2014

Organisator: BrancheContact

Locatie: Amsterdam RAI (Provada)

agenda

Organisator: FMN

46 |

FA C T O MA G AZ I NE

| 12 2013

PRODUCTEN EN DIENSTEN

Bedrijfscatering

Facilitaire diensten

Glas- en gevelreiniging

WWW.DOLMANS.COM SCHOON MAAKT BLIJ t 088 - 365 62 00 e info@dolmans.com

SAB Catering B.V. Postbus 59, 1160 AB Zwanenburg T 020 4079200 - E info@sabcatering.nl www.sabcatering.nl

Sanitaire dienstverlening

Sanitaire dienstverlening

Schoonmaakorganisatie

BESPAREN OP SANITAIRE HYGIËNE? Postbus 417, 5400 AK Uden T 0413 285 111 F 0413 251 455 cleaning@csu.nl www.csucleaning.nl

CWS Nederland B.V. | De Beverspijken 16, 5221 ED ‘s-Hertogenbosch | T 073 6 338 338 | E: info.nl@cws.com

www.serving-nature.nl

Graag ontvang ik meer informatie over de plaatsingsmogelijkheden in het producten-/dienstenregister van Facto Magazine!

Ingevulde coupon kunt u sturen naar: Vakmedianet - Michel Lases - michellases@vakmedianet.nl of

06 528 672 56

Organisatie:

Naam

M/V

Postbus

PC/Plaats

Tel.:

E-mail:

Aan de slag met een moderne werkstijl

MASTERCLASS

OVER HET NIEUWE WERKEN

Start 6 maart 2014

OOK INTERESSANT VOOR U:

Maak op verschillende inspirerende locaties kennis met Het Nieuwe Werken en leer van gerealiseerde en succesvolle projecten.

5-daagse Masterclass waarbij alle aspecten van het nieuwe werken aan bod komen: de fysieke omgeving, de ICT-wereld, de gevolgen op het gebied van cultuur en leiderschap.

Alle dagen zijn volgens een vast stramien opgebouwd. Na een inleiding van één of meer experts over het thema gaat u concreet aan de slag. De masterclass wordt steeds op een inspirerende locatie gegeven. Op die manier maakt u ook werkelijk kennis met gerealiseerde en succesvolle projecten.

RGB: Blauw: R74/G150/B205 Groen: R199/G214/B205 Oranje: R235/G107/B74 CMYK: Blauw: c70/m30 Groen: c30/y70 Oranje: m70/y70

LEIDINGGEVEN

AAN DE NIEUWE WERKERS

27 maart of 6 november 2014 De drie kritische succesfactoren voor HNW en hoe u, als leidinggevende, hiermee concreet aan de slag gaat!

Bekijk het complete programma en schrijf u in:

www.ohnw.nl/opleidingen over Het

Nieuwe Werken

Koffie en thee

Minispecial van Facto Magazine, Management Support Magazine en Zorginstellingen| December 2013

KOFFIE- EN THEEWEETJES NEDERLANDER ENTHOUSIASTE KOFFIEDRINKER

50 DOLLAR PER KOPJE

De Nederlander dronk in 2012 gemiddeld 150 liter koffie en 90 liter thee. Dat zijn ruim drie kopjes koffie en twee kopjes thee per hoofd van de bevolking per dag. Koffie en thee staan (samen met water) zelfs in de top drie van de meest gedronken dranken in ons land. Koffie is met 27 procent van de dagelijkse vochtinname zelfs de meest gedronken drank in Nederland.

Het is dan ook niet gek dat Nederlanders wereldwijd tot de groep ‘enthousiaste koffiedrinkers’ behoren. Alleen de Scandinaviërs, Oostenrijkers en Zwitsers blijven nog voor.

Wil je een exclusieve koffie proeven van de bijzondere koffieboon Black Ivory uit Noord-Thailand? Dan moet je diep in de buidel tasten: voor één kilo betaal je bijna 1100 dollar, omgerekend zo’n 50 dollar per kopje. Waarom zo duur?

