Foodmagazine, 2019, editie 6 by VMN Media

Het maandblad voor supermarktmanagement

NUMMER 6 | JUNI 2019 | JAARGANG 75

Foodmagazine.nl

Kassa-TV schaadt prijsimago Aldi en Lidl Discounters duikelen in prijswaardering in GfK Zomerrapport. Klant vindt Nettorama beste formule

Je broer als leidinggevende

Maurits de Brauw

Romke Swinkels (Bavaria) over de familie ĂŠn over bier

Spijsverteringschirurg pleit voor suikertaks

Inhoud 4 Interview

54 Congres

60 Wetenschap

Kolk en Van der Laan Romke Swinkels

Het World Retail Congress had als thema de snel veranderende omgeving. Hoe te overleven als retailer wanneer de hele wereld je dorp is? Sander van der Laan (Action en ex-AH) en Wouter Kolk (Ahold Delhaize) geven hun visie op de kansen en bedreigingen.

Van Brabants familiebedrijf naar mondiaal familiebedrijf: bierbrouwer Bavaria werd Swinkels Family Brewers en mag sinds kort zelfs het predicaat Koninklijk dragen. Romke Swinkels, directeur Nederland bij de brouwer, over zijn familie, zijn terugkeer bij het bedrijf, een broer als leidinggevende en de stijgende populariteit van bier. â&#x20AC;&#x2DC;Het bierschap is een feestje geworden.â&#x20AC;&#x2122;

Maurits de Brauw De zorgen van chirurg Maurits de Brauw over overgewicht en obesitas zijn groot. Voor de oplossing kijkt hij naar de overheid. Ingrijpen is dringend nodig. â&#x20AC;&#x2DC;Een suikertaks is heel belangrijk. En we moeten de belasting op groenten eraf halen.â&#x20AC;&#x2122;

ADVERTENTIE

Foodmagazine juni 2019

Commentaar

Juni 2019 | jaargang 75

28 Onderzoek

Succesverhaal

Zomerrapport Nettorama is de winnaar van het GfK Zomerrapport. De Brabantse formule behoudt daarmee de eerste plek die afgelopen december in het Kerstrapport werd veroverd. Het grootste nieuws uit deze zomereditie van het belangrijkste imago-onderzoek over Nederlandse supermarkten is echter de knauw voor het prijsimago van discounters Aldi en Lidl.

En verder 8 12 14 17 18 20 23 26 34 38 40

Formuleprofiel: Lidl Huizen Vis en schaaldieren Upprinting Food: afval basis 3D-food Column Roland Tabor Supertopia: Diabetesfonds Display-onderzoekers Sherloq De duurzame consument Foodbites Formule-innovaties 2019 Column Olaf van Gerwen Lessen in duurzaamheid

44 48 50 52 58 64 67 68 70 71

Kees Rijnhout, Jaguar Academic Update Uurloon in de super Wereldwaardigheden Van vakkenvuller tot... Buitenland: Presidente Productinfo Lectuur Colofon Ondertussen in 020

Toen er eerder dit jaar ineens sprake was van een mogelijke fusie tussen Boni en Nettorama, heb ik samen met een collega een rondje gemaakt langs winkels van deze twee formules. Daarbij werd opnieuw duidelijk dat Nettorama niet alleen veel klanten trekt, maar vooral ook klanten met bomvolle karren. Die klanten zijn bovendien ook nog waanzinnig tevreden over de supermarktketen, zo blijkt uit het GfK Zomerrapport. Voor de tweede keer op rij krijgt Nettorama het hoogste rapportcijfer en mag dus het beeld en de oorkonde in ontvangst nemen. Die toppositie komt niet uit de lucht vallen. Daar gaat ruim vijftig jaar aan consequent beleid aan vooraf, gericht op lage prijzen en het stimuleren van het inslaan van boodschappen. De extra korting bij het kopen van meerdere producten wordt niet voor niets inmiddels door meerdere formules toegepast. Het zorgt voor een hoge vloerproductiviteit en een rendement dat internationaal de aandacht trekt. De basis is hetzelfde als traditioneel bij Aldi en Lidl het geval was, kostenbeheersing. Van het hoofdkantoor tot in de winkels. Moderne fratsen als online winkelen en zelfscannen zijn voor Nettorama niet weggelegd. Zorg dat je de basis van het supermarktvak excellent doet, en klanten komen en zijn tevreden. Het zegt veel dat Nettorama ook bij versgroepen en in kwaliteit van het assortiment amper iemand voor hoeft te laten gaan in klantwaardering. Die focus op kostenbeheersing heeft niet alleen voordelen. Met iets meer dan dertig filialen behoort Nettorama tot de kleinste spelers in het supermarktlandschap, en het aantal vestigingen neemt eerder af dan toe. Dat zorgt er bijvoorbeeld voor dat Nettorama door de Consumentenbond niet meer wordt meegenomen in zijn onderzoeken. Daardoor kunnen andere ketens pronken met resultaten van prijstesten van de organisatie. Wat de invloed is van zoâ&#x20AC;&#x2122;n peiling blijkt ook uit de resultaten van het GfK Zomerrapport. Aldi en Lidl blijken enorm veel last te hebben van het grootschalig uitpakken van vooral Jumbo met de resultaten van de recentste prijspeiling van de bond. Klanten van Nettorama laten zich overigens niet in de maling nemen: zij geven hun formule weer de hoogste waardering voor de aspecten lage prijzen en aanbiedingen. Maar snappen niet-klanten ook hoe goedkoop Nettorama is? De vraag blijft ook hoe het langetermijnperspectief van Nettorama is in de snel consoliderende supermarktwereld. De gesprekken met Boni kwamen natuurlijk ook niet uit de lucht vallen. Boni haalt overigens in dit GfK Zomerrapport de top-10 niet. Joep Meijsen Redacteur Distrifood/Foodmagazine joepmeijsen@vakmedianet.nl

Foodmagazine juni 2019

4 | Interview Tekst Tys Hallema | Foto’s Michel Zoeter

Swinkels Family Brewers-directeur Nederland Romke Swinkels geniet van het bierschap in de supermarkt

‘Wat bier betreft leven we echt in een fantastische wereld’ Van Brabants familiebedrijf naar mondiaal familiebedrijf: bierbrouwer Bavaria werd Swinkels Family Brewers en mag sinds kort zelfs het predicaat Koninklijk dragen. Romke Swinkels, directeur Nederland bij de brouwer, over zijn familie, zijn terugkeer bij het bedrijf, een broer als leidinggevende en de stijgende populariteit van bier. ‘Het bierschap is een feestje geworden.’

e gedachten van Romke Swinkels gaan even terug in de tijd. Zijn eerste maanden als directeur Nederland van Swinkels Family Brewers waren turbulent, in de goede zin van het woord. Zelf trad hij per 1 november 2018 in dienst, niet lang nadat Bavaria werd vervangen als bedrijfsnaam. Begin 2019 kondigde vervolgens ceo Jan-Reinier Swinkels zijn vertrek aan en werd Romke’s broer Peer benoemd tot zijn opvolger. En in maart werd het 300-jarig bestaan van het familiebedrijf gevierd, met als hoogtepunten het bezoek van koningin Máxima aan de brouwerij in Lieshout en de toekenning van het predicaat Koninklijk. Swinkels Family Brewers mag zich voortaan Royal Swinkels Family Brewers noemen. Als lid van de zevende generatie waren het voor Romke Swinkels bijzondere momenten. ‘Ik zei tegen mijn kinderen dat ze hun ogen open moesten houden, dat ze moesten genieten. Dit is iets wat ze nu meemaken en wat niet zomaar meer gaat gebeuren’, aldus de directeur Nederland, zelf lid van de zevende generatie van het bedrijf. Swinkels beschrijft hoe het familiebedrijf is veranderd ten opzichte van de jaren dat hij zelf kind was. ‘Ik ben opgegroeid in Gemert, dat is maar een paar kilometer van Lieshout. Toen ik klein was, werd ik vaak geconfronteerd met de brouwerij. Wij kregen thuis vaak als eerste nieuwe campagnes te zien, en ook nam mijn vader ons (behalve Romkes broer Peer en zus

Foodmagazine juni 2019

Sanneke, red.) tijdens vakanties wel eens mee op reis. We speelden op het brouwerijterrein letterlijk tussen de kratten, dat kan tegenwoordig niet meer. Ik probeer mijn kinderen op een andere manier te betrekken bij het bedrijf. Wat zijn onze merken, welke smaken bier zijn er. Je ziet dat bij het groter worden van het bedrijf ook niet iedereen meer rechtstreeks om de brouwerij woont. Zo wonen wij in Eindhoven. De benadering is anders.’

Over Romke Swinkels Romke Swinkels (43) groeit samen met zijn oudere broer Peer en jongere zus Sanneke op in Gemert. Na zijn studie aan de Technische Universiteit van Delft werkt hij aanvankelijk als managementtrainee bij ING. In 2005 gaat hij aan de slag binnen wat dan nog Bavaria heet. Daar wordt hij onder meer verantwoordelijk voor het merk Swinckels. Na vijf jaar verkast hij binnen het concern naar Cerex. Bij de producent van graanextracten voor de voedsel- en drankenindustrie wordt hij commercieel directeur. In 2016 verlaat Swinkels het familiebedrijf om als marketing- en innovatiedirecteur aan de slag te gaan bij Brabantia. Na tweeënhalf jaar keert hij terug bij de brouwerij, die inmiddels zijn familienaam draagt, om daar, per 1 november 2018, managing director Nederland te worden.

6 | Interview U heeft ooit de keuze gemaakt om weg te gaan bij Bavaria. Waarom was dat? ‘Ik heb er elf jaar gewerkt. Vijf jaar voor het merk Swinckels en toen zes jaar bij Cerex. Toen kreeg ik de kans om bij Brabantia aan de slag te gaan als marketing & innovation director. Hoewel ik binnen Bavaria ook mooie stappen kon maken, wilde ik ook wel eens buiten de deur kijken. Dat had ik na mijn studie al tweeënhalf jaar gedaan bij ING. Het leuke van Brabantia is dat het ook een familiebedrijf is met een enorme ambitie. Ceo Martijn van Elderen kende ik goed en hij heeft mij verleid om daar te komen werken. En ik heb het daar echt fantastisch gehad.’ Was het altijd de bedoeling om terug te keren? ‘Dat was niet vastgesteld. Toen ik hier wegging, zei ik: ik doe de deur open en niet dicht. En Jan-Reinier zei bij mijn afscheid precies hetzelfde. Tweeënhalf jaar later werd ik gebeld of ik niet eens wilde komen praten. Toen werd me verteld hoe de nieuwe organisatie met de opdeling in business units in elkaar zou gaan steken en welke rol ik daarin kon spelen. Als directeur Nederland ben je voor commercie, marketing, operations, finance en HR verantwoordelijk, eigenlijk ben je een bedrijfje binnen een bedrijf.’

Wat betekent de titel Koninklijk voor het bedrijf? ‘Het is een kroon op ons werk, een mooie erkenning voor wat we al driehonderd jaar doen. Een brouwerij in één familie, al zeven generaties lang, is bijzonder. Wat het functioneel oplevert, de toevoeging Royal? Die erkenning, precies dat. Dat we al zo lang bestaan en verder kunnen gaan met het maken van mooie bieren.’ Wordt ‘Royal’ ook naar de markt toe uitgedragen? ‘In Nederland in ieder geval niet. Voor ons blijven richting consumenten onze merken leidend. Royal Swinkels Family Brewers is de naam van ons bedrijf en die gebruiken we naar klanten toe en als werkgever. In die naam zitten ook alle elementen van wat we zijn. Royal is die erkenning, Swinkels is de familienaam, Family benadrukt het feit dat we een familiebedrijf zijn, en ten slotte zijn we echte brouwers.’ Uw broer Peer is als ceo nu uw leidinggevende. Eerder was hij dat ook al. Is dat moeilijk? ‘Zo heb ik dat zelf nooit ervaren. Wij zijn in eerste instantie broers, met eenzelfde idee over wat we willen met de toekomst. Het mooie van een familiebedrijf is dat je elkaar niet hoeft uit te leggen welke kant je op wilt. Het gaat erom dat je de brouwerij mooier wilt doorgeven aan de volgende generatie. En dan kun je andere gedachten hebben over hoe je dat wilt bereiken, daar kun je over discussiëren. Eerder hebben we samengewerkt toen we het merk Swinckels lanceerden. Je bent broers, dus je kunt elkaar alles vertellen zoals je als broers doet. Dat werkt alleen maar erg mooi. Natuurlijk denken we wel eens anders over zaken, maar als broers kom je er altijd wel uit.’ Gaat dat echt zo soepel? ‘Ja. Peer heeft echt een hele duidelijke mening en een richting. En die heb ik ook. Wij kunnen echt enorm met elkaar stoeien maar staan altijd open om naar elkaars argumenten te luisteren. En als we er toch eens niet uitkomen, is het heel simpel. Peer is dan niet voor niets mijn leidinggevende. Hij zal een keuze moeten maken en zeggen: we gaan die kant op. Maar ik zal er alles aan doen om mijn argument in te brengen. En dat werkt prettig, voor zowel Peer als mij. Ik denk niet dat hij ooit de behoefte heeft gehad om te zeggen: ik ben je baas en nou gaan we het zo doen. Dat is ook nooit voorgekomen.’

Foodmagazine juni 2019

Peer en ik zijn in eerste instantie broers, met eenzelfde idee over de toekomst. Als broers kom je er altijd wel samen uit

Is het gebruikelijk bij Swinkels om het bedrijf te verlaten om later terug te keren? ‘Nee, ik was denk ik een van de eersten die dat deed. Het is wel gebruikelijk om voordat je begint bij het familiebedrijf eerst ergens anders te werken. Peer heeft dat bijvoorbeeld ook gedaan.’ Beroemd is de keukentafel van uw oma in het huis op het brouwerijterrein, waar de familie wekelijks bijeenkwam. Is dat nog steeds zo? ‘Mijn vader kwam inderdaad elke zondag daar en zat met de familie om tafel om te vergaderen, en wij als kinderen zwierven er omheen. Dat is nu niet meer zo. Ik zie mijn broer buiten werktijd om een of twee keer per maand. Mijn zus zie ik ook regelmatig. Daarnaast organiseren we als familie wel dingen om te zorgen dat we elkaar niet uit het oog verliezen. We weten van elkaar wie we zijn, hoe we denken en wat we belangrijk vinden. We zijn met veel, met alleen in mijn generatie al zeventig Swinkels. In totaal zijn we met 250 mensen, waarvan er 22 ook in het bedrijf werken.’ Waarin verschilt het bedrijf nu ten opzichte van de tijd van uw vader? ‘Zijn tijd was heel anders dan de mijne. Destijds ging het bedrijf van een nationale brouwerij naar een internationaal bedrijf, terwijl we nu van een internationaal bedrijf veel meer een portfoliobrouwerij zijn geworden. Ik vraag mijn vader overigens wel regelmatig om advies. Je ziet dat elke generatie zijn eigen problemen oplost en zijn eigen stuk aan het bedrijf maakt. Het was vroeger dan wel anders, maar niet makkelijker. Bier staat tegenwoordig op een andere manier in de markt, waarbij in mijn vaders periode pils de absolute nummer 1 was.’

Twee Koninklijke bierbrouwers, één voormalige Swinkels is de derde bierbrouwer die het predicaat Koninklijk kreeg. Grolsch mag de titel sinds 1995 voeren en de eerste bierbrouwer die ‘Koninklijk werd’, was Brand in 1971. Na de overname door Heineken moest het die titel weer inleveren. Het kan niet dat een dochteronderneming wel het predicaat heeft en de moedermaatschappij niet.

Interview | 7 Een trend van nu is bijvoorbeeld alcoholvrij bier, traditioneel gezien een Bavaria-bolwerk. Heineken kwam in 2017 succesvol met 0.0 en ook andere brouwers volgen. Gaat dat ten koste van jullie positie in de alcoholvrije markt? ‘Wij zijn zo’n beetje de uitvinder van 0.0, al in de jaren zeventig. In de jaren negentig werd alcoholvrij heel groot in Nederland, maar voornamelijk vanuit een functioneel oogpunt: je dronk in die jaren 0.0 pils omdat je nog moest rijden. Tegenwoordig speelt smaak een veel grotere rol, je drinkt nu alcoholvrij bier omdat je het lekker vindt. Daar proberen wij op in te spelen, met onder meer de introductie van 0.0 IPA. Je ziet dat de 0.0-plas enorm is gegroeid. Wij groeien daarin mee. Wij moeten blijven innoveren en goed kijken naar wat consumenten aantrekkelijk vinden om onze positie te behouden. Wij zijn nog niet klaar met groeien in die categorie, we zullen varianten blijven toevoegen. Ik denk dat 0.0 nog veel groter gaat worden. ’ Een ander segment is laag-alcoholisch bier, 3.3% bijvoorbeeld. Gaat de populariteit van 0.0-bier niet ten koste van die categorie? ‘Laag-alcoholisch bier gaat zijn piek nog krijgen. Misschien was ten tijde van onze introductie, twee jaar geleden, het momentum niet helemaal goed. Maar als je kijkt naar de Verenigde Staten, dan zie je dat die soorten daar flink groeien. Dat komt hier ook nog wel. Wanneer? Mijn buikgevoel zegt over een jaar of twee. Dat gaat stukje bij beetje, waarna we over vijf jaar ineens kunnen zeggen: het begon in 2019.’ Welke verschillen ziet u tussen retail en horeca wat betreft populaire bieren? ‘Als ik die twee vergelijk, zie ik vooral dat het aanbod enorm veel groter is geworden. In de supermarkt zie je dat het 0.0-schap alleen maar blijft groeien, laag-alcoholisch krijgt zijn plek, craft beer ook. De aandacht voor bier is ongekend. We leven wat dat betreft echt in een fantastische wereld op dit moment. Waarbij er over bier en smaak wordt gesproken en mensen echt een keuze maken van wat ze willen en lekker vinden. Ik denk dat 0.0 een hele belangrijke categorie is in de retail, de cijfers voor horeca heb ik zo niet paraat. Hij heeft zeker zijn positie. Het groeit wel, want je ziet dat consumenten het steeds belangrijker vinden om fris te zijn en te blijven. Dan heb je laag- en non-alcoholische bieren die daar een mooie invulling aan kunnen geven.’ Welke rol ziet u voor Swinkels weggelegd in de retail? ‘Als ik dat zou moeten omschrijven, vind ik het van belang dat wij in het bierschap altijd een passend bier kunnen aanbieden. Of het nou vanuit pils of craft is, wij kunnen het hele spectrum bedienen. Het bierschap is absoluut een feestje geworden. Ik kon altijd al honderduit praten over bier, nu doen ook anderen dat tegen mij. Dat is echt iets van de laatste vijf jaar. Het gesprek over bier is veel meer naar smaak toegegaan, niet alleen meer over merk. Een merk blijft belangrijk, want dat is een goede drager van kwaliteit. Maar het is ongelooflijk dat we nu praten over wát vind je lekker, wáarom vind je het lekker, de combinatie met eten erbij...’ Hoe verklaart u dat? ‘Ik denk dat de behoefte komt vanuit de consument, en dat brouwers daar heel erg goed op hebben ingespeeld en ook lef hebben gehad om dat steeds meer naar voren te brengen. Het heeft ook te maken met het feit dat er de laatste jaren steeds meer lokale brouwers in opkomst zijn geweest.’

U zegt: in opkomst zijn gewéést. Is de top bereikt? ‘Het zijn er nu 650 en ik denk dat het wel ongeveer begint af te vlakken. Bierbrouwen is niet makkelijk. Je moet kwalitatief goed zijn, je moet funding hebben en zelfs lokaal een goede distributie. Met Bier & Co willen wij daar natuurlijk op inspelen door te kijken met welke lokale partners wij willen en kunnen samenwerken. Maar of iedereen het redt, dat weet ik niet. 650 is veel, we hebben in Nederland misschien wel de meeste brouwerijen per hoofd van de bevolking ter wereld. Dat is ook mooi, want daardoor is de biercultuur wel enorm onder de aandacht gekomen.’ Ondertussen blijft Bavaria-pils wel gewoon jullie belangrijkste bier. ‘Ja, dat is nog altijd 80-85 procent van de markt. Pils blijft daarom heel belangrijk, zeker qua volume. Dat zie je ook in het bierschap en qua rotatie in de supermarkt. En dat is ook terecht, want pils is en blijft een lekker, doordrinkbaar type bier. Dat is ook gewoon een vorm van genieten.’ Is het voor supermarkten wel interessant? Het lokt wel mensen naar de winkel, maar je kunt je er niet mee onderscheiden en het wordt met minmarge verkocht. ‘Dat laatste zou ik ze niet aanraden. Maar inderdaad, pils is regelmatig in de promotie. Supermarkten zetten pils graag in als trekker. Daarnaast zie je wel dat supermarkten in het speciaalbierschap een ander spel spelen. Je moet vooral zorgen dat je datgene hebt dat aantrekkelijk is voor de consument, dat je inspeelt op de verschillende smaken. Elk type bier heeft zijn rol.’ In het verleden stond Bavaria bekend om zijn spraakmakende marketingacties. Dat lijkt de laatste jaren wat minder te zijn. ‘We zijn zeker zichtbaar, maar we doen het wat slimmer en anders. We vertellen het verhaal van Bavaria meer dan ooit, maar maken daarin wel keuzes. Geen rondje billboards in heel Nederland, maar juist op de plekken waar we onszelf willen versterken en verstevigen. Maar er zal vast wel weer eens een kans voorbij komen om iets heel bijzonders en unieks te verzinnen. De Bavaria City Racing in Rotterdam was zoiets. Maar als ik dat vertaal naar hoe we dat nu doen, vind ik dat onze #carnavalvrij-actie daar zeker aan kan tippen. Alleen doen we dat dus anders, meer in de regio.’

Foodmagazine juni 2019

8 | Profiel Tekst Peter Garstenveld | Foto Foodmagazine

Paradepaard Lidl biedt zijn voordeel in luxe markt Lidl verplaatste en heropende zijn paradepaardje, het filiaal in Huizen. De nieuwe winkel ligt aan de overkant van de straat, nog steeds in een marktgebied met een oververtegenwoordiging van welgestelden. Geen wonder dat het idee van meer vers en een versplein hier aan zal slaan. Is het de juiste plek voor een harddiscounter?

n de parkeergarage onder de winkel staat een BMW-sportwagen gratis groene stroom te tanken. Misschien is dat wel het meest typerende beeld van het filiaal van Lidl aan de Bestevaer in Huizen. Het is een bijzonder filiaal, omdat het pal aan de overkant van de straat van het hoofdkantoor is opgetrokken. Daarmee is het - net als het oude pand op steenworp afstand aan de Warandeberglaan - de nieuwste pilotwinkel voor de Duitse discounter in Nederland. Lidl laat in de winkel zien dat het de sfeer van dozenverkoper al lang achter zich heeft gelaten. De winkel legt het accent op vers en duurzaamheid, de al lang ingeslagen koers van de discounter. Het leidt onder andere tot een versplein voor in de winkel met brood, vlees, vis en agf. Uit de cijfers van Distrifood Dynamics blijkt dat het filiaal ook goed uit de voeten kan met een vleugje luxe. Lidl Huizen ligt in het Gooi en het gemiddelde inkomen kan er daar goed mee door. Het leidt tot extra’s in de winkel, die Lidl overigens elders ook zal uitrollen. Het fotoblog Ophuizerhoogte.nl, mede gesponsord door Lidl, somt ze op: ‘Zo hebben de winkelkarretjes handige grepen voor beter navigeren en zijn er zelfs winkelwagens voor mindervaliden en MaxiCosi’s. Je komt binnen op de versafdeling met groente en fruit, vers vlees en de broodafdeling. Wijnen zijn makkelijk op smaak te herkennen en de dozen verdwijnen steeds meer uit beeld. He-

Foodmagazine juni 2019

lemaal nieuw is het zelfscanplein, waar je snel en makkelijk je boodschappen zelf kunt afrekenen. De sinaasappelpers zal zeker in de smaak vallen en sluit goed aan op de uitbreiding van de versafdeling.’ Kortom, de extra’s van een full service-supermarkt in dit filiaal.

€ 8000

€ 7,461

€ 7,085

€ 6,772

€ 7000

€ 6,333

€ 6,270 € 5,706

€ 6000 € 5000

€ 4,389

€ 4000

€ 3,260

€ 3000 Verzorgings-

Nederland

€ 2000

gebied Totaal aantal huishou-

13431

€ 1000

7703996

dens verzorgingsgebied Praktische opleiding Middelbare opleiding

€0 2580

19.2

1634926

21.2

5721

42.6

3266261

42.4

Hoge opleiding

2506

18.7

1723057

22.4

Universitair/weten-

2624

19.5

1079752

14.0

2268

16.9

1841693

23.9

schappelijk Beneden modaal

2373

17.7

1351274

17.5

Boven modaal

3222

24.0

1811540

23.5

2 keer modaal

1059

7.9

649655

8.4

Meer dan 2 keer modaal

4509

33.6

2049834

26.6

Fulltime

4584

34.1

2942068

38.2

Parttime

2861

21.3

1681297

21.8

4946

36.8

2114487

27.4

0.0

193607

2.5

1040

7.7

772537

10.0

Student Zonder baan

Alleenstaande (40-65 jaar)

Tweeverdieners

Kostwinner (2p)

HH met kinderen, beperkt inkomen

Welgestelde HH Gepensioneerden, Welgestelde met kinderen beperkt inkomen gepensioneerden

30%

28.1% 26.6%

25%

(Bijna) modaal

Gepensioneerd

Jonge (<40 jaar) alleenstaande

21.8%

20%

18.9% 14.1%

15%

11.5%

10.8% 11.4%

10%

7.8%

7.0%

9.0%

4.0%

5% 0%

Jonge Alleenstaande

Winkel

Alleenstaande

Tweeverdieners

8.5%

7.1%

8.3%

5.0%

Kostwinner (2p)

HH met kinderen, beperkt inkomen

Welgestelde HH met kinderen

Gepensioneerden, Welgestelde beperkt inkomen gepensioneerden

Nederland

Foodmagazine juni 2019

Retailplanner Europe 2019 Europese foodretailers binnen handbereik Met de Distrifood Retailplanner Europe 2019 heeft u een handig overzicht van Europese foodretailers. In het handboek vindt u de volgende gegevens:

• • • • • • • • •

Adresgegevens Omzetcijfers van 2013 tot 2017 Naam van algemeen directeur en inkoopdirecteur Winkeloppervlakten Aantal winkels Formules Actuele marktaandelen Demograﬁsche en economische gegevens Rankings

BESTEL NU RETAILPLANNER EUROPE 2019

Voor wie? Accountmanagers, marketeers en productmanagers van fabrikanten en toeleveranciers, directie en marketing bij groothandels/ importeurs, organisatie- en adviesbureaus, marketingadviesbureaus en reclamebureaus.

