Logistiek 05 2018

16

HELLOFRESH IN NIEUW DC Meer ruimte voor innovatie

28

ZONNEPANELEN OP HET DAK Wie proямБteert het meest?

48

WIL VERSTEIJNEN Het liefst alles in eigen hand

HET MAGAZINE VOOR LOGISTIEK NEDERLAND

E-FULFILMENT IN NEDERLAND OVERZICHT 2018

DE SPELERS DE UITDAGINGEN

AUGUSTUS 2018

NR05

JAARGANG 13

1931 Congrescentrum, Den Bosch Woensdag 3 oktober 2018

DE IMPACT VAN MATERIAL HANDLING SYSTEMEN OP HET WAREHOUSE Futuristische shuttlesystemen, vernieuwde pocketsorters, autonome trucks en Autostore. Het aantal oplossingen om met minder mensen in het magazijn een vaak grotere output te realiseren neemt sterkt toe. Maar dat gaat meestal niet zonder de nodige aanpassingen; voor processen en mensen die er werken, tot aan de bestaande faciliteiten, het gebouw en de voorzieningen die er zijn. Kiezen voor automatisering is ĂŠĂŠn, de vervolgvraag hoe dan? Wat past in de huidige werkomgeving? Is nieuwbouw nodig of een ingrijpende verbouwing?

Tijdens deze Material Handling Dag zetten we diverse oplossingen naast elkaar en laten we zien welke consequenties bepaalde keuzes hebben. Ontdek welke mogelijkheden van geautomatiseerd material handling nu populair zijn en wat bedrijven hebben gedaan om van deze investering een succes te maken.

SCHRIJF U IN! WWW.MATERIALHANDLINGDAG.NL PARTNERS:

SPONSOREN:

IS GRAT VEN I J ROEP R H C INS RE DOELG PRIM

AI

Logistiek

3

AUGUSTUS 20 18

ZEG HET MAAR...

COLOFON Logistiek Uitgave van Vakmedianet Hanzestraat 1, 7006 RH Doetinchem Tel.: 088-58 40 700 Fax.: 088-58 40 900 www.vakmedianet.nl Redactie redactie.logistiek@vakmedianet.nl Heres Stad (hoofdredacteur) Bas Dijkhuizen, Annemiek Jorritsma, Peter de Weerd Ferdi den Bakker (freelance) Henk Stam (eindredactie) Artdirection & vormgeving colorscan bv, www.colorscan.nl

Uitgever Geert van den Bosch Advertenties Jeroen Reesink Key Accountmanager Desk 088-5840695 jeroenreessink@vakmedianet.nl

14

PAUL DE KROM - VOORZITTER NDL

Marketing en Events Hilde Wikkerink hildewikkerink@vakmedianet.nl

‘RUIMTE OM UIT TE BREIDEN 16 NAAR MEER RECEPTEN’

Klantenservice Postbus 31, 2370 AA Roelofarendsveen klantenservice@vakmedianet.nl Tel.: 088-58 40 888 Adreswijzigingen adreswijziging@vakmedianet.nl

Abonnementen

Oplage

Prijzen

Copyright

Leveringsvoorwaarden

Privacy

Druk

‘VAN ZEVENTIG ‘LANDINGEN’ NAAR TWEEHONDERD PER JAAR IN 2020’

Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via www.logistiek.nl/abonneren of telefonisch bij onze klantenservice. Abonnemen-ten lopen automatisch door, tenzij uiterlijk drie maanden voor de vervaldatum bij onze Klantenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement kunt u contact opnemen met onze Klantenservice.

Door onafhankelijk accountant gecontroleerde oplage. Zie voor een accountantsverklaring van Grant Thornton www.vakmedianet.nl Jaarabonnement Nederland € 353,00 (excl. 6% btw) bij automatische incasso of elektronische facturatie. Kijk voor voordelige introductietarieven op www.logistiek.nl/abonneren. Jaarabonnement buitenland op aanvraag.

Het is niet toegestaan om, zonder voorafgaande toestemming van Logistiek, door Logistiek gepubliceerde artikelen, onderzoeken of gedeelten daarvan over te nemen, te (doen) publiceren of anderszins openbaar te maken of te verveelvoudigen.

Op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van Vakmedianet zijn van toepassing de algemene voorwaarden die zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel. De algemene voorwaarden zijn in te zien op www.vakmedianet.nl Vakmedianet, waarvan Logistiek onderdeel is, legt klantgegevens vast voor de uitvoering van de (abonnements)overeenkomst, of wanneer je in het kader van dienstverlening contact hebt met Vakmedianet.

De gegevens worden tevens gebruikt om je te informeren over producten en diensten van Vakmedianet en zorgvuldig geselecteerde derden. De adresgegevens kunnen daarnaast aan zorgvuldig geselecteerde derden ter beschikking worden gesteld voor het verstrekken van informatie of aanbiedingen. Ook als je dat niet expliciet hebt aangegeven kun je per e-mail over gelijksoortige producten en diensten van Vakmedianet worden geïnformeerd, tenzij je daartegen bezwaar maakt. Als je geen prijs stelt op informatie of aanbiedingen per mail of per post, dan kun je contact opnemen met ons via klantenservice@vakmedianet.nl Voor meer informatie verwijzen wij je naar het Privacystatement op www.vakmedianet.nl/privacy-cookie-statement.

Senefelder Misset B.V., Doetinchem ISSN: 0922-8675

OLAF VREEBURG - HELLOFRESH

is slimmer en dynamischer 24 ‘Ditdansysteem dat van Kiva’

EDWIN VAN DER HAM - MONTAPACKING

‘AANWAS VAN BOS IN EUROPA IS NOG ALTIJD GROTER DAN KAP’

42

INGRID FABER - POOLING PARTNERS

44

‘HET MOET OOK IN DE ZORG STEEDS GOEDKOPER EN SLIMMER’

TONY WEBSTER - MEDIQ

‘DEELNEMEN AAN BESTAANDE NET- 48 WERKEN HEB IK NOOIT ZIEN ZITTEN’ WIL VERSTEIJNEN - GVT GROUP OF LOGISTICS

PROCESSEN ZIJN MODULAIR 56 ‘LOGISTIEKE GEBOUWEN MOETEN DAT OOK ZIJN’ RENÉ GEUJEN - NEXT LEVEL

4

Logistiek

AUG UST US 20 1 8

IN DIT NUMMER

32

48

WIL VERSTEIJNEN GAAT VOOR EIGEN NETWERK

Iedereen probeert een graantje mee te pikken van de snel groeiende e-fulfilmentmarkt. Op de website van Logistiek staat een overzicht van de dienstverleners die er toe doen.

FOTO

bouwen

30

De leverancier van maaltijdboxen heeft een nieuw dc, dat dedicated wordt gerund door Leen Menken. “We doen hier niet aan voorraad, wel aan sequence productie.”

DIT ZIJN DE SPELERS IN DE E-FULFILMENTMARKT

RUBRIEKEN Lidl zet in Oosterhout 08 volgende stap in duurzaam 36

12

16

HELLOFRESH KAN WEER VERDER GROEIEN

UPDATE XPO bouwt in de

UK geavanceerde proeftuin INFOGRAPHIC Niets kan de

onstuimige groei in logistiek vastgoed afremmen

LOGISTIEK LIVE Kom kijken

bij bol.com in Waalwijk

37

COLUMN “Europa gaat harder optreden”, zegt Marsha Vallenduuk

38

UPDATE De Bijenkorf gaat

in Tilburg zelf e-fulfilment oppakken

Distributie houdt Versteijnen graag in eigen hand, in tegenstelling tot multimodaal transport. “Samenwerkingsverbanden hebben het moeilijk met veel wisselingen.”

Logistiek

5

AUGUSTUS 20 18

EDITORIAL

EN VERDER

06

door Heres Stad Hoofdredacteur

CONGRES De klassieke supply

chain gaat plaatsmaken voor physical internet

10

FUTURISTISCH Rhenus toont hoe bijzonder het dc in Tliburg is

14

VOORZITTER Paul de Krom

20

CO₂-WET Nieuwe regels in de

maakt NDL weer ambitieus

EU om de uitstoot te beperken

22

LANDMACHT Vier LDV-ers wis-

24

ROBOTS Driehonderd robots wil Montapacking gaan ‘aannemen’

26

IT-PLATFORM In twee maanden

28

ZONNE-ENERGIE Vier grote dc’s

42

PALLETPOOL Ingrid Faber wil niet recyclen, maar hergebruiken

44

SHUTTLE Mediq bouwt nieuw dc rond een shuttlesysteem

51

FLEETMANAGEMENT GVT wil één oplossing voor alle trucks

52

BRANDSTOF Continental laat zien hoe het brandstofverbruik omlaag kan

54

SIERTEELT Horizontale samen-

56

VASTGOED René Geujen is terug

selen mensen uit met Defensie

had Van den Heerik het voor elkaar

laten zien wat mogelijk is

werking helpt de keten vooruit

in de logistiekvastgoedsector

Terwijl buiten de zomerse temperatuur zich standvastig op een hoog niveau wist te handhaven, zakte de Nederlandse logistieke sector onverwacht twee plaatsen op de zogenaamde Logistics Performance Index (LPI).

GEZAKT Dat is geen goed nieuws. Niemand hield rekening met een tegenvallende score op deze tweejaarlijkse internationale ladder van de Wereldbank.

Wat overheerst is de teleurstelling, omdat Nederland uit de top 5 is gestoten, en dat zowel Zweden, België, Oostenrijk als Japan daar wel in staan. Bovendien heeft Duitsland een lastig te overbruggen voorsprong gepakt. Van ons wordt nu bescheidenheid verwacht, maar daarnaast ook analyse en daadkracht. Vakantiegangers: verlaat het strand en verdedig uw land.

De eerste reacties uit de logistieke sector roepen op tot kalmte. Om te beginnen zijn de onderlinge verschillen flinterdun. Een onderzoek als dit kent een foutmarge. Dat pakt nu waarschijnlijk wat ongunstig uit voor Nederland; het zij zo. Nederland zou verder ten opzichte van bijvoorbeeld Duitsland veel meer te vrezen hebben van de aanstaande Brexit; dat is helaas een gegeven.

De Nederlandse douane heeft te kampen gehad met ICT-problemen; daar wordt aan gewerkt. Verder is het onrustig rond Schiphol, waar met name het luchtvrachtverkeer onder lijdt; komt goed, geen reden voor paniek.

Maar er is wel iets meer aan de hand. Waarom slaagt Nederland – ondanks alle bejubelde inspanning op kennis- en innovatiegebied en ons zorgvuldig opgebouwde imago in het buitenland – er niet in om uit de kopgroep te demarreren? Komt het eigenlijk wel goed met de meermaals uitgesproken ambitie om in 2020 als Topsector internationaal aan de top te staan? Nummer één zal het wel niet meer worden. Maar nummer zes is veel te flets, te meer omdat over de periode 2012-2018 Nederland wel door de Wereldbank op een verdienstelijke tweede plek wordt geplaatst. Een tweede of desnoods derde plek moet kunnen over twee jaar, zeker wanneer duurzaamheid zwaarder gaat meetellen, naast de zes LPI-criteria, die vooral gaan over douaneafhandeling, infrastructuur, kwaliteit en tijdigheid van het logistieke proces. Nederland heeft een voortrekkersrol op dit punt, zo zeggen we tegen onszelf en tegen wie het maar wil horen.

Het valt niet mee om ambitie te koppelen aan harde cijfers, dat blijkt maar weer eens. Objectief vaststellen hoe landen presteren op logistiek gebied zou niet simpelweg afhankelijk moeten zijn van een tweejaarlijks rapport. Dat voelt niet goed. De collectieve uitdaging die er nu ligt, is om vanuit meerdere bronnen aannemelijk te maken, dat de sector er wel degelijk er in slaagt om vooruitgang te boeken. Want dat is - wat de LPI -score ook moge zijn - toch echt het geval.

6

Logistiek

AUG UST US 20 1 8

PRAKTIJK TEKST PETER DE WEERD

PHYSICAL INTERNET VOOR LOGISTIEKE SECTOR IS EEN KWESTIE VAN TIJD Physical Internet. De vraag is niet of dit logistieke fenomeen er komt, maar wanneer. Maar bovenal hoe? De tijd van theorie naar praktijk komt rap dichterbij. Bedrijven moeten zich gaan afvragen welke rol zij straks willen spelen in de keten.

O

pen en verbonden logistieke netwerken worden de standaard. De naam van de nieuwe methodiek? Physical Internet (PI). PI moet een alternatief bieden voor de klassieke supply chain. Richtdatum?

2030.

De weg er naar toe is nog lang en bochtig, maar is ook aanbeland op een belangrijk kruispunt. Zo bleek tijdens het vijfde Internationale Physical Internet Congres in Groningen in juni. Zo’n 300 vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven waren op initiatief van Rijksuniversiteit Groningen bij elkaar om de realisatie van PI te versnellen. Want dat PI er komt, daarover zijn de experts het wel met elkaar eens. PI is namelijk de ultieme oplossing om tot een duurzame en efficiënte logistiek te komen, is het algemene oordeel van de experts. Bijvoorbeeld op het gebied van e-commerce, stelde Kees Jan Roodbergen, hoogleraar logistiek aan de Rijksuniversiteit Groningen tijdens zijn presentatie over PI in relatie tot e-commerce. Physical Internet maakt het mogelijk om de benodigde flexibiliteit van vroeger en de gevraagde, hoge kwaliteit en lage prijzen van nu te combineren.

STAPPEN NAAR REALITEIT De grote vraag is hoe PI realiteit moet worden en in welke vorm precies? Het doel van het congres was dan ook op die vraag meer concrete antwoorden te vinden. Welke stappen moeten de komende vijf jaar worden gezet om Physical Internet te realiseren?

Panklare antwoorden zijn er niet. Ideeën en mogelijke plannen wel. Chuanweng Dong van de Zweedse Universiteit Chalmers presen-

teerde zijn ‘eenvoudige PI-model’ om tot die eerste praktijkstap te komen.

Dong heeft een distributiemiddel bedacht waarmee PI-deelnemers de tijd en kosten kunnen afwegen voor hun zending via Physical Internet. “5 routes/structuren met alle een andere leadtime en kostenplaatje. Er is dus

VOORDELEN PHYSICAL INTERNET Verladers: betere connectie van interne en externe netwerken, meer efficiency, minder benodigde materialen.

Transporteurs: meer flexibiliteit, adhoc inzet transportcapaciteit.

Hubs/terminals/havens: tactisch plannen volgende schakel in de keten.

Ldv’er: Meer flexibiliteit in planning en executie, belangrijk contactpunt .

keuze”, zo hield hij de toehoorders in Groningen voor.

Keuzes moeten bedrijven nu ook al maken, stelt Iris Vis, een van de hoogleraren die zich actief bezighoudt met onderzoek naar dit jongste fenomeen in opkomst: “We zitten nu op een omslagpunt van theorie naar praktijk.

Natuurlijk krijgen we altijd de vraag vanuit het bedrijfsleven: ’wat betekent PI voor mijn businesscase’? Maar waar het om gaat, is welke rol je straks wilt spelen in de keten. Die vraag moeten bedrijven zich stellen.”

2030 ALS PUNT AAN DE HORIZON Hoewel goed voorbereid zijn belangrijk is, heeft Physical Internet nog een lange weg te gaan, zo bleek uit de presentatie van Andreas Nettsträter van Fraunhofer. Hij is namens het Duitse instituut betrokken bij het Europese samenwerkingsverband Alice, dat PI op de kaart moet zetten via het Sense-project. Er moet nog veel onderzoek worden gedaan, onder meer naar de transportmiddelen die worden ingezet, hubs, containers, planningssystemen, veiligheid, privacy en juridische zaken. PI is dan ook nog ver weg en zeker geen uitgemaakte zaak. Alles is nog open.

DENK MEE Oorspronkelijk was 2050 de planning. Die stip op de horizon is inmiddels teruggezet naar 2030. Met de hulp van het bedrijfsleven hopen de wetenschappers dit streven te realiseren en misschien nog wel eerder. Denk mee, was dan ook de boodschap van Alice aan de bedrijven. Waarom? Omdat de voordelen groot kunnen zijn; voor iedere speler.

$$! # % !! # $ % ! # ! ! "#$! % % !! !$ # ! # $$! !$ # # "# & ! " #& ! # ! $# & ! ' ! ! # % ! # ! ! # " " ! % ! "# !# % ! "# ( % !# # ! ! !"#

8

Logistiek

FOTO TEKST HERES STAD

02

MEEST DUURZAME DC VAN LIDL

In één van de warmste zomers ooit gaat de bouw van het Lidl dc in Oosterhout onverminderd door. Oktober 2017 ging de eerste paal de grond in. De oplevering is dit najaar. Dan heeft Lidl opnieuw een stap gezet in duurzaam bouwen met een BREEAM-NL score van 95,3 procent. Beter dan Heerenveen en Waddinxveen.

01

GROOT IN OMVANG

Het nieuwe dc is één van de grootste panden van de supermarktorganisatie. Dit zijn de cijfers: kavel: 157.300 vierkante meter bebouwd: 54.000 vierkante meter bruto vloeroppervlak: 82.000 vierkante meter hoogte 15,5 meter met grote kolomvrije ruimtes kosten: 80 miljoen euro

AUG UST US 20 1 8

9

AUGUSTUS 20 18

LIDL BOUWT VOLLEDIG ENERGIENEUTRAAL IN OOSTERHOUT

DOORPLOETEREN IN MOORDENDE HITTE 04

WINDMOLEN 03 EIGEN OP HET TERREIN Lidl krijgt een eigen windmolen op Park 15 in Oosterhout waar in totaal vier windmolens komen te staan.

Bouwbedrijf Van der Ven kreeg de opdracht om daartoe de fundering aan te leggen - dat is nieuw. Duurzame materialen en weinig afval is de opdracht. aan de bouwers.

ENERGIENEUTRAAL

Meer energie opwekken dan verbruiken is de doelstelling. De calculatie laat zien dat het dc jaarlijks 4,79 GWh nodig heeft voor koeling, verwarming en elektriciteit.

De zonnepanelen en windmolen leveren 5,85 GWh per jaar op..

05

BINNEN EN BUITEN

Of de jonge boomaanplant het gaat redden na de extreme droogte is de vraag. Zowel binnen als buiten het dc zijn tal van voorzieningen getroffen.

Belangrijk aspect is de koppeling tussen warenkoeling en conditionering van de andere ruimtes in het pand.

FOTO: KOOS GROENEWOLD

Logistiek

10

Logistiek

AUG UST US 20 1 8

PRAKTIJK

FOTO: BERT JANSEN

TEKST BAS DIJKHUIZEN

FUTURISTISCH EN EXTREEM DUURZAAM Het wordt beschouwd als het meest duurzame distributiecentrum van Europa; het ‘NewLogic III’-dc in Tilburg, waar Rhenus de healthcare logistiek activiteiten in onderbrengt. Een inkijkje in het gasloze dc met de hoogste haalbare BREEAM-score.

Rhenus Logistics laat in The Tube onder andere een AutoStore-systeem van Swisslog installeren.

Dankzij dit compacte opslag- en orderpicksysteem kon worden volstaan met 25 procent minder ruimte.

V

eel is er al gezegd en geschreven over het duurzaamste distributiecentrum van Europa, dat logistiekvastgoedontwikkelaar DokVast realiseert in Tilburg voor Rhenus. Recent konden 200 genodigden op uitnodiging van Heembouw - de bouwer van het pand - en led-verlichtingleverancier Trilux zich vergapen aan dit futuristische dc, dat vanwege zijn ellips-vorm in de volksmond inmiddels The Tube wordt genoemd.

De bouwkundige oplevering van het energieneutrale dc was begin juli. Huurder Rhenus kon vervolgens zijn intrek gaan nemen. Sinds de start van de bouw van het New Logic III is er vooral veel aandacht voor het extreem duurzame karakter van het futuristische object, dat verrijst op een herontwikkelingslocatie (brownfield, red.) op bedrijventerrein Het Laar in logistieke hotspot nummer 2 Tilburg.

MEGA-MEZZANINE VLOER De omvang van het dc, dat pal aan de A58 ligt, is met een oppervlakte van circa 60.400 vierkante meter van XXL-niveau. Circa 40.000 vierkante meter bestaat uit magazijnvloer, 4.400 vierkante meter uit kantoor en 16.000 vierkante meter (!) uit mezzaninevloer voor VAL-activiteiten. Deze tussenvloer is uit te breiden met nog eens 15.000 vierkante meter voor VAL-activiteiten.

Het pand is zeer flexibel in te delen en te compartimenteren, en laat een hoge vloerbelasting toe. Het dc is voorzien van 45 dockdeuren.

Logistiek

11

AUGUSTUS 20 18

“MET HET OPLEVERCERTFICAAT WILLEN WE OOK DE HOOGSTE BREEAM-SCORE BEHALEN” GEEN ANONIEME BLOKKENDOOS Het hoge duurzaamheidsniveau van The Tube past volgens Jos Kagenaar bij de ambities van Rhenus. “We hebben vorig jaar op het dak van ons dc in Son 15.000 zonnepanelen laten leggen, wat zorgt voor een capaciteit van 4 miljoen Kilowattuur (kWh). Daardoor zijn we in één klap CO2-neutraal. Vooral uit de hoek van hightech en medical devices is er een duurzaamheidsvraag. Achter dit pand ligt een goede businesscase. We besparen met dit dc straks veel energie, en daar investeren we veel geld in, maar dat betekent dat als dit dc straks over 15 of 20 jaar weer op de markt komt, nog altijd veel meer waarde vertegenwoordigt dan een anonieme blokkendoos.”

Indrukwekkende cijfers, maar wat gaat Rhenus Contract Logistics concreet doen als het pand naar verwachting in november operationeel is? “Kortweg komt het er op neer dat we over enkele maanden vanuit dit distributiecentrum medische producten als implantaten, hartkleppen, kunsthuid en kunstaderen en hightech medische apparatuur verzenden naar ziekenhuizen wereldwijd. We houden ons hier dus bezig met de complexe kant van de contractlogistiek”, zegt Jos Kagenaar, senior business development executive bij Rhenus Contract Logistics.

