Facto Magazine 9, september 2017

FACTO MAGAZINE

ONAFHANKELIJK VAKBLAD VOOR FACILITY EN INKOOP

WWW.FACTO.NL

NUMMER 9 SEPTEMBER 2017

BRANDDETECTIE MET CAMERA’S: WAT IS MOGELIJK?

MM25: VEROUDERD GEBOUW WORDT SMART BUILDING

FM ALS AANJAGER CULTUURVERANDERING IN ORGANISATIES

THEMWA:&

GEBOU EK TECHNI

INTERNET OF THINGS DE KANSEN VOOR FM

creating new insights for a secure world

Bridging the Gap between IT and Physical Security

As a delegate you have free entrance to Amsterdam Security Expo (formerly SSA), the largest trade fair in the Benelux emphasizing new technology. With an InnovationLAB and four new specials: Cyber Security, Public Safety, Smart Buildings and Fire Protection.

COLUMN

MEER BEWEGEN

O

nlangs kwam er bij mij via social media een online-video voorbij van Nissan. Het beeld (een man in kostuum, die met zijn handen naar een stoel klapt) in combinatie met de headline (Self Parking Office Chairs) intrigeerde me. De beelden waren vermakelijk: iemand liep op een lege afdeling langs een paar rommelig opgestelde bu-

reaustoelen, klapte even in zijn handen en hup, de stoelen reden automatisch naar de bureaus om zich daar keurig tegen het bureaublad aan te parkeren. Het bleek een wat ouder filmpje te zijn om het automatisch inparkeren van auto’s te promoten. Mijn fantasie sloeg gelijk op hol: stel je voor dat die technologie werkelijk in Nederlandse kantoren zou worden gebruikt… het zou beslist tot komische taferelen leiden én tot orde en netheid op de afdelingen.

Nu we het toch over beweging hebben: eind augustus presenteerde de Gezondheidsraad de nieuwe Beweegrichtlijnen 2017. In het document waarschuwt de raad voor het eerst voor de gevolgen van te veel stilzitten. Waarom? Omdat er steeds meer wetenschappelijk bewijs is dat mensen die veel stilzitten en weinig bewegen een groter risico lopen op hart- en vaatziekten en vroeger sterven.

Dat we ook in Nederland meer moeten bewegen, blijkt uit de statistieken: slechts 44 procent van de volwassenen haalt de norm volgens cijfers van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), aldus de Gezondheidsraad.

In steeds meer kantoren is het voorkomen van te veel zitten en het verleiden van medewerkers meer van de werkplek af te komen een aandachtspunt. Dat is een goede ontwikkeling, want we weten allemaal: op kantoor werken betekent vaak veel zitten. Vergaderen, telefoneren, mails afhandelen, achter de laptop aan het jaarplan werken en tijdens de pauze ploffen we neer in het bedrijfsrestaurant.

Wat mij betreft zijn de nieuwe richtlijnen verplichte kost voor iedere facility manager en medewerker. Juist in de werkomgeving zijn er mogelijkheden genoeg om medewerkers meer in beweging te krijgen. Zetten we de koffiemachine vlakbij de werkplek, of plaatsen we er een of twee op een centrale plaats zodat je toch wat verder moet lopen om je bakkie te krijgen? Blijven we mensen het bedrijfsrestaurant inlokken of worden lunchpakketten aangeboden zodat mensen tijdens de lunchwandeling hun broodje kunnen eten? Leidt de bewegwijzering mensen naar

‘IEDEREEN WEET: WERKEN OP KANTOOR STAAT GELIJK AAN VEEL ZITTEN’

de lift of verleiden we ze om vaker de trap te nemen? Met een beetje creativiteit moeten op dit gebied toch resultaten behaald kunnen worden. Een mooi onderwerp om de komende periode als FM eens goed in te duiken!

GERARD DESSING, HOOFDREDACTEUR (GERARDDESSING@VAKMEDIANET.NL)

3

12 6

16

Nieuws

16

Gebouwbeheer: onderbuik of feiten?

Essent gebruikt beheerplatform Pulse

8

Wat FM allemaal kan met Internet of Things

van Strukton Worksphere voor het mo-

Internet of Things is in kantoren in op-

bouwinstallaties op het hoofdkantoor.

komst. Als apparaten in staat zijn voort-

De informatie die dat oplevert, wordt

durend gegevens met elkaar uit te wis-

gebruikt om gericht te sturen op com-

selen, ontstaan er veel mogelijkheden

fort en energieverbruik én om grip te

voor FM en gebouwbeheer om de werk-

krijgen op onderhouds- en vervangings-

omgeving efficiënter te beheren en de

vraagstukken: van onderbuikgevoel

beleving positief te beïnvloeden. Hoe

naar sturen op basis van feiten.

nitoren van het functioneren van de ge-

kan dat eruit gaan zien?

12

Verouderd kantoor wordt smart building Croonwolter&dros verhuist binnenkort naar het nieuwe hoofdkantoor MM25 in Rotterdam. Dat pand is na een grondige

20

‘De veelzijdigheid van het vak heeft me verbaasd’

renovatie omgetoverd in een duurzaam en intelligent gebouw.

Croonwolter&dros en moederbedrijf TBI geven uitleg over de aanpassingen.

4 |

FA C TO MA G A Z INE

| 9 2017

Trends in technische brandveiligheid Maatregelen om brand te voorkomen en te detecteren gaan inmiddels veel verder dan alleen de rookmelder. Preventie-experts John Marcelis en Arno Scherpenisse gaan in op twee nieuwe ontwikke-

Rising Star Christel Verlouw Zie pag. 49

lingen: branddetectie met camera’s en ontruimingsalarmen die gebruik maken van zowel toon als gesproken woord.

34

26 26

Inschrijving Service Desk Awards geopend Voor het vierde jaar op rij worden de Facilitaire Servicedesk Awards uitgereikt.

De verkiezing is een initiatief van Ar-

30

‘De toekomst van inkoop is dingen anders doen’

rangeGroup, TOPdesk en Facto Magazine. Tot eind september kunnen servicedesks zich inschrijven via de site

34

Geen dure aanschaf, maar pay-per-result In de zorg gebeurt het al: dure apparatuur wordt steeds vaker betaald op basis van gebruik en steeds minder vaak aangeschaft. Wat zijn de voor- en nadelen

Maarten Erasmus Zie pag. 29

van betaalconstructies als pay-per-use, pay-per-view en pay-per-result en hoe

www.sdaward.nl. Wat is de planning tot

werkt dat? En gaan we straks inderdaad

aan de uitreiking in november?

kantoormeubels betalen aan de hand van de werkelijke bezettingsgraad van dat meubilair?

30

De leidende rol van FM in cultuurverandering Veel organisaties worstelen ermee: veranderende omstandigheden die leiden

Verder...

tot een koerswijziging van het bedrijf,

03

Colum Gerard Dessing

terwijl de benodigde cultuuromslag niet

29

Over inkoop

van de grond komt. Juist dit cultuur-

41

Recht

aspect is cruciaal voor het succes van de

42

Boekrecensie

verandering. Asta van Cleef gaat in op

42

Agenda

het fenomeen organisatiecultuur en legt

45

Contacten en contracten

uit hoe facility management daarin een

49

Rising star

grote rol kan spelen.

50

Colofon/volgend nummer

5

NIEUWS

Kantoor Microsoft wordt smart met bGrid Microsoft transformeert haar kantoor The Outlook op Schiphol tot smart building, gericht op de meest optimale user experience.

Een gebouw dat “vertelt wat voor jou de fijnste plek is om te werken, en waar je die plek vindt.

En een gebouw dat de klant met wie jij ’s middags een afspraak hebt geheel autonoom ontvangt, middels een virtual lobby experience”, aldus Microsoft.

De ruggengraat van de slimme toepassingen in The Outlook wordt gevormd door bGrid, een integraal en open IoT-platform voor gebouwen ontwikkeld door Deerns en Evalan.

Sensoren verzamelen informatie over bezettingsgraad, geluidsdruk en luchtkwaliteit. De eigen cloud-technologie van Microsoft koppelt de data en analyseert deze. Met als doel om een betere user experience aan te bieden.

Netwerk voor HR-professionals in FM in de maak Wester & Van Doorn lanceren een nieuw netwerk, speciaal voor HR-professionals werkzaam en betrokken bij bedrijven en instellingen die gastvrijheid, facilities, eten en drinken als wezenlijk onderdeel in hun dienstverlening hebben.

De naam van het netwerk: Network Across Borders.

In het netwerk HR-professionals in FM komen specifieke en actuele onderwerpen aan de orde, zoals: employability, mobiliteit, talentontwikkeling, vinden, binden, boeien en vitaliteit.

Het is de intentie om 4 bijeenkomsten per jaar te organiseren met actuele en relevante thema’s en de daarbij horende sprekers. De eerste middagbijeenkomst is op dinsdag 7 november 2017 centraal in het land. Thema van die middag: “Het juiste talent in de tent”.

Meer weten: zie http://facto.nl/netwerk-hrmanagers-facility-management/

6 |

FA C TO MA G A Z INE

| 9 2017

Kennis verrijken?

Volg dit najaar een van de Facto-opleidingen

Servicedesk Awards 2017: doet uw desk mee?

Voor organisaties die hun servicedesk in het zonnetje willen

Dit najaar gaan er maar liefst vijf Factoopleidingen van start. Het gaat om de volgende opleidingen:

> Customer Journey in FM Datum: 2 november

Datum: 13 november (middag)

perspectief (i.s.m. Nyenrode) Start: 21 september

nieuws. De facilitaire Servicedesk Awards

> Best Value: Herken de juiste leverancier > 6-daagse Masterclass FM in strategisch

zetten, is er goed

(een samenwerking tussen TOPdesk, ArrangeGroup en Fac-

> Technologie in FM Datum: 27 november (middag)

> 3-daagse Masterclass Hospitality in FM

to) komen er weer aan. De inschrijving is inmiddels ge-

(incl. unieke Hospitality Inspiratietour)

Meer informatie? Kijk op deze website:

opend en loopt

Datum: 2, 3 en 30 oktober

http://facto.nl/facto-evenementen/

tot en met 30 september.

Wie meedoet aan de verkiezing kan uiteindelijk worden gekozen tot ‘Beste Servicedesk van het Jaar’.

Uit de inzendingen worden de genomineerden bepaald.

Deze worden bezocht door de vakjury. De servicedesks

LOGISTIEKE HUB VOOR UVA EN HVA

worden beoordeeld op meerdere onderdelen, zoals innova-

De Universiteit van Amsterdam (UvA) en de Hogeschool van Amsterdam (HvA)

tiegerichtheid, mens-

hebben eind juni een zogenoemde logistieke hub in gebruik genomen. Het

gerichtheid e.d.

gaat om een locatie aan de rand van Amsterdam waar goederen uit vervuilen-

In 2016 won NHTV

de auto’s worden verzameld en worden overgeladen op schone elektrische

de Servicedesk

voertuigen.

Award (zowel vakju-

Doel is om op termijn het aantal auto’s die de stad inrijden te beperken en te-

ryprijs als publieks-

gelijkertijd de hoeveelheid lading van de voertuigen sterk te vergroten. Voor

prijs).

de logistieke hub wordt gebruik gemaakt van schone elektrische auto’s en fietsen. Hiermee moet het aantal ritten worden gereduceerd van 30.000 nu

Meer weten? Zie

naar uiteindelijk rond de 750 schone ritten per jaar.

www.sdaward.nl.

7

THEMA: GEBOUW & TECHNIEK

INTERNET OF THINGS EN DE KANSEN VOOR FM Internet of things is niet alleen in de samenleving, maar ook in kantoren in opkomst. Als bijvoorbeeld koffiemachines, gebouwinstallaties, kopieerapparaten, handdoekautomaten en mobile devices in staat zijn voortdurend gegevens met elkaar uit te wisselen ontstaan er oneindig veel mogelijkheden voor FM en gebouwbeheer om de werkomgeving efficiënter te beheren en de beleving positief te beïnvloeden. Hoe kan dat eruit gaan zien?

DOOR IWAN VAN ELDIJK*

H

et onderzoek

A. Data

naar de Ne-

Alle verbonden componenten samen produceren

derlandse fa-

een enorme hoeveelheid data die verzameld moet

cilitymanage-

worden. Deze verzamelde data wordt ‘big data’

mentmarkt

genoemd. Dat klinkt natuurlijk heel mooi, maar

(FMN Markt-

alleen al het verzamelen van de data kan een las-

onderzoek 2017) dat begin dit jaar werd gepre-

tige opgave zijn. Waar en op welke manier doe je

senteerd, wijst uit dat de inzet van technologie, in

dat? Hoe zorg je ervoor dat dit veilig gebeurt? En

het bijzonder Internet of Things (hierna: IoT), als

hoe hou je het schaalbaar, betaalbaar en simpel?

belangrijkste trend en ontwikkeling binnen het

Uiteindelijk zal deze data getransformeerd moe-

vakgebied wordt gezien. We kunnen er niet meer

ten worden naar nuttige informatie.

omheen en wellicht ook al niet meer zonder. Maar wat is het nu eigenlijk en hoe relevant is het voor

B. Interactie

de werkomgeving?

Vaak wordt data als de belangrijkste component of resultaat van IoT gezien. Dat is zeker waar,

8 |

FA C TO MA G A Z INE

| 9 2017

WAT IS INTERNET OF THINGS?

maar een grote waarde van IoT zit ook in de

Internet of Things is als volgt te definiëren: “Een

daadwerkelijke (real time) interactiemogelijkhe-

netwerk van ‘fysieke dingen’ die middels inge-

den die het biedt. Denk bijvoorbeeld aan het bu-

bouwde technologie in staat zijn te communiceren

reau dat op de juiste werkhoogte wordt afgesteld

en interacteren met hun omgeving. Daardoor ont-

als iemand bij zijn werkplek arriveert, doordat

staat een ecosysteem waarin dingen verbonden

zijn smartphone direct interacteert met het bu-

worden met toepassingen (applicaties) die gebruik

reau. Of denk aan een applicatie die op basis van

maken van de data en de interacties die ontstaan.”

historische reserveringsdata en sensoren in com-

Drie elementen uit deze door onderzoeks- en ad-

binatie met reserveringsdata ‘No shows’ detec-

viesbureau Gartner opgestelde definitie zijn be-

teert en een vergaderruimte automatisch weer be-

langrijk om nader toe te lichten.

schikbaar stelt.

C. Ecosysteem De kracht van IoT is dat informatie van alle componenten bij elkaar komt, waarmee die componenten samen een ‘ecosysteem’ vormen. Niet alleen de ‘dingen’ of sensoren, ook applicaties maken hier deel van uit. Al deze componenten samen vormen zo een omgeving die ervoor zorgt dat de componenten ook daadwerkelijk met elkaar communiceren. Door gebruik te maken van deze nieuwe vormen van data-uitwisseling zijn we in staat nieuwe toepassingen te ontwikkelen.

In een simpel (modern) kantoorgebouw zijn vaak al verschillende IoT-gerelateerde componenten aanwezig. Denk aan een gebouwbeheersysteem (GBS), slimme meters, een IoT-netwerk (LoRa, Wifi) en diverse apps en applicaties behorende bij specifieke apparaten. Al deze componenten moeten op elkaar afgestemd worden om nuttige interactie en uiteindelijk nuttige stuurinformatie op te

het formaat en de frequentie waarin deze worden

kunnen leveren. En dat is precies de rol van een

aangeleverd. Het platform moet getoetst worden

IoT-platform. Er is een duidelijke ontwikkeling

aan een aantal belangrijke criteria, die ervoor zor-

waarbij FMIS-systemen de rol van een IoT-plat-

gen dat het platform gaat en blijft werken. Denk

form op zich nemen. Met name rondom het be-

daarbij aan de volgende criteria:

heer van gebouwen en de facilitaire dienstverle-

> simpel

ning daarbinnen: 1 ingang en 1 uitgang.

> schaalbaar > secure (veilig)

TOEKOMSTBESTENDIG PLATFORM

> snel

Een moderne, innovatieve organisatie is een da-

> diversiteit.

tagedreven organisatie. IoT biedt de mogelijkheid om data te verzamelen en hier informatie uit te

VOORBEELDEN VAN TOEPASSINGEN

halen. Maar wie van IoT wil profiteren moet eerst

Als eenmaal een platform is gevonden dat kan omgaan met de diversiteit van alle IoT- compo-

een platform kiezen waarmee alle processen, data en technieken kunnen samenkomen. Vanuit dit platform kan data worden geanalyseerd en kunnen interacties worden ingericht. Kortom, het kiezen en opzetten van een dergelijk platform is de start om serieus met IoT aan de slag te gaan.

Een moderne en innovatieve organisatie is data-driven

nenten, kan gestart worden met het daadwerkelijk implementeren van functionele toepassingen.

Focus vooral op die dingen die gaan helpen de organisatiedoelstellingen te ondersteunen en het primaire proces te verbeteren.

Binnen FM en Real Estate is er een aantal hoofd-

De enorme hoeveelheid verschillende data die

onderwerpen die op dit moment veel aandacht

door IoT op organisaties af gaat komen, zal in de

krijgen en waar IoT een toegevoegde waarde kan

loop van de jaren alleen maar groeien. Dit geldt

bieden: Hospitality, Sustainability, Healthy Offi-

wellicht ook voor de hoeveelheid communicatie-

ces en Operational Excellence.

protocollen op basis waarvan deze data wordt verstuurd en gedeeld. Het is de uitdaging voor

> Hospitality (User Experience)

FM en Real Estate om een platform te creëren

IoT kan helpen de user experience rondom het

waarin de data verzameld kan worden, ongeacht

gebouw en de werkomgeving te verbeteren. Denk

9

>>

THEMA: GEBOUW & TECHNIEK

hierbij aan makkelijke feedback-opties, zoals een

ters zijn tegenwoordig eenvoudig te verzamelen.