Bent u geïnteresseerd in de Distrifood Retailplanner Europe 2019? Bestel hem direct via www.distrifood.nl/retailplannereurope. Of neem contact op met onze klantenservice via (088) 584 08 88.

Bestel direct www.distrifood.nl/retailplannereurope Of neem contact op met onze klantenservice via (088) 584 08 88

11 Werk 2.5 0.0

ZONDER BAAN

COLOGNE, 05. â&#x20AC;&#x201C; 09.10.2019

10.0 7.7 27.4

GEPENSIONEERD

36.8 21.8

PART-TIME

21.3 38.2

FULL-TIME

34.1

0.0 5.0 10.0 15.0 20.0 25.0 30.0 35.0 40.0 45.0 % Nederland

% Verzorgingsgebied Lidl Huizen Inkomen 26.6

MEER DAN 2 KEER MODAAL 2 KEER MODAAL

33.6 8.4 7.9 23.5

BOVEN MODAAL

24.0 17.5

(BIJNA) MODAAL

BENEDEN MODAAL

17.7 23.9 16.9

0.0 5.0 10.0 15.0 20.0 25.0 30.0 35.0 40.0 45.0 % Nederland

% Verzorgingsgebied Lidl Huizen

Opleiding UNIVERSITAIR/ WETENSCHAPPELIJK

14.0 19.5 22.4

HOGE OPLEIDING 18.7

42.4

MIDDELBARE OPLEIDING

PRAKTISCHE OPLEIDING

42.6 21.2 19.2

AMAZING

STUDENT

0.0 5.0 10.0 15.0 20.0 25.0 30.0 35.0 40.0 45.0 % Nederland

% Verzorgingsgebied Lidl Huizen

Wie duikt in de inkomensplaatjes van het marktgebied ziet dat daar alle reden toe is. Lidl Huizen zit mooi op het Nederlands gemiddelde van tweeverdieners. Ook de huishoudens met kinderen met een beperkt inkomen, maar voor foodverkopers altijd interessant, spiegelen zich aan het landelijke beeld. Het wordt echter interessant als we kijken naar het aantal welgestelde huishoudens met kinderen. Dat ligt op index 119 ten opzichte van Nederland. Welgestelde gepensioneerden met index 113 zijn eveneens lucratief oververtegenwoordigd in het marktgebied. Ook gezinnen met kostwinners staan met index 108 goed op de kaart in Huizen, nog altijd met een besteding boven het gemiddelde in Nederland van alle huishoudens. Kortom, alle reden voor Lidl om in dit filiaal te blijven uitpakken met bijvoorbeeld een parkeerplek voor bakfietsen en een laadpunt voor elektrische fietsen. De berijder van de BMW sportwagen weet dat rijk blijven vaak moeilijker is dan rijk worden. Met die gedachte in het achterhoofd is dit Lidl-filiaal inderdaad de goede winkel op de goede plek.

Meet old and new friends. Priceless networking since 1919.

Secure admission tickets at www.anuga.com/tickets

RS Vision Expo BV. Excl. Vertegenwoordiging van Koelnmesse in Nederland Panoven 13 3401 RA IJSSELSTEIN Tel. + 31 (0) 30 - 3036450 tickets@koelnmesse.nl

Foodmagazine juni 2019

12 | Assortiment Tekst Vincent Hentzepeter | Foto Foodmagazine

Vis- en schaaldieren

Vis verandert in lifestyleproduct De vis-, mossel- en garnalenbestedingen in Nederland stijgen, mede door de positionering van vis als lifestyleproduct. En gezondheid verkoopt. Het aandeel gecertificeerde visproducten steeg door.

Steeds meer vis in de supermarkten is duurzaam gevangen, herkenbaar aan certificaten als die van het Marine Stewardship Council (MSC). Uit onderzoek door Marketing Tribune van 5 juni dit jaar blijkt dat het aandeel van de keurmerken in diepvries met ruim 90 procent het hoogst is, gevolgd door verse vis met ruim 80 procent. Conserven blijven hierop sterk achter. Nog niet de helft van de conservenproducten is nu gecertificeerd. De verklaring is deels dat veel visconserven tonijn en sardines bevatten. Voor die vissoorten is het maken van internationale afspraken rond duurzame vangst gecompliceerder dan voor bijvoorbeeld kabeljauw. Het aandeel gecertificeerde visconserven groeit wel. De progressie komt voornamelijk op het conto van A-merken.

Groei lekkerbekjes Niet alleen in Nederland, ook in Europa komt vis vaker op tafel. De verkoop van vis profiteert internationaal van de stijgende interesse van consumenten voor producten zonder

Foodmagazine juni 2019

150 136 120 101 90

60 48 48 31

86 70

81 64

en J st on a Tw an ge ee de ve rd ie ne HH rs be m pe et k rk in ti d nk e r om en W , el ge en m st et el kin de Ko der HH en st w in ne r( 2p ) Al le en st a ou and Ge d p e e be en r pe sio e rk ne ti e nk rd om en , ge pe W en ns elg io e s ne t e Ge erd lde en m id de l d de e m van ar kt

Diepvries duurzaamst

toevoegingen en met gezondheidsvoordelen, concludeert Iglo uit recent onderzoek. Die hebben namelijk de hoogste aankoopintentie, blijkt uit een recente Nielsen-studie (UK Homescan Survey 2018 – Q43). Dit verklaart volgens Iglo mede dat vis, zowel vers als in diepvries, binnen het Neder-

all e

is heeft een gezond imago. Al jaren wordt aangeraden vaker vis op het menu te zetten. Dit vertaalt zich nu ook in de supermarktomzet. Kochten Nederlanders volgens GfK in 2017 nog voor €73 euro aan vis en €21 euro aan schaaldieren, in 2018 was dit opgelopen naar respectievelijk €86 en €26. Het aandeel van de supermarkten in de totaalverkoop van vis, schaal- en schelpdieren bleef rond de 80 procent liggen. Jongeren en tweeverdieners kopen relatief weinig vis, schaal- en schelpdieren, gezinnen met kinderen geven er relatief het meest aan uit. Zij zitten volgens GfK op een fair share van 106.

Visbestedingen 2017

Visbestedingen 2018

De gemiddelde besteding aan vis steeg behoorlijk in een jaar tijd. (Bron: GfK ConsumerScan 2018 )

landse supermarktkanaal met 3,2 procent in waarde groeit (YTD P4). Binnen diepvries groeien met name gepaneerde producten. De diepvriesverkoop van vissticks steeg in een jaar tijd met 2,4 procent en die van overig gepaneerd met +5,0 procent (MAT P5).

Vis versus schaal

13.1

86.9

Vis

Schaal- en schelpdieren

De verhouding vis/schelp- en schaaldieren is ongeveer 8:1. (Bron: GfK ConsumerScan 2018)

Meest in het oog springend is de groei van lekkerbekjes (+13,5 procent MAT P5). Het aandeel van diepvries lekkerbekjes is begin dit jaar gegroeid van 61,2 procent naar 65,2 procent. De lancering van Iglo Lekkerbekjes in 2013 gaf destijds een impuls aan dit segment. Inmiddels zijn Iglo Lekkerbekjes in omzet goed voor ongeveer een op de vier verkochte, gepaneerde visproducten. Reden voor het merk om een nieuwe premiumlijn te ontwikkelen: Lekkerbekje Oergranen. De gebruikte coating sluit aan op de huidige broodtrends, zoals het gebruik van ‘natuurlijke’ ingrediënten van vroeger. De broodkorst van de Lekkerbekjes Oergranen bestaan uit verschillende granen en zaden, zoals pompoen- en zonnebloempitten, speltgranen, tarwe en gerst. Verder bevatten ze geen toegevoegde kunstmatige smaak- of kleurstoffen. Daarbij is het vezelgehalte hoger dan die van het traditionele lekkerbekje. De nieuwe lekkerbekjes zijn gemaakt van 100 procent Alaska Koolvis met MSC-certificaat.

Blikvis in maagdelijke olijfolie In visconserven is de laatste jaren wat meer dynamiek gekomen met de lancering van gemaksconcepten in deze door basisproducten gedomineerde markt. Opvallend is ook het gebruik van betere oliesoorten. John West rondt momenteel de introductie af van het ‘For Salads’-concept. Dit zijn kant-en-klare tonijnstukken die aangemaakt zijn met extra vergine olijfolie en verschillende kruiden. Het op saladegebruik gerichte gemaksproduct is verkrijgbaar in de smaken Basilicum, Zongedroogde Tomaten, Balsamico en Chili&Knoflook. Eerder introduceerde het merk Gerookte Sardines in Extra vergine olijfolie of Mediterraans, te combineren bij de borrel of salade, Zalmstukjes met Dille of Citroen & Tijm voor gebruik in warme of koude gerechten, en Makreelfilets Water, Zonnebloemolie, Gekruide Tomatensaus en Mediterraans met easy peel.

Foodmagazine juni 2019

14 | Innovatie Tekst Tys Hallema | Foto’s Bert Jansen & Upprinting Food

Studieproject Eindhovense studentes groeit uit tot serieus bedrijf dat strijdt tegen voedselverspilling

Upprinting Food: afval als basis voor 3D-geprint voedsel Voedselreststromen een tweede leven geven met behulp van een 3D-printer. Het is in één zin het idee achter Upprinting Food. Een initiatief van twee Eindhovense studentes, dat naar eigen zeggen in positieve zin uit de hand is gelopen. Partijen uit foodretail en horeca, plus media wereldwijd, tonen interesse.

et is misschien wel het meest hippe stuk Noord-Brabant, Strijp-S in Eindhoven. Waar ooit Philips de dienst uitmaakte, zijn het nu jonge, innovatieve ondernemers die de plek als thuis beschouwen. Iconische gebouwen als Het Veem en het Klokgebouw herbergen niet alleen hippe winkels en horeca, maar ook talloze kleine onderneminkjes. Op de vierde verdieping van het Klokgebouw zijn ook Vita Broeken en Elzelinde van Doleweerd neergestreken, initiatiefnemers van Upprinting Food. Ze zijn hier gehuisvest door het Design Forum, waar zij het ondernemerstraject ‘design to market’ volgen. Op die manier kunnen zij van hun initiatief Upprinting Food een serieus bedrijf maken. Het idee ontstond bij laatstgenoemde, tijdens haar bacheloropleiding Industrial Design. Broeken raakte erbij betrokken toen Van Doleweerd haar idee in China presenteerde. Inmiddels zijn beiden klaar met hun bachelor en zijn ze begonnen met hun master, die volledig is ingericht op het ontwikkelen en vermarkten van Upprinting Food. Tegen de tijd dat ze hun opleiding hebben afgerond (over anderhalf jaar), moet Upprinting Food zijn uitgegroeid tot een volwassen bedrijf.

Op een rijtje ‘Het is eigenlijk wel een beetje uit de hand gelopen, in positieve zin dan’, zegt Van Doleweerd. De afgelopen maanden besteedden zowel nationale als internationale media aandacht aan hun product. ‘We zijn nu bezig om het allemaal op een rijtje te zetten, maar we zitten op ongeveer 50 publicaties’, aldus Broeken. Ze verbaasden zich ook wel eens over het feit dat niemand eerder op hun idee was gekomen, een nieuw product maken van reststromen met behulp van een 3D-printer. Maar toch zijn ze de eerste, wat de massale belangstelling

Foodmagazine juni 2019

| 15

verklaart. Terwijl het in feite vrij simpel klinkt. Neem een zetmeelproduct, meng dat met groente en fruit en maak er met de 3D-printer een nieuw product van. Daartoe moet bijvoorbeeld brood gedroogd worden, waarna er een soort paneermeel van gemaakt wordt. Dat wordt gemengd met puree van groenten en/of fruit, waarna het geheel in een spuit wordt gedaan voor het printen. Die print met behulp van een ingegeven ontwerp. Na het printen dient het product nog gedroogd en gebakken te worden. ‘We werken samen met de AH XL in Eindhoven, wij krijgen reststromen van die winkel. In Helmond hebben we een keuken waar we kunnen experimenteren en ontdekken wat lekkere combinaties zijn’, zegt Van Doleweerd. De afgelopen maanden hebben Broeken en zij geexperimenteerd met smaakcombinaties. ‘Bietjes, cacao en oud brood is erg lekker. Maar ook banaan, wortel, kaneel en

oud brood levert een goed resultaat op’, aldus Broeken. Om het concept Upprinting Food verder te ontwikkelen, zijn de initiatiefnemers in gesprek met diverse restaurants. ‘We gaan overal langs, want we willen graag testen in de praktijk’, legt Van Doleweerd uit. Restaurant De Karpendonkse Hoeve (1 Michelinster) in Eindhoven hapte toe en heeft de 3D-printer van het duo inmiddels prominent in het restaurant staan. ‘We hebben medewerkers een printtraining gegeven, waarbij we ze onder meer recepten hebben geleerd waarmee ze kunnen printen. Daarnaast hebben we samen gekeken naar eigen ontwerpen, bijvoorbeeld logo’s, die het restaurant kan afdrukken op hetgeen ze printen. Met de printer zijn met name kleine bakjes, koekjes en wafelachtige producten af te drukken. De Karpendonkse Hoeve gebruikt hierbij zijn eigen reststromen.

Foodmagazine juni 2019

16 | Innovatie

Als Upprinting Food verder groeit, denken Van Doleweerd en Broeken eraan om 3D-printers zowel te verkopen als te verhuren aan geïnteresseerde partijen. ‘Onze planning is om daar in januari 2020 mee te beginnen. We merken in ieder geval dat er veel interesse is, bijvoorbeeld ook vanuit de bakkerijbranche. Daar wordt veel weggegooid’, aldus Van Doleweerd. Een ander doel voor de toekomst is de supermarkt, al is dat geen eenvoudige stap. Broeken: ‘Etikettering is bijvoorbeeld een uitdaging waar je dan tegenaan loopt. Maar we zijn wel bezig met het ontwikkelen van een model hiervoor.’ De lange houdbaarheid van het eindproduct, meer dan een jaar, is wel interessant voor supermarkten. Schaalgrootte is wel een mogelijk probleem. Een 3D-printer is duur in aanschaf en de printer doet tot 10 minuten over het printen van één item. Van Doleweerd denkt dat er uiteindelijk wel een samenwerking komt met een supermarktketen: ‘Want ze willen allemaal innoveren.’

Beloond met Rabobank-prijs Eerder dit jaar wonnen Van Doleweerd en Broeken de ‘Starter van het Jaar-prijs’ van Rabobank regio Eindhoven. Het leverde het duo een geldprijs op (€2500), maar vooral ook bekendheid. Zo zijn ze inmiddels gevraagd om de 3D-printer te demonstreren bij een evenement van de Rabobank in Tilburg.

Foodmagazine juni 2019

Column | 17

De onlinepijn van Jumbo Roland Tabor is een Retail Analytics-specialist.

orige maand werd de sterke groei van Picnic ten koste van AH.nl breed uitgemeten. Het verbazende nieuws roept bij mij een aantal vragen op: hoe snel gaat de opmars van Picnic nu echt? Wat wordt de reactie van AH.nl en wat moet Jumbo doen om zich staande te houden?

current. Om de uitgekiende bezorgervaring van Picnic te benaderen, is een flinke stap nodig. En het moet een stuk goedkoper. Dat kan alleen maar uit voor AH.nl als de dropdichtheid en ordergrootte verder toenemen. Het zal nog een flinke uitdaging worden, maar ik verwacht dat het geschrokken AH.nl zich op dit vlak zal hervinden.

Picnic gaf eind vorig jaar aan dat het bijna 200.000 klanten heeft in Nederland, na een groei van 40.000 klanten in een half jaar. Volgens GfK bestelt 24 procent van de ondervraagden hun boodschappen (wel eens) online. Dat komt neer op een marktaandeel van Picnic van zo’n 12 procent. Dit aandeel wordt door een monitor van Supermarkt & Ruimte bevestigd.

Ondertussen doet het bij Jumbo pijn, steeds meer pijn. Begin dit jaar gaf Jumbo aan dat online hard gegroeid was naar een kleine 4 procent van de omzet, maar dat online nog geen verdienmodel is voor Jumbo. In het Belgische CFO Magazine was financieel topman Ton van Veen onlangs nog wat duidelijker: ‘Dit is een fors verlieslatend businessmodel, iedereen weet dat.’ Een belangrijke reden hiervoor zijn de twee grote weeffouten ff in het verdienmodel van Jumbo. Jumbo heeft tevergeefs ingezet op klanten die hun boodschappen zelf ophalen in een van de 450 pick-uplocaties, een dure en onnodige infrastructuur. Verder worden de online bestelde artikelen uit de winkels zelf gehaald, een achterhaalde methodiek voor een speler die groot wil worden.

Hoe snel groeit Picnic momenteel? De onlinesuper heeft al enige tijd moeite zijn eigen groeitempo bij te houden. Zo was er eind 2018 sprake van een flinke wachtlijst in de grote steden. Mijn partner is in de afgelopen 6 weken ongeveer 9000 plaatsen opgeschoven naar plek 10.000 op de Amsterdamse wachtlijst. Het wachtlijstenprobleem van Picnic is nog niet echt opgelost dus. Ik schat in dat Amsterdam de helft van de uitbreiding van het bedrijf voor haar rekening neemt. Dat betekent een groeicapaciteit van ongeveer 150.000 nieuwe klanten voor 2019. Daarmee heeft Picnic eind dit jaar 21 procent van de markt in handen. Zelfs al kan Picnic in 2020 opschalen naar 200.000 nieuwe klanten, dan is begin 2021 AH.nl nog ruimschoots marktleider. AH.nl heeft dus nog even om het schip te keren. De AH-e-commerce-topman Machiel Tiddens vertrekt alvast. En AH.nl focust zich op de sterke punten: het veel completere assortiment wordt verder uitgebouwd en de leidende positie in de zakelijke markt wordt verder versterkt. Daarnaast heeft AH.nl een belangrijke stap gezet met het bezorgen van maaltijden. Het GfK-rapport toont dat de bezorging en de afhandeling van vragen en klachten de grote verbeterpunten zijn. Hierop scoort AH.nl duidelijk lager dan zijn con-

Heeft Jumbo de slag om online verloren? Bijna. Maar het is nog niet te laat. Zo is Jumbo een half jaar geleden begonnen met thuisbelevering vanuit een hub rond Den Bosch. En, heel belangrijk, een dezer dagen wordt een akkoord verwacht tussen Jumbo en zijn franchisers over de verdeling van onlinekosten en -verdiensten. Het zou moeten kunnen: Jumbo combineert de voordelen van een ruim assortiment met een lage prijs en heeft met La Place een prachtige dochter voor verse maaltijden in huis. Eigenlijk zou Jumbo hiermee marktleider moeten kunnen worden. Maar dat gaat wel heel veel energie kosten. En veel geld voor het afschrijven van de pick-uplocaties en om te investeren in een verbeterde onlineboodschappentrip op alle fronten. En dat gaat nog veel pijn doen, heel veel pijn, Ton. Wen er maar vast aan.

Foodmagazine juni 2019

18 | Supertopia Tekst Hanneke Dessing | Foto’s via Diabetes Fonds

Hanneke Dessing (Diabetes Fonds):

‘Stop met kortingsacties op suikerbommen als frisdrank en snoep’ In Nederland heeft de helft van de volwassenen inmiddels te maken overgewicht. 1,1 miljoen mensen hebben diabetes type 2 en nog eens 750.000 mensen kampen met pre-diabetes. Schrikbarende aantallen, die we terug kunnen dringen door de gezonde keuze makkelijk te maken. Toch zijn het de ongezonde suikerrijke producten als frisdrank, snoep en koek die de kortingschappen in de supermarkt domineren. Supermarkten, wanneer stoppen jullie met de promotie van deze ongezonde suikerrijke producten? Supertopia Maandelijks geeft Foodmagazine het podium aan één actiegroep. In een kort betoog schetst de groep hun ideaalbeeld van de supermarkt. Deze maand: Diabetes Fonds.

olgens de laatste Voedselconsumptiepeiling (VCP) van het RIVM krijgt de Nederlander dagelijks gemiddeld 30 procent te veel suiker binnen. Kinderen zelfs 80 procent te veel. De grote boosdoeners? Frisdrank en snoepgoed. Zouden we deze suikerrijke producten uit ons dagmenu schrappen, dan zou onze inname van vrije suikers met ruim de helft worden teruggedrongen.

106 suikerklontjes aan frisdrank per week Maar het zijn de suikerrijke cola- en sinas-varianten die voor zeer lage prijzen worden aangeboden in de folders en schappen. Mede hierdoor drinken Nederlandse volwassenen wekelijks 2 liter aan frisdrank en limonade. Kinderen krijgen per week zelfs bijna 4 liter aan frisdrank en limonade binnen, zo blijkt uit de VCP. Ter illustratie: 4 liter cola regular is gelijk aan 106 suikerklontjes. Stuk voor stuk zorgwekkende feiten, juist omdat onderzoek aantoont dat het drinken van suikerrijke dranken de kans op overgewicht en diabetes type 2 aanzienlijk vergroot. De kans op diabetes type 2 stijgt namelijk al met 20 procent als je dagelijks een blikje frisdrank van 330 milliliter drinkt. Iedere week krijgen ruim 1000 mensen in ons land de diagnose. Hoe is het mogelijk dat we met dit soort cijfers suikerrijke frisdrank nog steeds prominent in de reclamefolders zien?

Ongezonde keuze makkelijk, gezonde keuze moeilijk Hanneke Dessing, algemeen directeur Diabetes Fonds.

Foodmagazine juni 2019

Het Nationaal Preventieakkoord, meer dan 30.000 mensen

Supertopia | 19

Veel gezonde producten zijn in tien jaar fors duurder geworden.

die meedoen aan de Nationale Suiker Challenge, de oproep in het NRC voor meer professionele begeleiding bij leefstijlinterventie: het zijn recente ontwikkelingen die aantonen dat een ongezond productaanbod niet aansluit op de huidige maatschappelijke problemen en trends. Voor supermarkten alle reden om de gezonde keuze makkelijker te maken. Tenminste, dat zou je denken. Uit cijfers van het CBS (bron 1) en het Voedingscentrum (bron 2) blijkt dat veel gezonde producten de afgelopen tien jaar fors duurder zijn geworden. Niet alleen groenten en fruit, maar ook verse vis, brood, zuivel en eieren stegen in prijs. De prijzen van suikerrijke producten als snoep en roomijs gingen gek genoeg omlaag. Het kan niet zo zijn dat mensen die gezond willen leven duurder uit zijn dan mensen die kiezen voor ongezonde voeding. En toch is het zo. Gelukkig is er hoop. Zo heeft Albert Heijn vorig jaar een stap in de goede richting gezet door minder suiker toe te voegen aan huismerkproducten, en haar klanten meer inzicht te geven in de productsamenstelling. Een groepje retailers beweegt, onder andere met suikerwijzers en een verkoopverbod op energydranken voor kinderen jonger dan 14 jaar, gestaag de goede kant op.

Dessing: ‘Maak de gezonde keuze makkelijk voor de consument.’

De prijzen van suikerrijke producten als snoep en roomijs gingen de afgelopen tien jaren gek genoeg omlaag

Centraal Bureau Levensmiddelenhandel. Precies: de brancheorganisatie waar het gros van de supermarkten bij is aangesloten. Als algemeen directeur van het Diabetes Fonds wil ik niets liever dan de groei van het aantal mensen met diabetes stoppen. Nederland kampt met een behoorlijk aantal maatschappelijke problemen, waarvan we allemaal weten dat ze voor een belangrijk deel te wijten zijn aan de samenstelling van onze voeding. Toch lukt het niet om het tij definitief te keren, terwijl de tijd er meer dan rijp voor is. Bij deze daag ik daarom alle supermarkten van Nederland uit: stop met de kortingsacties op ongezonde suikerrijke producten en maak de gezonde keuze makkelijk voor de consument. En laten we beginnen met frisdrank. De afspraak om de hoeveelheid suikers in frisdrank terug te dringen staat al. Maar welke supermarkt durft te stoppen met korting op suikerrijke frisdrank? Op de steun van het Diabetes Fonds kunt u rekenen.