AUTOSTORE MET 21.000 BAKKEN Belangrijk onderdeel van de operatie is een Autostoresysteem dat wordt geïnstalleerd door Swisslog. De eerste contouren van het raamwerk van dit goods-to-man orderpicksysteem zijn inmiddels zichtbaar. De grid van deze Autostore-installatie bestaat uit 2.600 vakken (lees: posities), een stapelhoogte tot 8 meter hoog en een volume van bijna 21.000 bakken. Over de grid rijden straks 18 robots, en er zijn vijf orderpickstations voorzien, twee voor de input van het systeem en drie voor de output.

“In deze Autostore komen lichtgewicht producten, omdat de bakken een maximaal gewicht van 30 kilo kunnen dragen. Het voordeel van dit systeem is dat het zorgt voor een reductie in omvang van 25 procent op de werkvloer in vergelijking met traditionele pick-oplossingen.

Doordat het hier gaat om een goods-to-man oplossing,

kan Rhenus er straks producten in stoppen van meerdere klanten”, zegt Job Kuijpers, commercieel manager bij Heembouw.

BREEAM OUTSTANDING Volgens Kuijpers zijn er bij de bouw zoveel duurzaamheidsmaatregelen genomen, dat het pand met een BREEAM-Outstanding ontwerpcertificaat nu de status heeft van ‘het meest duurzame dc van Europa’. Die status heeft het pand gekregen door een keur aan installaties zoals zonnepanelen die op het dak van 30.000 vierkante meter komen te liggen, automatisch dimmende led-verlichting, drievoudig isolatieglas, extra isolatie van de daken, een warmtepomp en E-ketels. “Voor het ontwerp hebben we een BREEAM-score gerealiseerd van 98,48.

Daarmee hebben we de allerhoogste score behaald, goed voor vijf sterren en een BREEAM-ontwerpcertificaat ontvangen met een puntenscore die ruim boven de 85 procent ligt, wat minimaal nodig is om een Outstanding-score te behalen.”

Als het BREEAM-oplevercertificaat dezelfde duurzaamheidsscore heeft, dan streeft het Rhenus-dc in Tilburg het The Edge kantoorgebouw in Amsterdam voorbij, dat op dit moment de allerhoogste BREEAM–score heeft en daarmee ‘het meest duurzame gebouw van Nederland is.

Kuijpers zegt hierover: “Dat is mogelijk, maar hiervoor is wel een administratieve onderbouwing noodzakelijk.

Uiteindelijk kan dit dc met een verschil van 0,08 punten net iets duurzamer worden dan The Edge.”

In het dc zitten ruim 1.000 sensoren die volgens het Internet of Things-concept geïnstalleerd zijn door Docc Control. Deze sensoren meten bijna alles: van het waterverbruik op het toilet, het liftgebruik, tot het aantal keren dat een dockdeur open- en dichtgaat. Dit zorgt ervoor dat onderhoud aan deze systemen voorspeld en ingepland kan worden. Via een app zijn alle gegevens uit te lezen.

12

Logistiek

AUG UST US 20 1 8

UPDATE

TEKST PETER DE WEERD

BLOKKER SLUIT E-COMMERCE DC Blokker sluit volgend jaar zijn e-commerce distributiecentrum in Gouda. De e-fulfilmentactiviteiten worden voortgezet in het dc in Geldermalsen. De sluiting volgt op de in maart aangekondigde koerswijziging van Blokker om in te zetten op omnichannel. Ook neemt Blokker afscheid van drie directieleden. Supply chain directeur Koen van Doorn vertrekt bij het concern.

AMAZON START EIGEN LAST MILE-BEDRIJF FedEx, UPS en DHL opgelet: Amazon start zijn eigen last mile-bezorgservice. Amazon lanceerde begin juli zijn nieuwe Delivery Service Partner programma. Het programma moet nieuwe netwerken en tienduizenden bezorgers opleveren. Het delivery program moet een efficiënt antwoord zijn op de aanhoudende pakketgroei. Amazon vervoerde vorig jaar 5 miljard pakketten. Het initiatief is een volgende stap voor Amazon op weg naar een eigen bezorgdienst, die begin dit jaar al werd aangekondigd. Hiermee wil Amazon zijn afhankelijkheid van dienstverleners als UPS en FedEx elimineren. Of en wanneer Europa volgt, is nog onbekend.

STARSHIP WIL MET MILJOENENINJECTIE EUROPA VEROVEREN Robotproducent Starship krijgt miljoenen en een nieuwe CEO. De robotmaker heeft 25 miljoen dollar extra opgehaald. Lex Bayer van Airbnb is benoemd tot chief executive officer. Door de extra financiering komt de totale financiële injectie uit op ruim 42 miljoen dollar. Met het nieuwe geld rolt Starship zijn aanbod autonome voertuigen verder uit. De robotmaker heeft volgens eigen zeggen 160.000 kilometer afgelegd met zijn voertuigen in 20 landen in 100 steden. De voertuigen van Starship zijn onder meer actief in Amsterdam en Londen. Zo testte pizzamaker Domino’s het voertuig vorig jaar voor het bezorgen van pizza’s.

BEZORGING BOODSCHAPPEN WINT AAN POPULARITEIT Online boodschappen blijft voor een klein groep een interessante optie.

De online kopers hebben een sterke voorkeur voor thuisbezorging boven afhaalpunten. De investeringen in afhaalpunten hebben niet voor groei gezorgd. Het marktaandeel van afhalen daalde vorig jaar met 9 procent, bezorgen groeide 57 procent. Dat blijkt uit het Formulerapport – E-commerce in fmcg van GfK. GfK heeft 55.000 consumenten ondervraagd.

HET MEEST GEAVANCEERDE DC TER WERELD Nestlé en XPO Logistics realiseren volgens eigen zeggen het meest geavanceerde distributiecentrum ter wereld. Het dc wordt gebouwd in het Britse Leicestershire en zal door Swisslog worden uitgerust met de nieuwste geavanceerde sorteersystemen en robots in combinatie met de modernste magazijnautomatiseringstechnieken. XPO beschouwt het pand als proeftuin waar samen met material handling specialist Swisslog volop geëxperimenteerd zal worden met robots die orders samenstellen en deze ook palletiseren. Daarnaast wordt ook gebruikgemaakt van drones die voorraden inventariseren, artificiële intelligentie en algoritmetechnologie om de personeelsbehoeftes en het voorraadbeheer beter te kunnen plannen. Het distributiecentrum voor Kitkat, Maggi en Nescafé wordt 60.000 vierkante meter groot en moet in 2020 operationeel zijn.

Logistiek

13

AUGUSTUS 20 18

“Het werkt als een moderne taxi.” Linde lanceert een app die de inzet van materieel moet verbeteren. Snel de juiste truck en persoon op de juiste plek, is het idee.

MOONEN PACKAGING IN ZWEEDSE HANDEN Het Nederlandse verpakkingsbedrijf Moonen Packaging komt in Zweedse handen. De Zweedse zakelijk dienstverlener OptiGroup is de nieuwe eigenaar van het bedrijf uit Weert.

Moonen Packaging levert verpakkingen in heel de Benelux en had vorig jaar een omzet van circa 51 miljoen euro. Het familiebedrijf laat weten dat de banen van zijn tachtig medewerkers behouden blijven. De onderneming verwacht onder Zweedse vleugels verder te kunnen groeien op het gebied van duurzame verpakkingen.

“Alles uitbesteden, behalve als je er zelf extreem goed in bent,.” Lees de hele blog van Kees Jan Roodbergen op Logistiek.nl

OMRON BUNDELT KRACHTEN VOOR COBOTS VAN DE TOEKOMST Robotproducent Omron heeft een alliantie gesloten met Techman Robot op het gebied van collaborative robots. Omron vergroot hiermee zijn wereldwijde robotkracht. Omron maakt en verkoopt wereldwijd agv-achtige systemen.

Techman is gespecialiseerd in armrobots die samen kunnen werken met mensen. Omron en Techman gaan samenwerken bij de ontwikkeling van de volgende generatie cobots.

NIEUWE TECHNOLOGIE: NEDERLANDSE BEDRIJVEN PASSIEF Nederland loopt niet voorop als het gaat om implementeren van nieuwe technologieën.

Dat blijkt uit onderzoek van TomTom Telematics Het bedrijf deed onderzoek onder 1.400 bedrijfsmanagers in het midden en hoger management in zeven landen in Europa, waaronder Nederland. 200 managers hebben de online vragenlijst ingevuld. Nederland bezet met een percentage van 40% en 42% de op één na laatste plek als het gaat om het adopteren van nieuwe technologieën en leiderschap op het gebied van innovaties. Alleen het Verenigd Koninkrijk scoort lager. Franse managers menen juist wel ‘early adapters ’te zijn van nieuwe technologieën. 86% beantwoordt die vraag positief.

Bijna drie kwart (73%) van alle respondenten ziet het belang in van technologie voor het werven, behouden en motiveren van hun medewerkers. Andere redenen om te investeren in technologie zijn: verhogen van de productiviteit (19%), verhogen van de verkoop (18%), verbeteren van de klantenservice (13%) en verlagen van bedrijfskosten (12%). Bijna de helft van de bedrijven (46%) geeft aan moeite te hebben met het vinden van betrouwbaar advies om nieuwe technologie te introduceren. Gebrek aan relevante informatie van aanbieders is hiervoor de belangrijkste reden, aldus 22% van de ondervraagden. Andere oorzaken zijn: het gebrek aan kennis binnen de organisatie (24%) en kosten (40%).

14

Logistiek

MET PAUL DE KROM (55) PAUL DE KROM IS DE NIEUWE BESTUURSVOORZITTER VAN NDL/HIDC Werkervaring Acht jaar Tweede Kamerlid voor de VVD. Was staatssecretaris in Kabinet Rutte 1 en werkte bij Shell. Nu is hij CEO van TNO

1

Logistiek Tijdens het vorige energieakkoord was De Krom voorzitter geweest van de tafel Mobiliteit. “De sector kent mooie bedrijven, competitieve ondernemers, er spelen interessante ontwikkelingen. Denk aan digitalisering.”

2

AUG UST US 20 1 8

Logistiek

15

AUGUSTUS 20 18

INTERVIEW TEKST PETER DE WEERD

NIEUWE VOORZITTER DE KROM WIL NDL FORS LATEN GROEIEN Aan ambitie geen gebrek bij Nederland Distributieland (NDL/HIDC).

De Nederlandse promotie-organisatie wil haar portefeuille flink laten groeien. Paul de Krom moet als nieuwe bestuursvoorzitter voor die groei zorgen. Zijn enthousiasme is groot. De ambitie is nog groter.

N

a zes jaar Carel Paauwe heeft Paul de Krom de voorzittershamer van het bestuur overgenomen. Paauwe maakt plaats in een periode dat de organisatie er volgens eigen zeggen ‘goed voor staat.’

Op de lauweren rusten kan de nieuwe voorzitter allerminst. Er zijn flinke, ambitieuze doelen gesteld.

Q WAAROM DEZE FUNCTIE AANVAARD? A “Allereerst omdat ik het een enorm belangrijke en inspirerende sector vind. Het is een van de topsectoren. Als je naar de cijfers kijkt; transport en logistiek is jaarlijks goed voor 62 miljard euro. Dat is zo’n 10 procent van het bruto binnenlands product. 820.000 banen zijn er mee gemoeid. Het gaat dus ergens over.

Als Tweede Kamerlid heb ik transportlogistiek en infrastructuur in mijn portefeuille gehad.

Dus een persoonlijke interesse. Daarnaast is TNO (De Krom is directeur van TNO, red.) ook actief in de logistieke sector. Er zijn allerlei aanknopingspunten, maar het belangrijkste is dat ik het een leuke en belangrijke sector vind waar ik graag aan wil bijdragen.”

Q WAT ZIJN DE AMBITIES? A “Mijn persoonlijke ambitie, het klinkt een

beetje pathetisch, maar is wel waar, is dat ik graag vanuit de maatschappelijke rol die ik ook vervul, graag een bijdrage wil leveren aan een gezonde transportsector en het behoud en de versterking van die positie in de internationale wereld. We staan hoog op die ranglijst en het is van belang voor Nederland, voor de bedrijven en de werkgelegenheid dat we die positie behouden en het liefst nog versterken.”

Q HOE DENKT U DAT TE KUNNEN DOEN ?

A “Laat ik het heel concreet maken. Wij als Nederland Distributieland doen per jaar zo’n zeventig tot tachtig ‘landingen’ per jaar. Dat zijn investeringen door buitenlandse bedrijven in Nederland door ze te koppelen aan Nederlandse bedrijven. In 2020 moet dat aantal landingen 200 zijn.”

Q HOE GAAT U DAT REALISEREN? A “Onze mensen (bij NDL werken zo’n tien mensen red.) werken er keihard aan. Wij doen een aantal zaken: denk aan trips organiseren naar het buitenland om Nederlandse bedrijven in contact te brengen met buitenlandse ondernemingen. Maar ook staan we op beurzen en geven we voorlichtingssessies. Daarnaast werken we nauw samen met de Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA) We doen er dus alles aan om Nederland als vestigingsland aantrekkelijk te presenteren. Dat doen we ook via de buitenland promotieboard van de Topsector.”

Q DIT DOET NDL TOCH AL? A “We gaan ook niet zo zeer andere dingen doen of oppakken, maar wel meer. Zo zijn er

extra beursbezoeken gepland en we zijn van plan om nieuwe netwerkcontacten te ontwikkelen, die ons in contact brengen met verladers die naar een Europese supply chain oplossing zoeken. Ook gaan we een pilot doen met search engine advertising voor onze website. Op die manier verwachten wij dat meer potentiële investeerders via onze website rechtstreeks met ons in contact komen. Ook is het business development team onlangs versterkt.”

Q WAAROM ZIJN MEER ‘LANDINGEN’ VAN GROOT BELANG? A “Als je mee wilt blijven doen aan de top moet je je groeiambities daar op afstemmen.

De extra landingen zijn ambitieus, maar zonder ambitie gaat het niet. Of de ambitie te groot is, moeten we zien. Maar ik vind het een goede ambitie.”

Q NEDERLAND HEEFT EEN TEKORT AAN BRUIKBARE LOCATIES VOOR WAREHOUSES EN AAN PERSONEEL. WAAROM DAN DE EXTRA INSPANNING IN NOG MEER BUITENLANDSE VERLADERS? A “Dat is nodig om die leidende rol te handhaven en te versterken. Groei heeft altijd te maken met beperkingen. Daar moet je je niet door laten leiden, maar oplossen. Het is zaak dat gemeenten, met name in de hoofdas Zuid-Holland, Brabant, Noord-Limburg, ruimte maken in de bestemmingsplannen om die groeiende behoefte aan warehousecapaciteit te kunnen accommoderen. Maar ook buiten deze hoofdas zie ik voldoende ruimte voor verdere groei.”

16

Logistiek

AUG UST US 20 1 8

WAREHOUSING TEKST BAS DIJKHUIZEN

HELLOFRESH: RUIMTE VOOR GROEI EN INNOVATIE HelloFresh opende vlak voor het zomerreces een nieuw distributiecentrum in Bleiswijk. Het logistieke proces - dat al jaren voor een groot deel is uitbesteed aan Leen Menken - veranderde de maaltijdboxleverancier niet drastisch, maar er is in dit dc volgens Olaf Vreeburg, hoofd operatie en supply chain van HelloFresh, wel veel meer ruimte voor verdere groei, innovatie en personalisatie van de maaltijdboxen.

Z

es jaar geleden begon het van origine Duitse HelloFresh in Nederland met de bezorging van maaltijdboxen.

Sindsdien veranderde de maaltijdenboxdistributeur vier keer van magazijnlocatie. De oprichters begonnen in eerste instantie in 2012 geïmproviseerd vanuit een woonhuis in Amsterdam met het samenstellen van de boxen, evenals de uitlevering. Het concept waarbij klanten wekelijks uit twaalf recepten hun maaltijdbox kunnen samenstellen, groeide dusdanig hard - met 20 procent van week op week - stelde HelloFresh CEO Benelux Maartje Frederiks voorafgaand aan de opening van het nieuwe dc - dat al snel werd uitgeweken naar een magazijn op het Food Center in Amsterdam.

Toen dat eveneens te krap werd, besloten Frederiks en Olaf Vreeburg om in zee te gaan met logistiek dienstverlener Leen Menken. Die bracht de warehouse-operatie van HelloFresh eerst onder in de eigen multi-client locatie in Zoetermeer. Ook daar was al snel de rek uit,

waarop werd uitgeweken naar een magazijn in Den Haag. Deze operatie kon de maaltijdboxleverancier zelfstandig runnen met wederom de trouwe partner Leen Menken. De vierde - en volgens Vreeburg laatste - verhuizing is naar Bleiswijk, waar HelloFresh door logistiek vastgoed ontwikkelaar Borghese Logistics op bedrijventerrein Prisma een volledig nieuw duurzaam distributiecentrum (BREEAM Excellent-gecertificeerd) van 21.000 vierkante meter liet realiseren. Dat telt, zo stelde Rutger-Jan van Broekhoven van Borghese tijdens de rondleiding, veel mogelijkheden voor een verdere uitbreiding in de toekomst.

NUL VOORRAAD Toch is het opmerkelijk dat op deze donderdag in juli het distributiecentrum opvallend leeg is, en dat er verdacht weinig menselijke activiteit te bespeuren valt. Vreeburg heeft hier een logische verklaring voor: “We bezorgen niet op een donderdag. Woensdag is onze laatste bezorgdag. Vrijdagmiddag en -avond beginnen

we met het inpakken van de boxen die we op zaterdag uitleveren.”

Een andere reden voor deze stilte voor de storm, is het feit dat HelloFresh volgens Vreeburg ‘nul voorraad’ aanhoudt. “We garanderen een volledig gesloten koelketen. Vanaf het moment dat bijvoorbeeld door een toeleverancier van ons een vis wordt gevangen in de Noordzee tot het moment van aflevering bij de klant, is de temperatuur constant onder de 4 graden Celsius geweest. De koudeketen wordt niet onderbroken. ‘Fresh’ blijft op die manier gewaarborgd. Met andere woorden: als een klant op woensdagmorgen een box krijgt afgeleverd, dan wordt deze op dinsdagavond pas ingepakt.”

DRIE TEMPERATUURZONES Bij het sober ingerichte magazijn, dat beschikt over drie temperatuurzones (een ambient ruimte tot 20 graden Celsius kamertemperatuur, de centrale hal met een koelzone van 3,7 graden Celsius en een vriescel met een

Logistiek

17

AUGUSTUS 20 18

vriestemperatuur van -19 graden Celsius) is een centrale rol weggelegd voor een conveyorsysteem met een lengte van 650 meter met daarnaast doorrolstellingen. “Het proces is grotendeels hetzelfde als voorheen in Den Haag. Het proces is opgedeeld in twee delen: kitting (verpakken van de boxen, red,) en consolidatie. Tijdens de verpakken worden de recepten klaargemaakt door de benodigde ingrediënten in een box te stoppen. Voor elk recept maken we vier verschillende ‘kits’: voor één, twee, drie en vier personen. Daarna worden ze in een krat gezet, en via de conveyor komen ze op de consolidatieafdeling terecht. Per klant worden de bestelde recepten vervolgens in een verzenddoos gestopt.”

SEQUENCE PRODUCTIE Opmerkelijk is dat er na het consolidatieproces geen sorteerslag meer hoeft te worden gemaakt van de verzenddozen, die op blokpallets worden opgestapeld. Vreeburg legt uit: “Omdat we drie dagen van te voren al weten wat de

klant heeft besteld, kunnen we ook vroegtijdig de afleverroutes inplannen en dus ook de volgorde bepalen waarin de orders in het productie- en consolidatieproces moeten worden klaargemaakt.” Deze aanpak noemt de supply chain manager van HelloFresh sequence productie, een bekend fenomeen dat ook veelvuldig wordt toegepast in de automotive industrie. “Dat zorgt ervoor dat we in een razend tempo op de tien transporthubs de bestelbussen kunnen laden. De tijd die we in het dc wat extra investeren bij het inpakproces, winnen we eenvoudig terug bij de uiteindelijke distributie.”

APARTE LAADPIER BESTELBUSSEN Het gros van de verzenddozen wordt door transporteur Lelieveld naar de hubs van HelloFresh in de Benelux gedistribueerd, waarna bestelbusjes zorgen voor de uiteindelijke distributie van de maaltijdboxen bij de klant. 20 procent van de maaltijdboxen die geproduceerd worden in het dc in Bleiswijk, wor-

In het nieuwe distributiecentrum van HelloFresh is de verwerking van de maaltijdboxen in twee stappen opgedeeld: het verpakken van de ingrediënten en het consolideren, waarbij per klant de verzamelde recepten in een verzenddoos worden gestopt.

1,9

MILJOEN

HelloFresh had wereldwijd in het eerste kwartaal van dit jaar ruim 61 procent meer klanten dan een jaar eerder. Zij waren samen goed voor 6,6 miljoen bestellingen, wat de onderneming 295,6 miljoen euro opleverde. Daarmee steeg de omzet met 44 procent. Het operationeel verlies van het beursgenoteerde bedrijf liep met bijna 15 procent terug tot circa 28 miljoen euro.

18

Logistiek

Olaf Vreeburg: “Dit nieuwe dc geeft ons meer ruimte voor groei en innovatie.”

‘BINNENKORT STARTEN WE EEN ELEKTRISCHE PILOT MET STREETSCOOTER’ den direct in de actief gekoelde wit-groene bestelbusjes gestopt. “Hiervoor hebben we bij het dc een aparte laadpier laten bouwen met twintig docks. Hiervanuit leveren we rechtstreeks aan klanten in de regio Den Haag - met het Westland - en Rotterdam.”