‘bent u tevreden?’-display bij de toiletten. Voor

Hiermee kan direct de impact op de CO2-uitstoot

een serviceafdeling wordt het hierdoor eenvoudig

in kaart gebracht worden.

om real time inzicht te krijgen in de tevredenheid van de gebruiker. Dit real time inzicht heeft als

> Operational Excellence (Conditie)

voordeel dat het sturen van enquêtes achteraf niet

Met IoT wordt het eenvoudig en betaalbaar om

meer nodig is en onmiddellijke bijsturing wordt

de parameters te monitoren van het actuele ge-

hierdoor mogelijk. IoT biedt ook direct meer-

drag van een grote hoeveelheid assets. Door het

waarde bij het ontvangen van gasten. Zo kan nummerplaatherkenning ervoor zorgen dat de slagbomen automatisch opengaan en de gastgever al wordt geïnformeerd over de aankomst van de

Wachten op een nieuw, slim gebouw is niet nodig

meten van bijvoorbeeld trillingen, opgebouwde druk, of temperatuur wordt het implementeren van een ‘just in time-maintenanceprotocol’ sterk vereenvoudigd. Sensoren die in combinatie met

bezoeker als deze nog aan het parkeren is. Een

bestaande machines werken, zijn al voor minder

simpele toepassing met veel toegevoegde waarde.

dan 100 euro te verkrijgen.

> Healthy Offices (Klimaatparameters)

> Hospitality (Vraagzijde)

IoT maakt het eenvoudig om alle parameters (in

Het in kaart brengen van het daadwerkelijke ge-

relatie tot de werkplek) die invloed kunnen heb-

bruik van facilities is belangrijk bij steeds veran-

ben op het welzijn van de medewerker, te meten

derende werkplekconcepten. Werkplekbezetting,

en te verzamelen. Met deze informatie kan het ge-

gebruik van (speciale) ruimtes en de bezetting

bouw steeds beter ingeregeld worden en kunnen

van het gebouw over de week zijn eenvoudig en

minder ideale situaties voorkomen worden. Ge-

continu te verzamelen met de inzet van IoT. Deze

bouwgebruikers kunnen interacteren met het ge-

data verschaft belangrijke informatie over de per-

bouw om zo bepaalde instellingen persoonlijk te

formance van een kantoorgebouw en de werk-

maken. Over welzijn en productiviteit komt

plekken. Er draaien al diverse pilots waarin alleen

steeds meer onderzoek beschikbaar. Healthy Offi-

wordt schoongemaakt waar de ruimte ook daad-

ces staan momenteel enorm in de belangstelling.

werkelijk is gebruikt.

Door het plaatsen van betrouwbare sensoren kan voorkomen worden dat er minder gezonde situa-

DE VOLGENDE STAP

ties ontstaan. Dit kan grote invloed hebben op de

Het is interessant om IoT te gebruiken binnen de

productiviteit van de medewerkers.

context van facility management en huisvesting.

Het is mogelijk om vandaag al te beginnen een

> Sustainability (Consumptie)

bestaand gebouw en een bestaande werkomge-

Met IoT kan veel sneller en accurater informatie

ving slimmer te maken. Wachten op een nieuw

verzameld worden over bijvoorbeeld energiever-

slim gebouw is dus niet nodig. Laat u inspireren

bruik en de daarbij behorende CO2-uitstoot. Met

door leveranciers en bedenk zelf situaties waarin

deze informatie kan doelgerichter gewerkt wor-

IoT u kan helpen. En denk dan niet vanuit de nu

den aan duurzaamheidsdoelstellingen en daad-

beschikbare techniek, maar vanuit de business.

werkelijke besparingen. Op dit gebied is veel be-

De techniek is voorhanden en betaalbaar.

<<

schikbaar en kan relatief eenvoudig, zonder grote investeringen, gebruik gemaakt worden van IoT. Slimme meters en sensoren, die op leidingen geplaatst worden, kosten slechts een fractie van wat ze twee jaar geleden kostten. Neem de ‘slimme’ prullenbak: die is volop verkrijgbaar. Deze geeft een signaal als de bak vol is en telt hoe vaak deze

*Iwan van Eldijk is Global Partner Director bij

is geleegd. Ook gegevens van zakelijke reiskilome-

Planon (www.planonsoftware.com/nl).

10 |

FA C TO MA G A Z INE

| 9 2017

*, %*, !, " ) ) % " ! ) " ) ' (" )

$( ) '" !( %$ ' %* ) + " "! + " (# " $ ' +%" $( %$ ) # ) $ ( ' %& # ) % ! * )

%$ ) # ) $ ( )%%" * + ') ") % ) ( () " # ) ) $ ( () ) + $ *, + " (# " $ " -% &' )) %# * +%%' ) !*$$ $ ' $ %& !%# $ !%() $ $ + $)* " ' ! $ ) ) (&%)) $ % ( ) * ' , " %' $ $ ' ) ( + " $"

%$ ' " + $

THEMA: GEBOUW& TECHNIEK

Vernieuwbouw MM25, Rotterdam Alexanderpolder

VEROUDERD KANTOOR WORDT SMART BUILDING

Artist impression van MM25, het nieuwe hoofdkantoor van Croonwolter&dros, Mobilis en Servicis in Rotterdam-Alexander.

Dit najaar betrekt Croonwolter&dros een nieuw hoofdkantoor in Rotterdam.

Het volledig gerenoveerde pand, gelegen aan de A20 in Rotterdam, blinkt niet alleen uit in duurzaamheid, maar is ook bijzonder ‘slim’, door toepassing van de modernste technieken. Een gesprek met senior-projectmanager Kees Luijk van Croonwolter&dros en Hoofd Huisvesting Marijn Dekker van TBI Holdings.

DOOR GERARD DESSING

12 |

FA C TO MA G A Z INE

| 9 2017

N

aar verwachting

WARMTEWEREND GLAS

nemen de TBI-

Een grootschalige verbouwing volgde met onder

ondernemingen

meer een andere gebouwindeling (resulterend in

roonwolter&dros,

vloeren van maar liefst 1.500 vierkante meter per

Mobilis en Servi-

verdieping) en een complete renovatie van de ge-

cis eind van het

vels, inclusief het aanbrengen van modern, warmtewerend glas, deels zelfs verdiepingshoog.

jaar hun nieuwe hoofdkantoor ‘MM25’ in Rotter-

dam in gebruik. De ingebruikname is het sluitstuk van een grootschalige revitalisering van een kan-

Dat laatste gaat voor een enorme verbetering in

toor uit 1990 dat, na de renovatie, niet alleen zeer

de beleving zorgen, zegt Marijn Dekker, als Hoofd

duurzaam maar ook nog eens bijzonder intelligent

Huisvesting bij TBI Holding eindverantwoorde-

is, een echt ‘Smart Building’ dus.

lijk voor zo’n 80 locaties in Nederland, waaronder het nieuwe hoofdkantoor van Croonwolter&dros.

Techniek- en ICT-bedrijf Croonwolter&dros is ont-

“In de oude situatie was sprake van groen ge-

staan na een fusie in 2016 van Croon Elektrotech-

kleurd glas. Daar kon je begin jaren negentig niet

niek en Wolter & Dros. Er waren voor de organisa-

omheen als je aan de isolatiewaardes wilde voldoen. Maar als je op een stralende dag naar bui-

tie meerdere redenen om naar een nieuw hoofdkantoor uit te kijken. Ten eerste was het uit het oogpunt van efficiency en kostenbesparing gewenst om diverse bestaande locaties samen te voegen. De tweede reden had te maken met de geografische ligging: een nieuw hoofdkantoor moest,

Alle oude technische installaties zijn vervangen

ten keek, had je toch het gevoel dat de wereld tamelijk grauw en somber was. Dat is straks verleden tijd: de nieuwe beglazing is volkomen transparant, biedt helder zicht én voldoet volledig aan de huidige isolatienormen.”

vanwege duurzaamheid en aantrekkingskracht op de arbeidsmarkt, ook per openbaar vervoer goed

TECHNISCHE INSTALLATIES

bereikbaar zijn.

Als onderdeel van de ‘vernieuwbouw’ zijn alle oude technische installaties vervangen door ge-

PAND UIT 1990

heel nieuwe installaties, vertelt Kees Luijk, als se-

Na een zoektocht viel het oog op het leegstaande

nior-projectmanager bij Croonwolter&dros eind-

kantoor aan de Marten Meesweg 25 in Rotterdam-

verantwoordelijk voor alle werktuigkundige en

Alexander. Het pand voldeed aan veel eisen op het

elektrotechnische installaties in het pand MM25.

gebied van onder meer ligging (vlakbij de snelweg

Daarbij gaat het om alle casco-installaties, zoals

én het NS-intercitystation Rotterdam-Alexander)

de verlichting, de wandcontactdozen, alle voedin-

en aantal vierkante meters. Er was echter een groot

gen voor de zware apparatuur, de brandmeld-,

nadeel: het pand uit 1990 was zeer energie-onzui-

ontruimings-, toegangscontrole- en inbraakalar-

nig en de technische gebouwinstallaties waren to-

meringsinstallatie.

taal verouderd.

Deze situatie was voor projectontwikkelaar OVG

HYBRIDE PLAFONDS

Real Estate, TBI en Croonwolter&dros echter geen

Bijzonder in het pand zijn de hybride plafonds, of

reden om af te haken. Integendeel, de organisaties

zoals Luijk ze noemt, de klimaateilanden. Het gaat

zagen het juist als kans om het pand volledig te ver-

om ‘dozen’ van 1 meter breed, 6 meter lang en 85

bouwen en te vernieuwen zodat het aan alle eisen

millimeter dik, die aan het plafond worden gehan-

van de huidige tijd zou voldoen en het een Smart

gen volgens een stramien van vier eilanden per 7,2

Building zou worden à la ‘The Edge’, het in 2015 ge-

meter. Ieder eiland bevat twee led-armaturen (Phi-

opende kantoor van accountants- en adviesorgani-

lips), een kanaal voor luchttoevoer en een leiding-

satie Deloitte aan de Zuidas in Amsterdam.

stelstel voor het transport van koud en warm water.

13

>>

THEMA: GEBOUW& TECHNIEK

Hoe feller het licht van buiten, hoe minder kunstlicht

V.l.n.r. Hoofd Huisvesting Marijn Dekker van TBI Holdings en senior-projectmanager Kees Luijk van Croonwolter&dros.

uit. In de nieuwe situatie registreert het systeem

BGRID-SYSTEEM Een innovatief onderdeel van deze ‘eilanden’ vormt het bGrid-systeem, een technologische innovatie van ingenieursbureau Deerns en Evalan, een bureau gespecialiseerd in Internet of Things-oplossingen. bGrid maakt gebruik van gateways die, gekoppeld

Hoe feller het licht van buiten, hoe minder kunstlicht

het aantal aanwezige personen en past het automatisch de benodigde hoeveelheid verse lucht aan. Het is dus echt maatwerk.” bGrid kan ook worden gebruikt voor het volgen van bedrijfsmiddelen (asset tracking) en voor het

aan het gebouwbeheersysteem, een gebouw slimmer maken. Zo wordt de (aanwezigheidsgestuurde) binnenverlichting automatisch geregeld: hoe feller het licht van buiten, des te minder kunstlicht

KERNGEGEVENS

er wordt geleverd.

De sensoren worden ook gebruikt om CO2-metin-

Organisatie

: Croonwolter&dros

gen te doen, zodat afhankelijk van de gemeten

Onderdeel van

: TBI

waardes meer of minder verse lucht in een ruimte

Project

: vernieuwbouw MM25, Rotterdam

wordt geblazen.

(revitalisering)

“Een van de voordelen van bGrid is het volgsys-

Brutovloeroppervlak

: 16.000 m2

teem”, zegt Luijk. “Vroeger blies je in iedere ruim-

Opdrachtgever

: OVG Real Estate

te een bepaalde hoeveelheid lucht, of daar nu veel

Start project

: juli 2016

of weinig mensen aanwezig waren maakte niet

Oplevering

: najaar 2017

14 |

FA C TO MA G A Z INE

| 9 2017

optimaliseren van de beveiliging. Bovendien kan

MENSELIJK GEBOUW

het netwerk een of meerdere apps activeren waar-

Naast alle moderne techniek moet MM25 ook een

mee gebruikers collega’s kunnen vinden, lege

menselijk gebouw zijn, zegt Dekker afsluitend.

werkplekken kunnen vinden en vergaderruimtes

Het pand wordt dan ook dusdanig ingericht dat

kunnen reserveren.

De renovatie van MM25 voorziet in een open plafondstructuur: wie straks naar het plafond kijkt ziet niet alleen de klimaateilanden, maar ook het oude, kale beton en leidingen. Het zal voor de me-

‘Iedere medewerker krijgt een multifunctionele toegangspas’

medewerkers zich er niet alleen thuis voelen, maar ook verleid worden om meer in beweging te komen.

Dekker: “Op iedere verdieping bevinden zich straks drie koffieapparaten, maar die staan allemaal centraal opgesteld, naast elkaar in het mid-

dewerkers naar verwachting voor een extra ruim-

den. Dat wordt dus wel een stukje lopen, maar

telijk effect zorgen, omdat de verdiepingen in

dat is juist prima. Aan dat soort aspecten gaan we

hoogte pakweg 20 centimeter aan ruimte winnen.

zeker aandacht besteden omdat we vitaliteit en gezondheid van medewerkers belangrijk vinden.

INBOUWPAKKET

De nieuwe trap, van de eerste naar de tweede ver-

Naast de casco-techniek die vanuit de gebouwei-

dieping, is mede om die reden ingebouwd. Als de

genaar aan de huurders wordt aangeboden, wordt

collega’s zich hier straks thuis voelen en goed

voor Croonwolter&dros, huurder van de verdie-

kunnen presteren in een prettige en gezonde wer-

pingen 1 tot en met 5 (8000 m2), een speciaal in-

komgeving, dan ben ik tevreden.” <<

bouwpakket geleverd. Dit pakket bevat onder meer een moderne data-installatie, een uitbreiding op het toegangscontrolesysteem met toegangspoortjes en kaartlezers en een verbindingstrap van de eerste naar de tweede verdieping.

De multifunctionele toegangspas wordt straks gebruikt voor diverse toepassingen, vertelt Dekker.

“Printen, een locker digitaal aansturen, toegang tot bepaalde gebouwzones, dat kan iedere medewerker straks allemaal met een en dezelfde pas.”

DATA Het bGrid-systeem is in staat allerlei data op te leveren. Dekker heeft wel ideeën wat hij met bepaalde gegevens wil gaan doen. “Bezettingsgraden, waar zit iedereen in het gebouw, welke ruimte wordt wanneer benut? Dat is handig om te weten, bijvoorbeeld als je een aantal werkplekken vanuit locatie X misschien zou willen verplaatsen naar Rotterdam. Ook zijn we momenteel bezig om te kijken hoe we aan de hand van data de gebouwprestaties kunnen optimaliseren. En er wordt nagedacht over predictive maintenance.

Dus: kun je voorspellen wanneer bepaald onderhoud nodig zal zijn zodat je storingen kunt voor-

De hybride plafonds (klimaateilanden) zijn ‘dozen’ van 1 meter breed, 6 meter

komen en/of bepaald onderhoud dusdanig kunt

lang en 85 millimeter dik. Ieder eiland bevat twee led-armaturen (Philips), een

inplannen dat de gebruiker er geen of minder

kanaal voor luchttoevoer en een leidingstelstel voor het transport van koud en

overlast van ondervindt?”

warm water.

15

THEMA: GEBOUW & TECHNIEK

ONDERBUIK VERSUS FEITEN

Comfortverbetering op hoofdkantoor Essent V.l.n.r. Jan klein Goldewijk (Essent) en Ralph van den Heuvel (Strukton Worksphere) in gesprek over Strukton Pulse als platform voor het verbeteren van het comfort in het hoofdkantoor van Essent in Den Bosch.

Op het hoofdkantoor van Essent in Den Bosch wordt het functioneren van de gebouwinstallaties gemonitord met beheerplatform Pulse van Strukton Worksphere. De informatie die dit genereert, wordt gebruikt om gericht te sturen op comfort en energieverbruik ĂŠn om grip te krijgen op onderhoudsen vervangingsvraagstukken.

DOOR GHISLAINE BRONGERS* FOTOGRAFIE RENĂ&#x2030; VAN DER WAAL (www.beeld14.nl)

E 16 |

FA C TO MA G A Z INE

| 9 2017

en prettig binnenkli-

en die is per definitie subjectief. Hoe je in zulke

maat is het hoogst

omgevingen toch effectief stuurt op basis van fei-

haalbare in omgevin-

ten, ondervindt Essent op het hoofdkantoor in

gen waar wordt sa-

Den Bosch. Hier wordt sinds enkele maanden het

mengewerkt. Maar

functioneren van de gebouwinstallaties gemoni-

het gaat om beleving

tord met beheerplatform Pulse van Strukton

naar streeft om een duurzame wereld te creëren.

Die duurzaamheid moet je dan zelf uiteraard ook betonen.”