Welke supermarkt durft écht door te pakken? Bij andere supermarkten blijft het helaas angstvallig stil. En dat terwijl het Akkoord Verbetering Productsamenstelling, dat als doel heeft de gehaltes zout en verzadigd vet en het aantal calorieën in producten te verminderen, is ondertekend door het

1) www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2018/03/gezonder-eten-stijgtmeer-in-prijs-dan-ongezonder-eten 2) www.diabetesfonds.nl/minder-suiker/nieuws/onbegrijpelijk-suiker-goedkoper-dan-gezond-eten

Foodmagazine juni 2019

20 | Interview Tekst Diane Essenburg | Foto’s Bert Jansen, Foodmagazine

Eerste inzichten uit display-evaluaties Sherloq-shoppers

Do’s and don’ts voor displays in supermarkten Met een rechttoe-rechtaan display scoor je niet. Dat is de eerste voorzichtige conclusie van Sherloq-marktonderzoekers Hans de Jong en Bob Derix. De grootte van het display is van belang, en het werkt positief als iets beweegt of geluid maakt. ‘Displays moeten ook duidelijk zijn.’

ls Hans de Jong zijn laptop erbij pakt om de huidige nummer 1 van de Display van het Jaar-verkiezing te laten zien, krijgt hij een e-mail binnen. Van Unilever. ‘Kijk, ze sturen me net een nieuwe display op om te laten beoordelen’, zegt de Sherloq-oprichter trots. ‘Hun oude display scoorde onder benchmark-niveau. Het was een heel rechttoe-rechtaan display dat op veel plekken in de supermarkt kon staan, wel goed bij het merk paste, maar minder aanzette tot actie. Het display was niet in staat om op te vallen. Nu heeft Unilever een nieuwe ontworpen. En als ik zo kijk, verwacht ik dat deze een stuk

Sherloq Onderzoeksbedrijf Sherloq bestaat sinds januari 2019. Hans de Jong is oprichter, in nauwe samenwerking met de oprichters van Markteffect. Hij werkte al tien jaar als marktonderzoeker bij een ander bedrijf. In overleg met zijn nieuwe werkgever kon hij de stap zetten die hij wilde: eigen ondernemer worden. ‘Markteffect is een fullservicebureau dat helpt met het gehele kwalitatieve of kwantitatieve onderzoekstraject. Door de grootte (50 man in Eindhoven, 30 man in Amsterdam, red.) en snelle groei van het bedrijf, kwamen nieuwe initiatieven soms langzaam van de grond. Zelf heb ik mij bekwaamd in het ondersteunen van kleinere test-onderdelen, waarbij iets snel live moet tegen krappere budgetten. Ad hoc-trajecten, snel met nieuwe initiatieven komen. Dat is wat ik bij Sherloq kan voortzetten.’ Bob Derix startte in januari als researchconsultant bij het bedrijf. Ook hij heeft al ervaring in marktonderzoek. De fmcg-wereld is voor hem niet nieuw dankzij zijn ‘uitstapje’ naar Peijnenburg. In september komt een derde medewerker bij Sherloq werken. ‘En we hebben alle mensen van Markteffect hier zitten, die ons kunnen ondersteunen als we het druk hebben. We staan er niet alleen voor’, aldus De Jong.

Foodmagazine juni 2019

Hans de Jong (l) en Bob Derix leggen shoppers in hun database o

beter gaat scoren. Allereerst door het kleurgebruik, maar ook is dit display minder vierkant. Het zal eerder opvallen.’ De Jong geeft toe dat verwachtingen noemen zonder het onderzoek af te wachten gevaarlijk is, maar hij ziet zeker al wel verschillen tussen de displays die tot op heden beoordeeld zijn. Inmiddels hebben de marktonderzoekers van Sherloq, zelfstandig bedrijf binnen Markteffect, zo’n vijftig merkdisplays in hun benchmark zitten. Het zijn displays die in 2019 bij supermarkten hebben gestaan en meedoen in de Display van het Jaar-verkiezing. ‘Goede cijfers van een displayonderzoek helpen fabrikanten om binnen te komen bij supermarkten. Dan kunnen ze aan de ondernemers en bedrijfsleiders laten zien dat het display succes gaat hebben’, zegt research-consultant Bob Derix. Zijn collega vult aan: ‘We hebben tot nu toe al best een grote benchmark opgebouwd. Daarin zien we een heel groot verschil in kwaliteit. De meer rechttoe-rechtaan displays van bedrijven scoren een stuk lager dan displays van bedrijven die er echt moeite voor hebben gedaan om iets moois te maken. Dat vind ik leuk om te zien. De volgende stap voor ons is dat we aan de hand van backdata-analyses kijken of er ook een relatie is tussen goedbeoordeelde display-onderdelen en verkoopcijfers.’ Goedscorende

Jumbo Harderwijk promoot gezond snacken met een healthy box.

online een foto voor een display voor en vragen vervolgens om kwalitatieve en kwantitatieve evaluaties.

onderdelen zijn bijvoorbeeld geluid en grootte van de display. Derix: ‘Maar ook duidelijkheid is belangrijk. Er zijn fabrikanten die meerdere merken hebben en dan van alles in één display zetten. Klanten vinden het onduidelijk, zij weten niet wat waarbij hoort.’

Hoe komen jullie tot deze display-inzichten? De Jong: ‘We leggen ons shopperpanel, bestaande uit bijna 300.000 Nederlanders, online een foto voor van het display en vragen vervolgens om kwalitatieve en kwantitatieve evaluaties. Er gaat bij displays heel veel geld om in het ontwerp, de plaatsing, de distributie. Het is bizar dat er weinig onderzoek wordt gedaan naar de kwaliteit en of het display in staat is om op te vallen. Dat was voor ons de reden om deze verkiezing en onder meer onze display-pretest in het leven te roepen, om fabrikanten aan inzichten te helpen door vooraf de mening te vragen van shoppers. En persoonlijk kan ik ook echt ervan genieten om in een supermarkt een schitterende display te zien. Dat een winkelier met een vertegenwoordiger van een merk afspreekt dat het merk de vrijheid krijgt in zijn winkel om iets te creëren dat aanzet tot aankopen, dat is mooi.’

Je kunt een herbruikbaar display maken, maar supermarktondernemers moeten het wel kunnen distribueren. Daar ligt de grote uitdaging voor fabrikanten

Klanten AH de Wolf kunnen appels proeven bij een kleurrijk display.

Sherloq kijkt dus ook naar aankoopcijfers? ‘Dat kunnen wij met onze backdata-analyse’, zegt De Jong. ‘Achteraf is dan te zeggen welke van twee displays beter werkte, bijvoorbeeld. Of je toont ermee aan dat een display wel of niet beter werkt na aanpassingen. Dit is heel interessant en biedt meerwaarde voor merken. Een dergelijke analyse hebben we momenteel nog niet volledig uitgevoerd. Vaak wordt een succesvolle display meerdere keren ingezet, en dan telt de kracht van herhaling mee. Wat we wel al concreet hebben toegepast is onze display-pretest. Helemaal als een merk een display vaker wil inzetten, dan kunnen wij helpen in de voorbereiding. We maken een selectie uit ons shopperpanel, afhankelijk van de gewenste doelgroep, en geven aan de hand van hun evaluaties tips over het krijgen van meer effect. Hoe zet een display meer aan tot aankoop en in hoeverre past het display bij het merk? Merkloyaliteit is iets wat belangrijk is bij een aankoop, en dat is heel goed te achterhalen met de pretest.’

Gebeurt alles online? De Jong: ‘De focus ligt op online onderzoek, maar binnen de pretest kunnen we inderdaad ook een post-evaluatie aanbie-

Foodmagazine juni 2019

22 | Interview

Sherloq-oprichter De Jong wil merken stimuleren écht mooie displays te maken.

Promoties op de winkelvloer gaan soms verder dan kartonnen displays.

den om respondenten te vragen of ze het display in de supermarkt hebben zien staan, met evaluatieblok. De juiste keuze van ondervraging ligt aan de verspreiding van de displays. Als dat heel lokaal is, dan moet je offline enquêteren en vragen of mensen in een bepaalde periode in die winkel zijn geweest en of ze door het display ertoe verleid zijn een aankoop te doen. Het is iets wat we kunnen oppakken, maar de online respondenten zijn de basis van ons salaris.’ Derix: ‘Ja, over het algemeen draait het om ons online panel. Daarmee hebben we een dekkingsgraad over heel Nederland. We hebben voor deze brede doelgroep een evaluatietest ontwikkeld met enerzijds kwalitatieve vragen; wat is goed aan dit display, wat kan beter. Ook vragen we naar associaties die het display oproept. Daarna volgt een kwantitatieve toetsing aan de hand van een aantal statements. Imago-statements, als ‘heeft het display een merkfit’ en ‘is het

display aansprekend’. De test hebben we zelf gemaakt en is flexibel aan te passen.’

Hoe reageren fabrikanten? ‘Toevallig hebben we net een heel leuke reactie van Haribo gehad’, zegt De Jong. ‘Zij staan al geruime tijd op nummer 1 in de verkiezing en bij de ontvangst van het rapport was het merk ontzettend trots. Mars, de huidige nummer 2 en 3, stuurde het resultaat ook gelijk cc naar alle collega’s. Het is altijd leuk om ranglijstjes te krijgen en om erkenning te krijgen dat je iets moois hebt neergezet. Vanuit Sherloq willen we merken ook stimuleren écht mooie displays te maken.’

In hoeverre helpen jullie ook met materiaalkeuze en thema’s als duurzaamheid? Derix: ‘Veel fabrikanten zijn bezig met duurzaamheid. Je kunt een herbruikbaar display maken, maar supermarktondernemers moeten het altijd wel op de een of andere manier goed distribueren. Daar ligt de grote uitdaging voor fabrikanten, waardoor zij nog behoudend omgaan met herbruikbare displays. Veel displays belanden uiteindelijk toch nog in de papierbak, waar zeker nog slagen zijn te winnen. Het zou ideaal zijn als fabrikanten materialen gebruiken die voor een volgend display getweakt kunnen worden.’ De Jong: ‘Hoewel het nu nog niet echt gebeurt, kunnen we natuurlijk wel vragen aan onze test toevoegen over duurzaamheid. We kunnen testen of mensen het gebruikte materiaal belangrijk vinden, en of het meespeelt voor winkeliers om een display wel of niet in hun supermarkt te plaatsen. We zitten op een bak data die alleen maar groter wordt door dit soort vragen toe te voegen. Uiteindelijk kijken we naar de relevante verbanden die bedrijven helpen bij de optimalisatie van hun displays.’

Het display-verhaal van Haribo Begin juni is de nummer 1 in de Display van het Jaar-verkiezing snoepfabrikant Haribo. ‘Haribo kreeg het display vanuit Duitsland’, zegt Derix. ‘Het gaat om een grote vrachtwagen van karton waar kinderen snoep uit kunnen pakken. In Duitsland werkte het goed, dat wilde Haribo in Nederland ook gebruiken. Door de grootte zou het niet bij alle 900 supermarkten van Albert Heijn passen, bijvoorbeeld, maar het is wel hartstikke leuk. Je kunt er niet omheen.’ De Jong vult aan: ‘Dit display staat dankzij de regio-manager in grotere Jumbo-winkels, AH XL’s en groothandels. De accountmanager stemt met de winkelier af welk Haribo-aanbod in de vrachtwagen ligt. Dit kunnen een stuk of zes verschillende producten zijn, zoals euroverpakkingen, classics, perzikjes, kersen… Het is een één-op-één spel met de winkelier.’

BRON: SHERLOQ

Zit er nog meer in de pijplijn van Sherloq?

Haribo legt een stuk of zes producten in een grote kartonnen vrachtwagen.

Foodmagazine juni 2019

‘We geloven sterk in monitors en trendonderzoeken’, zegt Derix. ‘Een idee dat momenteel in de pijplijn zit vanuit mijn persoonlijke interesse, is de Vleesvervanger Monitor. Vleesvervangers zijn in opkomst, met een partij als Beyond Meat die de markt betreedt. De groepen veganisten, vegetariërs en flexitariërs zijn ontzettend in beweging. Ik vind het interessant om te achterhalen wat de motivaties zijn van mensen om hun eetpatroon aan te passen, welke spelers in de markt momenteel al bekend zijn. Juist bij dit soort thema’s is het interessant om de ontwikkelingen over de tijd te zien.’

Onderzoek | 23 Tekst Ron Jansen | Foto Sustainable Brand Index

Sustainable Brand Index

Nederlander belijdt duurzaamheid steeds meer met daden Duurzaamheid wordt een steeds groter issue voor supermarkten en leveranciers. Plastic tasjes, wegwerpbestek, de ballonnenbogen bij een opening en voedselverspilling, ze zijn slechts het topje van de berg die ter discussie staat. De Nederlandse consument belijdt duurzaamheid bovendien niet alleen met woorden, maar ook steeds meer met daden. Duurzaamheid krijgt meer invloed op een koopbeslissing, en die invloed gaat toenemen. Dat blijkt uit onderzoek van SB-Insights in het kader van de Sustainable Brand Index 2019, een ranglijst van Nederlands meest duurzame bedrijven, die wordt aangevoerd door Tony’s Chocolonely.

en ruime meerderheid van de Nederlanders vindt duurzaamheid belangrijk. Een flink deel houdt bij aankoopbeslissingen ook rekening met de duurzaamheid van producten. Bovendien geloven Nederlanders dat ze door hun consumptiepatroon te veranderen wel degelijk invloed hebben op onder meer klimaatverandering. Niettemin is de kloof tussen wat consumenten over duurzaamheid belijden en daadwerkelijke gedragsverandering nog steeds groot. Bovendien worden consumenten door een toenemende bewustwording kritischer en sceptischer over wat het betekent om de ‘meer duurzame keuze’ te maken. Een deel maakt zich in toenemende mate bezorgd over het klimaat en zijn eigen invloed daarop, terwijl een ander deel nog niet klaar is om ‘verantwoordelijkheid te nemen’. Dat blijkt uit onderzoek onder 7000 Nederlandse consumenten in het kader van de Sustainable Brand Index.

AH duurzaamste supermarkt Tony’s Chocolonely is in april voor de tweede keer op rij uitgeroepen tot het meest duurzame merk van Nederland. Albert Heijn behaalde de elfde plaats in de ranglijst, maar is daarmee wel uitgeroepen tot meest duurzame supermarkt door de 7000 ondervraagde Nederlandse consumenten. Het zijn deze consumenten waar SB Insight, het bedrijf achter de

Marit van Egmond neemt de Award voor meest duurzame supermarkt in ontvangst.

Foodmagazine juni 2019

24 | Onderzoek

THE % OF CONSUMERS WHO DISCUSS SUSTAINABILITY:

THE % OF CONSUMERS WHO SAY THAT SUSTAINABILITY IMPACTS THEIR BUYING DECISION:

80%

85%

70%

80%

60%

75% 70%

50%

65% 40% 60% 30% 2014

2015 Svering

Norge

2016 Danmark

2017 Finland

2018

2019

The Netherlands

55% 50% 2014

2015

Svering

Figuur 1: percentage consumenten die zeggen dat duurzaamheid een discussiepunt is Bron: Sustainable Brand Index Report 2019

Uit het onderzoek blijkt dat duurzaamheid weer in de lift zit als discussiepunt/gespreksonderwerp (figuur 1). Circa 63 procent van de consumenten in Nederland zegt dat het voor hen wel degelijk een belangrijk onderwerp is. Dat is 2 procent meer dan in 2018, maar nog steeds minder dan in 2017. Die stijging komt vooral voor rekening van de sterk oplevende klimaatdiscussie die oplaaide door de warme droge zomer vorig jaar. In 2017 en 2018 werd de klimaatdiscussie als nieuwsonderwerp ondergesneeuwd door berichtgeving over onder meer Trump, de Brexit en de immigratieproblematiek, die toen het nieuws beheersten. Deze trend zie je ook in de Scandinavische landen. De stijgingen zijn daar echter groter. Bovendien houdt het onderwerp in Zweden (73 procent) en Finland (70 procent) meer mensen bezig.

Foodmagazine juni 2019

Finland

2019

The Netherlands

Consumptieverandering als klimaatoplossing 37 procent van de Nederlanders denkt dat het verminderen van consumptie een deel van de oplossing is voor de klimaatcrisis (figuur 3 midden). In de Scandinavische landen liggen de percentages tussen de 44 (Noren) en 50 procent (Zweden). De hoop van Nederlanders op een oplossing is met 33 procent minder op technologie en innovatie gevestigd, maar is wel tot 2 procent hoger dan in andere landen.

Wie moet de verantwoordelijkheid nemen? Overigens denkt 46 procent van de Nederlanders wel dat het individu opofferingen moet doen om de klimaatcrisis op te lossen. In de Scandinavische landen is dat percentage zelfs

Invloed op koopbeslissing

Ondanks alle doemscenario’s betreffende klimaatverandering, zijn de meeste consumenten optimistisch gestemd.

Danmark

2018

53 procent van de Nederlanders denkt dat de klimaatcrisis is op te lossen, terwijl slechts 19 procent denkt dat het daarvoor te laat is (figuur 3 boven). Overigens zijn Nederlanders, vergeleken met Zweden, Denen, Noren en Finnen, het minst optimistisch. Van de Finnen denkt zelfs 70 procent dat het met de klimaatverandering niet zo’n vaart zal lopen en maar 15 procent denkt dat het te laat is.

Duurzaamheid prominenter in mindset

Positief ondanks doemscenario’s

2017

Figuur 2: percentage consumenten die zeggen dat duurzaamheid hun aankoopbeslissingen beïnvloedt Bron: Sustainable Brand Index Report 2019

index, onderzoek naar doet. Dat onderzoek wordt al jaren gehouden in Zweden, Noorwegen, Denemarken en Finland en dit jaar voor de derde keer ook in Nederland.

Het bewustzijn over duurzaamheid mag dan in Nederland bijna nooit zo hoog zijn geweest, toch zeggen iets minder Nederlanders (zo’n 78 procent, figuur 2) dat het hun aankoopbeslissing beïnvloedt dan in 2017 en 2018, toen het net rond de 80 procent schommelde. Terwijl het in Nederland iets afneemt, stijgt het in drie van de vier andere onderzochte landen. Bij de Finnen zelfs van 70 naar circa 76 procent. Dat neemt niet weg dat Nederlanders hier nog altijd koploper zijn. SB Insights verwacht dat door de toenemende discussie duurzaamheid als koopoverweging toch ook in Nederland verder zal toenemen.

Norge

2016

Supermarkten in de ranglijst De Index Supermarkten in de Sustainable Brand Index met tussen haakjes hun positie in de totale ranglijst. 1 AH (11) 2 Lidl (19) 3 Jumbo (25) 4 Plus (41) 5 Coop (65)

6 Dirk (102 7 Aldi (110) 8 Spar (126) In de lijst staan 167 merken. Ze zijn geselecteerd op basis van omzet en merkzichtbaarheid. Dat verklaart waarom niet alle supermarktformules in de ranglijst staan.

Onderzoek | 25

6 tot 13 procent hoger. Maar ook overheden en bedrijven moeten hun verantwoordelijkheid nemen. Nederlanders, Noren en Finnen vinden elk met 26 procent van de bevolking dat juist niet het individu, maar overheden (politiek) en bedrijven de klimaatcrisis moeten oplossen.

Vier types consumenten Er zijn volgens SB-Insights vier groepen consumenten te onderscheiden, die elk verschillend over duurzaamheid denken. De op zichzelf gerichte groep Ego, Moderate, Smart en tot slot de groep Dedicated, de toegewijde consument die een halszaak maakt van duurzaamheid. Daarin is duidelijk een verschuiving te zien. De met duurzaamheid begane groepen Smart en Dedicated groeien, daar waar de minst met duurzaamheid begane groep (Ego) behalve in Nederland overal een daling laat zien.

53% 65% 61% 59% 70%

I am an optimist

It’s too late

19% 17% 15% 18% 15%

37% 50% Reducing consumption

44% 44%

Ego De groep Ego, in Nederland 18 procent van het totaal aantal consumenten, heeft geen enkele belangstelling voor duurzaamheid. Het zijn veelal mannen van middelbare leeftijd met traditionele waarden. Ze zijn vooral naar binnen, naar het eigen land en de eigen samenleving gericht. Ze maken zich derhalve weinig zorgen over het welzijn van anderen. Aankoopbeslissingen worden vooral op simpelheid, functionaliteit en snelheid genomen.

Moderate Het grootste deel van de Nederlandse bevolking (47 procent) valt onder de groep Moderate (gematigden) te scharen. Ze maken zich soms zorgen over waar het heengaat met de wereld, maar zijn over het algemeen tevreden met de dingen zoals ze zijn. Ze vormen de zwijgende meerderheid en vertonen vooral duurzaam gedrag op punten die trendy zijn. Dat doen ze bovendien vaker als ze dat positieve sociale aandacht geeft. Bij aankopen zijn ze vooral geïnteresseerd in de prijs van producten.

Smart SBI rekent 27 procent van de Nederlanders tot de groep Smart (Slim). Ze zijn vooral gericht op hun eigen welzijn en gezondheid. Het zijn echter ook consumenten die graag over duurzaamheid discussiëren/praten en meer over het onderwerp willen weten. Om hun beslissing qua duurzaamheid te beïnvloeden moet het ze wel iets opleveren, waarbij naast hun gezondheid kwaliteit en service belangrijk voor ze zijn. Ze zoeken een balans tussen duurzaamheid en hun eigen belang. Ze willen in het dagelijks leven wel het verschil maken met hun aankoopbeslissingen. Als ze voor duurzame merken kiezen, willen ze zich daarmee vanuit het oogpunt van lifestyle kunnen identificeren.

49%

Dedicated

33% 30% 31% 30% 32%

Technology & innovation

46% 57% 53% 56% 56%

Individuals

Government & companies

The Netherlands

26% 23% 26% 19% 26% Sweden

Norway

Figuur 3 Bron: Sustainable Brand Index Report 2019

Tot slot is er de groep ‘toegewijde’ consumenten die duurzaamheid altijd en bij alles op de eerste plaats zetten. Dat betreft 8 procent van de Nederlandse bevolking, het percentage ligt in de andere vier landen hooguit een procentje, hoger en de Finnen scoren een procentje lager. Ze zijn onvermoeibaar, gedreven en goed geïnformeerd over duurzaamheid. Ook wat betreft de inspanningen van bedrijven, die ze zeer kritisch beschouwen. Ze zoeken en delen informatie zeer actief op onder meer sociale media. Deze groep groeit met een tot twee procentpunt nog niet zo hard, maar relatief gezien wel.

Duurzamere consument komt eraan

Denmark

Finland

Over het geheel gezien lijkt er toch wel een verschuiving aan de gang naar een meer duurzaam georiënteerde consument. Ego en Moderate kalven af ten gunste van de ‘Smart’-consument. Klimaat en duurzaamheid zullen daarom een steeds grotere rol gaan spelen bij de aankoopbeslissingen van consumenten van wie nu al driekwart zegt dat ze er rekening mee houden. Het is een open deur, maar bedrijven zullen daar steeds meer rekening mee moeten gaan houden.

Foodmagazine juni 2019

26 | Tekst Herman te Pas | Foto Foodmagazine, Bert Jansen

Foodbites

Oude en nieuwe hapjes uit de supermarktwereld

10 jaar terug

Kijken met Kim Kim de Smit is eigenaresse van Foodsafari.nl en vlogt iedere twee weken voor Foodmagazine over inspirerende dingen in foodretail. Haar vlogs kunt u vinden op Foodmagazine.nl/ foodsafari kim@foodsafari.nl Foto: Jan Mulders

AH XL de beste In het Zomerraport van 2009 staat AH XL fier aan kop. Het is op dat moment de eerste vermelding van AH’s ‘grote’ formule in de rapporten van GfK. AH XL scoort ruim een half punt hoger op ‘ruime keuze’ dan Albert Heijn. Opmerkelijk is dat de keuze bij XL ten opzichte van Jumbo ook veel beter wordt gewaardeerd. Nettorama, in 2019 de winnaar, moet het in 2009 doen met positie 6. De A-merkendiscounter wordt die zomer gepasseerd door Poiesz en Hoogvliet. Beide ketens eindigen op plek 4. Poiesz staat tien jaar later, in 2019, op nummer 2. Ook bijzonder is de positie van Plus. Dit jaar behoort de ondernemersformule tot een van de beteren, in 2009 moet Plus het doen met een schamele 16e stek. Plus moet in 2009 alle landelijke ketens voor laten gaan, met uitzondering van de discounters. ‘De waardering voor de breedte van het assortiment en de aantrekkelijkheid van de aanbieding loopt achteruit’, schrijft Foodmagazine in 2009. Lidl staat dat jaar op plaats 19. ‘Beetje bij beetje vergroot de waardering voor vers en kwaliteit. Personeel wordt vriendelijker en zelfs de wachttijden bij de kassa verbeteren.’

Foodmagazine juni 2019

Tijd voor brood met groente

en poosje terug schreef ik over de diversiteit in het ijsschap. Fear not, het is niet het enige schap waar we van keuzestress het liefst snel voorbij lopen. Het broodschap is ook aan allerlei trends onderhevig en lijkt wel een soort wildgroei van nicheproducten te worden.

Gisteren liep ik in mijn kleine buurtsuper tegen een grote stelling aan met afbak-desembroden met noten en pitten waar ik nou niet heel warm van werd. Het gevoel en de beleving waren compleet afwezig, en mijn collega zei treffend: ff “Het lijken wel van die dierenspeeltjes voor honden enzo”. Dat ze in een hangende plastic verpakking zaten hielp natuurlijk ook niet. Een rondje langs de supermarkten geeft een eclectisch beeld van de Nederlandse broodeter. Naast de veel-voor-weinig-kwaliteit en de mega-luxe broden vinden we vooral heel veel bijzondere nicheproducten. Koolhydraatarm, Eiwitrijk, Vezelrijk en natuurlijk Glutenvrij zijn

al in de meeste grote supermarkten te vinden. Sportbrood zag ik ook pas; speciaal voor de superrrsportieve piepeltjes. (Ik liep hardop lachend door naar de croissantjes.) In het vriesschap lag ook iets tofs: brood met groente. En dan heb ik het niet over lieve pitabroodjes met een beetje spinaziekleur, maar echt felroze boterhammen met 45% biet. Mijn hoofd maakte meteen een link naar een #eatingfortheinsta-trend: Mermaid toast. Dit zijn boterhammen met roomkaas, gekleurd met al-dan-niet-natuurlijke kleurstoffen. ff Hoe gaaf is het als je dit kan combineren met “prinsessenbrood” met biet, en zo van iedere lunch een feestje kan maken? Wie weet ligt het dan binnenkort wél in het vers-schap. PS: mocht de producent van de dierenspeeltjes-desembroden meelezen: sorry. En bel even. Dan kom ik graag een keertje meedenken! Groetjes Kim!

| 27

‘Normaal gesproken duurt het heel wat langer, maar ons is het in vier dagen gelukt.’ Gerard van den Tweel heeft in no-time een bv in China opgericht met collega-ondernemer Cees van der Poel

3 vragen aan...