VERDUBBELING VRIESCAPACITEIT Bij de start van de nieuwbouw van het dc en tijdens de feestelijke ingebruikname stelde HelloFresh diverse malen dat er nu meer ruimte is voor groei en innovatie. Vreeburg, eerder dit jaar ook finalist van de Logistiek Manager van het Jaar-verkiezing, legt uit: “Met innovatie bedoelen we dat we nu de mogelijkheid hebben om klanten een groter en uitgebreider assortiment aan te bieden, en we kunnen onze service nog beter personaliseren. We bieden nu wekelijks twaalf recepten aan, maar we hebben hier de ruimte om ons assortiment verder

Maaltijdboxen bestemd voor de regio Den Haag en Rotterdam worden vanaf een aparte laadpier rechtstreeks met HelloFresh-bestelbussen uitgeleverd.

uit te breiden naar meer recepten. Die uitbreiding hebben we nu al gedaan met het aanbieden van desserts en wijnen.”

Over de innovatieplannen en de investeringskosten in het dc wil de supply chain manager niet al te veel kwijt. “De vriescel is 700 vierkante meter groot en die gebruiken we op dit moment ondere andere voor de opslag van icepacks die we toevoegen aan ons transport, zodra het buiten warmer is dan 27 graden Celsius, en voor restanten vlees en vis. Deze cel is echter voorbereid op een toekomstige verdubbeling in omvang. We zijn niet per se een bedrijf dat leunt op vriesproducten, maar we kunnen deze cel gebruiken voor de levering van diepvriesproducten. Bovendien voldoen we aan alle eisen die gesteld worden aan voedselveiligheid. Aan voedselverwerking doen we niet, maar we voldoen met dit pand wel aan de eisen die hiervoor worden gesteld.”

Bij de bouw is alles uit de kast getrokken om het dc zo duurzaam mogelijk te maken. Dat resulteerde er uiteindelijk in, dat het pand is opgeleverd met het BREEAM Excellent-certificaat voor duurzaamheid. Het distributiecentrum is bijvoorbeeld uitgerust met energie-

LEEN MENKEN: “VINDEN GESCHIKT PERSONEEL IS EEN UITDAGING” In het nieuwe HelloFresh-dc zijn rond de 200 mensen werkzaam. Ze zijn in dienst van logistiek dienstverlener Leen Menken.

Directeur-eigenaar Leen Menken, die recent zijn bedrijf verkocht aan het

Belgische Bpost, stelde tijdens de opening van het dc dat zijn team de productie van de maaltijdboxen gelijk goed op gang heeft gebracht en dat bestellingen tot dusver op tijd zijn afgeleverd. Grote

uitdaging is volgens Menken het vinden van geschikt personeel. “We zijn hier aan het werk op momenten dat mensen vrij zijn of nog liggen te slapen.

En dat is – zeker in de huidige arbeidsmarkt – een

AUG UST US 20 1 8

uitdaging, want het blijft voor ons lastig om hiervoor voldoende gekwalificeerde medewerkers te vinden. Dit gebouw - in combinatie met de goede werksfeer zal ons daar zeker bij helpen.”

zuinige apparatuur, zoals zonnepanelen op het dak, led-verlichting met bewegingssensoren, direct gestookte HR-heaters, oplaadpunten voor elektrische auto’s en, niet onbelangrijk, 37 vogelhuisjes. Om een laag energieverbruik te realiseren is daarnaast de combinatie van een hoge isolatiewaarde met deels vloerverwarming toegepast. Ook wordt gebruikgemaakt van hernieuwbare energie.

Rutger-Jan van Broekhoven, die vanuit Borghese Logistics betrokken was bij de realisatie van het dc, stelt dat het BREEAM-certificaat uniek is voor dit pand. “Gekoelde panden zijn er wel meer, maar dat we hier zonnepanelen gebruiken om dit pand te koelen en tegelijk ook te voorzien van elektriciteit is uniek. Het past ook naadloos in het no waste traject van HelloFresh. De mensen van BREEAM verbaasden zich bijvoorbeeld dat er geen afvalstromen zichtbaar waren.”

TEST MET STREETSCOOTER Ook buiten de muren van het nieuwe dc is HelloFresh volgens Vreeburg volop bezig met het verduurzamen van het eigen wagenpark. “Binnenkort beginnen we een pilot met elektrisch vervoer. Hiervoor zijn we een samenwerking aangegaan met het bedrijf Streetscooter (onderdeel van Deutsche Post/DHL, red.) “Met een omvangrijk wagenpark als het onze hebben we een verantwoordelijkheid op het gebied van elektrificatie. De uitdaging daarbinnen is dat we gebruikmaken van actieve koeling in onze voertuigen en een grote actieradius nodig hebben, omdat we praktisch overal leveren.”

In eerste instantie vervangt HelloFresh begin volgend jaar bij stadsdistributie de huidige diesel bestelbusjes voor elektrische voertuigen.

“Daarnaast testen we nu zelf op redelijk grote schaal met elektrisch fietstransport. Zodat we niet overal met de auto hoeven te komen.”

20

Logistiek

AUG UST US 20 1 8

ACTUEEL TEKST ANNEMIEK JORRITSMA

NIEUWE EUROPESE CO2-WET VOOR TRUCKS WAT VERANDERT ER? De Europese Unie heeft nieuwe wet- en regelgeving bedacht om CO2-verbruik van zware voertuigen inzichtelijk en meetbaar te maken. Dit om de doelstelling te bereiken om in 2025 tot 15 procent minder CO2-uitstoot ten opzichte van 2019 te halen. In 2030 wordt die eis verder aangescherpt tot minstens 30 procent minder uitstoot. Wat houden de nieuwe EU-regels, die uit drie stappen bestaan, in? Wat betekent dat voor truckfabrikanten? En voor verladers en logistiek dienstverleners die investeren in wagenparken?

Z

ware vrachtwagens zijn verantwoordelijk voor 6 procent van de totale uitstoot van broeikasgassen. Reden voor de Europese Commissie om regels in het leven te roepen die dit moeten gaan tempen. Vanaf 2019 moeten daarom voor iedere zware truck het brandstofverbruik en de CO2-uitstoot worden opgegeven. Aan de hand van een speciaal ontwikkeld rekenprogramma, de zogenoemde Vehicle Energy Consumption Tool (VECTO), worden het brandstofverbruik en de CO2-uitstoot van de totale voertuigcombinatie gemeten en krijgt het een milieulabel mee.

VECTO Tot nu toe werd er bij trucks gewerkt met

Euronormen. Daar wordt afscheid van genomen. Vecto gaat verder: het is daarmee mogelijk om de uitstoot van CO2 die samenhangt met het brandstofverbruik, vast te stellen. Vecto meet verschillende parameters van het voertuig zoals aerodynamica, rolweerstand, voertuiggewicht, motorefficiency en het energieverbruik van extra apparatuur, zoals van compressoren voor koelmotoren of een luchtremsysteem. De metingen worden gedaan op basis van een gestandaardiseerde computersimulatie en houden geen rekening met de rijvaardigheid van de chauffeur of andere unieke rijomstandigheden. De waarden moeten daarom vooral worden gezien als richtlijn voor het vergelijken van relatieve verschillen tussen trucks.

TRANSPARANTIE Met Vecto denkt de EU een reĂŤle weergave van de uitstoot per voertuigcombinatie te krijgen. Voor verladers wordt het daarmee transparanter om duurzame keuzes te maken als het om het kiezen van transport gaat.

Voor logistiek dienstverleners die investeren in hun wagenpark, helpt het bij het maken van de juiste keuzes. De aangegeven waarden zorgen voor meer transparantie en ma-

DRIE STAPPEN De ontwikkeling van de nieuwe EU-wetgeving ter bestrijding van CO2-uitstoot bestaat uit drie stappen: 1. Certificering De eerste stap is per 1 januari 2019 van kracht. Dan moeten alle truckfabrikanten de waarden voor CO2-uitstoot en brandstofverbruik aan de hand van Vecto opgeven voor nieuw geproduceerde vrachtwagens.

2. Monitoren en rapportages Truckfabrikanten moeten de CO2-certificering rapporteren aan de EU, die dit gaan publiceren op een openbare website. Dit wordt zoals het er nu voorstaat van kracht in februari 2020.

3. CO2-limietwaarden De derde stap is de introductie van limietwaarden waarin ook de CO2-data van trailers wordt meegenomen. Dit gaat vooralsnog in per 2025 voor trucks en later voor trailers.

NEDERLAND WIL STRIKTERE CO2-REGELS Staatssecretaris Stientje van Veldhoven (Infrastructuur) wil nog strengere CO2-eisen voor de truck- en trailermarkt. Een reductie met 24 procent in 2025 en 40 procent in 2030 is nodig om de beloften uit het klimaatakkoord van Parijs na te leven.

Logistiek

21

AUGUSTUS 20 18

treerde trucks, bussen en trailers per kalenderjaar gaan monitoren en rapporteren. Dit betekent dat voertuigproducenten op basis van Vecto de CO2-certificering van alle nieuw verkochte voertuigen ook per kalenderjaar moeten bijhouden. De Europese Commissie maakt de rapportage publiekelijk via haar European Environment Agency.

ken het gemakkelijker om offertes van vrachtwagenfabrikanten te vergelijken. De waarden geven wegvervoerders meer inzicht in hoe factoren als luchtweerstand en rolweerstand invloed hebben op het brandstofverbruik en de CO2-uitstoot.

MONITOREN EN RAPPORTEREN Naast de methodiek van meten en certificeren door Vecto zijn er ook afspraken gemaakt over het monitoren en rapporteren van CO2-emisssies. Dit houdt in dat EU lidstaten de CO2-emissies van nieuw geregis-

HANDHAVING De Europese Commissie werkt nog aan een handhavingssysteem als voertuigproducenten niet meewerken aan het verstrekken van data aan de hand van Vecto. Voor voertuigproducenten is het van belang dat zij weten per wanneer de wetgeving ingaat. De ingangsdatum van de CO2-certificering én monitoring en rapportage voor de productiedatum van truckklassen 4, 5, 9 en 10 is 1 januari 2019. Voor de registratiedatum van deze truckklassen treedt CO2-certificering en monitoring en rapportage in werking per juli 2019. Voor de andere truckklassen gaat de certificering voorlopig in op januari 2020.

Bussen volgen daarna.

SCHOON HEEFT EEN PRIJS

TRAILERS EN CO2

De Europese Commissie zegt dat de eis voor schonere motoren de prijs van een vrachtwagen gemiddeld 1.800 euro hoger laat uitvallen. Daar staat een besparing van 5.000 euro per jaar tegenover door het lagere brandstofverbruik. Die besparing ziet logistieke belangenbehartiger TLN ook, maar de organisatie heeft wel een subsidieregeling bepleit die vervoerders en verladers in staat stelt hun wagenpark te vergroenen.

Vorig jaar is de trailerindustrie door de Europese Commissie gevraagd om haar te adviseren voor de laatste stap van de CO2-wetgeving: de limietwaarden. Het vaststellen van CO2-grenswaarden van trucks kan namelijk niet zonder data van trailers. Er is een werkgroep opgericht, waarin vanuit Nederland onder meer RAI Vereniging is aangesloten, die moet helpen aan dit laatste deel van de Europese wetgeving. De uitein-

delijke regels voor certificering, monitoring en rapportage van CO2 voor trailers (de eerste twee stappen van de wetgeving) worden naar verwachting van kracht in 2023.

De vaststelling van limietwaarden inclusief de CO2-uitstoot van trailers volgt daarna in 2025.

22

Logistiek

AUG UST US 20 1 8

PRAKTIJK TEKST PETER DE WEERD

LEGER EN LOGISTIEK BUNDELEN PERSONEELSKRACHTEN Personeelstekorten opvangen en kennis uitwisselen door slim samen te werken. Defensie en vier logistiek dienstverleners wisselen medewerkers uit om elkaar te helpen op logistiek gebied. Het betreft een pilot. Bij succes wordt de samenwerking mogelijk uitgebreid met meer partijen.

D

SV, Jan de Rijk Logistics, Nijhof-Wassink en Van der Vlist werken samen met Defensie. De logistiek dienstverleners nemen deel aan een pilot met de landmacht om de mogelijkheden te verkennen. In het kader van ‘de adaptieve krijgsmacht’ onderzoekt Defensie samen met de vier logistieke bedrijven hoe de krijgsmacht flexibeler en duurzamer kan samenwerken. Ron Jongejeugd, programmamanager Adaptieve Krijgsmacht-CLAS, en één van de initiators van de pilot: “Als Defensie, in dit geval de landmacht, kijken we steeds meer naar onze capaciteit; welk werk en expertise moeten we zelf kunnen en hebben, en wat is beter om uit te besteden. Taken als geneeskundige zorg, engineering, maar ook logistiek lenen zich uitstekend voor deze nieuwe aanpak.” Een aanpak die ook hard nodig is, want net als de logistieke sector heeft ook Defensie steeds meer moeite om de juiste en genoeg mensen aan te trekken. “Je zult het samen moeten doen, anders red je het niet”, is de overtuiging van Jongejeugd.

WIN WIN VOOR ALLE PARTIJEN Samenwerking met het bedrijfsleven is niet nieuw voor de krijgsmacht. Defensie huurt al jaren burgerpersoneel in waar nodig. Nieuw aan de huidige opzet is de ‘wederkerigheid’, aldus Jongejeugd. Ook de logistieke sector heeft baat bij de deal. “Het betreft een samenwerking in plaats van kale inhuur van mensen. Het voordeel hiervan is - naast specifieke kennisuitwisseling - dat je een vertrouwensband met elkaar opbouwt en dat maakt het gemakkelijker zaken doen.” In de pilot genaamd Logistiek en Personeel is afgesproken

dat op drukke momenten de landmacht gebruik kan maken van chauffeurs en warehousemensen van de logistieke dienstverleners en andersom. Wanneer de dienstverleners extra hulp kunnen gebruiken, kunnen ze een beroep doen op de militairen. De pilot wordt uitgevoerd met 15 personeelsleden van de logistieke bedrijven en evenveel Defensie-mensen. Jongejeugd: “We helpen elkaar, maar leren ook veel van elkaar. Als landmacht leren we bijvoorbeeld slimme, efficiënte ma-

nieren van werken vanuit het bedrijfsleven.

Immers efficiency is essentieel in de logistieke dienstverlening. Bij Defensie zijn effectiviteit, veiligheid en teambuilding belangrijke pijlers; daar kunnen de bedrijven weer van leren.” De focus tijdens de pilot ligt op logistieke ondersteuning tijdens grote schietoefeningen in Duitsland. Jongejeugd sluit niet uit dat logistiek burgerpersoneel ook ingezet kan worden tijdens vredesmissies in ongevaarlijke gebieden. De pilot loopt tot oktober.

LOGISTIEK SPEELT ROL IN ADAPTIEVE KRIJGSMACHT De term adaptieve krijgsmacht is vorig jaar door de toenmalige minister van Defensie Hennis geïntroduceerd. Door meer samen te

werken met bedrijven en organisaties, moet de krijgsmacht flexibeler en duurzamer worden. De nieuwe aanpak is een

meerjarenplan dat begin 2017 is ingegaan. Eind 2017 werden de eerste contacten met DSV en andere logistieke partijen gelegd.

COLLEGEREEKS E-LOGISTICS Logistiek als key enabler in een online proces en de rol van digitalisering, IoT en Big Data Leer tijdens deze collegereeks hoe u E-logistics in uw bedrijf optimaal inricht, uitvoert, bewaakt, meetbaar maakt en uw online proces tot in de puntjes onder controle houdt.

25 SEPTEMBER

9

OKTOBER

E-Logistics en digitalisering E-Logistics, digitalisering en supply chain van de toekomst

2 OKTOBER

Hans van Grieken EMEA Technology Research & Insights Leader bij Deloitte

Prof. Tom van Woensel Hoogleraar Logistiek en Goederenvervoer aan de Technische Universiteit Eindhoven

Magazijninrichting en voorraadbeheer Slim gebruik van data en efficiënt orders verzamelen

Planning & forecasting / performance meten Technieken en KPI’s bij E-logistics

30

OKTOBER

Prof. Goos Kant Hoogleraar Logistieke Optimalisatie bij de Universiteit van Tilburg en Partner en board lid van ORTEC.

Prof. Kees Jan Roodbergen Hoogleraar Logistiek en directeur van het Center for Operational Excellence aan de Rijksuniversiteit Groningen

6

NOVEMBER

Last mile logistiek De uitdagingen en het best passende business model

Multichannel & crossborder E-Logistics en de rol van IT, Big Data en Artificial Intelligence Roy Lenders E-commerce ondernemer en lector supply chain management

13

NOVEMBER

Retourlogistiek Kansen voor betere service en inrichting retourproces Stef de Bont Oprichter en CEO van 12Return. Expert en auteur op het gebied van Retourlogistiek

De colleges starten om 16.00 uur en eindigen omstreeks 19.00 uur, vanaf 15.30 uur bent u welkom voor de ontvangst met koffie/ thee. Ieder college is inclusief een pauze van circa 30 minuten waarin u een lichte maaltijd krijgt aangeboden. Na afloop ontvangt u een deelnamecertificaat van Logistiek Academy.

Ga voor meer informatie en aanmelden naar www.collegereeks-elogistics.nl

24

Logistiek

AUG UST US 20 1 8

PRAKTIJK

TEKST PETER DE WEERD

DRIEHONDERD ROBOTS ALS NIEUWE COLLEGA’S Robots veroveren binnenkort de magazijnen van Montapacking.

De e-fulfilmentspeler schaft de komende 2,5 jaar honderden cobots aan; robots die samen met mensen kunnen werken. De cobots brengen karren met goederen naar de orderpickers.

Edwin van der Ham is directeur-eigenaar van Montapacking. Het e-fulfilmentbedrijf ontzorgt ruim 376 webwinkels.

Automatisering/ robotisering wordt toegepast waar mogelijk.

Vorig jaar schafte het bedrijf de hololens aan voor meer orderpick-efficiency.

De bril zorgt ervoor dat de orderpicker 3D-visualisaties in de werkelijke wereld ziet.

M

ontapacking wil zijn kostprijs binnen vijf jaar gehalveerd hebben. Dat is nodig om de strijd met de concurrenten aan te kunnen blijven gaan. “Onze concurrenten zijn niet Active Ants of andere e-fulfilmentspelers in Nederland, maar de Alibaba’s van deze wereld die voor 99 cent producten vanuit China naar Nederland sturen”, stelt Edwin van der Ham, directeur-eigenaar van Montapacking. Aan robotisering/automatisering valt niet te ontkomen. “Met handjes alleen red je het niet. Wij geloven vooral in de kracht van de combinatie mens en machine; samenwerken dus.” Bij woorden alleen blijft het niet. De e-fulfi lmentspecialist heeft bij robotspecialist Eurotec uit Bleskensgraaf honderden cobots besteld, robots die samen en tegelijk met de medewerkers in het distributiecentrum actief zijn. Dit jaar moeten de eerste vijf cobots aan het werk zijn. Zo ver is het echter nog niet. De cobots worden momenteel, in een van de negen distributiecentra die Montapacking rijk is, ingeregeld. Ze worden klaargestoomd voor het echte werk, en de verwachtingen zijn hoog gespannen.

SCHAALBAAR EN BETAALBAAR Montapacking zocht een systeem dat flexibel is in producten (het systeem moet producten van diverse maten en gewichten kunnen verwerken) en in de samenwerking tussen mens en robot. Ook moet het eenvoudig schaalbaar en betaalbaar zijn. “Investeren in robots die ook de piekbelasting van bijvoorbeeld moederdag of Black Friday kunnen opvangen, is financieel onmogelijk. Dat zou

Logistiek

25

AUGUSTUS 20 18

ROBOTS EN MEER MENSEN

‘WIJ GELOVEN VOORAL IN DE KRACHT VAN DE COMBINATIE MENS EN MACHINE’

Montapacking wil in 2020 300 Lowpads operationeel hebben in zijn magazijnen. Momenteel beschikt het bedrijf over negen magazijnen.

Medewerkers hoeven volgens Van der Ham niet te vrezen voor hun baan. Tot 2020 wil Montapacking ook 150 mensen extra aannemen. Momenteel werken er bij het bedrijf 400 mensen.

De extra mensen en robots zijn nodig vanwege de stormachtige groei die het bedrijf doormaakt. Montapacking is sinds 2010 vijf keer zo groot geworden qua omzet (50 miljoen euro). De planning is dat in 2020 de omzet is verdubbeld naar 100 miljoen euro.

kostprijsverhogend in plaats van -verlagend werken”, aldus Van der Ham. Hij zocht een totaalconcept. Omdat hij het juiste systeem niet kon vinden in zijn eigen sector, nam hij een kijkje in de agrarische sector: “Dat is een sector waar al jaren geen geld wordt verdiend, en daar word je creatief van.” Op de kwekerij die hij bekeek, reden honderden robots van Eurotec. De robots vervoeren karren met plantjes, terwijl er ook honderden mensen aan het werk waren.” Van der Ham was overtuigd. Samen met Eurotec heeft hij een afgeleid model ontwikkeld dat geschikt is voor een distributiecentrum: de Lowpad. De Lowpad, omgetoverd tot Montabot door Montapacking, is een Kiva-achtig systeem, maar dan veel slimmer en dynamischer, aldus de producent en Van der Ham. HOOGTE VAN 12 CENTIMETER Het meest in het oog springende feit in eerste instantie is het platte design. De Lowpad is 12 centimeter hoog. Dat is niet enkel gedaan voor een gelikt uiterlijk, maar is bovenal functioneel. Door het lage design is 20 procent meer opslagruimte mogelijk dan met traditionele, hogere AGV’s, stelt Bram Verschoor, commercieel directeur Eurotec. De Lowpad heeft niet alleen de looks, maar ook de brains. Zo bepaalt de zelflerende AI-software hoe een order het beste gepickt kan worden. Uitsluitend door de Lowpad of volledig door een orderpicker. Of samen.

Steeds wordt de optimale werkwijze gekozen voor het specifieke moment in het magazijn.