BEHEERSEN IN PLAATS VAN VERVANGEN Strukton Worksphere, dat al zeven jaar technisch beheer en onderhoud uitvoert bij Essent, introduceerde de juiste oplossing op het juiste moment: een beheerplatform dat de prestaties en het energieverbruik van gebouwinstallaties monitort en de verzamelde data geschikt maakt als managementinformatie. Dat gaf klein Goldewijk en zijn team de mogelijkheid om de verbeterdoelstellinHet hoofdkantoor van Essent in Den Bosch is een integratie van twee bouwdelen;

gen te realiseren zonder al te hoge kosten.

één uit 1950 en één uit 2006. Op 25.000 vierkante meter werkvloer werken hier

“Strukton Pulse is een softwaretoepassing die

2.200 mensen aan energiedienstverlening richting consumenten en bedrijven.

communiceert met ons gebouwbeheersysteem en op basis van slimme algoritmes verbeterkansen

Worksphere. De informatie die dit genereert,

signaleert”, vertelt klein Goldewijk. “De licenties

wordt gebruikt om gericht te sturen op comfort

en de programmeringsuren kostten samen een

en energieverbruik en om grip te krijgen op on-

fractie van wat vervanging van de hardware zou

derhouds- en vervangingsvraagstukken.

Het hoofdkantoor van energieleverancier Essent in Den Bosch bestaat uit twee delen: het voormalige PNEM-gebouw dat dateert uit 1950 en de latere uitbreiding, die werd gerealiseerd in 2006.

Op 25.000 vierkante meter werkvloer werken

hebben gekost.”

‘Een gemiddeld systeem levert alleen momentopnames op’

EÉN AANSPREEKPUNT Het team van klein Goldewijk heeft maandelijks overleg met de klantmanager van Strukton Worksphere, Charly Nelemans. Hij is het centrale aanspreekpunt voor de operationele uitvoering

hier 2.200 mensen aan energiedienstverlening

van beheer en onderhoud conform de overeenge-

richting consumenten en bedrijven.

komen prestaties, inclusief de vraagstukken die

Jan klein Goldewijk is nu een jaar Manager Faci-

zich tussentijds aandienen over klimaat, comfort,

lity Services bij Essent en houdt zich onder ande-

beschikbaarheid en de kosten hiervan. Ook rap-

re bezig met de klanttevredenheid op deze locatie.

porteert hij aantoonbare verbeterkansen, die voortvloeien uit de data van Pulse, waarbij aan-

COMFORTSCORE ONDERMAATS

passingen met direct effect gelijk worden ver-

“Bij mijn aantreden bleek er weinig tevredenheid

werkt.

te zijn over het klimaat op de werkplek”, zegt hij.

Op deze manier konden monteurs al snel de eer-

“Met een magere zes was de score ondermaats;

ste verbeteringen realiseren. Ralph van den Heu-

dat moest zeker een ruime zeven zijn. Maar de

vel, Groepsleider Pulse bij Strukton: “Een gemid-

energiemarkt staat onder druk en daarmee ook

deld gebouwbeheersysteem levert

Essent. Dat is uiteraard van invloed op de budget-

momentopnames op. Ons platform verzamelt

ten voor facilitair management.”

meer informatie, die je bovendien kunt analyse-

Toch lag de uitdaging er; niet alleen om meer

ren op basis van allerlei variabelen, ook in verge-

comfort te creëren, maar ook om CO2-reductie en

lijking met eerdere periodes. Zo zagen we al na

besparingen op energieverbruik te realiseren.

twee weken data verzamelen, dat één specifieke

Klein Goldewijk: “Voor Essent is dat extra rele-

luchtbehandelingskast niet de gewenste druk in

vant, want wij zijn onderdeel van innogy, dat er-

het toevoerkanaal bereikte. De ventilator draaide

17

>>

THEMA: GEBOUW & TECHNIEK

constant op vol vermogen, terwijl 70 tot 80 procent gebruikelijk is. Dit kan invloed hebben op het binnenklimaat. Duidelijk werd dat ofwel de instelling van de kast niet goed was, ofwel de kast onvoldoende capaciteit had. Dankzij de data konden we dit onderzoeken en verhelpen.”

AUTOMATISCHE SIGNALERING De algoritmes van het systeem zitten dusdanig in elkaar, dat bij afwijkingen van de ingevoerde bandbreedtes automatisch een signaal wordt afgegeven. Hierdoor blijven verbeterkansen nooit onopgemerkt. Van den Heuvel geeft nog een voorbeeld: “Het systeem signaleerde dat een van de

Sinds de implementatie van het monitoringsplatform voor beheer en onder-

andere luchtbehandelingskasten niet de gewenste

houd neemt de klanttevredenheid op de werkvloer gestaag toe.

inblaastemperatuur haalde, terwijl de naverwarmer 100 procent werd aangestuurd. Dit heeft na-

data uit Pulse ontvangt. “Het gaat niet alleen om

tuurlijk effect op het comfort in het gebouw. Ook

technische verbeteringen die tot meer comfort en

dit euvel konden we verhelpen op basis van de

minder energieverbruik leiden. De gegevens zijn

data. Als je dit soort informatie tot je beschikking

ook waardevol als ik in gesprek ga met collega’s.

hebt, kun je corrigeren en verbeter je niet alleen

Iemand die op onze klantenservice werkt en het

het comfort, maar ook het energieverbruik.” Tech-

voortdurend koud heeft, vraagt bijvoorbeeld of de

nologie en vakmanschap vormen op deze manier

temperatuur omhoog mag. Als je dan kunt laten

een perfect huwelijk, met als betrouwbare basis

zien dat het steeds zo’n 22 graden is in die ruimte,

een goed geborgde (en ISO 27001-gecertificeer-

weet je dat de temperatuur verhogen niet nodig is

de) beschikbaarheid en veiligheid van informatie.

en kun je gaan kijken naar waar de oorzaak dan wel ligt. Ook op managementniveau ga ik ge-

FACTBASED DIALOGEN

sprekken nu factbased aan. Als het plan is om de

Ook aan gebruikerszijde ervaart klein Goldewijk

klantenservice uit te breiden, kan mijn antwoord

hoe zinnig de informatie is, die hij op basis van de

zijn dat dit niet mogelijk is zonder gevolgen voor het comfort en dat overwogen moet worden ofwel de installatie aan te passen, ofwel de werkplekken beter te spreiden.”

VOORUIT KIJKEN Een extra voordeel is dat beheer en onderhoud op basis van de data voorspelbaar wordt. Van den Heuvel: “Als we de installaties langere tijd monitoren, wordt vanzelf duidelijk waar verdere verbeterkansen liggen en wat de kosten zijn als we verbeteringen uitvoeren. Het mooie is dat we op basis van de data exact weten wat het resultaat van deze verbeteringen zal zijn.”

De prestaties van de gebouwinstallaties zijn te monitoren via een dashboard.

Hij vervolgt: “Zo werkt het ook met predictive

Signalen worden geautomatiseerd afgegeven als geprogrammeerde waarden

maintenance, waar we nu op voorsorteren bij Es-

overschreden worden.

sent. Als je de installaties tot op detail kunt moni-

18 |

FA C TO MA G A Z INE

| 9 2017

toren, wordt het steeds gemakkelijker om onder-

voor comfort en continuĂŻteit op basis van een in-

houd te plannen op precies de momenten dat het

vestering die ik naar verwachting binnen een jaar

nodig is en vóór componenten in storing staan.

heb terugverdiend. Verbazingwekkend hoe snel

Dit verlengt de levensduur van je installaties en

dat gaat. Al tien jaar lang sleutelen kundige mon-

bewaakt de continuĂŻteit van bedrijfsprocessen.â&#x20AC;?

teurs doorlopend aan onze installaties. Nu is er de kans om met prachtige analyses nĂłg dichter bij de

Ook voor het overleg met de pandeigenaar is dit waardevolle informatie, zegt klein Goldewijk. â&#x20AC;&#x153;Predicitive maintenance maakt dat je goed onderbouwd kunt budgetteren voor de lange termijn. Voor de eigenaar betekent dit dus een validatie van het meerjarenonderhoudsplan. Zo krijgt

â&#x20AC;&#x2DC;We kunnen nog dichter bij de bron sturen op meer comfortâ&#x20AC;&#x2122;

bron te sturen op meer comfort. Bij uitstek een voordeel voor Essent, want wij zetten stevig in op comfort bij onze klanten en doen dat heel nadrukkelijk ook bij onze medewerkers, iets wat zich vertaalt in een gestaag stijgend cijfer voor interne klanttevredenheid. Dit laat maar zien hoe

hij grip op de businesscase die dit object ook voor

groot de toegepaste waarde van de informatie is

hem vormt.â&#x20AC;?

die je op basis van big data kunt verkrijgen.â&#x20AC;? <<

TERUGVERDIENTIJD: 1 JAAR Al met al is hij tevreden met de meerwaarde die

*Ghislaine Brongers (Ghiness communicatie-

het systeem tot nu toe biedt. â&#x20AC;&#x153;Het platform zorgt

kracht, zie www.ghiness.nl)

KEY MANAGEMENT

â&#x20AC;&#x153;Met onze oplossingen regelt u eenvoudig het gehele sleutelbeheer en de toegangscontrole; deuren worden slechts nog geopend voor degenen die daar toestemming voor hebben en eigendommen komen niet in handen van onbevoegden.â&#x20AC;?

Munnikenheiweg 27 4879 NE Etten-Leur The Netherlands

+31 (0)76 50 24 750 info@opencardsystems.com WWW.OPENCARDSYSTEMS.COM

19

THEMA: GEBOUW & TECHNIEK

Detectie met camera’s en gesproken ontruimingsalarm

TRENDS IN BRANDVEILIGHEID Op het gebied van technische brandveiligheid in gebouwen spelen meerdere ontwikkelingen. In dit artikel aandacht voor twee daarvan: branddetectie met behulp van camera’s en de toepassing van brandmelders waarin het ontruimingssysteem als gesproken woord is geïntegreerd.

DOOR JOHN MARCELIS EN ARNO SCHERPENISSE*

I

n dit artikel besteden we aan-

BRANDDETECTIE MET CAMERA’S

dacht aan twee actuele zaken op

Om de brandveiligheid in gebouwen te waarbor-

het gebied van technische

gen worden vaak technische installaties ingezet,

brandveiligheid in gebouwen:

zoals een brandmeldinstallatie. In panden met

branddetectie met behulp van

een niet al te grote plafondhoogte worden om de

camera’s en brandmelders

brand te detecteren vaak conventionele rookmel-

waarin het ontruimingssysteem als gesproken

ders gebruikt. Maar wat doe je in gebouwen met

woord is geïntegreerd.

atria (hallen in bijvoorbeeld ziekenhuizen, grote kantoorgebouwen en distributiecentra) waarbij het enige tijd kan duren voordat de rook door een op hoogte geplaatste rookmelder kan worden gedetecteerd? Dan kan de nieuwe techniek van visuele branddetectie zijn diensten bewijzen.

Branddetectie met camera’s (Video Image Fire Detection oftewel: VIFD) is een bewezen en effectieve detectiemethode op basis van beeldtechnologie. Het is vooral geschikt voor toepassing in met name grote objecten, atria en ruimtes met grote hoogten. In veel van die gebouwen zijn vaak al security- en/of gebouwbeheerssystemen aanwezig. Het is goed mogelijk de VIFD-technologie te integreren in deze aanwezige security- en/of gebouwbeheerssystemen, zodat de camera’s ook een brandverschijnsel herkennen en detecteren.

Bij de standaardmethode wordt een beginnende brand gedetecteerd op het moment dat voldoende

De ontruimingsalarminstallatie moet veilig vluchten mogelijk maken.

20 |

FA C TO MA G A Z INE

| 9 2017

rookverschijnselen de brandmelder hebben be-

reikt. Het grote voordeel van VIFD is dat een of meerdere camera’s, gericht op het gebied waar de brand kan ontstaan, de brand al kunnen detecteren voordat de rook is gestegen en de melder heeft bereikt. Kostbare tijdswinst is dus mogelijk.

Of gebruik van VIFD-technologie in een brandmeldinstallatie mogelijk is, hangt af van de functionele en prestatie-eis uit het Bouwbesluit 2012.

Als vanuit Bouwbesluit 2012 sprake is van een vereiste brandmeldinstallatie, zal aan de hand van artikel 1.3 (gelijkwaardigheidsvoorschrift) moeten worden aangetoond dat met VIFD aan de prestatie-eis wordt voldaan. Wordt geen automatische branddetectie geëist, dan kan VIFD worden toegepast zonder een artikel 1.3-procedure.

Kortom, de techniek van VIFD is bij uitstek geschikt voor branddetectie waar de snelheid van detectie cruciaal is en/of er sprake is van een gro-

Vlamdetectie zal plaatsvinden in het rood gemarkeerde gebied en rookdetectie

te hoogte. De gebruikte camera’s zijn ook te ge-

in het daarboven liggende deel. (foto: Bosch Security Systems)

bruiken voor andere beveiligingsdoeleinden en/of te integreren in een aanwezig securitysysteem. functie, het gebruiksoppervlakte en het aantal HERKENBAARHEID ONTRUIMINGS-

personen per verblijfsruimte. Dit zal vaak resulte-

ALARM VOOR IEDEREEN?

ren in een luidalarminstallatie, de zogenaamde

Een tweede actuele ontwikkeling betreft de toe-

slow-whoop (toonsignaal). Een andere variant is

passing van brandmelders waarin het ontrui-

een installatie met een gesproken bericht. Het

mingssysteem als gesproken woord is geïntegreerd. Op zich is dat geen geheel nieuwe ontwikkeling, maar omdat het bevoegd gezag hier in toenemende mate voor open staat, is het toch zinvol hier nader aandacht aan te besteden.

Als een gebouw, met daarin mensen, door een ca-

verschil in kosten tussen een installatie met toon-

Camera’s detecteren de brand voordat de rook omhoog is gegaan

signaal en met gesproken bericht is aanzienlijk.

De hiervoor genoemde typen installatie voldoen in veel situaties goed bij het gebruik in de meeste gebouwen. Maar er zijn ook situaties waarin een toonsignaal niet geheel voldoet, door bijvoorbeeld

lamiteit ontruimd moet worden, is het duidelijk

het gebruik van het gebouw, door werkzaamhe-

laten horen van een ontruimingsalarmsignaal van

den die in het gebouw worden uitgevoerd of door

essentieel belang. Maar welk toonsignaal gebruik

de aanwezigheid van personen met diverse natio-

je daarvoor? Ondanks dat in de Europese regeling

naliteiten. Tevens is het mogelijk dat de gebruiker

veel zaken zijn vastgelegd op het gebied van vei-

aanvullende wensen heeft met betrekking tot het

ligheid, bestaat er geen standaard als het gaat om

ontruimingsalarm. Sinds december 2013 is een

het alarmsignaal. Het gevolg: in de praktijk

tussenvariant toegestaan, namelijk een ontrui-

wordt met 7 verschillende toonsignalen gewerkt.

mingsalarminstallatie met toonsignaal in combinatie met gesproken woord (type B met gespro-

Een ontruimingsinstallatie is in diverse uitvoerin-

ken bericht). Een ontruimings-alarminstallatie

gen verkrijgbaar, waarbij de keuze voor het type

(toonsignaal) met gesproken berichten, kan wor-

wordt bepaald op basis van zaken als de gebruiks-

den geprogrammeerd met korte aanvullende be-

21

>>

THEMA: GEBOUW & TECHNIEK

richten. Deze berichten zijn speciaal bedoeld voor ge-

Deze gelijkwaardige invulling moet worden onder-

bruik tijdens noodsituaties en het is mogelijk de

bouwd en ter accordering bij het bevoegd gezag

berichten in verschillende talen te laten horen.

worden ingediend. Met de onderbouwing moet aangetoond worden dat een ontruimings-alarmin-

Het is mogelijk dat door een beperkte overschrijding

stallatie (toonsignaal) in combinatie met gespro-

van de gebruiksoppervlakte een ontruimingsinstallatie

ken bericht een gelijkwaardige invulling geeft om

met gesproken bericht is vereist. In deze situaties kan

te voldoen aan de primaire en afgeleide doelstel-

worden gekeken of met een ontruimingsinstallatie met

ling van een ontruimingsalarminstallatie.<<

een toonsignaal in combinatie met een gesproken bericht een gelijkwaardige invulling wordt verkregen. Het Bouwbesluit 2012 geeft hiervoor de ruimte in de “gelijkwaardigheidsbepaling” mits wordt voldaan aan dezelfde mate van veiligheid zoals deze in het Bouwbesluit wordt gesteld. Het primaire doel van de ontruimingsalarminstallatie is het alarmeren van de in het gebouw aanwezige personen en de interne alarmorganisatie. De afgelei-

*John Marcelis (project engineer brandveiligheid)

de doelstelling is het tijdig en in voldoende mate

en Arno Scherpenisse (senior project engineer)

akoestisch en/of optisch informatie geven aangaande de

zijn beide als adviseur werkzaam bij EFPC NV in

ontruiming om veilig vluchten mogelijk te maken.

Bilthoven (www.efpc.nl).

Gratis

Analyse

van u textielve w rzorging 5 sterren voor iedere dag zorgeloos werken Spreekwoordelijke kwaliteit voor uw bedrijfszekerheid Perfecte reinigingsprestaties Behoedzame reinigingsresultaten Maximale energie-efficiëntie Bijpassende service Bekijk op www.miele-professional.nl/5sterren waarom uw collega-organisaties voor Miele Professional kozen.

