Lr zin08 2015 2015

HELP! HET GEBOUW STAAT ONDER

Thema: Duurzame apparatuur

8

40e jaargang december 2015

A+ 54%

INHOUD

DEZE MAAND

12

INTERVIEW met Roelof Kleppe

22 31

4 7 8 12 17 18 22 26 31

Fotospread Redactioneel Nieuws

32

32 36 38

Interview met Roelof Kleppe Gastcolumn Marieke Lambrecht Duurzame nieuwbouw AxionContinu Geld uitgeven om geld te verdienen Waterbehandeling bij het UMCU

Ziekenhuis boven water 9x anders aanbesteden Noviteiten & besparingen op Vakbeurs Facilitair

40 41 42 43

Nieuwe producten Servicewijzer Colofon Special Focus op Schoonmaak

Wijze les van AriĂŤnne Weggemans

08 - 2015

3

KLAAR!

4

DECEMBER

VAN KANTOOR NAAR EEN THUIS Binnen Vivium De Stichtse Hof zijn in oktober drie prachtige nieuwe woningen in ‘De Buitenhof’ gerealiseerd. De kleinschalige woningen zijn volledig ontworpen volgens de Vivium visie 'Een nieuw thuis voor mensen met dementie'. Kenmerkend voor deze visie is dat bewoners zoveel mogelijk hun eigen leven kunnen blijven leiden. Als thuis wonen niet meer mogelijk is, willen bewoners wel zo prettig en ‘gewoon’ mogelijk hun leven kunnen voortzetten, zoals ze dat gewend waren voor de verhuizing. In De Stichtse Hof ligt de nadruk dan ook op wat bewoners nog wél kunnen en waar ze zich prettig bij voelen.

Elke woning heeft zes kamers met een eigen badkamer en in de woonkamer heerst een huiselijke sfeer. Hier worden heerlijke verse maaltijden bereid voor én met de bewoners. Via een directe doorgang kunnen zij bovendien volop genieten van de prachtige tuin. Wat dit project verder bijzonder maakt, is dat De Stichtse Hof door deze verbouwing de kantoorruimtes terug heeft gebracht naar kleinschalige, exclusieve woonvormen. Een mooie oplossing om leegstand van grote ruimtes te voorkomen én mensen met dementie een nieuw thuis te bieden.

08 - 2015

5

Tijd voor de beste professionele vaatwasser De schoonste vaat ooit. En nu zeer aantrekkelijk geprijsd!

Nu met

€ 300,-

extra Cash Backkorting*!

Bent u toe aan de schoonste vaat ooit met een programmaduur van slechts 5 minuten? Maak dan kennis met de professionele Miele-afwasautomaat met verswatersysteem.

De beste reinigings- en droogresultaten worden gecombineerd met een laag water-, energie- en zeepverbruik. Dankzij de optimale ruimtebenutting heeft u de beschikking over twee reinigingsniveau‘s. En wist u dat alle bedrijfsafwasautomaten van Miele Professional KIWA-gecertificeerd zijn? Hierdoor bespaart u aanzienlijke installatiekosten en jaarlijks structurele kosten voor controle van het waterleidingssysteem. Bovendien ontvangt u nu tijdelijk € 300,- cashback-korting*.

Kijk voor meer informatie en de voorwaarden op www.miele-professional.nl/cashback of neem contact met ons op. Wij informeren u graag.

Info: (0347) 37 88 84 www.miele-professional.nl/cashback www.mijnvaatwasserkiezen.nl * Bij aankoop van een Miele professionele afwasautomaat PG 8055 of PG 8056.

Geldig van 1 augustus t/m 31 december 2015. Bedrag inclusief btw.

een begrip in documentatie en archivering

AL MEER DAN 100 JAAR IS SAMSOM FORMULIEREN & OPBERGSYSTEMEN EEN BEGRIP IN HET VASTLEGGEN, BEHEREN EN ARCHIVEREN VAN INFORMATIE. Met een assortiment van meer dan 300 producten maken wij het u gemakkelijk uw informatiebeheer te stroomlijnen. Ons assortiment is onderverdeeld in: bedrijfsformulieren overheidsformulieren onderwijsformulieren dossiersystemen trouwboekjes geboorteboekjes

Kijk voor meer informatie of een persoonlijk advies op: www.samsom.nl/formulieren

ONGEWASSEN DENIM Door al die verhalen over duurzaamheid - we hebben er nu ook weer een aantal voor u in de aanbieding - ga je nadenken over je eigen gedrag. Hoe duurzaam ben ík eigenlijk? Nou, ik was dus nooit m’n jeans…

Zo, dat is eruit. Liefhebbers van denim zullen nu goedkeurend de duimen omhoog steken, de rest trekt nu een heel moeilijk gezicht, vermoed ik zo. En ik denk dat er binnen deze doelgroep weinig denimliefhebbers zijn, dus ik heb wat uit te leggen.

Ik ben een enorme liefhebber van denim. Raw denim, dus keiharde, onbehandelde, donkerblauwe denim. Die moet je indragen en hoe langer je wacht met wassen, hoe mooier de fadings (slijtageplekken) worden en hoe lekkerder de jeans gaat zitten.

Uiteindelijk voel je ’m helemaal niet meer om je kont hangen. Eigenaar en broek versmelten als het ware met elkaar.

De eerste zes maanden van het indragen vormen een hel, want de broek geeft niet mee. Dat leidt soms hier en daar op vervelende plekken tot een pijnlijke wrijving. M’n favoriete uitvoering is overigens de 501 shrink-to-fit van Levi’s. Lezers die in de jaren tachtig naar de middelbare school gingen, kennen waarschijnlijk nog wel die Levi’s-commercial waarin een knappe jongeman z’n jeans aantrekt en vervolgens in een volgelopen bad gaat liggen.

Precies, om die broek gaat het.

Om tot een hoogst voortreffelijk resultaat te komen mag de jeans niet alleen niet nat worden, hij moet ook vaak gedragen worden. Heel vaak. Het liefst elke dag en dat 365 keer - het liefst achter elkaar. U leest het goed ja: een heel jaar lang. Vervolgens lijst je ’m in en hang je ’m boven de bank. Zo doen echte denim heads dat.

Dat inlijsten is het enige wat ik niet doe, maar ik vind dat ik toch redelijk gedisciplineerd ben en mezelf als een belijder van het ware denimgeloof mag rekenen.

Die hobby of afwijking zoals u wilt, zorgt ervoor dat ik hooguit één broek per jaar koop. Dat scheelt katoen, verf, arbeid, transportkosten, et cetera. En ik bespaar ook een heleboel waswater. Dus als je het van die kant bekijkt ben ik duurzaam bezig. Weliswaar op microniveau, maar toch. Alle beetjes helpen.

Nu ziet u mij ook van een heel andere, verrassende kant. Wellicht ben ik in uw achting gedaald, dat kan.

Om het leed een beetje te verzachten: ik laat m’n jeans regelmatig een nacht luchten op het balkon. En het scheelt ook dat ik geen fervente kroegbezoeker ben. Ik loop nog steeds niet rond als een overrijpe banaan waar de fruitvliegen omheen hangen.

COLUMN

'IK KOOP HOOGUIT ÉÉN BROEK PER JAAR'

08 - 2015

7

ACTUEEL

ONZE SELECTIE SCHOONMAAKPRIJS STIJGT MET 3 PROCENT De schoonmaakprijzen gaan naar verwachting in 2016 tussen de 2,7 en 3,5 procent stijgen. Dat blijkt uit een inventarisatie van vakblad Service Management.

Rond de jaarwisseling gaan de schoonmaakbedrijven hun afnemers precies informeren.

De oorzaak van de prijsstijging is te vinden in de cao-component wat betreft 2 procent stijging van het uurloon en een aantal andere componenten waarvan het effect nu nog niet voldoende inzichtelijk is. Daarbij gaat het onder andere om de sociale lasten, de werkgeversverzekering WGA en de effecten van de wet Werk en Zekerheid.

TIP: WELKE REGISTRATIES ZIJN VERPLICHT? Kenniscentrum Vilans deed onderzoek naar registraties in de intramurale ouderenzorg. Wat blijkt?

Zorgorganisaties registreren veel meer dan ze volgens de wet verplicht zijn. Dit komt omdat de regels soms nogal verwarrend zijn. Om duidelijkheid te stellen, heeft Vilans een handig overzicht opgesteld met de registraties die volgens de Wet langdurende zorg verplicht zijn. Ook komen een aantal hardnekkige fabels en misverstanden aan bod. Met dit overzicht wil het kenniscentrum een discussie op gang brengen over nut en noodzaak van bepaalde registraties. Het overzicht is opgedeeld in negen thema’s: het cliëntdossier, het zorgleefplan, gedwongen opname/behandeling, medicatie, reanimatie, kwaliteit/veiligheid, voedselveiligheid/hygiëne, indicatie/administratie en informatiebeveiliging.

Bekijk het overzicht op www.vilans.nl

BOUW ZIEKENHUIS KINDERONCOLOGIE KAN BEGINNEN De bouw van het Prinses Máxima Centrum voor kinderoncologie in Utrecht gaat begin volgend jaar van start. In 2018 wordt het kinderkankerziekenhuis waarschijnlijk in gebruik genomen.

Het ziekenhuis komt naast het Universitair Medisch Centrum. Het ziekenhuis behandelt en verzorgt ongeveer vierhonderd jonge patiënten. Die hebben tumoren in borst of buik, of bloedkanker zoals leukemie.

Actie van KiKa De nieuwbouw wordt gerealiseerd ten oosten van het Universitair Medisch Centrum op de Uithof in Utrecht.

Nog dit jaar starten de grondwerkzaamheden op het bouwterrein. Begin 2016 wordt de eerste paal geslagen en eind 2017 wordt de nieuwbouw van het Prinses Máxima Centrum in Utrecht opgeleverd.

Het complex kost 177,5 miljoen euro. De banken lenen 120 miljoen, donateurs geven 57,5 miljoen euro. Daarvan kwam ruim 3,5 miljoen euro binnen door een grote tv-actie van KiKa in 2013. André van Duin, Erica Terpstra, Frans Bauer, André Rieu, Guus Meeuwis, De Toppers en Antoinette Hertsenberg werkten er aan mee.

8

DECEMBER

Obligaties Het nieuwe ziekenhuis gaat ook obligaties uitgeven. Het hoopt daarmee 60 tot 80 miljoen binnen te halen, zodat het minder hoeft te lenen van banken en om de rente mee te betalen. “We vervangen duur geld door goedkoop geld”, aldus een woordvoerder.

ACTUEEL

ROBOTS MAKEN BEDDEN SCHOON Het Erasmus MC neemt een gerobotiseerde beddenwasstraat in gebruik. De wasstraat reinigt, met de hulp van precisierobots, alle onderdelen van het bed en het matras met heet water dat onder hoge druk staat. Het bed is binnen zes minuten schoon.

Het systeem is ontworpen in samenwerking met IMS Innovations.

De techniek moet nog verder worden verfijnd. Op termijn kan de wasstraat zo worden geprogrammeerd dat het reinigingsproces kan worden aangepast op de schoonmaak van rolstoelen en infuuspalen. Ook wordt in de toekomst een track- en trace-systeem geïmplementeerd. Via koppeling met andere bestanden kan precies worden nagegaan in welke kamer het bed heeft gestaan en wanneer het is gereinigd.

De beddenwasstraat kan jaarlijks 50.000 bedden reinigen. Andere zorginstellingen in Nederland hebben inmiddels belangstelling getoond voor de beddenwasstraat. De machine die in het Erasmus MC staat, is de allereerste versie.

GGZ Oost Brabant verhuist zorg van landgoed Coudewater GGZ Oost Brabant verplaatst de zorgactiviteiten op het landgoed Coudewater in Rosmalen naar andere locaties in de regio. Op het terrein van het landgoed wordt mogelijk een asielzoekerscentrum gevestigd.

De ggz-organisatie werkt al een paar jaar aan een plan voor herontwikkeling van het landgoed Coudewater, omdat een groot deel van de huisvesting van de cliënten niet meer voldoet aan de eisen van de organisatie. Eind 2014 werd duidelijk dat herontwikkeling op korte termijn moeilijk te realiseren is door beperkingen in ruimtelijke ordening en bebouwing.

Inmiddels zijn met de gemeente ‘s-Hertogenbosch afspraken gemaakt om voor de zomer van 2016 met een afgerond plan voor de herontwikkeling van het landgoed Coudewater te komen. Op het terrein komt mogelijk een asielzoekerscentrum. Dit traject staat echter ‘volledig los’ van het besluit van GGZ Oost Brabant om de zorg van het landgoed te verplaatsen, zo laat de organisatie weten.

KENNEMER GASTHUIS WINT AD ZIEKENHUIS TOP 100 Het Kennemer Gasthuis in Haarlem is volgens het AD het beste ziekenhuis van het land.

Dat is een knappe prestatie, want een paar jaar geleden was het ziekenhuis nog in de onderste regionen van de Top 100 te vinden.

“We zijn ontzettend blij. Het was de afgelopen jaren 24 uur per dag buffelen om de kwaliteit omhoog te krijgen en dat is gelukt,” reageert bestuursvoorzitter Peter van Barneveld. “Dit resultaat is te danken aan alle medewerkers en de goede samenwerking met de medische staf. Daar ben ik heel trots op.”

Enkele jaren geleden eindigde het ziekenhuis nog onderaan in de Top 100.

Dat gaf te denken, zegt Van Barneveld tegen het AD. “Toen ik aantrad als bestuursvoorzitter had mijn moeder grote twijfels: moet je dat wel doen bij een ziekenhuis dat zo laag in de Top 100 staat, vroeg zij zich af. Gelukkig kan ik haar vandaag blij maken.”

'DE WASSTRAAT KAN JAARLIJKS 50.000 BEDDEN REINIGEN'

08 - 2015

9

De ZorgAgenda 2016 Dè agenda voor medewerkers in de zorg 1 1 1 1 1

Formaat 11,7 x 17,5 cm Veel schrijfruimte Periodevermelding 24-uursindeling Inclusief zorginfo

over info ing, naler g i s o risic code roeps ilige b e d tieve edica m n e heid

De ZorgKalender 2016

Voor offerte bel of mail: EILERS International B.V. Telefoon 075 - 629 46 61 Website www.notitieboek.eu E-mail info@eilers-international.nl Webshop www.officewebshop.nl

Voor al uw cliënten 1 Formaat 20 x 33 cm 1 2-weekskalender 1 Uw eigen bedrukking in full colour

een begrip in documentatie en archivering

AL MEER DAN 100 JAAR IS SAMSOM FORMULIEREN & OPBERGSYSTEMEN EEN BEGRIP IN HET VASTLEGGEN, BEHEREN EN ARCHIVEREN VAN INFORMATIE. Verlofaanvraagbriefjes Handig formulier voor het aanvragen van verlof, vakantie of een snipperdag. Wordt door de werknemer ingevuld.

Zelfkopiërend.

Ga naar www.samsom.nl/formulieren voor meer informatie of een persoonlijk advies. Of scan de qr code.

ACTUEEL

ZORG HEEFT SCHOONSTE TOILETTEN VAN NEDERLAND De gezondheidszorg heeft met 50 procent schone toiletten een enorme stap voorwaarts gezet ten opzichte van vorig jaar (37 procent). Dat blijkt uit het Nationaal Toiletonderzoek 2015.

Het onderzoek is georganiseerd door vakblad Service Management en uitgevoerd in samenwerking met hygiëneleverancier Vendor.

Bacteriologisch schoon In het algemeen bleek 38 procent van de 150 onderzochte openbare toiletten bacteriologisch schoon. Vorig jaar was dat nog 36 procent en in 2013 slechts 29 procent. Van de damestoiletten was 42 procent schoon. Bij de heren was dat 34 procent. Daarmee scoren de vrouwen al voor het zevende jaar hoger dan de mannen. Service Management voerde het Nationale Toiletonderzoek dit keer voor de 31e maal uit.

Toiletzitting het meest vervuild Van de vier gemeten contactvlakken was de toiletzitting met 37 procent het meest vervuild, gevolgd door de knop van de kraan met 31 procent en de spoelknop scoorde 19 procent slecht. De knop van de deur aan de binnenkant van de wc was met 9 procent slecht het minste vervuild.

Schoonste toiletten De toiletten in gezondheidszorg waren het schoonst met 50 procent hygiënisch. Op de tweede plaats volgen openbare gebouwen met 42 procent schoon. Horecagelegenheden eindigen met 33 procent

schone toiletten op de derde stek.

Winkels en warenhuizen sluiten de rij, met slechts 28 procent schone toiletten. De toiletten van parkeergarage St.-Jan in ‘s-Hertogenbosch mogen zich de schoonste van Nederland noemen.

HOSPITALITY: 10 DO'S EN DON'TS Het is belangrijk dat facilitair medewerkers in alles wat ze doen een gastvrije houding en gedrag tonen.

Hoe belangrijk het product en de omgeving ook zijn, gedrag is een factor waarmee je het meest kunt beïnvloeden. Sander Allegro, director bij Hotelschool Den Haag, geeft do’s en don’ts op het gebied van hospitality.

DON’TS: – Zorg dat je geen politieagent wordt – Maak regels niet belangrijker dan mensen – Zorg dat je niet alleen dissatisfiers in je pakket hebt – Stuur niet alleen op kosten, maar ook op opbrengsten – Laat het geen sleur worden

DO’S: – Laat uitzonderingen toe waar het kan – Walk your talk: toon voorbeeldgedrag – Pas een prijsmechanisme toe waardoor de klant iets te kiezen heeft – Nestel je in de bedrijfscultuur, maak je op positieve wijze onmisbaar – Praat met je afnemers, óók als er geen klachten zijn

08 - 2015

11

INTERVIEW

'KOM UIT DE IVOREN TOREN' Facility management kan meehelpen aan het behoud van zelfstandigheid van de patiënt, stelt Roelof Kleppe, geneesheerdirecteur bij GGzE. ‘Het gaat niet om bedrijfsoptimalisatie en kostenreductie, maar om het toevoegen van waarde in het behandelresultaat.’

Tekst Betty Rombout Fotografie Jasker Kamp

U bent een pleitbezorger van integratieve zorg. Wat verstaat u daaronder?

“We zijn te veel aan het specialiseren geraakt.

De samenhang en robuustheid van de zorg is in het geding gekomen. Een oudere bijvoorbeeld gaat naar de internist voor zijn suikerziekte, naar de cardioloog voor hartklachten, naar de reumatoloog voor gewrichtsproblemen en naar de psychiater omdat hij het leven niet meer ziet zitten. Hij loopt van spreekuur naar spreekuur.