De Lowpad brengt automatisch en zelfstandig stellingen met producten naar het inpakstation, net zoals bij het systeem van Amazon. Ze passen ook de inrichting van het magazijn desgevraagd aan. Stellingen met slowmovers worden door de SDV achterin het magazijn geplaatst zonder gangpaden. Fast movers worden voorin geplaatst met extra brede gangpaden, zodat de Lowpads elkaar kunnen passeren. Van der Ham: “Dit is natuurlijk ook weer dynamisch, op geen enkel moment van de dag zijn de gangpaden gelijk, want een product als zonnebrandcrème kan soms van het ene op het andere moment van de dag veranderen van een slowmover in een fastmover. Dit geldt voor heel veel producten.” Met de robots kan Montapacking straks de volumestijging en piekmomenten goed opvangen. De cobots kunnen de benodigde stellingen in de nacht al klaarzetten bij de inpakafdeling voor de volgende dag, waardoor de picktijden en dus totale verwerkingstijd drastisch worden verkort. “Op deze manier ontstaat de samenwerking tussen de cobots en traditionele orderpickers.” Van der Ham spreekt over ‘best of both worlds’. Hij ziet de cobot als een extra orderpicker die er voor zorgt dat alles voor middernacht toch nog de deur uit kan.

Schaalbaarheid noemt hij als ander voordeel van het systeem. De robots kunnen dankzij een intelligent laser- en camerasysteem zelf hun weg vinden in het magazijn, en obstakels omzeilen. Uitbreiden van het aantal cobots is daardoor enkel een kwestie van de lay out inladen of de cobot door het magazijn te laten rijden.

Montapacking maakt straks gebruik van twee soorten Lowpads: de Lowpad fork voor het transporteren van pallets en de Lowpad medium.

De medium heeft een rijsnelheid van 4 kilometer per uur en een draagcapaciteit van 450 kilo. De fork-variant kan 1,5 ton dragen. De rijtijd van beide is 4-5 uur. De oplaadtijd van de accu ‘s is 1,5 uur. De Lowpad kan recht en zijwaarts rijden.

Ook kan deze roteren.

26

Logistiek

AUG UST US 20 1 8

PRAKTIJK TEKST FERDI DEN BAKKER

VERBORGEN KOSTEN BETER ZICHTBAAR Van den Heerik Logistics & Warehousing weg implementeerde recent het Delta-platform, een op maat ontwikkelde softwareapplicatie, die het midden houdt tussen een TMS, een WMS en een supply chain portal.

“We hebben nu al veel handelingen kunnen automatiseren.”

D

e complexiteit in de keten van logistiek dienstverlener Van den Heerik bestaat voor een groot deel uit een grote hoeveelheid contactmomenten. Naast opdrachtgevers en afnemers is er contact met eindklanten, chauffeurs, planners en monteurs. Het bedrijf verzorgt de logistiek van onder andere deuren, en transporteert lange en schadegevoelige producten in binnen- en buitenland. “Een communicatiefout was snel gemaakt en documenten zoeken kostte te veel tijd. Voor mijn gevoel misten we grip en verrichtten we onnodig veel werk.”

Jack van den Heerik, de financiële man van het bedrijf, was de extra communicatiemomenten zat. “Je ziet die kosten niet altijd, maar als je alle minuten en uren optelt, loopt het aardig op.”

TWEE MAANDEN De speurtocht naar een passende IT-applicatie, voornamelijk voor het automatiseren van handelingen en het inzicht geven aan eigen planners en ketenpartners, verliep aanvankelijk nogal moeizaam. Na het stopzetten van een eerdere implementatie besloot de financieel manager tot de uitrol van het Delta-platform van Elastique. Dit platform is in twee maanden neergezet. De opzet van de software is gebaseerd op een gedetailleerde uitwerking van wat Van den Heerik zelf aan functionaliteit nodig dacht te hebben.

“Bij de start van onze zoektocht naar een IT-tool zagen we vooral bekende voor ons te zware logistieke softwarepakketten. Een dergelijk traject met omvangrijke implementatie wilde ik niet ingaan.”

EÉN DAG De basis voor het terugdringen van kosten bestond uit het combineren van de bestaande vervoersstromen in één IT-applicatie én deze info te koppelen aan de chauffeurs in de buitendienst.

“Ik zal een voorbeeld geven. Onze opdrachtgevers willen in een gebouw een aantal deuren geplaatst hebben. Het was en is onze taak om zowel de vervoerder, de chauffeur als de monteur en de opdrachtgever met elkaar in contact te brengen. Een monteur moet weten of de artikelen er in de juiste hoeveelheid en op tijd zijn. Voorafgaand aan het werk dat een monteur verricht, dienen wij soms diverse orders samen te voegen. We leggen binnen het Delta-platform de handelingen vast in een dossier waarin alle info staat en waartoe alle betrokken ketenschakels toegang hebben.”

Het koppelen van een nieuwe opdrachtgever aan het platform kost volgens Van den Heerik nu slechts een dag.

VOORUITWERKEN Het platform heeft na een paar maanden al aardig wat inzichten opgeleverd. Zo beschikt

Van den Heerik over informatie van de business units van opdrachtgevers.

“We zien welke afdelingen voorraad langer bij ons laten liggen. We zien eveneens welke planners van opdrachtgevers vooral ad hoc plannen en welke een paar dagen vooruitwerken. We zijn hierdoor simpelweg beter in staat om verstoringen te voorkomen.”

Vooruitkijken is eenvoudiger geworden, ook in de gevallen waarin feestdagen voor een planningsuitdaging kunnen zorgen.

“We treden vaker met opdrachtgevers in overleg, bijvoorbeeld over vrije dagen of momenten waarop er rijverboden zijn. Een dag eerder of later laden zorgt ervoor dat we onze planning kunnen aanhouden.”

Een actueel beeld van wat de logistiek dienstverlener kan verwachten is er ook bij het transport van goederen vanuit Oost-Europa.

Verstuurt een verladende klant van de LDV’er goederen vanuit een Oost-Europese locatie naar Nederland, dan krijgt Van den Heerik hiervan een melding op het platform. “We hebben hiermee een dag uit de leadtime kunnen halen.”

Logistiek

27

AUGUSTUS 20 18

ECHT FAMILIEBEDRIJF

Van den Heerik ziet nu welke opdrachtgevers vooral ad hoc plannen en wie een paar dagen vooruit.

ZORG BESTEDEN Net als de logistiek dienstverleners zelf huren ook opdrachtgevers vaker zzp’ers in.

“Dat zorgt voor meer duidelijkheid over de kosten van een externe installatie. En als een opdrachtgever vraagt waarom er drie wachturen in rekening zijn gebracht, kunnen we nu in ons systeem nagaan of dat terecht is. De digitale handtekening, iets waarmee we nu werken, maakt dit mogelijk. We zijn veel opener geworden over wie we zijn en wat we doen.”

Die openheid is volgens Van den Heerik ook nodig om het bedrijf en zijn activiteiten te laten onderscheiden van de concurrentie.

“We hebben meer grip op wat er gebeurt en kunnen dankzij de automatisering van handelingen tijd en zorg aan leveringen besteden.

Daarnaast hebben we het systeem zo ingericht dat het gereed melden pas mogelijk is als alle barcodes zijn gescand of als er een collo met een manco is genoteerd. Chauffeurs maken minimaal één foto, als eigen bewijsmoment, maar de ontvanger ziet zo ook dat we met zorg omgaan met zijn lading.”

‘WE ZIJN NU BETER IN STAAT OM VERSTORINGEN TE VOORKOMEN’ SAMEN ONTWIKKELEN Het Delta-platform bestond voor het verzoek van Van den Heerik aan Elastique nog niet.

Het idee komt voort uit gedetailleerde aantekeningen van de financieel manager.

“Ik kende Arjen Bos van Elastique en zag wel iets in zijn idee voor het gebruik van een centrale database als basis. Over transportkennis beschikte de IT-leverancier niet, maar dat maakte me niet uit. Ik wilde niet werken met een apart TMS en WMS. Misschien heeft dat de overstap eenvoudiger gemaakt.”

Toekomstwensen zijn er nog volop. “Ik zou graag nog meer partijen toevoegen en realtime inzicht terugkoppelen aan ketenpartners. Iets waar we al wel mee zijn gestart is het maken van een foto van de afleverlocatie.

Dat voorkomt zoeken. Er ontstaan veel mogelijkheden dankzij deze uitrol, maar ik hou het wel graag beheersbaar.”

Jack van den Heerik, financieel manager, staat op traditionele waarden.

“We zijn een familiebedrijf, dat er bewust voor kiest om met Nederlandse chauffeurs te rijden, de CAO’s te respecteren en iedereen een goed loon te geven. Om ons bedrijf en deze bedrijfsvoering aan een volgende generatie door te geven, is het nodig om te innoveren. Daarom kozen we ervoor de keten te integreren in dit online platform. Hierdoor leveren we voor onze opdrachtgevers meer op dan als er gekozen wordt voor een goedkopere carrier, en blijven we dus concurrerend. Daarnaast verstrekken we data-inzichten en KPI’s, waardoor opdrachtgevers hun dienstverlening kunnen verbeteren. Juist omdat Van den Heerik in een traditionele business opereert, kunnen we met de nieuwe webapplicatie en mobiele app het verschil maken.”

Jack van den Heerik

28

Logistiek

AUG UST US 20 1 8

VIERLUIK

TEKST BAS DIJKHUIZEN

VIER GROTE ‘ZONNEDAKEN’ OP DISTRIBUTIECENTRA

ZONNE-REVOLUTIE ÉÉN

GROOTSTE ZONNEDAK VAN NEDERLAND MET 28.000 ZONNEPANELEN

Het wordt op dit moment beschouwd als het grootste single roof zonnestroomproject van Nederland: de 28.000 zonnepanelen op het mega-dc van Michael Kors op bedrijventerrein Greenport in logistieke hotspot Venlo. De zonnepanelen zijn geïnstalleerd op een dakoppervlakte van 80.000 vierkante meter en leveren gezamenlijk 7.000 kilowattuur (kWh) per jaar op. Dit is voldoende om ongeveer 2.000 huishoudens het gehele jaar van groene stroom te voorzien. De opgewekte energie wordt voor de helft door Michael Kors zelf gebruikt. De andere helft wordt aangeboden aan bedrijven en bewoners in de regio. Etriplus,

het energieontwikkelingsbedrijf van Greenport Venlo, ontwikkelde het plan en legde de basis voor dit mega-zonnedak, waar een bedrag in is geïnvesteerd van 6,5 miljoen euro. Het bedrijf sloot voor de totstandkoming een samenwerkingsovereenkomst met KiesZon. Deze dochteronderneming van Greenchoice nam de verdere ontwikkeling, financiering, realisatie en exploitatie van het project voor haar rekening. Het zonnestroomproject werd medegefinancierd door de provincie Limburg, die 92.000 euro stak in de meerkosten voor het verstevigen van de dakconstructie en de aansluiting op het elektriciteitsnet.

TWEE

TER HAAK HEEFT MEER ZONNEPANELEN DAN NISSAN

Het dak van het distributiecentrum van Ter Haak in de Amerikahaven in de Amsterdamse haven krijgt 10.000 zonnepanelen. Daarmee beschikt de logistiek dienstverlener straks over het grootste zonnedak van de hoofdstad. De zonnepanelen leveren 2,7 megawattuur aan energie op. De zonnepanelen komen te liggen op het dak van 30.000 vierkante meter van het Multipurpose Distributie Centrum van de logistiek dienstverlener. Met de energieopbrengst kunnen Ter Haak en omliggende bedrijven in hun eigen stroom voorzien. Voor de logistiek dienstverlener is dit de eerste stap in de energietransitie. Het oudste

stuwadoorsbedrijf in de Amsterdamse haven overweegt om op andere magazijnen ook zonnepanelen te plaatsen. Het zonnedakrecord lag tot voor kort in handen van Nissan. De Japanse autoproducent liet eerder bijna negenduizend zonnepanelen op het dak van zijn distributiecentrum in de Amsterdamse haven leggen. De opbrengst ging naar 900 Amsterdamse huishoudens die zelf geen ruimte hadden voor zonnepanelen.

Opmerkelijk is dat een deel van dit zonneproject is gefinancierd uit een crowdfundingactie die in twee dagen tijd een half miljoen euro opleverde.

Logistiek

29

AUGUSTUS 20 18

Een goed gevulde subsidiepot en de ingezette transitie naar duurzame energie geven een flinke impuls aan zonnepanelen op daken van distributiecentra. In de drang naar het opwekken van zoveel mogelijk schone zonne-energie zijn vooral de vele beschikbare vierkante meters op daken van (XXL)-dc’s geliefde plekken voor grootschalige solarprojecten, die allemaal een steentje bijdragen aan de klimaatambitie van de overheid: in 2030 in Nederland de CO2-uitstoot halveren ten opzichte van 1990.

DRIE

KLOOSTERBOER ‘BREEAM OUTSTANDING’ DOOR ZONNEPANELEN

In Rotterdam kunnen ze ook niet achterblijven in de ‘zonnepanelencompetitie’. Goed voorbeeld is logistiek dienstverlener Kloosterboer die onlangs met een score van 86,7 procent het BREEAM oplevercertificaat Outstanding behaalde voor het koel- en vrieshuis Cool Port in de Rotterdamse Waalhaven. Volgens Kloosterboer vormen de 11.000 zonnepanelen die op het 27.000 vierkante meter grote dak van het pand zijn geplaatst, het meest duurzame aspect van het gebouw. De verwachte jaaropbrengst is maar liefst 2,6 miljoen kWh, wat gelijk staat aan het jaarverbruik van 737 huishoudens. Hiermee kan Cool Port voor

een groot deel in zijn eigen energiebehoefte voorzien. Overigens is Cool Port niet het enige koel- en vrieshuis dat Kloosterboer voorzag van zonnepanelen. Zo zijn na een recente uitbreiding op het dak van de vestiging van de logistiek dienstverlener in Velsen 2.500 zonnepanelen geplaatst, goed voor 700.000 kWh per jaar. De panelen zijn op aluminiumkleurige daken geplaatst, waardoor het rendement dusdanig hoog is dat de uitbreiding ook ‘energieneutraal is’. De Kloosterboer-vestiging in Velsen was hiermee het eerste koel- en vrieshuis van Europa dat BREEAM vijf sterren gecertificeerd is.

VIER

WEHKAMP GROEIT EN PLAATST 7.000 EXTRA ZONNEPANELEN

In 2015 nam webwinkel Wehkamp in Zwolle een nieuw geautomatiseerd distributiecentrum in gebruik. Op dit dc legde pandeigenaar WDP destijds al 10.000 zonnepanelen. Deze installatie wekt op jaarbasis rond de 2.500 megawattuur elektriciteit op. Dit is het equivalent van het jaarverbruik van 745 gezinnen. Voor het dc voorzien de zonnepanelen in ongeveer 40 procent van het stroomverbruik. Daar blijft het niet bij, want begin dit jaar kondigde Wehkamp aan dat er samen met WDP een tweede dc wordt bijgebouwd direct naast het huidige pand. Op het dak van dit dc worden 7.000 zonnepanelen ge-

plaatst. Logistiek vastgoed ontwikkelaar WDP, die beide panden voor Wehkamp realiseert, is een pionier in Nederland op het gebied van zonnepanelen. Vorig jaar oktober kondigde het vastgoedbedrijf aan dat het in Nederland 25 miljoen euro gaat investeren in de plaatsing van 100.000 zonnepanelen op de eigen distributiecentra. Met deze zonnepanelen ontstaat er volgens het vastgoedbedrijf een verdubbeling van de huidige capaciteit. Het totaal van 50 megawatt peak (mWp) is volgens WDP vergelijkbaar met het (groene) stroomverbruik van 13.000 gezinnen, ongeveer de bevolking van Texel.

30

Logistiek

AUG UST US 20 1 8

LOGISTIEKE HOTSPOTS De logistiekvastgoedmarkt blijft record na record breken. In de eerste helft van dit jaar werd alleen al - zo blijkt uit recente cijfers van vastgoedadviseur Cushman & Wakefield - een recordhoeveelheid van 1,4 miljoen vierkante meter aan logistiek vastgoed in gebruik genomen. Daar blijft het niet bij, want uit een onderzoek van Stec groep onder de 20 grootste ontwikkelaars en beleggers blijkt dat zij op korte termijn gezamenlijk ruim 4 miljoen vierkante meters logistiek vastgoed realiseren, en dat betekent een toename van 15 procent op de totale voorraad logistiek vastgoed in Nederland. De logistieke hotspots West-Brabant en Venlo zijn volgens het bewuste onderzoek daarbij het meest in trek, al beoordeelt 35 procent van de vastgoedpartijen deze als ‘oververhit’. Vooral investeringen in XXL-dc’s blijven komende vijf jaar dominant; op middellange termijn verwachten vastgoedpartijen wel een kentering naar kleinere distributiecentra.

TEKST BAS DIJKHUIZEN

OMVANGRIJKE TRANSACTIES LOGISTIEK VASTGOED OVER DE EERSTE HELFT VAN 2018 plaats

locatie

huurder/koper

vierkante meter

Amsterdam

Westpoort

Fetim

70.250

Venlo

Trade Poort Noord

Arrow Electronics

70.000

Zaltbommel

Wildeman

Mainfreight

50.000

Eindhoven

GDC (Acht)

DHL

45.225

Almelo

XL Bedrijvenpark

Twente Bleckmann

43.000

Rotterdam

Seattleweg

Neele VAT

42.500

Venray

Smakterheide

Bestseller

40.000

Venlo

Trade Poort Noord

Bleckmann

36.000

Rozenburg

Schiphol Logistics Park

Penske Logistics

35.000

Ridderkerk

Nieuw Reijerwaard

Bakker Barendrecht

30.000

TAXATIE MARKTCONDITIES NEDERLANDSE LOGISTIEKVASTGOEDMARKT 24%

Bron: Cushman & Wakefield, Bedrijfsruimtemarkt Nederland, medio 2018

35% 41%

GROEIVERWACHTING IN MARKTSEGMENTEN E-commerce/e-fulfilment Supermarkt VGM Fashion Consumenten elektronica Pharma/medisch ADR FMCG (Fast Moving Consumer Goods) Bouw Automotive

Oververhit

Uitstekend

Goed

Bron: Stec Groep

E-commerce is een van de belangrijkste aanjagers voor de groei van de logistiekvastgoedmarkt. Marktpartijen verwachten dat de komende vijf jaar e-commerce het meest dominante marktsegment blijft in de logistiek vastgoedmarkt. Naast e-commerce verwachten de marktpartijen ook veel vraag naar distributieruimte vanuit de retail (supermarkt, mode en consumentenelektronica), de agrofoodsector en de pharma/medische sector.

Bron: Stec Groep

70 procent van de vastgoedpartijen taxeert de huidige markt als goed en/of uitstekend. Circa 35 procent vindt dat de markt oververhit begint te raken. In vooral Zuid-Nederland is hier volgens onderzoeksbureau STEC Groep sprake van.

Ondanks de tekenen van een oververhitte markt hebben de vastgoedpartijen aanzienlijke nieuwbouwplannen; de deelnemers aan het onderzoek willen ruim 4 miljoen vierkante meter realiseren op korte termijn, een toename van 15 procent ten opzichte van de huidige 28 miljoen vierkante meter logistiek vastgoed.

Logistiek

31

AUGUSTUS 20 18

RAKEN ‘OVERVERHIT’ HUURPRIJZEN BEDRIJFSRUIMTE IN EURO PER M2/JAAR* 2017 van

tot

medio 2018 van

OMVANG TE REALISEREN LOGISTIEK VASTGOED TOT 2023

tot

Plaats

22%

Haarlemmermeer

35

110

35

110

Groot Amsterdam

30

75

35

85

Almere

30

65

35

70

Rotterdam en omgeving

40

65

40

65

44%

6% 28%

Den Haag en omgeving

30

63

35

65

Utrecht en omgeving

25

65

25

65

Gooi en Eemland

20

65

20

65

XXL (>25k)

XL (15-25k)

‘s-Hertogenbosch en Tilburg

25

50

25

63

M (10-15k)

S (<10k)

Eindhoven en omgeving

30

55

30

60

Arnhem en Nijmegen

25

50

25

55

Zwolle, Apeldoorn en Deventer

25

50

25

50

Breda en omgeving

25

48

25

50

Limburg

25

50

25

50

Twentse Stedenband

20

48

25

48

Bron: Cushman & Wakefield, Bedrijfsruimtemarkt Nederland, medio 2018

*De bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.

GROOTSTE BEDREIGINGEN LOGISTIEKVASTGOEDMARKT Schaarste (van XXL-kavels) Schaarste personeel en arbeid Concurrentie van andere marktpartijen Gewijzigde wensen t.a.v. vastgoed Rente/financierbaarheid onder druk Minder dynamiek eindgebruikers Marktplaats voor vastgoed Bron: Stec Groep

Concurrentie buitenland

Voor de logistiekvastgoedmarkt is de beschikbaarheid van grond het grootste risico voor de doorontwikkeling van deze sector in Nederland. Vrijwel alle ontwikkelaars en beleggers geven aan dat het schaarser worden van kavels voor XXL-dc’s een knelpunt vormt om doelen en ambities te realiseren. Daarnaast is arbeid een belangrijk en steeds groter wordend knelpunt. Mogelijk gevolg van een tekort aan grond en arbeid in de logistieke hotspots is een verschuiving naar omliggende gebieden. Regio’s zoals Eindhoven, Drechtsteden, Flevoland, Rivierenland en Arnhem-Nijmegen kunnen hiervan profiteren.

Bron: Stec Groep

75 procent van de vastgoedpartijen verwacht komende jaren nog een dominantie van XXL-warehouses; een voortzetting van de bestaande trend.

Opvallend is dat vastgoedpartijen op middellange termijn verwachten dat ‘XXL’ minder dominant zal zijn. 30 procent verwacht na 2025 vooral een groei in kleine en middelgrote dc’s nabij de consument (stedelijke gebieden).

32

Logistiek

AUG UST US 20 1 8

Logistiek

33

AUGUSTUS 20 18

TREND TEKST PETER DE WEERD

E-FULFILMENT: DE SPELERS, DE KANSEN EN UITDAGINGEN NIEUW: MEEST COMPLETE OVERZICHT E-FULFILMENTBEDRIJVEN IN NEDERLAND Wie zijn de e-fulfilmentspelers in Nederland en wat kunnen ze?

Logistiek heeft de spelers in kaart gebracht in een online overzicht.