Miele Nederland B.V. | Miele Professional www.miele-professional.nl

22 |

FA C TO MA G A Z INE

| 9 2017

CONGRES

Politie en ArrangeGroup over Great Servicedesking

GASTVRIJHEID IN EEN GEAUTOMATISEERD HELPDESKPROCES In een College Tour-setting en aan de hand van een interviewvorm vertelden de Politie en kennispartner ArrangeGroup meer over de grootste facilitaire helpdesk van Nederland. De Politie onderging in 2016 de centralisatie van de servicedesk, waarbij 26 lokale servicedesks samen gingen naar één locatie.

Z

o’n 80 tot 90 procent

vant voor grote servicedesks, zoals die van de

van de facilitaire ser-

Politie. Het geldt ook voor kleine servicedesks,

vicedesk kan geauto-

geografisch sterk verspreide organisaties en orga-

matiseerd worden.

nisaties die eigenlijk onvoldoende groot zijn om

Hier draait het om

een volledige servicedesk tegen acceptabele kos-

het vinden van de

ten kunnen realiseren. Er zal altijd een goede af-

juiste balans tussen technologische ontwikkelin-

weging gemaakt moeten worden tussen de inzet

gen aan de ene kant en het persoonlijke maat-

van mens en technologie. Voor elke type organisa-

werk aan de andere kant. Dit is niet alleen rele-

tie ligt deze balans weer anders.

Voor de overige 10 tot 20 procent is het van primair belang om gastvrijheid de boventoon te laten voeren. Het uitgangspunt van de Politie hierin is om altijd positief en hulpvaardig te zijn. Zo startte de Politie met het duidelijk benoemen van kernwaarden (respect, geloofwaardigheid, eerlijkheid, trots en kameraadschap). Deze kregen een prominente rol in de vele sollicitaties die volgden na de centralisatie. En dat is vandaag de dag nog steeds zo. Daarnaast leren de servicedeskmedewerkers woorden als ‘niet’ of ‘misschien’ te vermijden. Ook als een beller vanaf de HR- of ICTservicedesk wordt terugverbonden met de facilitaire servicedesk, wordt deze persoon geholpen. Zelfs als het verzoek niet bij FM thuishoort.

Met deze wijze van inrichten mogen we spreken over een Great Servicedesk. <<

23

Van inkoop tot beheer:

TROTS verbindt (beheer)organisatie en techniek Het optimaal laten functioneren van technische gebouwgebonden installaties zit vooral in het goed organiseren van het inkooptraject. Dat is de stellige overtuiging van TROTS, dat als facilitair dienstverlener de verbinder is tussen de (technische beheer)organisatie van de opdrachtgever en de installatietechniek.

Klimaatinstallaties, brandmeldinstallaties, regeltechniek, de ver-

type installaties, naar de werkplekken, het werkklimaat en de

lichting; het geheel van gebouwgebonden installaties is samen-

cultuur. Pas dan bepalen we samen met de klant de aanpak die

hangend en complex, weet senior consultant Bonne Plat van

het beste past in de doelstellingen van de organisatie. Zo zien wij

TROTS. “Het is iets heel anders dan de bakstenen van het ge-

dat veel opdrachtgevers inzetten op efficiency, zeker ook als het

bouw. Die zijn statisch, die veranderen niet. Installaties wel,

gaat om het beheer van technische installaties. Daarbij beweegt

daarbij is er sprake van een constante dynamiek. Er is onderhoud

men vaker van een uitvoeringorganisatie naar regieorganisatie.

nodig, storingen moeten worden opgelost en als de indeling van

Dat is iets om rekening mee te houden”, aldus Plat. Ook ‘huurt’

het gebouw wordt aangepast, heeft dit ook gevolgen voor de in-

TROTS technisch advies in. “Ons netwerk is groot, op deelgebie-

stallaties.” Het is volgens Plat om die reden belangrijk al kritisch

den kiezen wij goede technische installatieadviseurs uit. Hen zet-

te zijn bij de vraag die achter de inkoopvraag ligt. Het doel om

ten wij vervolgens in hun kracht. Zij zijn dagdagelijks in de weer

alleen scherper in te kopen kan terugkomen in mindere kwali-

met installaties en installateurs, weten van de technische hoed en

teit. “We zeggen altijd: doe een meervoudige uitvraag. Dat zorgt

de rand en kunnen ons en de organisatie voorzien van de goede

er namelijk voor dat organisaties heel helder moeten zijn in de

technische informatie.” Toch is TROTS daarbij wel altijd positief

formulering wat men nu precies wil.” Ook heeft dit tot gevolg dat

kritisch. “Een installatieadviseur wil graag innoveren, maar hij of

organisaties beter installatieonderhoud krijgen dat aansluit bij

zij weet vaak niet altijd alles van de beheerkant. Terwijl wij daar

hun behoefte. Plat: “Bij een één-op-één uitvraag kan het zijn dat

juist een specialist in zijn en erg kritisch op zijn.” Plat haalt een

de installateur, bewust of onbewust, een dienst levert die beter

voorbeeld aan van het plaatsen van een led-verlichting. “Onze

aansluit bij hun bedrijfsvoering dan die van de opdrachtgever.”

managers kijken daar met een nuchtere, kritische blik naar en halen het net op bij andere opdrachtgevers die al met een derge-

TROTS ondersteunt organisaties daarom nauwgezet bij de uit-

lijke lichtplan werken. Is het nu wel echt zo besparend op de lan-

vraag. “Het eerste wat wij doen is de organisatie induiken", zegt

ge termijn? En hoe zit het met de vervanging? En het schoonma-

Plat. “Onze projectmanagers hebben ervaring met herhuisves-

ken? En hoe ervaren medewerkers het op hun bureaublad? Wij

tingprojecten en het facilitaire werkveld en weten wat de conse-

willen geen proeftuin.”

quenties zijn van bepaalde aanpassingen. Zij schatten dit op waarde en kunnen in het voortraject vanuit een integrale bena-

WAKEN VOOR CONFLICTMODEL

dering de juiste route en fasering daarbinnen uitstippelen.” Hoe

Belangrijk in het hele traject rondom het vernieuwen van techni-

gaat dat dan in praktijk? “Ons projectteam is net een stel kame-

sche installaties is ook de contractvorm, stelt Plat. “Louter kiezen

leons. Wij leven ons eerst helemaal in. Gaan naar de klant toe en

voor de laagste prijs vergroot de kans op een conflictmodel, want

gaan ook aan het werk tussen de eindgebruikers van de installa-

dit kan bij opdrachtgever en installateur tegengestelde belangen

ties, de medewerkers. Wij praten met de directie en met de men-

aanwakkeren. Ook nemen wij vaak de NEN 2767-conditiemeting

sen van de beheerorganisatie. Kijken naar het gebouw met het

op in het bestek, evenals de onderhoudsvoorschriften van de fa-

24 |

FA C TO MA G A Z INE

| 9 2017

‘WE ZEGGEN ALTIJD: DOE EEN MEERVOUDIGE UITVRAAG. DAARDOOR MOETEN ORGANISATIES HEEL HELDER FORMULEREN WAT ZE WILLEN.’ rijk is dat de vertrekkende installateur de ‘nieuwkomer’ voorziet van alle noodzakelijke informatie. “Neem de inlogcodes van het GBS, het gebouwbeheersysteem. Als die ontbreken, ontstaat er vertraging. Datzelfde geldt voor revisietekeningen, die zijn noodzakelijk om de bestaande situatie goed in kaart te hebben en goed in te kopen. TROTS zorgt ervoor dat de nieuwe installateur over de meest actuele informatie beschikt.” Gekoppeld aan die rol maakt TROTS bij de implementatie voor de beheerorganisatie ook een werkdocument van de leidraad van inschrijving en het bestek. “Hierin wordt alles samengevat met de belangrijkste werkafspraken zodat de mensen die met het bestek werken goed op de hoogte zijn en niet alle documenten telkens doorgelezen hoeven te worden”, aldus Plat.

SYSTEEMGERICHTE CONTRACTBEHEERSING Hij zegt verder dat het belangrijk is dat iedereen, en met name de technisch beheerders en hun leidinggevende, duidelijk voor ogen hebben wat het doel van het nieuwe contract is. “Welke kpi’s zijn eraan gekoppeld en hoe worden die gerealiseerd?” Dan gaat het bijvoorbeeld om het rapporteren van oplossingstijden.

“Wij stimuleren daarbij systeemgerichte contractbeheersing. Dit houdt in dat de installateurs zelf hun prestaties rapporteren. PeSenior consultant Bonne Plat van TROTS.

riodiek, bijvoorbeeld per kwartaal. Hoeveel en welke storingen zijn er geweest? Hoe zijn die opgelost? Zijn de oplossingstijden

brikanten van de technische installaties”, aldus Plat. Verder vindt

gehaald? En niet onbelangrijk, wat doet men eraan om prestaties

de gunning volgens de TROTS-consultant vaak plaats op andere

te optimaliseren? Welke afwijking zijn er ten opzichte van de op-

aspecten dan alleen de prijs door gebruik te maken van EMVI.

dracht? Door dit neer te leggen bij de installateurs, worden zij

“Daarbij voorkomen wij ‘mooischrijverij’ van installateurs, er

uitgedaagd en wordt de beheerorganisatie ontlast.”

vindt een koppeling plaats tussen de vooraf bepaalde kpi’s en de

Het mag duidelijk zijn, TROTS heeft kennis van zaken. Dit komt

EMVI-criteria. Wat verstaan wij daar dan onder? Bijvoorbeeld

door de facilitaire genen van het bedrijf. Het is om die reden ook

de planning, communicatie en het meedenken in optimalisatie

de ideale verbinder tussen de organisatie en de techniek. In alles.

door de installateur.” Ook speelt ‘de vent maakt de tent’ een rol,

Plat: “Het optimaal laten functioneren van technische gebouw-

weet Plat. “Als de installateur kan aantonen dat die een stabiele

gebonden installaties zit vooral in het goed organiseren. Wij hel-

organisatie heeft met weinig verloop en kwalitatief goede mede-

pen daarbij, kennen de belangen van alle partijen, brengen facili-

werkers die goed met de klant weten om te gaan, dan is dat abso-

taire expertise in, koppelen partijen aan elkaar en zetten

luut een pre.”

iedereen in hun kracht. Daarmee denken wij voor alle partijen een duurzame oplossing te bieden.”

Na de gunning volgt de implementatiefase. “Dat wordt nogal eens onderschat”, zegt Plat. Hij doelt op het feit dat het belang-

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met TROTS.

25

SERVICEDESK

SERVICEDESK AWARDS 2017 Inschrijven deze maand mogelijk Dit najaar worden voor het vierde jaar op rij de Facilitaire Servicedesk Awards uitgereikt.

Van 1 tot en met 30 september kunnen facilitaire servicedesks zich inschrijven via de speciale website www.sdaward.nl. Hoe ziet het ‘spoorboekje’ eruit?

Voor het vierde jaar op rij worden de Faci-

prijzen uitgereikt namelijk de vakjury-

litaire Servicedesk Awards uitgereikt. Het

prijs en de publieksprijs. Tijdens het

doel van de verkiezing is de servicedesk

Servicedesk Event mag het publiek haar

een podium geven en de strategische

invloed uitoefenen door te stemmen op

waarde ervan voor organisaties aantonen.

de genomineerde organisaties. De win-

Draagt uw servicedesk bij aan het succes

naar gaat er vandoor met de publieks-

van uw organisatie? Neem dan deel aan de

prijs voor 'Beste Servicedesk’.

Facilitaire Servicedesk Awards van 2017!

De winnaar van de vakjuryprijs wordt

De verkiezing is een initiatief van Arrange-

bepaald door een onafhankelijke vakjury,

Group, TOPdesk en Facto Magazine.

bestaande uit vijf facilitaire professionals. Ze brengen in oktober een bezoek

STRATEGISCHE WAARDE

aan de genomineerde Servicedesks en

Een goed functionerende servicedesk is

bepalen mede aan de hand van dat be-

van strategische waarde voor organisa-

zoek welke servicedesk volgens hen de

ties en kan een directe bijdrage leveren

‘Beste Servicedesk’ van Nederland is.

aan het succesvol presteren van de facilitaire organisatie. Alle reden dus om de

VAKJURY 2017

servicedesk op het podium te plaatsen

De jury van de Facilitaire Servicedesk

tijdens de Facilitaire Servicedesk Awards

Awards 2017 bestaat uit facilitaire pro-

van 2017. Hiermee wordt niet alleen de

fessionals met elk hun eigen expertisege-

zichtbaarheid van de facilitaire service-

bied: Josée Kruisweg (Politie), Renske

desk vergroot, maar ook de tevredenheid

van der Heijden (EuroFM), Joost Mors

van de interne klant.

(Nyenrode Business Universiteit), Merle Laterveer (NHTV) en Ingeborg Leene

26 |

FA C TO MA G A Z INE

| 9 2017

VAKJURY- EN PUBLIEKSPRIJS

(Nutreco). Lees meer over de jury op

Net als vorig jaar worden dit jaar twee

SDaward.nl.

WAAR LET DE VAKJURY OP?

Gemeente Delft en Provincie Limburg

Bij de beoordeling van de aanmeldingen

de gelukkige winnaars.

van organisaties, bestaande uit respectie-

en genomineerden worden de volgende

In 2016 ging NHTV er zowel met de ju-

velijk een full resourcer op het gebied van

elementen meegewogen:

ryprijs als de publieksprijs vandoor.

Facility Management, een softwareleve-

desk Event. Juist door deze combinatie

rancier van Facility Management Infor-

> innovatief vermogen; > hospitality in de genen;

UITREIKING AWARDS

matie Systemen (FMIS) en een vakblad

> visie op de mensfactor;

Op maandagmiddag 20 november wor-

gericht op dé Facility Professional, wor-

> samenwerking in de keten;

den tijdens het Servicedesk Event in

den de krachten gebundeld. <<

> klanttevredenheid;

Breukelen de publieksprijs en de jury-

> volwassenheid van de servicedesk;

prijs voor ‘Beste Servicedesk van 2017’

> eerlijkheid en oprechtheid;

uitgereikt. De winnaars ontvangen, naast

> creativiteit;

het juryrapport, de roem en een eervolle

FACILITAIRE SERVICEDESK

> omgang met veranderingen en weer-

award, uitgebreide aandacht in Facto

AWARDS 2017

stand.

Magazine. Aanmelden voor het Servicedesk Event is mogelijk via de website

EERDERE WINNAARS

www.sdaward.nl.

De eerste editie van de Facilitaire Ser-

> Aanmelden: van 1-9 tot en met 30-9-2017 > Website: www.sdaward.nl

vicedesk Awards vond plaats in 2014. De

INITIATIEF VAN 3 PARTIJEN

servicedesks van Menzis en Stadsdeel

De ‘Facilitaire Servicedesk Awards’ wordt

Oost van de Gemeente Amsterdam

voor het vierde jaar op rij georganiseerd

mochten toen de award voor respectieve-

en is, net als de voorgaande jaren, een

lijk ‘Beste’ en ‘Meest belovende Service-

initiatief van ArrangeGroup, TOPdesk en

desk’ in ontvangst nemen.

Facto Magazine. Zij organiseren samen

In 2015 waren de servicedesks van de

de Servicedesk Awards en het Service-

> Uitreiking awards: 20 november 2017 (middag) > Informatie: info@sdaward.nl

27

," %".("+ '" !" "/0" )"1". + &".

"". 1 + "2-".0/ "+ ." "+0" + "/0"!&+$"+ , 1

%() ' # * ' "+ ,( ) ++"' . ' +, %- "' ' +,*((&. *+' %%"' $(& ' (($ "'' ' "%", "* " '+,. *% '"' & , & ,!( " $ ('+, ', "' / "' "+ (',+, ' * "# () * !, . *+ ' & *$,) *,"# ' +, + / * '" -/ .* ' !(( +, ,"# .((* ' $ ''"+-",/"++ %"' *(' (& +, ' . ' 1 $ ' . ' ", &(& ',

D . ' 0) *,"+ ' *. *"' ' . ' +, %- *(-) D ,"# '+ ' "', * ," . + ++" !( # ( ( %+, %%"' ' ' )* +, ," + (*&-% *,

D -", )* $,"#$ . ' ' ' +, "' ' () +"+ . ' , , (& * ', ' +, "' ' . ' 2 ( '$ , *"' 2 *(."' " ((* (%% ' &-%,"+ *." + 2 ((* / +, " $ '!-"+ *( ) + !(('& $ 2 '(( +,*((&

('' ,( + . ' *." ' 1"'

(* "'+, %%"' & ', ' ' (',. ' '

3 (,.0&+$

Organisatie:

,* ,,( .&'$ ""+ "".)&'( "")! 1 + "+ (,* &+ ,+0 0 *"0 +!"." -.,#"//&,+ )/

!

OVER INKOOP

PROCESS MINING KANS OF BEDREIGING?

Z

oals te verwachten, leidt dat niet tot de plaatjes die in het handboek geprint staan, maar tot een wirwar van pijlen, tussenstapjes en heen-

en-weergedoe. Ook blijkt dat personen die in het organogram verantwoordelijk zijn, aan alle kanten gepasseerd worden en dat weer anderen overal tussen zitten, ook als ze daar niks te zoeken

‘DE HOEVEELHEID PIJLEN DIE OVER INKOOP GING WAS EEN EYEOPENER’

Laatst was ik bij een demonstratie process mining. Je kunt de computer aan de hand van data uit je systemen processen in beeld laten brengen.

Speciale software laat zien hoe gegevens door je organisatie stromen en biedt zo inzicht in hoe processen werkelijk verlopen.