Social

Jaap Tukker, Emté Jaap Tukker leidde het afgelopen jaar de ontmanteling van Emté. In dat jaar had hij te maken met een club ondernemers. Tukker over die relatie. Heeft u begrip voor ondernemers die met inkoop via derden hun assortiment op peil hebben gehouden? ‘Veruit de meeste franchisers hebben hier helemaal geen last van gehad. Die hebben gewoon in het eerste kwartaal van 2019 besloten om over te gaan naar Jumbo en Coop. Alleen toen ze zelf de laatste weken begonnen met uitverkopen hebben die iets aan de omzet gemerkt. Degenen die tot het laatst zijn gebleven, hadden dat natuurlijk wel. Het is jammer dat het zo ver heeft moeten komen, want dat was in mijn ogen niet nodig.’ Heeft u nog geprobeerd te bemiddelen tussen Coop en de ondernemers die niet over wilden? ‘We hebben wat bezoeken gebracht en geprobeerd dat op te pakken. Het is echter primair een zaak tussen Coop en de ondernemers. Uiteindelijk moeten ze er zelf met Coop uit zien te komen, dat heeft de rechter ook gezegd. Voor een huwelijk heb je twee partners nodig die willen trouwen en dat is in deze situatie niet anders.

Dat had niets van doen met de manier waarop wij ons assortiment afbouwden, maar vooral met ondernemers die iets anders willen dan hun werd voorgeschoteld. De relatie met de Emtéondernemers was over het algemeen afgelopen jaar bijzonder goed. Vooral toen de ondernemersvereniging in twee groepen de overeenkomst met Jumbo en Coop sloot, ontstond er veel rust. Ik kijk met plezier terug op de samenwerking met de ondernemers. We hebben met een mooi diner afscheid van elkaar genomen.’ Welke onverwachte uitdagingen kwam u tegen? ‘Direct in het begin kregen we te maken met het faillissement van de Verwenbakker. Ondanks zeer regelmatig contact kwam dat toch onverwacht. In drie dagen tijd moesten we zorgen dat er nieuw brood in de winkels kwam te liggen. Dat hebben we opgelost met de broodleveranciers van Coop en Jumbo en dat is uiteindelijk heel erg goed gegaan. Het betekende wel dat er al vroeg privatelabelbrood van Coop en Jumbo in de winkels instroomde, maar de meeste klanten wisten toen al dat hun winkel zou verbouwen. Maar het was echt een crisis hier om te zorgen dat brood beschikbaar bleef.’

Wisselingen aan de top bij Detailresult Juni was de maand met veel nieuwe gezichten bij Detailresult. Zo werd op 3 juni naar buiten gebracht dat Albert Voogd de nieuwe topman wordt van het supermarktbedrijf. Hij begint op 1 oktober als ceo van Detailresult. Voogd is in de branche met name bekend van zijn tijd bij Albert Heijn. Voogd werkte meer dan 20 jaar voor Albert Heijn, in zijn laatste periode bij de marktleider was hij namens Ahold verantwoordelijk voor de ontwikkeling van nieuwe markten. Zo

werkte hij mee aan de entree van Albert Heijn in België en Duitsland. Op 13 juni werd duidelijk dat voormalig Plus-topman Jan Ferwerda is benoemd in de raad van commissarissen van Detailresult. Hij volgt in die rol Dirk Anbeek op. Ferwerda was tot 2013 enkele jaren de hoogste baas bij Plus-supermarkten. In april 2013 werd bekend dat hij het bedrijf verliet vanwege een verschil van inzicht met de raad van commissarissen over de te volgen groeistrategie.

Kortsluiting na pinstoring AH Albert Heijn-winkels werden op 10 juni getroffen door een pinstoring. In de winkels ontstonden lange rijen bij de kassa’s, wat vervolgens ook zorgde voor kortsluiting bij verschillende klanten. Dat blijkt uit een rondgang op Twitter. ‘Ik heb mij gisteren kostelijk vermaakt met de pinstoring bij #albertheijn. Ik dacht zelfs even dat we in een crisis zaten. Mensen doe ff normaal. Een groot deel van de wereld heeft geen geld om voedsel te kopen. Die hebben echt een reden om te chagrijnen’, tweet @ernstpietersen. Ook @uitbijter zag dat klanten zich misdroegen vanwege de storing en verwoordde dat op opriginele wijze: ‘Behalve de pinstoring bleek ook de storing van de enkelbanden vooral in Albert Heijn-filialen plaats te vinden.’ @Jezzebellz keek ook haar ogen uit: ‘Wij stonden net te pinnen toen de storing begon bij Albert Heijn. Wij konden nog met cash afrekenen, maar we zagen al de eerste tekenen van hoe snel mensen af kunnen glijden naar bizar gedrag. Volle boodschappenkarren laten staan en weglopen. Schelden en eisen dat ze op de pof mogen.’

Foodmagazine juni 2019

28 | GfK Zomerrapport Tekst Joep Meijsen | Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s Foodmagazine, Koos Groenewold, Bert Jansen, Herbert Wiggerman

Foodmagazine juni 2019

Nettorama wint weer. Prijsimago Aldi/Lidl krijgt stevige knauw Nettorama is de winnaar van het GfK Zomerrapport. De Brabantse formule behoudt daarmee de eerste plek die afgelopen december in het Kerstrapport werd veroverd. Het grootste nieuws uit deze zomereditie van het belangrijkste imago-onderzoek over Nederlandse supermarkten is echter de knauw voor het prijsimago van discounters Aldi en Lidl naar aanleiding van het groot uitgemeten prijsonderzoek van televisieprogramma Kassa.

Overall ranking GfK Zomerrapport Zomer

Kerst

Formule

Cijfer Zomer

Cijfer Kerst

Nettorama

7,91

7,93

Poiesz

7,87

7,89

Plus

7,73

7,66

Jan Linders

7,73

7,78

Deen

7,70

7,76

Jumbo

7,68

7,67

Dekamarkt

7,67

7,69

Lidl

7,67

7,69

Albert Heijn

7,66

7,64

Boons Markt

7,61

Foodmagazine juni 2019

30 | GfK Zomerrapport

Plus is één van de grote winnaars in het GfK Zomerrapport. De ondernemersformule springt van de elfde plaats naar het podium.

ettorama heeft zijn afgelopen december, toen nog over heel 2018, veroverde supermarkttroon met succes verdedigd in dit Zomerrapport. Vanaf nu wordt het onderzoek weer twee keer per jaar uitgevoerd. Nettorama wint met het rapportcijfer 7,91, marginaal lager dan in het Kerstrapport. Op vier van de gemeten aspecten is de A-merkdiscounter de nummer één. Ook de nummer twee op de ranglijst, Poiesz, is dezelfde als in december. Daaronder zijn er echter de nodige verschuivingen te zien. Zo rukt Plus op van de elfde naar de derde plaats en klimt Jumbo van de tiende naar de zesde plek op de ranglijst. Ook Albert Heijn is terug in de lijst van de tien meest gewaardeerde supermarktketens van Nederland. De marktleider stijgt van de twaalfde naar de negende plaats. Ten slotte debuteert Boon’s Markt in het onderzoek met een fraaie tiende plaats. Boon’s Markt neemt in het onderzoek de plaats in van MCD, dat niet meer genoeg waarderingen ontving om opgenomen

Matrix GfK Zomerrapport 2019

te worden. Ook Emté komt niet meer voor in het onderzoek. Dit heeft impact op de ranglijst, want afgelopen december was de inmiddels officieel opgeheven formule nog de nummer drie op de ranglijst. Emté neemt dus met opgeheven hoofd afscheid van de GfK-supermarktrapporten en bijna alle ketens schuiven een plaatsje op in de ranking. Twee supermarktbedrijven zijn hun plaats bij de tien formules met de hoogste waardering kwijt. Hoogvliet stond in december met het rapportcijfer 7,77 nog op de vijfde plaats, terwijl Boni met een 7,73 in het GfK Kerstrapport op de zevende plaats van de ranglijst stond. Hoe de ketens het nu precies doen, wordt uit de aangeleverde gegevens niet duidelijk. Maar op basis van de positioneringsmatrix lijkt het erop dat beide ketens slechter scoren op de service-aspecten dan afgelopen december. In totaal zijn nu 17 supermarktformules onder de loep genomen. Primaire en secundaire klanten geven hun supermarkt op negen aspecten een rapportcijfer. Het gaat daarbij

Matrix GfK Kerstrapport 2018

Voordeel*

Relatief hoog

Service*

Relatief hoog

Relatief laag

Service* Relatief laag

Relatief laag

Foodmagazine juni 2019

Relatief hoog

Relatief laag

31 Versafdelingen

Voorraad

Formule

Cijfer Zomer

Cijfer Kerst

Formule

Cijfer Zomer

Cijfer Kerst

Nettorama

7,91

7,,87

Nettorama

8,14

8,10

Boons Markt

7,90

Poiesz

7,98

7,95

Poiesz

7,84

7,91

Jan Linders

7,81

Plus

7,80

7,71

Plus

7,79

Lidl

7,79

7,82

Albert Heijn

7,76

7,75

Albert Heijn

7,78

7,69

Deen

7,75

7,77

Deen

7,75

7,73

Jumbo

7,74

7,73

Jan Linders

7,74

7,80

Lidl

7,73

Jumbo

7,69

Boons Markt

7,72

Dekamarkt

7,65

Coop

7,63

Kwaliteit

Breedte assortiment

Formule

Cijfer Zomer

Cijfer Kerst

Formule

Cijfer Zomer

Cijfer Kerst

Poiesz

8,13

8,07

Albert Heijn

8,02

7,94

Nettorama

8,11

Plus

7,90

7,79

Lidl

8,00

7,93

Poiesz

7,88

7,90

Jan Linders

7,97

8,02

Jumbo

7,85

7,84

Plus

7,95

Jan Linders

7,78

7,88

Albert Heijn

7,95

7,94

Deen

7,77

7,74

Jumbo

7,90

Dekamarkt

7,72

7,70

Deen

7,88

7,94

Nettorama

7,70

7,72

Dekamarkt

7,88

Lidl

7,63

Boons Markt

7,87

Hoogvliet

7,63

7,83

om: lage prijzen, aanbiedingen, versafdeling, kwaliteit, voorraad, breedte assortiment, personeel, winkelgemak en winkeluitstraling. Door een wegingsfactor per aspect en per retailer mee te rekenen komt hier uiteindelijk per formule een eindcijfer uit.

Invloed prijsonderzoek Kassa Met het aspect lage prijzen is iets bijzonders aan de hand in dit GfK Zomerrapport. Research director Joop Holla van GfK: ‘We hebben voor dit rapport metingen uitgevoerd in februari en in april. Aldi en Lidl krijgen in die tweede periode een aanzienlijk lager cijfer voor het aspect lage prijzen, terwijl het gemiddelde van alle andere supermarkten juist iets hoger ligt. Wij denken dat het prijsonderzoek van Kassa waaruit Jumbo naar voren kwam als goedkoper dan Aldi en Lidl daar de oorzaak van is. Ook omdat supermarkten stevig hebben uitgepakt met de resultaten van de Kassa-test.’ Tijdens de meting in februari ontvangen Aldi en Lidl respectievelijk nog een 7,88 en 7,79 voor het aspect lage prijzen. In april komt Aldi uit op 7,55 en Lidl op 7,54. Het branchegemiddelde stijgt tussen deze twee periodes van 6,97 naar 6,99. In het eindcijfer komen Aldi en Lidl nu uit op 7,71 en 7,66, aanzienlijk lager dan in december. Nettorama, dat door Kassa niet wordt meegenomen in het onderzoek, is met het rapportcijfer 8,15 nu met grote voorsprong de nummer één op het aspect lage prijzen. Aldi en Lidl zijn nog wel de nummers twee en drie op dit aspect. Het verschil tussen de nummer één Nettorama en de

twee discounters is wel flink groter geworden. Holla: ‘De Kassatest heeft een dubbel effect. ff De discounters komen lager uit, terwijl de overige supermarkten collectief juist hoger uitkomen, 6,77 in februari tegen 6,86 in april. Bovendien neemt het belang van het aspect prijs binnen het hele onderzoek toe, vooral bij klanten van Aldi en Lidl. Als je naar de effecten ff kijkt, is het wel te snappen waarom Aldi en in mindere mate Lidl zo boos zijn over het onderzoek van Kassa.’

De enorme publiciteit rond het onderzoek van Kassa raakt het prijsimago van discounters Aldi en Lidl.

Foodmagazine juni 2019

32 | GfK Zomerrapport Nettorama verovert eerste plek in vers Op het aspect versafdelingen is sprake van flinke verschuivingen. Nettorama heeft met het rapportcijfer 7,91 nu ook hier de eerste plaats veroverd. Die was vorig jaar nog in handen van Emté, maar die keten is nu dus niet meer meegenomen. Nieuwkomer Boon’s Markt grijpt met het rapportcijfer 7,90 nipt naast de bovenste plek, maar duwt wel Poiesz (van 7,91 naar 7,84) naar de derde plaats. Daarmee komt het totale aantal aspecten waarop Nettorama de keten is met de hoogste waardering op vier. De eerste plaats in versafdelingen is nieuw, terwijl Poiesz de eerste plaats in kwaliteit overneemt. Op de andere drie aspecten, lage prijzen, aanbiedingen en voorraad, wordt de bovenste positie uit het Kerstrapport vastgehouden. Albert Heijn is net als in december de nummer één op het aspect breedte assortiment, en Poiesz houdt zijn eerste plaatsen in winkelgemak en winkeluitstraling. Deze voegt hier nu twee aspecten aan toe: personeel en kwaliteit.

Vier kopposities voor Poiesz Poiesz heeft daarmee in dit rapport nu vier topposities te pakken. Op het aspect personeel (van 8,19 naar 8,24) stoot Poiesz Spar van de eerste plaats. De formule met de buurten gemakswinkels krijgt in dit Zomerrapport voor het aspect personeel maar een 8,09, wat nog wel goed is voor de tweede plaats. De waardering van Poiesz is overigens het hoogste rapportcijfer in het hele onderzoek. In kwaliteit is het Nettorama dat plaats moet maken voor de Friese formule.

Personeel Formule

De top-10 1. Nettorama 7,91 (2018: 7,93) Nettorama komt in rapportcijfer iets lager uit dan in het GfK Kerstrapport, maar is voor het tweede rapport op rij de grote winnaar. Een mooie beloning voor een keten met een duidelijke formule en een beleid dat in het teken staat van die for-

Lage prijzen Cijfer Zomer

Cijfer Kerst

Formule

Cijfer Zomer

Cijfer Kerst

Poiesz

8,24

8,19

Nettorama

8,15

8,14

Spar

8,09

8,26

Aldi

7,71

7,87

Jan Linders

8,02

7,92

Lidl

7,66

7,87

Plus

8,00

7,92

Dirk

7,64

7,69

Boons Markt

7,99

Boni

7,44

7,68

Jumbo

7,88

Hoogvliet

7,39

7,53

Deen

7,88

7,98

Vomar

7,36

7,39

Coop

7,81

Dekamarkt

7,21

7,28

Dekamarkt

7,80

Deen

7,15

7,33

Albert Heijn

7,76

Jumbo

7,13

7,18

Formule

Cijfer Zomer

Cijfer Kerst

Aanbiedingen Formule

Foodmagazine juni 2019

Onder de ketens die de top-10 van het rapport niet halen valt op dat Aldi en Lidl in de positioneringsmatrix (zie pagina 30) op voordeel iets minder goed scoren, en dat Aldi ondanks de ombouwoperatie nog altijd niet écht vooruit gaat op de service-as. Dat doet Vomar juist wel. Het prijsimago blijft ongeveer gelijk, maar op service schuift de formule naar rechts. Spar maakt juist een tegenovergestelde ontwikkeling door. Het prijsimago blijft matig, maar op service doet de formule het nu ook minder. Hoogvliet levert op beide aspecten iets in, terwijl Dirk ongeveer gelijk blijft. Coop lijkt zich verbeterd te hebben op het gebied van service en voordeel. Sinds het GfK Kerstrapport krijgt Foodmagazine alleen nog gedetailleerde gegevens over de resultaten van de tien beste ketens in het onderzoek. De jaren van stijging van het algemene rapportcijfer voor de Nederlandse supermarktbranche zijn in ieder geval voor even voorbij. De branche als geheel krijgt een marginaal lager cijfer (van 7,66 naar 7,65) dan in het GfK Kerstrapport. Dit is vrijwel volledig toe te schrijven aan de lagere waardering voor het aspect lage prijzen. Op de andere gemeten aspecten blijft het rapportcijfer ongeveer gelijk aan dat in december.

Winkelgemak Cijfer Zomer

Cijfer Kerst

Nettorama

8,05

8,08

Poiesz

7,99

8,10

Poiesz

7,98

7,90

Plus

7,89

7,82

Dekamarkt

7,76

7,73

Jan Linders

7,88

7,91

Albert Heijn

7,75

7,72

Jumbo

7,86

7,82

Deen

7,72

7,86

Boons Markt

7,85

Jan Linders

7,72

7,78

Albert Heijn

7,85

7,83

Dirk

7,71

Spar

7,84

8,00

Plus

7,69

7,71

Dekamarkt

7,80

7,86

Boni

7,69

7,80

Deen

7,74

Lidl

7,68

Coop

7,70

33 mule. Dat Nettorama een geweldig prijsimago heeft, was al bekend. Maar de formule is nu dus ook de nummer één met de versafdeling. In kwaliteit wordt Nettorama weliswaar ingehaald door Poiesz, maar doet zelf in waardering geen stap terug. Op de service-aspecten winkelgemak, winkeluitstraling en personeel ontbreekt Nettorama bij de beste tien. 2. Poiesz 7,87 (2018: 7,89) Poiesz handhaaft zich op de tweede plaats, vooral dankzij de ongelooflijk hoge waardering voor de service-aspecten. In de matrix van GfK staat de keten op de service-as helemaal aan de rechterkant. Op het aspect aanbiedingen krijgt Poiesz ook een hogere waardering (van 7,90 naar 7,98), wat wederom goed is voor de tweede plaats. Lage prijzen is het enige aspect waarop Poiesz niet bij de tien hoogstgewaardeerde ketens van Nederland hoort. 3. Plus 7,73 (2018: 7,66) Plus is een grote winnaar in dit GfK Zomerrapport. De ondernemersformule stijgt van de elfde naar de derde plaats. Onder meer in winkelgemak (van 7,82 naar 7,89) en winkeluitstraling (van 7,82 naar 7,93) doet Plus het nu een stuk beter dan een half jaar geleden. Ook over het personeel (van 7,92 naar 8,00) en breedte assortiment (van 7,79 naar 7,90) zijn klanten meer tevreden. Op voorraad ontbrak Plus in december in de top-10, maar is er nu met een 7,79 de vierde plaats. Dat geldt ook voor kwaliteit, waarin Plus met 7,95 nu op de vijfde plek staat. 4. Jan Linders 7,73 (2018: 7,78) De nummer drie van vorig jaar, Emté, zit niet meer in het onderzoek, maar door de opmars van Plus blijft Jan Linders toch gelijk op nummer vier. Het rapportcijfer valt wel lager uit dan vorig jaar. Op twee cijfers achter de komma is het gelijk aan het cijfer van Plus. Op winkeluitstraling valt het rapportcijfer (van 7,87 naar 7,95) hoger uit. Met de tweede plek achter Poiesz is winkeluitstraling ook qua positionering het beste aspect voor de van oorsprong Limburgse formule. 5. Deen 7,70 (2018: 7,76) Een lager rapportcijfer, maar een plek winst op de ranglijst door het wegvallen van Emté en het wegvallen van Hoogvliet uit de top-10. De formule staat in alle aspecten in de top-10 zonder échte uitschieters naar boven. Maar als geheel is het toch goed voor een fraaie vijfde plaats. Het is uiteindelijk een rapport voor goede allrounders.

Winkeluitstraling Formule

Cijfer Zomer

Cijfer Kerst

Poiesz

7,96

8,06

Jan Linders

7,95

7,87

Plus

7,93

7,82

Boons Markt

7,87

Spar

7,80

8,03

Albert Heijn

7,75

7,68

Deen

7,68

7,74

Dekamarkt

7,66

7,68

Jumbo

7,64

7,66

Coop

7,62

Albert Heijn keert deze zomer terug in de top-10 van de ranglijst. 6. Jumbo 7,68 (2018: 7,67) Jumbo blijft zelf in waardering gelijk, maar stijgt door ontwikkelingen bij andere formules toch naar de zesde plaats op de ranglijst. Jumbo doet het op het aspect personeel een stuk beter dan vorig jaar met het rapportcijfer 7,88, wat goed is voor de zesde plaats. Vorig jaar stond Jumbo nog niet bij de tien formules met het hoogste rapportcijfer voor dit aspect. 7. Dekamarkt 7,67 (2018: 7,69) Ook voor Dekamarkt is er een hogere positie op de ranglijst, hoewel de waardering iets lager uitvalt. De derde plaats op het aspect aanbiedingen (van 7,73 naar 7,76) is de beste prestatie voor Dekamarkt in dit Zomerrapport. 8. Lidl 7,67 (2018: 7,69) Over de lagere waardering voor het aspect lage prijzen is elders in dit artikel meer te lezen. Op serviceaspecten boekt Lidl vooruitgang. Dat Lidl ook een ministapje terugdoet op het aspect versafdelingen (van 7,82 naar 7,79) is opvallend, gezien de enorme nadruk van de formule op dit aspect. Voor kwaliteit is er echter juist weer een heel fraai cijfer (van 7,93 naar 8,00). Lidl staat nu ook in de top-10 op het aspect breedte assortiment, wat opvallend is. 9. Albert Heijn 7,66 (2018: 7,64) Albert Heijn scoort weer nipt boven het branchegemiddelde en keert terug in de top-10 van de ranglijst. Breedte assortiment blijft het sterkste punt voor AH (van 7,94 naar 8,02), terwijl de formule ook blij zal zijn met de verbetering op het aspect aanbiedingen (van 7,72 naar 7,75) waar AH nu nog maar drie formules voor hoeft te laten gaan. 10. Boon’s Markt 7,61 (nieuw) De eerste keer in de ranglijst voor Boon’s Markt en direct een plek in de top-10. Dit gebeurt vooral door een relatief hoge score op het gebied van service, terwijl de keten het op voordeel relatief minder doet. Het beste aspect voor Boon’s Markt is versafdelingen, waar de formule op éénhonderste na de koppositie misloopt. Mooi debuut.

Rapport 2019 Het complete GfK Zomerrapport is te bestellen bij: GfK Adriënne Koreman adrienne.koreman@gfk.com T: (088) 435 14 03

Foodmagazine juni 2019

34 | Formule-innovaties Tekst Diane Essenburg | Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s Foodmagazine

Formule-innovaties van het eerste halfjaar 2019

Hoe supermarkten grote kwesties praktisch naar de vloer vertalen Supermarktketens draaien ook het eerste halfjaar van 2019 volop pilots op het gebied van vers, gezondheid en duurzaamheid. Of ze hebben hun focus al vaststaan en voeren dit nu formulebreed door. Foodmagazine verzamelt de formule-innovaties tot nu toe die het meeste impact lijken te hebben op de branche.

lbert Heijn test welke agf-producten prima even zonder plastic kunnen. Dirk van den Broek (her)opent vier pilotwinkels om een geheel nieuwe versbeleving uit te proberen. Bij Lidl kunnen bezitters van een elektrische auto hun wagen opladen tijdens het boodschappen doen. Het zijn slechts drie voorbeelden van de vertaling van (grote) maatschappelijke kwesties naar de winkelvloer. Elke keten lijkt zich ook dit jaar bezig te houden met vers, gezondheid en duurzaamheid. Een selectie op basis van veelgelezen onderwerpen op Distrifood.nl en de meest toonaangevende reportages.

Om derving tegen te gaan test AH een dynamisch afprijssysteem, afhankelijk van de THT-datum. Hoe korter de houdbaarheid, hoe hoger de korting.

Foodmagazine juni 2019

De auto opladen tijdens het boodschappen doen. Het kan bij Lidl Huizen. De discounter zet fors in op milieubesparing, ook in de vorm van het reclamebord over zonnepanelen. Het gaat ook om wijzigingen die de consument kunnen raken, zoals het stoppen met tabakverkoop (in Groningen verkoopt Lidl nergens meer rookwaren) en leeftijdscontrole bij de verkoop van energy drinks.

Albert Heijn test in Hoofddorp een ‘naakte agf-afdeling’: groente en fruit zonder plastic jasje. De formule test hoe het gaat met kwaliteit en houdbaarheid van het ‘naakte’ assortiment. Ook wil AH de consumentacceptatie meten. AH wil het percentage verpakkingsmateriaal terugdringen met 25 procent in 2025. Vooral gebruik van plastic bij groente en fruit is consumenten een doorn in het oog. Het gaat om meer dan honderd plasticvrije biologische en niet-biologische producten.

Duurzaamheid is ook efficiëntie. Dirk laat zijn personeel efficiënter werken door verborgen lades onder de schappen in Alblasserdam. Zo hoeft de medewerker niet naar het magazijn te lopen voor schoonmaakspullen bij adhoc-klusjes.

In de pilotwinkel te Alblasserdam probeert Dirk de versbeleving te verbeteren. Door de grote prenten boven de schappen waant de klant zich bijna bij de boer op schoot. Ook liggen meer agf-producten gekoeld voor langere versheid.

Foodmagazine juni 2019

36 | Formule-innovaties Jumbo werkt aan een kortingsysteem voor trouwe klanten. Voor iedere euro krijgt de klant een punt, 1000 punten is €5 korting. Verder krijgen klanten persoonlijke aanbiedingen.

Jan Linders zet een grote stap in het bereiden van verse producten in de winkel door ook warme broodjes en salades aan te bieden. De doorontwikkeling van de Keuken van Jan Linders, sinds maart als eerste ‘live’ in Venray, komt volgens vers-unitmanager Roel van der Zande voort uit succes: ‘In Sittard bijvoorbeeld zitten we op een industrieterrein. Daar verkopen we op een doordeweekse dag een paar honderd broodjes tijdens de lunch. Dat komt ook door de lunchdeals, waarbij klanten een gratis sapje krijgen bij een broodje.’