Welnu, de bijzondere kof-

THEETRENDS Ook binnen de theeconsumptie gaan Nederlanders steeds meer variëren tussen het brede aanbod van zowel soorten thee als de manier waarop de thee wordt gezet. (Losse thee of voorverpakt in eenkops- of meerkopszakjes). Ondanks dat zwarte thee nog steeds het merendeel van de markt beslaat, maken groene thee en tal van kruidenmelanges een sterke opmars.

fieboon wordt gemaakt van... de uitwerpselen van olifanten! Zij eten koffiebessen, poepen de pitten uit en dan is het een kwestie van (met de hand!) drollen verzamelen en de pitten eruit halen. En dan goed wassen natuurlijk. Daarna kan het brandingsproces beginnen.

KOFFIE EN THEE NIET VOCHTAFDRIJVEND Volgens nieuwe inzichten blijkt koffie, net als thee, volledig te passen in een verantwoord en gevarieerd voedingspatroon en een gezonde leefstijl. Zo leveren beide dranken een belangrijke bijdrage aan de vochtbalans. Dat koffie en thee vochtafdrijvend zouden werken is een hardnekkig misverstand dat door wetenschappelijk onderzoek wordt weerlegd. Bovendien leveren zowel koffie als thee, mits gedronken zonder suiker en/ of melk, geen calorieën.

THEETUIN Thee wordt geteeld op plantages of in theetuinen die meestal op een berghelling liggen. Hoe hoger de tuin, des te beter de kwaliteit van de thee. De theeblaadjes groeien er langzamer, wat bijdraagt aan een hogere kwaliteit.

M in i sp e c ia l Ko ffi e en thee | december 2013

2

Bro n: Ke nni sce ntr um Ko ffi e e n G ezon d h eid

KOFFIE- EN THEEWEETJES DUURZAME KOFFIEBEKER

Is jouw organisatie bezig met duurzaam ondernemen?

Denk dan ook eens aan een terugkomend proces in ieder bedrijf: het koffiedrinken! Dit kost dagelijks grote hoeveelheden wegwerpbekers. Of afwasmiddel en water. Dat kan ook anders. Cup2paper is een duurzame wegwerpbeker. De bekers zijn gemaakt van karton en voorzien van een milieuvriendelijke, biologische coating. Het papier van de bekers is 100 procent recyclebaar. Daarnaast wordt de CO2-uitstoot die vrijkomt bij de productie en het transport van de bekers, volledig gecompenseerd. De milieubelasting is zodoende maar liefst 76 procent lager dan van plastic bekers die bij het restafval gaan, en 65 procent minder dan papieren bekers met een plastic coating. Daarnaast stimuleert het design hergebruik: op de beker kun je je naam zetten en aangeven hoe je je koffie of thee drinkt.

Kijk voor meer informatie op: www.cup2paper.nl.

OFFICECONCEPTEN; VOOR ELK WAT WILS

APPELTJE IN JE KOFFIE

Altijd al eens zelf een mooi figuur – latte art – in het melkschuim van je cappuccino willen maken net als een echte barista? Het vereist flink wat oefening én aandacht. Maar dan heb je ook iets: van appeltje tot hart en rosetta. Een appeltje is het makkelijkst en maak je zo: schenk de melk bij de rand door de crèmelaag van hoog naar laag, blijf in het midden van de appel schenken tot de figuur af is.

Branderij en groothandel Hesselink is een familiebedrijf en levert al 125 jaar koffie en koffiemachines aan bedrijven en horeca. Inkoop en branden voeren ze zelf uit. Inmiddels biedt het bedrijf ook ‘officeconcepten’ aan: machines voor bedrijven van 15 tot 25 personen, 25 tot 50 personen en 50 tot 75 personen. De machines zijn eenvoudig te bedienen, dus je maakt met één druk op de knop elke koffiespecialiteit: espresso, café crème, cappuccino en koffie verkeerd. Je kunt een machine zelfs een week proberen. Van mild tot robuust, pittig of fruitig; ook de keuze in koffiesoorten is groot. Kwestie van uitproberen dan maar!

THEE BEWAREN Thee kan slecht tegen licht en vocht, bewaar daarom de thee altijd op een droge, koele plaats in een goed sluitend blik. Thee blijft dan ongeveer een jaar houdbaar.

Verder heeft thee de eigenschap om makkelijk geuren en smaken uit de omgeving aan te nemen. Bewaar daarom iedere thee apart, om geuroverdracht te voorkomen.

SMAAK VAN BONEN Koffiebonen hebben, net als wijn of bier, ‘karakter’. Hoe komen ze aan die specifieke smaak? Dat komt door het brandingsproces: daar ontstaan het aroma, smaak, geur en kleur.