DOOR MAARTEN ERASMUS

Terug met de benen op de grond, realiseerde ik me weer hoe geobsedeerd je kunt raken door efficiëntie en controle. En met mij alle anderen in de zaal. Een zaal vol mensen op zoek naar de heilige graal van hetzelfde werk in minder tijd.

DENKFOUT De denkfout zit in hetzelfde werk. De toekomst van inkoop is niet hetzélfde werk doen, maar din-

hebben.

gen ánders doen. Je ziet dat organisaties zich perVOLLE ZAAL

manent moeten aanpassen aan veranderende om-

Uit het feit dat de zaal afgeladen vol zat, leidde ik

standigheden en dat dit steeds sneller gaat.

af dat het onderwerp erg tot de verbeelding

Standaardisatie en hang naar controle zitten ver-

spreekt. Niet vreemd. Vooral de plaatjes met de-

andering in de weg en de inkoopafdeling die deze

tails zijn leuk. Je ziet een scherm, tot de rand ge-

verouderde idealen blijft nastreven zal op steeds

vuld met pijlen. Als langs die pijlen rode balletjes

meer weerstand stuiten.

gaan bewegen, zie je pas echt hoe wij onze dagen vullen met het bezighouden van andere mensen.

KANS? BEDREIGING! Process mining is in deze context eerder bedrei-

DETAILS

ging dan kans. Hoe meer we onze obsessie richten

Een eyeopener was de grote hoeveelheid pijlen die

op het verbeteren van bestaande processen, hoe

over inkoop ging. Voor mij was het meteen duide-

minder ruimte er komt voor het uitproberen van

lijk: dat moet ik hebben! Omdat het om een zorg-

nieuwe wegen. Technische innovaties gedijen het

organisatie ging, vroeg ik na afloop hoe ze zo veel

best in een omgeving waar mensen dingen mogen

details uit hun systemen konden krijgen. Bijvoor-

uitproberen. Nieuwe businessmodellen kun je

beeld alle stapjes in een offerteaanvraag en het

nooit invoeren als alles is dichtgetimmerd met re-

tekenen van contracten. Ik ken geen zorginstel-

gels en stroomdiagrammen. Juist het afstand ne-

ling die dat helemaal digitaal doet. Het antwoord was ontnuchterend: “Het ging niet om echte data, maar fictieve, voor de demo. Het was nep!”

MAARTEN ERASMUS IS MANAGING CONSULTANT BIJ EMERITOR (WWW.EMERITOR.COM)

men van standaardisatie en controle is nodig om organisaties vooruit te helpen. Maar oh, hoe moeilijk is het om dat los te laten.

29

MANAGEMENT

ZO DOEN WE DAT HIER FM als versterker van de organisatiecultuur Veel organisaties worstelen ermee: veranderende omstandigheden die leiden tot een koerswijziging van het bedrijf, terwijl de daarvoor benodigde cultuuromslag niet van de grond komt. En juist dit cultuuraspect â&#x20AC;&#x201C; de manier waarop in een organisatie de dingen worden gedaan â&#x20AC;&#x201C; is cruciaal voor het succes van de verandering. Hulp uit onverwachte hoek is gelukkig dichtbij: schakel de facilitaire afdeling in!

DOOR ASTA VAN CLEEF*

30 |

FA C TO MA G A Z INE

| 9 2017

Wat gebeurt er als een facilitaire profes-

derstroom niet, die is gebaseerd op emo-

zijn. In dit kwadrant gaat het over de

sional met belangstelling voor de zachte

ties en speelt zich af op onbewust niveau.

vraag: ‘wie zeg ik dat ik ben?’ Hier komt

kant van het vakgebied zich gaat verdie-

De zichtbaarheid van een cultuur heeft

het zelfbeeld van een organisatie naar

pen in het fenomeen ‘organisatiecul-

te maken met in hoeverre deze waar-

voren.

tuur’? Het leidde tot een interessante, en

neembaar is. Sommige cultuuraspecten

Het kwadrant linksonder (C) bevat de

misschien wel belangwekkende ontdek-

kunnen duidelijk worden waargenomen,

voor buitenstaanders duidelijk waar-

king: facility management kan een grote

andere vallen niet direct op, ook niet bij

neembare cultuuraspecten in de onder-

rol spelen, zowel bij het zichtbaar maken

buitenstaanders.

stroom. Dit zijn alle facetten van het facilitaire vakgebied: de huisvesting en

van de huidige als bij het ontwikkelen van de gewenste organisatiecultuur.

VIER CULTUURKWADRANTEN

inrichting, de tastbare middelen waar de

Veel organisaties willen invloed uitoefe-

Door de dimensies ‘bewustzijn’ op de

organisatie over beschikt, zoals het wa-

nen op hun cultuur. Voordat wordt inge-

verticale en ‘waarneembaarheid’ op de

genpark, en de manier waarop de dienst-

gaan op hoe een facilitaire afdeling hier

horizontale as te plaatsen, ontstaan vier

verlening is ingericht. Hier wordt ant-

een bijdrage aan kan leveren, wordt eerst

cultuurkwadranten (zie figuur).

woord gegeven op de vraag: ‘hoe zien

twee dimensies: bewustzijn en zicht-

In het kwadrant linksboven (A) bevin-

anderen mij?’ Rechtsonder (D) staan de

baarheid. Het bewustzijn gaat over de

den zich de waarneembare cultuuraspec-

onzichtbare basisveronderstellingen die

manier waarop een cultuur tot stand is

ten in de bovenstroom. Het gaat hier om

zich ook in de onderstroom bevinden en

gekomen. De essentie van een cultuur

de kernwaarden van de organisatie die

betrekking hebben op de identiteit van

ontwikkelt zich onbewust. Er zitten ech-

antwoord geven op de vraag: ‘wat wil ik

een organisatie. Hier draait het om de

ter ook bewuste aspecten aan. In dit ver-

uitstralen?’ Dit vormt het imago van een

vraag: ‘wie ben ik?’

band worden ook wel de termen ‘boven-

organisatie.

Organisatieculturen kunnen dus worden

stroom’ en ‘onderstroom’ gebruikt. De

Rechtsboven (B) staan de minder zicht-

onderverdeeld in vier cultuurkwadran-

bovenstroom ontstaat bewust, is ratio-

bare cultuuraspecten, die ook in de bo-

ten: imago, zelfbeeld, facilitaire facetten

neel en kan worden gemanaged. De on-

venstroom van een organisatie te vinden

en identiteit. Maar hoe kan de huidige

omschreven wat het begrip ‘cultuur’ nu eigenlijk inhoudt.

CULTUUR: WAT IS DAT? Cultuur wordt wel gedefinieerd als de basisveronderstellingen van een groep.

Dat wil zeggen: alles wat een groep in de loop van de tijd heeft geleerd en voor waar aanneemt. Basisveronderstellingen bepalen hoe de leden van een groep zich gedragen. Cultuur is daardoor hardnekkig. Logisch, het heeft ervoor gezorgd dat de groep zich kon handhaven en nog steeds bestaat.

TWEE DIMENSIES Cultuur kan worden beschouwd vanuit

>>

CULTUUR KAN WORDEN BESCHOUWD VANUIT DE DIMENSIES BEWUSTZIJN EN ZICHTBAARHEID 31

MANAGEMENT

cultuur van een organisatie nu met be-

huisvesting en inrichting, middelen en

Stap 3

hulp van de facilitaire afdeling in kaart

dienstverlening. Omdat de facilitaire af-

Tijdens stap 3 proberen de teams te ach-

worden gebracht of zelfs worden veran-

deling en haar interne klanten hier

terhalen welke onbewust tot stand geko-

derd in de gewenste cultuur?

meestal blind voor zijn, is bij deze stap

men en onzichtbare basisveronderstel-

de rol van buitenstaanders cruciaal. Hun

lingen ten grondslag liggen aan de

VIJFSTAPPENMETHODE

valt het vaak als eerste op: de naast de

gesignaleerde inconsistenties. Zo komt

Met behulp van een vijfstappenmethode

voordeur voor de directie gereserveerde

de identiteit van de organisatie (D) naar

kan de facilitaire afdeling inzicht geven

parkeerplaatsen, bijvoorbeeld.

voren. Goed beschouwd kunnen alleen

in de huidige organisatiecultuur en deze

organisatieleden, de facilitaire afdeling

veranderen in de gewenste cultuur. Hier-

Stap 2

en haar interne klanten, hier uitleg over

voor zijn zowel buitenstaanders als de

Stap 2 is om deze kenmerkende zaken,

geven. Om bij het eerder genoemde

organisatieleden zelf nodig. De één voor

waar de facilitaire afdeling voor verant-

voorbeeld te blijven: wat zeggen volgens

de neutrale blik van buiten, de ander

woordelijk is (C), te vergelijken met de

hen de voor de directie gereserveerde

voor de broodnodige zelfkennis.

zichtbare en minder zichtbare cultuur-

parkeerplaatsen over de identiteit van de

aspecten in de bovenstroom. Dit zijn bij-

organisatie?

Stap 1

voorbeeld, heel zichtbaar, de kernwaarden

Door deze stappen met meerdere expe-

De eerste stap is om als facilitaire afde-

die worden genoemd op de website van de

ditieteams te doorlopen, wordt een zo

ling zogenaamde ‘expeditieteams’ te for-

organisatie (A), of minder zichtbaar, dat

objectief mogelijk beeld van de huidige

meren. Behalve een afvaardiging van de

wat tijdens een zeepkistsessie door de top

organisatiecultuur verkregen.

facilitaire afdeling en haar interne klan-

wordt gezegd over de organisatie (B), bij-

ten zitten hierin ook enkele buitenstaan-

voorbeeld: ‘wij zijn klantgericht’.

Stap 4

ders (denk aan externe klanten of andere

Uit deze vergelijking kunnen inconsisten-

Tijdens stap 3 wordt ook een mogelijk

stakeholders, facilitaire collega’s of advi-

ties naar voren komen. Dit betekent dat

verschil tussen het gewenste imago (A)

seurs).

de onbewust tot stand gekomen, zichtbare

en de werkelijke identiteit (D) blootge-

Deze teams gaan ‘op expeditie’ in de or-

facilitaire facetten niet overeenkomen met

legd. Daardoor komt bij stap 4 een even-

ganisatie. Ze brengen in kaart welke

wat de organisatie in de bovenstroom zegt

tueel noodzakelijke cultuurverandering

zichtbare, maar onbewust tot stand ge-

te zijn en wil uitstralen. Misschien is het

naar voren. Een organisatie is namelijk

komen facilitaire facetten (C) de organi-

namelijk niet zo vanzelfsprekend om als

pas echt betrouwbaar en geloofwaardig

satie karakteriseren. Deze facilitaire fa-

klantgerichte organisatie parkeerplaatsen

als de identiteit en het imago met elkaar

cetten hebben betrekking op de

voor de directieleden te reserveren.

overeenkomen.

Wanneer een organisatie zich realiseert dat haar identiteit niet correspondeert met dat wat ze wil uitstralen, dan kan het wenselijk zijn de bestaande cultuur te veranderen. Wat dan níet helpt, is om te proberen de organisatieleden te overtuigen hun basisveronderstellingen los te laten. Je kunt mensen namelijk niet dwingen om anders te denken.

Stap 5 Wat wél helpt, is om bij deze vijfde en laatste stap de facilitaire afdeling in te zetten. Door de facilitaire facetten, huisvesting en inrichting, middelen en dienstverlening, aan te laten sluiten bij

Mensen imiteren onbewust het gedrag van anderen.

32 |

FA C TO MA G A Z INE

| 9 2017

de beoogde cultuur, wordt het onbewus-

te gedrag van de organisatieleden subtiel

voor klanten te reserveren.

en inrichting, middelen en dienstverle-

in de gewenste richting gestuurd. Bij-

Dit werkt als een olievlek. Want mensen

ning, zijn dan niet zozeer kostenposten,

voorbeeld door de parkeerplaatsen niet

imiteren onbewust het gedrag van ande-

maar facilitaire facetten die een afspie-

meer voor de directie, maar voor de klan-

ren. En gedrag dat vaker voorkomt, be-

geling zijn van de organisatiecultuur.

ten te reserveren.

invloedt de onbewuste basisveronder-

Daarnaast beïnvloeden deze facetten het

Door de veranderde facilitaire facetten

stellingen en de overtuigingen die

gedrag van de organisatieleden en geven

doen in eerste instantie alle organisatiele-

mensen hebben. Uiteindelijk werkt dit

ze een betrouwbaar en geloofwaardig

den, interne klanten én de facilitaire afde-

ook door naar de externe klanten of an-

beeld van het imago van de organisatie.

ling zelf, nieuwe ervaringen op. En hoewel

dere stakeholders. Zij ervaren een orga-

Als dat geen toegevoegde waarde is!<<

deze nieuwe ervaringen in eerste instantie

nisatie die zegt wat ze doet en doet wat

waarschijnlijk onwennig of zelfs onjuist

ze zegt, en dat schept vertrouwen.

zullen aanvoelen, hebben ze langzaam TOEGEVOEGDE WAARDE

mensen denken en voelen. Mensen hebben

Op deze manier kan een organisatie met

namelijk behoefte aan consistentie en zoe-

behulp van de facilitaire afdeling de cul-

ken naar redenen om hun nieuwe gedrag

tuur in de gewenste richting sturen. Dit

* Asta van Cleef MCC is trainer en orga-

te rechtvaardigen. Ze gaan voor zichzelf en

heeft een positief effect, niet alleen op de

nisatieadviseur bij 3d facility develop-

tegenover anderen verklaren waarom het

organisatie, maar het geeft ook een boost

ment (www.3dfd.nl) en member bij

bijvoorbeeld logisch is om parkeerplaatsen

aan de facilitaire afdeling. Huisvesting

FM2Share (www.fm2share.nl).

ǀĞ

ŽƵ

Ě

maar zeker invloed op de manier waarop

ŝůŝŐ ŝŶ ƚ Ś Ğ Đ

ů

33

FINANCIERING

PAY PER VIEW, RESULT OR USE? De kansen van nieuwe financieringsvormen Kantoormeubilair betalen op basis van bezettingsgraad?

In veel gevallen worden producten en diensten gefinancierd met eigen vermogen of geleend geld. Maar andere betaalconstructies zijn in opkomst, zoals pay-per-use, pay-perview en pay-per-result. Wat zijn de voor- en nadelen en hoe werkt dat? En gaan we straks inderdaad kantoormeubels betalen aan de hand van de werkelijke bezettingsgraad van dat meubilair?

DOOR ROYAN VAN VELSE EN DANNY VAN DER SCHEER Het Admiraal de Ruyterziekenhuis in Goes is sinds het begin van dit jaar geen eigenaar meer van de operatiekamers.

Technologiebedrijf Siemens heeft het deel van het ziekenhuisvastgoed met de operatiekamers gekocht en ingericht met geavanceerde apparatuur. Het ziekenhuis verkeert financieel in zwaar weer en huurt voor de komende tien jaar de ruimte van Siemens.

Het is een prachtige nieuwe vorm van financiering waarbij de industrie de hand reikt aan de gezondheidszorg. Dat is althans de mening van sommigen. Anderen zien het als een absolute bedreiging waarbij belangenverstrengeling optreedt en het ziekenhuis afhankelijk Ziekenhuisapparatuur is duur in aanschaf en onderhoud. Pay-per-use kan

wordt van een toeleverancier.

daarvoor een oplossing zijn.

In april werden vragen over deze kwestie

34 |

FA C TO MA G A Z INE

| 9 2017

gesteld in de Tweede Kamer. Het antwoord van staatssecretaris Martin van Rijn volgde in mei. Het is volgens hem aan de ziekenhuizen om te bepalen op welke wijze zij hun financiering vormgeven. Wel blijven ziekenhuizen te allen tijde zelf eindverantwoordelijk voor de kwaliteit van de zorg die zij leveren.

27 MILJARD De zorgkosten rijzen de pan uit. In 2016 werd er in Nederland maar liefst 27 miljard euro uitgegeven aan ziekenhuiszorg (op een totaal van 96 miljard euro aan alle zorg). Dat is 2,5 procent meer dan in 2015. Sommige ziekenhuizen verkeren dan ook in financiële nood. Enerzijds moeten ze goede zorg leveren, waar nauwlettend toezicht op wordt gehouden door niet alleen de Inspectie Gezondheidszorg maar ook zorgverzekeraars.

Bij tv- en internetproviders is betalen per bekeken film al heel gewoon.

Aan de andere kant moeten ze financieel gezond blijven. Een verhoging van het eigen vermogen en van de solvabiliteit zijn

TRADITIONELE FINANCIERING

daadwerkelijke gebruik van een product

hierbij graadmeters. Veel ziekenhuizen

Bij traditionele financiering worden pro-

of dienst of voor het eindresultaat, met

proberen deze solvabiliteit te verbeteren.

ducten en diensten betaald uit eigen ver-

daar tussenin allerlei varianten.