Dat werkt niet. Ik pleit voor één integraal behandelingsplan. Ook de psychiatrie is te veel verkaveld. Voor elke diagnose is een behandelpad. De samenhang ontbreekt. Er is behoefte aan een integrale benadering waarin de klacht centraal staat. ‘Wat is uw grootste probleem, waar wilt u aan werken?’ Om tot gezamenlijke behandelplannen te komen, is GGzE druk bezig samen te werken met de afdeling geriatrie van het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven. In de zorg moeten we durf tonen tot vergaande samenwerking. Dat is lastig. We kennen een enorme archipelcultuur. Een eilandenrijk dat gebrekkig en moeizaam met elkaar communiceert. Maar de specialist van de toekomst is de generalist. Hij richt zich niet alleen op stoornissen, maar weet ook wat de samenhang is tussen de hulpvragen.”

Gelukkig keert het tij, stelt Kleppe. “Mede omdat de patiënt van nu niet meer de patiënt van 25 jaar geleden is. Hij is kritischer en kan veel meer zelf de regie nemen.”

Is dat belangrijk?

“Ja, en het behoud ervan. Daar waar een patiënt voorheen zelf het huishouden deed,

12

DECEMBER

hoeft hij eenmaal opgenomen in een instelling niet meer zelf schoon te maken en te koken.

Dat verbaast mij. Hoezo hotelfunctie? Waarom zou dat helpen? We zijn erin doorgeschoten. If you don’t use it, you loose it. Het basisprincipe moet die zelfstandigheid zijn en deze waar mogelijk behouden.”

Daarbij speelt facility management volgens u een centrale rol.

“Dat klopt. Laatst was ik bij een facilitair congres. Ik vroeg wie er direct contact met patiënten had. Aarzelend gingen er slechts een paar handen omhoog. Daar schrok ik van. Want facility management kan meehelpen aan het behoud van zelfstandigheid van de patiënt. Willen we een professionele schoonmaker die de kamer poetst, dag zegt en naar de volgende kamer gaat? Nee. Veel beter is een schoonmaker die samen met de patiënt de kamer schoonmaakt. Facility management moet af van ‘Wij hebben het hotel, de dokters maken beter’. Een patiënt in de langdurige zorg wil geen hotel.

Dan gaan ze wel op vakantie. Zorg en daarmee behoud van zelfstandigheid is een gezamenlijke inspanning.”

Kleppe noemt nog een voorbeeld. “Voordat GGzE met Planetree begon, werkten we met regenereerkasten voor het afkoken van voeding. De patiënt kreeg vervolgens de voeding op een bord met vakjes. Dat zagen wij als goed.

Maar heb jij zo’n regenereerkast thuis? Belangrijk is het behouden van het contact met het zelf gezond koken. Stel een patiënt wordt opgenomen. Hij kan niet zelf koken. Het zou mooi zijn als hij bij ontslag in staat is naar de

+++

ROELOF KLEPPE

GASTVRIJHEIDSZORG MET STERREN MONITOR EN VERBETER UW GASTVRIJHEID!

Gastvrijheidszorg met Sterren in 2016: · Online benchmarktool voor complete en snelle feedback op uw gastvrijheidszorg · Gastvrijheidsmeting door medewerkers, cliënten en familieleden · Twee auditbezoeken, waarvan 1 mysteryguest bezoek · Gehele jaar door continue toegang tot eigen webpagina · Korte vragenlijsten met onmiddellijke online feedback Schrijf u nu in en maak gebruik van deze unieke en complete online benchmarktool! Hoeveel sterren scoort u?

NEEM NU CONTACT OP VOOR MEER INFORMATIE EN/ OF INSCHRIJVEN: Jasmijn Weenink, Accountmanager Gastvrijheidszorg met Sterren, 06 44 94 27 75

WWW.ZORGMETSTERREN.NL

ROELOF KLEPPE

'HOEZO HOTELFUNCTIE? WAAROM ZOU DAT HELPEN? WE ZIJN ERIN DOORGESCHOTEN'

supermarkt te gaan, gezonde voeding te kopen en vijf eenvoudige recepten klaar te maken.

Facility management moet uit de ivoren toren komen, het contact met de patiënt opzoeken.

Het gaat niet om bedrijfsoptimalisatie en kostenreductie, maar om het toevoegen van waarde in het behandelresultaat.”

Sinds 2008 is Kleppe geneesheer-directeur.

“De functie valt onder andere onder de wet BOPZ, Bijzondere Opnemingen in Psychiatrische ziekenhuizen. Een instelling als de GGzE dient een arts in dienst te hebben, die ook de belangen van de patiënten behartigt.

Daarnaast heeft de functie te maken met een aantal kwaliteitswetten. Dat maakt het interessant. En ja, ik zit in het hart van het hele behandelproces.”

Zit de zorg in uw genen?

“Zeker. Al vrij vroeg wist ik dat ik me hierin thuis voelde en dat is nog steeds zo. Alles wat kwetsbaar en breekbaar is, vraagt om bekommernis. Aan die vraag wil ik beantwoorden.”

Kleppe vertelt dat in het begin van zijn carrière vooral ouderen hem fascineerden. “In de jaren zeventig en tachtig ontstond de ouderenpsychiatrie, het besef: ouderen zijn anders, voor hen hebben we een andere deskundigheid nodig.

Ouderen waren een vergeten groep. Destijds zetten we ze bijeen in een flat en noemden het een verzorgingshuis. Gelukkig is er veel veranderd. Nu richt ik me op een veel breder spectrum.”

CV ROELOF KLEPPE Leeftijd: 57 jaar Woonplaats: Eindhoven Opleiding: Universiteit Utrecht: Geneeskunde, Psychologie, Master of Health Administration (TIAS) Carrière: 1996-heden, psychiater/psychotherapeut GGzE. 2007-heden, geneesheer-directeur GGzE. 2011-heden, Lid Raad van Toezicht Yulius

Wat trekt u zo aan in de psychologie en psychiatrie?

“Het is interessant te kijken naar wat de samenleving doet met kwetsbare mensen. Te onderzoeken hoe deze mensen de steun kunnen krijgen, die ze nodig hebben. Waarom raken mensen in de knoop door hun eigen gedachten? Hoe voorkom je vervolgens dat ze uitvallen? Boeiend is ook het raakveld met lichamelijke problemen. Gebruikt iemand drugs, dan ontregelt hij psychiatrisch en kom je op het vlak van de werking van onze hersenen.”

08 - 2015

15

CASE STUDY

;JFLFOIVJ[FO

&&/ 6-53" .0%&3/ &/ 5&$)/0-0(*4$) (&"7"/$&&3% .&%*4$) $&/536. */ (&,0;&/ 505 )&5 #&45& ;*&,&/)6*4 */ -*.#63( 07&3 )&5 130+&$5

01-044*/(

3&46-5"5&/ 41&$*'*$"5*&4 $".$-&"/&3 $$ Afmetingen: 750 x 1.070 x 260 mm Luchtvolume: max. 1.600 m3/h Luchtzuiveringsgebied: max 300 m2 Pre-ďŹ lter + HEPA ďŹ lter met koolstof ďŹ lters optioneel beschikbaar 7003 .&&3 */'03."5*& www.camďŹ l.nl Email: info.nl@camďŹ l.com Tel.: 0318 633 346

www.DBNGJM OM

OPGESLOTEN Drie van mijn vier grootouders hadden dementie. Het was lastig om hen te zien wegglijden en steeds verder van zichzelf verwijderd te zien raken. Maar voor mijn ouders was het nog moeilijker. Mijn moeder kreeg regelmatig een telefoontje van haar moeder uit het verpleeghuis. Of ze dit weekend naar huis mocht komen, want op het internaat lieten ze haar niet gaan. In haar hoofd zat mijn oma weer op het internaat en ze wilde zo graag naar huis.

Ik vraag me af in hoeverre de omgeving haar het idee gaf dat ze opgesloten zat.

Deden de lange gangen haar denken aan haar school en het internaat? Had een andere indeling ervoor gezorgd dat ze zich meer thuis zou voelen? Of zat het idee opgesloten te zijn in haar hoofd?

Ik zeg niets nieuws als ik zeg dat dementie een groeiend probleem is. Er komen steeds meer dementerenden en een geneesmiddel is er nog niet.

Gelukkig raakt er steeds meer bekend over de perceptie van mensen met dementie.

Zo weten we nu dat een donker vlak in de vloer gezien wordt als een gat of een put en dat die beleving angst kan veroorzaken.

Daarom is het belangrijk om in een vloer geen grote (kleur)contrasten te gebruiken omdat die letterlijk en figuurlijk een drempel opwerpen voor bewoners.

Ik heb deze kennis omdat ik werk voor een producent van vloeren. Wij legden altijd de focus op de praktische aspecten: rolweerstand, makkelijk schoon te maken, (brand)veilig‌ Maar we zijn nu een stap verder gegaan. Een kleine weliswaar, maar wel eentje vooruit.

Alle vloeren die we maken krijgen nu een LRV mee, een light reflection value of in goed Nederlands: lichtreflectiewaarde.

Dat is een kleurbeschrijving die ontwerpers en zorginstellingen kunnen gebruiken om heel snel te zien of de gekozen kleuren qua contrast niet te ver uit elkaar liggen.

Deze waarde kan ook gebruikt worden als basis om andere elementen van het interieur hierop af te stemmen. Want andere elementen moeten juist wel contrasteren om voldoende zichtbaar te zijn.

Persoonlijk blijf ik hopen op een geneesmiddel tegen dementie zodat PG-afdelingen in de toekomst overbodig worden.

Maar in de tussentijd is het onze plicht om de woonomgeving van mensen met dementie zo aangenaam mogelijk te maken.

Marieke Lambrecht is National Account Manager Gezondheidszorg bij Forbo Flooring

GAST COLUMN

'IK VRAAG ME AF IN HOEVERRE DE OMGEVING HAAR HET IDEE GAF DAT ZE OPGESLOTEN ZAT' 08 - 2015

17

THEMA

ENERGIEZUINIG WONEN

Foto: Wiegerinck architecten

In Utrecht verrijst momenteel in opdracht van AxionContinu het nieuwe verpleeghuis De Wijck, met kleinschalige zorg. De aanstaande bewoners kunnen uitzien naar een in alle opzichten duurzaam - lees: energiezuinig en comfortabel - eigen thuis.

Tekst Wilma Schreiber

A

anleiding voor de nieuwbouw was het afstoten van een locatie die AxionContinu momenteel nog huurt. “Dit heeft te maken met de krimp in het aantal lichte zorgzwaarteplekken, wat leidt tot leegstand die je niet meer mag opvullen”, verklaart Ruben de Haan, projectleider Bouw en Beheer, en in die functie verantwoordelijk voor alle grote projecten op het vlak van onderhoud, renovatie en nieuwbouw. De 40 psychogeriatrische bewoners verhuizen medio 2016 naar verpleeghuis De Wijck, waar in totaal plek is voor 56 bewoners.

Het doel van de nieuwbouw: kleinschalig wonen mogelijk maken. “Dat principe passen we voor de doelgroep psychogeriatrie tegen-

18

DECEMBER

woordig eigenlijk toe bij alle nieuwbouw en renovaties. Het werkt goed, bewoners zijn veel rustiger.”

Bewegingsvrijheid De gemeente Utrecht heeft een bepalende vinger in de pap bij de ontwikkeling. Om in het bouwblok een diversiteit in gevels te realiseren, nodigde zij verschillende ontwikkelaars en architecten uit. AxionContinu bezit slechts 20 procent van het bouwblok; andere gebruikers zijn onder meer studenten. Een onderdoorgang leidt naar de binnentuin van de zorginstelling en tevens tot de parkeergelegenheid van de overige gebruikers. Er worden zeven groepswoningen gebouwd voor steeds acht be-

DUURZAME APPARATUUR

woners. “Die groepswoning heeft een eigen voordeur en een eigen bel, en daarmee heeft de bewoner echt zijn eigen plek”, zegt De Haan. “De entree is als een normale woning, met een hal die leidt naar de woon-zitkamer.

Verder is elke bewonerskamer voorzien van een eigen badkamer.”

Daarnaast komt in de nieuwbouw een grand café, dat in het kader van de wijkfunctie ook toegankelijk is voor bewoners uit de buurt.

Voor bewoners van De Wijck zelf zijn er richting de tuin en het grand café leefcirkels gecreëerd. “Mensen hebben zo maximale bewegingsvrijheid. Vernieuwend is dat we dit moesten regelen voor meerdere woonlagen, dat de lift moet ‘weten’ waar een bewoner heen mag. Om dit mogelijk te maken, denken we aan een chip in een schoen, een medaillon of polsbandje gecombineerd met detectie in de liftvloer”, vertelt De Haan.

Keurige score Bij de nieuwbouw had AxionContinu te maken met eisen omtrent energieprestatie (EPC) en de duurzaamheidsscore (GPR). Voor woningen waren die bekend (0,6 respectievelijk 7,5) en voor een gebouw met gezondheidszorgfunctie met bedgebied ook (EPC 2,6). “Toen wij gingen bouwen, waren er nog geen duurzaamheidscriteria voor woonzorggebouwen. Uiteindelijk zijn we uitgekomen op een EPC-waarde van 0,4 en een GPR-score van 7,4”, meldt De Haan. Het leverde tevens een compliment op van de gemeente: “Men vond het een keurige score voor een bijzonder gebouw.”

Duurzaamheid staat bij AxionContinu al langer hoog in het vaandel. De organisatie werkt voor al haar vastgoed (circa 70 procent van alle panden is eigen bezit) met energiebesparingsplannen en maatregelen. Wat er mogelijk is, hangt onder meer samen met de leeftijd van het betreffende pand. “We proberen bestaande panden te optimaliseren op een natuurlijk moment, bijvoorbeeld een renovatie of als het dak aan vervanging toe is. Te denken valt aan dakisolatie, isolatie van ketelruimten en het inregelen van installaties. Daar valt heel veel winst te behalen”, meent Jurgen Blijenbergh, projectleider Facilitair Bedrijf, energiebeheer en duurzaamheid. “Zo hebben we op één locatie de energierekening weten te halveren dankzij dakisolatie en het plaatsen van zonnepanelen. Elke euro die je bespaart op energie is een euro extra voor de zorg.” Andere maatregelen betreffen aanwezigheidsmelders in bergingen, toiletten en trappenhuizen, en het plaatsen van duurzame verlichting.

'OP ÉÉN LOCATIE HEBBEN WE DE ENERGIEREKENING WETEN TE HALVEREN' Constante temperatuur Bij het ontwerp kwamen allerlei concepten voorbij, waarbij AxionContinu een voorkeur had voor een WKO-installatie vanwege de goede ervaringen in andere eigen woonzorgcentra. “Er wordt in dit gebied echter nog veel gebouwd. Trillingen bij het heien kunnen van invloed zijn op de werking en de bron”, verklaart De Haan. “Vandaar dat we hebben gekozen voor een luchtwaterwarmtepomp. De naam zegt het al: hierbij wordt omgevingslucht door een verdamper geleid, die er de koude uithaalt en warmte produceert. De warme lucht wordt daarna door het gebouw verspreid via een lagetemperatuurverwarming in de vloeren.

En in de zomer kun je het gebouw er ook mee koelen.” De lagetemperatuurverwarming zorgt voor een heel constante temperatuur, precies de geschikte verwarming voor continue bewoning. Cv-radiatoren zijn niet nodig. De Haan: “We hebben nog twee traditionele ketels staan voor warm water en als back-up voor dit systeem in geval van storing of uitval in de winter.”

Om de energie binnen te houden, vindt er warmteterugwinning plaats op het ventilatiesysteem. “De warmte uit de binnenruimte wordt in contact gebracht met de frisse buitenlucht en als warme lucht weer naar binnen geblazen. Dit gebeurt op basis van CO2-sturing en alleen als het nodig is. Want als bewoners in de huiskamer zijn, hoef je de eigen kamer niet te ventileren. Zo bespaar je ook energie”, aldus De Haan. De combinatie van beide systemen zorgt voor een prettig klimaat voor ouderen.

AXIONCONTINU De kernactiviteiten van AxionContinu zijn drieledig: thuiszorg/serviceappartementen, revalidatie & herstel, en verzorgd wonen, waar de nieuwbouw in De Wijck een voorbeeld van is. De organisatie heeft ruim 2.000 medewerkers, verspreid over 15 locaties in de regio Utrecht, en circa 1.000 vrijwilligers. Zij dragen zorg voor 1.250 intramurale bewoners, 350 extramurale bewoners en bieden zo’n 500 mensen thuiszorg.

Het hoofdkantoor is gevestigd in Utrecht.

+++ 08 - 2015

19

NIEUWE EDITIE

2016

Blijf schitteren

Vraag GRATIS de nieuwe brochure aan en kies de OR opleiding die bij jouw rol past

BESTEL GRATIS!

Met opleidingen op het gebied van or en medezeggenschap bieden wij je ook in 2016 weer ruime keuze om te kunnen schitteren in je rol als or-professional. Ook dit jaar heeft de brochure weer een handige jaarkalender voor op jouw bureau.

Ga snel naar www.orinformatie.nl/brochure en vraag de nieuwe brochure aan!

WWW.ORINFORMATIE.NL/OPLEIDINGEN

WůĂƞ Žƌŵ ǀŽŽƌ ŵĞĚĞnjĞŐŐĞŶƐĐŚĂƉ

Foto: VASD interieur architecten

DUURZAME APPARATUUR

BOUWPARTIJEN VERPLEEGHUIS DE WIJCK “En je hebt geen energie slurpende koelinstallatie nodig, want dit werkt ook als topkoeling.

Als het ’s zomers buiten 28 graden Celsius is, is het binnen zo’n 24 graden. Het niveau is daarmee heel constant.”

Gelijk goed Een andere verplichting van de gemeente was de toepassing van zonnepanelen. “Financieeltechnisch was dit voor ons als grootverbruiker niet zo interessant. Wij betalen al een lager tarief dan de consument, wat betekent dat de terugverdientijd langer is”, vertelt Blijenbergh.

“Via een SDE+-subsidieregeling, waarbij we een bijdrage krijgen per opgewekte kW, wordt het echter wel weer interessant.” In De Wijck krijgt AxionContinu honderd zonnepanelen op het dak. “Bij nieuwbouw kun je dat gelijk goed doen met je installatie. Dat hebben we op andere locaties in Utrecht ook gedaan.”