Tijdens dit proces loopt de temperatuur langzaam op naar 200 graden. Afhankelijk van de brandingsgraad ontstaan er verschillende smaken. Bij een lichtere koffiebranding krijg je een meer zoetige, lichte smaak en bij zwaardere branding krijg je meer bittere smaken. Hoe langer de bonen worden gebrand, hoe donkerder de bonen en hoe sterker de smaak.

Mi ni spe c i a l Ko ffi e e n the e | d ecem b er 2 0 1 3

3

Co

Ke n G ra

Koffie is verwennerij B A K K I E T R O O S T 2. 0 Een van de grootste kantoorergernissen: vieze koffie uit de automaat... Is het bakkie troost echt ondrinkbaar? En wat zijn de trends op het gebied van koffie en thee op kantoor? Wij voelden koffiekenner Jeroen Veldkamp van Coffeelab op een vroege maandagochtend aan de tand.

E

en bartender bracht hem zijn liefde voor koffie bij. In 2002 werd hij de eerste baristakampioen ooit. Ook deed hij mee aan de wereldkampioenschappen. Hij werkte jaren bij Douwe Egberts in verschillende functies. Inmiddels is hij kenner van de wereld van de warme dranken en richtte in 2011 Coffeelab op. Nu organiseert hij inspiratie-trend-tours: een dag op de fiets door een stad waarbij je veel locaties aandoet, de laatste koffie- en theetrends leert kennen en waar ‘ruiken, voelen, proeven’ centraal staan. Aangenaam: Jeroen Veldkamp.

Hoe drink je zelf je koffie?

“O, dat ligt helemaal aan het tijdstip, op dit moment in de auto drink ik ‘filterkoffie 2.0’. Ik heb net thuis de bonen vers gemalen en er met de hand kokend water op geschonken. Zo maak je slow coffee; en dat is lekkerder dan gewone filterkoffie. De bonen zijn een grand cru uit Kenia en zijn licht gebrand waardoor de fruittonen duidelijk te proeven zijn. Als ik later vanochtend zin krijg in iets stevigers, haal ik dat in bijvoorbeeld een koffiezaak of bij een van mijn favoriete tankstations waar ik weet dat de machines schoon zijn en waar ze goede bonen gebruiken. Ga ik op bezoek in een bedrijf, dan moet ik soms genoegen nemen met instantkoffie.

Daar word ik niet zo blij van, maar ik probeer positief te zijn.”

Wat betekent koffie op kantoor?

“Het is simpel: als de koffie goed is, voel je je beter. Je zit beter in je vel, je voelt je comfortabel en presteert beter. Koffie is heel belangrijk voor een goed gevoel. ”

Welke trends zie je?

Jeroen Veldkamp: “Door een goede koffie te drinken ervaar je – in welke omgeving je je ook bevindt – een geluksmomentje.”

M in i sp e c ia l Ko ffi e en thee | december 2013

4

“Instantkoffie is wel aan het verdwijnen. Iedereen zet thuis koffie op zijn eigen manier: Senseo, Nespresso... Je kunt je koffie daar volledig zelf bepalen. De meeste uren van de dag ben je echter

Co

jeb op kantoor en ook het verwachtingspatroon dáár is veranderd. Je wilt iets drinken dat bij je lifestyle past. Bijvoorbeeld een crèmelaagje op je koffie en bij voorkeur vers gemalen. Mensen willen hóren dat de bonen vers gemalen worden, en ze willen keuze hebben: cappuccino, latte machiato, lungo...

Een paar jaar geleden was het prima om een ‘gewoon’ bakkie koffie te krijgen. Nu liggen de verwachtingen veel hoger. Dit is logisch als je naar de algemene trend kijkt die erachter zit: als consument kun je zaken naar je eigen hand zetten. Dat geldt ook voor telefoonabonnementen en verzekeringen. Daar zijn we inmiddels aan gewend. Had je vroeger vaste belbundels, nu heb je volledige controle over je abonnement. Je hoeft geen smsbundel, maar je wilt wél meer dataverkeer. Dit geldt ook voor verzekeringen: je stelt vandaag de dag je eigen pakket samen. Je modelleert naar eigen behoefte. Dús wil je ook zelf bepalen waar en hoe en wat voor koffie je drinkt.”