Solvabiliteit, van het Latijnse solvere en

mogen of met vreemd vermogen (ge-

In de consumentenwereld is deze vorm

ilis, geeft aan in hoeverre een organisatie

leend geld). Zeker in de zorg klinken

van betalen overigens niet nieuw. In de

in staat is om langetermijnschulden af te

andere vormen als lease en huur heel

tijd van videotheken kon je kiezen voor

betalen. Solvabiliteit wordt uitgedrukt

vooruitstrevend, maar in sommige zie-

een abonnement of voor een prijs per vi-

middels een percentage dat wordt ver-

kenhuizen zijn deze financieringsvormen

deoband. Bij tv- en internetproviders

kregen door het eigen vermogen te delen

alweer bijna ouderwets. Bij financiële

kun je ervoor kiezen om een abonne-

door het totaal vermogen en de uitkomst

lease staat het goed op de balans, terwijl

ment te nemen, of om te betalen per film

hiervan te vermenigvuldigen met 100.

bij operationele lease het goed off-balan-

of sportwedstrijd die je bekijkt. En ook

Een percentage tussen 25 en 40 procent

ce wordt. Het kan gezien worden als een

de muntjes om warm te kunnen douchen

wordt als gezond gezien. Bij ziekenhui-

zakelijke variant van huur.

op de camping zijn hier een simpel voor-

zen hanteren banken veelal een norm

beeld van. In de zorg zijn de voorbeelden

tussen 20 en 25 procent. Binnen de zie-

METERED SERVICE

kenhuizen ligt de solvabiliteit gemiddeld

Veel moderner in de cure-sector, zijn de

ook daadwerkelijk binnen die marges

pay-per-use- of pay-per-resultvarianten

Een ontwikkeling in deze sector is bij-

(2015).

die in opkomst zijn en waar nog lang

voorbeeld de radiologie. Radiologische

Het is niet vreemd dat organisaties,

niet iedereen klaar voor is. Zowel zieken-

apparatuur als een MRI- of een CT-scan-

waaronder ziekenhuizen, er soms voor

huizen als leveranciers zijn hier nog wat

ner is duur, en dat niet enkel in de aan-

kiezen om niet te investeren, maar ande-

terughoudend in. Deze alternatieve con-

schaf. Een ziekenhuis kan zich afvragen

re vormen van financiering te kiezen.

structie wordt ook wel metered service

of het doel is om een heel apparatuur-

Dan hoeft niet al het geld meteen uitge-

of open pay genoemd. Heel kort komt

park in het bezit te hebben. Dit moet

geven te worden.

het erop neer dat betaald wordt voor het

aangeschaft, geïnstalleerd, onderhouden

echter nog niet even talrijk.

35

>>

FINANCIERING

en op termijn vervangen worden. De

borgen, de vrijheid om zelf te bepalen

culatie maken maar de vervolgstap nog

wens van het ziekenhuis is feitelijk om

wanneer hij bepaalde componenten als

niet durven te zetten. Het managen van

juiste diagnoses te kunnen stellen aan de

access-points, servers of opslag wil ver-

dit concept is inderdaad wat lastig, want

hand van de plaatjes die worden gegene-

vangen. Ondanks alle goede ideeën hier-

er zit een variabele in: de afnamehoe-

reerd door deze apparatuur. Het zou bij-

over, willen leveranciers wel meedenken

veelheid. Voor een klant kan de andere

na logisch klinken om plaatjes in te ko-

maar zijn ze nog lang niet allemaal heel

financiering inhouden dat er onderaan

pen die voldoen aan bepaalde

enthousiast.

de streep meer betaald wordt. Doordachte afspraken zijn in deze onontbeer-

kwaliteitseisen, en de leverancier van de apparatuur alle materiële aspecten en

VAN KOFFIE TOT MEDISCHE

lijk. Het is van belang dat beide partijen

randvoorwaarden te laten regelen. Dit

PROCEDURES

hetzelfde bedoelen met een use, view of

wordt dan pay-per-view genoemd.

Voorbeelden om dit toe te passen, te va-

procedure, met alles wat er wel en niet

riëren en te combineren zijn er te over.

bij hoort.

Binnen de laboratoria is een soortgelijke

Denk aan koffie in combinatie met kof-

variant al heel gebruikelijk. Hierbij

fiezetapparatuur. Of aan een vast bedrag

SUCCES

wordt apparatuur ter beschikking ge-

voor een medische procedure, waarbij

Metered service heeft een kans van sla-

steld door de fabrikanten en betalen de

een vooraf gedefinieerd tarief geldt, on-

gen en verdient het om succesvol te zijn.

ziekenhuislaboratoria enkel voor de rea-

geacht het gebruik van de medische ap-

Deze financieringsvorm is weliswaar niet

gens die zij gebruiken. Elke soort bepa-

paratuur of het aantal medische hulp-

geheel nieuw, maar wordt op dit mo-

ling heeft dus een prijs, waarbij de waar-

middelen. Een fabrikant van

ment binnen de ziekenhuiswereld in een

de van de apparatuur in het tarief

kantoormeubilair kwam zelfs met het

nieuw jasje gestoken. Verkopen en te-

verdisconteerd wordt.

idee om te betalen aan de hand van de

rughuren, apparatuur niet betalen maar

Het is bij dit soort constructies wel zaak

bezettingsgraad van dat meubilair.

wel de verbruiksgoederen die erbij horen

om transparantie te krijgen in de totale

Gemene delers in dit alles zijn dat de le-

afrekenen, alleen voor het uiteindelijke

kosten van de apparatuur en van de hulp-

veranciers wel degelijk marge willen ma-

resultaat betalen? De baten en de risico’s

middelen die daarbij gebruikt worden, en

ken, hetgeen ook nodig is, en dat zij hun

van al deze mogelijkheden zijn het on-

om aan de hand hiervan een bandbreedte

afzet willen borgen. Voor de ziekenhui-

derzoeken beslist waard. Middels de vra-

af te spreken. Dit houdt in dat er een prijs

zen geldt dat zij in deze gevallen meer

gen die in de Tweede Kamer werden ge-

per plaatje of per bepaling wordt afge-

zekerheid hebben over de uitgaven, fi-

steld, vroeg men zich af op welke schaal

sproken voor het aantal verrichtingen dat

nanciële risico’s verminderen, soms uit-

dit al gebeurt. Het antwoord is dat veel

valt binnen een bepaald bereik. Bij onder-

gaven uitstellen en hun solvabiliteit ver-

zorginstellingen zich al beraden over al-

schrijding of overschrijding hiervan kan

hogen.

ternatieve financieringsvormen, welis-

de stuksprijs naar boven of naar beneden

Met deze constructies wordt er minder

waar niet zo extreem als in Goes, en dat

aangepast worden.

beroep gedaan op investeringsbudget-

deze concepten binnenkort niet meer

ten: de capex wordt opex. Naast de mo-

weg te denken zijn. <<

Pay-per-result gaat nog iets verder. Bin-

gelijke financiële voordelen, ontstaat er

nen de ICT zou dit zeer goed toepasbaar

ook een andere vorm van samenwerking

kunnen zijn. Hierbij is denkbaar dat een

tussen instelling en leverancier. Partner-

organisatie niet zelf alle hardware aan-

ship ligt dan om de hoek.

schaft en vervangt na bepaalde termijnen, maar met de leverancier hierover

EEN VARIABELE

een resultaat afspreekt: een snelheid,

Daar waar voorbeelden uit de cure-sec-

een bandbreedte, een uptime. Dit resul-

tor worden aangedragen, zijn deze zeer

taat moet dan wel ieder jaar aan te pas-

zeker ook toepasbaar buiten de zorg.

Royan van Velse (links) is manager inkoop en

sen zijn aan wat state of the art is.

Maar het is beslist niet allemaal rozen-

logistiek in het Rijnstate ziekenhuis in Arn-

Hier betaalt de klant dan een vast be-

geur en maneschijn. Uit angst voor de

hem. Danny van der Scheer studeert af in be-

drag per maand of per jaar voor, en de

sprong in het diepe zijn er nog veel par-

drijfseconomie aan de Christelijke Hogeschool

leverancier heeft om zijn prestatie te

tijen die weliswaar een voorzichtige cal-

Windesheim te Zwolle.

36 |

FA C TO MA G A Z INE

| 9 2017

CONGRES

ZOEKTOCHT NAAR VERNIEUWENDE OPLOSSINGEN EN SERVICES Op 13 juni stond op het Facto Congres het onderwerp Vested centraal in een workshop van ISS en Accenture. Beide organisaties hebben zich, samen met enkele andere partners, gecommitteerd om zich met start-ups te verbinden en te gaan experimenteren met innovatieve ideeën en concepten, met als doel vernieuwende oplossingen en services te realiseren.

gres op 13 juni in Veenendaal een seminar gegeven door ISS en Accenture. Een drukbezochte workshop over een boeiende, zich continu ontwikkelende Integrated FM-samenwerking, waarbij beide organisaties elkaar duurzaam verder brengen. Voor een kort verslag van de workshop zie http://facto.nl/facto-congres-2017-verslag.

ACCENTURE INNOVATION EXCHANGE Naast Vested zijn circulariteit en duurzaamheid

H

thema’s die voortdurend blijven terugkomen. Er is duidelijk behoefte aan vernieuwende oplossingen en services, om sneller doelstellingen te realiseren. Daarom heeft ISS het initiatief genomen et samenwer-

om samen met partners Accenture, Enexis Groep,

kingsmodel

FrieslandCampina, Delta Lloyd en PwC actief op

voor succes-

zoek te gaan in de markt naar oplossingen voor

volle partner-

‘circulariteit rondom de werkomgeving’.

ships Vested

Dit onderwerp is één van de in totaal vier Startup

is vaak onder-

Challenges. Het doel van de Startup Challenges is

werp van gesprek in de FM- en outsourcingsin-

om verschillende start-ups vanuit het innovatie-

dustrie. In juni was professor Kate Vitasek van de

netwerk te scouten en selecteren, die in samen-

University of Tennessee in Nederland om over Ve-

werking met onze partners vooraf bepaalde ‘chal-

sted te spreken op events. ISS heeft in samenwer-

lenges’ proberen te tackelen. De corporates

king met Vested en Purspective in Amsterdam de

hebben zich gecommitteerd om zich met startups

European Vested Course georganiseerd bij part-

te verbinden en te experimenteren met innovatie-

ners Accenture en PwC, waar deelnemers uit bin-

ve ideeën en concepten. Daar tegenover staat de

nen en buitenland drie dagen intensief deze exe-

kans die startups krijgen om hun ideeën te valide-

cutive course succesvol hebben gevolgd.

ren en pilots te draaien wanneer er een match is

Naar aanleiding daarvan is er op het Facto Con-

gevonden. Wordt vervolgd! <<

37

CBRE ondersteunt opdrachtgevers met vooruitstrevende gebouwoptimalisatieservice

Expertise 24/7 binnen handbereik met ESI Binnen facility management wordt het belang van data afkomstig van bijvoorbeeld gebouwgebonden systemen meer en meer erkend. In de praktijk zijn wel wat hobbels te nemen. Zo blijkt het moeilijk om beschikbare data te analyseren en te vertalen naar concrete acties waarmee operationele efficiency en gebouwgerelateerde prestaties kunnen worden verbeterd. Voorbeelden daarvan zijn storingen oplossen en bedrijfskosten verlagen. CBRE biedt de helpende hand, met ESI.

Het gesprek met Ivan Benitez, Director Business Development

situaties uit het verleden. “Men ziet waar en wanneer verande-

EMEA E&S, en Egbert Boertien, Account manager EMEA E&S,

ringen zijn opgetreden.”

belandt al snel op het belang van data. “Er is meer en meer data voorhanden, data van gebouwgebonden systemen binnen de pan-

INFRASTRUCTUUR AANLEGGEN

den. Maar data is maar data. Voor facility management is het be-

De eerste stap voor een succesvolle implementatie van ESI is het

langrijk dat de gegevens efficiënt worden geanalyseerd en vertaald

verschaffen van toegang tot de data. Hiervoor is het aanleggen

om de totale gebouwprestatie te verbeteren, dag in dag uit”, aldus

van een infrastructuur noodzakelijk, zegt Boertien. “Er zijn ver-

Boertien. Het integraal en op de juiste wijze interpreteren van de

schillende mogelijkheden, maar in de basis begint het allemaal

data is volgens hem vaak lastig en makkelijker gezegd dan gedaan.

met een laag hardware- en softwaresystemen die de gegevens van

“Het is ook uitdagend om bij elkaar horende data onder te bren-

de verschillende gebouwgebonden systemen, zoals HVAC-syste-

gen in één platform. Systemen variëren namelijk in leeftijd, in de

men en verlichtingssystemen, vastlegt.” In de ogen van CBRE be-

manier waarop ze communiceren, hoe gegevens kunnen worden

tekent dit dat de grotere gebouwgerelateerde apparatuur, zoals

bereikt, maar ook in hoe de data kan worden vastgelegd.”

koelmachines, luchtbehandelingssystemen, ketels en heetwatervoorzieningen, moeten worden gemonitord. Daarnaast ook de

CBRE biedt de oplossing, met het platform ESI. “ESI is de ge-

transportsystemen die hieraan zijn gekoppeld. Dat laatste is be-

bouwoptimalisatieservice die ruwe data omzet in actuele infor-

langrijk omdat, in geval van bijvoorbeeld een niet-optimale

matie. Afwijkingen van instellingen, veranderingen in efficiency,

warmtedistributie, de opwekking wel in orde kan zijn, maar de

complexe storingen worden op een slimme manier opgemerkt en

distributie problemen kent. “Een koude werkplek meer verwar-

gediagnostiseerd en, eventueel op afstand, gecorrigeerd door de

men door de verwarming hoger zetten lost wel het ‘gevolg’ op

analisten van CBRE”, vertelt Benitez. Deze manier van verwer-

maar neemt niet de oorzaak weg en resulteert in onnodig ver-

king helpt ESI om betere beslissingen te nemen over operatione-

hoogde energiekosten”, weet Benitez.

le initiatieven en kapitaalprojecten. “ESI gaat namelijk verder

Daaraan kunnen, afhankelijk van het gebouw en de gebruikers

dan alleen een probleem identificeren, het genereert ook auto-

en afhankelijk van de prioriteiten die worden gesteld, meer gege-

matisch rapporten van alle gebouwgebonden systemen en doet

vens worden toegevoegd en in de diagnose worden meegenomen.

aanbevelingen voor onderhoud of vervanging van bepaalde on-

Deze data moet vervolgens worden genormaliseerd en worden

derdelen of systemen. Zo worden problemen die mogelijk in de

ondergebracht in een gemeenschappelijk platform. “Pas dan

toekomst kunnen ontstaan, verholpen”, aldus Benitez. De diag-

kunnen we echt aan de slag, of beter: pas dan gaat ‘analytics’

noses kunnen volgens hem in elk tijdvak worden uitgevoerd

haar toegevoegde waarde tonen”, zegt Boertien.

waardoor de gebruiker de huidige situatie kan vergelijken met

Analytics is een softwaretool binnen ESI die geavanceerde analy-

38 |

FA C TO MA G A Z INE

| 9 2017

‘ESI IS DE GEBOUWOPTIMALISATIESERVICE DIE RUWE DATA OMZET IN ACTUELE INFORMATIE’ ses maakt. Boertien: “Analytics combineert de gegevens, identificeert en prioriteert problemen en geeft richting aan de corrigerende acties zodra er bijvoorbeeld een fout, afwijking van instellingen of gewenste indicators is geïdentificeerd. Dit kan op afstand, maar ook kan het systeem het FM-team binnen een gebouw waarschuwen en vertellen welke actie vereist is.” Het concept van analytics is eenvoudig: het systeem analyseert alle data van onder meer sensoren in koelmachines, maar ook in pompen, ventilatoren of cv-ketels en ontdekt op basis van algoritmes bepaalde patronen en mogelijke afwijkingen daarin.

“Zo ontdekt analytics bijvoorbeeld dat ’s nachts wordt gekoeld, terwijl bijvoorbeeld tegelijkertijd het gebouw ook wordt verwarmd. Hiervan is men zich niet altijd bewust. Door apparatuur uit te schakelen, kunnen direct kosten worden bespaard”, aldus Benitez. Maar het kan ook zijn dat een bepaalde sensor in het verwarmingssysteem defect is, waardoor de watertemperatuur

Egbert Boertien: “Data is maar data.”

niet voldoende oploopt en mensen in de kou zitten. “Door dit tijdig en snel te constateren en vervolgens te koppelen aan een ac-

de totale gebouwstructuren is normaliter heel tijdrovend, maar

tie, ofwel op afstand ofwel fysiek door het FM-team, wordt het

met behulp van data uit meerdere bronnen onderzoeken onze

comfort van de pandbewoners bewaakt en het leefklimaat veilig

analisten snel en relatief eenvoudig het energieverbruik van de

gesteld”, weet Boertien.

winkels.” Winkels waar het energieverbruik boven het gemiddelde niveau uitstijgt, worden snel geïdentificeerd (benchmarking)

VEEL MOGELIJKHEDEN

waarop vervolgens dieper onderzoek naar die gebouwen wordt

Veel van de potentiële verbeteringen worden nog niet maximaal

uitgevoerd en het probleem wordt geïdentificeerd en gecorri-

benut, zegt hij. “Elk gebouw, bestaand of modern (‘smart’) inge-

geerd. Bij een buitenlandse retailketen was bij een bepaalde loca-

richt, heeft een permanente bewaking nodig als het gaat om de

tie een verhoogde extra koeling geconstateerd na vergelijk met

gebouwgerelateerde waarden, zoals temperatuur, luchtvochtig-

andere locaties. En wat bleek? Een sensor in een bepaalde ruimte

heid, slijtage van apparatuur en energieverbruik. Het continu

ving in de namiddag extra zonlicht, waardoor de ruimte automa-

kunnen signaleren van veranderingen – neem storingen, slijtage

tisch extra werd gekoeld. “Wat hebben we gedaan? Sommige sen-

of vervuiling - in de prestatiekenmerken van het gebouw is cru-

soren zijn verplaatst en sommige sensoren zijn voorzien van een

ciaal om kostenbesparingen te realiseren en een optimaal bin-

UV-beschermlaag”, aldus Boertien. Het heeft de opdrachtgever

nenklimaat te borgen.” Maar met alleen het vergaren van de in-

volgens hem veel kosten bespaard. “Het platform ESI, met analy-

formatie ben je er niet, het vraagt om inzicht en kennis om de

tics als belangrijk onderdeel, brengt dus verandering en zorgt

juiste correlaties tussen de verschillende systemen en de infor-

voor efficiency. Niet alleen op het moment dat er een afwijking

matie die deze data leveren, aan te geven. ESI helpt daarbij, ver-

wordt geconstateerd, ook na een aanpassing wordt de aanpassing

telt Benitez. “ESI, en dan met name het onderdeel analytics,

gemonitord of er verbetering is opgetreden. Het is dus een conti-

geeft oorzaken van de ontstane afwijkingen aan, identificeert ze

nu proces, waarbij ESI expertise levert en de facilitair manager

en draagt de juiste oplossingen aan.”

altijd en overal voorziet van de juiste actuele informatie.”