Lidl heeft zijn flagshipstore in Huizen verhuisd en vernieuwd. Opvallend is dat de winkel opent met een versplein, waar brood, agf en vlees/vis/vega zijn samengebracht. Lidl stapt steeds verder af van de standaard harddiscount-strategie: edlp met beperkt assortiment. De laatste jaren maakt de ‘discounter’ grote sprongen in vers, waarmee het meer en meer concurreert met fullservicesupermarkten. AH opende voor het eerst een winkel met Echt Vers-concept op een oppervlakte van minder dan 1000 m2. De versbeleving in de stadswinkel in Arnhem is toegesneden op de lokale markt. ‘Door de modulaire opbouw kun je dingen weglaten of juist toevoegen’, zegt manager Robert Vroegop.

Jumbo heeft verantwoordere alternatieven voor snoep, zoals vegan fruitgums en chips van gedroogd fruit, bij elkaar in het schap gelegd. De producten bevatten geen geuren kleurstoffen of toegevoegde suiker. Jumbo hoopt klanten zo te helpen verantwoordere keuzes te maken.

Foodmagazine juni 2019

Met Ja-Ja-stickers dringen steden papierverbruik terug. Folders mogen niet meer in elke brievenbus. Supers zoeken nieuwe verspreidingsopties. Folders stonden overigens ook centraal door de keuze van AH om voortaan via Axender te verspreiden. Klanten krijgen ‘m naar eigen zeggen te laat.

Marqt test of het zijn formule kwijt kan in kleine winkels. In Heemstede opende de keten een vestiging van zoâ&#x20AC;&#x2122;n 300 vierkante meter, zonder het assortiment in te perken. Het is een antwoord op hoge huurprijzen en schaarste van supermarktlocaties in de binnenstad. Opvallend is dat vers centraal in de winkel geplaatst is en de kw-schappen tegen de wanden staan. Alle versafdelingen zijn bemand. Medewerkers staan ook midden in de winkel en niet achter een bedieningsbalie.

Picnic stoot AH online van de troon. De marktleider verliest in hoog tempo marktaandeel in plaatsen waar rivaal Picnic een jaar of langer actief is. Bovendien gaat de websuper de zakelijke strijd aan, nu het test met b2b- en ochtendbezorging.

Plus ontketent een agf-prijzenslag: Laagblijvers. Jumbo en AH reageren op de prijsverlagingen tot ruim 30 procent. Cijfers van Marshoek (april) tonen aan dat de campagne druk zet op het agf-aandeel en de brutowinst op agf bij andere ketens.

Foodmagazine juni 2019

38 | Column

Geen winkelvloer toch wachtrij bij websuper Foodexpert Olaf van Gerwen en zijn bedrijf Chuck Studios maken beeld en doen creatie voor foodmerken en retail. Maandelijks geeft hij zijn visie op uitingen die hij op de winkelvloer tegenkomt.

Foodmagazine juni 2019

e winkelvloer is een rekbaar begrip aan het worden. Een groeiend deel van de markt verschuift naar online. Voor de C-suite van grootgrutters is de e-commerce een mild hoofdpijndossier: een compleet nieuw soort logistiek en marketing, die vooralsnog lastig rendabel te krijgen is. In termen van marketing is het niet eenvoudig een online supermarkt te zijn. Bedenk eens alle middelen die een gemiddelde supermarkt ter

beschikking staan: van gevel tot schapkaarten, van Full HD video tot prijskaartjes. Tel daar bij op de geuren, het (niet doen nou!) knijpen in de avocado, en het leuke meisje achter de kassa. En stel je voor dat je dat allemaal in een schermpje van twaalf centimeter moet frommelen. De meest in het oog springende app-only supermarkt is Picnic. Ze zien zichzelf niet als supermarkt, maar als e-commercebedrijf. Picnic groeit als kool, mede door investeringen door oer-Hollandse familiebedrijven. En de enige

Column | 39

plek waar dat marktaandeel vandaan kan komen is….de supermarkt. Picnic heeft rood als hoofdkleur. Het rode vierkant is een snufje Hema. De Picnic-tas op de autootjes leunt stilletjes op de Dirk-tas. Maar verder lijkt de stijl van Picnic in niets op een klassieke retailer. Speelse typografie en kleurrijke cartoons verraden de vurige wens om een fijn fi gevoel te geven, welkom te heten. Ook verraadt het dat Picnic zich niet laat voorstaan op kwaliteit of smaakbeleving. De zintuiglijkheid van de stijl is miniem - van een getekende prei krijg ik geen trek. In geen velden of wegen een quasi rustieke pallet te bekennen. De gekke autootjes zijn zeer herkenbaar in het straatbeeld; het zijn rijdende reclameborden. Duidelijk en herkenbaar is het wel. Dan de app in. De producten worden getoond op een cleane, zakelijke manier, alsof je een nietmachine en punaises koopt. Gefotografeerd tegen wit, allemaal onder dezelfde hoek. Veel eten zit in de verpakking, wat de smaakbeleving niet ten goede komt. Er staan veel letters en cijfers in beeld over van/voor prijs, ‘nieuw’ en

acties. Duidelijk is dat hier niet geïnspireerd wordt, hier wordt functioneel getoond. En Picnic begrijpt de wereld van social media uitstekend. Op Instagram las ik over een Picnic rally (altijd al eens in een Picnic autootje willen rijden?), appeltjes uitdelen bij de avondvierdaagse en een Picnic ballenbakauto. Volks maar zonder plat te worden. Ik moest gniffelen ff om de wervingsvideo voor runners. Niet gek dat daar veel aandacht naartoe gaat - dat zijn de echte ambassadeurs aan de voordeur. Aan de andere kant van het spectrum zit Crisp. Ze richten zich op het hogere segment met lokale producten van kleine makers en kwekers. Hoge kwaliteit vers staat op de voorgrond en A-merken zijn er niet te vinden. Geheel tegen supermarkt-conventies in is er geen primaire of secundaire kleur te bekennen in de beeldtaal - een verademing. Het voelt gecureerd en luxueus. De categorieën in de app worden aangeduid met kleine stilleventjes van eten. De producten worden uit de verpakking tegen dezelfde zachte kleuren geschoten. Kaas met een plakje er naast, vlees met wat kruiden

op craft paper. De app geeft ook achtergrondinformatie over de leveranciers, inclusief wat onvermijdelijke boys met tatoeages en schorten, en receptsuggesties. Ook op social is het verschil met Picnic duidelijk. Op Instagram en Facebook praat Crisp veel en graag over zichzelf en de heritage van de leveranciers. Dat maakt de beleving licht elitair, maar ook zeer kwalitatief. Toch wordt er hier ook volop geïnteracteerd met de kopers, en geïnspireerd: er worden hero-producten uitgelicht en kooktips gegeven, allemaal binnen de streng bewaakte huisstijl. De diversificatie in de app-only supermarkten komt lekker op stoom. Het lijkt verdomme de echte wereld wel. Het businessmodel dwingt af dat er uitputtend wordt nagedacht over positionering en marketing. Daar kunnen sommige grote jongens nog wat van leren. Als consument ben ik gevallen voor de charme van Crisp. Maar het kan ook te maken hebben met de 15.178 wachtenden in mijn wijk bij Picnic. Hieronder links 3x Picnic, rechts 3x Crisp

Foodmagazine juni 2019

40 | Duurzaam Tekst Peter Garstenveld

Slimme lessen in duurzaamheid

Vroem, vroem en daardoor zuiniger Duurzaamheid. Het is nogal een containerbegrip. Toch zijn supermarkten en toeleveranciers er volop mee bezig. Foodmagazine haalt het net internationaal en nationaal op en geeft twaalf ideeën voor de duurzame super. Tipje van de sluier: de Britse supermarktketen Waitrose zet technologie uit de racerij in om koelingen en vriezers energiezuiniger te maken.

Louis Bolk Instituut en adviesbureau Greendish. Bezoekers van restaurants eten tot 13 procent minder vlees of vis en tot 113 procent meer groenten als de producten slim, aantrekkelijk en kwalitatief goed worden aangeboden. De onderzoeken hadden plaats in echte horecabedrijven en met echte gasten op zowel lunch- als dinermomenten. Daarbij werden de oorspronkelijke gerechten verruild voor een alternatief met meer groenten die aantrekkelijker werden bereid en gepresenteerd, en het aandeel vis of vlees was gereduceerd. Daarna werden voedselinname, afval en tevredenheid van de gasten voor en na de aanpassing van het menu gemeten.

aarom zelf het wiel uitvinden als de inspiratie over de grens ligt. Rioolwater is een goede basis voor bier. Ruim plastic samen met je klanten op. Elf voorbeelden van duurzaam doen.

1. Waitrose: zuiniger door racerij

FOTO: FOODMAGAZINE

De Britse supermarktketen Waitrose zet technologie uit de racerij in om koelingen en vriezers energie-efficiënter te maken. In de koelingen en vriezers worden speciaal gevormde strips langs de randen van de schappen aangebracht. Daardoor stroomt er bij het openen van de deuren minder koude lucht naar buiten. De strips van kunststof zijn een afgeleide van de spoilers en luchtgeleiders zoals die op raceauto’s worden toegepast. Volgens Waitrose wordt tot wel 25 procent op energie bespaard door het gebruik van de Wirth Research EcoBlade. Ook zal het minder koud worden in de gangpaden doordat koude lucht niet naar buiten stroomt. Waitrose rolt de strips de komende maand uit naar de winkels. Volgens duurzaamheidsmanager Tor Harris is het een mooie stap om de impact op het milieu te verkleinen. ‘We blijven zoeken naar manieren om onze winkels duurzamer te maken.’

2. Consumenten eten duurzaam bij mooie presentatie Consumenten kiezen makkelijker voor duurzamer eten met minder vlees als dat eten slim en aantrekkelijk wordt gepresenteerd. Dat blijkt uit een aantal onderzoeken bij negen horecabedrijven door Wageningen Economic Research, het

Foodmagazine juni 2019

Coop Noorwegen lanceerde een plastic clean up campagne om zo plastic (zwerf)afval tegen te gaan.

FOTO: NYA CARNEGIE

De Zweedse Nya Carnegie brouwerij, een dochter van Carlsberg en Brooklyn Brewery, lanceert een bier van rioolwater dat is gezuiverd.

3. Kroger: mik op millennials De Amerikaanse keten Kroger wil zich meer richten op duurzaamheid, met name in het huismerkbeleid. De aanpak is volgens topman Phipps noodzakelijk om een brede kring aan klanten te blijven aanspreken. ‘We ontwikkelen onze huismerkproducten op basis van smaakprofielen, maar we merken dat verschillende generaties op een andere manier reageren op merken.’ Daarbij doelt Phipps specifiek op zogenoemde millennials. ‘80 procent van de millennials zegt dat hun beslissing om een product wel of niet te kopen niet alleen afhangt van de vraag of het product hen gelukkig maakt, maar ook of het sociaal verantwoord is.’ Steeds meer consumenten laten volgens hem bij inkopen de vraag of hun aankoop de wereld kan veranderen en verbeteren een rol spelen in de aankoopbeslissing.

4. Ecomiam: durf eerlijk en nationaal te zijn De Franse diepvriesketen Ecomiam heeft ondertussen twintig vestigingen. Het succes? De keten verkoopt alleen 100 procent Franse producten. Op het etiket van ieder product staat een kaartje van Frankrijk met daarop de vestigingsplaats van de leverancier. Verder geeft het etiket ook de marge aan die de leverancier en de winkel krijgen. Daarmee laat Ecomiam

zien niemand uit te willen buiten. De keten zit nu nog voornamelijk in Bretagne, en verkoopt vlees, vis, diepvriesfruit en groenten geschikt voor de keuken van alledag. De prijzen worden laag gehouden door alle overvloed - zoals mooie bedrukte verpakkingen - achterwege laten.

5. Fooby (Coop): waarom geen premium? Coop Zwitserland durft met Fooby duurzaam én premium te zijn. Fooby is gebaseerd op het gelijknamige culinaire platform van de keten en krijgt nu een fysieke vertaling, een culinaire hotspot, speciaal bedoeld voor foodies. De conceptstore heeft twee verdiepingen waar de nadruk ligt op beleving. Ruiken, proeven en ervaren zijn belangrijke elementen. Een deel van het assortiment wordt dan ook door chef-koks ter plaatse bereid volgens recepten van het platform. Producten, zoals onder meer vers zuurdesembrood, kaasrolletjes en salades, kunnen ter plekke worden genuttigd. Het assortiment (70 procent) heeft een focus op duurzaamheid, met daarbij een voorkeur voor lokaal en biologisch. Coop heeft zelfs speciaal voor de winkel een eigen Fooby-huismerk ontwikkeld, met onder meer koffie en sappen. De producten zijn bij allerhande barretjes in de winkel ook direct te gebruiken. Naast food is er ook ruimte voor non-

FOTO: MARCO VECH/FLICKR

42 | Duurzaam

De Duitse supermarktketen Rewe test of het mogelijk is om de plastic zakken op de agf-afdeling af te schaffen. food, zoals een selectie keukenartikelen, kookboeken en verzorgingsproducten. Coop heeft de winkel als concept gelanceerd, maar er zijn (nog) geen concrete plannen voor uitbreiding.

6. Penny: denk aan de datum De Duitse discounter Penny en het Duitse ministerie van voedsel en landbouw houden gezamenlijk een campagne ‘Kostbares retten’ tegen voedselverspilling. Op zuivelproducten van de keten is voortaan te lezen dat de houdbaarheidsdatum die op de verpakking staat niet betekent dat een product bedorven of niet meer eetbaar is, maar vaak juist nog wel kan worden genuttigd. Ook biedt de keten producten die tegen de datum aanzitten voortaan met 30 procent korting aan. Volgens het Duitse voedselministerie verdwijnt jaarlijks 11 miljard kilo voedsel in Duitsland in de afvalbak. Zo’n 6 procent daarvan wordt weggegooid omdat de datum is bereikt zonder dat consumenten checken of het product nog wel goed is. ‘We moeten meer op onze zintuigen vertrouwen, ruiken en proberen of een product nog goed is’, aldus minister Julia Klöckner.

Foodmagazine juni 2019

7. AH: al doende leer je duurzaam te zijn Een voorbeeld uit eigen land. Albert Heijn opende de eerste circulaire supermarkt van Nederland in Gouda. ‘Deze winkel is bedoeld om te leren. Zowel voor ons als voor onze leveranciers’, aldus Albert Heijn. Zo is nu van alle meubels en dergelijke bekend van welke materialen ze zijn gemaakt. ‘We hebben die vraag bij toeleveranciers neergelegd. Eerst kreeg je een antwoord als: dit is van hout, metaal en kunststof. Waarop wij vroegen, welk hout, welk metaal, welke kunststof? Dat was voor hen ook een eyeopener. Voor het bakkerijmeubel werden 54 materialen gebruikt, nu zijn dat er veel minder. We weten nu precies hoeveel kuub hout er in deze winkel zit. Dat is van groot belang als je circulair wilt werken. Het is een van de dingen die we hier hebben geleerd. Leveranciers moeten daarin ook mee. Zo kunnen we gezamenlijk stappen zetten en van elkaar leren.’

8. Lidl: black is not beautiful Lidl stopt in Groot-Brittannië met het gebruik van zwart plastic verpakkingen omdat deze niet recyclebaar zijn. De discounter zegt dat onder meer de zwarte plastic schaaltjes voor

Duurzaam | 43

groente en fruit aan het eind van de maand niet meer worden gebruikt. Zwart plastic is lastig recyclebaar, omdat het niet gedetecteerd kan worden door systemen die plastic afval scheiden. Het zwarte plastic zal worden vervangen door alternatieven die volledig recyclebaar zijn, aldus Lidl. Die kunnen, indien noodzakelijk en niet te voorkomen, wel bestaan uit doorzichtig plastic. Het uitbannen van zwart plastic scheelt volgens Lidl 50.000 kilo niet-recyclebaar plastic. Het besluit is deel van het plan van Lidl om 100 procent van de verpakkingen van de eigen merken recyclebaar, hervulbaar of herbruikbaar te maken.

nog maar gecertificeerd sap te verkopen, wordt volgens de keten het milieu beschermd en worden de arbeidsomstandigheden van arbeiders op plantages verbeterd.

12. Nya Carnegie brouwerij: poepbier, afval is geld waard De Zweedse Nya Carnegie brouwerij, een dochter van Carlsberg en Brooklyn Brewery, lanceert een bier van rioolwater dat is gezuiverd. Volgens de makers is het bier een statement op het gebied van duurzaamheid. Het water waarmee wordt gebrouwen, komt uit een nabij de brouwerij gelegen rioolzuiveringsinstallatie. Het bier met de naam PU:Rest is in de volksmond al omgedoopt to bajsöl, ofwel poep- of strontbier. Volgens de brouwers van het duurzame bier is het een helder pils met een pure pils-stijl. ‘Als milieubewust bedrijf dragen we de visie uit dat zowel bedrijven als consumenten buiten de box moeten leren denken als het op het gebruik van grondstoffen ff aankomt’, aldus Chris Thurgeson, de hoofdbrouwer van het bedrijf. Het bier komt op een beperkt aantal locaties op de markt. Het initiatief voor het ‘poepbier’ valt samen met Carlsbergs voornemen om per 2030 het watergebruik te hebben gehalveerd.

9. Coop: het gaat om verantwoordelijkheid nemen, samen opruimen Coop Noorwegen lanceerde een plastic clean up campagne om zo plastic (zwerf)afval tegen te gaan. De keten deelt ‘schoonsmaakspullen’ uit om plastic zwerfvuil te verzamelen. Ook worden verzamelpunten ingericht waar mensen het afval in kunnen leveren. Op die manier wil Coop zijn werknemers, klanten en co-eigenaren stimuleren om in heel Noorwegen afval in te zamelen. De schoonmaakkits bevatten onder meer handschoenen en grote zakken voor het afval. Mensen die inzamelen, worden opgeroepen om hun ervaringen op social media te delen. ‘We hebben het geluk met 1,6 miljoen mede-eigenaren te zijn. Gezamenlijk kunnen we een kleine maar belangrijke bijdrage leveren aan een beter milieu’, aldus Coop.

10. Rewe: het plastic monster de kop indrukken De Duitse supermarktketen Rewe test of het mogelijk is de plastic zakken op de agf-afdeling af te schaffen. ff De keten deed eerder al vanuit milieuoverwegingen de plastic tasjes is de ban ten gunste van vaker te gebruiken tassen. Gedurende zeven weken wordt in 120 winkels van de keten getest, waarbij twee sporen worden gevolgd. In 17 winkels worden de plastic tasjes nog wel aangeboden, maar krijgt de klant informatie over het gebruik. Zo wordt geadviseerd dat voor bepaalde groente en fruit een tasje overbodig is. Dat zou het verbruik van de tasjes moeten terugdringen. In de overige winkels biedt de keten de klant speciaal ontwikkelde nettasjes aan die vaker zijn te gebruiken. Voor €1,49 kan de klant die per twee kopen. De weegschalen bij de kassa’s trekken automatisch het gewicht (tarra) van de nettasjes af, zodat de klant toch niet te veel voor de daarin verpakte agf betaalt. De pilot loopt tot 27 november en dan worden de uitkomsten geevalueerd. Rewe verpakt daarnaast bepaalde agf zelf ook niet meer in plastic. Zo zijn onder meer biologische avocado’s tegenwoordig voorzien van een door een laser in de schil gebrand ‘etiket’. Ook worden kartonnen verpakkingen van appels voor een deel uit gedroogd gras gemaakt.

De Duitse supermarktketen Rewe en discountdochter Penny gaan op termijn alleen nog maar ananassap en sinaasappelsap verkopen dat afkomstig is uit gecertificeerde duurzame bron. Het betreft zowel de gekoelde als ongekoelde sappen die uit directe persing of uit concentraat zijn bereid. Alle sinaasappelsap moet in 2025 uit duurzame bron afkomstig zijn. Op dit moment is rond 60 procent van het private label-sap voorzien van het EU Bio-Label of voorzien van een bio-certificaat of van een Rainforest-Alliance-certificaat. Rewe claimt de eerste Duitse supermarktketen te zijn die deze stap zet. Door alleen

FOTO: COOP ZWEDEN

11. Rewe en Penny: zet grote stappen

Naast gezamenlijk afval opruimen kunnen leden van Coop Noorwegen bijenkasten sponsoren. De keten mikt op 1,86 miljoen bijen in een totaal van 31 kasten.

Foodmagazine juni 2019

44 | Vers Tekst Edwin Rensen | Foto’s Fotobureau Roel Dijkstra

Jaguar the Fresh Company van handelspartner naar faciliterende partner

Normen Aldi en Lidl leidend bij toezicht op residulimiet Harddiscounters in Duitsland bepalen internationaal de normen voor wat betreft toegestane gehalten van residuen op groente en fruit. Dat stelt ceo Kees Rijnhout van Jaguar the Fresh Company uit Barendrecht. In Nederland sluiten Superunie, Jumbo en Albert Heijn aan bij de maatstaven van Aldi (D) en Lidl (D), die verder gaan dan de wettelijke Europese bepalingen. ‘Toezien op MRL (maximale residulimiet) al tijdens het teeltproces wordt voor ons steeds belangrijker,’ zegt Rijnhout.

ogistiek fruitdienstverlener Jaguar the Fresh Company doet kort gezegd aan inkoop, verkoop, supply chain management en verpakking. Na een aantal jaren ‘slechts’ als aandeelhouder bij het concern betrokken te zijn geweest, is Kees Rijnhout sinds april dit jaar in een actieve rol als ceo verbonden aan Jaguar the Fresh Company, dat wereldwijd handelt in citrus, druiven, steenfruit, meloenen, hardfruit en exoten. Rijnhout ziet dat telers en retailers elkaar de laatste jaren steeds beter rechtstreeks weten te vinden, waardoor de rol van zijn bedrijf verandert. ‘We transformeren onze organisatie richting een faciliterende partner, waar het voorheen handelspartner was’, stelt de 55-jarige ceo. ‘Het toezien op de maximale residulimiet wordt steeds belangrijker voor ons. De consument wil de garantie dat het voedsel veilig is.’

Foodmagazine juni 2019

Albert Heijn en Jumbo volgen deze lijn van Aldi en Lidl. Wij beoordelen iedere zending door er een monster van te nemen en in het lab op wel 700 verschillende soorten residuen te testen.’

En... wordt er veel afgekeurd ? ‘Dat valt heel erg mee. Maar landen en ondernemers hanteren wel verschillende normen. Een voorbeeld. De gember afkomstig uit China voldoet officieel wel aan de EU-norm, maar vanwege de eerder genoemde Aldi- en Lidl- richtlijn kan deze niet naar de Europese retail. We kunnen deze producten wel weer kwijt buiten de EU of bij andere aanbieders binnen de EU. Zo niet, dan gaat het terug naar het land van oorsprong.’

Hoe gaan de supermarktketens hier mee om ?

MRL heeft dus uw bijzondere aandacht. Op welke wijze verandert de rol van een logistiek fruitdienstverlener nog meer ?

‘Het aantal overschrijdingen van de maximaal toegestane gehalten van residuen van gewasbeschermingsmiddelen in Nederland en de EU is zeer gering. Maar dit is geen reden om stil te zitten. Er is Europese regelgeving hieromtrent, maar Aldi en Lidl in Duitsland willen slechts maximaal 1/3 van de toegestane gehalten van residuen die de EU als norm stelt. Dat is de werkelijkheid die in de handel geldt. Superunie,

‘Telers en retailers gaan steeds vaker rechtstreeks met elkaar in gesprek over onder meer prijzen en acties. Dat komt door de transparantie van de markt en de schaalvergroting. Onze rol verschuift hierdoor meer van een handelspartner naar een faciliterende partner. Ik kan het illustreren met de wijze waarop wordt omgegaan met sinaasappels. Een boom produceert vele soorten en maten. En landen hebben verschil-

Sinds april dit jaar is Kees Rijnhout als ceo verbonden aan Jaguar the Fresh Company

Foodmagazine juni 2019

46 | Vers

Jaguar the Fresh Company handelt wereldwijd in citrus, druiven, steenfruit, meloenen, hardfruit en exoten.

lende voorkeuren. In Scandinavië bijvoorbeeld willen ze liever kleinere sinaasappels, in Midden-Europa een middenmaat en in de Chinese retail juist de grotere soorten. Wij verdelen de gehele oogst van een teler en verzorgen de logistiek naar de diverse gebieden. Een complexe logistieke operatie, waarmee we de teler en de retail ontzorgen. Dat kunnen ze niet allemaal rechtstreeks met elkaar regelen, zonder onze tussenkomst. ’

Dat is alleen de logistiek. Maar is de veranderende rol ook op andere terreinen zichtbaar ? ‘Op het gebied van verpakkingen gebeurt er ook veel op dit moment. Ons innovatieteam bestaat uit drie mensen, en zij bekijken hoe het plastic zoveel mogelijk uitgebannen kan worden. Samen met onze partner Europe Retail Packing verpakken en labelen we producten. We bieden verschillende verpakkingsmogelijkheden zoals verpakkingsnetten, punnets, gesealde schalen, layering in kartonnen verpakkingsdozen van verschillende formaten en labelling. Terugdrin-

Egypte Jaguar the Fresh Company bouwt aan langdurige relaties met leveranciers, blijft nieuwe teeltgebieden en mogelijkheden ontdekken en is van begin tot eind betrokken bij het productieproces. In Egypte beschikt het bedrijf over een eigen researchcentrum voor de ontwikkeling van nieuwe variëteiten citrusvruchten en andere innovaties.

Foodmagazine juni 2019

gen van plastic is heel belangrijk, maar het is wel zaak een goede balans te houden.’

Een nuancering. Toch zetten jullie er vol op in ? ‘Daar moeten we zeker wat mee. Verpakking van afval van dode tomatenplanten is bijvoorbeeld mogelijk. Mooi natuurlijk, lastig daarbij is dan weer dat er niet genoeg tomatenplanten zijn. Verder wil de consument zien wat hij koopt en dan is plastic toch nog steeds niet te vermijden in een aantal situaties. Een komkommer bijvoorbeeld is mét plastic 1,5 week tot twee weken langer houdbaar. Fruit los in de schappen leggen kan ook. Je ziet dat steeds meer ketens er mee experimenteren, maar dan heb je natuurlijk met beperkte houdbaarheid te maken. En het leidt weer tot meer ‘waste’. In strijd dus met duurzaamheid. Kortom, een fikse uitdaging waar we voor staan, maar waar we zeker wel steeds verder mee komen.’