Komt dat ook omdat we individualistischer zijn geworden?

“Ja, zeker. Vroeger was de koffievoorziening simpel: je had filterkoffie en zette een volle pot, niet alleen voor jezelf, maar ook voor anderen. Toen kwam Senseo op de proppen met een nieuw concept: per kopje zetten. Dit betekende enorme luxe: koffie met een crèmelaagje voor jezelf. Dit doet het nog steeds heel goed. Intussen zijn veel mensen toe aan een volgende stap: Nespresso. Al een hele tijd is er de trend van indulgence: verwennerij. Je ‘verdient’ een goede kop zwarte koffie, of cappuccino of espresso ná of juist voor of tijdens het werk.

Je stelt een eigen kop koffie samen, de manier waarop je het het lekkerst vindt. Het is een verwenmoment voor jezelf.”

Wat zijn de beste koffiemachines op kantoor?

“Ik weet dat Douwe Egberts bezig is met de allerbeste machines op kantoor te krijgen. En dat mensen een sympathiek bedrag willen betalen voor een beter product. Kwaliteit is in koffie superbelangrijk.

Koffie van de allerbeste gebrande koffiebonen, vers gemalen en à la minute een overheerlijke verse kop koffie.” Door zo’n goede koffie te drinken ervaar je – in welke omgeving je je ook bevindt – een geluksmomentje.”

Wat zijn de trends op het gebied van thee?

“Wat ik spot in de horeca is vooral verse losse thee.

Niet zozeer meer de aardbei- en stroopwafelsmaken. Maar juist: ‘thee in sferen’. Beter gezegd: ‘themathee’. Ochtendsferen, middagthee, thee om

Gr

Coffeelab

iK

Opgericht in 2011. Onafhankelijk platform over koffie dat inspireert, kennis deelt, organiseert, presenteert en motiveert.

PR TA TE

actief te worden. Hier gaat ook luxe van uit. En bewuster bezig zijn. Je wilt jezelf verwennen, maar ook een bewuste keuze maken en aan je gezondheid denken.”

Do wo pla he

Hoe zit het met de fabels over vochthuishouding en koffie en thee?

“Het is inderdaad een fabel dat koffie en thee slecht zijn voor je vochthuishouding. Koffie is niet vochtafdrijvend. De reden waarom die fabel zo hardnekkig is, is wel begrijpelijk. Als je een sterke, strakke espresso drinkt, krijg je een droge mond. Dat komt omdat zo’n bak met weinig water wordt gezet. Daarom drinken veel Italianen een glas water voordat ze een espresso drinken. Italianen eten met veel smaken. Na het eten drinken ze een glas water om hun mond te spoelen en de koffie beter te proeven.”

Ke Is

Is Ke

zie

W

Nu we het toch over Italianen hebben? Mag je écht geen cappuccino na het eten?

Jero gel

+ sw

“Tja, dat is wel de etiquette van de Italianen. Na het eten zou je moeten genieten van de echte, onvervalste en delicate koffiesmaak, zonder wolken melk. Maar in Italië schenken ze je na twaalf uur ‘s middags echt nog wel een cappuccino hoor!”

Hoe zie jij de toekomst op het gebied van koffie en thee?

“Ik verwacht meer koffieunits: een keuken waar iedereen zijn eigen koffie maakt. Verwenkoffie met bijvoorbeeld een beetje siroop of toefje slagroom. De andere kant van de medaille is juist dat het gezellig is om samen koffie te drinken. Het is een moment dat je mensen spreekt bij de koffiemachine de laatste roddels doorneemt, je weekend, de voetbal of wat je op de radio of de tv hoorde.

Wat ik ook veel zie is dat mensen met hun laptop naar een koffietent gaan en dan aanschuiven aan de ‘stamtafel’: de community table. Je kiest je koffie, zet ‘m helemaal naar je eigen hand door te kiezen uit de vele mogelijkheden van decafé, volle melk, suiker, siroop, slagroom, maar die drink je dan wel samen op. Het betekent gemeenschapszin, iets samen delen. Dat dan weer wel.” ● Door Vera Bot hoofdredacteur Management Support Magazine Mi ni spe c i a l Ko ffi e e n the e | d ecem b er 2 0 1 3

5

Koffie en thee over de grens Je zult het niet echt verwachten maar ook het drinken van een kopje koffie of thee is sterk vervlochten met de eigen cultuur. Er zijn allerlei lokale conventies over wat en wanneer je iets drinkt.