CBRE past ESI toe bij verschillende opdrachtgevers, onder meer bij retailketens met verschillende winkeliers en verschillende panden. Boertien: “Het verbeteren of oplossen van storingen aan

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met CBRE.

39

Advertorial

" ! ! '&3+,7'0 '0 13)#0+4#5+'4 &+' '5 +'68' !'3-'0 8+..'0 +071'3'0 -3+,)'0 5' /#-'0 /'5 #..'3.'+ 73##)456--'0 '$36+-'34 8+..'0 8'5'0 *1' ;' ''0 73+,' 8'3-2.'- -600'0 7+0 &'0 '0 ''0 %1..')# -600'0 .1-#.+4'3'0 113 &+3'%5+' '0 /#0#)'/'05 ;+,0 ''0 125+/#.' $';'55+0)4)3##& '0 &663;##/ )'$168$' *''3 $'.#0)3+,-' +446'4 .'9!*'3' +4 ''0 )'$36+-473+'0&'.+,-' 41(58#3'511. &+' &' RYHUJDQJ QDDU Ã&#x20AC;H[LEHO ZHUNHQ RQGHUVWHXQW

)'.#0%''3& ';' +4 %.16& $#4'& +4 5'7'04 51')#0-'.+,- 7+#

''0 #22 '0 -'05 +'&'3 -8#35##. )3#5+4 3'.'#4'/#5+)' 62

'H LQYRHULQJ YDQ Ã&#x20AC;H[LEHO ZHUNHQ EUHQJW YDDN YHHO ZHHU

&#5'4

45#0& /'5 ;+%* /'' ? '04'0 ;+,0 06 ''0/##. *6+7'3+) 7113 7'3#0&'3+0)'0 ' )##5 /'5 &' *#--'0 +0 *'5

;#0& '0 '3 -1/'0 .#45+)' 73#)'0 7#06+5 &' &+3'%5+' #0 +4

1- 12 *'5 )'$+'& 7#0 36+/5'/#0#)'/'05 '0 &663;##/

*'5 23'55+) 1/ ''0 4:45''/ 5' *'$$'0 &#5 &';' ;13)'0 -#0

*'+& -#0 .'9!*'3' ''0 10&'345'60'0&' 31. 42'.'0 113

8')0'/'0@ 7'35'.5 #0 !+..'/4 &+3'%5'63 7#0 05'3#%5+7'

4.+//'3 1/ 5' )##0 /'5 8'3-2.'--'0 -600'0 13)#0+4#5+'4

.6'23+054 "+,0 $'&3+,( $3#%*5 +0 &' 41(58#3'511.

Ã&#x20AC;LQN EHVSDUHQ RS KXLVYHVWLQJV HQ HQHUJLHNRVWHQ :LOOHPV

.'9!*'3' 12 &' /#3-5 113&#5 *'5 ''0 +056=5+'( +0)'3+%*5

)''(5 ''0 7113$''.& 6+5 &' 23#-5+,- ? #08')' ''0 .#)' $'

4:45''/ +4 -#0 +'&'3''0 '3 ''0716&+) /'' ##0 &' 4.#)

;'55+0)4)3##& 4.6+5 &' )'/''05' 155'3&#/ <<0 7#0 *##3

!'3-5 ''0 13)#0+4#5+' '3 ''0/##. /'' &#0 $.+,-5 #. 40'.

7+'3 )315' -#0513'0 )'&''.5'.+,- +0 &' ;1/'3/##0&'0 '0

&#5 '3 0##45 &' $#4+4(60%5+10#.+5'+5'0 A;1'- ''0 8'3-2.'-B

##05#. '5#)'4 813&5 0+'5 73+,)')'7'0 .'9!*'3' 7113;+'5

'0 A7+0& ''0 %1..')#B /''3 *#0&+)' /1)'.+,-*'&'0 ;+,0 ;1

&' )'/''05' 7#0 &' &##37113 $'01&+)&' /#0#)'/'05+0

#.4 *'5 )'0'3'3'0 7#0 $';'55+0)43#22135#)'4 '0 *'5 ;'.(

(13/#5+' @

-600'0 &11371'3'0 7#0 8+,;+)+0)'0 +0 8'3-2.'--'0

!

31,'%5.'+&'3 #35+,0 '3) 7#0 &' )'/''05' 155'3&#/

' /''45 )'$36+-5' (60%5+10#.+5'+5 +4 A7+0& ''0 %1..')#B ? +5

8#4 $'531--'0 $+, &' -'6;' 7113 .'9!*'3' ? 0;' )3115

10;' &#5# $.+,-5 &#5 '.-' )'$36+-'3 &';' 5644'0 &' 7+,( '0

VWH ]RUJ ELM GH RYHUJDQJ QDDU Ã&#x20AC;H[LEHO ZHUNHQ ZDV EOLMIW GH

5+'0 -''3 2'3 &#) )'$36+-5@ 7'35'.5 !+..'/4 '0 13)#0+4#

13)#0+4#5+' )1'& (60%5+10'3'0 !' *'$$'0 /'&'

5+' -+'45 ;'.( 8'.-' 2'341104)')'7'04 ;+%*5$##3 )'/##-5

8'3-'34 7'3423'+& 17'3 7+'3 )315' '0 -.'+0'3' .1%#5+'4

813&'0 '5 &' A*+&' /' 4*18 /'B (60%5+10#.+5'+5 +4 '3 &'

;+, /1'5'0 '.-##3 ''0716&+) -600'0 7+0&'0 17'0&+'0

/1)'.+,-*'+& 1/ 8'. ;+%*5$##3 5' ;+,0 #.4 $';'55' 8'3-2.'-

45'.&'0 8' #.4 '+4 &#5 *'5 4:45''/ ;10&'3 *#0&.'+&+0) 5'

/##3 ;10&'3 &#5 '3 7'3&'3' )')'7'04 813&'0 )'5110&

$')3+,2'0 /1'5 ;+,0 .'9!*'3' 71.&1'5 *+'3 71..'&+) ##0

18+'41 813&'0 ;13)'0 310& 23+7#%: '0 4'%63+5: 71..'&+)

'0 *''(5 7#0#( &#) <<0 $'8';'0 ''0 23+/# 12.144+0) 7113

#()'&'-5 0.#0)4 8'3& &' 0+'6845' 7'34+' .'9!*'3'

104 5' ;+,0 @

RECHT

ONTSLAG OM PAK OPTIMEL

D

RP is een personeelsvennootschap binnen de Detailresult Groep NV die enkele supermarkten exploiteert. Bij het eigen pro-

ductiebedrijf werken ruim 300 medewerkers in drie slagerij- en bakkerijvestigingen. Een vrouw werkt sinds medio 2005 bij DRP als kantinemedewerkster van de slagerij. DRP heeft een be-

DE WERKGEVER HEEFT GEWEZEN OP HET ZEROTOLERANCEBELEID

Een kantinemedewerkster krijgt ontslag omdat zij enkele goederen onbetaald heeft meegenomen. Dat is volgens het bedrijfsreglement niet toegestaan. De sanctie is ontslag op staande voet. De rechter vindt dat het ontslag terecht is gegeven.

DOOR ROB POORT

nemen van goederen - ook als die anders zouden worden weggegooid - als diefstal wordt aangemerkt en dat daarop ontslag op staande voet volgt. Dit staat expliciet in het bedrijfsreglement.

De vrouw is er in juni 2016 nog op gewezen dat zij het bedrijfsreglement moest naleven omdat anders onherroepelijk het dienstverband zou worden beĂŤindigd. Ze heeft aangevoerd dat het

drijfsreglement waarin onder meer staat, dat het

slechts ging om een pak Optimel dat over de da-

niet volgen van dit reglement tot passende maat-

tum was en een kleine zalmsalade, overgebleven

regelen kan leiden, inclusief ontslag. Het meene-

van de personeelsbarbecue. De werkgever heeft

men van (onbetaalde) producten, ook afgeschre-

gewezen op het zerotolerancebeleid dat gevoerd

ven producten, is niet toegestaan. Bij elke vorm

wordt. De exitcontrole is correct uitgevoerd door

van diefstal volgt ontslag op staande voet.

een onafhankelijke organisatie. De vrouw was ge-

De werkneemster is wegens overtreding van het

waarschuwd. De kantonrechter acht onmiddellij-

reglement enkele malen schriftelijk gewaar-

ke beĂŤindiging van het dienstverband gerecht-

schuwd. De laatste keer is meegedeeld dat een

vaardigd. Een detailhandelsorganisatie heeft te

volgende keer ontslag zal volgen. Bij een exitcon-

maken met een verhoogd diefstalrisico en moet

trole in oktober 2016 wordt zij betrapt met een

daan ook met strikte regels werken. Die gelden

pak Optimel en een bakje zalmsalade (beide over

ook voor het meenemen van een pak Optimel dat

de datum). In haar tas zaten ook een banaan en

over de datum is.

een mandarijn die betaald zouden zijn, maar zij kan alleen een twee dagen oude kassabon laten

AANTEKENING

zien. De vrouw wordt op staande voet ontslagen,

De rechter acht het van belang dat de werkgever strikte naleving van de bedrijfsregels kan eisen. In

maar vecht het ontslag aan bij de rechter.

KANTONRECHTER AMSTER-

OORDEEL KANTONRECHTER De kantonrechter stelt vast dat de werkneemster enkele goederen heeft meegenomen, zonder dat zij van plan was die te betalen. Zij wist, dat mee-

DAM, 7 FEBRUARI 2017

die regels stond expliciet dat bij het meenemen

ECLI:NL:RBAMS:2017:905

van goederen zonder betaling ontslag op staande

MR. ING. R.O.B. POORT IS

voet zou volgen. Ook van goederen die anders

JURIST EN VEILIGHEIDSKUNDIGE WWW.BUREAUPOORT.NL

worden weggegooid. Bovendien was de vrouw gewaarschuwd.

41

BOEKEN | AGENDA

INNOVEER JEZELF

J

Innoveer jezelf

e wilt toch niet zo eindigen als V&D?” De nieuwste parel van bestsellerauteur Gijs van Wulfen begint als een wervelvind. De omgeving verandert in sneltreinvaart en aan ‘de mens als gewoontedier’ wordt de dringende oproep gedaan uit de eigen comfortzone te stappen om innovaties in het eigen werk te

stimuleren. Om de geest van de lezer te prikkelen vinden we tussen de tekst een set oe-

• Auteur: Gijs van Wulfen • ISBN : 9789 4629 60541

feningen (‘reflectiemomenten’) waarmee de eigen innovatiekracht kan worden bepaald.

• Uitgeverij: Van Duuren

Interessant is de uitspraak dat innovatie geen afdeling is, eerder een mentaliteit. Het

• Prijs: ! 20

vertrekpunt ligt bij het openstaan voor datgene wat in de buitenwereld plaatsvindt en op een andere manier naar de dingen durven kijken. Bovendien gaat innoveren verder dan veranderen of verbeteren. Het is volgens de auteur uiteindelijk de klant die bepaalt

++++

of een nieuw product, een nieuwe dienst of een nieuwe experience een innovatie is.

Halverwege de publicatie vat Van Wulfen zijn ervaringen met innovatieprojecten samen in een 6-stappenmodel. Een soort innovatiereis met bijzondere fotomomenten waarbij misschien wel de belangrijkste les is dat iedereen kan innoveren. Het model is uitgebeeld in de vorm van een mens, omdat daar de wortel ligt van innovatie in organisaties.

JAAP KLOOS

Van Wulfens schrijfstijl brengt je in hogere sferen. Hij bezorgt je het gevoel dat je mor-

TEAMLEIDER BIJ DE OPLEIDING FACILITY

gen met een flinke portie innovatiekracht het kantoor binnenwandelt. In de finale fase

MANAGEMENT, HAAGSE HOGESCHOOL

is er gelukkig ook ruimte voor een kritische beschouwing. Innoveren wordt getypeerd als een krachtproef, een proces van lange adem waarbij het soms heel veel energie kost om draagvlak te creëren.

6-DAAGSE MASTERCLASS

AMSTERDAM SECURITY EXPO

FMN ALV EN CONGRES

STRATEGISCH FM

Datum: 31 oktober t/m 2 november

Datum: 22 november

Datum: start op 21 september

Locatie: RAI Amsterdam

Locatie: n.n.b.

Locatie: diverse plaatsen

Organisator: RAI

Organisator: FMN

CUSTOMER JOURNEY IN 1 DAG

TECHNOLOGIE EN FM

HOSPITALITY MASTERCLASS

Datum: 2 november

Datum: 27 november (middag)

Datum: 2 en 3 oktober (+ inspiratie-

Locatie: Capelle a/d IJssel

Locatie: Van der Valk, Utrecht

tour door A’dam op 30 oktober)

Organisator: Facto

Organisator: Facto

BEST VALUE: HOE HERKEN JE

VAKBEURS FACILITAIR

DE BESTE LEVERANCIER?

Datum: 24 t/m 26 januari 2018

ONDERWIJS & FACILITAIR

Datum: 13 november (middag)

Locatie: Jaarbeurs Utrecht

Datum: 4 en 5 oktober

Locatie: Van der Valk, Veenendaal

Organisator: HolaPress

Locatie: Nijkerk

Organisator: Facto

Organisator: Facto

Locatie: Landgoed Duin & Kruidberg Organisator: Facto

Organisator: Het Beurskantoor

agenda 42 |

FA C TO MA G A Z INE

| 9 2017

CONGRES

‘Next level samenwerking’ tussen Alliander en Yask

VAN DENKEN IN EFFICIENCY NAAR COCREATIE Netbeheerder Alliander en Yask Facility Management lieten op het Facto Congres op 13 juni in Veenendaal zien hoe zij hun samenwerking invullen.

De klassieke opdrachtgever-opdrachtnemerrelatie is ingeruild voor een ‘next level samenwerking’.

A

lliander en Yask Fa-

COCREATIE

cility Management

Tijdens Facto Congres 2017 gaven de twee partij-

werken sinds 2013

en een unieke kijk op een bijzondere samenwer-

nauw samen, waar-

king, waarbij de stap wordt gemaakt van uitslui-

bij Yask de uitvoe-

tend ‘denken in efficiency’ naar ‘cocreatie’ die echt

ring en coördinatie

waarde toevoegt. ‘Next level samenwerken’ is vol-

van alle operationele activiteiten op het gebied

gens Alliander en Yask geen klassieke opdracht-

van werkplek-, locatie- en wagenparkbeheer ver-

gever/opdrachtnemer-relatie met een harde knip,

zorgt. Naast ontzorgen spelen vooral het toevoe-

maar een georganiseerde samenwerking vanuit

gen van waarde en de focus op innoveren een be-

rollen. Beide partijen namen de deelnemers op

langrijke rol.

interactieve wijze mee in de wijze waarop zij dit voor elkaar hebben gekregen.

5 STAPPEN De metafoor van een reis werd gebruikt om de 5 stappen voor een next level-samenwerking te beschrijven: 1. Creëer de benodigde startcondities voor de samenwerking.

2. Doorleef samen de strategische facilitaire ambitie.

3. Bepaal de gewenste rollen om de ambities te realiseren.

4. Leg de uitgangspunten voor de samenwerking vast in een convenant en heb daarbij respect voor elkaars belangen.

5. Evalueer de resultaten maar vooral: evalueer en onderhoud de samenwerking! <<

43

6-DAAGSE MASTERCLASS

FM in strategisch perspectief beoordeeld eld n met een

START: 21 SEPTEMBER 2017

De Masterclass “FM in strategisch perspectief” verbindt actuele bedrijfsvoerings-thema’s met concrete praktijkcases. In de Masterclass komen thema’s aan de orde waar iedere FM-professional in zijn werk mee te maken heeft. Het zijn onderwerpen als strategie, regie, gastvrijheid, sourcing en vastgoedmanagement.

Een unieke 6-daagse Masterclass, ontwikkeld voor: D Directeuren/managers FM DAccount managers FM D Contractmanagers DAdviseurs facility management DService managers D Managers inkoop D Managers bij facilitair dienstverleners Op locatie bij Nyenrode en bij toporganisaties zoals Achmea, Eneco en Unilever.

T KOM MEEGA L L O C EEN

WAT LEERT U? U maakt kennis met de successen en de valkuilen.