Andere energiebesparende maatregelen betreffen een hoge isolatie van vloeren, ramen, dak en gevel, plus een hoge kierdichting, wat resulteerde in Rc-waarden van 3,5-4. “Verder hebben we overal ledverlichting gebruikt om de EPC-waarde te drukken en werkt de lift op 230V in plaats van op een krachtstroomaansluiting, een noviteit”, aldus Blijenbergh. Qua keukenapparatuur is de energiebesparing beperkt, vanwege de keus voor het koken in de groepswoning. “We regenereren niet voor het hele huis, de medewerkers koken voor de bewoners. Dan kun je volstaan met een kookplaat, een oven en een magnetron”, zegt De Haan. “Achterliggende gedachte is dat het meehelpen door bewoners hun een stukje dagelijkse structuur biedt.” Het kleinschalige

Na een onderhandse aanbesteding is de nieuwbouw van De Wijck gegund aan de volgende partijen: t Architect: Wiegerinck architecten, Arnhem. t Adviseur constructies: Bartels ingenieurs, Utrecht. t Adviseur installaties: Sweegers en de Bruijn, Den Bosch. t Bouwbedrijf: De Vries en Verburg, Stolwijk. t E-installateur: Van Mackelenberg Electro, Den Bosch. t W-installateur: Verstappen van Amelsfoort, Nuland. t Interieurarchitect: VASD, Amsterdam.

koken heeft nog een ander voordeel, betoogt Blijenbergh. “Je kookt in de woning ‘op maat’.

Zo voorkom je dat er eten weggegooid wordt.

Dat is sowieso het beleid binnen onze organisatie: zo min mogelijk afval.”

AxionContinu blijft zich inzetten voor duurzaamheid, ook als medio 2016 het verpleeghuis De Wijck klaar is. Blijenbergh: “In 2013 hebben we het gemeentelijk convenant Duurzame Zorg ondertekend. En verder zijn we actief in projectgroep ‘Community of practice’ van zorgorganisaties in en om Utrecht die elkaar willen meenemen in de laatste stand van zaken op het gebied van duurzame ontwikkelingen.”

De Haan wijst tot slot op nog een andere invalshoek. “Stel, er komt een medicijn tegen dementie. Dan is het van belang dat ons gebouw in de toekomst ook geschikt te maken is voor andere gebruikers. Als alternatieve functie valt onder meer te denken aan studentenhuisvesting. Dankzij die flexibiliteit draagt ook het pand zelf bij aan duurzaamheid.”

08 - 2015

21

THEMA

GELD UITGEVEN OM GELD TE VERDIENEN Je kan wel willen, maar er moet ook geld zijn om het te kunnen financieren. Zie hier de crux waarmee ziekenhuis Tjongerschans in Heerenveen worstelt in het te voeren energie-efficiencybeleid.

‘Het is een heel grote uitdaging.’

Tekst Carolien Meijer Fotografie Jasker Kamp

V

oor een regionaal ziekenhuis als Tjongerschans in Heerenveen is het een hele uitdaging om een proactief energie-efficiencybeleid te voeren. “Plannen zijn er volop, maar vanwege het budget en de capaciteit moeten we ons soms meer beperken dan we zouden willen”, zegt Peter Postma, hoofd Gebouw en Techniek.

Tegelijkertijd moet het ziekenhuis wel. De keuze voor duurzame apparatuur is van cruciaal belang, stelt Postma. “De energiekosten lopen anders de pan uit. We geven bijna een miljoen euro per jaar uit aan energie.”

Het ziekenhuis heeft bovendien een naam hoog te houden als het gaat om duurzaam investeren in de toekomst. In 2010 is een milieubeleidsverklaring ondertekend, de basis voor het milieuzorgsysteem. Daarin is vastgelegd dat het ziekenhuis zich inspant om op het gebied van energiebesparing de lat hoger te leggen dan wettelijk is vastgelegd.

“Gemakkelijk is dat niet”, zegt Postma. “We moeten flink op de centen letten, want de zorg staat zoals bekend erg onder druk. Anderzijds komen er steeds meer procedures en worden er steeds strengere eisen gesteld op het gebied van kwaliteitsbewaking. Dat bijt elkaar. Het is een hele grote uitdaging om dan toch een stapje meer te zetten.”

En dan zijn de mogelijkheden van de Tjongerschans nog redelijk, vergeleken met ziekenhuizen die financieel minder gezond zijn. Daar

22

DECEMBER

De gerenoveerde luchtbehandelingsinstallatie.

DUURZAME APPARATUUR

dreigen duurzame investeringen vaak als eerste te sneuvelen. Postma prijst zich gelukkig met een enthousiaste directie die een solide businessplan voor milieumaatregelen doorgaans wel honoreert, ook al gaat het vaak om kleine projecten.

Energiebesparing Het ziekenhuis bestaat uit een oud en een nieuw deel. Bij de nieuwbouw (rond 2003) is veel aandacht geweest voor energiebesparende investeringen. Postma: “Op het gebied van koeling en verwarming hebben we veel extra dingen kunnen doen. Zoals warmteterugwinning met een warmtewiel. Ook hebben we hier warmtepompen staan. Ze werken niet op water maar op lucht. Het warmtewiel en de warmtepompen zijn onze grootste energiebespaarders.”

In de loop der tijd zijn vervolgens noodzakelijke investeringen gedaan. Zo is van een gebouw met hoofdzakelijk kantoorruimtes de hele gevel gerenoveerd. Door bovendien de ramen met driedubbelglas uit te voeren wordt tot dertig procent op stookkosten bespaard.

'DOOR DE BESPARING TE TONEN HOOP IK HET ZIEKENHUIS WARM TE KRIJGEN VOOR GROTERE INVESTERINGEN' Een ander project, de renovatie van de zes operatiekamers, is in 2014 gestart en in juni dit jaar afgerond. De operatiekamers zijn in 2004 gebouwd en waren toe aan een update. Tijdens de renovatie is slim gebruikgemaakt van de vakantieperiodes en aangepaste roosters waardoor er geen wachtlijsten zijn ontstaan.

In de vernieuwde OK’s is apparatuur deels vervangen en worden nieuwe technieken toegepast. De luchtbehandelingsinstallatie is gerenoveerd en aangepast. Postma: “Vroeger draaiden de OK’s voornamelijk op basis van het aanzuigen van verse lucht. Dat is veranderd in voornamelijk recirculatie: de lucht wordt afgezogen, schoongemaakt en weer teruggebracht in de ruimte. Dat bespaart veel energie. Hoeveel dat is, kunnen we nu nog niet zeggen. Daarvoor zijn de gerenoveerde OK’s nog te kort in gebruik.”

“Daarnaast”, aldus Postma, “hebben we, net als bij het kantoorgebouw, ook de gevels aangepast van het gebouw waar de operatiekamers in zitten. Deze zomer is het afgerond.

Van de gevels is het metselwerk en de spouw vervangen door platen van een soort pur, noem het maar een superdeluxe piepschuim. Die platen hebben een stuclaag gekregen en zijn geverfd.”

Het liefste wil Postma alle gevels zo aanpakken. Als de financiën het toelaten, wordt de gevelrenovatie volgend jaar voortgezet.

Greenday Dit voorjaar is op initiatief van het ziekenhuis een Greenday georganiseerd waarbij het hele ziekenhuis onder de loep is genomen. Diverse bedrijven hebben - onder leiding van Cofely GDF, een grote technische dienstverlener - de technische ruimtes gescreend, alle installaties

+++

TJONGERSCHANS Onder het motto ‘Sterk in verbinding’ biedt Ziekenhuis Tjongerschans optimale medisch-specialistische zorg. Kwaliteit en veiligheid staan daarbij hoog in het vaandel. De hoofdvestiging staat in Heerenveen. Er is een polikliniek gevestigd in Lemmer en locaties in Steenwijk en bij Sportstad Heerenveen. De Tjongerschans is onderdeel van Zorgpartners Friesland.

08 - 2015

23

THEMA

en de afvalstromen bekeken en ook onderzocht hoe duurzaam het personeelsbeleid is.

“De Greenday was bedoeld om te bekijken waar we staan op het gebied van duurzaamheid en wat we nog kunnen bereiken”, vertelt Postma. “Er zijn zo’n vijftien punten belicht.

Als ziekenhuis hebben we er twee zaken uitgehaald waarmee we ons willen profileren: het zo veel mogelijk scheiden van afvalstromen en het aanbrengen van zonnepanelen. Het zou fantastisch zijn als die panelen een deel van onze energiebehoefte kunnen leveren. Helaas zijn de daken van het ziekenhuis soms te klein of te vol gebouwd met technische ruimten om renderend plaats te bieden aan veel zonnepanelen. Het is wel een optie op het parkeerdek en bij toekomstige nieuwbouw.”

De afdeling Gebouw en Techniek heeft volop energiebesparingsplannen. Er loopt al een tijdje een project voor het GBS, het Gebouwbeheerssysteem dat dag en nacht alle installaties van het ziekenhuis bewaakt. “In het project zoeken we naar mogelijkheden om bijvoorbeeld ketels nauwkeurig aan te sturen”, vertelt Postma. “We hebben extern onderzoek laten doen en bekijken nu welke onderdelen we willen toepassen.”

Op het gebied van verlichting is ook veel mogelijk. Die kan volgens Postma in sommige delen van het gebouw ’s avonds en ’s nachts uit.

“Dat is wel moeilijk te sturen in een openbaar gebouw als een ziekenhuis. Bovendien hebben veel poliklinieken een avondspreekuur maar er zijn mogelijkheden door het gebouw in segmenten op te delen. Gemakkelijker is het om de verlichting in de kantorenvertrekken ’s avonds en in het weekend aan te passen. Daar zitten nu bewegingsmelders. Het kan nog wel zuiniger.”

Een ander punt is volgens hem dat veel van de dertienhonderd medewerkers zich niet bewust zijn van het energieverbruik van hun computer.

Ze laten hem aan het eind van de werkdag

MILIEUZORGSYSTEEM Ziekenhuis Tjongerschans ziet in het milieuzorgsysteem dat enkele jaren geleden is vastgesteld een manier om heel praktisch met concrete maatregelen een stap verder te gaan dan het verplicht naleven van de wetten en regels zoals die bijvoorbeeld in het Bouwbesluit zijn vastgelegd. Het streven is om continu de milieuprestaties te verbeteren. Belangrijke doelen daarbij zijn de beheersing van de afvalstromen en het voorkomen en optimaal scheiden van afval. Ook het besparen op het gebruik van water en energie heeft de aandacht. Daarnaast wordt duurzaam inkopen gestimuleerd en getracht het aantal vervoersbewegingen terug te dringen. Daarom is de inkoop gebundeld met het Medisch Centrum Leeuwarden en is de logistiek uitbesteed. Door samen te werken hoopt het ziekenhuis kosten te besparen en veel van elkaar te leren.

24

DECEMBER

Een warmtepomp is één van de grootste energiebespaarders. vaak gewoon aanstaan. We willen proberen ze nu na werktijd centraal uit te zetten.”

Dat met verlichting veel kan worden bespaard, weet het ziekenhuis nadat in het trappenhuis de lampen zijn vervangen door LED. “We hebben er een businesscase van gemaakt en denken 1500 euro per jaar te kunnen besparen.

De investering hebben we er binnen zes jaar uit. Omdat het licht zoveel helderder is, kunnen we bovendien met minder armaturen toe, zo blijkt uit onze lichtmetingen.”

Investeringen Voor de meeste toepassingen in het ziekenhuis is het moeilijk om aan te geven wat de besparingen zijn, zegt Postma. Zoals in elk ziekenhuis zijn bepaalde afdelingen echte energiegrootverbruikers. Denk aan het lab, de centrale sterilisatie, de afdeling nierdialyse, de apotheek en de OK’s.

De afdeling Gebouw en Techniek wil door het hele ziekenhuis tussenmeters plaatsen om te zien wat specifieke afdelingen verbruiken.

Voorlopig is er een streep door dit plan gezet.

Uit een offerte bleek dat het plaatsen van energiemeters een duur project is. “Je bent zo zeventigduizend euro verder”, vertelt Postma.

“Dus is het beter om eerst de grootste energieverbruikers van tussenmeters te voorzien.

Zo gaat het met meer projecten. We zijn met heel veel dingen bezig, maar eigenlijk willen we meer doen.”

De afdeling Gebouw en Techniek werkt daarom pragmatisch aan kleine projecten die snel zijn te realiseren. Postma: “Een goed voorbeeld van deze manier van werken is het plan om op korte termijn de verlichting op diverse plekken in het gebouw aan te passen. Door met een businesscase de besparing aan te tonen hoop ik het ziekenhuis warm te krijgen voor grotere investeringen.”

- ADVERTORIAL -

Groener zorgen

Groen en zorg gaan steeds meer samen Veel studies hebben het effect van groen bij zorginstellingen bewezen. Ook het lopende onderzoek Groene Gezonde Ziekenhuizen laat zien dat groen en zorg onlosmakelijk en positief verbonden zijn.

BTL ziet al langer de meerwaarde van groen en heeft hiervoor samen met enkele zorginstellingen een concept ontwikkeld.

Dit zorgconcept heeft vier facetten die in iedere buitenruimte terugkomen: veiligheid, toegankelijkheid, afleiding en therapie.

Deze zijn allemaal verbonden door het groen. Samen met zorginstellingen kijken wij in ieder project hoe de buitenruimte optimaal kan bijdragen aan de zorgverlening van de organisatie.

Want dat is wat je met groen wilt bereiken: meer waarde bieden voor de zorginstelling en gebruikers.”

Wilt u meer weten over het zorgconcept van BTL? Ga naar www.btl.nl of bel voor een vrijblijvende afspraak +31 (0)411 62 20 36

THEMA

HÉÉL VER VOORUITKIJKEN De splinternieuwe waterzuiveringsinstallatie van het UMC Utrecht brengt het ziekenhuis weer een stapje dichterbij haar duurzaamheidsdoel: CO2-neutraal zijn en gesloten grondstofkringlopen.

Tekst Aline de Bruin

V

oor het UMC Utrecht is duurzaamheid een belangrijk thema. Het ziekenhuis wil koploper zijn in duurzame zorg en heeft meer dan zestig projecten lopen die allemaal moeten bijdragen aan een zo duurzaam mogelijk ziekenhuis. Tegelijkertijd wil het UMC Utrecht een zo schoon mogelijke omgeving creëren. In 2030 moet het ziekenhuis CO2-neutraal zijn en de grondstofkringlopen gesloten hebben.

De energiecentrale van het ziekenhuis speelt hierin een belangrijke rol. “Hiervandaan kijken we overal waar we zo gunstig mogelijk met de primaire energiebronnen kunnen omgaan”, zegt Joop van Eijkelenburg, chef van de wacht cluster energievoorziening UMC Utrecht. Zo maakt de centrale gebruik van

26

DECEMBER

DUURZAME APPARATUUR

'JE MOET MENSEN BELONEN OM ZE AAN DE GANG TE KRIJGEN' warmte-krachtkoppeling. In de winter wordt de warmte van het koelwater gebruikt voor de CV-verwarming en in de zomer wordt de restwarmte gebruikt om absorptiekoelmachines aan te drijven.

Daarnaast is het UMC bezig met groene energie. “Binnenkort leggen we alle daken vol met zonnepanelen.”

Meer rendement Maar het kan natuurlijk altijd nog beter.

Bijvoorbeeld op het gebied van waterbehandeling. De waterbehandelingsinstallatie van het ziekenhuis leverde wel de juiste waterkwaliteit, maar was inmiddels twintig jaar oud, waardoor het rendement niet hoog lag. Het was tijd voor vervanging.

De keuze viel op een duurzame installatie van Grünbeck. De Reverse Osmosis installatie filtert opgeloste stoffen uit het water. Het geheel heeft een capaciteit van 6 m3 per uur en alle pompen zijn uitgevoerd met frequentieomvormers. “Bij de oude installatie liepen de pompen altijd in de vollast”, zegt Nick Liebrand, directeur van Grünbeck Nederland. “Als je frequentie-omvormers op de pompen plaatst, laat je ze alleen maar doen wat nodig is. Dat scheelt energie. We gaan alleen maar dat produceren wat het ziekenhuis nodig heeft.”

Daarnaast heeft de nieuwe installatie flink meer capaciteit, en die is meer dan welkom.

Van Eijkelenburg: “We hadden eerst twee keer

één kuub staan, dat was al te weinig en daarom hebben we er later nog een oude installatie bijgezet. Nu gaan we van drie kuub naar twee keer drie kuub. Veel veiliger, want als er eentje uitvalt, heb je altijd nog voldoende processen in huis om de boel aan de gang te houden.”

Bovendien is het rendement van de nieuwe installatie veel hoger. “Als we een nieuwe installatie zoeken, dan kijken we altijd naar energiezuinige en grondstofvriendelijke oplossingen.

Deze installatie heeft een hogere opbrengst: er komt 80 procent RO-water uit, tegenover 74 procent vroeger. Dat is een verbetering van meer dan 5 procent.”

Operatie In mei kwam het eerste contact tussen het UMC Utrecht en Grünbeck tot stand, in november was de opdracht definitief. Begin december werd de oude installatie afgevoerd en de nieuwe opgeleverd. Dat kon zo snel omdat ze bij Grünbeck door standaardisatie snel kunnen produceren. “Die snelheid is voor mij erg fijn”, zegt Van Eijkelenburg. “Meestal duurt het twee tot drie maanden voordat er iets gaat gebeuren. Ik heb weleens een acculader besteld voor een defect systeem. Dat ding moest uit Frankrijk komen. Er zat maar liefst twee maanden levertijd op. Ik vraag me dan af waarom het zo lang moet duren, het is toch een redelijk standaard dingetje. Hier gaat het om een complete installatie die in zes weken wordt opgeleverd.”

+++

08 - 2015

27

THEMA

'IN NEDERLAND ZIJN WE ALTIJD IN DE EERSTE PLAATS BEZIG MET GELD VERDIENEN'

De omschakeling van de oude naar de nieuwe installatie had nogal wat voeten in de aarde, want een ziekenhuis kan natuurlijk geen moment zonder water komen te zitten. Het hele proces duurde een week. Liebrand: “Er stonden twee tanks. De ene tank hebben we gesloopt, de andere tank moest aangepast worden voor de toekomst. Maar omdat het ziekenhuis niet zonder water kan, moesten we één tank in bedrijf houden. Daarom hebben we er een huurinstallatie bij gehaald. Pas zodra die installatie volledig draaide, konden we het andere systeem eruit halen.”

Toen was het een kwestie van de nieuwe installatie monteren, alles bekabelen, en opstarten. “Het was best een operatie om binnen een week die hele unit te vervangen. Er waren ook veel mensen bij betrokken en al die processen moesten naadloos op elkaar aansluiten. Gelukkig is het allemaal goed gegaan.”

Lange termijn De nieuwe waterbehandelingsinstallatie moet weer zo’n tien tot vijftien jaar meegaan. Van Eijkelenburg: “Tegen die tijd zullen er wel weer betere technieken voorhanden zijn met

28

DECEMBER

waarschijnlijk nog hogere rendementen.”

Een langetermijnvisie is belangrijk als je bepaalde zaken duurzaam wilt aanpakken, benadrukken Van Eijkelenburg en Liebrand.