Een bloemlezing.

N

ederland heeft een grote rol gespeeld in de verspreiding van koffie. Koffieboompjes werden behandeld alsof het nucleaire kennis betrof. Zo is een boompje dat vanuit de Amsterdamse Hortus aan de Franse Koning werd gegeven de moederboom geworden voor veel van de huidige Zuid-Amerikaanse koffieproductie.

De wereldwijde koffiehandel is trouwens goed voor jaarlijks meer dan vijftig miljard dollar. Die omzet wordt slechts door een ander bruin goedje overtroffen, namelijk... aardolie.

Frans bakkie Koffie is in Nederland steevast verbonden met zakelijke gesprekken. Wij zijn nog niet goed en wel binnen, of er wordt al een ‘bakkie’ geschonken, doorgaans in een plastic of kartonnen bekertje.

Ik zat eens in Frankrijk met een opdrachtgever, om diens onderhandeling te begeleiden, en hij mopperde dat het niet echt goed ging, want: ‘Ze hadden nog geeneens koffie aangeboden’. Toen zijn cafeïnegebrek zulke vormen aannam dat hij er

M in i sp e c ia l Ko ffi e en thee | december 2013

6

maar eens om ging vragen, stuurde de Franse handelspartner uiteindelijk het secretariaat erop uit om koffie in het café aan de overkant te halen. Het werd een ‘petit café’, een piepklein kopje. Reactie van mijn landgenoot: “Hm, wat een klein bakkie, en het is nog koud ook, nee dat wordt allemaal niks zo...”

Italiaanse cappucio Nederlanders houden van melk, ook in hun koffie.

Nou, niet in het land aan de andere zijde van de Alpen. Daar bestel je echt geen ‘cappuccio’ meer na een uur of elf ’s ochtends. Je ziet de bediening dan ook denken: “Dat moet wel een Duitser zijn, die daar na het avondeten nog om vraagt”. (‘Cappuccio’ is trouwens geen typefout. Het achtervoegsel ‘(n)ino’ is namelijk een verkleinwoord.)

Turkse koffie In Istanboel, de oude, bruisende wereldstad, krijgen we in kleine sierlijke kopjes een zogenaamde ‘Türk kahvesi’ ofwel Turkse koffie voorgeschoteld.

Co

OP Deze wordt filterloos gezet met kort gebrande, zeer fijn gemalen koffiebonen. Het kopje bevat zodoende een aardige hoeveelheid koffiedik, en het is daarom zaak de laatste slokjes heel voorzichtig te nemen. In gezelschap ontspint zich dan soms een schier oneindige koffieceremonie, waar de toekomst van de aanwezigen wordt besproken, aan de hand van de achtergebleven koffieprutpatronen.

Thee is big business Aziaten zijn over het algemeen fervente theedrinkers. In steeds meer landen schijnt het hip te zijn om in Starbucks af te spreken, maar liever zouden ze gewoon thee drinken, is mij toevertrouwd. Overigens zie je daar zelden fruitsmaakjes of suiker op tafel staan. Thee is serious business dames en heren. Het is veelal een traditie van enkele duizenden jaren.

In Japan is het groene thee of thee met gepofte rijst waar het om draait. Je kunt geen bar of restaurant binnengaan of je krijgt meteen water en groene thee van het huis voorgezet. Bij mensen thuis wordt soms een vermogen aan een zakje theebladeren uitgegeven. Toegegeven, het smaakt dan

Mi

ook echt veel beter dan wat ik thuis met een theezakje maak. Ook in China is thee serveren een klus.

Beeldschone potjes van klei, die je vooral niet mag wassen, want dat beïnvloedt de smaak te veel. Er zijn houten bladen met een ingenieuze lekbak waar je heet water in kunt gieten om de kopjes voor te verwarmen. Ook kun je er geperste theebladeren ‘op jaar’ kopen, een beetje zoals wij wijn of whisky aanschaffen. Zoals ik al zei: thee is big business...

Ve luk

Ve

Mo He we Ke

Teh Tarik

Ke

Dat brengt me bij Kuala Lumpur, Maleisië. Ik geef daar na Nieuwjaar vaak een cursus en dan valt me op dat als ik iets gedaan wil krijgen van mensen, ik eerst samen een ‘Teh Tarik’ moet gaan drinken.