Aandacht voor voedselveiligheid gaat ook steeds verder. Wat zijn de volgende ontwikkelingen? ‘Chemfree heeft momenteel onze volle aandacht. Het houdt simpel gezegd in dat de citrusvruchten na de oogst niet meer behandeld mogen worden. Dus alleen een nabehandeling met natuurlijke wax, en geen fungicides die ervoor zorgen dat ze geschikt zijn voor langdurig transport. Het is enorm uitdagend, omdat de producten snel door de keten getrokken moeten worden en ze onbehandeld snel teruggaan in kwaliteit. Dat kan weer zorgen voor derving. Dus chemfree komt daar-

Kees Rijnhout: ‘Wij verdelen de gehele oogst van een teler en verzorgen de logistiek naar de diverse gebieden. Een complexe logistieke operatie, waarmee we teler en de retail ontzorgen.’ mee wel op gespannen voet te staan met duurzaamheid. Het doel voor ons is uiteindelijk te komen tot chemfree fairtrade sinaasappelen. Hoe mooi wil je het hebben.’

Vraagt de consument naar chemfree ? ‘We zien dat schillen van citrusvruchten steeds vaker gebruikt worden voor gerechten. En de nabehandeling heeft vooral gevolgen voor die schil. Dus is het zaak die weg te laten. Dat is een belangrijke reden om hier hard aan te blijven werken. Een andere reden is dat consumenten inderdaad gewoon onbehandelde producten willen.’

Er is een Nationaal Actieplan Groente en Fruit (NAGF). Hebben jullie de wind wat dat betreft mee ? ‘In verschillende bewoordingen is dit plan iets wat de laatste tien jaar telkens terugkeert. Het NAGF inspireert en verleidt de consumenten tot het eten van meer groente en fruit, onder meer door een nog prominentere aandacht hiervoor in de Schijf van Vijf. En ja, natuurlijk profiteren wij van de verschuiving van dierlijk naar meer plantaardig, hoewel groente eerder als vervanger voor vlees wordt gezien dan fruit, waar wij voornamelijk in handelen.’

Onlangs kwam Jaguar in het nieuws vanwege de Fairtrade sinaasappelen bij Marqt. Is dat zo bijzonder ? ‘Fairtrade an sich niet natuurlijk. Maar dat we jaarrond Fairtrade perssinaasappelen voor persmachines bij Marqt leveren

is wel bijzonder. De consument wordt steeds bewuster als het gaat om dagelijkse boodschappen. Door het introduceren van Fairtrade sinaasappelen helpen wij bij het maken van een eerlijke keuze. Niet alleen op het gebied van gezonder eten en een faire prijs voor de telers, maar ook als het gaat om vriendelijke omstandigheden voor mens en milieu. Er was tot voor kort geen retailer die dit ook aanbiedt bij de persmachines, en ook nog eens jaarrond.’

Wat heeft dit aan voorbereiding gekost ? ‘Bijna drie jaar zijn we er mee bezig geweest om het te kunnen realiseren. Er moet een garantie zijn dat er bij de productie geen kinderarbeid aan te pas komt en dat de sociale normen gehanteerd worden. We hebben zelf mensen in landen als Egypte en Zuid-Afrika om dit te controleren, los van de inkopers die we ook inzetten over de hele wereld.’

Jullie beschikken over een vestiging in Shanghai. Wat is er in China anders dan hier ? ‘We hebben inderdaad een 100 procent eigen dochteronderneming in Sjanghai. Vanuit de hele wereld verschepen wij rechtstreeks grote volumes van onze farms naar China, waar we verkopen aan supermarkten en groothandelaren. Wat daar opvalt, is dat de helft van de omzet in China uit ons eigen merk wordt behaald. Dat logo doet het daar erg goed. Ons eigen merk ligt ook bij groothandelaren in heel Europa. In de Nederlandse retail leidt het tot 20 à 30 procent van de omzet.’

Foodmagazine juni 2019

48 | Academic Update

Wat is het effect van het weer op verkopen? Onderzoekers van EFMI Business School houden structureel wetenschappelijke publicaties bij voor Foodmagazine. In deze editie kijkt Erjen van Nierop naar de vraag welke positieve en negatieve invloeden het weer heeft op de verkoop van non-alcoholische dranken.

W Erjen van Nierop is senior onderzoeker bij EFMI Business School.

at is er onderzocht? Het is algemeen bekend dat het weer invloed heeft op de verkopen in de supermarkt. Bij hogere temperaturen worden specifieke producten als dranken (zowel alcoholisch als non-alcoholisch) meer verkocht. Tegelijkertijd krijgt soms ‘het weer’ ook wel eens de schuld van tegenvallende verkopen. Het is dus van groot belang in te spelen op het weer om zodoende voldoende voorraad van weersgevoelige producten te hebben. In dit artikel wordt onderzocht wat precies de invloed is van het weer op de verkopen van non-alcoholische dranken en of deze invloed hetzelfde is in alle maanden van het jaar. Wie heeft het onderzocht? Ivana Štulec, Kristina Petljak en Dora Naletina van Faculty of Economics & Business Zagreb,

Foodmagazine juni 2019

| 49

Alleen in de maand juli laten shoppers zich door regen weerhouden van het kopen van frisdranken

FOTO: HENK RISWICK

pen. In de maand mei is dit bijvoorbeeld slechts 1 procent. Een belangrijke bevinding is ook dat shoppers de frisdrank niet vooruit lijken te kopen: de belangrijkste beïnvloeder van verkopen op een bepaalde dag is de temperatuur op die dag zelf en niet die van toekomstige dagen. De invloed van regen lijkt beperkt: alleen in de maand juli laten shoppers zich door regen tegenhouden om frisdrank aan te schaffen.

Klanten kopen frisdrank niet in het vooruit. Temperatuur op de dag zelf is bepalend voor de verkopen.

Department of Trade and International Business, University of Zagreb. Hoe zit het onderzoek in elkaar? De auteurs hebben de beschikking over dagelijkse verkoopdata van non-alcoholische dranken gedurende ruim twee jaar van 60 supermarkten. De variabele die verklaard wordt, betreft de verkopen per vierkante meter van de winkel. Het weer wordt ‘gevat’ in enkele standaardvariabelen als temperatuur, hoeveelheid regen en aantal zonuren op de betreffende dag. Van regenval wordt verondersteld dat deze shoppers afremt in het doen van boodschappen, terwijl zonneschijn een positief effect op de stemming heeft, resulterend in extra aankopen. Naast de kenmerken van het weer worden ook controlevariabelen meegenomen voor dag van de week, of het een dag in een lang weekend betreft, en of het een dag betreft die net voor, tijdens of na

feestdagen valt. Al deze factoren kunnen een rol spelen in het aankoopgedrag van de categorie. Dankzij het controleren voor (maandspecifieke) weersinvloeden wordt het mogelijk zuiverder de invloed van marketinginstrumenten als prijs, promoties en personeel te bepalen. Wat zijn de resultaten van het onderzoek? Niet geheel verrassend vertonen de verkopen van frisdrank een stijgend verband met temperatuur: de verkopen gaan omhoog tijdens de zomermaanden. Tegelijkertijd is ook een stijging te zien rond perioden als Pasen en Kerst. De gevoeligheid van verkopen voor temperatuur blijkt in de warmere maanden (mei tot en met september) sterker te zijn dan in de koude maanden. Binnen die vijf warmere maanden wordt het sterkste effect van temperatuur gevonden in augustus en juni: elke extra graad Celsius vertaalt zich gemiddeld in bijna 3 procent extra verko-

Welke aanbevelingen voor directies van supermarkten en/of fabrikanten vloeien voort uit het onderzoek? Alhoewel het effect van temperatuur op verkopen niet verrassend is, is het bijzonder om te zien dat dit effect niet in elke maand hetzelfde is. Managers kunnen deze informatie gebruiken om shoppers op slimme manieren te beïnvloeden. In maanden waarin temperatuur een sterk effect heeft op verkopen, zoals juni en augustus, zouden point-of-sale promoties deze verkopen nog verder kunnen stimuleren. In maanden met een zwakker effect van temperatuur, kan het verstandig zijn de shopper met massamarketinginstrumenten naar de winkel te trekken. De in dit onderzoek gebruikte analysemethode is eenvoudig toe te passen op andere categorieën. Het is raadzaam de analyses op vergelijkbare wijze op de eigen productgroep uit te voeren, zodat een beeld wordt verkregen dat specifiek is voor de eigen markt en categorie. De in dit onderzoek gevonden weersgevoelige maanden, vallen hoogstwaarschijnlijk in andere categorieën weer anders uit. Waar is het onderzoek terug te lezen? Štulec, I., Petljak, K., & Naletina, D. (2019), Weather impact on retail sales: How can weather derivatives help with adverse weather deviations? Journal of Retailing and Consumer Services, Volume 49, p. 1-10.

Foodmagazine juni 2019

50 | Overzicht Tekst Diane Essenburg | Foto’s Foodmagazine

Supermarkt betaalt jongere meer dan gemiddeld Supermarkten zeggen moeite te hebben met het vinden van genoeg jong personeel. Wil de 16-jarige niet meer vakkenvullen of producten scannen bij de kassa? Aan het uurloon kan het niet liggen, blijkt uit een inventarisatie van Foodmagazine. Jonge vakkenvullers verdienen relatief veel, terwijl werkgevers in de horeca en detailhandel het minimumloon lijken te betalen.

en 16-jarige vakkenvuller in de supermarkt verdient gemiddeld €4,50 tot €5 per uur. Dit is ruim een euro meer dan zijn leeftijdsgenoten in een kledingwinkel of in de horeca (€4,43 per uur) en gelijk aan of hoger dan een uurtje oppassen. Een hulpkracht bij Albert Heijn verdient op zijn 16e €5,40 bruto per uur en ook een Vomar-vakkenvuller verdient met €5,26 bovengemiddeld. Bij die laatste krijgt de medewerker alle toeslagen en vakantie-uren over gewerkte uren meteen uitbetaald, schrijft de keten op zijn werkenbij-website. Ditzelfde is het geval bij Dekamarkt, hoewel die formule geen exacte bedragen op de website vermeldt: ‘Wist je dat je als kassamede-

Een 18-jarige Picnic-koerier kan rekenen op €7,06 per uur. Dit is meer dan wat zijn leeftijdgenoot in de supermarkt verdient Foodmagazine juni 2019

werker bij Dekamarkt maar liefst ruim 29 procent extra geld ontvangt bovenop jouw standaard uurloon? Je salaris is namelijk meteen inclusief je vakantie-uren, vakantiegeld en ADV-uren.’ Andere supermarktketens, zoals Jumbo, Plus en Coop, geven geen salarisindicatie op hun website. Ook zijn niet altijd de secundaire voorwaarden duidelijk. Bij Albert Heijn, bijvoorbeeld, kan een medewerker onder meer rekenen op examenhulp en krijgt hij 10 procent van het bedrag dat hij of zijn familie aan boodschappen doet bij de marktleider cadeau, tot maximaal €75 per kwartaal. Ondanks het hogere salaris is de supermarkt niet per definitie de populairste plek om te werken, weet ook Anoeshka Maaskant van vacaturesite Young Capital. ‘De populairste banen voor 15- tot 20-jarigen zijn koerier, winkelmedewerker en callcentermedewerker.’ Bij de benaming ‘winkelmedewerker’ is een supermarktmedewerker overigens wel inbegrepen. ‘De banen waar zij het meest verdienen zijn die van deurverkoper, verpakkingsmedewerker, winkelmedewerker en callcentermedewerker. De populairste werkgevers zijn T-Mobile en Picnic. Je ziet dat dit ‘hippe’ bedrijven zijn, waar ze weten hoe ze jonge mensen kunnen boeien, binden en behouden’, aldus Maaskant. Jongeren vinden volgens haar voornamelijk het salaris, werk met betekenis en ontwikkelings- en groeimogelijkheden erg belangrijk.

Retail-cao Dat Picnic door Maaskant genoemd wordt als populaire werkgever is opvallend. Dit is juist een bedrijf waartegen vakbond FNV keihard strijdt over de gekozen arbeidsvoorwaarden. Onlangs maakte de onlinesupermarkt bekend niet de supermarkt-cao te volgen, maar te kiezen voor de retail-cao van INretail voor de beloning van zijn personeel. Iets waar de supermarktbranche en FNV laaiend op reageren. Voor de werknemer is het echter

Andere branches

zo gek nog niet: bij een voor- en nameting van het salaris van een Picnic-koerier blijkt de beloning namelijk met ruim een euro verhoogd te zijn in iets meer dan een maand tijd. Een 18-jarige koerier kan rekenen op €7,06 per uur. Dit is meer dan wat zijn leeftijdgenoot in de supermarkt verdient (tot €6,50, of €6,77 bij AH). Voorafgaand aan de berichtgeving van de websuper om de retail-cao te volgen, stond het salaris bij een soortgelijke vacature op Youngcapital.nl nog op €5,69. Een 20-jarige koerier verdiende voorheen met €6,53 per uur minder dan het minimumsalaris in de horeca en detailhandel, blijkt uit de eerste check in april dit jaar. Nu verdient een koerier van 20 jaar €8,10 per uur. ‘Ook is er een verzorgde lunch of diner. Je hoeft hier niet voor te betalen: het staat allemaal voor je klaar’, aldus het begeleidend schrijven van Picnic op de vacaturesite.

Een bijbaan bij Picnic of een fysieke supermarkt loont dus meer dan gemiddeld. Vooral in de horeca en in kledingwinkels lijkt het salaris beperkt, hoewel horecamedewerkers natuurlijk nog wel op fooi kunnen rekenen en het exacte loon per werkgever zal verschillen. Wat de verdiensten zijn voor het bij jongeren populaire promotiewerk, is onbekend. Studentchauffeurs verdienen €8 tot €10 en mogelijk fooi. Zij zijn minimaal 20 jaar. De jonkies van 13 en 14 jaar hebben vooralsnog alleen het verspreiden van kranten en folders als alternatief voor de supermarkt. Hierbij wordt het loon nog altijd bepaald aan de hand van het aantal en het gewicht van de krant of folders. Ook is er soms extra werk nodig, zoals inleggen of herladen.

€2,50-3

€3,50-4

€4,50-5

€5,50-6

€6-6,50

AH-hulpkracht

€4,68

€5,40

€6,17

€6,77

Vomar-hulpkracht

€4,56

€5,26

€6,02

Vakkenvuller supermarkt

Picnic-koerier (7 juni 2019) Picnic-koerier (april 2019)

€9,20

€10,70

€6,59

€7,71

€8,84

€10,28

€7,06

€8,10

€5,69

€6,53

€2,99

€3,43

€3,93

€4,97

€5,96

€7,95

Horeca-medewerker* **

€2,99

€3,43

€3,93

€4,97

€5,96

Studentchauffeur** €3,00

€3,50

€4,00

€4,50

€5,00

€6,00

21+

22+

€7,00

23+ €12,00

€7,91

Kledingwinkelmedewerker (schaal A en B)*

Oppassen

€8,00-10,00 €14,51 €13,94 €10,07 €7,93

€9,33 €9,94

€7,95

€9,94

€8,00-10,00

€8,00

€10,00

* per 1 juli 2019 ** exclusief fooi

Bronnen: Uurtarief.tips, Missethoreca.nl, Youngcapital.nl, Werk.ah.nl

Foodmagazine juni 2019

52 | Tekst Diane Essenburg

Wereldwaardigheden Internationaal foodnieuws

VERENIGDE STATEN

Amerikaan aan cannabidiol Kroger begint als een van de eerste grote supermarktbedrijven in de VS met de verkoop van producten die cannabidiol bevatten, CBD. Dit niet-hallucinerende deel van de cannabisplant wint snel aan populariteit vanwege diverse vermeende gezondheidseffecten. De stof is nog verboden, maar de Food and Drug Administration her-

overweegt dat beleid. Onlangs meldde de Telegraaf dat ijsgigant Ben & Jerry’s het middel tegen stress, slapeloosheid, spasmen en pijn wil toevoegen aan een smaak. ‘Zodra het is gelegaliseerd, brengen we CBD-ijs in uw vriezer.’ Steeds meer landen legaliseren CBD. Of het ijs ook in Europa verkocht kan worden, is nog de vraag.

VERENIGDE STATEN

Walmart-camerabezorging Klanten van retailgigant Walmart kunnen dankzij bodycams van afstand meekijken als een bezorger hun boodschappen aflevert. De nieuwe dienst heet InHome Delivery. Klanten plaatsen hun bestelling, kiezen een aflevermoment en hebben er dan geen omkijken meer naar, is het idee van Walmart. De bezorger zal via slimme technologie het huis binnengaan en laat de klant meekijken. Hiervoor krijgen de Walmart-bezorgers extra training. Niet alleen om respectvol met andermans spullen om te gaan, maar ook leert de bezorger hoe hij de

Foodmagazine juni 2019

koelkast het meest efficiënt kan inrichten. ‘Nu kunnen we onze klanten niet alleen in de last mile bedienen, maar in de last 15 feet’, aldus de keten. InHome Delivery is dit najaar beschikbaar voor ruim een miljoen mensen in Kansas City (Missouri), Pittsburgh (Pennsylvania) en Vero Beach (Florida). Walmart noemt nog diverse opties voor de toekomst. Zo zal de retailer later dit jaar de dienst uitbreiden met een retourservice. Klanten kunnen hun bij Walmart.com bestelde pakketje thuis achterlaten, waarna de bezorger het mee terugneemt.

VERENIGD KONINKRIJK

Waitrosewinkel plasticarm Supermarktketen Waitrose test in Oxford een winkel waarin het gebruik van plastic zo veel mogelijk wordt beperkt. Behalve veel meer onverpakte agf is het mogelijk bier, wijn, pasta en schoonmaakmiddelen in hervulbare verpakkingen te tappen. De supermarkt heeft het reguliere aanbod aan producten niet geschrapt. Maar klanten die gebruikmaken

van hervulbare verpakkingen betalen gemiddeld zo’n 15 procent minder voor producten, zo schrijft het Britse dagblad The Guardian. Onder de innovaties in de winkel zijn een schepmeubel met diepvriesfruit. Ook kunnen klanten in plaats van een plastic tas een statiegelddoos gebruiken om hun boodschappen naar huis te brengen.

| 53

BELGIË

Carrefour steunt bioboer Carrefour steunt een boerderij in de omschakeling naar bioteelt. Op den duur wil de supermarktketen vijftig Belgische boerderijen helpen met de ombouw. De ondersteuning is onderdeel van Carrefours Act for Food-platform, waarin de ambitie is uitgesproken om ‘te hande-

len in het voordeel van voedselkwaliteit door concrete acties om beter te eten’. De vraag naar biologisch is in België de afgelopen tien jaar verdubbeld, meldt de keten. Om aan de groeiende vraag te voldoen, zijn er meer biologische boerderijen nodig.

CHINA

Eerste Chinese Aldi-winkel Aldi Süd breidt uit naar China. Begin juni opende een eerste filiaal in Shanghai. Naar verluidt opende de tweede kort erna in dezelfde stad. Het gaat om pilotstores, zei een woordvoerder van Aldi aan het Duitse persagentschap DPA. Verschillende media melden dat het discount-concept anders wordt gepositioneerd dan in andere landen. Het zou hoger in de markt komen te staan. Zo zal het assortiment voor een belangrijk deel bestaan uit door Chinezen geliefd Europees importassortiment. Door deze andere positionering

kan Aldi een welvarender type klant aanspreken dan gebruikelijk en is het concept onvergelijkbaar met dat van de massahandel in andere landen. Naast de schappen met reguliere (Europese) Aldi-merken krijgt de winkel een toonbank waar verse vis wordt verkocht. Na de opening van de twee pilotstores is Aldi van plan op korte termijn 10 Chinese filialen te openen. Op middellange termijn moeten dat er 50 tot 100 zijn. Aldi is sinds 2017 actief op de Chinese markt via een webwinkel op platform Tmall.

DUITSLAND

Rewe koopt Lekkerland De Rewe-groep, moederbedrijf van onder meer supermarktketen Rewe, neemt gemakswinkelgrossier Lekkerland over. De overname behelst alle Europese activiteiten en dus ook de Nederlandse tak, een van de grootste tabaksleveranciers van ons land. De Rewe-groep zet zo naar eigen zeggen een strategische stap in de conveniencemarkt. De buitenhuismarkt is een van de snelst groeiende markten, signaleert Rewe-topman Lionel Souque: ‘Niet alleen jonge mensen kopen en ge-

bruiken steeds vaker maaltijden en snacks on the go, maar iedereen. Vanwege die groei hebben we in het afgelopen jaar al ons convenience-assortiment uitgebreid en kwalitatief verbeterd.’ De grossier is in zeven Europese landen actief. Het bedrijf levert convenienceproducten en sigaretten aan circa 91.000 verkooppunten. Ook biedt het kant-en-klare shopconcepten. In 2018 bedroeg de omzet €12,4 miljard. De Rewe-groep heeft een totale omzet van €61 miljard.

ZWITSERLAND

Migros zonder personeel Migros komt via dochteronderneming Migronlino met gemakswinkels zonder personeel. De vestigingen zijn overdag wel bezet, vooral om de winkel te vullen, maar ‘s avonds en ‘s nachts worden boodschappen met een app gedaan. Naar voorbeeld van Amazon Go worden aankopen direct automatisch betaald. Via de app is er ook controle of klanten die alco-

hol willen kopen 18+ zijn. De kleine winkels, maximaal twee woonkamers groot, komen in binnensteden en bij tankstations. Ook concurrent Valora komt met winkels zonder personeel. Migros moest onlangs op het gebied van gemakswinkels een forse nederlaag incasseren, nadat de spoorwegen voor tien stationssupers voor een andere aanbieder koos.

Foodmagazine juni 2019

54 | Assortiment Tekst en foto’s Leo Koomen

World Retail Congress 2019

Overleven in high velocity retail Voor de dertiende editie van het World Retail Congress werd dit jaar de RAI gekozen. Thema: de snel veranderende omgeving. Hoe te overleven als retailer wanneer de hele wereld je dorp is. Sander van der Laan (Action en ex-AH) en Wouter Kolk (Ahold Delhaize) geven op de openingsochtend hun visie op de kansen en bedreigingen.

e eerste ochtend van het World Retail Congress - dit jaar in de RAI in Amsterdam - bood voor Nederland het aardigste programma van het driedaagse evenement. Natuurlijk, de woensdagmiddag met Tjeerd Jegen (Hema) en Dick Boer, aangevuld met een speech van Mark Rutte leek ook leuk, maar met Wouter Kolk van Ahold Delhaize en Sander van de Laan van Action kreeg de wereld bij de start van het congres toch twee bijzondere Nederlandse retailers voorgeschoteld. Dat ceo Judith McKenna van Walmart International daar tussenin was geprogrammeerd was natuurlijk geen bezwaar.

High velocity retail De ochtend werd geopend door James George, international managing partner bij OC&C Consultants, met een samenvatting van wat de moderne retailwereld op dit moment nodig heeft om te overleven tussen de eisen die de wereld van ‘high velocity retail’ stelt. Want dat is de nieuwe terminologie voor deze tijd. De wereld van de retail is niet alleen zeer snel geworden, maar verandert ook continu in een zeer hoog tempo. Hierin goed kunnen sturen vereist capaciteiten uit de Formule 1, daar komt het ongeveer op neer. James George illustreert het met nieuwe onderzoekscijfers. Nog niet zo lang geleden deed de gemiddelde consument zo’n 200 shoppingtrips per jaar, vier keer per week. 90 minuten, waarin verschillende winkels werden bezocht. Een flinke fysieke inspanning om een selectie uit zo’n driehonderd winkels in de omgeving te bezoeken. Voor de retail betekende dat een kans van 1 op 10 om deel uit te maken van die bezoeken. Nee, dan de situatie van vandaag: de wereld bevat meer dan drie miljard actieve smartphones, waarmee de gemiddelde Europese consument toegang heeft tot 800 duizend online retailers. Door deze enorme explosie van keuzemogelijkheden heeft een retailer niets meer om zich achter te verschuilen, betoogt George. De massa is in deze ontwikkeling zeer

Foodmagazine juni 2019

Met een gemiddelde prijs van €1,72 is de winkel nog steeds een goede strategie, volgens Action. ‘Doe ons online maar eens na’

veeleisend geworden ten aanzien van leveranciers. En: de consument shopt nog steeds maar bij een kleine selectie winkels. Waar ze vroeger voor al hun aankopen (food en nonfood) vijftien tot twintig winkels bezochten, doen ze dat nu nog steeds, alleen dan de meeste online. Het is dus zaak boven die 800 duizend uit te steken, als je tot die twintig wilt behoren. Bovendien: de snelheid waarmee de consument winkels inwisselt in zijn pakket van twintig is gigantisch vergroot. De loyaliteit is verschoven van vele jaren tot hooguit twee of drie maanden. Het gevolg van deze totaal nieuwe situatie is dat een kleine kopgroep van retailers sneller groeit dan ooit tevoren. De webwinkels die scherp en hyperalert reageren op alle consumentenwensen en -veranderingen weten hierbinnen te overleven en groeien explosief. Hun winsten groeien vijf keer sneller dan die van retailers van het tweede garnituur. Ook die tweede groep heeft het idee dat ze veel beter ingericht zijn op de online consument dan vroeger, en toch gaan de resultaten achteruit. Zij verliezen de aansluiting met de kopgroep. Uit onderzoek van OC&C onder vele retail-ceo’s blijkt dat 76 procent van hen niet ziet hoe ze met hun huidige aanpak in de toekomst nog kunnen overleven. Slechts 3 procent is er zeker van dat ze het winnende model hanteren om over vijf jaar nog in business te zijn. ‘Dat is een dramatische ontwikkeling’, stelt George. ‘Het gaat om snelheid, het gaat om versnelling, maar het gaat ook om de juiste richting. Want racen in de verkeerde richting, dat wordt huilen. En met de juiste richting bedoelen we: propositie. Een propositie die onderscheid biedt aan de consument en aan zijn eisen voldoet. Dat is waar het in high velocity retail om gaat. Bedenk dus dat je een van de 800 duizend bent, dat goed niet goed genoeg is, zorg dat je ergens in uitblinkt en wees slim in het kiezen van de richting die je volgt.’ Kies uit een van de vier modellen: wees een value-champion, een retailers brand, platformmodel of biedt customer solutions. Voorbeelden van wie het goed doen? Ali

Assortiment | 55

Baba, Amazon, Ocado, Shein, Zalando (toch wel), afijn, het rijtje is niet zo moeilijk aan te vullen.