“Nederland scoort nog slecht op duurzaamheid”, aldus Liebrand. “Van alle landen in Europa staan we op de een-na-laatste plaats. In Nederland zijn we altijd in de eerste plaats bezig met geld verdienen. Er is sprake van een kortetermijnpolitiek: de regering kijkt maar vier jaar vooruit en in die vier jaar moeten ze scoren. Maar als je duurzaam bezig wilt zijn, moet je tien tot twintig jaar vooruit kijken. Het gaat om het effect op de lange termijn.”

In Duitsland gaat dat volgens Liebrand een stuk gemakkelijker. “Als ik in Nederland een installatie aanbied en ik heb geen terugverdientijd korter dan drie jaar, dan krijg ik geen investering. Maar als je in Duitsland iets aanbiedt wat duurzaam is en een terugverdientijd heeft van tien jaar, dan doen ze dat gewoon.

Bovendien wordt er daar meer gesubsidieerd.

Jammer dat het in Nederland nog niet kan. Het moet vanuit de politiek veel meer gestimuleerd worden. Je moet mensen belonen om ze aan de gang te krijgen. Als er niets tegenover staat, is

DUURZAME APPARATUUR

(IĂ€ FLtQW HQ

9HLOLJ

#$!! ĹŞ "! $ $ $ "# % !" ( $% ! %

(EX MW IJĂ GMtRX

$ !&% '!!# ! *ĹŞ % "# % ' # ! $

(EX MW ZIMPMK het helaas zo dat er weinig geïnvesteerd wordt.�

Onderhoudskosten Volgens Van Eijkelenburg heeft de slechte duurzaamheidsscore van Nederland ook te maken met de budgetverdeling, die nog voornamelijk taakgericht is. “Er wordt gekeken naar de goedkoopste oplossing, maar dat is vaak niet de duurzaamste oplossing. Je moet ook kijken naar de onderhoudskosten. Ik pleit ervoor om bij het opstellen van een budget ook de instandhouding van de installatie als kostenpost erbij te nemen. Als je meer investeert, heb je waarschijnlijk minder onderhoud. Als je een krap budget hebt, ga je goedkoop bouwen, maar snijd je jezelf in de vingers omdat zo’n systeem meer energie kost en meer onderhoud vraagt. Dan ben je uiteindelijk duurder uit. Er moet echt meer gekeken worden naar de lange termijn. Een periode van drie tot vier jaar is te kort als je groen wilt investeren. Kijk naar periodes van tien tot twintig jaar, dĂĄn loont het. Dan ben je slimmer en groener bezig. Ga maar na: als je minder verbruikt, hoef je ook minder op te wekken. Het mes snijdt aan twee kanten.â€?

9HUEHWHU GH SDWLtQWYHLOLJKHLG PHW SHUVRRQOLMNH SROVEDQGMHV

Ă‚ ! # # ! ( # #& *ĹŞ # $ ! %!# & %!% % Ă % "#! $ !&%

!!# $ *! # ' ! $ #ĹŞ !# % ' $% % !" "! $ $ $ $ ( # #& ' $ " #$! ' # " % + %' ' # % # % % * & * *!# !# $ % $ % ' $ ! ĹŞ ! !$% % $" # ! % # % $% %!% $% ! &## # "#! & % *!( "! $ $ $ $ #& % & (!# % *

9ROOHGLJ PRELHO LQ]HWEDDU

$ ! "# % # !" ' #" %$ # %#! ) #& % (!# ! '!& !"" (!# ' $% ( # $% % !

&RPSDWLEHO PHW 7UXVW6HQVH ,

#& % (!# ! % % $" $ # #&$% $ , % # ' $" ! %( '!!# *!# $ %!#

% $$!#% % $ #& &* ' #$ "! $ ' #$ !# %

[[[ IYVSWXIVMIP QIHMGEP RP

6-daagse Masterclass

FM in strategisch perspectief

beoordeeld met

7,8 Deelnemers ontvangen een certificaat van deelname van Nyenrode Business Universiteit

PROGRAMMA DAG 1 FM-strategie 14 april 2016 DAG 2 Facilitaire regie 19 mei 2016 DAG 3 Samenwerking in de supply chain 2 juni 2016

De Masterclass “FM in strategisch perspectief” verbindt actuele bedrijfsvoeringsthema’s met concrete praktijkcases.

In de Masterclass komen thema’s aan de orde waar iedere FM-professional in zijn werk mee te maken heeft. Het zijn onderwerpen als strategie, regie, gastvrijheid, sourcing en vastgoedmanagement.

Een unieke 6-daagse Masterclass, ontwikkeld voor: D Directeuren/managers FM DAccount managers FM D Contractmanagers DAdviseurs facility management DService managers D Managers inkoop D Managers bij facilitair dienstverleners Op locatie bij Nyenrode en bij toporganisaties zoals Achmea, Eneco en Unilever.

Uitgebreide informatie en inhoud per dag vindt u op

WWW.FACTO.NL/MASTERCLASS EEN SAMENWERKING TUSSEN:

DAG 4 Strategic sourcing 22 september 2016 DAG 5 Beleving en gastvrijheid 6 oktober 2016 DAG 6 Vastgoedmanagement en duurzaamheid 8 november 2016

In het kort 6 KEYNOTES VAN EXPERTS (o.a. prof. dr. Arjan van Weele, Feike Bergsma, prof. dr. Jack van der Veen) 6 PRAKTIJKCASES VAN TOPORGANISATIES (Achmea, UWV, ING, Eneco, Facilicom, Unilever) STRATEGISCH PLAN U schrijft een strategisch plan, specifiek op maat voor uw organisatie

TIP: Profiteer nu van € 500 vroegboekkorting.

WIJZE LES Tekst Aline de Bruin Fotografie Jasker Kamp

'Lastig om facilitair management en bouw goed te combineren'

Iedereen zou dingen in het verleden anders doen met de wijsheid van nu.

Wat zou Ariënne Weggemans, projectleider vastgoedontwikkeling bij Amaris Zorggroep, nu anders doen?

“Ik heb lang als facilitair manager gewerkt bij Amaris.

Totdat de zorggroep ging reorganiseren en met name bespaarde op de facilitaire diensten. De functie van facilitair manager verdween en werd overgenomen door teamcoaches die een hele regio moesten gaan besturen.

Zelf heb ik mijn belangstelling aangegeven voor een nieuwe functie: projectleider vastgoedontwikkeling. Dat is het gelukkig ook geworden.

Ik heb deze functie pas sinds 1 maart. Het is nog even zoeken: wat is de inhoud precies? Ik ben nu projectleider, dat is een rol waar ik in moet groeien. Ik moet wennen aan het feit dat ik mijn verwachtingen duidelijk moet uitspreken. Als je facilitair manager bent van een locatie, overleg je veel meer in een-tweetjes. Nu sta je meer op afstand. Daarnaast zit heel Amaris nog in het reorganisatieproces. We kiezen voor centralisatie, dat is wennen. Ik reis veel rond om te overleggen. Dat is belangrijk: op die manier houd je toch de feeling met de locatie. Ik zeg vaak: bewoners zorgen ervoor dat wij een baan hebben.

Mijn functie draait nu om bouw en nieuwbouw. Dat vind ik geweldig: ik hield me als facilitair manager al graag bezig met nieuwbouw. Maar waar ik na een aantal bouwprocessen wel achter ben gekomen, is dat de combinatie van facilitair manager zijn en een bouwproces leiden heel zwaar is. Facilitair management is heel breed, je doet alles. Het is een functie die vol zit en waar je snel in moet schakelen. Op het moment dat je daar een bouwtraject bij krijgt, wordt je werkschema langzaam steeds voller en drukker. Je wilt je storten op de bouw, maar je blijft ook je eigen werk houden. Dan kun je logischerwijs niet overal meer evenveel aandacht aan besteden. Ik vond dat niet altijd prettig. En het voelde naar de medewerkers toe ook niet zo goed. Doordat ik al jaren als facilitair manager werkte en van mezelf vond dat ik het allemaal moest kunnen, heb ik er niet aan gedacht om assistentie te vragen. Achteraf denk ik: het was slim geweest als ik bijvoorbeeld om secretariële ondersteuning had gevraagd.”

'IK HEB ER NIET AAN GEDACHT OM ASSISTENTIE TE VRAGEN'

08 - 2015

31

WATERROBUUSTHEID

ZIEKENHUIS BOVEN WATER

Door de evacuatie van het VU medisch centrum afgelopen september rijst de vraag: zijn ziekenhuizen voldoende bestand tegen overstromingen? Terwijl het VUmc zich beraadt op verbeteringen, slapen ze in het Amersfoortse Meander Medisch Centrum een stuk rustiger. Het sleutelwoord is waterrobuustheid.

Tekst Dennis van Asselt Fotografie Jeffrey Koper

O

nder de Van der Boechorststraat in Amsterdam-Zuid, tussen de Vrije Universiteit Amsterdam en het VU medisch centrum, breekt in de ochtend van 8 september een transportwaterleiding

32

DECEMBER

waardoor een aantal straten blank komt te staan. Omdat het VUmc lager ligt dan de universiteit, stroomt veel water richting het ziekenhuis, waar de onderste twee van de drie kelderverdiepingen onderlopen.

WATERROBUUSTHEID

'JE MOET DIT VERGELIJKEN MET EEN DIJKDOORBRAAK, VAN DIE APOCALYPTISCHE OMVANG WAS HET WEL' De evacuatie van driehonderddertig patiënten verloopt langzaam maar zonder incidenten; aan het eind van de dag zijn alle patiënten veilig ondergebracht in andere ziekenhuizen, voornamelijk het AMC en het calamiteitenhospitaal van UMC Utrecht. Het VUmc blijft twee weken dicht en de schade loopt in de tientallen miljoenen euro’s. Momenteel draait het ziekenhuis voor warm water en stoom nog steeds deels op noodvoorzieningen.

Kritiek

Het water veroorzaakt vooral veel schade in de technische ruimten, op verdieping -2. Hier komt, vanuit de eigen energiecentrale buiten het ziekenhuis, de zogenaamde ‘waterzijdige infrastructuur’ het gebouw binnen. Dit is een soort verdeelstation met kwetsbare meet- en regelapparatuur dat ervoor zorgt dat warmte, stoom, warm en koud water en demiwater (uiterst puur water) onder de juiste druk en op de juiste temperatuur en plek in het pand terechtkomen.

Door de overstroming worden deze installaties al snel als verloren beschouwd. Als blijkt dat het herstel weken gaat duren, wordt kort voor het middaguur voor het eerst in de Nederlandse geschiedenis besloten om een academisch ziekenhuis in zijn geheel te ontruimen.

Arnold Sikkel, partner bij EGM architecten, bekritiseert het VUmc kort na de overstroming.

De vitale installaties hadden nooit in de kelder mogen staan, zegt hij in het Noordhollands Dagblad. Karin Veltman, directeur Facilitair Bedrijf VUmc, vond de kritiek van Sikkel ‘behoorlijk opportunistisch'. “Hij heeft natuurlijk een punt, maar dat is met de wijsheid van nu.

Er zijn bijna honderd ziekenhuizen in Nederland, verspreid over dubbel zoveel locaties. Op veel van deze locaties zijn belangrijke technische installaties op dit niveau geplaatst.”

Volgens Michel Schapers, facilitair manager bij het VUmc, was de keuze voor plaatsing in de kelder destijds een logische. “De infrastructuur komt onder de weg door, dan ligt het voor de hand om op dat niveau een deel van die installaties te plaatsen. Natuurlijk kan het een verdieping hoger, maar daar is tijdens de bouw van het ziekenhuis in 1965 niet voor gekozen.”

Het Amsterdamse ziekenhuis heeft simpelweg nooit rekening gehouden met een watergerelateerde calamiteit van deze omvang, zegt Schapers. “Je moet dit vergelijken met een dijkdoorbraak, van die apocalyptische omvang was het wel. Dat scenario is bij ons nooit als een realistische mogelijkheid benoemd.”

Verbeteringen Het VUmc kijkt nu, onder andere met ingenieurs van TNO, naar de verbeteringen die het ziekenhuis kan maken. Veltman: “Binnen de beperkte mogelijkheden die we hebben, gaan we een deel van de voorzieningen wel omhoog

+++ 08 - 2015

33

WATERROBUUSTHEID

brengen en scheiden. We willen daarnaast het ziekenhuis met waterwerende voorzieningen beter beschermen tegen overstromingen, misschien door middel van een verhoogd fietspad.”

Verdieping -3, waar de opvangtanks en vetvangputten stonden, zou in de toekomst wellicht kunnen dienen als wateropvangbuffer.

Ook de techniek in de liftschachten moet aangepast worden. Doordat de schachten allemaal doorlopen tot het laagste niveau en dus als watervangputten fungeerden, raakte de elektronica beschadigd en konden de liften tijdens de evacuatie niet worden gebruikt, met uitzondering van twee liften die handmatig werden bediend.

Schapers: “Hoe kunnen we ervoor zorgen dat een aantal liften niet verder gaat dan -1, en hoe kunnen we die vitale elektronica robuuster uitvoeren zodat het minder kwetsbaar voor water is?”

Waterrobuustheid De wateroverlast in het VUmc blijkt een opmaat te zijn voor een nieuw hoofdstuk in de

WATERROBUUSTHEID IN KAART Om Nederland nu en in de toekomst te beschermen tegen hoogwater en te voorzien van voldoende zoetwater, heeft de overheid in 2010 het Deltaprogramma ontwikkeld. Hierin maken verschillende overheden en organisaties ieder jaar plannen met als doel een duurzame en robuuste waterveiligheid en zoetwatervoorziening in 2050.

Een onderdeel van het Deltaprogramma is de deltabeslissing Ruimtelijke adaptatie, dat moet zorgen voor een nieuwe en gerichte aanpak voor waterrobuuste en klimaatbestendige (her)ontwikkeling in bebouwd gebied. Het Ministerie van Infrastructuur en Milieu heeft het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport gevraagd de waterrobuustheid van ziekenhuizen in kaart te brengen. Dat heeft geleid tot het TNO-rapport ‘Waterrobuustheid Nederlandse ziekenhuizen’.

Zeven feiten uit het TNO-rapport: t Ongeveer driekwart van de Nederlandse ziekenhuizen bevindt zich in een gebied met een overstromingsrisico. Alleen de ziekenhuizen in en rond Drenthe, Twente, de Achterhoek, de Veluwe, de Utrechtse Heuvelrug en grote delen van Noord-Brabant en Limburg liggen voldoende hoog ten opzichte van NAP. Alle ziekenhuizen kunnen daarnaast te maken krijgen met tijdelijke wateroverlast als gevolg van extreme regenval. t Van de tien geënquêteerde ziekenhuizen blijken twee de afgelopen vijf jaar wateroverlast te hebben gehad. t In drie van de tien ziekenhuizen zijn tijdens een overstroming alle functies nog bereikbaar met liften. t Drie ziekenhuizen liggen ten opzichte van NAP voldoende hoog om bereikbaar te blijven tijdens een overstroming. t Zeven ziekenhuizen geven aan dat er maatregelen zijn getroffen of dat er plannen zijn voor maatregelen in de directe omgeving ter bescherming tegen hoogwater. t Bij twee ziekenhuizen heeft de overheid maatregelen opgelegd. t Bij alle tien ziekenhuizen is de SEH op de begane grond gelegen en zijn noodzakelijke technische voorzieningen in de kelder of op de begane grond ondergebracht.

34

DECEMBER

discussie over de veiligheid in Nederlandse ziekenhuizen. Bij toeval presenteert TNO in dezelfde maand het rapport ‘Waterrobuustheid Nederlandse ziekenhuizen’, in opdracht van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (zie kader).

Het onderzoeksinstituut doet in het rapport aanbevelingen voor het beter beschermen van Nederlandse ziekenhuizen tegen water.

Eén aanbeveling van TNO is om vitale functies en noodzakelijke technische voorzieningen niet ondergronds te huisvesten, maar boven de mogelijke overstromingshoogte te plaatsen.

Schapers: “De aanbevelingen zijn zeker waardevol voor ons. Dat rapport is gericht op ziekenhuizen in gebieden waar sprake is van een overstromingsrisico. Het VUmc is geen risicogeval vanuit dat perspectief. Maar het is heel bijzonder dat het rapport in dezelfde maand als het waterlek verscheen.”

Een waterrobuust ziekenhuis is voorbereid ‘op ernstige wateroverlast in de vorm van een overstroming of extreme regenval die gevaar oplevert voor de patiëntveiligheid en de bedrijfsvoering van het ziekenhuis’, zo is in het TNO-rapport te lezen. Dat betekent onder meer dat het ziekenhuis bouwkundige en technische maatregelen heeft genomen om overlast te voorkomen en dat er protocollen en procedures aanwezig zijn om de gevolgen te beperken.

TNO geeft als voorbeeld het Meander Medisch Centrum in Amersfoort, dat ‘in hoge mate waterrobuust is gebouwd'. Het ziekenhuis, dat in 2013 werd opgeleverd, is pal naast de rivier de Eem gebouwd. Bovendien ligt Amersfoort nog net in de Gelderse Vallei, dat is aangemerkt als risicogebied vanwege de Nederrijn ten zuiden en de zuidelijke randmeren ten noorden van dit gebied.

Ontwerp In de tijd dat het nieuwe Meander werd ontworpen, was de term waterrobuust nog niet bekend, zegt Albert Trip, die als adviseur Vastgoedontwikkeling van het Meander nauw bij het ontwerp en de bouw van het ziekenhuis betrokken was. “Wij gingen in 1999 samen met de gemeente op zoek naar een terrein van minimaal tien hectare voor het nieuwe ziekenhuis. Eén van de voorwaarden van de provincie Utrecht om op dit terrein te mogen bouwen, was dat de kwetsbare functies van het ziekenhuis op hoogte gebouwd moesten worden om ze tegen overstroming te beschermen.”

In het ontwerp van het Meander is rekening gehouden met een eventuele overstroming van de Eem, de zuidelijke randmeren en de Nederrijn.

Het water rondom het ziekenhuis kan na zes dagen gestegen zijn tot 2,60 meter boven NAP. Daarom bevinden alle vitale elementen – zoals de SEH, Radiologie, de Huisartsenpost, de OK’s

en IC’s – zich op of boven een hoogte van 2,60 meter boven NAP. Ambulances moeten een helling op rijden om bij de Spoedeisende Hulp te komen. Deze helling is verzwaard uitgevoerd, waardoor deze tijdens een evacuatie ook door vrachtwagens gebruikt kan worden.