Dan moet je vooral niet over zaken praten, maar juist de relatie voorop zetten. De ‘Teh Tarik’ thee is overigens een melange van thee, melk en gecondenseerde melk. In Maleisische cafetaria zie ik soms ook ‘Kopi’, dat vind ik zo ingenieus en simpel tegelijkertijd: een theezakje met gemalen koffie! ●

ind

en ma

Ka Ke

Ne

Door Sander Schroevers, gastspreker en schrijver over internationale communicatie.

Sfeervolle feestmaanden - gratis feestzaal

Mi ni spe c i a l Ko ffi e e n the e | d ecem b er 2 0 1 3

7

el e n io s s e f o r P Lipton

e e h t e . t n t e m s o i u j m De k l gebruik e l e n e o i ers s r s . voovoor profe Speciaal

Handige verpakking De Lipton Professioneel range is speciaal ontwikkeld om de juiste thee te bieden voor elke stemming of moment.

ENERGISE REFRESH BALANCE RELAX

100% composteerbaar.

Lipton streeft naar verantwoorde theeproductie via Rainforest Allianceâ&#x201E;˘.

Elke envelop is lucht & waterdicht afgesloten, 4 keer beter bewaard dan met een papieren envelop.

Unilever Food Solutions, Postbus 1250, 3000 BG Rotterdam Service Center 010-4394308 - info@unileverfoodsolutions.nl www.liptonsolutions.nl

RISING STAR

KRIZ SCHEERES LEEFTIJD: 25 OPLEIDING: FM, NHTV (2010, CUM LAUDE) Ik ben: facilitair beheerder bij Eurest Services. Ook ben ik actief in de internationale commissie van FMN.

Mijn werk bestaat uit: het voeren van voortgangsgesprekken met de opdrachtgever en het aansturen van de schoonmaak- en cateringmedewerkers om samen met hen de afgesproken kwaliteit te behalen.

Belangrijkste inkoop/FM-trend? Natuurlijk is er veel aandacht voor bezuinigen en daarnaast is Het Nieuwe Werken een onmiskenbare trend. Verder denk ik dat we nog veel meer uit het partnership met onze leveranciers kunnen halen.

Over 5 jaar ben ik: dat weet ik niet precies. Ik wil blijven groeien in deze branche en uitdaging in mijn werk houden/zoeken, dus wie weet waar ik over vijf jaar sta.

Grootste verbazing tot nu toe? Dat we allemaal Fairtrade producten kopen, maar dat – als het bijvoorbeeld gaat om uitbesteding van schoonmaak – het begrip ‘fair’ meer op de achtergrond staat.

Grootste succes tot nu toe? In 2010 won ik de Award voor European Facility Management Student of the Year. Dat was bijzonder.

Social media? Elke dag gaan er duizenden berichten de wereld in. Het is dus nogal een uitdaging ervoor te zorgen dat jouw bericht opvalt. Wil je echt resultaat, dan moet je dit in je marketingplan verwerken.

Wat zou je graag beter kunnen? Ik ben nog jong dus wil graag blijven leren door verder te studeren maar ook van mijn mentors in de praktijk.

Laatst gelezen managementboek? Momenteel lees ik ‘Stumbeling on happiness’ van Daniel Gilbert. Heel interessant hoe hard wij op zoek zijn naar ‘happiness’.

In deze rubriek komt jong talent aan het woord over carrière en ambities.

Aanmelden van personen kan bij de redactie: gerarddessing@vakmedianet.nl

49

FACTO MAGAZINE

ONAFHANKELIJK VAKBLAD VOOR FACILITY EN INKOOP

VOLGEND NUMMER

COLOFON FACTO MAGAZINE IS EEN UITGAVE VAN VAKMEDIANET BV

IN FACTO MAGAZINE 1/2 - JANUARI/FEBRUARI 2014

THEMA: HOSPITALITY

REDACTIEADRES Postbus 448, 2400 AK Alphen aan den Rijn Telefoon: (088) 584 09 12 HOOFDREDACTEUR Gerard Dessing (gerarddessing@vakmedianet.nl)

MEETBAAR Kun je gastvrijheid meetbaar maken?