D

e tijd dat e-commerce en e-fulfilment de speelvelden waren van slimme, snelle, jonge consumenten, en entrepreneurs is allang voorbij. Pure players, logistiek dienstverleners en nieuwkomers. Het aantal e-fulfilmentspelers is de laatste jaren flink gegroeid. Iedereen probeert een graantje mee te pikken van de booming e-commerce business. De kleine, maar ook de grote logistiek dienstverleners.

XPO stort zich sinds dit jaar op de Europese last mile-business. PostNL investeert vele miljoenen in overnames en sorteercentra om de grootste e-fulfilmentspeler in de Benelux te worden.

De Belgische concurrent Bpost blijft niet achter. Het bedrijf lijfde recent onder meer Active Ants en Leen Menken in en nam een gloednieuw megasorteercentrum in Brussel in gebruik. DHL Parcel laat in Zaltbommel een nieuw megasorteercentrum voor pakketten bouwen. De nieuwe DHL-hub in Brussel werd begin dit jaar officieel geopend. UPS en DPD blijven niet achter. UPS investeert 130 miljoen euro in een nieuw distributiecentrum in Eindhoven. Even verderop in

E-commerce en daarmee e-fulfilment groeit hard. De groei zorgt ook voor belangrijke vragen.

Oirschot bouwt DPD een sorteerfabriek.

Al die investeringen zijn niet raar, want e-commerce en dus ook de logistiek achter het online shoppen groeien hard, al jaren lang. En blijven dat voorlopig doen. Tussen 2014 en 2020 zal de wereldwijde verkoop van e-commerce (retail) groeien van ruim 1,3 biljoen dollar naar ruim 4 biljoen dollar, blijkt uit diverse internationale rapporten.

Nederland blijft niet achter.

E-COMMERCE IN NEDERLAND De omzet van Nederlandse webwinkels (producten en diensten) is in 2017 met 13 procent toegenomen tot 22,5 miljard euro. Het aan-

deel online verkopen van producten wordt steeds belangrijker binnen de Nederlandse detailhandel, blijkt uit cijfers van de Thuiswinkel Markt Monitor. De online bestedingen aan producten bedroegen in 2017 12,7 miljard euro. Het aandeel van de e-commercebranche binnen de hele detailhandelsector is 9,7 procent. Dit betekent een stijging van 1,3 procentpunt ten opzichte van 2016. Vergeleken met vijf jaar geleden is het aandeel bijna verdubbeld.

Het voordeel van de opmars van e-commerce is dat de keuze in het aantal e-fulfilmentspelers flink is vergroot. De kunst is de juiste e-fulfilmentspeler voor jouw business te kie-

34

Logistiek

AUG UST US 20 1 8

DE VISIES OP E-FULFILMENT VAN VOORAANSTAANDE E-COMMERCE-BEDRIJVEN De opmars van e-commerce is niet te stoppen. Een jaarlijkse toename van de omzet in dubbele cijfers is allang niet meer raar. Maar met de groei komen ook nieuwe uitdagingen. Denk aan de opkomst van Alibaba en andere platformen, robotisering, retouren en crossborder. En hoe krijg je als e-commerce-speler de

producten op de beste en snelste manier bij de klant?

Bol.com, Zalando en Flinders geven afzonderlijk hun visie op zes belangrijke thema’s van nu en de toekomst.

Flinders, het online meubelbedrijf, is recent uitgeroepen tot Logistieke Webshop van het Jaar 2018.

Hieronder en hiernaast hun visies.

ZALANDO: PUZZEL VAN DIVERSE MARKTEN “We richten ons sterk op wat we doen en kunnen aanbieden aan onze ruim 23 miljoen actieve klanten in Europa. We houden echter nauwlettend in de gaten wat onze concurrenten doen, groot of klein. We streven naar operationele verbeteringen met als basistechniek geautomatiseerd transport en sortering, waar mogelijk met goods-to-mantechnologie. Robotica is een belangrijke volgende stap. Zo verwierf Zalando recent een minderheidsbelang in robot start-up Magazino. Wij geloven dat robots en mensen naast elkaar kunnen werken. Europa is in aan de ene kant één grote markt, aan de andere kant een puzzel van veel verschillende individuele markten. Dat vergt een sterke ruggengraat van technologie en operations. Ons retourpercentage ligt redelijk stabiel op ongeveer 50 procent. We maken onderscheid tussen twee soorten retouren: gewenst en ongewenst. Van een ‘gewenste’ retour is sprake wanneer de klant het product retourneert, omdat hij het niet wil.

Mode is immers een emotionele beslissing. Ongewenste retouren zijn retouren vanwege gebrek aan informatie.

Om dit aantal te reduceren verbeteren we bijvoorbeeld de slechte beeldweergave van producten op de website.

Goed maatadvies is een belangrijke manier om effectief ongewenste retouren terug te dringen. Begin 2017 hebben we de maataanbeveling voor schoenen uitgerold.

We maken gebruik van machine learning om te voorspellen of bepaalde schoenmodellen te groot of te klein uitvallen. Aanbevelingen zijn gebaseerd op klantgegevens, gecombineerd met feedback van een team van passende modellen in Berlijn. Onze volgende uitdaging is aanbevelingen doen voor dameskleding en herenoverhemden. Een eigen sterk, Europese logistiek last mile netwerk samen met betrouwbare partners is belangrijk voor ons. Dat stelt ons in staat om snelle levering en ophaalservice aan te bieden. Zowel kleinere start-ups als grote spelers kunnen voorkeurspartner zijn.”

BOL.COM: ALTIJD EEN KEUZE BIEDEN “Wij geloven in de kracht van lokale samenwerking. Door bol.com te ontwikkelen als platform, waarbij we de krachten bundelen met 21.000 lokale winkeliers, hebben we hierin al een grote stap gezet. Robotisering is een middel en niet het uitgangspunt. Hoe kunnen we meer betekenen voor de klant op grond van keuze, gemak en service. Dat is ons uitgangspunt. We kijken naar de mix, waarbij we personeel als toegevoegde waarde zien. Wat betreft crossborder; wij focussen ons op Nederland en Vlaanderen. Taal is heel belangrijk in het succes van e-commerce, dat is een onderdeel van je service. Wij kijken heel goed wat de Nederlandse en Vlaamse consumenten wensen. Wij hebben niet de ambitie om ons ook op andere landen dan Nederland en België te richten. We vragen onze klanten heel actief wat de reden is van een retour. Met meer en betere productomschrij-

vingen kunnen we klanten helpen een goede keuze te maken en een miskoop te voorkomen. Hierdoor lukt het om ons retourpercentage relatief laag te houden, slechts enkele procenten. Voor dat kleine percentage dat terugkomt, hebben we retourdeals in het leven geroepen.

Na een grondige check worden deze artikelen wederom verkocht met extra korting. Andere opties zijn goede doelen of ze worden opgekocht. Wat betreft last mile gaat het niet per se om de snelste levering. Het gaat erom dat we onze klanten altijd een keuze kunnen bieden, zodat zij de bezorgoptie kunnen kiezen die het beste past bij hun persoonlijke situatie van dat moment.

Zo kun je ook altijd je bezorgmoment kiezen. Dit jaar starten we met een pilot voor 2-uurs levering. Same day delivery hebben we recent al verder ontwikkeld. Tot 14.00 uur bestellen is vandaag nog in huis.”

Logistiek

35

AUGUSTUS 20 18

zen. Maar dan moet je wel weten wie ze zijn, waar ze zitten en wat ze kunnen. Met die gedachte is het e-fulfilmentoverzicht opgezet.

De lijst betreft een overzicht, geen ranking.

ZORGEN Louter positieve cijfers en berichten. Toch moet de logistiek achter deze booming business zich ook zorgen maken. Waarom? Omdat platformen als Zalando, Amazon, VidaXL en bol.com niet alleen terrein winnen, ze breiden hun diensten ook uit met logistieke activiteiten. En wat te denken van de opkomst van Alibaba. Het verschil tussen e-commerce en e-fulfi lment wordt door deze ‘blurring’ trend steeds meer diff uus. Zie de recente samenwerking tussen Wehkamp en BCC. BCC maakt gebruik van het online orderaf handelingssysteem en de e-fulfi lmentdiensten van Wehkamp.

ONDERSCHEIDEND VERMOGEN Positionering wordt daarom cruciaal voor e-fulfi lmentbedrijven. In de toekomst blijven er vijftien over, menen onder meer Jeroen Dekker van Active Ants en Erwin van der Ham van Montapacking. Dekker: “Als je bij die vijftien spelers wilt horen, zul je je als fulfi lmentpartij op een niche moeten richten of een specialisatie moeten aanmeten om te overleven.” Toch gebeurt dat nu niet op grote schaal. Veruit de meeste e-fulfi lmentspelers stellen zich zo breed mogelijk op en claimen allround te zijn, blijkt uit het overzicht van e-fulfi lmentspelers. De kleinste, meest specialistische groep is meubelen, gevolgd door

food. Andere categorieën die aan bod komen zijn fashion, elektronica en drukwerk. De reden om allround te zijn, is veelal volume.

Volume is essentieel om te kunnen groeien en automatiseren.

AUTOMATISERING/ROBOTISERING Een ruime meerderheid van de e-fulfi lmentbedrijven bestempelt automatisering/robotisering als noodzakelijk, kansrijk of een must. Argumenten die worden gegeven zijn: groei, ergonomie, arbeidskrapte. Leen Menken, e-fulfi lmentspecialist in food, stelt: “Automatisering is bittere noodzaak, ook als dit robotisering inhoudt. Persoonlijke touch blijft voor ons een pré.” Datzelfde geldt voor Montapacking. Montapacking schaft de komende 2,5 jaar ruim honderden cobots aan.

Ook Active Ants is een grote voorstander van automatisering/robotisering. De e-fulfi lmentspeler, bekend van de Rabobank-reclame, heeft sinds kort het grootste Autostore-systeem in de Benelux. Ook investeert het bedrijf in de piece picking robot van Fizyr.

Aan robotisering/automatisering valt niet te ontkomen, stelt Edwin van der Ham (Montapacking). Het bedrijf wil zijn kostprijs binnen vijf jaar gehalveerd hebben. Dat is nodig om de strijd met de concurrenten aan te kunnen blijven gaan.

“Onze concurrenten zijn niet Active Ants of andere e-fulfi lmentspelers in Nederland, maar de Alibaba’s van deze wereld die voor 99 cent producten vanuit China naar Nederland sturen. Met handjes alleen red je het niet. Wij geloven vooral in de kracht van de

DE OVERSTAP NAAR ROBOTICA IS EEN BELANGRIJKE VOLGENDE STAP combinatie mens en machine.” Samenwerken is wat Van der Ham betreft de aangewezen weg tot succes.”

Goed rekenen en voorbereiden luidt het devies van een andere grote e-fulfi lmentspeler: Fulfi lment Solutions. De e-fulfi lmentspeler uit Nieuw-Vennep stelt, dat er een limiet zit aan de efficiëntie van robots, maar je moet ze ‘waar mogelijk zeker toepassen’. Fulfi lment Solutions nam in 2014 als eerste bedrijf in Nederland Autostore in gebruik.

Bijna alle e-fulfi lmentspelers in de lijst bieden retourservice aan en value added services. Herverpakken wordt het vaakst aangeboden, productfotografie het minst.

NAAR HET OVERZICHT Bekijk het complete e-fulfi lmentoverzicht op www.logistiek.nl/e-fulfi lment Logistiek probeert zo compleet mogelijk te zijn. Staat uw bedrijf niet in het overzicht of staat uw bedrijf op de lijst, maar zijn de gegevens veranderd? Mail de redactie: redactie.logistiek@vakmedianet.nl

FLINDERS: INVESTEREN IN EEN HECHT LOGISTIEK TEAM “Waar de platformen zich focussen op transacties, willen wij ons onderscheiden door service en beleving. Meubellogistiek is complex vanwege de grote variëteit in formaat, gewicht en kwetsbaarheid.

Uitblinken in logistiek doen we door te werken met de beste logistieke mensen, uiteraard in eigen dienst. Het is op dit moment lastiger om gekwalificeerd en gemotiveerd personeel te krijgen. Maar we investeren veel in het bouwen van een hecht logistiek team. Naast inhoudelijk uitdagend werk bieden we een prettige

werkomgeving met ruimte voor ontwikkeling, opleiding en een goede sfeer.

Crossborder is een prima mogelijkheid om uit je bestaande voorraad meer te verkopen en de omloopsnelheid te verhogen. Als je de interne logistieke processen eenmaal op orde hebt, is crossborder een manier om met hetzelfde warehouse meer volume te doen.

Retouren is onderdeel van de e-commerce formule. Klanten informeren en adviseren voor en tijdens de aankoop helpt de juiste keuze voor een klant te vergemakkelijken

en het retourenpercentage te verlagen. Dat ligt rond de 10 procent Hoe je omgaat met retouren is het verschil tussen winst en verlies. Wat kan er terug op voorraad? Wat kun je via andere kanalen afzetten?

Bij last mile is keuze belangrijker dan snelheid. Voor Flinders is het belangrijk dat de klant kan kiezen wanneer hij een bestelling wil ontvangen, met welke vervoerder en welke service. Dat kan dezelfde dag zijn, drie dagen later, in het weekend of ’s avonds, tot en met tijdvakken van twee uur.”

36

Logistiek

AUG UST US 20 1 8

LOGISTIEK LIVE TEKST HERES STAD

KOM EEN KIJKJE NEMEN BIJ BOL.COM Vorig jaar september trok bol.com alle aandacht naar zich toe met de opening van een nieuw, grootschalig fulfilmentcentrum in Waalwijk. Op 18 september krijgen abonnees van Logistiek de gelegenheid te kijken op deze bijzondere locatie, waar alweer een start wordt gemaakt met een uitbreiding.

Het fulfilmentcenter zal na de uitbreiding verdubbeld zijn in beschikbare vloeroppervlakte en telt dan in totaal 100.000 vierkante meter. Daarmee neemt ook de opslagcapaciteit fors toe voor partners; sinds 2011 verkopen meer dan 21.000 Nederlandse en Belgische bedrijvens hun artikelen via bol.com.

Juist zij maken de noodzaak tot verdere uitbreiding, zo snel na de ingebruikname, noodzakelijk.

RUIMTE NODIG Huub Vermeulen, algemeen directeur bij bol. com, ziet de komende bouwactiviteit als een belangrijke, volgende stap. “Deze uitbreiding, nog geen jaar na de opening van ons eerste, eigen fulfilmentcenter, stelt ons in staat om ook bij toenemende volumes een goede service te blijven verlenen aan onze klanten en voor onze partners die verkopen via bol.com.

Het biedt ons - behalve de ruimte voor verdere groei - tevens de mogelijkheid om te blijven innoveren.”

De nieuwbouw start in de eerste helft van 2019, de oplevering zal in de loop van 2021 een feit zijn.

WERKKLIMAAT Het pand in Waalwijk is een van de meest duurzame gebouwen in de Benelux. Net zoals bij de bouw in 2016, heeft ook de uitbreiding als uitgangspunt een optimaal werkklimaat voor de honderden medewerkers. E-fulfilmentpartner Ingram Micro zorgt voor het personeel en heeft de dagelijkse leiding van de operatie in handen. De uitbreiding zal in fases gaan, waardoor de huidige medewerkers

zo veel mogelijk ongestoord kunnen werken.

Door de uitbreiding stijgt de werkgelegenheid met ten minste honderd extra banen.

Ook gaat de bouw zoveel mogelijk gepaard met groene en energievriendelijke oplossingen. Zo hanteren bij de bouw betrokken bedrijven de eisen volgens de BREEAM-certifi-

LOGISTIEK LIVE OP 18 SEPTEMBER IN WAALWIJK Dinsdag 18 september krijgen abonnees van Logistiek de kans om nader kennis te maken met de interne logistieke processen in het fulfilmentcenter. Deelname is gratis, maar het aantal deelnemers is beperkt. Behalve een uitgebreide rondleiding zorgt bol.com ook voor een korte presentatie en discussie.

De bijeenkomst is van 10.30 tot 13.00 uur.

Meer info en aanmelden: www.logistiek.nl

cering, met als uitgangspunt de hoogst mogelijke score (‘outstanding’).

VEEL TOEVOEGEN Bij de uitbreiding worden dezelfde eisen toegepast die gelden voor een kantoor, waardoor de werkomstandigheden voor een dergelijke ruimte erg goed zijn. Aspecten daarbij zijn optimale temperaturen bij alle weersomstandigheden, voldoende en natuurlijk licht, continue toevoer van frisse lucht, geluidswerende materialen en open en ruime werkruimtes.

Intern vormen conveyors, handscanners en shuttlesystemen het hart van de logistieke operatie qua technische voorzieningen. TGW is verantwoordelijk voor alle logistieke systemen. De WMS-software is afkomstig van het Franse bedrijf Hardis met het pakket Reflex.

Daarmee heeft het online bedrijf veel flexibiliteit ingekocht.

Harm Jans van bol.com sprak daarover tijdens de WMS-dag in 2017. “We hoeven niet zelf aan de kern te sleutelen. Maar we kunnen wel van alles toevoegen met onze uitgebreide staf aan ICT-professionals. Dat vereist goed partnership en het overdragen van kennis.”

In het oog lopend is verder de samenwerking met PostNL. Het sorteerproces door de pakketbezorger gebeurt in hetzelfde pand. Het is de eerste keer dat PostNL inhouse het sorteerproces uitvoert.

Alle deze en andere aspecten komen aan bod tijdens de Logistiek Live bijeenkomst op 18 september. De bijeenkomst is bedoeld voor logistiek professionals, die dagelijks werkzaam zijn in een logistieke operatie.

Logistiek

37

AUGUSTUS 20 18

COLUMN TEKST MARSHA VALLENDUUK

NIEUWE EUROPESE REGELS ONEERLIJKE CONCURRENTIE: ‘WACHT NIET AF’ In Brussel wordt hard gewerkt aan nieuwe regels om oneerlijke concurrentie tegen te gaan in de transportsector. Het eerste plan werd afgewezen door het Europees Parlement, maar de contouren zijn geschetst. Dit zijn de aandachtspunten.

D

e nieuw voorgestelde regels gaan over cabotage, een nieuwe vergunningsgrens, detacheringsregels over het loon van internationale chauffeurs en een voorgestelde verruiming van de rij- en rusttijden. Vooralsnog worden de huidige detacheringsregels van toepassing gelaten, totdat er aangepaste nationale wetgeving voor de transportsector is ingevoerd. West-Europa pleit echter voor gelijk loon voor gelijk werk op dezelfde plaats, ook voor chauffeurs.

Europa gaat ook harder optreden en beter samenwerken bij de aanpak van oneerlijke concurrentie (zoals ontduiking van sociale premies) en brievenbusfirma’s.

regels ruimte krijgen om dit te doen. Feit is dat Europa bezig is met digitalisering zodat de controles efficiënter kunnen plaatsvinden en misstanden eerder kenbaar worden. Daar

Cabotage moet volgens het plan onder detacheringsregels vallen. Wat betekent dit in de praktijk voor werkgevers?

“Een enorme administratieve last, want per land moet dan een ander loon betaald worden. Voor internationaal vervoer is het voorstel dat zodra een chauffeur drie dagen per kalendermaand in een andere lidstaat komt, hij het loon van die lidstaat moet betalen. Indien een chauffeur korter dan 6 uur in een land is, telt dit als een halve werkdag. Is hij er langer dan 6 uur, dan telt dit als een hele werkdag. Pauzes, rusttijden en beschikbaarheidstijd in een lidstaat genomen, tellen gewoon mee als ‘werkuren’ om te bepalen of iemand langer dan drie dagen aan het werk is in een lidstaat.”

Gevolgen Nederlandse transporteur?

“Men moet zich bewust zijn van een focus op de regels en continu de feitelijke bedrijfsvoering tegen het licht houden, om te bezien of men voldoet aan alle (inter)nationale regels.

Ook nu al.”

De belangrijkste aandachtspunten?

“Bekijk goed de bedrijfsstructuur en de overeengekomen arbeidsvoorwaarden. Ook bij gebruik van buitenlandse charters of uitzendbureaus moet men toezien op juiste toepassing van het loon. In de toekomst kan een zeer efficiënte planning uitkomst bieden, bij gewijzigde regels.”

Inspecteurs krijgen toegang tot de tachograaf zonder trucks fysiek te stoppen. Hoe zit het met de privacy?

“Inspecteurs zullen in het kader van opsporing of toezicht met de daar geldende beleids-

zullen bijbehorende regels voor komen. Opsporing en toezicht houden is vaak een belang dat boven privacy gesteld wordt.”

SPECIALISME ARBEIDSRECHT Marsha Vallenduuk is sinds 2002 werkzaam als jurist en sinds 2007 als advocaat. Sinds 2011 is zij partner van Vallenduuk Advocaten.

Zij heeft een grote interesse voor het arbeidsrecht en dan meer specifiek voor het collectieve arbeidsrecht. Zij staat veel transportondernemingen bij. De zaken hebben een steeds internationaler karakter gekregen.

Hoe moet je je voorbereiden als bedrijf?

“Het is afwachten hoe de regels er precies uit gaan zien, maar wij adviseren bedrijven reeds nu hun huidige werkwijze en bedrijfsvoering goed tegen het licht te houden. Als je afwacht totdat de regels zijn doorgevoerd, ben je waarschijnlijk te laat. Ook nu al gelden er detacheringsgregels in bepaalde gevallen.

Heb je een buitenlandse vestiging of werk je met buitenlandse charters, weet dan zeker dat alles goed geregeld is. Duidelijk is dat dit een internationaal agendapunt is waarbij Europese inspecties en politie steeds nauwer samenwerken. Ook op basis van de huidige regels.”

38

Logistiek

AUG UST US 20 1 8

UPDATE

TEKST BAS DIJKHUIZEN

WDP ZIET WINST WEER GROEIEN De beursgenoteerde logistiek vastgoed ontwikkelaar WDP heeft in de eerste zes maanden van dit jaar een EPRA-winst gerealiseerd van 65 miljoen euro. Een groei van 14 procent ten opzichte van vorig jaar, meldt de onderneming bij de presentatie van haar halfjaarcijfers begin deze maand.