U wordt op de hoogte gebracht van de belangrijkste inzichten, theorieën en conceptuele modellen. U ontmoet collega facilitaire professionals met wie u inhoudelijk over het vak van gedachte wisselt. Het programma is interactief van aard met een grote diversiteit aan leervormen. De Masterclass Facility Management heeft het karakter van een echte opleiding voor professionals die concrete werkervaring hebben.

IN HET KORT 6 KEYNOTES VAN EXPERTS (o.a. Prof. dr. Jack van der Veen, drs. George Maas, Prof. dr. Bob de Wit) 6 PRAKTIJKCASES VAN TOPORGANISATIES (Achmea, SNS Bank, Yask, Unilever, Eneco, PwC) CERTIFICAAT Deelnemers ontvangen een certificaat van deelname van Nyenrode Business Universiteit

95G €2 RTIN

KO

8.2 2

P.P.

Wilt u meer weten? Ga naar

WWW.FACTO.NL/MASTERCLASS

EEN SAMENWERKING TUSSEN:

CONTACTEN EN CONTRACTEN OOK IN DEZE RUBRIEK? MAIL UW KORTE TEKST + JPG-FOTO NAAR GERARDDESSING@VAKMEDIANET.NL

Wisse Stenchlak van ArrangeGroup naar AAFM

ERIK VERMAAS NAAR TRIGION Met ingang van 5 juni is

Wisse Stenchlak (29) is begonnen als formule-

Erik Vermaas aangesteld

manager Workspaces bij AAFM Facility Manage-

als nieuwe directeur van

ment. In deze nieuwe functie gaat hij zich toeleg-

Trigion Brand en Beveili-

gen op het ontwikkelen van oplossingen voor

gingstechniek. Daarmee

eindgebruikers bij klanten van AAFM met als fo-

krijgt deze business unit

cus werkplekken en (facilitaire) services.

een directeur die vanuit

Stenchlak (Bachelor Facility management, Hoge-

zijn kennis en ervaring

school van Utrecht, 2009) is geen onbekende

gaat bijdragen aan de

binnen de facilitaire wereld. Eerder werkte hij

technologische compo-

voor ISS en ArrangeGroup, waar hij onder meer

nent binnen de integrale

commercieel manager was van de Interim en

propositie van Trigion. Na

Consultancy-tak.

afronding van de opleidingen Electrical Engineering

Circulair meubilair UMC Utrecht

(BSc) en Business Administration (MBA) heeft Vermaas ruime ervaring

Universitair Medisch Centrum

opgedaan bij Siemens.

Utrecht en Gispen zijn een samenwerking aangegaan voor het leveren van circulair meubilair aan UMC Utrecht. Vanaf april 2017 is Gispen tien jaar lang leverancier van circulair meubilair in het UMC. De samenwerking betreft zowel de standaardinrichting (bureaus e.d.) als speciale meubels voor bijvoorbeeld wachtkamers. Gispen is gespecialiseerd in circulair inrichten, van productontwerp tot en met retourstromen.

GOM LANCEERT MAGNIFIQUE Gom Schoonhouden heeft

gebied van hospitality. Hier-

een nieuw serviceconcept op

door hebben ze veel oog voor

de markt gebracht. Met het

gastvrijheid. Daarnaast spre-

concept â&#x20AC;&#x2DC;Magnifiqueâ&#x20AC;&#x2122; wil het

ken ze verschillende talen.

bedrijf tegemoet komen aan de toenemende behoefte aan

Het Magnifique-concept

een hoogwaardige gastbele-

biedt de mogelijkheid tot het

ving. De medewerkers die het

afnemen van extra diensten,

concept ten uitvoer brengen

zoals postverwerking en han-

zijn speciaal opgeleid op het

dyman-diensten.

45

CONTACTEN EN CONTRACTEN

Facilitair netwerken in Zeeland

Vlak voor de zomer werd in Zeeland op initiatief van Jacqueline Joosse (Project Management Officer Hanzehogeschool Groningen) en Sanne van Es (Manager Facilities Zeelandia) de eerste netwerkbijeenkomst van Zeeuwse facilitair managers gehouden.

De bijeenkomst vond plaats bij Zeelandia, een familiebedrijf gevestigd in Zierikzee.

De volgende bijeenkomst is in januari 2018 in het Admiraal De Ruyter Ziekenhuis

TRISH VALK NAAR HUMANAGEMENT

directeur Facilitair Bedrijf bij de Rad-

jectmanager. Valk heeft in 2012 de hbo-

boud Universiteit in Nijmegen. Smit

opleiding Facility Management aan de

(hbo Bouwkunde Windesheim, 1993)

Haagse Hogeschool afgerond. Daarna

was vanaf 2008 werkzaam bij de Uni-

werkte ze ruim vijf jaar in diverse leiding-

versiteit van Amsterdam, eerst als

gevende functies bij Claus Company,

hoofd Huisvesting en later (vanaf 2012)

Courtyard by Marriott en CSMART Hotel.

als hoofd Huisvesting & Facility Ma-

In die functies heeft ze ervaring opgedaan

nagement. Daarvoor werkte hij bij Ar-

AAFM. Bob Mols is per 1 juli 2017 aan de slag gegaan als commercieel directeur bij AAFM Facility Management. Mols komt van KPN, waar hij de laatste jaren executive vice president Customer Service was. Roeland van Roy is per 1 juli gestart als segmentdirecteur Industrie.

Van Roy is afkomstig van Van Gansewinkel,

| 9 2017

Universiteit Gerben Smit is in april begonnen als

Twee benoemingen op directieniveau bij

FA C TO MA G A Z INE

tair bij Radboud

de functie van facilitair interim- en pro-

DIRECTIEBENOEMINGEN BIJ AAFM

46 |

directeur Facili-

Trish Valk is gestart bij Humanagement in

in hospitality- en projectmanagement op facilitair gebied.

waar hij directeur was van EcoSmart.

Gerben Smit

cadis en KLM Facility Services.

Max Braamhorst van Yask naar ResetManagement

ALMERE IN ZEE MET PLANON De vastgoedportfolio van

Max Braamhorst (master FM Uni-

de gemeente Almere

versity of Greenwich 2008, ba-

wordt vanaf nu beheerd

chelor FM Diedendoort 2006) is

via de vastgoedbeheer-

per 1 juli gestart als consultant bij

software van Planon, die

ResetManagement in Zeist.

op basis van een Europese aanbesteding is geko-

ResetManagement adviseert orga-

zen. Het vastgoedbedrijf

nisaties bij complexe, sys-

van de gemeente telt zoâ&#x20AC;&#x2122;n

teemoverschrijdende samenwer-

45 medewerkers en is ei-

kingsvraagstukken, zoals bij

genaar van al het gemeen-

publiek-private en integraal FM-

telijke vastgoed. Omdat

samenwerkingen.

de gemeente inzet op informatie-uitwisseling en

Braamhorst heeft de afgelopen

procesintegratie, werd

tien jaar eerst bij Promundo ge-

een aanbestedingsproce-

werkt en was tot en met juni van

dure voor ondersteunende

dit jaar in dienst van Yask, onder-

vastgoedbeheersoftware

deel van Vebego.

uitgezet.

Marije Knijnenburg van start bij Footlocker Marije Knijnenburg is per 1 juli

Techniek waar ze een klein jaar

gestart als director Facility Ser-

contractmanager was. Daar-

vices Europe bij Footlocker. Ze

voor werkte ze vanaf 1999 in

wordt verantwoordelijk voor

verschillende facilitaire func-

het facility management van

ties, onder andere bij He-

850 winkels, distributiecentra

ijmans, D&B The Facility

en kantoren in 20 landen. Ze

Group, T-Mobile, Sodexo en

komt van BAM Gebouw &

Atos Origin.

SAMENWERKING HAGO EN NAK De Nederlandse Algemene

het vinden van synergie in di-

Keuringsdienst voor zaaigoed

verse (schoonmaak)taken.

en pootgoed (NAK) heeft

Hago zal de schoonmaak van

Hago als nieuwe schoonmaak-

kantoren en laboratoria ver-

leverancier gekozen. Belang-

zorgen. Samen met Fortron

rijke redenen zijn de focus op

gaat Hago zich ook richten op

resultaatgericht werken en

het onderhoud van de gevels.

47

+ spetterende inspiratietour op 30 oktober

/QPKSWG XCP FGP *GWXGN

5CPFGT #NNGITQ

5 *+(('%"#$ "', $ 5 % " "' ((* *. * ' ,()+)* $ *+ ' ( ', ' 5 ,- % $ ''"+ ' "'2" !, ' () " . ' +,.*"#! " ' $% ', % ."'

5 * * )* $,"#$ + + 5 (+)", %",1 ,(-* ((* &+, * & 5 * * "'+)"* * ' -", ' ,".", ", ' '+%-", ' "# ! , ,! & 5 !",, * ' %( ," % ' ( -"' *-" * ',)((*, 5 (%% " . *2(* . * %"#

' "' % (. *' !,"' )%-+ +) ,, * ' "'+)"* ," ,(-* () ($,( *

#NVÄ&#x17D; F CN JGV XQQTPGOGP IGJCF WY MGPPKU QR JQURKVCNKV[ IGDKGF GGP DQQUV VG IGXGP! $GPV W QR \QGM PCCT WR VQ FCVG CFXKGU QH QR \QGM PCCT GKIGPVÄ&#x17D; FUG KP\KEJVGP Ã&#x2026;P KPURKTGTGPFG RTCMVÄ&#x17D; MECUGU RNWU GTXCTKPIGP XCP CPFGTG RTQHGUUKQPCNU! &CP KU FG /CUVGTENCUU *QURKVCNKV[ KGVU XQQT W

& +, * % ++ "+ 7'+)"* * () +- +.(%% + +, * % ++ 3 (+)", %",1 "' 4 % ' *"#$+, ' +, / * * (' * % ' . ' & +, * % ++ "' %-+" "'+)"* ," ,(-* 2"#' + & ' .( ,(, 2 (&) , "', '+" . & +, * % ++

' ' "'+)"* * ' ' ' * " $ (& ."' , - & , )*( ++"(' %+ ' +% (& ((* - +, % ( % ' , ! % ' "# '+ & +, * % ++ +, , ,( ) + *! " ',* % (& +,.*"#! " , . * , * ' -) ,( , ,! (* ,"+ ! "'.-%%"' /(* , (' *+, -' ((* . % )* $,"#$ + + ' (' * , .((* % ' % " "' "+ "' ! ' ' . ' ,/ 2 * *. * ' !(+)", %",1 0) *,+ "# 2(* ' *.((* , - '" , %% ' /-+, /(* , . ' / , !(+)", %",1 $ ' , $ ' ' "' ' +,.*"# (& ."' 2"# 2 ,, ' - (($ ' ,(, (' * , "&)% & ', ," +, )) '

RISING STAR

CHRISTEL VERLOUW LEEFTIJD:

24

OPLEIDING: HOTEL MANAGEMENT SCHOOL MAASTRICHT (2015) Ik ben: Young Professional ( junior interim-manager) bij Hospitality Group.

Mijn werk bestaat uit: Tijdelijke projecten binnen facility management, inkoop en huisvesting bij verschillende aansprekende opdrachtgevers. Op dit moment ondersteun ik de transitie van een multiservice contract binnen een grote overheidsinstelling met een door ons ontwikkelde methode. Daarnaast neem ik deel aan het traineeship van Hospitality Group.

Belangrijkste inkoop/FM-trend?

Transitiemanagement. Ik zie dat opdrachtgevers tegenwoordig veel waarde hechten aan meer dan alleen het implementeren van dienstverlening. Met onze aanpak voor transitiemanagement bouwen we aan een duurzame samenwerking tussen opdrachtgever en opdrachtnemer.

Over 5 jaar ben ik …

Een ervaren interim-manager of consultant binnen FM. Tijdens mijn traineeship hoop ik de

'Opdrachtgevers willen meer dan alleen het implementeren van dienstverlening'

richting te ontdekken die ik op wil binnen FM.

Grootste verbazing tot nu toe?

De veelzijdigheid van het facilitaire vak.

Grootste succes tot nu toe?

Het succesvol afronden van mijn opdrachten tot nu toe. Afgelopen jaar ben ik echt gegroeid als professional. Ik ben er ook trots op dat ik als Rising Star in Facto sta.

Social media?

Een goede manier om aan mijn netwerk te bouwen, contact te houden met opdrachtgevers en op de hoogte te blijven van nieuws uit de markt.

Wat zou je graag beter kunnen?

Ik wil graag eerst veel ervaring opdoen om mij dan te kunnen specialiseren in een specifieke richting binnen FM. Tijdens het laatste jaar van het traineeship hoop ik te ontdekken waar ik écht goed in ben en waar ik energie van krijg.

Laatst gelezen managementboek?

‘Aanstekelijk veranderen’ van Jeroen Busscher. Een inspirerend boek over leidinggeven.

In deze rubriek komt jong talent aan het woord over carrière en ambities.

Aanmelden van personen kan bij de redactie: gerarddessing@vakmedianet.nl 49

FACTO MAGAZINE

ONAFHANKELIJK VAKBLAD VOOR FACILITY EN INKOOP

VOLGEND NUMMER

COLOFON FACTO MAGAZINE IS EEN UITGAVE VAN VAKMEDIANET

IN FACTO MAGAZINE 10 - OKTOBER 2017:

HOOFDREDACTEUR Gerard Dessing, tel. 088-5840912, gerarddessing@vakmedianet.nl EINDREDACTEUR Rob van de Laar, robvandelaar@vakmedianet.nl

THEMA INKOOP /OUTSOURCING

UITGEVER Frederique Zeemans

FACILITAIRE INKOOP Gert Walhof over de vraag hoe facilitaire inkoop in de toekomst een bijdrage kan leveren aan de toegevoegde waarde van FM.

ACCOUNTMANAGERS Saskia Bosker, tel. 06-51681707, saskiabosker@vakmedianet.nl Marion Smits, tel. 06-52867200, marionsmits@vakmedianet.nl VORMGEVING & OPMAAK colorscan, www.colorscan.nl

OUTSOURCEN OF OUTPLACEN? Wanneer insourcen niet (meer) mogelijk is en outsourcen te veel onzekerheden oplevert, kan outplacen uitkomst bieden.

DRUK Ten Brink, Meppel ADRES Vakmedianet, Postbus 448, 2400 AK Alphen aan den Rijn www.facto.nl ABONNEMENTENADMINISTRATIE klantenservice@vakmedianet.nl, tel. 088-5840888

VERHUIZEN INKOPEN Hoe vult RWS de inkoopcategorie ‘verhuizen’ in? Hoe wordt de markt daarbij betrokken en welke vraagstukken leven er?

ABONNEMENTEN Facto Magazine verschijnt 10 keer per jaar. Jaarabonnement € 175,00, studenten betalen € 65,00; prijzen zijn exclusief btw. Verzending buitenland per jaar € 29,50 (EU) en € 41,50 (niet-EU-landen). Op alle uitgaven van Vakmedianet zijn de Algemene Voorwaarden van toepassing. Die zijn te vinden op www.vakmedianet.nl.

OPLAGE Door onafhankelijk accountant gecontroleerde oplage. Zie voor accountantsverklaring van Grant Thornton www.vakmedianet.nl.

ADVERTEERDERSINDEX

PARTNERS CBRE, CSU, ISS en TROTS

Axxerion

51

Facilitor

33

Hotec

19

Interactive Blueprints

40

Miele Professional

22

RAI Group

2

Saval

11

COPYRIGHT Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. © Vakmedianet 2017 PUBLICATIEVOORWAARDEN Op iedere inzending van een bijdrage of informatie zijn de standaardpublicatievoorwaarden van Vakmedianet van toepassing. Deze zijn te vinden op www.vakmedianet.nl.

DISCLAIMER Alle in deze uitgave opgenomen informatie is met de grootste zorgvuldigheid samengesteld. De juistheid en volledigheid kunnen echter niet worden gegarandeerd. Vakmedianet en de bij deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden dan ook geen aansprakelijkheid voor schade die het directe of indirecte gevolg is van het gebruik van de opgenomen informatie.

ISSN 0927-1384

Trots

50 |

52

FA C TO MA G A Z INE

| 9 2017

VOORUITGANG VRAAGT OVERZICHT Want overzicht geeft rust. Het stelt u bovendien in staat om goed te beheren, maar ook om gedegen te bouwen. Als u vanuit rust beslissingen kunt nemen, ziet u de resultaten groeien. De facilitaire oplossingen van Axxerion geven u een uitzonderlijk goed totaalbeeld van uw werkzaamheden. Het systeem is uiterst gebruiksvriendelijk en biedt u een duidelijk overzicht door de heldere dashboards en rapportages en overzichtelijke workflows. Voor kleinere organisaties betekent het de directe beschikking over een totaaloplossing voor gegevens- en procesbeheer. Grote organisaties kunnen eenvoudig informatie en

processen delen met afdelingen, vestigingen, klanten en leveranciers.

Last but not least, door het SaaS-model (Software as a Service) bespaart u kosten omdat de prijs wordt bepaald door het feitelijke gebruik.

Kortom: Het Facility Management Informatie Systeem van Axxerion garandeert overzichtelijkheid. U creëert rust en helpt daarmee uw onderneming vooruit.

Wilt u ook overzicht creëren: Neemt u dan gerust contact met ons op via nummer 026 - 474 2420.

Advancing your business Ressenerbroek 26b - 6666 MR Heteren - T. +31 26 474 2420 - E. verkoop@axxerion.com - www.axxerion.com

uw partner voor al uw vragen over workplacemanagement & huisvesting Wij zijn doorlopend op zoek naar professionals.

Interesse?

Neem contact met ons op!