Trip: “En alle technische infrastructuur – dus de traforuimten, de noodstroomaggregaten, de warmtewisselaars en de stookinstallaties – bevindt zich hoger dan drie meter boven NAP.” Onder de drie meter liggen de functies die opgegeven kunnen worden, zoals een deel van het revalidatiecentrum, de keuken en de productieapotheek. “Er is bewust voor gekozen om de begane grond niet op maaiveldniveau te bouwen, maar op drie meter boven NAP. Daaronder konden we de parkeergarage plaatsen.”

Volgens het rapport van TNO duurt het bij een overstroming ongeveer zes dagen voordat het Meander niet meer bruikbaar is. “Op het moment dat het water te hoog komt, zullen in het overstromingsgebied rond het ziekenhuis de leidingen voor elektriciteit, gastoevoer, watervoorziening en riolering als eerste opdrijven of springen”, zegt Trip. “Waarschijnlijk ontstaat er dan kortsluiting in het openbare net en zijn we afgesloten van de nutsvoorzieningen en de riolering. Het ziekenhuis kan dan nog zo’n drie dagen blijven functioneren. Daarna moet er alsnog ontruimd worden.”

Flinke schoonmaakbeurt Net zo belangrijk als de voorbereiding op een overstroming, is de tijd en inspanning die nodig zijn om het ziekenhuis naderhand weer operationeel te krijgen. Bij het Meander is een flinke schoonmaakbeurt voldoende, zegt Trip.

“We hoeven alleen de onderste verdieping schoon te maken. De technische infrastructuur in het ziekenhuis zal nog intact zijn en er zijn geen langdurige verbouwingen nodig. Daartoe

hebben we op de onderste verdieping watervaste materialen toegepast.” Wanneer het water weer gezakt is, kan het ziekenhuis volgens Trip binnen een week of minder weer in bedrijf komen. “Dat hangt echter wel af van de omgevingsfactoren en het functioneren van de infrastructuur buiten het terrein, die wij als ziekenhuis natuurlijk niet in de hand hebben.”

Als het Meander te maken krijgt met een VUmc-scenario, zouden medewerkers en patiënten daar weinig van merken, voorspelt Trip. “Het zou vervelend zijn als de productieapotheek onder water komt te staan. Maar voor de rest is het Meander beschermd.”

Enkele aanbevelingen van TNO voor ziekenhuizen in een gebied met een groot of middelgroot overstromingsrisico: t Huisvest geen vitale functies en noodzakelijke technische voorzieningen ondergronds. t Plaats vitale functies hoger dan de mogelijke overstromingshoogte. t Voer de gebouwconstructie zodanig uit dat deze waterdicht en bestand is tegen mogelijke sterke waterdruk. t Pas geen noodstroomgeneratoren toe die niet gas gevoed zijn. t Leg meterkasten aan boven de mogelijke overstromingshoogte. t Neem specifieke maatregelen zodat iedereen in de organisatie zich bewust is wat er moet gebeuren bij een overstroming. t Tref op het terrein maatregelen zodat regenwater kan infiltreren of snel kan worden afgevoerd. t Tref maatregelen rondom het ziekenhuisterrein, zodat geen regenwater van hoger gelegen gedeelten naar het ziekenhuisterrein kan stromen.

Minister Schippers van VWS beraadt zich op dit moment over de vervolgstappen naar aanleiding van het TNO-rapport, zo laat ze weten in een brief aan de Tweede Kamer. Daarover gaat ze ook in gesprek met de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen en de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra. Het TNO-rapport is te vinden op Rijksoverheid.nl, zoekterm ‘waterrobuustheid’.

08 - 2015

35

INKOOP

9x ANDERS

AANBESTEDEN

De Aanbestedingswet gaat na twee jaar al weer op de schop. Hoewel de definitieve wetstekst nog niet bekend is, kan al wel iets gezegd worden over wat gaat veranderen in 2016, stelt Hoking Cheung.

D

e huidige Aanbestedingswet dateert van 2013. In 2014 heeft de Europese Commissie de aanbestedingsregels verder gemoderniseerd. Daarbij stelde de Commissie nieuwe richtlijnen op, die moeten leiden tot nog minder administratieve lasten en nog betere toegang van het middenen kleinbedrijf tot overheidsopdrachten. De

richtlijnen moeten ook zorgen dat overheidsopdrachten meer ondersteuning geven aan andere beleidsdoelen, zoals het streven naar duurzaamheid en innovatie.

Het conceptwetsvoorstel was tot 5 mei ter consultatie op internet te raadplegen. Het is mogelijk dat er nog onderdelen van het voorstel worden aangepast. Daarna wordt het wetsvoorstel ingediend bij de Tweede Kamer.

De nieuwe Aanbestedingswet gaat gelden voor aanbestedingen die vanaf 16 april 2016 gepubliceerd worden. Daarom is het raadzaam om bij de voorbereiding van een Europese aanbesteding vanaf begin 2016 rekening te houden met de nieuwe regels.

Hieronder een overzicht van 9 belangrijke wijzigingen.

1. Aanbestedingsprocedure wordt volledig digitaal Aanbestedingsprocedures moeten volgens het conceptwetsvoorstel digitaal worden uitgevoerd. De aanbestedingstermijnen worden hierdoor verkort en het vermindert de administratieve lasten.

2. Meer flexibiliteit in de aanbestedingsprocedure Aanbestedende diensten krijgen meer flexibiliteit bij het toepassen van de aanbestedingsprocedures. Zij kunnen daardoor vraag en aanbod beter op elkaar aan laten sluiten en opdrachten efficiĂŤnter in de markt zetten.

3. Wijziging systematiek 2B-diensten Voor de voormalige 2B-diensten gaat het volledige regime van de Aanbestedingswet gelden.

In de huidige Aanbestedingswet wordt een

36

DECEMBER

NIEUWE AANBESTEDINGSWET

onderscheid gemaakt tussen 2A- en 2B-diensten. Voor 2B-diensten geldt nu niet de hele wet (het zogenaamde verlichte regime). In het conceptwetsvoorstel bestaan 2B-diensten niet meer. Voor een deel van de 2B-diensten gaat een nieuwe eigen procedure gelden.

4. Eigen procedure voor sociale en andere specifieke diensten Het aanbesteden van sociale en andere specifieke diensten wordt anders ingericht: de nieuwe regelgeving stelt dat aanbesteden van deze diensten alleen verplicht is voor opdrachten boven de â‚Ź 750.000. Een aankondiging en een gunningsbericht worden verplicht. De Europese Commissie stelt formats voor deze documenten beschikbaar, om aanbesteden eenvoudiger te maken.

Onder sociale en andere specifieke diensten vallen (o.a.) de volgende diensten: gezondheidszorg, maatschappelijke diensten, onderwijsvoorzieningen, hotel- en restaurantdiensten, onderzoek en veiligheidsdiensten, gevangenisdiensten, juridische diensten, post, internationale diensten en diensten van een smid.

5. Accepteren Eigen Verklaring verplicht Het accepteren van de Eigen Verklaring (EV) door de aanbestedende dienst wordt verplicht.

Er komt een nieuw Model Eigen Verklaring.

Dit model wordt door de Europese Commissie beschikbaar gesteld in een Uniform Europees Aanbestedingsdocument (beschikbaar via eCertis). Het uniforme Europese document maakt het voor internationale bedrijven makkelijker om zich in te schrijven voor overheidsopdrachten in een ander land.

6. EMVI als gunningscriterium Het enige gunningscriterium in de nieuwe richtlijn is EMVI (Economisch Meest Voordelige Inschrijving). EMVI kan ook bepaald worden op basis van de laagste kosteneffectiviteit of de laagste prijs. Gunning op laagste prijs is dus nog steeds mogelijk, maar die gunning moet extra gemotiveerd worden door de aanbestedende dienst.

7. Wijzigingen concessieovereenkomsten Een concessieovereenkomst is een opdracht waarbij de tegenprestatie voor de uitvoering van het werk of de dienst niet bestaat uit betaling, maar uit het verlenen van een exploitatierecht. Er komt een Europese publicatieverplichting voor concessies en de nieuwe regelgeving beperkt de looptijd van concessieovereenkomsten tot maximaal vijf jaar. Bij langere looptijden is een extra motivatie nodig,

'AANBESTEDENDE DIENSTEN KRIJGEN MEER FLEXIBILITEIT BIJ HET TOEPASSEN VAN DE PROCEDURES'

waarin duidelijk wordt dat de concessiehouder meer dan vijf jaar nodig heeft om zijn investering terug te verdienen. De maximale looptijd voorkomt langdurige opdrachten, waardoor organisaties vaker de kans krijgen om zich in te schrijven.

8. Nieuwe procedure: innovatiepartnerschap Voor de ontwikkeling van nieuwe, innovatieve producten, werken en diensten is een aparte procedure opgesteld: innovatiepartnerschap.

Dit partnerschap kan met meerdere ondernemers tegelijk gesloten worden en is bedoeld om innovatie te stimuleren.

9. Correctie van uitsluiting mogelijk De aanbestedende dienst kan eisen dat inschrijvers in het verleden geen beroepsfouten hebben gemaakt. De nieuwe regelgeving beperkt het aantal jaar dat mag worden teruggekeken tot 3 jaar (in plaats van 4 jaar). Een inschrijver kan volgens de nieuwe regelgeving aantonen dat hij, ondanks beroepsfouten in het verleden, toch betrouwbaar is. Dat is mogelijk op de volgende manieren: 1. de inschrijver toont aan dat hij een schadevergoeding heeft betaald en/of 2. heeft meegewerkt aan onderzoeken door de autoriteiten en/of 3. concrete compliance-maatregelen heeft genomen.

WIE IS HOKING? Hoking Cheung is senior-aanbestedingsjurist bij inkoopdienstverlener Emeritor.

08 - 2015

37

VAKBEURS FACILITAIR

NOVITEITEN & BESPARINGEN Nog een kleine maand en dan staat de vakbeurs Facilitair & Gebouwbeheer op de rol. De beurs die al voor de achttiende keer wordt gehouden trekt jaarlijks veel facilitaire managers uit de zorgsector. Wat kunnen zij verwachten?

Tekst Annet van den Berg

V

eel noviteiten en besparingen. De vakbeurs Facilitair & Gebouwbeheer die van woensdag 13 tot en met vrijdag 15 januari wordt gehouden in de Brabanthallen in Den Bosch staat dit jaar in het teken van deze twee voor de zorgsector actuele onderwerpen. Tijdens de beurs wordt de FGnoviteitenprijs uitgereikt aan het meest innovatieve product of dienst.

De vakbeurs is erop gericht om bezoekers in

FACILITAIR & GEBOUWBEHEER De vakbeurs Facilitair & Gebouwbeheer vindt plaats van woensdag 13 tot vrijdag 15 januari in de Brabanthallen in 'sHertogenbosch. Op de site www.vakbeursfacilitair.nl staat alle beursinformatie en een registratieformulier. De beurs is gratis toegankelijk.

38

DECEMBER

korte tijd op de hoogte te stellen van de vele ontwikkelingen die relevant zijn voor met name de facilitair manager en gebouwbeheerder. De beursorganisatie rekent dit jaar op ruim 20.000 bezoekers uit Nederland en België.

Leveranciers De beurs is onderverdeeld in tientallen thema’s en subthema’s, waarbij te denken valt aan ver-

VAKBEURS FACILITAIR

lichting, design, kunst en meubilair maar bijvoorbeeld ook aan gebouwautomatisering, catering en schoonmaak. De beurs heeft in bijna elke categorie wel een of meer leveranciers gevonden die hun producten en diensten voor het voetlicht brengen.

De beursorganisatie heeft het programma grotendeels rond, al worden de komende weken nog steeds onderdelen toegevoegd. Zo zijn er in elk geval een aantal themaroutes om het bezoekers die in bepaalde onderwerpen meer dan geïnteresseerd zijn, gemakkelijk te maken.

Daarnaast staan diverse symposia en themapresentaties op de rol.

Symposia Er zijn onder meer diverse symposia op het gebied van onderhoud. Bijvoorbeeld Vastgoedbeheer met behulp van FMIS, Innovatief inkopen door middel van Best Value Procurement en een rein ventilatiesysteem. Tevens is er een kennisbijeenkomst die in het teken staat van veilig werken op het dak.

Op het terrein van gebouwbeheer staan onderwerpen op het programma die verband houden met onder meer de lift, kwaliteitsborging en energiebesparing in (bestaande) gebouwen, verduurzamen van vastgoed, NXT LVL ofwel de volgende stap in gebouwautomatisering.

Verder zijn er presentaties op het gebied van veiligheid, bedrijfshulpverlening, communicatie en de werkplek.

Werkplek De werkplek staat centraal op de eerste beursdag. De Stichting Dag van de Werkplek heeft die uitgeroepen als Dag van de werkplek. Hiermee wil zij onderstrepen dat het belangrijk is stil te staan bij de plek waar dagelijks miljoenen Nederlanders een belangrijk deel van hun tijd doorbrengen. Op de beurs is onder meer aandacht voor onderwerpen als werkplekconcepten en ergonomie.

ZORG WIL MEER INVESTEREN IN WERKPLEKKEN De (semi-)overheden in de zorg, het onderwijs en bij rijk, gemeenten en provincies tonen meer interesse in de mogelijkheden om te investeren in hun werkplekken in 2016. Dat komt naar voren uit onderzoek van de organisatie van de vakbeurs Facilitair & Gebouwbeheer onder de eerste 1500 personen die zich hebben geregistreerd voor de vakbeurs.

Bedroeg het percentage bezoekers uit de zorg, het onderwijs en de +++ overheid in de vorige beurseditie nog minder dan 45 procent, uit het voorlopige profiel blijkt het percentage nu ruim boven de 50 te liggen.

Uit het onderzoek van de beursorganisatie blijkt verder dat de belangstelling onder grotere organisaties is toegenomen ten opzichte van kleinere organisaties. Lag het bezoek van organisaties met méér dan honderd medewerkers in de vorige beurseditie nog op bijna 52 procent, voor 2016 ligt dit op meer dan 60 procent.

Daarnaast neemt het aantal bezoekers op directieniveau af ten gunste van gespecialiseerde facilitair managers.

08 - 2015

39

PRODUCT & MARKT

NIEUW: QLEANIQ® SCHOONMAAKMIDDELEN

HANDIGE APP VOOR BLINDE MENSEN

Qleaniq® breidt uit: naast hygiëneartikelen biedt het merk vanaf nu ook een compleet assortiment reinigingsmiddelen en schoonmaakmaterialen.

Nieuw in het assortiment zijn de schoonmaakmaterialen voor het reinigen van interieur, vloer, sanitair en keuken. Van compacte kant- en-klaar sprayreinigers tot een compleet vlakmopsysteem.

Bij de hygiëneartikelen varieert het aanbod van handdoekjes en toiletpapier tot handzeep en desinfectie. Inclusief bijpassende dispensers.

Vereniging Bartiméus Sonneheerdt en Soundfocus hebben samen een app ontwikkeld die mensen met een visuele beperking vertelt wat er te zien is op tv.

Kijk voor meer informatie op www.qleaniq.com

De gratis app maakt gebruik van audiodescriptie, een techniek waarbij een stem in de pauzes tussen de dialogen alle visuele elementen beschrijft.

De werking van de app is simpel: vooraf downloadt de gebruiker het audiodescriptiebestand van het programma op een tablet of smartphone. Vervolgens kan dit bestand tijdens het tv-kijken afgeluisterd worden via een koptelefoon of met oortjes.

Kijk voor meer informatie op www.watsonapp.nl

FORBO INTRODUCEERT NIEUWE COLLECTIE PRIKBORDEN Forbo Flooring heeft een nieuwe collectie Bulletin Boards op de markt gebracht met negen nieuwe kleuren, waaronder felle accentkleuren als geel en oranje, maar ook neutrale tinten als grijs en beige.

Bulletin Board, een duurzaam linoleumproduct, dient als prikbord en wordt op de muur verlijmd, maar wordt ook steeds vaker gebruikt ter bescherming of decoratie van wanden of meubels.

Het product kan naar wens worden bedrukt en wordt veel toegepast in het onderwijs en de zorg, maar ook op kantoren. Bulletin Board is bovendien ‘zelfhelend’ (de gaatjes van een punaise dichten zich vanzelf weer) en heel sterk; je kan er relatief zwaardere zaken aan ophangen dan aan een vilten of kurken prikbord.

Kijk voor meer informatie op www.forboflooring.nl

40

DECEMBER

SERVICE

AUTOMATISERING/ KASSASYSTEMEN

Straight Systems Straight Systems, één adres voor al uw kassa- en betalingsuitdagingen in de zorg en ziekenhuizen.

Kattenburg 29-31 6651 AL Druten 0487-517700 www.straight.nl

ERKENDE CERTIFICATIEINSTELLINGEN

Lloyd’s Register Quality Assurance Postbus 701 3000 AS Rotterdam K.P. van der Mandelaan 41a 3062 MB Rotterdam 010-201 84 76 info@lrqa.nl www.lrqa.nl of www.lrqa.nl/training LRQA is een internationale leverancier van certificering en training voor o.a. de volgende normen: ISO 9001, ISO 14001 en OHSAS 18001.

Verder certificeren wij de meeste relevante normen in de zorg.

FACILITAIRE DIENSTEN

Newasco Newasco Diensten BV Nijverheidsweg 40 2102 LL Heemstede 023-5474004 diensten@newasco.nl www.newasco.nl Voel je thuis bij onze innovatieve familiebedrijven. Altijd dichtbij met kwalitatief hoogwaardige dienstverlening in textiel.

Wereldwijd unieke RFID chip Newid. Lees meer op onze website.

BRANDVEILIGHEID

Nu-Swift Brandbeveiliging B.V. Ringoven 45 6826 TP Arnhem 026 363 03 30 info@nu-swift.nl www.nu-swift.nl Al sinds 1974 biedt Nu-Swift een totaalpakket met persoonlijk advies, training, levering en onderhoud van blusmiddelen, noodverlichting, AED’s, BHV-verbanddozen en BHV-opleidingen.

AUDIOVISUELE COMMUNICATIE

BIS BV Audiovisuele totaalinrichting: van entree tot OK. BIS optimaliseert de communicatie in de gezondheidszorg met audiovisuele apparatuur, zoals beamers, touch screens, infoschermen en videoconference, én ruimte-inrichting.