En hoe werkt dat dan?

EINDREDACTIE Mieke Bloemheuvel (miekebloemheuvel@vakmedianet.nl) UITGEVER Geert van den Bosch MARKETING Juliëtte Lammers (juliettelammers@vakmedianet.nl)

GASTVRIJ GEVOEL Een overzicht van 10 factoren die bijdragen aan een gastvrij gevoel

APPS Apps die bijdragen aan hospitality?

Hoe zit dat in elkaar?

ADVERTEERDERSINDEX Axxerion Facility Services CSU Total Care CWS Nederland Hoffmann Bedrijfsrecherche HoLaPress Communicatie Ifmec Methon Miele Professional Nevi Purspective Overtoom International Nederland Sodexo Nederland SVS Opleidingen temp-rite International TOPdesk Ultimo Software Solutions Van Houtum VFM Facility Expert & People VU Law Academy

50 |

FA C TO MA G A ZIN E

| 12 2013

14 2 34 42 bijsluiter bijsluiter 9 9, 41 6 24 52 20 39 21, banderol 32 51 1, 40 9

ADVERTENTIEVERKOOP Bert Renkema, 06 300 600 61 (bertrenkema@vakmedianet.nl) Michel Lases, 06 528 672 56 (michellases@vakmedianet.nl) ABONNEMENTEN Vragen over abonnementen kunt u richten aan klantenservice@vakmedianet.nl, (088) 584 08 88.

De abonnementsprijs is € 145,– (exclusief btw) per jaar.

Studenten betalen € 59,– (inclusief btw).

Prijzen zijn inclusief verzend- en administratiekosten.

Losse verkoopprijs € 19,95 per nummer, exclusief 6% BTW. Een abonnement kan op elk moment ingaan.

Op elk tweede en volgende abonnement krijgt u 25% korting.

U ontvangt 10 nummers per jaar. Opzeggen kan schriftelijk tot drie maanden voor de nieuwe jaargang bij: Vakmedianet, Postbus 448, 2400 AK Alphen aan den Rijn.

Adreswijzigingen (met de oude adresgegevens) doorgeven aan klantenservice@vakmedianet.nl.

AUTEURSRECHT VOORBEHOUDEN Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever worden opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze,hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopiën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

ISSN 0927-1384 - Copyright 2013 Facto Magazine.

Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed, aanvaarden auteur(s), redacteur(en) en uitgever geen aansprakelijkheid voor eventuele fouten en onvolkomenheden, noch voor de gevolgen hiervan.

PARTNERS CWS Nederland BV, Hectas, TOPdesk OPMAAK EN DTP Publish Impulse Group - Cross Media Solutions VORMGEVING MAT Grafisch Ontwerp BNO, Den Haag DRUK Veldhuis Media, Raalte www.factomagazine.nl

Wereldprimeur voor Nederland

Satino Black toiletruimte compleet met Cradle to Cradle dispensers

Een goed imago is belangrijk voor je organisatie. Klanten moeten je immers iets gunnen, sympathie voor je hebben.

Dus investeer je in een representatief bedrijfspand, een modern interieur en een toiletruimte waarin bezoekers zich prettig voelen. Kies je daarbij voor Satino Black, dan ga je nog een stap verder: je biedt gasten niet alleen een fris en hygiënisch toilet, maar een heuse toiletbeleving.

De stijlvolle, matzwarte dispensers van Satino Black zijn als enige ter wereld Cradle to Cradle gecertificeerd en combineren een modern en compact ontwerp met innovatieve eigenschappen. Het certificaat garandeert onder meer dat de dispensers – gemaakt van gerecycled kunststof - vrij zijn van schadelijke chemicaliën. En daardoor geschikt voor de technische kringloop: de kunststof kan zonder waardeverlies oneindig worden hergebruikt.

Gevuld met eveneens Cradle to Cradle gecertificeerde wc-rollen, papieren handdoeken, zeep, alcoholgel en toiletbrilreiniger veranderen de unieke dispensers je toiletruimte in een state-of-the-art pronkjuweel. De informatieve Satino Black wc-tegel maakt het design in stijl af en toont de bezoeker in één oogopslag dat hij zojuist niet alleen een unieke toiletbeleving cadeau kreeg, maar dat die nog duurzaam was ook.

www.satinoblack.com Satino by Van Houtum