ARROW ELECTRONICS BOUWT MEGA-DC IN VENLO Hightech elektronicaspecialist Arrow Electronics vestigt zich in een nieuw mega-dc in Venlo. Het bedrijf sloot hiervoor een built-to-suit overeenkomst met logistiek vastgoed ontwikkelaar Prologis, dat een 90.000 vierkante meter groot distributiecentrum realiseert op logistiek bedrijvenpark Trade Port Noord in Venlo. Arrow Electronics huurt drie van de in totaal vier units in dit pand, waarmee het totale gehuurde metrage uitkomt op 70.000 vierkante meter. De overige 20.000 vierkante meter zal op risico worden gebouwd en is volgens Prologis volgend jaar april beschikbaar voor de markt.

Arrow Electronics is nu gevestigd in een dc op Trade Port West

NIPPON EXPRESS: GROOTSTE DC VAN HAVEN ROTTERDAM Logistiek dienstverlener Nippon Express Nederland heeft volgens het Havenbedrijf van Rotterdam op dit moment het grootste distributiecentrum in de haven van Rotterdam.

Het Japanse bedrijf heeft dit danken aan de recent in gebruik genomen dc-uitbreiding op de Maasvlakte. Deze uitbreiding bedraagt 32.000 vierkante meter, waarmee het dc van Nippon Express een omvang van boven de 100.000 vierkante meter heeft. De uitbreiding die nu gaat plaatsvinden, bedraagt exact 31.487 vierkante meter extra magazijn- en 1.130 vierkante meter kantoorruimte. In totaal komt het distributiecentrum daarmee op 103.951 vierkante meter.

WIM ERINGFELD VERRUILT DHL VOOR DIRECTEURSFUNCTIE STEC Wim Eringfeld (55) treedt 20 augustus aan als directeur van Stec Groep. Hij volgt de huidige directeur Peter van Geffen op, die vertrekt. Eringfeld is managing director bij DHL Supply Chain in Duitsland en nauw betrokken bij de uitbouw van de DHL-vastgoedportefeuille.

Stec Groep noemt zijn komst ‘een impuls op het vlak van onder meer de internationale logistiek, supply chain, triple helix samenwerking en locatieadvies’.

DE BIJENKORF VERKAST NAAR TILBURG Warenhuisconcern de Bijenkorf gaat medio volgend jaar vanuit een nieuw groot distributiecentrum in Tilburg zijn zeven warenhuizen in Nederland bevoorraden. Ook worden in het dc de e-fulfilmentactiviteiten uitgevoerd. Deze activiteiten heeft de Bijenkorf uitbesteed aan logistiek dienstverlener Ingram Micro CLS Benelux. In het duurzame dc van iets meer dan 31.000 vierkante meter komen naar verwachting 300 tot 400 mensen te werken, op piekmomenten meer. Nu nog werkt de Bijenkorf vanuit twee distributiecentra: één in Woerden voor de winkelbevoorrading, en het dc van Ingram Micro in Waalwijk voor online bestellingen. Op de nieuwe locatie wordt de logistiek gecentraliseerd. Ingram Micro verwacht hier in 2020 ruim 14 miljoen items per jaar te verzenden. HVBM ontwikkelt het dc. Streven is dat het pand een BREEAM Outstanding-certificaat krijgt.

Logistiek

39

AUGUSTUS 20 18

â&#x20AC;&#x153;We hebben voldoende gronden, maar er zijn niet overal zomaar meer supergrote terreinen beschikbaar in Nederlandâ&#x20AC;?, Joost Uwents (WDP, in het FD 1-8-2018)

â&#x20AC;&#x2DC;MEER DCâ&#x20AC;&#x2122;S DAN OOIT IN GEBRUIKâ&#x20AC;&#x2122; Nog nooit werd er zoveel logistieke bedrijfsruimte opgenomen als vorig jaar. Er kwam meer dan 1,6 miljoen vierkante meter aan onder meer dcâ&#x20AC;&#x2122;s en sorteercentra bij. Dat is een stijging van 8 procent op jaarbasis, blijkt uit onderzoek van vastgoedadviseur Troostwijk. Vooral in de corridor tussen Rotterdam en Antwerpen enerzijds en het Ruhrgebied in Duitsland anderzijds zijn veel logistieke bedrijven. Door de groei van online bestedingen blijft de vraag naar ruimte de komende jaren toenemen, verwacht het researchbureau.

â&#x20AC;&#x153;We zijn als land kwetsbaarder aan het wordenâ&#x20AC;?, Albert Veenstra (Dinalog) over de Logistics Performance Index (LPI).

BOL.COM VERDUBBELT OMVANG DC IN WAALWIJK Internetwinkel bol.com breidt zijn distributiecentrum in Waalwijk uit. Dat levert ten minste honderd nieuwe banen op, stelde de Ahold Delhaize-dochter half juli. Het distributiecentrum, dat vorig jaar september in gebruik werd genomen, is na de uitbreiding twee keer zo groot. Volgens Bol.com is de uitbreiding nodig door de snelle groei van de online verkopen. Bij de bouw van het distributiecentrum was al rekening gehouden met een toekomstige verbouwing. Nu werken er 750 mensen in het distributiecentrum, maar in piekperiodes zoals rond de feestdagen zijn dat er meer. In 2021 moet de uitbreiding afgerond zijn. Dan is er ook meer opslagruimte voor partners van bol.com. Meer dan 21.000 Nederlandse winkeliers verkopen artikelen via het bol.com-platform.

Industriële sectionaaldeuren

tot 2,5 m/s

Snelloopdeuren

Dockequipment

Freight mover, transporter and bus.

An all-round perspective on the future.

Europa’s grootste gamma industriedeuren • Europa’s nr. 1: meer dan 80 jaar ervaring n de productie van deuren • Uitstekende warmte-isolatie: U-waarde van max. 0,51 W/(m²•K)* • 24-uurs service: dag en nacht voor u bereikbaar

Tickets from iaa.de Sep. 20–27, 2018 Hannover

#IA A18

* bij de industriële sectionaaldeur SPU 67 Thermo met ThermoFrame

/ / /

0/ /

/ / / 9

.

.

.1.

. . /

64/ 0/4/ 0/53/ / /54/ /5347

*&&"./ $/ %"" %' ) %$ " / $/ '*# '% (( #*" ) $/ '( &

&' ! '( 8/)%&(&' ! '(/ $/ %% " ' ' $0/ PHWренRQGHUренDQGHUHр░И

" /

d

.

"1% &.) ". . ". #"' "(. $%# && ".) % ' % "

beoordeeld

8

". % ". " ". ".&( &)# .'# $ && ". ". ".'% ' #" . % % !,%%"/ '%*& %* % %&. + % ".! '. ". ". /# ( / $)'*#

". %& $.) % ## '. * ' '. ". .,#%

'$ $ (

%'.(.) "( '.) %& " . ") & # ". .%# .) ". " 1 ) " ., ". ". ".'% ' ". ". '. % .$% ' & .' $&. ".' . ) %! ".) ( "2

1DренD╚╡ренRRSренYDQренGH]Hрен0DVWHUFODVVр░И

% /+ $/ %'!%#

-.. '.(. # .(.(*.$%# && ". "' % '0.

EHWURXZEDDUрп╡ренVQHOренHQренH╔Ъ ренренFL┬нQWренLQренNXQWренULFKWHQ

%'.(. '. $ % ' #" . + " . % ! *#% . "" ". ". '. " ) '' ". # .(. '. ". . $% ' . ("'. % " "2

t ee n 8 тАв

)' ) ./ &"%.# $)

" / '" $ . "' % % ". &.#" % . ) ". . % & ( '((%

eld

me

& ' ) %$ "/ - "" $

' !) ! ( ( тАв Gemid

%% %$ ', '& $

-.. '.(. ", '. ". .$% " $ &. ".! ' # ". ) ". $ % ' #" . + " . ". ("'.(. , . '# $ && ". ". .$% '

-.. '.(.* '."# . &.#!. ". ( '((%.' . % & % ".* % ". #"' "(. % ". ". ) % ' % ". ."#%!. & -.. ("'.(. .$% " $ &.) ". ". %& $. ". .$% ' . % " "

. . . . . 2 1 2 /

42

Logistiek

AUG UST US 20 1 8

MET INGRID FABER (49) DIRECTEUR-EIGENAAR POOLING PARTNERS

Palletproductie 20 miljoen pallets per jaar nieuw en gerepareerd

1

Historie Sinds 1891 als o.a.

Faber en Halbertsma Organisatie Honderd procent familiebedrijf met 875 medewerkers in 22 landen

3

Duurzaam Hergebruik van 95 procent van het product â&#x20AC;&#x201C; restafval als biomassa

4

11FOTOCREDIT: HANS PRINSEN

2

Logistiek

43

AUGUSTUS 20 18

INTERVIEW TEKST: HERES STAD

‘HERGEBRUIK IS ALTIJD BETER’ Onderscheidend zijn als palletleverancier is niet eenvoudig. De aanpak van Pooling Partners is zogezegd uit ander hout gesneden. Niet het product, maar de service telt, data-driven als een echte supply chain partner. En gericht op hergebruik, maar dat is min of meer vanzelfsprekend.

D

ata is minstens zo belangrijk als de beschikbaarheid van hout. Ingrid Faber is samen met haar broer directeur-eigenaar van Pooling Partners, een bedrijf dat een lange historie kent, onder meer als Faber-Halbertsma. Veel is veranderd, de missie is gebleven. “We willen voor zowel transportbedrijven als verladers, waaronder grote retailers, de beste supply chain oplossing leveren. Het maakt ons niet uit wat ze daarbij voor ogen hebben: europallets, poolpallets, eenmalig of hergebruik, we kunnen het voor ze faciliteren.”

Q EEN PALLET IS EEN PALLET TOCH? A “Dat klopt. De europallet in zijn huidige vorm is meer dan vijftig jaar oud. Daar is niets aan veranderd. Voor veel verladers is de pallet een sluitpost in de begroting. Ze denken er niet aan wat het betekent voor transporteurs als ze altijd lege pallets mee terug moeten nemen. Waar zijn die pallets dan?

Hoe is het met de kwaliteit daarvan? Met alle gevolgen van dien voor de wachttijden bij een distributiecentrum en voor bijvoorbeeld geautomatiseerde palletopslag, als blijkt dat de pallet behoorlijk is beschadigd. Daarom hebben we als Pooling Partners meerdere poolbe-

drijven met een eigen oplossing, naast onze fabrieken. In het ene bedrijf blijven we zelf eigenaar van de pallet. Gebruikers betalen ons per palletbeweging en melden waar de pallets zich bevinden. Onze uitdaging hier is om zo weinig lege kilometers te rijden, dus zo optimaal mogelijk de ritten in te plannen.

Het andere bedrijf in onze groep levert de standaard europallet. Dat systeem is voor leden van de pool, waar veel meer bedrijven bij zijn aangesloten. “ Q BOOMING MARKET VOOR PALLETS? A “Ons jaarverslag is net uit. In 2017 steeg de netto omzet met ongeveer 2 procent naar 327 miljoen euro. Dat is een mooi resultaat, zeker als je bedenkt dat de houtprijs gedurende 2017 weliswaar iets is gedaald, maar dat sinds het vierde kwartaal de beschikbaarheid van hout slecht was. Voor 2018 verwacht ik een omzetverhoging van ten minste 15 procent.

Er is overigens geen tekort aan hout. De aanwas van bos in Europa is nog steeds groter dan de kap. De oppervlakte aan duurzaam beheerde bossen neemt in Europa en Rusland jaarlijks toe met vijf keer de oppervlakte van België. Maar als wereldwijd de vraag toeneemt, gaat de prijs omhoog.”

Q NEEMT DE VRAAG NOG STEEDS TOE? A “Wanneer het met de economie goed gaat, zijn er ook meer pallets nodig om het vervoer van goederen te kunnen doen. Daarom zijn we fors aan het investeren in onze productiebedrijven. We groeien aanzienlijk met onze poolingactiviteiten. Groei betekent overigens ook investeren in nieuwe pallets, en dat vraagt nogal wat cash.”

Q HOE KUN JE ONDERSCHEIDEND ZIJN? A “Goed letten op kosten en optimaal gebruikmaken van de middelen. Het kunstje is vooral om juist te leren omgaan met data – goed meten en een goede analyse uitvoeren.

Als we niet weten wat er met onze pallets gebeurt, dan raken ze kwijt en gaan we geld verliezen. We hebben een eigen systeem gebouwd voor dat doel. Vanuit de wetmatigheid van de grote getallen kun je een redelijke inschatting maken van wat op korte termijn nodig is en waar. Zo ontdek je ook, dat bij een bepaald dc meer kapotte pallets staan dan gemiddeld genomen bij andere dc’s. Onze mensen analyseren hoe dat komt en doen voorstellen.”

Q GAAT HET IN DEZE BRANCHE VAAK OVER DUURZAAMHEID? A “Steeds meer, en toch worden we ten onrechte niet erkend als een bedrijf dat veel doet aan hergebruik. Regelgeving geeft aan, dat je 45 procent van het materiaal van de nieuw op de markt gebrachte verpakkingen moet recyclen. Maar bij ons ligt de focus op hergebruik, dat is de essentie van ons poolsysteem. Niet op vervanging. Het zou jammer zijn als de houtverwerkende industrie zo in een negatief daglicht komt te staan. Want hergebruik is altijd beter dan recyclen. Zelf zijn wij voortdurend bezig om onze duurzaamheid te verbeteren. We gaan onze droogovens stoken op ons eigen afvalhout en we proberen het transport van pallets effectief te plannen, om leeg rijden te voorkomen. Het poolingmodel wordt interessanter naarmate we minder kilometers met lege pallets afleggen. Zo bewijzen we dat duurzaamheid hand in hand kan gaan met een beter resultaat.”

44

Logistiek

AUG UST US 20 1 8

PRAKTIJK

TEKST PETER DE WEERD

MEDIQ TOEKOMSTKLAAR MET GEMECHANISEERD DC Mediq, leverancier van medische hulpmiddelen en zorgoplossingen, heeft een fonkelnieuw distributiecentrum in Bleiswijk. Het nieuwe warehouse is het slotstuk van een grootschalige logistieke reorganisatie van de zorggroothandel. Mediq heeft vier distributiecentra in één dc ondergebracht. De reden van de centralisatieslag en nieuwbouw is zoals zo vaak, en ook dit keer, behoefte aan meer ruimte en efficiency: een hogere efficiencygraad, die nodig is door de sterke groei van het bedrijf. Het nieuwe warehouse in Bleiswijk is het centrale distributiecentrum voor de Benelux. Mediq spreekt liever over een fulfilmentcenter: “We doen als grote speler in de zorg veel meer dan alleen dozen schuiven.”

D

e warehouses en de bijbehorende pick- en opslagmethodes van Mediq voldeden niet meer aan de eisen van vandaag de dag. De distributiecentra en de materialen waren niet zozeer verouderd, maar met name zeer inefficiënt. Een innovatieslag was nodig om de wensen van de klant te kunnen blijven behartigen; nu, maar vooral ook in de toekomst. Mediq werkte tot 2015, als gevolg van overnames, vanuit zeven distributiecentra verspreid over heel Nederland. Drie jaar terug werd dit aantal teruggebracht naar vier dc’s in eigen beheer en één extern magazijn. Het bleek een voorbode op de centralisatieslag die in 2016 is ingezet en in 2017 is doorgevoerd. De medisch speciaalzaak nam eind vorig jaar een spiksplinternieuw fulfilmentcenter in gebruik op bedrijvenpark Prisma in Bleiswijk.

De reden van de centralisatieslag en de keuze voor nieuwbouw (gerealiseerd door WDP en VDR Bouwgroep) was de behoefte aan meer ruimte en een efficiënter proces. De hogere

efficiencygraad kwam vooral voort uit de sterke groei van het bedrijf: “De vier distributiecentra bereikten het einde van hun capaciteit.

Ze waren gewoon te klein geworden”, stelt Tony Webster, directeur supply chain development bij Mediq. De efficiency was ook in het gedrang gekomen door overnames uit het verleden. Iedere dc had zijn eigen operatie, maar tegelijkertijd lag veel van hetzelfde assortiment op veel verschillende plekken opgeslagen. In de praktijk werden de dc’s min of meer geïntegreerd, waardoor de dc’s ook intern aan elkaar leverden om orders compleet te maken.

Een inefficiënt proces.

KOERSWIJZIGING Om competitief te blijven was een gewijzigde koers noodzakelijk. Webster: “We opereren in de zorg. Dat is een prettige markt, want die groeit hard. Aan de andere kant zie je dat ook de zorgmarkt steeds sterker kostengedreven is. Om de zorg betaalbaar te houden, moet het ook hier steeds goedkoper en dus slimmer.”

Om aan alle eisen, wensen en toekomstplannen te kunnen voldoen, heeft Mediq geen half werk geleverd.

De zorggroothandel heeft in Bleiswijk een fulfillmentcenter met een oppervlakte van 20.000 vierkante meter neergezet. Het pand huisvest het complete Mediq-assortiment van ruim 20.000 artikelen. Een belangrijk aspect voor die gewenste efficiency is de gemaakte mechaniseringsslag. Veel manueel werk is vervangen voor material handling systemen.

Een sleutelrol in de operatie is weggelegd voor de OSR-shuttle van Knapp. Het shuttlesysteem heeft drie gangen. Iedere gang herbergt een shuttle die de kratten met producten pickt en transporteert naar de vier pickstations. Picken gebeurt via pick-to-light. De diverse pickzones en picktechnologieën worden verbonden middels een transportbanensysteem dat na het picken de orders via een spiral conveyor naar beneden transporteert. Deze goods-to-manoplossing heeft veel voordelen “De orderpickers hoeven niet voor iedere order het hele maga-

Logistiek

45

AUGUSTUS 20 18

zijn door te lopen. Dat scheelt veel tijd.” In het shuttlesysteem worden enkel ‘single piece’ producten (slow movers) opgeslagen. De snellopers liggen opgeslagen in Knapp flowracks met 16 zonepickstations, ook voorzien van een pick-to-lightsysteem.

UITBREIDING SHUTTLESYSTEEM Op de vraag hoeveel producten het shuttlesysteem kan opslaan is geen eenduidig antwoord te geven. Dit is afhankelijk van het ontwerp, de artikelen en de voorraad in het systeem.

Wat wel helder is, is dat de opslagcapaciteit vergroot kan worden. Er kan nog een vierde gang worden toegevoegd. Dit betekent dat er in potentie een extra opslagcapaciteit van 25 procent beschikbaar is. Ook is er ruimte om het aantal pickstations met twee uit te breiden.

Continuïteit was een andere belangrijke reden om voor een shuttlesysteem te kiezen, boven andere oplossingen. “Bij miniload bedient één kraan één gang. Als die kraan uitvalt, ben je een derde van je capaciteit kwijt. Wij hebben

21 shuttles boven elkaar. Als er één uitvalt, haal je hem eruit en stop je er een nieuwe in.”

Het nadeel van het shuttlesysteem zijn de hogere kosten. “Vandaar dat wij voor de medium fast movers hebben gekozen voor stellingen. (flow racking, red.) en die twee systemen zijn aan elkaar gekoppeld. De volledige installatie wordt aangestuurd door het Warehouse Control System van Knapp in combinatie met het WMS van SAP. AUTOMATISCH DOZEN VOUWEN Mediq pickt direct in de verzenddoos. De dozen worden automatisch gevouwen en gesloten door de verpakkingsmachine van SealedAir. Deze volautomatische verpakkingsmachine meet de hoogte van de inhoud van de doos, waarna de doos in de exact benodigde omvang wordt gevouwen om lege ruimte te besparen.

“Het scheelt ons 30 procent aan volume en we hebben geen opvulmateriaal meer nodig. Hierdoor dragen we bovendien ook nog eens actief bij aan groener transport.”

Het is niet enkel mechanisering, dat de klok slaat. De grote bulk, bestemd voor institutionele klanten, ligt opgeslagen in magazijnstellingen en wordt gepickt via elektrische orderverzameltrucks. “Ook dat kun je natuurlijk mechaniseren, maar deze businesscase rekent zich niet zo snel rond.”

VALUE ADDED LOGISTICS De logistieke operatie bestaat uit meer dan alleen producten opslaan, picken, verpakken en versturen. Mediq heeft ook een grote tak value added logistics (VAL). VAL vindt voornamelijk plaats op de twee mezzanines van totaal 4.000 vierkante meter. Hier worden producten omgepakt, smaakboxen met medische voeding op maat gemaakt voor klanten, of startpakketten handmatig gepakt voor diabetes- en katheterzorgpatiënten. Coupeuses maken in een eigen atelier op de benedenverdieping stomasteunbandages op maat voor stomapatiënten. Deze banden zorgen voor ondersteuning van de buik bij een breuk. “We zijn dus echt veel meer dan

46

Logistiek

PERSONEEL Mediq heeft vier eigen distributiecentra gecentraliseerd in één nieuw modern fulfilmentcenter in Bleiswijk. De keuze viel op Bleiswijk, omdat Mediq graag zoveel mogelijk medewerkers wilde behouden.

Enerzijds was dit ingegeven door sociaal wenselijke argumenten, anderzijds vanwege de continuïteit.

“Wij hebben veel specifieke handelingen, en mensen met die kennis zijn niet zo gemakkelijk te vervangen. Daarom wilden we een plek die op redelijke reisafstand ligt van Moordrecht en Oud-Beijerland aangezien hier de meeste mensen werkzaam waren.” Momenteel werken zo’n 160 mensen bij Mediq in Bleiswijk, waarvan een deel flex.

Eind dit jaar, als Oud-Beijerland ook over is, zijn dat er zo’n 230.

AUG UST US 20 1 8

een dozenschuiver. Daarom spreken we van een fulfilmentcenter en niet van een distributiecentrum.”

In het pand zijn ook nog speciale ruimtes waar medische apparaten worden schoongemaakt, onderhouden en ingesteld voor specifieke patiënten. Zelfs een combinatie met medicatie is mogelijk, want in het pand bevindt zich ook een eigen apotheek .