Rietdekkerstraat 14 2984 BM Ridderkerk T.: 0180 – 486777 I.: www.bis.nl @: info@bis.nl BIS is ook gevestigd in Almere, Eindhoven en Mechelen (BE)

08 - 2015

41

INFORMATIE

11 - 14 januari 2016 HOOFDREDACTEUR Jasker Kamp, jaskerkamp@vakmedianet.nl tel. 06-29119100 EINDREDACTEUR Aline de Bruin, alinedebruin@vakmedianet.nl

HORECAVA Amsterdam RAI www.horecava.nl 13 - 15 januari 2016

MEDEWERKERS AAN DIT NUMMER Dennis van Asselt, Hoking Cheung, Marieke Lambrecht, Carolien Meijer, Betty Rombout, Wilma Schreiber

VAKBEURS FACILITAIR & GEBOUWBEHEER

UITGEVER Frederique Zeemans

Brabanthallen, 's-Hertogenbosch www.vakbeursfacilitair.nl

ACCOUNTMANAGERS Michel Lases, michellases@vakmedianet.nl tel. 06-52867256 Ilona van Zuidam, ilonavanzuidam@vakmedianet.nl tel. 06-46388087 VORMGEVING & OPMAAK colorscan www.colorscan.nl DRUK Ten Brink, Meppel ADRES Vakmedianet, Postbus 448, 2400 AK Alphen aan den Rijn www.zorginstellingen.nl, redactie@vakmedianet.nl Abonnementenadministratie klantenservice@vakmedianet.nl, tel. 088-5840888

18 maart 2016

MBA IN ONE DAY Beatrix Theater, Utrecht www.facto.nl 14 april 2016

MASTERCLASS FACILITY MANAGEMENT IN STRATEGISCH PERSPECTIEF Hospitality Consultants, Amersfoort www.masterclassfm.facto.nl

ABONNEMENTEN Zorginstellingen verschijnt 8 keer per jaar. Jaarabonnement € 139,00, verzendkosten buitenland € 27,00 (EU),€ 38,00 (niet-EU-landen); prijzen zijn exclusief btw. Op alle uitgaven van Vakmedianet zijn de Algemene Voorwaarden van toepassing.

Die zijn te vinden op www.vakmedianet.nl.

DOELGROEP Algemeen & financieel management, facilitair management, hoofden inkoop & voeding, ICT-management & hoofden administratie.

COPYRIGHT Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. © Vakmedianet 2015 PUBLICATIEVOORWAARDEN Op iedere inzending van een bijdrage of informatie zijn de standaardpublicatievoorwaarden van Vakmedianet van toepassing. Deze zijn te vinden op www.vakmedianet.nl.

DISCLAIMER Alle in deze uitgave opgenomen informatie is met de grootste zorgvuldigheid samengesteld. De juistheid en volledigheid kunnen echter niet worden gegarandeerd. Vakmedianet en de bij deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden dan ook geen aansprakelijkheid voor schade die het directe of indirecte gevolg is van het gebruik van de opgenomen informatie.

ISSN 1386-4076

42 | DECEMBER

Brother International BTL Nederland Camfil Harsevoort Wasserijtechniek HoLaPress Communicatie Miele Professional

29 25 2, 16 41 64, bijsluiter 6

VISIE OP SCHOONMAAK

DECEMBER 2015

Speciale uitgave van Facto Magazine, Service Management & ZorgInstellingen Leveranciers geven hun visie

Alles over schoonmaak & hygiĂŤne

INHOUD

06

04

13

14

16

COLOFON De winterspecial Visie op Schoonmaak is een uitgave van Vakmedianet en verschijnt in de facilitaire titels Facto Magazine, Service Managementen ZorgInstellingen.

De special valt buiten de verantwoordelijkheid van de redacties.

Accountmanagers Michel Lases & Bert Renkema

Adres Postbus 448, 2400 AK Alphen aan den Rijn

Copyright Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieĂŤn, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

Redactionele realisatie Annet van den Berg & Martijn Louws Uitgever Frederique Zeemans

2

Š Vakmedianet 2015

Vormgeving: colorscan www.colorscan.nl

V is i e op S c h o onma a k - de ce mbe r 2 0 1 5

Service management

INHOUD

08

10

04 CSU gaat voor partnership 06 Voor GOM staat veiligheid patiënt op eerste plaats 08 ISS vraagt aandacht voor handenwassen 10 Succes Schoonmaak beweegt mee met de dynamiek markt 13 BOMA is connected met klant 14 EW Facility Services zet stap in klantbeleving 16 De gunfactor van Groveko 18 Asito gaat voor sociale innovatie 20 Het familiegevoel van MAS Dienstverleners

18

20

REDACTIONEEL

Schoonmaak in de schijnwerpers In deze special van Facto Magazine, Service Management en ZorgInstellingen staat de schoonmaakbranche in de schijnwerpers, een belangrijke sector binnen het facilitaire werkveld. De focus is gericht op de actualiteit, met aandacht voor zowel maatschappelijke en technologische ontwikkelingen, als ontwikkelingen binnen het eigen bedrijf.

Een maand geleden lieten vooral leveranciers van toiletinrichting & hygiëne van zich

horen in de special Focus op Facility. Deze maand komen negen schoonmaakleveranciers aan het woord in deel 2 van Focus op Facility, die we voor de gelegenheid Visie op Schoonmaak hebben gedoopt.

Leveranciers dragen in deze special uit met hoeveel liefde zij in deze sector hun diensten verlenen. Ze geven een kijkje in de keuken van hun onderneming. En tonen vooral dat ze zijn voorbereid op de toekomst.

2016 staat immers voor de deur. Een nieuw jaar waarin ongetwijfeld weer veel noviteiten hun intrede doen. Om alvast een tipje van de sluier op te lichten: in elk geval is het apps, apps en apps wat de klok slaat.

Veel leesplezier! Dat u 2016 goed geïnformeerd ingaat.

De redactie

Visie op S choonmaak - december 201 5

3

CSU

Partnership verhoogt kwaliteit van schoonmaak in de zorg Zorginstellingen die samenwerking zoeken, kunnen meer uit de relatie met schoonmaakleveranciers halen. Om financiële redenen én omdat een optimale hygiëne in de zorg letterlijk van levensbelang is. Ook bij krappere budgetten moet de technische kwaliteit van schoonmaak worden gewaarborgd. Door schoonmaakbedrijven niet als leverancier maar als partner te zien in de bedrijfsvoering.

E

xtramuralisering en bezuinigingen leiden tot druk op de technische kwaliteit van de schoonmaak. Zorginstellingen kijken steeds nadrukkelijker waar intern of met partners de efficiency kan worden verbeterd. Optimalisatie door uitbesteding en juiste selectie van schoonmaakleveranciers zijn een sleutel tot een betaalbaar schone, veilige én hygiënische omgeving. Partnership gebaseerd op het nastreven van gezamenlijke doelen.

Kwaliteitsmanagement Met VSR-DKS- en KMS-controlesystemen is precies vast te stellen of de technische kwaliteit van schoonmaakonderhoud goed is. Voor een goede samenwerking is een heldere overlegstructuur noodzakelijk. Beide partners moeten aanspreekbaar zijn om gesignaleerde problemen aan de orde stellen en elkaar uit te dagen tot kwaliteitsverbetering. Goede onderlinge communicatie, verslaglegging en managementrapportages versterken het vertrouwen bij outsourcing. Leidinggevenden hebben in de samenwerking een sleutel-

4

rol. Die leidinggevende moet de zorgtaal spreken om als aanspreekpunt en sparringpartner te fungeren. Het is aan hem de juiste schoonmaakmedewerkers te selecteren en het kwaliteits- en opleidingsniveau te bewaken.

Beleving optimaliseren Technische kwaliteit staat niet los van de beleving. Ook in de zorg telt de eerste indruk. Ziet het er allemaal schoon en fris uit? Glimmen de liftdeuren en zijn de prullenbakken leeg? En is de ontvangst gastvrij? Met name gastvrijheid bepaalt sterk de beleving van de schoonmaakkwaliteit.

Hospitality wordt ook belangrijker nu patiënten mondiger worden en excessen via social media razendsnel ‘trending topic’ zijn. Een schoonmaker die zijn of haar werk met zichtbaar plezier verricht, oogst meer waardering van medewerkers en patiënten in zorginstellingen. Dat vraagt sociale vaardigheden van schoonmaakmedewerkers en dus om schoonmaakbedrijven die in hospitality investeren. Zeker in bepaalde instellingen in de VVT, GHZ en

V is i e op S c h o onma a k - de ce mbe r 2 0 1 5

De Hartekamp Groep: goede relatie met schoonmaakleverancier CSU De Hartekamp Groep is een van de instellingen die er wel in slagen grip te houden op schoonmaak en daarmee de hygiëne en desinfectie. Vanuit 60 locaties biedt de groep woonvormen, beschermd wonen en dagbesteding in Kennemerland, Duin- en Bollenstreek, Amstelland en Meerlanden.

Sinds twee en een half jaar is CSU er verantwoordelijk voor de schoonmaak. Harold Timmer, Senior Logistiek & Services: “CSU doet het goed. Dat wordt ondersteund door de externe controleurs van VFM, die voor ons de kwaliteitscontrole verzorgen”. Die tevredenheid heeft vooral te maken met de korte lijnen. “Dagelijks is er contact met de rayonleider van CSU, periodiek met de districtsmanager. Voor het VSR-DKS controlesysteem gebruikt de rayonleider een iPad. Resultaten zie ik onmiddellijk terug in mijn mailbox.”

Vooral de continuïteit in schoonmaakpersoneel is van belang voor de Hartekamp Groep. “Schoonmaakmedewerkers moeten onze complexe doelgroep wél kennen. We hebben in al die jaren nog steeds dezelfde schoonmakers. Onze cliënten hechten aan bekende gezichten. Een wisseling brengt onrust.”

In een nieuwbouwlocatie wil de Hartekamp Groep ook hospitality meer aandacht geven. “We kijken of we budget kunnen vrijmaken, zodat CSU een gastvrouw of huismoeder kan inzetten. Ook sluiten we onze ogen niet voor taakverbreding. Het is handig als een schoonmaker ook het bed afhaalt of even koffie drinkt met bewoners, als onze medewerkers even weg zijn.”

Hoe gaat de groep om met de krimpende budgetten? Harold Timmer: “Wij gaan voor kwaliteit boven prijs in schoonmaak. Die prijs moet wel marktconform zijn. Maar als je het onderste uit de kan wilt halen, krijg je dat later dubbel en dwars terug.”

Ook in dat opzicht betaalt het partnership met schoonmaakleverancier CSU zich uit. Harold Timmer geeft een voorbeeld: “Voor locaties die gaan verhuizen hoeft CSU niet meer schoon te maken. Dan laten we in goed overleg de overeenkomst doorlopen en creëren we een potje voor onvoorziene zaken. Dat gaat op een heel praktische manier, dat scheelt weer allemaal administratieve zaken.”

GGZ. Van een schoonmaker wordt verwacht dat hij of zij vriendelijk en representatief is. Het schoonmaakbedrijf dat het meest MVO is waarborgt duurzame inzetbaarheid van zijn mensen en daarmee continuïteit. Wisselende gezichten in de bezetting moeten tot een minimum worden beperkt in veel zorgomgevingen.

Breder dienstenpakket Het vereist specifieke expertise om te voldoen aan technische kwaliteitseisen.

Schoonmaakbedrijven moeten de kenmerken en protocollen van de zorg kennen. Ze kunnen ook een breder facilitair dienstenpakket op zich nemen, als partner in voedingsgerelateerde, facilitaire en zorgondersteunende taken. De groep die door de extramuralisering van de zorg nog in instellingen terechtkomt, wordt immers steeds hulpbehoevender. Een kopje koffie of voeding serveren voor bewoners of ondersteunen bij het wassen bijvoorbeeld.

Door goede afspraken kunnen verpleegen verzorgingshuizen meer inzetten op kerntaken, ten faveure van de patiënt. ●

Visie op S choonmaak - december 201 5

5

GOM ZORGSUPPORT

N O G V E E L T E D O E N A A N H YG I Ë N E E N I N F E C T I E P R E V E N T I E

Kritiek op hygiëne en infectiepreventie in de zorgsector De Inspectie voor de Gezondheidszorg is regelmatig kritisch op de prestaties op het gebied van hygiëne en infectiepreventie bij ziekenhuizen en andere zorginstellingen.

Ook de Nederlandse Vereniging van Zeepfabrikanten vindt dat ziekenhuizen en zorginstellingen steeds viezer worden. En kort geleden ontstond er op aangeven van Intrakoop een discussie in de schoonmaakwereld of zorginstellingen bij aanbestedingen niet meer aandacht moeten besteden aan de kwaliteit van de technische schoonmaak in plaats van de focus te leggen op gastvrijheid en beleving.

D

it was voor Gom ZorgSupport aanleiding genoeg om infectiepreventie onderwerp te maken van een onderzoek onder de 400 facilitaire professionals die deel uitmaken van ons ZorgPanel. De uitkomsten willen we graag met de lezer delen.

52 procent van de instellingen vindt dat de focus nu te eenzijdig ligt op gastvrijheid en beleving en te weinig op de technische kwaliteit van de schoonmaak. 31 procent is het daar niet mee eens.

meer zorgbehoevende bewoners leveren een steeds groter infectierisico in zorginstellingen op. De gevolgen zijn groot; circa 74.000 patiënten per jaar lopen een infectie op in een zorginstelling. Gom ZorgSupport wil door het op een gastvrije manier realiseren van een schone en vei-

lige omgeving bijdragen aan het naar beneden brengen van dit aantal.”

Hygiëne onder druk Op de vraag aan het ZorgPanel wat de belangrijkste oorzaak is dat hygiëne bij veel zorginstellingen onvoldoende scoort, kwa-

Patiëntveiligheid Herman Busch, directeur Gom ZorgSupport: “Dit is wel een signaal dat door de instellingen en de schoonmaakbedrijven serieus genomen moet worden. Gastvrijheid en beleving zijn belangrijk maar patiëntveiligheid moet altijd op de eerste plaats staan. Steeds meer ziekmakende micro-organismen dreigen resistent te worden tegen antibiotica. De sterke concentraties van deze organismen in combinatie met kwetsbare patiënten en steeds

6

Hygiëne en infectiepreventie zijn van groot belang in de zorg.

V is i e op S c h o onma a k - de ce mbe r 2 0 1 5

men tal van antwoorden binnen. Het meest genoemd werden: tijdsdruk, al dan niet in combinatie genoemd met bezuinigingen; te weinig inhoudelijke kennis aanwezig over infectiepreventie; regels rondom handhygiëne worden onvoldoende nageleefd; veel schoonmaaktaken worden nu uitgevoerd door zorgmedewerkers die dit zien als sluitstuk van hun taak en onvoldoende aandacht in het algemeen voor infectiepreventie.

Ruimte voor verbetering Kijkend naar deze oorzaken concludeert Busch dat er op veel onderdelen nog duidelijk ruimte is voor verbetering. “Vooral het feit dat schoonmaaktaken bij instellingen worden ondergebracht bij zorgpersoneel zonder dat zij daar voldoende prioriteit en aandacht aan kunnen en willen geven, kan op termijn een gevaar opleveren voor de hygiëne binnen de instelling.”

Als gevolg van bezuinigingen wordt het facilitair bedrijf bij veel zorginstellingen steeds verder afgebouwd. “We krijgen daarom steeds meer vragen vanuit ouderen- en gehandicaptenzorg of we vanuit ons eigen Kenniscentrum Infectie Preventie (KIP) kunnen ondersteunen bij het opzetten van een effectief infectiepreventiebeleid”, vervolgt Busch.

“Denk hierbij aan het opstellen van een schoonmaakprogramma voor het zorgpersoneel en het geven van instructies over effectieve schoonmaak. En natuurlijk is het voor instellingen en voor ons belangrijk te blijven investeren in kennis en bewustwording over hygiëne en infectiepreventie.”

Aandacht toegenomen Positief is dat uit het onderzoek blijkt dat de aandacht voor hygiëne en infectiepreventie binnen de eigen organisatie de afgelopen 3 jaar bij 73 procent van de instellingen is toegenomen. Opvallend is dat een kleine 5 procent aangeeft dat de aandacht voor dit onderwerp juist is verminderd. Bij 20 procent is de aandacht gelijk gebleven.

Van de facilitair verantwoordelijken binnen de zorginstellingen vindt 79 procent dat zij voldoende betrokken zijn bij het bepalen van het hygiëne/infectiepreventiebeleid. Echter 21 procent zou graag meer betrokken willen worden bij dit onderwerp.

Op de vraag of schoonmakers (eigen dienst en uitbesteed) wel voldoende op

Directeur Herman Busch van Gom ZorgSupport. de hoogte zijn wat van hen wordt verwacht op het gebied van hygiëne en infectiepreventie vindt 60 procent van de facilitair verantwoordelijken dat de schoonmakers (ruim) voldoende op de hoogte zijn. 28 procent denkt dat dit aspect nog wel verbetering behoeft. En 9 procent van de instellingen is van mening dat de kennis van de schoonmaakmedewerkers zelfs onvoldoende is.

Onmisbare schakel Volgens Busch ligt hier een uitdaging voor de schoonmaakbedrijven en voor de instellingen voor zover het de eigen dienst betreft. “Adequate schoonmaak is

een onmisbare schakel in de keten van infectiepreventie. Wij vinden het daarom tot onze verantwoordelijkheid als schoonmaakexpert in de zorg behoren dat wij goed op de hoogte zijn van alle ontwikkelingen op het gebied van hygiëne, infectiepreventie en desinfectie”, vervolgt Busch.

“Wij hebben bijvoorbeeld daarom kort geleden al ons hoger- en middenkader een door het KIP georganiseerde eendaagse opfriscursus Infectiepreventie laten volgen. Zij zijn nu nog beter op de hoogte van de actuele stand van zaken om adequaat te kunnen inspelen op deze problematiek.” ●

Visie op S choonmaak - december 201 5

7

ISS

H E T B E L A N G VA N I N T E G R A A L S A M E N W E R K E N , G E D R A G , T R A I N I N G É N T E C H N O L O G I E B I J H YG I Ë N E - E N I N F E C T I E P R E V E N T I E V R A A G S T U K K E N

Was je handen!

Resistentie voor antibiotica en uitbraken van Bijzondere Resistente Micro-organismen (BRMO’s) staan in het brandpunt van de aandacht binnen de zorgketen. Minister Schippers van Volksgezondheid heeft in 2014 al het signaal afgegeven: ‘’Als we niet opletten, winnen de bacteriën het van ons.’’ Jeffrey Kriele van ISS legt uit en licht toe.

D

r. Vicki Erasmus, onderzoeker aan de gelijknamige universiteit in Rotterdam, concludeert in haar promotieonderzoek dat binnen ziekenhuizen op elke vijf voorgeschreven handenwasmomenten er slechts één keer echt wordt gewassen. Het onderzoek sluit naadloos aan op het artikel Waarom dokters hun handen niet wassen van Menno de Bree. Een citaat uit dit ontnuchterende relaas: “Men doet, maar weet niet waarom en daarom worden instructies niet structureel opgevolgd”.

Dankzij het inzicht van facilitair deskundigen is inmiddels duidelijk geworden dat alle betrokken professionals die in contact staan met de patiënt de kennis en kunde missen op gebied van infectiepreventie.