Action: voorlopig geen webshop Sander van der Laan was niet uitgenodigd om zijn eigen verhaal te vertellen, maar om plaats te nemen op de bank bij BBC-journalist en presentator Naga Munchetty, die het betoog van James George wilde spiegelen aan de praktijk van Action. Action werd door Van der Laan geïntroduceerd aan de zaal als ‘a non-food discounter from the Netherlands, a one brand, one format company.’ Voor 96 procent is het assortiment in alle winkels gelijk. Het assortiment bevat 6000 producten en de keten is actief in Nederland, België, Frankrijk, Duitsland, Luxemburg, Oostenrijk en Polen. Action opent vijf winkels per week en het aantal staat medio juni op 1387, gerund door 50.000 medewerkers. ‘Typically high velocity retail’, concludeert de gastvrouw, en George is het ermee eens: ‘Het is natuurlijk makkelijk om je direct te focussen op grote online spelers als Amazon, maar er zijn ook retailers die heel goed meekomen in traditionele winkels.’ Van der Laan: ‘Met een gemiddelde productprijs van €1,72 is de stenen winkel nog steeds een goede strategie. Met zo’n lage prijs en elke week tweehonderd nieuwe producten is het erg moeilijk om ons online even na te doen. Dat betekent niet dat we ons niet met digitale communicatie bezighouden, maar voorlopig staat er geen webshop op de planning.’ Wat is high velocity retail voor Van der Laan? ‘Ergens de beste in zijn is belangrijk, maar dat was het vroeger ook al. Aan dat principe moet je ook nu loyaal blijven. Daarnaast moet je fo-

Judith Mckenna (Walmart): ‘Onze klanten stellen steeds meer eisen aan kwaliteit, niet alleen meer aan lage prijzen.’

cussen, je kunt niet overal goed in zijn, dan word je middelmatig. Wees echt uniek. Daar gaat het om. En hou jezelf interessant voor je klant; met onze tweehonderd nieuwe producten elke week is er voor de consument altijd iets te ontdekken in onze winkels. Een winkelbezoek is bij ons altijd een beetje schat zoeken.’ De grootste uitdaging voor Action en andere retailers is volgens Van der Laan het bijhouden van de snelle veranderingen die de consument doormaakt, in de manier waarop hij snel geïnformeerd is in nieuws, in prijsvergelijkingen en in meningen, en als gevolg daarvan ook zijn snelle verandering in (winkel)gedrag.

Walmart: hogere eisen van de klant Zelfs Walmart mag nog even voorgesteld worden op een wereldcongres voor de retail, blijkt. Omzet een half biljoen, 11.000 winkels, 270 miljoen klanten per week, 2,2 miljoen medewerkers wereldwijd, 55 verschillende winkelformats. Wat betekent de snelle verandering in retail voor Walmart?

Foodmagazine juni 2019

56 | Assortiment Ahold Delhaize: beetje als Ajax

Ceo Judith McKenna: ‘Walmart heeft altijd de focus gelegd op every day low prices. Daarmee onderscheiden we ons, ook nu nog. Per saldo zijn we een value-based retailer. Maar ik geloof niet dat je per se een van de vier genoemde modellen hoeft te zijn, het kan ook een combinatie zijn. Onze klanten stellen steeds meer eisen aan kwaliteit, niet alleen meer aan lage prijzen. Maar ook convenience is steeds belangrijker, omdat de consument steeds minder tijd heeft voor zijn winkelbezoek. De verwachtingen van de klant komen steeds hoger te liggen.’ In Engeland probeerde Walmart een fusie te creëren tussen Asda en Sainsbury. Met als doel om een lagere prijs aan de consument te kunnen bieden. Volgens de financiële autoriteit zou dat echter niet gebeuren en de fusie werd tegengehouden. Hoe gaat Walmart om met zo’n tegenvaller? Terug naar de business as usual en focussen op de kerntaken, aldus McKenna. Een streep eronder en door.

Wouter Kolk (Ahold Delhaize): ‘We hebben veel studenten in onze winkels, die studeren aan universiteiten en tegelijk een geweldige ontwikkeling doormaken in onze winkels. We koesteren de capaciteiten van onze mensen.’

Foodmagazine juni 2019

Wouter Kolk stond er wel met zijn eigen verhaal. Maar geïnterviewd worden of een eigen speech presenteren, in beide gevallen komt het verhaal vooral neer op het voorstellen van het bedrijf aan de zaal. En natuurlijk is Wouter Kolk beschikbaar voor vragen, maar alleen off the record. Het nieuws moest dus uit zijn speech komen, maar omdat die na de opening van de beurs viel, kon het echte nieuws van de multinational niet verwacht worden. Wat vertel je dan over jezelf aan een zaal vol retaildeskundigen? Kolk was aangekondigd als het entertainment voor de coffeebreak. Enige luchtigheid was dus wel op z’n plaats. ‘Welkom in Amsterdam, waar u bent omgeven door veel vrienden’ (plattegrond van de stad met alle Ahold-vestigingen). Er wordt achter de schermen flink samengewerkt door de verschillende winkelformules en Bol.com, ook al heeft de Nederlandse consument dat nauwelijks door, stelt hij. Ahold is een beetje als Ajax. Ze doen het goed in de wereld tegen grotere spelers, omdat ze talent omarmen. Daarnaast: veel professionals in de retail hebben ooit eerder bij Ahold gewerkt, en zelfs een op de vijf Nederlanders heeft ooit bij een Ahold-bedrijf gewerkt. Maar ook al mogen Asda en Sainsbury’s dan niet fuseren, de consolidaties in de markt gaan door, en ook Ahold moet zich daarin versterken. De fusie met Delhaize is nu afgerond en Ahold Delhaize kijkt naar de toekomst. Om te overleven moet je een wereldspeler zijn, betoogt Kolk, maar het gevecht om de consument wordt lokaal uitgevochten, met lokaal assortiment. Online grocery zal blijven groeien, (10 procent in 2025, verwacht Kolk), maar de beste spelers zijn omnichannel

Assortiment | 57

gepositioneerd, zolang ze zich snel kunnen aanpassen. Lokale (retail)merken hebben het moeilijk, doordat ze de slagkracht missen om het gevecht met de grote inkoop aan te gaan en om de benodigde investeringen in moderne technologie te doen. Er is schaalgrootte nodig om moderne retailontwikkelingen bij te kunnen houden, in marketing, logistiek en merchandising. En tenslotte: nieuwe retail vraagt om een transformatie, ook van de 375 duizend medewerkers. Een lastige klus, omdat personeel onderhuids ook zorgen heeft: wat betekent nieuwe technologie voor mijn baan? De cijfers: Ahold opereert met vijftien winkelmerken in zeven landen. Maar de inkoopkracht via AMS beslaat bijna heel Europa. Ahold heeft 4700 winkels, 18 miljoen bezoeken online per week en een jaaromzet van €25 miljard, waarvan €2,7 miljard online. De strategie voor de komende jaren is gebaseerd op vijf groeidrijvers, punten waarop Ahold het onderscheid wil kunnen maken. 1. Omnichannel groei: hoe kunnen de winkels worden ingezet bij dienstverlening in out-of-home; non-food (is al deels verhuisd) naar Bol.com en maakt meer plaats voor food in de winkels. 2. In gezondheid wil Ahold de consument nog beter voorlichten over voedingswaarden en productsamenstellingen; en in het kader van duurzaamheid moet in 2020 90 procent van het voedselafval gerecycled worden. 3. Partnerships en schaalgrootte: groei wordt ook gezocht met ongebruikelijke partners, zoals de TU Delft in robotics of Foodfirst Network, maar ook in overnames van retailers in de landen waar Ahold nog niet zo groot is. Schaalvoordelen worden

Sander van der Laan (Action): ‘Ergens de beste in zijn is belangrijk, maar dat was het vroeger ook al. Aan dat principe moet je ook nu loyaal blijven.’

nog meer gezocht in bijvoorbeeld huismerken van Albert Heijn en Delhaize, en in verdere kostenbeperkingen. Dat doen de prijsvechters ook, dus Ahold zal dat ook moeten, aldus Kolk. 4. Technologie is eveneens een groeidrijver, zoals in robotics, maar ook in logistieke vernieuwing en in datagebruik. 5. En ten slotte haalt Ahold de kracht en de groei uit het eigen talent. Net als Ajax. ‘We hebben veel studenten in onze winkels, die studeren aan universiteiten en tegelijk een geweldige ontwikkeling doormaken in onze winkels. We koesteren de capaciteiten van onze mensen.’ Kolk zit nu 28 jaar in het vak. Om scherp te blijven moet hij soms een stap terug doen en met de nieuwsgierigheid en leergierigheid van een vijfjarige de wereld en het bedrijf bezien. Ook dat is nodig om open te blijven staan voor de broodnodige groei.

Foodmagazine juni 2019

58 | Van vakkenvuller tot... Tekst Tys Hallema | Foto Roel Dijkstra

‘In de supermarkt geleerd dat elke plaats anders is’ Ze hebben nu een goede functie in de foodbranche, maar begonnen ooit als vakkenvuller of kassamedewerker. Wat leerde de top van de branche van hun eerste kennismaking met foodretail? In de rubriek Van vakkenvuller tot... vertellen ze hierover. In deze aflevering Tjerk van Leusden, directeur van SuperVastgoed.

ijn broer en meerdere vrienden werken er, en dus besluit ook Tjerk van Leusden op zijn achttiende bij Albert Heijn te gaan werken. Begonnen in de kassen (komkommerteelt) is Albert Heijn Leidschenhage in Leidschendam zijn tweede bijbaanwerkgever. ‘Dat was toen al een van de grootste AH-winkels van Nederland’, herinnert Van Leusden zich. ‘Ik heb daar altijd met enorm veel plezier gewerkt, sommige van de vrienden uit die tijd zie ik nog steeds. Het was hard werken, op vrijdagmiddag en zaterdag overdag.’ Van Leusden staat op diverse versafdelingen in de winkel. ‘Ik heb alle bedieningsafdelingen wel gehad, zelfs nog een tijd buiten de winkel gestaan in een haringkar.’ Omdat Van Leusden in Rotterdam studeert, vraagt hij na twee jaar om overplaatsing naar een filiaal in die stad. Hij belandt in de achterstandswijk Crooswijk. ‘Daar ontdekte ik dat er ook een ander Nederland bestaat dan Leidschendam’, zegt hij. ‘Met daarbij ook een ander type winkel en klant. Sindsdien weet ik: elke wijk krijgt de winkel die ze verdient.’ Van Leusden blijft bijna vier jaar bij AH werken, en krijgt er een interessante klus bij. Hij mag bij alle nieuwe en verbouwde winkels de WORP (het schappenplan) doen. ‘Dat is eigenlijk de start van mijn carrière geworden’, vertelt Van Leusden. ‘Ik was bezig bij AH Statenweg, een nieuwe winkel, toen ik in gesprek raakte met een acquisiteur van Ahold Vastgoed. Ik vond het heel interessant dat je niet zomaar een winkel opent, maar dat elke plaats, elke wijk anders is. Ik wist toen: hier wil ik verder in.’ Van Leusden studeert, mede dankzij dit gesprek, Ruimtelijke Bedrijfseconomie en gaat vervolgens het supermarktvastgoed in. Niet bij Albert Heijn (‘daar was geen plek’), maar bij

Foodmagazine juni 2019

de vastgoedtak van Dirk van den Broek. Na Dirk volgt C1000, waar Van Leusden tot het opheffen van die formule werkzaam blijft. ‘C1000 was heel professioneel, heel groot. Ik was er aanvankelijk hoofd Verwerving Vastgoed, later werd ik directeur Vastgoed.’ Wanneer C1000 opgaat in Jumbo, besluit Van Leusden voor zichzelf te beginnen. Jumbo heeft immers al een vastgoeddirecteur. Aanvankelijk adviseert Van Leusden ondernemers over vastgoed, later start hij met SuperVastgoed Makelaardij (zie ook kader). De lessen die hij leerde op de winkelvloer past hij nog altijd toe. ‘Ik heb er geleerd dat elke supermarkt anders is. Ik bezoek zo’n twintig winkels per week en zie gelijk de kwaliteit van een winkel dankzij mijn ervaring als vakkenvuller. Bijvoorbeeld hoe wordt er gevuld in een winkel? Staan er karren in het middenpad? En word je gezien als klant? Er zijn winkels waar ik bij wijze van spreken gewoon in de kantine kan gaan zitten zonder dat iemand opkijkt. Of zomaar langs de kassa kan lopen. Aan dat soort dingen kun je aflezen hoe een winkel wordt geleid.’ Buiten werktijd wordt Van Leusden overigens ook nog geregeld herinnerd aan zijn tijd als jongeling bij Albert Heijn. De bedrijfsleider die destijds de winkel in Crooswijk leidde, staat nu in filiaal Prinsenland in Rotterdam. ‘Daar doe ik mijn boodschappen en mijn dochter werkt er.’

Over Tjerk van Leusden Tjerk van Leusden (48) is eigenaar van SuperVastgoed Makelaardij, dat volledig gericht is op supermarkten. Van Leusden startte het bedrijf 5,5 jaar geleden, nadat hij jarenlang bij diverse supermarktketens had gewerkt. Het team van SuperVastgoed bestaat uit negen mensen.

Foodmagazine juni 2019

Interview | 61 Tekst en foto’s Leo Koomen

Bariatrisch chirurg Maurits de Brauw over voeding en obesitas

Zorgen over het lui-en-lekkerland Het is de grootste crisis voor de nationale gezondheid, maar er is geen enkel goed plan voor, en geen enkele politieke partij maakt er een punt van bij verkiezingen. De zorgen van chirurg Maurits de Brauw over overgewicht en obesitas zijn groot. Voor de oplossing kijkt hij naar de overheid. Ingrijpen is dringend nodig. ‘Een suikertaks is heel belangrijk. En we moeten de belasting op groenten eraf halen.’

ven eerst de definities. Overgewicht en obesitas worden gedefineerd vanuit de body mass index (bmi), je gewicht gedeeld door het kwadraat van je lengte. We spreken van overgewicht bij een bmi boven de 25. Boven de 30 noemen we het obesitas en boven de 40 morbide obesitas. Maurits de Brauw is de eerste om te zeggen dat de bmi niet zo’n heel nauwkeurige maat is voor overgewicht. ‘Het zegt niets over de samenstelling van je lichaam. Een mister Universe met heel veel spierweefsel heeft een bmi van 40 maar geen overgewicht. Het gaat met name om het vetpercentage in het lichaam, en vooral waar dat zit. Buikvet is veel schadelijker dan heupvet, een appelvorm is ongezonder dan een peervorm. Dan de situatie. De Brauw: ‘De helft van de Nederlanders heeft overgewicht. En het aantal stijgt nog steeds. Geen enkel land in de wereld heeft die stijging nog kunnen omkeren of beteugelen. We hebben 2,4 miljoen mensen met obesitas, dat vind ik heel veel. 14 procent! Dat is nog steeds maar de helft van Amerika, maar het neemt nog steeds toe, en de gezondheidsproblemen nemen ook toe. We hebben een miljoen diabeten in Nederland, waarvan 90 procent samenhangt met het overgewicht. Dus het gaat niet zo best. De gemiddelde bmi van diabetespatiënten in Nederland is 32. Het heeft direct met elkaar te maken. Het is een groot probleem, en daar moet iets aan gebeuren.’

Bariatrie Bariatrische chirurgie is gericht op gewichtsvermindering. ‘De nieuwere naam is metabole chirurgie geworden, de stofwisselingschirurgie, omdat we veel meer opereren in hormoonkringen dan in gewicht. Het gaat om de behandeling van de ziektes die door overgewicht worden veroorzaakt. We grijpen in in de hormooncycli van het lichaam. Een maagverkleining valt daar ook onder. Bij een maagverkleining haal je ghreline weg, dat is het honger-hormoon. Na een operatie krijgen mensen minder snel honger en zijn ze eerder verzadigd. Verder verkleinen we met een ‘gastric bypass’ de maag én slaan we het eerste deel van de darm over, waardoor je meer GIP krijgt, een incretine, dat weer de werking van insuline versterkt. Daardoor geneest diabetes vaak al een paar dagen na de operatie. Je valt af, maar er zijn ook veel andere zeer positieve effecten. Met onze operaties behandelen we veel ziektes op een manier die we nog niet helemaal goed doorgronden. We doen er veel onderzoek naar, maar duidelijk is dat de voordelen veel groter zijn dan gewichtsverlies alleen.’ Een maagverkleining werkt dus niet zo dat je minder honger hebt omdat je maag eerder vol zit? ‘Nee, het werkt veel complexer. Ghreline wordt in de maagwand aangemaakt. Maar het hele begrip ‘honger’ begrijpen we nog te weinig. Waarschijnlijk is honger en overeten veel meer hormoongestuurd dan dat het een gedragsafwijking is. Het is geen verslaving. Zeggen dat mensen minder moeten eten is te simplistisch. Als iemand dorst heeft, kun je ook niet zeggen dat hij niet moet drinken. Er wordt veel te denigrerend en discriminerend gedacht over mensen met overgewicht, vind ik.

Maurits de Brauw… …is bariatrisch chirurg in het Obesitas centrum van het Spaarne Gasthuis in Hoofddorp. Bariatrische chirurgie is gericht op gewichtsvermindering. Hij heeft zich bekwaamd in onder andere de ‘gastric bypass’ en maagverkleiningsoperaties. Hij daagt politiek en overheid uit om bariatrisch chirurgen werkloos te maken door overgewicht en obesitas te bestrijden.

Foodmagazine juni 2019

62 | Interview

Met onze vrij mechanische operatie van een maagverkleining weten wij nog niet half wat we precies doen, maar wel dat we iets goeds doen. De resultaten zijn heel goed. Mensen zijn vaak van allerlei ziektes af die met overgewicht samenhangen, zoals diabetes, slaapapneu, hoge bloeddruk, nierfalen, minimaal vier soorten kanker (waarschijnlijk veel meer)… Dat hangt allemaal samen met overgewicht. Het vetweefsel is een actieve hormonale klier die ontstekingsfactoren maakt waardoor het lichaam ziek wordt. Onze chirurgie is heel onlogisch, omdat we ingrijpen in een volledig gezond orgaan, maar we beïnvloeden veel regelsystemen, wat de patiënt ten goede komt.’ En er is dus nog geen methode ontdekt om ghreline op een andere wijze te beïnvloeden? ‘Nee, de farmaceuten doen alle moeite om daar een pil voor te vinden, maar dat is ze nog niet gelukt. Anders was ik al werkloos.’ Het is een bekende uitspraak van u: u wilt graag werkloos worden… ‘Omdat ik weet dat dat niet lukt.’ U stelt: het zijn niet de vetten, maar de koolhydraten die ons dik maken. Dat vet op zich niet zo slecht is, weten we toch al een tijdje? ‘Dat klopt, daar zijn we nu wel achter. Het meest effectieve dieet is Atkins, waarbij je wel vet eet en koolhydraten ver-

Foodmagazine juni 2019

Het gaat de industrie om producten met een hoge dooreet-factor, terwijl er eigenlijk een stopeet-factor moet worden ingebouwd

mijdt. Vet bevat per gram weliswaar meer kilocalorieën, maar het verzadigt ook meer, terwijl je bij koolhydraten blijft dooreten. Bij zoete gerechten slaat het lichaam de suikers op als vet, onder invloed van insuline. Het gaat om het totaal aantal calorieën dat je inneemt, maar het dooreten bij suikers maakt dat ze slechter zijn voor de gezondheid.’ U stelt ook dat zowel diëten als dure campagnes niet echt helpen. Waarom niet? ‘De suikerindustrie heeft jaren geleden al een actieve lobby tegen vet gehouden om zichzelf een beetje buiten de schijnwerpers te plaatsen. Let op Vet. Een beetje laakbaar van de suikerindustrie. In het algemeen werken diëten niet, omdat mensen tijdelijk minder calorieën gaan eten, maar op een bepaald moment weer terugschakelen naar hun normale voedselpatroon. Alles wat je tijdelijk doet, werkt niet. Eet je minder calorieën, dan gaat je lichaam in de spaarstand staan, gaat je metabolisme omlaag, terwijl je lichaam gaat streven naar je oude te hoge gewicht. Dat maakt een dieet kansloos, je lichaam wil altijd weer terug. Zodra je stopt, word je weer zwaarder dan je was. Diëten werken doorgaans averechts. Blijvend afvallen lukt maar een op de duizend mensen.’ Er zijn wat initiatieven in de wereld die effect lijken te hebben, zoals een suikertaks in Mexico. Wat vindt u daarvan? ‘Dat zou hier ook moeten komen. En een vettaks. Dat werkt ook, blijkt in Denemarken. Maar een suikertaks is nog veel belangrijker. En we moeten de belasting op groenten eraf ha-

Interview | 63

len. Dat de btw op groenten hoger is geworden is werkelijk totaal onbegrijpelijk. Overal waar een taks op suiker is ingesteld blijkt het te werken, ook in Hongarije bijvoorbeeld. Maar onze overheid is heel terughoudend, waarschijnlijk omdat de VVD in de regering zit, die niet wil ingrijpen in de levensstijl, terwijl ik denk dat het heel belangrijk is dat de overheid zich ermee bemoeit.’ U stelt ook: campagnes gericht op minder eten en meer bewegen helpen niet. Want ondanks de fitness-rage neemt de obesitas toe… ‘We eten per persoon nu 500 kilocalorieën meer per dag dan twintig of dertig jaar geleden. Met ons eetgedrag zijn we dus aardig de mist ingegaan. Dat is het grote succes van de voedingsindustrie of onze eigen lakse levenshouding. We zijn niet méér gaan bewegen. Ik geloof niet in sporten om af te vallen; het gaat juist om een blijvend andere levenshouding. Iets anders is dat je moet voorkomen dat mensen sowieso te zwaar worden, en daar horen minder eten, gezonder eten, minder bewerkt voedsel en meer bewegen wel bij. Dat gaat om voorlichting, ook al op scholen, en mensen duidelijk maken wat ze wel en wat ze niet moeten eten. De meeste mensen hebben geen idee wat ze eten of dat ze te veel eten. Ze onderschatten het aantal calorieën dat ze per dag eten vaak met de helft. We bewegen veel te weinig en zijn omgeven door eetgelegenheden. Elke derde winkel in Amsterdam is een eetgelegenheid. Meer bewegen helpt niet als behandeling van overgewicht, maar als preventie is het wel de enige weg die ik kan bedenken. Bij elke behandeling van overgewicht ben je te laat, behalve als je een operatie doet, maar dat is niet de oplossing voor de meerderheid van de bevolking. De enige oplossing is eigenlijk niet dik worden. En daarvoor moet je een heel scala aan maatregelen nemen. Veel voorlichten en negatieve verleidingstactieken tegengaan. En dat moet van de overheid komen.’ Appjes waarbij je invoert wat je eet en waarmee je je dus bewust wordt van je calorie-inname, is dat zinvol? ‘Absoluut: weten wat je eet is een eerste begin, en dat wordt ons nog steeds veel te moeilijk gemaakt. Op potjes in de supermarkt kan ik nauwelijks lezen wat er in zit. Soms per 100 gram, maar dan moet je weer gaan rekenen wat dan 100 gram is. In Engeland heb je al betere systemen, met stoplichten, waarbij groen, geel of rood de schadelijkheid in vet, suiker, calorieën en transvet aangeven. Maar de consument heeft doorgaans geen idee.’ Zulke voorlichting zou kunnen werken? Of blijft de verleiding van de industrie te groot? ‘Voorlichten kan werken, ook al blijft die verleiding heel groot. En de industrie is er ook op gericht om lekkerder producten te maken. Gezonder eten en een betere volksgezondheid staat bij hen niet hoger dan het aandeelhoudersbelang.’ Recent wordt vooral de samenhang tussen obesitas en ultra processed foods genoemd als belangrijke oorzaak. Hoe volgt u die discussie? Snijdt het hout? ‘Ik geloof er sterk in. We gaan meer uit eten, we kopen meer

De suikerindustrie heeft jaren geleden al een actieve lobby tegen vet gehouden, een beetje laakbaar

gemaksvoedsel en kant-en-klare maaltijden. Daardoor eet je meer. Het aanbod is veel groter geworden. Het is vaak zoeter, vetter en zouter en lekkerder dan we zelf kunnen maken. De industrie is er ook erg op gefocust dat mensen dooreten van hun product. Daar gaat het hen om, een product moet een hoge door-eet-factor hebben, terwijl er eigenlijk een stop-eetfactor moet worden ingebouwd. Maar dat gaat geen enkele producent vrijwillig doen. Daarom moet het van de overheid komen.’ De overheid moet veel actiever worden om het lui-en-lekkerland aan te pakken. Wat moet de overheid doen? ‘We zijn lui en pakken veel te snel de auto. Dus zul je de infrastructuur moeten aanpakken, veel meer fietspaden aan moeten leggen en de auto moeten verbieden in de binnensteden. We moeten anders gaan denken over mobiliteit. We moeten schoolkinderen uit de buurt houden van snackgelegenheden, stoppen met frisdrankpakjes voor de jeugd, want dat scheelt ook al zes kilo per jaar. Alle grote gedragsveranderingen in de maatschappij krijg je alleen maar voor elkaar met steun van de overheid. En daar moet de overheid dus veel meer zijn best voor doen. Ik ken geen politieke partij die zich er nu erg druk om maakt of met een suikertaks in het partijprogramma, terwijl het ons grootste gezondheidsprobleem is. Dus de politiek laat ons in de steek en de overheid doet weinig tot niks. Het wordt te makkelijk als een individueel probleem afgedaan en dat is niet reëel.’ Heeft u hoop richting de industrie? ‘Mwah, ze zitten wel bij elkaar en de overheid heeft ze een ultimatum gegeven om het zelf op te lossen, maar daar geloof ik niet in. Zo is de overheid er voorlopig weer van af.’ Wat kunnen supermarkten doen? Zou een supermarkt zich kunnen profileren met écht goede voorlichting en een afdeling met enkel gezonde producten? ‘Precies, de supermarkten kunnen er wel een keuze in maken. Zij zouden zich veel actiever kunnen opstellen dan ze nu doen, maar ik ben bang dat ze het commercieel niet aantrekkelijk vinden.’ Bent u pessimistisch? ‘Nee, ik ben altijd optimistisch, maar ik denk wel dat de oplossing uit een andere hoek moet komen.’ Hoe ziet u de komende vijf jaar? Hoe gaat deze zorgwekkende gezondheidssituatie zich verder ontwikkelen? ‘Ik zie nog nergens een kentering. Ik zie overgewicht, obesitas en het aantal operaties alleen maar toenemen. Ik zie in Amerika wel steden die actie ondernemen om meer fietsfaciliteiten in te richten, om het snackaanbod bij scholen in te perken, de suikertaksen, het stoplichtsysteem; het zijn kleine initiatieven die samen al een begin zouden kunnen zijn van een programma, waarmee je veel meer bereikt dan wat er nu in Nederland wordt gedaan. Het verbaast me dat Nederland zo laks is en dat de overheid niet alert is, in tegenstelling tot wat ze beweren. Er moet veel meer gebeuren. Wij gaan door met opereren, maar dat zal nooit de oplossing zijn voor dit probleem.’