‘OM DE ZORG VOOR DE TOEKOMST BETAALBAAR TE HOUDEN, MOET HET OOK HIER STEEDS GOEDKOPER EN DUS SLIMMER’

ZONNEPANELEN Om klaar te zijn voor de toekomst heeft Mediq bewust voor nieuwbouw gekozen in plaats van om een bestaand dc te verbouwen. “Duurzaamheidseisen als goede isolatie, energie (Mediq gaat zijn dak met een oppervlakte van 17.000 vierkante meter binnenkort voorzien van zonnepanelen, red.) en klimaatbeheersing waren moeilijker te realiseren in de oudere panden. We wilden het graag in één keer goed doen.”

te brengen. Vanuit Bleiswijk worden straks zowel de institutionele instellingen als ziekenhuizen en verzorgingstehuizen beleverd, als de individuele klant, die zijn levering direct aan huis krijgt bezorgd. “De artikelen zijn veelal hetzelfde, alleen ziekenhuizen krijgen de producten in dozen en pallets, en aan individuele klanten wordt per pickeenheid uitgeleverd.”

Dat had wel gevolgen voor het design van het fulfilmentcenter, maar bood uiteindelijk vooral voordelen: “De omloopsnelheid gaat omhoog en je hebt minder voorraad.” De Mediq-distributiecentra in Didam, Nieuwegein en Moordrecht zijn al verhuisd. Het dc in Oud-Beijerland volgt binnenkort. Wanneer alles en iedereen over is en het fulfilmentcenter draait zoals gepland, dan verwacht Webster 30 procent efficiënter te werken dan voorheen.

LOGISTIEK ONDER ÉÉN DAK Een andere belangrijke keuze was het al of niet samenvoegen van bulk en de e-commerce operatie. Mediq heeft uiteindelijk vanuit efficiency-oogpunt gekozen om de e-fulfilmentbusiness en institutionele business onder één dak

www.stow.nl Onze magazijnoplossingen:

!! !!

!

! !

!!

!!

bmbŃ´o-7 lÂ&#x2020;Ń´ŕŚ&#x17E;Ĺ&#x160;v|ou;

! !!

!!

!!

! !!

!! !

!

!!

! !!

"|oÂ&#x2030; mvr;1ŕŚ&#x17E;;

"|oÂ&#x2030; |Ń´-v -Ń´Ń´;| "_Â&#x2020;Â&#x201A;Ń´;

!

!

Stow Nederland bv â&#x20AC;˘ Minervum 7208b, 4817 ZJ Breda, Nederland â&#x20AC;˘ T +31 76 57 98 181 â&#x20AC;˘ F +31 76 57 98 180 â&#x20AC;˘ info.stow.nl@stow-group.com

Wij Combilift nieuwe fabriek feliciteren

Monaghan, 46,0000 m2

met de

opening van de en 20 jaar partnerschap

COMBi iFT

20 YEARS

MABO-lifting Nederland B.V. www.mabo-lifting.nl â&#x20AC;˘ T 0228 32 67 51 â&#x20AC;˘ info@mabo-lifting.nl

48

Logistiek

CV

WIL VERSTEIJNEN (55) Als directeur-grootaandeelhouder van GVT Transport & Logistics bouwde Versteijnen het bedrijf uit van zes personen tot ruim achthonderd.

“Distributie en multimodaal transport zijn twee totaal verschillende werelden. Die moet je apart aansturen”

FOTO: BERT JANSEN

TWEE WERELDEN

AUG UST US 20 1 8

Logistiek

49

AUGUSTUS 20 18

INTERVIEW

TEKST FERDI DEN BAKKER EN HERES STAD

‘ALLES IN EIGEN HAND’ GVT Group of Logistics is omgedoopt in GVT Transport & Logistics.

Het is het slotstuk van een hele reeks veranderingen, waaronder consolidatie en centralisatie.

“Samenwerken is wat mij betreft niet zaligmakend. Integendeel.”

350

Inmiddels 350 trekkende eenheden telt de vloot van GVT - daarvan zijn 110 trucks bedoeld voor fijnmazige distributie.

A

cht jaar geleden, middenin de economische crisis, zette Wil Versteijnen alle kaarten op groei. Hij kreeg gelijk. Inmiddels telt het bedrijf ruim vijfmaal zoveel medewerkers en is de jaarlijkse omzet doorgegroeid naar 118 miljoen euro.

Het aantal vierkante meters magazijnoppervlakte nam toe van 20.000 naar 160.000 vierkante meter.

Het hoofdkantoor van destijds ligt nu aan de overkant van de Gesworenhoekseweg in Tilburg. Inmiddels is ook de naam Gebr.

Versteijnen omgedoopt in GVT Group of Logistics met als aparte divisie GVT Transport & Logistics. Dit is de distributiedivisie van de logistiek dienstverlener, die volgens Versteijnen niet te vergelijken is met de multimodale tak van de onderneming.

ZELF AFHANDELEN In de jaarlijkse Top 100 LDV-bedrijven staat GVT Transport & Logistics op plek 25. De groei van de onderneming komt voor ongeveer de helft voort uit overnames, waaronder Greuter in 2010 en HSL in 2014. Als voornaamste onderscheid benoemt Versteijnen zelf dat er – op de grootste LDV’ers na – in Nederland geen logistieke bedrijven zijn die de volledige distributie inclusief het multimodale vervoer geheel zelf kunnen afhandelen.

“Ik denk dat we in Nederland één van de weinige full service logistiek dienstverleners zijn die over eigen terminals beschikken, over binnenvaart, over spoor, over een eigen distributienetwerk en over warehousing. Alles zonder

partners. Dat unieke past wat mij betreft ook bij ons distributienetwerk, waar we ook alle activiteiten onder één dak afhandelen. Geografisch gezien zijn we overal goed vertegenwoordigd en hebben we vanuit dat oogpunt geen extra overnames nodig.”

Versteijnen verzorgt vooral de palletdistributie van high value goederen. De directeur benadrukt, dat zijn bedrijf daarbij continu zoekt naar een combinatie van de juiste focus en schaalgrootte. De LDV’er zet 350 auto’s in voor de distributiewerkzaamheden, van pallet tot full truck load en tot 6.000 stops per dag.

“Alles blijft binnen onze eigen crossdockoperatie. Dat spreekt multinationals aan, evenals dat ze bij een partij kunnen aankloppen die ook multimodaal naar Polen kan vervoeren.”

EIGEN NETWERK Een eigenzinnige aanpak kan Versteijnen niet worden ontzegd. Hij weet wat werkt voor zijn bedrijf. “Ik geloof in een netwerk met eigen vestigingen. Deelnemen aan bestaande netwerken zag ik destijds al niet zitten. Samenwerkingsverbanden hebben het moeilijk, zoals we inmiddels hebben kunnen zien. Wil je er echt op vooruitgaan, dan moet je wat betreft investering en capaciteit gelijkwaardig zijn aan elkaar. Dat is vaak niet het geval. Ik zie teveel wisselingen in de samenwerkingsverbanden; dat is nooit een goed teken.”

De trend van steeds meer samenwerken in logistiek en transport is wat Versteijnen betreft niet zaligmakend. “Schaalgrootte is bepalend. Ben je groot genoeg, dan kun je het

50

Logistiek

AUG UST US 20 1 8

hebben we 98 procent van het materiaal aangepast, er resteren nog 22 trailers. Als je dat over meerdere jaren uitspreidt, geef je een verkeerde boodschap aan je medewerkers.”

MULTIMODAAL LOONT Hoewel Versteijnen op distributiegebied het liefst zoveel mogelijk gebruikmaakt van het eigen netwerk, gooit hij het voor het intermodale vervoer over een ander boeg. “Samenwerking is hier wel zinvol, want het betreft een heel andere schaalgrootte. Je moet daarbij vanuit een corridorgedachte gaan ontwikkelen. Moerdijk, Oosterhout en Tilburg liggen aan één vaarroute, dus als je die gezamenlijk kunt plannen en varen, maak je een geweldige slag. Inmiddels is de planning centraal geregeld. Dat kunnen we niet alleen. We hebben op elke deep sea terminal fixed calls. Daarmee vergroten we onze betrouwbaarheid en daalt het percentage trucking naar klanten flink.”

Versteijnen verkent graag de nieuwe mogelijkheden die zich aandienen. Bijvoorbeeld op het vlak van autonoom varen. GVT huurt twee autonoom varende ‘Tesla-schepen’ voor het traject tussen de eigen terminal op bedrijventerrein Vossenberg-West en de Rotterdamse haven. “Je moet nu nadenken over hoe je over twintig, dertig jaar wil opereren. Met de ideeën daarvoor moet je toch zelf komen.” zelf oppakken, als de dropdichtheid maar voldoende is.”

De keuze om alle logistieke handelingen binnen een eigen distributienetwerk te houden, vergde wel een aantal veranderingen. “We hebben een groot deel van de backofficewerkzaamheden, inclusief de TMS- en WMS-software, naar Tilburg overgehaald.” Inmiddels werkt het hele bedrijf met één TMS. De backoffice-activiteiten vinden plaats vanuit het geheel verbouwde hoofdkantoor in Tilburg.

‘ROND BLIJVEN RIJDEN MET DE OUDE NAAM IS EEN SLECHT SIGNAAL’ WIL VERSTEIJNEN

IN ÉÉN KEER Het logistiek dienstverleningsbedrijf startte de rebrandingsoperatie in oktober 2017. De belangrijkste stappen zijn al gezet. “Ik vind dat je vaart moet zetten achter een rebranding. Je kunt ervoor kiezen om vijf jaar met de oude namen te blijven rondrijden, maar dat is niet mijn manier. In het eerste halfjaar

UITDAGINGEN OPPAKKEN Wat Versteijnen betreft moet de sector creatief met de nieuwe uitdagingen omgaan. De algemeen directeur is lid van diverse commissies in de sector en goed op de hoogte van wat de branche doet om bijvoorbeeld het personeelstekort op te vangen.

“Automatisering gaat ons daar zeker bij helpen, zoals wij zelf ons fleetmanagement hebben geautomatiseerd met Route42. Maar een initiatief als de Dag van de Logistiek is waardevol om heel veel mensen kennis te laten maken met de sector. Het is aan de bedrijven zelf om meer mensen te gaan opleiden. Chauffeurs worden niet meer geboren, dus daarom hebben we maar zelf een opleiding in het leven geroepen. Dat zie ik meer logistiek dienstverleners doen. De logistiek is een mooie sector om in te werken en ik zie om me heen, dat het kennisniveau toeneemt.”

Logistiek

51

AUGUSTUS 20 18

PRAKTIJK TEKST FERDI DEN BAKKER

GVT BRENGT ALLE STADSDISTRIBUTIETRUCKS NAAR ÉÉN ICT-PLATFORM Meer data vergaren en sturen op die data was voor GVT Transport & Logistics dé reden om te investeren in een fleetintelligence platform. De stadsdistributievoertuigen krijgen stapsgewijs een kastje ingebouwd dat gekoppeld is aan de al in de auto’s aanwezige tablet.

O

p zoek naar een geschikt fleetmanagementplatform wilde GVT zich niet vastpinnen op een systeem dat merkgericht is. “Veel truckleveranciers hebben een eigen systeem, maar wij zochten een platformonafhankelijke tool. Die vonden we in Route42”, aldus Wil Versteijnen, directeur van GVT. “Een eenduidig systeem voor de hele vloot houdt de kosten laag. We kunnen nu onze kengetallen beter naar boven halen.”

aan een chauffeur aan het eind van een rit zijn rijprestatie en rijgedrag te laten zien.

Maar ook het op afstand uitlezen van de tachograaf is iets wat de leverancier snel rendement heeft opgeleverd. Zo is bijvoorbeeld het op een zaterdag uitlezen van de tacho met een USB-stick niet meer nodig.”

VERANDEREND WAGENPARK Eenduidigheid in het wagenpark was een wens, omdat GVT groeit door diverse overnames. Sinds 1 januari 2018 opereert het hele Benelux distributienetwerk onder de naam GVT Transport & Logistics met een veranderend wagenpark. Naast vooral Volvo-trucks, nu ook een aanzienlijk deel DAF. GVT beschikt over 350 trekkende eenheden. Van deze voertuigen past de logistiek dienstverlener nu 110 kleindistributietrucks aan.

MEEDENKENDE START-UP GVT mikt vooral op brandstofreductie en schadepreventie, maar wil ook nieuwe mogelijkheden verkennen. “Primair is ons doel om de verbruikscijfers te laten dalen en meer aan schadepreventie doen”, geeft Rob Embrechts, fleetmanager bij de onderneming, als toelichting. Het op afstand uitlezen van de digitale tachograaf is al operationeel, evenals het beheren van de locaties van de trailers voor een aantal dochterbedrijven.

Embrechts: “Route42 denkt mee in het proces. Ze zijn in staat om het gewenste maatwerk te leveren. Zoals de mogelijkheid om

TWEE EIGEN LESAUTO’S OM TE OEFENEN GVT traint en begeleidt chauffeurs om ze te laten wennen. Straks is rijstijl een vast thema in beoordelingsgesprekken. Waar nodig kunnen de chauffeurs extra training krijgen in een eigen lesvoertuig. “Wat we vooral willen stimuleren is dat chauffeurs onderling elkaars rijstijl en prestaties gaan vergelijken. Elke chauffeur heeft toegang tot de eigen prestaties”, zegt Embrechts.

MEEKIJKEN MET DASHCAM Het monitoren van de rijstijl gebeurt op basis van zowel de data die het ingebouwde N-able kastje doorstuurt als de beelden, die een in de cabine aanwezige dashcam maakt. “Bij een harde rembeweging krijgen wij twintig seconden beeld toegestuurd, tien seconden van voor het remmen en tien seconden erna. Dat plus de data geven voldoende informatie om de situatie en de rijstijl te monitoren”, vertelt Embrechts.

Bij het selectie- en implementatietraject ging GVT niet over één nacht ijs. De eerste gesprekken vonden al in 2016 plaats. “Maar we zijn er daarna volop mee aan de slag gegaan.

Dat betekent ook dat als het kastje is ingebouwd, de N-able, dat je over een langere periode, meerdere maanden, data moet verzamelen en testen.”

LOKALISEREN TRAILERS Nu de implementatie van het ‘fleet intelligence systeem’ in volle gang is, ligt de nadruk volgens Embrechts op het verzamelen van data.

“Dit jaar gaat het eerst om brandstofreductie en de schadepreventie, maar daarna gaan we zeker verder kijken. Het lokaliseren van de trailers op één van de vijf locaties – Tilburg, Alkmaar, Apeldoorn, Veendam of Willebroek – is daar een voorbeeld van.” Dit laatste kan zonder technische hulpmiddelen een uitdaging zijn. De zogenaamde N-dure kastjes zijn volgens Embrechts bedoeld om de planning te voorzien van locatiegegevens. “Nu kan het nog voorkomen dat een planner denkt dat er een tekort aan trailers is, terwijl er toch nog enkele beschikbaar zijn.”

52

Logistiek

AUG UST US 20 1 8

TECHNIEK TEKST PETER DE WEERD

SLIM VERKEER SCANNEN EN AUTOMATISCH DE TACHOGRAAF UITLEZEN Slimmer, veiliger, efficiënter.

Continental, moederbedrijf van VDO, lanceert een aantal innovaties die dát moeten waarmaken. Niet alleen wat betreft tachograaftechnologie.

Ook op het gebied van brandstofreductie en veiligheid komt het bedrijf met praktische, innovatieve producten en vergezichten.

I

nternet of Things (IoT), nieuwe mobiele netwerken zoals 5G en autonome voertuigen versnellen de digitale transformatie in de logistiek. Deze ontwikkelingen zorgen voor veel data. Data die, mits ze betrouwbaar zijn en goed worden verwerkt, de mogelijkheid bieden om efficiënte bundeling te realiseren zonder in te boeten op flexibiliteit. Wie echt het verschil wil maken moet niet in afzonderlijk oplossingen denken als robots, 3d-printing, Internet of Things of blockchain. Het is belangrijk de technieken in een groter geheel te bekijken, want alles hang namelijk met elkaar samen. Juist dat doet Continental. Het Duitse technologieconcern, moederbedrijf van tachograafspecialist VDO, presenteerde een aantal nieuwe hard- en softwareoplossingen die de efficien-

REDUCTIE BRANDSTOF Continental verwacht dat dynamic eHorizon een brandstofreductie van 2 procent oplevert bovenop de 3 procent reductie die de statische variant mogelijk maakt. Bij de ontwikkeling van het sensorsysteem werkt Continental samen met kaartenspecialist HERE Technologies.

De dynamic Horizon is gepland voor 2020. Voor 2028 staat de connected variant op de planning. Hiermee kunnen verkeersgegevens realtime worden doorgegeven aan voertuigen die ook verbonden zijn.

cy en de veiligheid van de chauffeur én de fleetmanager flink moeten verbeteren. Innovaties die niet alleen zijn aangejaagd door de opkomst van technologie en de daarbij oprukkende data. Ook aspecten als verstedelijking (het aantal megacities van 10 miljoen inwoners en meer zal tot 2030 groeien van 28 naar 40) en de daarbij passende uitdagingen als veiligheid en duurzaamheid spelen een rol bij de ontwikkeling van nieuwe producten. Dat bleek medio juli tijdens de presentatie van een aantal innovatieve oplossingen die het bedrijf aan het ontwikkelen is of al heeft ontwikkeld.

SLIMME TACHOGRAAF Misschien wel de meest in het oog springende noviteit is de DTC 4.0, de zogenoemde intelligente tachograaf. De slimme tachograaf, die eind dit jaar wordt gelanceerd, is het antwoord van VDO Continental op de nieuwe EU-regelgeving die medio 2019 in werking treedt. De EU-richtlijn vereist een gestandaardiseerde DSRC-interface om controles langs de weg efficiënter te maken voor alle betrokkenen. Met andere woorden: door de installatie van de slimme tachograaf kan de politie op afstand, terwijl de truck rijdt, de tachograaf uitlezen. Onnodige stops zijn

TRUCKON: AIRBNB VOOR GARAGES Continental lanceert eind dit jaar het platform TruckOn. Het doel: slimmer en efficiënter onderhoud plannen. Garages in Europa kunnen op het platform hun services aanbieden. Vervolgens kunnen fleetmanagers met een paar knoppen op hun toetsenbord of mobiel (het systeem wordt beschikbaar voor iOS en android) de garage kiezen die het beste past bij de bestemming of route van de truck.

Garages kunnen worden beoordeeld door de gebruikers. Het grote voordeel volgens Continental: minder onnodige stilstand van de vrachtwagen omdat de service/reparatiewerkzaamheden gedaan kunnen worden tijdens de rustmomenten van de chauffeur. En flexibiliteit, want de service- en onderhoudswerkzaamheden kunnen door heel Europa worden uitgevoerd. Het platform wordt eind dit jaar in Duitsland, Italië en Spanje geïntroduceerd. In 2019 volgen nog vier landen: Nederland, Verenigd Koninkrijk, Oostenrijk en Frankrijk. De applicatie is gratis voor fleetmanagers. Garages gaan in een later stadium een fee betalen voor deelname.

Logistiek

53

AUGUSTUS 20 18

hierdoor verleden tijd. Lutz Scholten, vice-president van de tachograafdivisie binnen Continental spreekt van een ‘nieuw tachograaftijdperk’. “De tachograaf wordt nu een uitgebreide, geauthenticeerde gegevensbron voor alle telematicaprocessen.” De vraag rijst wel: hoe zit het met de bescherming van de persoonlijke data? ‘Kein problem’, volgens Continental. De DTC 4.0 is uitgerust met een elektronisch vlagsysteem. De chauffeur of fleetmanager kan aangeven welke informatie persoonlijk is en dus niet gebruikt mag worden door derden.

Het nieuwe tachograaftijdperk maakt door de komst van kunstmatige intelligentie en veilige data ook nieuwe diensten en bedrijfsmodellen mogelijk, blikt Scholten vooruit.

De slimme tachograaf, die gegevens via zijn kleine antenne op de voorruit verzendt, kan een belangrijke spil worden in meerdere functies. Continental denkt onder meer aan een automatisch tolsysteem waardoor minder on board units nodig zijn, aldus Scholten. Ook informatie delen via de tachograaf over het gewicht van de assen (via veilige sensoren) zou een optie kunnen zijn.

SLIM HET VERKEER LEZEN Een andere noviteit die Continental presenteerde is de dynamische eHorizon. Dit is de opvolger van de statische eHorizon, die in 2012 op de markt werd gebracht. Waar de statische variant gebruikmaakt van gedetailleerde topografische routegegevens en een GPS-signaal om informatie over de weg te verzenden, maakt de dynamische eHorizon gebruik van realtime data. Vrachtwagens hebben hierdoor een nog beter beeld van het verkeer vóór hen, waardoor er nog beter ingespeeld kan worden op de naderende verkeerssituatie. Het resultaat: er kan nog meer brandstof worden bespaard.

Zo werkt het systeem: de realtime verkeersinformatie wordt gecombineerd met de routegegevens en verzonden naar de truck. Dit maakt het mogelijk kilometers vooruit te kijken en de snelheid aan te passen aan langzaam rijdend verkeer dat wordt genaderd.

De bestuurder wordt geïnformeerd door een blauwe knipperende lichtbalk in de cabine en een symbool op het display. De EcoCoasting-modus start zodra hij zijn voet van het gas haalt. De bestuurder neemt de controle over door op het gas- of rempedaal te drukken. Het systeem moet in 2020 beschikbaar zijn.

VEILIG RECHTS AFSLAAN DOOR ARTIFICAL INTELLIGENCE Ook een baanbrekende innovatie voor 2023 werd getoond. Over 4 tot 5 jaar wil Continental zijn oplossing in de markt zetten die het aantal ‘rechts afslaan ongevallen’ moet reduceren. Kunstmatige intelligentie is de sleutel tot dit geplande succes. Continental ontwikkelt een systeem dat niet alleen voetgangers en fietsers herkent, maar ook de bewegingen die ze maken.