En dan gaat het niet alleen om het gedrag van medewerkers van zorginstellingen en ziekenhuizen. Helaas betreft het vaak ook onzorgvuldig handelen door medewerkers die werken voor professionele, ingekochte (schoonmaak)dienstverleners. En dat is vreemd. Facilitaire bedrijven moeten im-

8

mers een bijdrage leveren aan het kernproces van een ziekenhuis; de patiënt gezond maken.

Patiëntbeleving De focus van externe dienstverleners lag de afgelopen jaren vooral in het positief beïnvloeden van patiëntbeleving dankzij gastgerichtheid. Met als idee dat in een prettige omgeving patiënten eerder of beter genezen. Tel dit op bij de veranderingen binnen de bekostiging van de zorg.

Daarmee, kunnen we stellen, is wel een en ander veranderd. En soms niet ten goede.

Er is verscherpte focus op het verlagen van kosten gekomen. En daarmee ook op het doorvoeren van meer resultaatgerichte contracten. Daar is op zich niets mis mee.

Maar het is mogelijk een verklaring voor een lager hygiënebewustzijn en -gedrag op basis van het intrinsiek gemotiveerd naleven van protocollen.

In 2013 heeft de IGZ het naleven van de richtlijnen over infectiepreventie binnen

V is i e op S c h o onma a k - de ce mbe r 2 0 1 5

ziekenhuizen benadrukt. En voor de lange termijn zijn de algemene voorzorgsmaatregelen van de Werkgroep infectiepreventie noodzakelijk. Concluderend: er zijn intussen meer dan genoeg deskundigen en werkgroepen aan het woord geweest. Er zijn richtlijnen en er is beleid.

Prima.

Proactieve preventie Maar hoe kunnen facilitaire bedrijven dit nu naar de praktijk vertalen? Hoe kun je werkelijk een bijdrage leveren door preventief te handelen? Hoe zorgen we ervoor dat mensen hun handen beter wassen en er minder bacteriën zijn om de strijd mee aan te gaan? De sleutel van het succes schuilt in een viersporenbeleid: ten eerste door het hebben van voldoende bewustzijn binnen de organisatie. Ten tweede door onvermoeibaar te blijven trainen.

Ten derde door integraal beleid en samenwerking. En ten vierde door technologie toe te passen.

Alle leidinggevenden en specialisten in

‘Menselijk gedrag moet altijd een van de bouwstenen van facilitaire strategie zijn’

een cure- and care-omgeving horen infectiepreventie en hygiënebewustzijn in hun DNA te hebben. In mijn optiek is er een drie-eenheid. De facilitair manager en de deskundige infectiepreventie in dienst van het ziekenhuis en de manager van het schoonmaakbedrijf. Zij zijn verantwoordelijk voor het naleven van de richtlijnen van de werkgroep infectiepreventie. Zij horen gezamenlijk te anticiperen op IGZ inspecties en deze te vertalen naar actiegerichte doelstellingen. Denk bijvoorbeeld aan een Integraal Hygiëne Plan. Deze driehoek begrijpt elkaar, creëert de noodzakelijke draagkracht en zorgt daarmee uiteindelijk voor integrale naleving van hygiënerichtlijnen.

Technologie Het succesvol doorvoeren van hygiënebeleid schuilt ook in het beter toepassen van nu al beschikbare technologie. Bedrijven die zijn gespecialiseerd in sanitaire supplies, denk aan het leveren van zeep, toiletpapier, dispensers en handdoeken, heb-

ben interessante toepassingen ontwikkeld.

Door middel van sensoren, kan een bezoeker van een sanitaire ruimte het vriendelijke, maar dwingende advies krijgen zorgvuldig zijn handen te wassen. Verlichting onder de dispenser voor zeep, bij de kraan, de handdoekrol en de ontsmettingsalcohol, geeft stap voor stap een geheugensteuntje. In Scandinavië gaat men in sommige ziekenhuizen zelfs zo ver dat de deur van een sanitaire ruimte gesloten blijft als niet alle stappen zijn doorlopen.

Bewustzijn en training Maar het allerbelangrijkste is zoals gezegd menselijk bewustzijn én gedrag. Facilitair bedrijven hebben een ongekend krachtig potentieel in huis. De eigen medewerkers.

Mensen dus. Gezonde mensen die gemotiveerd, getraind en zich bewust zijn van hun toegevoegde waarde, leveren een excellente service aan zieke mensen die beter moeten worden. Zo simpel is het. Vandaar dat het menselijk gedrag altijd een van de bouwstenen van facilitaire strate-

gie moet zijn. Bij ISS noemen wij dit the Power of the Human Touch. Die power is overigens niet vanzelfsprekend.

Het laten vrijkomen van deze menselijke kracht, schuilt in een combinatie van het aanbieden van kennis, het ontwikkelen van kunde en het tonen van gedrag. En dat kan door herhaaldelijk te trainen. Professionals in een cure- of care-omgeving moeten technisch vaardig zijn. Men werkt immers in een instelling waar andere, vaak zwaardere, risico’s gelden. Het vakmanschap in je vingers hebben is ook niet zomaar voor iedereen weggelegd.

Om de (schoonmaak)professional vanuit intrinsieke motivatie een bijdrage te laten leveren aan infectiepreventie is namelijk meer nodig. En dan gaat het om gedrag.

Een gevoel van trots. Weten dat je als medewerker een individuele bijdrage levert aan de doelstellingen van je bedrijf én je klant. Dat begint bij het motiveren van leiderschap en voorbeeldgedrag van managers. Die de volgende boodschap naar hun mensen uitdragen: “Wij maken niet alleen het ziekenhuis schoon. We zorgen er vooral voor dat meneer Jansen snel naar huis kan omdat hij weer beter is.” ● Jeffrey Kriele werkt vanaf 2010 bij ISS. Hij heeft ervaring opgedaan als operationeel manager in de gezondheidszorg en heeft kennis van integrale facilitaire outsourcingsprocessen met name binnen zorg joint ventures.

Sinds 2014 is hij actief als Hygiënemanager bij het healthcare-bedrijf van ISS: ISS Cure&Care.

Zie ook: www.nl.issworld.com

Visie op S choonmaak - december 201 5

9

Succes Schoonmaak

SUCCES SCHOONMAAK BEWEEGT FLEXI BEL M EE M E T D E DY N A M I E K I N D E M A R K T

‘Nuchtere vakmensen met één ding voor ogen: een enthousiaste klant’ “Calamiteit laat in de avond? Wij zijn 24 uur per dag bereikbaar en beschikbaar. Onze klanten en medewerkers kunnen ook mij altijd bellen”, zegt operationeel directeur Nico Schokker van Succes Schoonmaak. Dit typeert het grootste regionale schoonmaakbedrijf van Nederland met ongeveer duizend actieve medewerkers. De lijnen zijn kort, de oplossingen daardoor binnen handbereik. “Alles voor de perfecte schoonmaak.”

S

ucces Schoonmaak is gevestigd in Volendam. De o zo bekende mentaliteit van het vissersdorp is dan ook verweven in de cultuur van het schoonmaakbedrijf. Niet lullen, maar poetsen. Letterlijk. En schoon is ook echt schoon. “Daarmee zijn we groot geworden”, vertelt operationeel directeur Nico Schokker. Net als dat het bedrijf goed zorgt voor zijn medewerkers.

“De mens staat bij ons centraal en goed gemotiveerde schoonmakers zijn in ons belang en zeker in het belang van onze opdrachtgevers. Daar hechten wij dus veel waarde aan, daarin wordt geïnvesteerd.

Onze medewerkers worden constant gecoacht en opgeleid, wat leidt tot een hogere schoonmaakkwaliteit en meer professionaliteit op de werkvloer.”

“Dit jaar bereiken we dat meer dan 85 procent van onze medewerkers is opgeleid.

Een prachtig resultaat waar wij bijzonder trots op zijn”, zegt Nico Vonk, manager Sales en Marketing. Dit geeft volgens hem ook de visie en ambitie van Succes Schoon-

10

maak aan: opleiden, persoonlijk ontwikkelen en doorgroeien.

Het zijn de kernwaarden betrouwbaar, flexibel en vakmanschap die Succes Schoonmaak groot hebben gemaakt. Het schoonmaakbedrijf realiseert een omzet van ongeveer 30 miljoen euro en mag grote concerns, zoals het gemeentelijkvervoerbedrijf GVB, de NS en enkele ziekenhuizen tot de klantengroep rekenen.

Champions League-niveau Mooie resultaten, maar de concurrentie neemt in rap tempo toe. “De komende acht jaar verliest de schoonmaakbranche veel omzet vanwege het inbestedingstraject van de rijksoverheid. Omzet die de bedrijven die dit aangaat natuurlijk niet graag missen en proberen terug te winnen via nieuwe aanbestedingen”, vertelt Schokker. Deze ontwikkeling betekent voor Succes Schoonmaak dat ze komende jaren ‘op Champions League-niveau’ – zoals Schokker het noemt – moeten acteren.

“De grote partijen zullen zich meer men-

V is i e op S c h o onma a k - de ce mbe r 2 0 1 5

gen in de ‘kleinere’ contracten vanaf een ton. Dat wordt dus dringen.” Succes Schoonmaak sorteert inmiddels voor op deze nieuwe realiteit. “Waar je voorheen bij onze klanten te maken had met de directiesecretaresse, communiceer je nu met facility managers en spreek je tijdens het strategisch- en tactisch overleg over Key Performance Indicators (KPI’s) en Service Level Agreements (SLA’s).”

Daarop hebben we de organisatie aangepast. “Het stelt hoge eisen aan de mensen die je in dienst hebt, zowel in de operatie als op kantoor”, vervolgt Nico Schokker.

“Dat betekent het continu blijven volgen van ontwikkelingen op het gebied van management, organisatie, kwaliteit, milieu, arbo en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Maar ook als het gaat om materialen en middelen, contractvormen en formuleren van offerteteksten. En waren we voorheen enigszins reactief, nu zijn we proactief. Dat maakt een groot verschil.”

Maar dat is niet alles. Het Volendamse schoonmaakbedrijf ontwikkelt zich ook op

‘Als regionale speler waren we voorheen enigszins reactief, nu zijn we juist proactief’

gen: al deze ontwikkelingen moeten leiden tot meer efficiency en beter gestroomlijnde processen waarbij de klant of gebruiker steeds centraler komt te staan.”

Sterk in de regio

Nico Vonk (links) en Nico Schokker van Succes Schoonmaak. de werkvloer en professionaliseert de dienstverlening. Naast betrokkenheid en de mens als belangrijkste schakel is innovatie bij Succes een begrip. Succes is bijvoorbeeld heel vooruitstrevend op het gebied van managementinformatie.

Schoonmaak-app “Zo is de Succes Schoonmaak-app ontwikkeld voor zowel ons management als voor de facilitair manager van onze klanten.

Middels de app bieden wij hen actuele informatie over alles dat betrekking heeft op het schoonmaakonderhoud”, aldus Vonk. De facilitair manager kan online inloggen via www.succeslogin.nl of via de iPad om de digitale managementrapportage te raadplegen. “Er wordt inzicht gegeven in de behaalde resultaten. Dat kunnen onder andere kwaliteitsmetingen, gespreksverslagen, financiële mutaties, klachtenregistratie of opgeleverde periodieke werkzaamheden zijn. Deze resultaten worden besproken in de verschillende overlegvormen met de klant”, vertelt

Vonk. Het voordeel is dat op ieder willekeurig moment inzicht wordt gegeven in de huidige prestaties, stelt hij. “Om sturing te geven aan het primaire proces hoeft men dus niet langer te wachten op de managementrapportage, die elk kwartaal verschijnt. Er is 24/7 toegang tot de contract- c.q. projectinformatie met inzicht in verbeterpunten, extra werkzaamheden, uitslag kwaliteitscontroles of andere facilitaire zaken. Men kan, waar nodig, sneller inspringen en bijsturen.”

De app wordt continu ‘verrijkt’. Vonk: “Digitalisering is ontzettend belangrijk, dat weten wij maar al te goed. En er is steeds meer mogelijk, zo doet ook sensoring, robotisering en smart connected products hun intrede. Op afstand worden geïnformeerd over een afvalbak die bijna vol is of een handdoekautomaat die bijna leeg is, zijn zaken die tot efficiency leiden, maar ook bijdragen aan een hogere klantbeleving. Denk ook aan aanwezigheidsregistratie zonder in te hoeven klokken of een robot die afvalbakken traceert en kan le-

De app is bedoeld voor facilitair managers van de bedrijven waar Succes schoonmaakwerkzaamheden verricht. Groot, maar ook voor klein. Succes Schoonmaak is immers sterk in de regio. Het bedrijf is vooral actief in Noord- en Zuid-Holland, Utrecht en Flevoland en heeft vestigingen in Weesp, Rotterdam en Volendam.

“Via de Holland Schoonmaak Groep verzorgen we samen met twee andere regionale dienstverleners, Vlietstra uit Franeker en Nederrijn uit Duiven, bovendien de schoonmaak voor landelijke bedrijven die door middel van één contract het schoonmaakwerk op meerdere locaties willen laten regelen. Ook dat is succesvol”, vertelt Schokker. Vanwege de sterke regionale aanwezigheid is Succes Schoonmaak veel MKB-bedrijven van dienst.

“Dat gaat nog vooral op basis van gunning. Onze goede naam in de markt helpt daarbij. Als je Succes aantrekt dan weet je wat je krijgt. Wij zijn vakmensen en doeners, die met een no-nonsens mentaliteit zorgen voor een enthousiaste klant.” ●

Succes Schoonmaak Mgr. C. Veermanlaan 10 1131 KH Volendam Tel: 0299 392000 Website: www.successchoonmaak.nl

Visie op S choonmaak - december 201 5

11

Museumstuk De mop, jarenlang een vertrouwd beeld in de schoonmaakwereld, is nu deďŹ nitief een museumstuk, dankzij de revolutionaire i-mop!

Flexibel, handzaam, compact en wendbaar. Dat is de i-mop. Geen gezeul meer met logge schrobmachines en waterzuigers, laat staan mop en emmer. En dankzij de twee accu’s heeft u ook geen ruzie meer met kabels.

Neem contact met ons op voor een afspraak en we komen dit unieke product graag bij u demonstreren. De mop en emmer kunt u aan ons afgeven. Wij reserveren er een plaatsje voor in ons schoonmaakmuseum! www.boma.eu of bel: 077 306 1878

BOMA

EIGENTIJDSE AANPAK RESULTEERT IN OPTIMALE DIENSTVERLENING EN HECHTE PARTNERSHIPS

BOMA is ‘connected’ met de klant BOMA zoekt en vindt de verbinding met klanten. Via eigen mensen en via slimme en professionele IT-oplossingen, zoals het bestel– en managementsysteem DosDob Online De BOMA-medewerkers snappen precies welke behoefte de schoonmaakondernemer heeft en ze spreken zijn taal. Iets wat resulteert in een hechte samenwerking, in partnerships.

B

OMA is thuis in de schoonmaak.

Al meer dan veertig jaar ontwikkelt en verdeelt BOMA professionele schoonmaakmaterialen, -producten en -machines in de Benelux en in Frankrijk. In Nederland is de groothandel sterk in opkomst. Nu ruim tien jaar geleden werd Harderclean Reinigingstechnieken in Biddinghuizen overgenomen, drie jaar geleden nam BOMA Helder in Panningen over en vorig jaar werd Deverco in Duiven overgenomen.

Toch zijn het niet alleen acquisities die BOMA hebben gemaakt tot de toptienspeler die het nu is, laat commercieel directeur Raimondo Otten van BOMA weten. “We focussen sterk op het maken van de verbinding, met de klant en intern.

Deze aanpak wordt hooggewaardeerd en daardoor groeien we ook autonoom hard.”

BOMA is specialist Het advies, het in de huid kruipen van de klant; BOMA is er specialist in. “Het is een partnership. Wij kijken goed naar de behoefte in de markt en luisteren naar onze

klanten”, vertelt Otten. Daarbij spelen de professionals van BOMA, de accountmanagers, het team op de afdeling sales support, de technische dienst en de logistieke medewerkers, een centrale rol. “Die maken de connectie met de klant en geven passend advies bij specifieke situaties, bijvoorbeeld hoe een eindklant het beste is geholpen met een bepaald onderhoudsconcept. Ook creëren we samen met de klant innovaties”, vertelt Martine Luijten, salessupport- en marketingverantwoordelijke bij BOMA.

Cleaningprofessionals De verbinding met de klant wordt door BOMA overigens niet alleen door het team van mensen gemaakt, ook professionele IT-oplossingen worden ingezet.

“DosDob Online is ons unieke bestel- en managementsysteem dat is ontwikkeld voor en door cleaningprofessionals. Hiermee kunnen klanten snel, eenvoudig en vooral gecontroleerd bestellen”, aldus Luijten. Maar dat is niet alles: DosDob Online voorziet de afnemer van BOMA ook van up-to-date managementinformatie voor

onder meer de toewijzing van kosten. “Het systeem wordt afgestemd op de processen van de klant en levert daardoor vaak een gigantische tijdsbesparing op bij de administratie”, zegt Luijten.

Behalve dat BOMA voor klanten de processen automatiseert, wordt ook intern gewerkt met slimme systemen die de kwaliteit van dienstverlening optimaliseren.

Otten: “De accountmanager, de technische dienst, sales support; allemaal werken ze binnen hetzelfde systeem en wisselen ze informatie uit over klanten. Wij snappen hierdoor wat speelt bij klanten, acties worden in het systeem geadresseerd en meteen opgevolgd.” BOMA zet in op services en innovaties en heeft een permanente focus op kennisoverdracht.

Otten: “Zo ontzorgen we klanten en behouden we onze marktleidende status”.

Beeld en geluid De komende periode draagt BOMA het ‘eigen geluid’ meer actief uit. “Dit is de duidelijke verbinding van marketing en sales.

Momenteel wordt er gewerkt aan diverse uitingen om voor een langere periode campagnematig te werk te gaan”, verklaart Luijten. Het nieuwe BOMA ‘beeld en geluid’ is onder andere terug te vinden in advertenties, de beursstand op de Vakbeurs Facilitair in Den Bosch en klantevenementen. Otten: “Kortom, BOMA maakt de verbinding door te vertellen en te laten zien waar het verschil wordt gemaakt in partnerschip met klanten.” ●

BOMA V.l.n.r. Guus Nieuwlaat (account manager), Erik Peters (technische dienst), Raimondo Otten, Rob Cuijpers (manager logistiek) en Martine Luijten.