Foodmagazine juni 2019

64 | Internationaal Tekst Joep Meijsen | Foto Screenshots, Presidente Supermarkets

Van supermarktman tot moordverdachte De Cubaans-Amerikaanse supermarktketen Presidente heeft ambitieuze groeiplannen. De formule kwam de afgelopen jaren echter vooral in het nieuws vanwege de betrokkenheid van een van de oprichters van het bedrijf en zijn zoon bij een moordzaak die zo afkomstig lijkt te zijn uit een Hollywood-film.

residente presenteert zich als een dertig jaar geleden opgericht familiebedrijf dat met lage prijzen en een compleet assortiment de snelgroeiende Spaanstalige bevolking van de Verenigde Staten aan zich bindt. Op dit moment heeft het bedrijf ruim dertig supermarkten, maar de komende jaren moeten er vijftien vestigingen bij komen. De supermarkten onderscheiden zich van andere op Spaanstalige consumenten gerichte ketens in de VS door een compleet assortiment aan te bieden inclusief het aanbod van traditionelere supermarkten. Het bedrijf is nog altijd in handen van de Cubaans-Amerikaanse familie die begon met het bedrijf. De naam van een van de oprichters van het bedrijf is echter de afgelopen jaren grotendeels uit de geschiedenis geschrapt vanwege de betrokkenheid bij een geruchtmakende moordzaak, die de komende periode de gemoederen weer stevig bezig gaat houden. In juni 2011 werd op een ongeasfalteerde weg vlak buiten Miami het lichaam gevonden van de 43-jarige Camilo Salazar, een voormalige sterspeler in de in Nederland minder populaire sport Ultimate Frisbee. Belangrijker voor de zaak is echter zijn relatie met Jenny Marin, echtgenote van Manuel Marin, de man achter de supermarkten. Camilo en Jenny hadden vroeger een relatie gehad en die was in de periode richting de moord weer tot bloei gekomen. Enkele maanden eerder had Manuel Marin het liefdeskop-

Foodmagazine juni 2019

pel tijdens een ontmoeting in een koffiezaak betrapt. Daarbij wist Jenny Marin te ontkomen, waarna Marin terugkeerde naar de koffiezaak om Salazar uit te dagen om te vechten. Ondanks deze confrontatie zetten Jenny Marin en Camilo Salazar hun buitenechtelijke relatie voort.

Uitbarsting In juni 2011 kwam alles tot een uitbarsting na een reis vol spanningen van het echtpaar Marin naar de Bahamaâ&#x20AC;&#x2122;s. Na thuiskomst vertrok Manuel direct met onbekende bestemming uit het huis. Op die dag bracht Salazar zijn dochtertje terug naar zijn ex-vrouw. Omdat de speen van het kind in de auto was blijven liggen, liep Salazar nog even naar buiten. Hij keerde nooit meer terug. Uren later werd het levenloze lichaam gevonden: ernstig mishandeld, met verbrande genitaliĂŤn en een doorgesneden keel. Jenny Marin trof haar echtgenoot en een medewerker later thuis aan in een goed humeur en met schone kleren. Het duurde niet lang voordat de lokale politie een verband

legde tussen de supermarktondernemer en de moord. Zijn mobiele telefoon was gebruikt in de buurt van de plek waar het lijk was gevonden en ook registraties op tolwegen toonden aan dat Manuel Marin in de buurt van het plaats delict was geweest. Tegen de tijd dat de politie wilde overgaan tot ondervragen of zelfs de arrestatie van Marin, had de supermarktman echter al de benen genomen. Drie dagen na de vondst van het lijk nam hij het vliegtuig naar Spanje, waar hij acht jaar lang zou verblijven. De politie in Miami bleef echter hard werken aan de zaak en langzaam werd duidelijk dat er meer mensen betrokken waren bij de moord. Alexis Vila Perdomo won tijdens de Olympische Spelen van Atlanta namens Cuba een bronzen medaille in het worstelen. Na zijn vlucht naar de Verenigde Staten verdiende Vila Perdomo de kost als mma (mixed martial arts)-vechter. Samen met de eveneens op Cuba geboren Ariel Gandulla, ook vechtsporter, zou hij volgens justitie het slachtoffer hebben ontvoerd, gemarteld en vermoord. Boks-promotor Roberto Isaac zit vast op de beschuldiging dat hij namens

Foodmagazine juni 2019

66 | Internationaal

Marin de moordenaars had ingehuurd. Isaac wordt door de politie ook in verband gebracht met een bekende criminele bende in de regio rond Miami. Tot frustratie van de familie van het slachtoffer heeft het heel lang geduurd voordat justitie écht in actie kwam. Pas in de loop van vorig jaar kwam er schot in de zaak toen de Spaanse autoriteiten ontdekten dat de verblijfsvergunning van Manuel Marin was verlopen. De supermarktman had geen andere keuze meer dan zich melden op de Amerikaanse ambassade in Madrid om zijn paspoort te vernieuwen. Daar kon hij direct worden gearresteerd, in afwachting van zijn uitlevering aan de Verenigde Staten. Intussen was zijn zoon Yuriel Marin ook in opspraak gekomen. Hij zou de afgelopen jaren zijn gevluchte vader illegaal hebben gefinancierd door diens betalingsverplichtingen over te nemen, koeriers met contant geld naar Spanje te sturen en volledige reizen voor zijn vader naar Cuba te betalen. Yuriel Marin is ook betrokken bij Presidente-supermarkten en is daarnaast een succesvol horecaondernemer. Op de dag dat zijn vader in staat van beschuldiging werd gesteld, werd ook hij door de politie van zijn bed gelicht. Vooralsnog zitten de hoofdverdachten in de gruwelijke zaak vast in de gevangenis in afwachting van behandeling van de zaak door de rechtbank. De familie van Camilo Salazar is inmiddels ook een civiele procedure begonnen om genoegdoening af te dwingen.

Medeoprichter Voor Presidente-supermarkten leverde het veel negatieve publiciteit op. De onderneming verwijderde de tekst op de eigen website waarin Manuel Marin als medeoprichter van de keten werd genoemd. In een officiële verklaring liet het bedrijf weten dat Marin geen medeoprichter was geweest, maar slechts de eigenaar van enkele vestigingen van de formule. Het bedrijf stelde diep mee te leven met de familie van het slachtoffer en te hopen op een rechtvaardig einde aan de zaak.

Foodmagazine juni 2019

Presidente Supermarkets De geschiedenis van de Presidente-supermarkten gaat terug naar 1990 toen de eerste vestiging werd geopend in Miami. Het bedrijf werd opgericht als een joint venture tussen Pedro O. Rodriguez en Manuel Marin, ondernemers die al hun sporen hadden verdiend in New Jersey. Onder de naam Extra Supermarkets staan daar nog altijd vier winkels die tot het Presidente-imperium behoren. Enkele jaren geleden werd de omzet van het bedrijf al op zo’n 700 miljoen dollar geschat, waarmee het tot de top dertig van grootste supermarktbedrijven in de Verenigde Staten zou behoren. In een verhaal over de ambities van het bedrijf werd een omzetdoel van 1 miljard dollar genoemd. ‘Onze parkeerplaatsen zijn bijna altijd vol. We trekken vooral veel gewone werknemers als klant, die weten dat ze bij ons waar voor hun geld krijgen’, stelde een woordvoerder van het bedrijf een tijdje geleden in een regionale krant in Florida. De winkels worden omschreven als complete supermarkten, waarbij winkelinrichting, muziek en sfeer herinneringen oproepen aan het Caribische gebied waar veel inwoners van het zuiden van Florida hun roots hebben liggen. Dat komt ook terug in het assortiment, met veel unieke producten voor Cubaans-Amerikanen, maar er is ook volop ruimte voor traditioneel Amerikaans assortiment. Presidente wil een supermarkt zijn voor iedereen. Iedere vestiging beschikt ook over een café waar klanten rustig espresso kunnen drinken en bijpraten met kennissen. Wat dat betreft gedraagt de keten zich als een verbindende factor voor de

buurten waar het bedrijf gevestigd is. De nadruk voor het bedrijf lag lange tijd op Miami en omgeving, maar de laatste jaren breidt Presidente steeds nadrukkelijker uit naar andere delen van de staat Florida. Daarbij is het bedrijf niet bang voor locaties die door grotere supermarktbedrijven worden verlaten. Zo sloeg de onderneming haar slag, toen enkele jaren geleden de supermarktketen Winn-Dixie in ernstige financiële problemen kwam, door winkels aan het netwerk toe te voegen. De zaak rond de dood van Camilo Salazar zorgde ervoor dat de regionale supermarktketen plotseling landelijke bekendheid kreeg. Vooral rond de terugkeer van Manuel Marin vanuit Spanje en de arrestatie van zijn zoon Yuriel waren cameraploegen uit de hele Verenigde Staten aanwezig en schreven media van Zuid-Amerika tot en met Canada over de zaak. Voor een keten met groeiambities als Presidente geen leuke zaak. Het overschaduwde de positieve verhalen over groeiambities van het bedrijf. Hoe het eigendom van de onderneming inmiddels in elkaar zit, is niet helemaal duidelijk. Het lijkt er in ieder geval op dat de familie Marin buitenspel staat. De rol van Manuel Marin bij de start en de verdere groei van het bedrijf wordt inmiddels door het bedrijf ontkend. ‘Hij is zeker geen medeoprichter van Presidente Supermarkets, slechts de eigenaar van een aantal vestigingen’, zo liet het bedrijf in een officiële verklaring weten. Zodra de zaak wordt behandeld, volgt er ongetwijfeld weer nieuwe ongewenste publiciteit.

Productinformatie | 67 Foodmagazine informeert in de rubriek Productinfo het supermarktmanagement over nieuwe en vernieuwde producten. Toeleveranciers kunnen informatie over een product verstrekken via een formulier, dat bij de afdeling sales kan worden opgevraagd, of via een persbericht. Stuur uw materiaal naar: Redactie Foodmagazine, Rubriek Productinformatie, Hanzestraat 1, 7006 RH Doetinchem. E-mail: sales.food@vakmedianet.nl. Telefoon: (088) 584 06 70.

Nieuw

Sourcy Sprankelend met Peersmaak Sourcy Sprankelend met Smaak voegt een unieke smaak aan haar portfolio toe, Sourcy met Peersmaak. Met deze innovatie speelt Sourcy verder in op de groeiende vraag in Nederland naar water met een smaakje én weet het een unieke smaakvariatie toe te voegen aan de categorie Water+. Met 0 calorieën past dit product perfect in de behoefte aan een gezonde levensstijl. Sourcy met Peersmaak is sinds week 19 te vinden op het schap. Sourcy met Peersmaak wordt in 2019 ondersteund middels blockbusters in de landelijke tv-campagne, via online video én door middel van instore promoties. Sourcy mineraalwater is van nature zuiver en heeft een evenwichtige mineralenbalans. In Bunnik, aan de voet van de Utrechtse Heuvelrug, ligt de natuurlijke bron van Sourcy. Al 30 jaar wint Sourcy hier natuurlijk mineraalwater en wordt het direct gebotteld aan de bron. (030) 656 89 11 www.vrumona.nl www.sourcy.nl

ADVERTENTIE

Wilt u extra sales- en marketingpower richting het supermarktkanaal? Maak dan vier weken vrijblijvend kennis met Distrifood Dynamics! Dé online kennisbank met alle informatie om uw plannen effectief en efficiënt uit te voeren.

Krijg inzicht in: • Data op zowel filiaal- als formuleniveau • Samenstelling van huishoudens binnen verzorgingsgebieden • Omzetpotentieel op categorieniveau • Trends • (Ver)bouwplannen van supermarkten

Vraag nu uw demo-account aan, ga naar www.distrifooddynamics.nl/demonstratie

Foodmagazine juni 2019

68 | Assortiment Tekst Vincent Hentzepeter | Foto Foodmagazine

Tijdschriftenschap

Hete zomer voor lectuur Met de zomer op de kalender breekt traditioneel de tijd aan waarin de verkoop van tijdschriften piekt. Vooral de specials en zomerboeken zijn omzetmakers.

e hogere verkoop van tijdschriften tijdens de zomer komt vooral doordat consumenten in deze periode meer en duurdere tijdschriften kopen. Daarom stijgt ook het aanbod van specials en vakantieboeken. Bijna 10 procent van de omzet in het tijdschriftenschap komt ’s zomers uit deze speciale uitgaven. Waar reguliere titels onder druk staan - index 2018 93 volgens IRI - tekenden de zomeruitgaven afgelopen seizoen met 113 een prima resultaat op.

De top-10 zomerspecials 2018 was goed voor 31% van de omzet in specials Top-10 vakantieboeken zomer 2018 1

Donald Duck Vakantieboek

Penny Zomerboek

Gtst Magazine

Tina Vakantieboek

Meiden Vakantieboek

Scoren

Vakantie Jan

De zomertitels zijn daarmee een belangrijke omzetmaker in de vakantieperiode. De totale omzet kwam vorige zomer op ruim €2,5 miljoen uit (IRI). Hiervan komt bijna een derde uit de top-10. Een jaarlijkse hit onder de jeugd zijn de zomerboeken van Donald Duck. Onder volwassenen scoren onder meer de Voetbal International Seizoensgids en de Zomerspecial van Viva & Flair. Het aanbod in dit genre blijft groeien: veel grote titels als LINDA. en &C, maar ook minder bekende tijdschriften als Bicycling lanceren deze zomer een speciale zomeruitgave. Aldipress hanteert een intelligent systeem om deze titels op het juiste moment op de juiste plek beschikbaar te hebben in de supermarkten. Hierbij wordt op winkelen titelniveau het assortiment voor een winkel vastgesteld voor een bepaalde periode. Leveraantallen en benodigde voorraden worden wekelijks ingeschat en op continue basis aangeleverd, zodat consumenten niet misgrijpen. Daarmee is het assortiment altijd op orde en hoeven winkels slechts toe te zien op een verzorg-

Voetbal International Seizoengids

Jan Jans Vakantieboek

Libelle Zomerspecial

Quest Vakantieboek

Foodmagazine juni 2019

(Bron: IRI Food Scandata wk 26 – 36 2018)

Er stromen deze zomer diverse nieuwe specials in. Special introducties Zomer 2019 1

LINDA. Vakantieboek

Spirit Zomerboek

Bicycling Tour de France Special

&C Fijne Foute Zomerboek

De Liefde

(Bron: Aldipress)

32 8

€

€ 2000000

81 16 89 52 7 € 16 51 34 9 € 15 41 94 1

42 25 37 31 1 € 24 31 83 9

€

€ 3000000

27 74 6

€

34 88 01 1

69 0

€ 4000000

Het aandeel zomeruitgaven blijft groeien in de vakantieperiode.

40 95 42 0

€

44 79

€ 5000000

Zomeromzet*

Totaal 2018

Reguliere titels

€101.204.397

€24.626.526

Zomer* 2018

Index 2018/2017

Index zomer

Specials

€6.357.533

€2.525.376

113

Totaal tijdschriften

€107.561.930

€27.151.902

*wk 26-36, excl. boekenomzet

(Bron: IRI Food Scandata Full Year 2018)

€ 1000000

t gr

ar M

ke n

Pa kk et

W ee

Pa rty

ilm

ke nd

Tv f

or St

ND A. LI

lle be Li

ivé Pr

rie ar g

M + lle

Pa k

ke t

's Le e

ke t

€0

De top-10 reguliere titels was in 2018 goed voor 25% van de totale tijdschriftenomzet. (Bron: Aldipress)

Onderzoek Shopperonderzoek lectuur leert het volgende: - 87% van de Nederlanders boven de 13 jaar leest wel eens een tijdschrift - 61% van hen koopt wel eens een tijdschrift in de winkel (dus geen abonnement) - 32% van de tijdschriftenaankopen zijn pure impuls, de aankoopbeslissing valt de winkel - 50% van de kopers beslist pas voor het schap welk tijdschrift te kopen Bron: Aldipress

de presentatie. Een zomerdisplay of een presentatietafel kunnen extra ruimte creëren voor dit populaire assortiment.

Bestsellers Ook de verkoop van boeken zorgt voor groei in de lectuurhoek. Titels als ‘Becoming’ van Michelle Obama en ‘Stromboli’ van Saskia Noort gaven de tijdschriftenomzet afgelopen jaar een impuls. Met een kassa-aanslag van gemiddeld €20 per boek zijn boeken een interessante toevoeging aan het schap, met name tijdens de introductieweken. Schaphangbakken of een carrousel kunnen de benodigde extra ruimte voor deze bestsellers creëren. Achter boeken als ‘Becoming’ zit een stevige marketingmachine, waardoor het boek snel bij een breed publiek bekendraakt. Dit vergroot de kans aanzienlijk dat ze als impulsaankoop in het winkelmandje belanden. Tips over goede schapverzorging kijk op: http://bit.ly/MaggyZomerboeken

Foodmagazine juni 2019

70 | Colofon

Het maandblad voor supermarktmanagement Hoofdredacteur: Peter Garstenveld (088) 584 06 58

Sales director: Dennis de Jong

Eindredactie: Tiny Tati (088) 584 06 66, Marian van Hoof

Marketing + events: Celeste Brink, Femke van Huet, Dominique van den Akker, Gerard Wolsink

Redactie: Diane Essenburg (088) 584 06 67, Tys Hallema (088) 584 07 43, Ron Jansen (088) 584 06 64, Joep Meijsen (088) 584 06 68, Herman te Pas (088) 584 06 97

Foodmagazine is een uitgave van Vakmedianet, Hanzestraat 1, 7006 RH Doetinchem. Tel. (088) 584 07 00

Secretariaat: Anja Onstenk (088) 584 06 73

Internet: www.foodmagazine.nl

Abonnement: Nederland per maand €40,83 (excl. 9% btw) bij automatische incasso of elektronische facturatie. Jaarabonnement buitenland op aanvraag.

Leveringsvoorwaarden: Op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van Vakmedianet zijn de voorwaarden van toepassing die zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel in Den Haag, KVK 62002546.

Abonnementenadministratie: Klantenservice@vakmedianet. nl. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk 3 maanden voor de vervaldatum schriftelijk bij klantenservice wordt opgezegd. Klantenservice: (088) 584 08 88. Adres: Postbus 31, 2370 AA Roelofarendsveen (Online) Advertenties: Jacco Freriksen, Linda Claver, Florance Jacobs, Michiel van Pampus. Tel. (088) 584 07 20, Adverteren.vakmedianet.nl. E-mail: jaccofreriksen@vakmedianet.nl. Managing director: Ruud Bakker Uitgever: Sebastiaan Jansen

Copyright notice: © 2019 Vakmedianet Auteursrecht: Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

en/of beslissingen die zijn gebaseerd op bedoelde informatie. Gebruikers van dit blad wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren. Privacy: Vakmedianet, waarvan Foodmagazine onderdeel is, legt uw gegevens vast voor de uitvoering van uw opdracht. Uw gegevens kunnen door Vakmedianet worden gebruikt om u te informeren over relevante producten en diensten van Vakmedianet. Indien u hier bezwaar tegen heeft of uw gegevens wilt corrigeren of opvragen, kunt u contact met ons opnemen via klantenservice@vakmedianet.nl. Vakmedianet verstrekt uw gegevens niet aan derden zonder uw uitdrukkelijke voorafgaande toestemming, tenzij wij daartoe verplicht zijn op basis van de wet of een rechterlijke uitspraak. Voor meer informatie verwijzen wij u naar het privacystatement op Vakmedianet.nl/ privacy-cookie-statement. Oplage: Door onafhankelijke accountant gecontroleerde oplage. Zie voor accountantsverklaring van Grant Thornton www.vakmedianet.nl. Druk: Ten Brink, Meppel

Disclaimer: Uitgever en auteurs verklaren dat deze uitgave op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen

Vormgeving: colorscan, www.colorscan.nl

ADVERTENTIE

WIE WAT WAAR IN RETAIL 2019 MET DE WIE WAT WAAR BESCHIKT U OVER: 1500 retailformules inclusief up to date adressen Jaaroverzicht 2018 van debelangrijkste ontwikkelingen in het huidige retaillandschap

BESTEL NU DE 2019 EDITIE

MEER INFORMATIE OF DIRECT BESTELLEN? NEEM CONTACT OP VIA 088 584 08 88 OF KIJK OP WWW.WIEWATWAARONLINE.NL Foodmagazine juni 2019

| 71 Tekst Herman te Pas | Foto Foodmagazine

Ondertussen in 020

Foodmagazine presenteert in ieder nummer een portret over de relatie tussen food en mensen, ergens in Nederland. Dit onder de naam ‘Ondertussen in...’ In deze uitgave een blik op de Provada.

Jumbo-ondernemer orakelt in de RAI over err leermomenten om

et ferme passen beent Bjorn Kui-pers langs het puubliek. Alsof hij in gedachten het bekende muurtje met voetbalspelers op de juiste afstand moet zetten van de bal, ondertussen druk gesticulerend en bezig met een gloedvol betoog over het leren van fouten. Kuipers staat deze woensdagochtend op de beursvloer van de nog vrijwel lege Provada, de jaarlijkse vastgoedbeurs in de Amsterdamse RAI. De bezoekers die er al wel zijn, lijken zich allemaal te hebben verzameld in de stand van Wereldhave. De investeerder in vastgoed heeft de Jumbo-ondernemer annex scheidsrechter uit Oldenzaal gestrikt om een presentatie te geven. Het optreden van Kuipers lijkt af en toe meer op een voorstelling. De aanwezigen luisteren niet alleen naar wat de Jumbo-man heeft te vertellen, maar kijken ook ademloos toe hoe de arbiter vol geestdrift de toeschouwers deel laat uitmaken van het geheel. Zo werpt Kuipers een microfoon naar een toehoorder die denkt te weten hoe bepaalde situaties op het voetbalveld moeten worden beoordeeld. Wedstrijdsituaties die op een groot scherm worden getoond. Fragmenten uit voetbalmatches, uiteraard onder leiding van Kuipers, komen regelmatig voorbij. Met iedere keer een vraag als: was dit wel of niet buitenspel, was dit wel of niet een strafschop, was dit nou een gele of een rode kaart? Om het publiek ervan te overtuigen dat

De Provada werd dit jaar georganiseerd van 4 tot en met 6 juni. Onder meer Albert Heijn, Jumbo, Lidl en Spar waren van de partij.

ont de rode Bjorn Kuipers to nwezigen op de kaart aan de aa Provada.

een bepaalde overtreding toch echt een rode kaart verdient, heeft Kuipers de prenten meegenomen naar Amsterdam. Na een forse charge op het scherm haalt de Jumbo-ondernemer een rode kaart tevoorschijn en toont die aan de Provada-zaal. Om maar aan te tonen: alles wat ik doe, doe ik met volle overtuiging en overgave. Centraal thema van de voorstelling is dat fouten maken niet erg is. Volgens de Jumbo-arbiter moet je missers zien als leermomenten en niet als strafmomenten. Dat onderstreept Kuipers onder meer met

Provada vastgoedbeurs Europaboulevard 2 1078 RV Amsterdam

een verhaal over de eerste Jumbo-weken van zijn supermarkt in Oldenzaal. Kortweg een drama. Uiteindelijk werd het, volgens hem, een topwinkel, omdat men in Twente leerde van de fouten die in het begin werden gemaakt. Recent opende Kuipers een Jumbo in Denekamp. Volgens de ondernemer vroeg Frits van Eerd bij de opening aan Kuipers’ dochter hoe zij in de toekomst boodschappen ging doen? Dat vond ze blijkbaar maar een rare vraag. ‘Online natuurlijk’, antwoordde ze. Duidelijk een leermomentje voor Van Eerd.

Foodmagazine juni 2019

HET SEGMENT ALCOHOLVRIJ GROEIT JAAR OP JAAR MET 40%

62%

MARKTAANDEEL

MARKTAANDEEL 0.0 PILS

GROEI

HEINEKEN NEDERLAND IS DE MEEST RELEVANTE LEVERANCIER VAN ALCOHOLVRIJ BIER MET EEN MARKTAANDEEL VAN 62%

ALCOHOLVRIJ GROEIT FORS IN PENETRATIE MET +6.2 p.p.

41%

+40%

HEINEKEN 0.0 IS MET 41% MARKTAANDEEL DE ONBETWISTE MARKTLEIDER BINNEN ALCOHOLVRIJ PILS

+6.2 p.p. PENETRATIE

Het maandblad voor superma

NUMMER 6 | JUNI 2019 | JAARGANG 75