Hierdoor moet het systeem goed het dreigende gevaar in

kunnen schatten, bijvoorbeeld de kans dat een voetganger of fietser oversteekt. De eerste generatie moet vrachtwagen-

chauffeurs potentiële gevaren helpen signaleren. De tweede generatie moet nog beter in staat zijn gevaarlijke situaties in

te schatten om de betrouwbaarheid van het systeem vergroten.” Dat is noodzakelijk om de acceptatie door chauffeurs te vergroten” ,stelt Michael Ruf, hoofd commercial vehicles & aftermarket producten bij Continental.

Bij een dreigend ongeluk kan de truck automatisch stoppen.

Om dit te realiseren maakt het bedrijf naast artificial intelligence gebruik van camera’s en radartechnologie.

54

Logistiek

AUG UST US 20 1 8

PRAKTIJK TEKST BAS DIJKHUIZEN

SIERTEELTSECTOR SCHEPT ‘ORDE IN CHAOS’ Het Spring Platform moet de regionale daghandel in Noord-Limburg efficiënter, duurzamer en slimmer maken door ladingstromen te combineren. Tien sierteeltkwekers en twee vervoerders zien brood in dit project. Het uiteindelijke doel van het ketensamenwerkingsproject is dat meer partijen aansluiten.

H

et Spring Platform is na een aanloopperiode van 2,5 jaar klaar om daadwerkelijk van start te gaan.

Aanleiding voor dit project is dat de regionale daghandel in de tuinbouw op dit moment vaak niet kostenefficiënt is. De te kleine volumes laten het de transporteur of logistiek dienstverlener vaak niet toe om optimaal te vervoeren.

STRAKKE TIJDSCHEMA’S De logistiek dienstverleners genereren de kleine volumes hoofdzakelijk in Noord-Limburg en leveren de sierteeltplanten voornamelijk vlak over de grens in Duitsland af. Verschillende logistiek dienstverleners rijden in dezelfde regio kriskras door elkaar met vergelijkbare rondritten. De strakke tijdschema’s staan een optimalisatie vaak ook in de weg. “Met dit project willen we eigenlijk orde scheppen in de huidige chaos”, zegt Bart Vannieuwenhuyse, werkzaam bij de architect van en pionier in horizontale samenwerkingen TRI-VIZOR. Samen met Eric Brouwers van advies en organisatiebureau ProSales is Vannieuwenhuyse projectmanager van het Spring Platform.

Eric Brouwers: “Er zijn nu vrachtwagens die achter elkaar aan het erf van tuinders oprijden en steeds een paar karren ophalen.

Met het digitale Spring Platform gaan we Deense karren bundelen. Dat is belangrijk voor het perspectief van de kwekers, want één of twee karren laden is niet goedkoop.”

Door uitwisseling van lading via een digitaal vrachtplatform zijn de twee deelnemende logistiek dienstverleners, Mercuur uit Venlo en Van Zaal Transport uit het Noord-Hollandse De Kwakel, voortaan in staat om hun ritten beter in te plannen, wat uiteindelijk ook weer ten goede komt aan de kwekers. “Dit resulteert in minder voertuigkilometers en minder CO2-uitstoot”, zegt Brouwers.

Brouwers en Vannieuwenhuyse benadrukken dat logistiek een erg belangrijke component is binnen de sierteeltketen. “We zien bijvoorbeeld dat de daghandel flink toeneemt. Dat betekent ’s morgen om elf uur bestellen en ’s middags om drie uur afleveren. Dat impliceert dat er dus relatief weinig tijd is om producten van A naar B te vervoeren. Belangrijk voor de kweker is dat de gemaakte afspraken nagekomen worden, en voor de logistiek dienstverlener is het van belang dat dat op een economisch verantwoorde wijze gebeurt.”

Volgens Vannieuwenhuyse van TRI-VIZOR kunnen de kwekers en de logistiek dienstverleners met behulp van het Spring Platform de zo belangrijke regionale daghandel efficienter en duurzamer organiseren. “Kwekers kunnen hun transportorders op een gestructureerde en veilige manier opmaken en automatisch doorsturen naar het systeem van Mercuur of Van Zaal.

Brouwers hoopt dat meer partijen zich aansluiten bij het Spring Platform. “Met tien kwekers en twee logistiek dienstverleners

starten we niet te groot. We willen voorzichtig beginnen en gedurende het traject luisteren en aanpassingen verrichten. We gaan het project zo stap voor stap opschalen. We richten ons eerst op de regio Zuidoost-Nederland.

Als het loopt, kan de aanpak ook in andere regio’s worden toegepast. In bijvoorbeeld de regio’s Zundert en Boskoop liggen dezelfde uitdagingen”, zegt Brouwers.

COMMUNITY OPBOUWEN Binnen het project is het doel om een community te vormen van kwekers, logistiek dienstverleners en handelaren. Ook wordt een onpartijdige beheersorganisatie opgezet, die deze cross-sectorale en horizontale samenwerking in goede banen leidt. Vannieuwenhuyse: “Hiervoor ligt een blauwdruk klaar. De toekomstige coördinator van het Spring Platform draagt zorg voor een eerlijke verdeling van de opbrengsten en dus een win voor alle aangesloten partijen.”

Binnen het platform - dat de eerste drie

Logistiek

55

AUGUSTUS 20 18

20 PROCENT MINDER TRANSPORTKILOMETERS

Het Spring Platform moet de ketensamenwerking in de sierteelt in Noord-Limburg efficiënter maken.

maanden gratis is - is inmiddels ook een applicatie voorzien voor materialenbeheer. Die applicatie moet er voor zorgen dat de administratie van de Deense karren en ander fust of equipment op een gebruiksvriendelijke en overzichtelijke manier kan worden bijgehouden op het platform. “Dit zal heel wat problemen met lege karren en de discussies hieromtrent voorkomen”, zegt Brouwers.

SAMENWERKING VAN ONDERAF In het verleden is meerdere keren geprobeerd om in de sierteeltsector ketensamenwerkingsprojecten tot stand te brengen. Dat is echter nooit van de grond gekomen. Brouwers is ervan overtuigd dat het dit keer wel gaat lukken. “We hebben heel goed gekeken naar de initiatieven die tot nu toe zijn opgestart. We hebben geanalyseerd wat daar succesvol was en wat niet lukte. Belangrijk bij deze samenwerking is dat deze van onderaf is opgezet.

Wat ons daarbij goed heeft geholpen, is dat rozenkweker Frank Coenders (Frank Coen-

‘EEN BELANGRIJKE FACTOR IS DAT DEZE SAMENWERKING VAN ONDERAF IS OPGEZET’ ders Kwekerijen uit Grubbenvorst) het voortouw neemt in dit project. Op basis van onder andere zijn input zijn we het project verder gaan inrichten. Het initiatief is geslaagd wanneer we er voor kunnen zorgen dat alle betrokken partijen kwekers, logistiek dienstverleners en handelaren er hun winst uit kunnen halen.”

Het project wordt gefinancierd door de topsector Logistiek in samenwerking met Connekt in Delft en is onderdeel van het 4C (Cross Chain Control Center). Brouwers: “Het belangrijkste is de inbreng van de deelnemers, die vooral bestaat uit de uren die zij in dit project investeren.”

Het Spring Platform ketensamenwerkingsproject is ontstaan vanuit het NAL (Netwerk Agro Logistiek). Het bereik van dit project is regionaal. Het gaat hier over de distributie van (veel kleine) orders die regionaal hun oorsprong en ook hun bestemming hebben. Logistiek dienstverleners dienen verschillende pick-ups (laadpunten) en drops (lospunten) te combineren tijdens hun ritten. Deze logistiek is van een andere orde dan het langeafstandstransport tussen, waar sprake is van volle ladingen.

In de analyse die aan dit project voorafging, werden de orders van Mercuur en Van Zaal in de regionale daghandel gecombineerd in één rittenplanning. Hier kwam een efficiëntieverbetering uit ten opzichte van de huidige gescheiden ritten met plus minus 20 procent minder voertuigkilometers.

56

Logistiek

AUG UST US 20 1 8

MET RENE GEUJEN (48) DIRECTOR PLAN DEVELOPMENT BIJ NEXT LEVEL

Waarom vertrok Geujen?

Hij wilde meer de concrete vertaalslag maken van het ontstaan van een gebouwconcept naar de uiteindelijke realisatie.

1

Waar doet hij dat nu?

Bij Next Level in Eindhoven als director plan development

2

Wat is zijn visie?

Inzet van modulair denken bij bouw dc’s

En de toekomst?

Bedrijventerreinen krijgen een ‘meerlaagse toegevoegde waarde’.

4

FOTO: NEXT LEVEL

3

Logistiek

57

AUGUSTUS 20 18

INTERVIEW TEKST BAS DIJKHUIZEN

‘MODULAIRE AANPAK VERHOOGT WAARDE LOGISTIEK VASTGOED‘ Rene Geujen maakte afgelopen maart de overstap van Buck Consultants naar ontwikkelaar District54 (Next Level). Over zijn terugkeer in het logistiek vastgoed zegt Geujen: “Ik voel me het meest prettig op het snijvlak tussen logistieke processen en vastgoed”.

B

ij BCI zat Geujen in een allround consultancy rol en dat beviel volgens eigen zeggen prima, maar in zijn hart miste hij de concrete vertaalslag van het ontstaan van een gebouwconcept naar de uiteindelijke realisatie. “Dat was de tien jaar voor mijn aantreden bij Buck ook mijn werk: het bedenken en realiseren van logistiek vastgoed. Dat voelde altijd heel goed en dat ben ik ook bij Next Level weer aan het oppakken.”

Q WAT IS NEXT LEVEL VOOR BEDRIJF? A “Het is een nog jong bedrijf dat in 2015 in Veghel het levenslicht zag onder de naam District54. Een relatief kleine wendbare partij in de wereld van logistiek vastgoed, met een enorme drijfveer om de dingen goed neer te zetten, vandaar ook de keuze voor de naam Next Level. Ons voornaamste doel is om logistieke centra zelf te ontwikkelen, maar ook zelf te investeren en ze in eigen beheer te houden.”

Q WAT IS JOUW ROL? A “In mijn functie van director plan development richt ik mij vooral op de voorkant van de projecten. De planvoorbereiding en uitwerking van een goede opzet voor het logistie-

ke proces en ook het bepalen van de uitgangspunten van het ontwerp van het gebouw dat daaraan ten grondslag ligt. Je kunt wel logistiek vastgoed willen ontwikkelen, maar het moet vooral ook passen bij het logistieke concept. Het wordt nogal eens onderschat hoe je een goed gebouw zo kunt dimensioneren dat het marktconform is, maar ook schaalbaar en flexibel voor de (toekomstige) logistieke processen.”

Q MODULAIR DENKEN IS DAARBIJ BELANGRIJK, WAAROM? A “Logistieke gebouwen worden bij voorkeur modulair gedimensioneerd. Alle logistieke ladingdragers en processen zijn namelijk ook modulair opgezet. Een goed voorbeeld is de pallet. Deze is door iedereen als standaard geadopteerd en als gevolg hiervan zijn stellingen, vrachtwagens en material handling equipment hierop afgestemd. Het is logisch dat je dit modulaire principe kunt doorzetten naar het ontwerp van dc’s en industrieterreinen. Dat zie je nu ook duidelijk bij het fenomeen XXL-dc’s. Die zijn bijna allemaal modulair opgezet waardoor enerzijds de verhuurbaarheid op langere termijn beter is, en anderzijds de logistieke processen schaalbaar opgezet kunnen worden. De langetermijnflexibiliteit van deze gebouwen zorgt voor een vele malen betere (duurzame) bezettingsgraad, die ook nog eens vele malen beter is dan de oudere ‘stand alone’ panden van 10.000 vierkante meter.”

Q NEDERLANDS ‘VERDOOST’ TOCH DOOR AL DIE XXL-DC’S? A “De concentratie van veel mensen in een

gebied gecombineerd met de impact van e-commerce op logistieke processen leidt nu eenmaal tot deze schaalvergroting van de logistiek. Daar is weinig aan doen. Waar we wel wat aan kunnen doen, is de wijze waarop wordt omgegaan met het ruimtegebruik, dus de inpassing van deze XXL-dc’s in de omgeving. Ik vind dat we als logistiek vastgoed sector tezamen met beleidsmakers betere plannen moeten maken. We zullen veel meer moeten kijken hoe we innovaties kunnen stimuleren en voorwaarden kunnen scheppen om bestaande terreinen te herontwikkelen.

Dat kan door bijvoorbeeld in te zetten op andere vormen van schaalvergroting op bestaande locaties of door toch meer de hoogte te benutten. Hier zullen de makers van bestemmingsplannen op moeten anticiperen.”

Q WAT IS DE TOEKOMST VOOR ZONNEPANELEN EN DE WATERSTOFCEL? A “Deze oplossingen zijn onderdeel van mijn Future Proof Logistics-visie. Overheden en netwerkleveranciers moeten zich realiseren dat innovaties in de Logistiek 4.0 op termijn leiden tot andere behoeftes aan infrastructuur op een bedrijventerrein. In de planvorming van toekomstige (en bestaande) terreinen moet daarin worden voorzien. Het aanleggen van alleen de basisnutsvoorzieningen volstaat niet meer. Een gebied krijgt in de toekomst een ‘meerlaagse toegevoegde waarde’. Een bedrijventerrein wordt niet alleen een locatie voor opslaghallen, maar fungeert ook als energiecentrale voor zijn directe omgeving. Daarbinnen passen dus ook thema’s als energietransitie, alternatieve brandstoffen en de circulaire gedachte.”

BRANCHEWIJZER AANRIJDBEVEILIGING

BEDIENINGSTRAINING MOBIEL INTERN TRANSPORTMATERIEEL

KUNSTSTOF OPSLAG- EN TRANSPORTBAKKEN PALLETS EN PALLETBOXEN

BMWT-TRAIN A-SAFE BV

Honderland 150 2676 LT Maasdijk 0174-613120 info@asafe.nl www.asafe.com/nl AUTOMATISCHE TRANSPORTEN OPSLAGSYSTEMEN EN SYSTEM INTEGRATIE

BEUMER GROUP BENELUX B.V. Maxwellstraat 16 6716BX Ede Nederland Tel. 0318 648 790 bnl.info@beumergroup.com

Vlietweg 17U 2266 KA Leidschendam Tel. 070 301 0103 secr@bmwt.nl www.bmwt.nl

BITO SYSTEMS NV

ENTRESOLVLOEREN

Niasstraat 1, 3531 WR Utrecht Tel. 030 711 3090 info@bitosystems.com www.bitosystems.com

MULTI PROFIEL BV

LOGISTIEK ADVIES-, ONTWERP- EN REALISATIEBUREAUS

Magazijn- en Archiefinrichting Korenmaat 7, 9405 TL Assen T 0592 371 177 info@multiprofiel.nl www.multiprofiel.nl de Entresolvloer specialist van Nederland

HEFTRUCK-KEURINGEN

EILOGIC

Postbus 6010, 4000 HA Tiel Tel. 0344 845 370 info@eilogic.nl www.eilogic.nl

FERRETTO GROUP HOLLAND BV Kerkenbos 10109 6546 BJ Nijmegen Tel. 024 760 0840 info@ferrettogroup.nl www.ferrettogroup.nl

MAGAZIJNONDERHOUD EN REPARATIE

Mijlweg 18 3295KH ‘s-Gravendeel Tel. 078 673 9898 info@viscon.eu www.visconlogistics.eu

Vlietweg 17U 2266 KA Leidschendam Tel. 070 301 0103 secr@bmwt.nl www.bmwt.nl

BITO SYSTEMS NV

Niasstraat 1, 3531 WR Utrecht Tel. 030 711 3090 info@bitosystems.com www.bitosystems.com

Vlietweg 17U 2266 KA Leidschendam Tel. 070 301 0103 secr@bmwt.nl www.bmwt.nl

Burg. van Campenhoutstraat 39A 4921 KR Made Tel. 0162 685 522 info@ros-intl.com www.ros-intl.com Bespaar tot 80%. Stellingen hoeven niet leeg. Dekra gecertificeerd.

VA-keur

MAGAZIJNKEURINGEN

VOORZETAPPARATUUR VOOR VORKHEFTRUCKS

MAGAZIJNINRICHTING

BMWT-KEUR

BMWT-KEUR

ROS INTERNATIONAL B.V.

KVVM

VISCON LOGISTICS

TRACTIEBATTERIJENKEURINGEN

Tel. 036 549 0468 info@kvvm.nl www.kvvm.nl Voor onafhankelijke niet merk gebonden geaccrediteerde magazijninspecties.

Einsteinbaan 1 3439 NJ Nieuwegein Tel. 030 605 3344 bartlema@va-keur.nl www.va-keur.nl

DURWEN BENELUX B.V. Albert Einsteinweg 5 5151 DK Drunen Tel. 073 640 0051 info@durwenbenelux.com www.durwenbenelux.com

BOL ZONI AURAMO BV OCEANEERING AGV SYSTEMS Tractieweg 190, 3534 AP Utrecht Tel. 030 244 0550 agv_info@oceaneering.com www.oceaneering.com/agv

STÖCKLIN BV

Boxmeerseweg 2E 5835 AC Beugen Tel. 0485 361 200 info@stoecklin.nl www.stoecklin.com

BANDEN

CAMSO NEDERLAND B.V.

(v/h Solideal Nederland B.V.) Veldwade 10 3439 LE Nieuwegein Tel. 030 280 2040 ask.nl@camso.co www.camso.co Hèt merk banden & wielen voor forklifts en ander intern transport.

MAST BANDENGROOTHANDEL Kanaalweg 21 2903 LR Capelle aan de IJssel Tel. 010-2847999 www.cargomaster.nl

VA-keur

Einsteinbaan 1 3439 NJ Nieuwegein Tel. 030 605 3344 bartlema@va-keur.nl www.va-keur.nl

EAB STORAGE SYSTEMS NEDERLAND BV

Postbus 323 2740 AH Waddinxveen Tel. 0182 640 423 ferry.schoenmakers@eab.info www.eab.info

BMWT-KEUR

Vlietweg 17U 2266 KA Leidschendam Tel. 070 301 0103 secr@bmwt.nl www.bmwt.nl

MTT MULTI TRANSPORT TECHNIEK B.V.

HEFTRUCKVORKEN LTA

LIFTTRUCK

AT TA C H M E N T S

MULTI PROFIEL BV

Albert Einsteinweg 5 5151 DK Drunen Tel. 073 640 0052 info@ltabenelux.com www.ltabenelux.com

Magazijn- en Archiefinrichting Korenmaat 7 9405 TL Assen Tel. 0592 371 177 info@multiprofiel.nl www.multiprofiel.nl

FLEET MANAGEMENT SOLUTIONS

NEDCON MAGAZIJNINRICHTING BV

LIFT TRUCK ATTACHMENTS B.V.

ASTRATA

High Tech Campus 32 5656 AE Eindhoven Tel. 040 234 8484 sales@astrata.eu www.astrata.eu

Nijverheidsweg 26 7005 BJ Doetinchem Tel. 0314 334 455 info@nedcon.com www.nedcon.com

STOW NEDERLAND BV Minervum 7208B 4817 ZJ Breda Tel. 076 579 8181 www.stow.nl info.nl@stow-group.com

HOVUMA MAGAZIJNSTELLINGEN BV H. Hermansstraat 1 5953 NN Reuver Tel. 077 474 1010 www.hovuma.com

Postbus 417 5700 AK Helmond Tel. 0492 509 777 sales.benenlux@bolzoni www.auramo.com

VA-keur

Einsteinbaan 1 3439 NJ Nieuwegein Tel. 030 605 3344 bartlema@va-keur.nl www.va-keur.nl

PALLETSTELLINGEN

BITO SYSTEMS NV

Niasstraat 1 3531 WR Utrecht Tel. 030 711 3090 info@bitosystems.com www.bitosystems.com

Albert Einsteinweg 5 5151 DK Drunen Tel. 0499 375 454 info@mttbest.nl www.mttbest.nl

WAREHOUSING ALC WAREHOUSING B.V.

Postbus 700 2400 AS Alphen aan den Rijn Tel. 0172 418 190 info@alc-warehousing.nl www.alc-warehousing.nl

COLLEGEREEKS

LOGISTIEK MANAGEMENT

DAG 1

03 OKT

Planning & Forecasting S&OP & the human factor

DAG 2

Verhoog uw kennis en strategische invloed

10 OKT

Jack van der Veen Professor Supply Chain Management, Nyenrode Business Universiteit

31 OKT

DAG 4

DAG 3

Freek Aertsen Academic director TIAS Business School en mede-oprichter / senior consultant EyeOn

Inkoop & Logistiek Bouwen aan dominante positie in dominante keten

07 NOV

14 NOV

Jos van Hillegersberg Professor Business Information Systems Twente University

Financieel Management De financiele dynamiek in de keten

Michiel Steeman Lector Supply Chain Finance bij Hogeschool Windesheim

DAG 6

DAG 5

Arjan van Weele Professor Purchasing and Supply Management Technische Universiteit Eindhoven

Big Data & Supply Chain Innovation Supply chain verbeteren met innovatie

Supply Chain Management De nut en noodzaak van de veranderende rol van de logistiek manager

21 NOV

Lean Management Lean door te doen

Hessel Visser Docent, auteur en consultant Cologic

De colleges starten om 16.00 uur en eindigen omstreeks 19.00 uur, vanaf 15.30 uur bent u welkom voor de ontvangst met koffie/ thee. Ieder college is inclusief een pauze van circa 30 minuten waarin u een lichte maaltijd krijgt aangeboden. Na afloop ontvangt u een deelnamecertificaat van Logistiek Academy.

Ga voor meer informatie en aanmelden naar www.collegereeks-logistiek.nl Het programma is onder voorbehoud van wijzigingen.

(HQ JHGHJHQ ORJLVWLHN DGYLHV GDW X KHOSW Eรณ KHW PDNHQ YDQ GH EHVWH NHX]HV

66, 6&+ย )(5 9DQ RQWZHUS WRW HQ PHW PRQWDJH YDQ VWDQGDDUG SURGXFWHQ XLW HLJHQ IDEULHNHQ WRW FRPSOH[H JHDXWRPDWLVHHUGH SURMHFWHQ DOV WXUQ NH\ OHYHUDQFLHU 1HHP FRQWDFW RS YRRU HHQ JRHG JHVSUHN