JF Kennedylaan 241, 5981 WZ Panningen Tel: 077 306 18 78 Website: www.boma.nl

Visie op S choonmaak - december 201 5

13

EW Facility Services

E W FA C I L I T Y S E R V I C E S Z E T V O L G E N D E S TA P I N K L A N T B E L E V I N G

Vergroten human touch door ICT ICT, slimme software en handige applicaties helpen EW Facility Services om de volgende stap te zetten in hospitality. Want met behulp van digitalisering, zo verklaart Directeur Marketing en Sales Bas Haagen, wordt er voor medewerkers ruimte en tijd gecreëerd die zij kunnen gebruiken om nog meer beleving toe te voegen aan de toch al gastvrije multi-service dienstverlening van EW Facility Services.

A

rnhem, najaar 2015. Een stralende dag. Bas Haagen schuift aan.

Hij oogt tevreden en heeft daartoe reden. EW Facility Services groeit jaar op jaar, in 2014 nog met 10 procent en ook in 2015 zal de groei circa dit percentage bedragen. “Hospitality, de wijze waarop dit verankerd zit in onze mensen: dit vormt een belangrijke succesfactor in onze dienstverlening en dat wordt gewaardeerd. Al 25 jaar.”

In het jubileumjaar zet EW Facility Services ook weer nieuwe stappen, die haar mensen verder in hun kracht zetten. Een verdere investering in ICT is een voorbeeld daarvan. Dergelijke stappen zijn noodzakelijk in de ogen van Haagen. “De facilitaire markt verandert namelijk snel. Ontwikkelingen, zoals het flexwerken, wisselend gebruik van ruimten en fluctuerende bezoekersaantallen in bijvoorbeeld kantoorpanden zorgen ervoor dat er andere én hogere eisen worden gesteld aan facilitaire diensten. Onze focus ligt dan ook op het flexibiliseren van de kosten en het in-

14

tegreren van taken om zo synergie voordelen voor opdrachtgevers te creëren.”

Voorsprong in hospitality Het marktleiderschap in de hotelbranche geeft EW Facility Services hierbij een voorsprong. Het is een branche waar gastvrijheid, beleving, representativiteit, wisselend gebruik van ruimten en een 24/7 performance centraal staan. De kennis die de facilitair dienstverlener dagelijks opdoet in deze sector heeft geleid tot innovatieve hospitalityconcepten waarmee EW Facility Services inmiddels ook succesvol is in de hoogwaardige kantoren-, leisure- en zorgbranche.

‘Ook in het jubileumjaar zet EW Facility Services nieuwe stappen die haar mensen verder in hun kracht zetten’

V is i e op S c h o onma a k - de ce mbe r 2 0 1 5

‘Je ziet dat wij opdrachtgevers nog echt kunnen verrassen met onze aanpak’ Zijn er klachten of verbeterpunten, dan ziet de medewerker dat voordat hij of zij aan de slag gaat.”

Niet alleen de werkorder voor de medewerkers wordt digitaal verstuurd en zichtbaar op de mobiele telefoon of tablet die hij of zij bij zich draagt, het systeem bevat ook een protocol voor kwaliteitscontroles en wordt tevens ingezet voor capaciteitsmanagement. “We hebben op maat gemaakte, klantspecifieke modules. We kunnen heel gericht voor opdrachtgevers voorkeuren inrichten en op KPI’s sturen.

En daalt of stijgt de bezetting van bijvoorbeeld een zorginstelling, dan bewegen wij daarin meteen mee.”

‘Wij zien toekomst in het optimaliseren van processen, in plaats van efficiency door strakkere normeringen’ “Je ziet dat wij opdrachtgevers in deze laatste sector nog echt kunnen verrassen met onze aanpak. Eén prijs per kamer voor verschillende diensten? Wij doen het”, vertelt Haagen. Hij ziet dat de behoefte aan flexibele kosten in deze, maar ook in andere sectoren groeit. “Wij nemen een andere ervaring mee. Het werken met een flexibele pool medewerkers, snel op- en afschalen in combinatie met een hoog serviceniveau is gewoon voor ons, maar lang niet voor iedereen. Maar daarin brengen wij verandering. Hospitality, flexibilisering van kosten en een multi-service dienstverlening zijn hot topics in de zorg. Hierin hebben wij aantoonbaar veel ervaring en zijn wij ten opzichte van andere facilitaire aanbieders in de zorg een goed alternatief.”

Samenwerking

zetten in op automatisering in combinatie met de menselijke factor. Hiermee zorgen we voor een unieke schoonmaakbeleving”, aldus Haagen. Haar ICT-oplossing voorziet in tal van zaken, die de beleving versterken en de kwaliteit van haar services verhogen. Haagen: “Het systeem redeneert vanuit de opdrachtgever. Alle medewerkers hebben een mobiel apparaat waarop ze precies zien wat de werkzaamheden zijn die moeten worden uitgevoerd bij een bepaalde opdrachtgever.

Klantbeleving Om dit optimaal te kunnen laten functioneren zet EW Facility Services softwaretools in. Zo is de aanbieder van multi-services twee jaar geleden gestart met een grootschalig ICT-project. “Het uitkleden van de organisatie en verder uitkleden van de dienstverlening om kosten te besparen, is een ver-van-ons-bedshow. Wij zien toekomst in het optimaliseren van processen, in plaats van nog meer efficiency door strakkere normeringen. Wij

Ketenpartners kunnen worden ontsloten op het systeem. Haagen geeft een voorbeeld. “Medewerkers kunnen onderweg, wanneer zij bijvoorbeeld van de parkeerplaats naar de werkplek lopen, opvallende zaken noteren in het systeem. Dit kan onder meer via tekst of een foto. Denk bijvoorbeeld aan een prullenbak die stuk is.

Dit is relevant voor de technische dienst, die daar dan een melding van ontvangt.

Zo verbeteren we de samenwerking in de keten, optimaliseren we processen met uiteindelijk een betere facilitaire dienstverlening als uitkomst.”

Het gebruik van dergelijke ICT-toepassingen is een voorbeeld van hoe EW Facility Services de markt ziet, de markt bedient.

“Automatisering is randvoorwaardelijk voor succes”, zegt Haagen. “We ontzorgen de opdrachtgever, de keten en onze medewerkers, zodat zij meer ruimte en tijd hebben om nog meer human touch in hun werk aan te brengen. Zo helpen dergelijke slimme tools om onze dienstverlening te optimaliseren en de beleving en kwaliteit ervan te verhogen.” ●

EW Facility Services Sweerts de Landasstraat 27 6814 DA Arnhem Tel: 026 445 2400 Website: www.ew.nl Directeur Marketing en Sales Bas Haagen.

Visie op S choonmaak - december 201 5

15

Groveko

S T E R K G R O E I E N D E S C H O O N M A A KG R O O T H A N D E L L E V E R T V O O R A L T O E G E V O E G D E WA A R D E

De gunfactor van Groveko Wat te doen in een verdringingsmarkt? Acquireren en toegevoegde waarde leveren.

Het is de weg die schoonmaakgroothandel Groveko bewandelt. Met succes.

D

e markt van schoonmaakgroothandels is een sterk concurrerende markt die daarom te maken heeft met smalle marges en waarin volume noodzakelijk is om te kunnen overleven. De recente overname van Ewepo door Groveko is in dat opzicht dan ook logisch. “Partijen in de markt van schoonmaakgroothandels richten zich op expansie. De kleintjes worden opgeslokt door de grote jongens, iets wat de afgelopen jaren al is gebeurd”, vertelt directeur Marcel van Amen van Groveko. “Telde Nederland pakweg tien jaar geleden nog driehonderd schoonmaakgroothandels, nu zijn dat er nog honderd”, vult commercieel directeur Bram Karels aan.

Hij kocht in januari 2007 samen met Van Amen Ewepo en bouwde deze Zwolse schoonmaakgroothandel in vooral de machinale vaatwas voor horeca en industriële keukens uit tot een bedrijf van formaat.

“Maar we liepen de laatste twee jaar ook tegen beperkingen op, we zochten naar uitbreiding, naar groei, naar volume.”

16

Het belletje van Coen Blees kwam dan ook op het juiste moment. Deze Wageningse ondernemer was eigenaar van Groveko.

Hij kocht dat bedrijf in 2004, toen nog een regionale speler met een omzet van circa drie miljoen euro en tien personeelsleden.

Met een actieve buy-and-buildstrategie vormde Blees de schoonmaakgroothandel om tot een landelijke speler met vestigingen in Ede, Leiden en Oss en een breed assortiment schoonmaakartikelen, schoonmaakmachines, hygiënesystemen en disposable-artikelen.

Strategisch “Blees had inmiddels een groot gedeelte van zijn aandelen verkocht aan investeringsmaatschappij MKB Fonds en zij wilden graag verder groeien. De overname van Ewepo was dan ook strategisch en bedoeld om marktaandeel, specialisme en regionale aanwezigheid van Groveko te vergroten”, verklaart Van Amen. Met overname in september traden ook Van Amen en Karels toe tot de directie van Groveko,

V is i e op S c h o onma a k - de ce mbe r 2 0 1 5

Blees blijft betrokken als adviseur.

Groveko realiseert nu een omzet van ruim twintig miljoen euro. Voor volgend jaar is een omzetdoel van 25 miljoen euro gesteld. “We zijn nog niet klaar. De komende jaren willen we verder groeien naar een groothandel met een omzet van 30 miljoen tot 40 miljoen euro”, aldus Van Amen. Behalve via acquisitie wordt groei volgens hem ook in de hand gewerkt door de unieke marktbewerking van Groveko.

“Onze klanten moeten kunnen doen waarin ze goed zijn, namelijk schoonmaken en niet bezig zijn met bestellingen. Nee, daar zijn wij voor. Daarin ontzorgen wij. Onder meer met het Groveko Inkoop Management Systeem.” Hiermee is het voor bedrijven niet alleen eenvoudig om online bestellingen te plaatsen, het helpt hen ook om volledig overzicht te hebben in bijvoorbeeld de inkoopstatistieken, facturen en orders per filiaal of locatie.

Karels: “Door het logistieke proces van de goederen volledig bij Groveko te laten, bespaart de klant zijn medewerkers een flink

de bestellijst. “Wanneer de bestelling bij Groveko ontvangen en verzameld is, worden de goederen direct afgeleverd op de schoonmaaklocatie”, zegt Van Amen. Dat geldt ook voor alle andere apparaten en middelen. En dat zijn er inmiddels best veel. Groveko blinkt door het samengaan met Ewepo bijvoorbeeld ook uit in een breed en kwalitatief goed assortiment huismerken.

Van Amen: “Waar de meeste schoonmaakgroothandels gebruikmaken van een bestaand huismerk, ontwikkelt Ewepo zelf producten. Het is eigenaar van driehonderd recepten, uniek.” Dat heeft volgens Karels voordelen. “We kunnen maatwerken leveren en snel trends opvolgen. Zo hebben we een complete eigen lijn reinigingsmiddelen met Europees Ecolabel.”

Groveko als opleider

Directeuren Marcel van Amen en Bram Karels van Groveko. aantal handelingen. En we gaan daarin ver en doen zelfs fysiek het voorraadbeheer.” Zo hebben de servicemedewerkers van Groveko vaak de sleutel van de schoonmaakbedrijven en vullen ze het magazijn aan waar nodig. “Proactief, uit onszelf dus. Daar heeft de klant geen omkijken naar. We denken zelfs mee over een efficiënte inrichting van het magazijn”, zegt Karels. Groveko kijkt daarbij ook kritisch naar het te voeren assortiment.

“De meeste schoonmaakbedrijven gebruiken een grote diversiteit aan apparaten en schoonmaakmiddelen, iets wat we ook altijd kunnen leveren. Maar voor een optimale service is soms een smaller assortiment beter. Van 800 producten naar 150 bijvoorbeeld. Daarover gaan we dan het gesprek aan, waarbij wij de garantie afgeven alles op voorraad te hebben en direct te kunnen leveren. Zo grijpen schoonmaakbedrijven nooit meer mis”, aldus Van Amen. Hij illustreert het met een voorbeeld. “Tal van verschillende stofzuigers en stofzuigerzakken per locatie: bijzonder

inefficiënt. Hoe vaak gebeurt het niet dat een zak vol is en dat er op de locatie geen nieuwe of de verkeerde op voorraad ligt?

Het heen en weer rijden, de tijd die dat met zich meebrengt, kost de bedrijven handenvol geld. Nog even los van de kwaliteit van het schoonmaakwerk dat wordt geleverd, want vaak wordt toch gedacht: dan zuigen we de vloer wel de volgende keer. Waarom niet gewoon een standaardstofzuiger, en dus één standaardstofzuigerzak?”

Leaseconstructie Groveko biedt daarbij zelfs een leaseconstructie aan: Groveko Lease. Karels: “Alles in één bedrag, vaste prijs en geen zorgen.

Schoonmaakbedrijven hebben op deze manier op iedere locatie altijd een werkende stofzuiger.” En dreigen de stofzuigerzakken op te raken, dan kan de schoonmaker op locatie via de Groveko-app, die is gekoppeld aan het Groveko Inkoop Management Systeem, zelf een order invoeren uit een, vooraf voor hen, samengestel-

Groveko is thuis in inkoop, in huismerken, maar Groveko is ook opleider. In het pand in Zwolle is een demonstratieruimte ingericht waar de medewerkers van schoonmaakbedrijven door Bureau HTM worden getraind in het gebruik van de materialen en middelen van Groveko. “Een keer per maand komt er een examinator van het RAS die examen afneemt en de schoonmaakmedewerkers een diploma uitreikt.

Dat vind ik altijd een prachtig moment, die mensen zijn apetrots als ze het diploma in ontvangst nemen”, vertelt Van Amen.

Maar Groveko ondersteunt ook als het gaat om het volgen van HACCP-richtlijnen. “We beleveren veel bedrijven in de voedselverwerkende industrie. Dat is een aparte tak van sport, waarbij wij de bedrijven via onder meer iHACCP helpen”, aldus Karels. iHACCP is een online systeem waarmee de Groveko-adviseurs productie-omgeving op locatie kunnen inventariseren voor reiniging volgens de HACCP-richtlijnen.

“In drie stappen maakt iHACCP reinigingsplannen en alle bijbehorende documentatie klaar voor gebruik. Wij als Groveko bieden iHACCP gratis aan als aanvullende dienst.” Het zijn allemaal stappen waarmee Groveko toegevoegde waarde levert. “Wij willen een klant niet alleen dit jaar, maar ook volgend jaar hebben. Aan één keer verkopen hebben we niets, we bouwen aan een relatie en zorgen ervoor dat we de gunfactor hebben.” ●

Visie op S choonmaak - december 201 5

17

Asito

ALGEM EEN DI RECTEUR CHARLES VI N KE:

‘Asito verbindt door sociale innovatie’ Bij Asito is de term menselijke maat leidend. Vanuit de overtuiging dat de schoonmaakkracht altijd centraal moet staan, richt Asito’s visie ‘Asito verbindt’ zich op de verbindingen tussen schoonmaakkrachten, klanten en de maatschappij. Juist daarom kan Charles Vinke, algemeen directeur van Asito, zich nog altijd mateloos opwinden over het inbestedingstraject dat de overheid is gestart voor de schoonmaak van rijksgebouwen. Niet zozeer vanwege de omzet die verloren gaat, maar om de argumentatie. “Wij worden weggezet als de asocialen, te gek voor woorden.”

O

nbegrijpelijk, onvoldoende doordacht, een rammelende business case: het zijn de woorden van Charles Vinke als het gaat om het inbestedingstraject van de rijksoverheid. Het zit ‘m hoog. “We worden afgeschilderd als de boeman. Mensen zouden niet respectvol worden behandeld. Niets is minder waar, bij Asito draait alles om de menselijke maat. Wij investeren veel in opleidingen, nemen allerlei initiatieven om onze medewerkers te verbinden met onze klanten en wij halen forse re-integratiepercentages.”

Dat de Asito-directeur dit niet zomaar uit de duim zuigt, blijkt wel uit het feit dat het schoonmaakbedrijf de komende jaren werk biedt aan duizend mensen met een arbeidsbeperking en/of grote afstand tot de arbeidsmarkt. De op twee na grootste schoonmaker van Nederland heeft deze doelstelling vastgelegd in het Charter Diversiteit. De duizend mensen die Asito in drie jaar tijd in dienst wil nemen, zijn onder meer WSW’ers, Wajongers en bijstandsgerechtigden. De nieuwe medewer-

18

kers krijgen eerst een opleiding en gaan vervolgens aan de slag als schoonmaker of in een ondersteunende functie. “Wij laten zien dat mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een belangrijke bijdrage kunnen leveren. Daarbij kijken we vooral naar wat mensen wél kunnen, niet naar wat ze niet kunnen.”, aldus Vinke.

Asito verbindt Deze stap is niet het enige wapenfeit van de schoonmaakdienstverlener uit Almelo.

Het jaarlijkse Nationaal Integratiediner van Asito is een kleurrijk diner waarbij Asito-medewerkers zelf koken en elkaar beter leren kennen. “Lekker eten is de basis, maar de achterliggende gedachte is veel groter. Verschillen worden gevierd, mensen verbonden en kansen benut”, aldus Vinke. Asito heeft 10.000 schoonmaakkrachten met meer dan 100 nationaliteiten in dienst. “Elke dag weer laten zij zien gezamenlijk een topprestatie te kunnen leveren, ook dankzij alle verschillen tussen deze mensen”, zegt Vinke.

V is i e op S c h o onma a k - de ce mbe r 2 0 1 5

De stappen van Asito blijven niet ongemerkt. Inmiddels zijn twaalf vestigingen en het hoofdkantoor van de schoonmaakdienstverlener gecertificeerd voor de Prestatieladder Socialer Ondernemen (PSO).

De PSO maakt het resultaat van socialer ondernemen zichtbaar en toetsbaar. Vinke: “De nieuwe certificeringen zijn op trede drie, de hoogste trede in de PSO. Hiermee liggen we op schema voor het behalen van onze doelstelling om in 2017 alle vijftig vestigingen te certificeren op de hoogste trede.”

Bepalende factor Die doelstelling is er niet zomaar, Vinke geloof er sterk in dat het schoonmaakpersoneel een bepalende factor voor het succes van ‘zijn’ onderneming is. “We leiden ze op, geven ze de juiste vakkennis en tools mee om optimaal te kunnen functioneren. Daarbij werkt een sociaal beleid loyaliteit in de hand. En loyale medewerkers zijn productief en hebben een laag verzuim. De menselijke maat is echt één

‘Gastvrijheid is van cruciaal belang.

Onze medewerkers maken niet alleen de kamer schoon, ze kijken opa Jansen ook even in de ogen en vragen hoe het gaat’ met de ontwikkeling van innovatieve softwareoplossingen.

“Alles is hierop ingezet en wie zien dat het werkt, dat de objectleider zo veel mogelijk wordt vrijgespeeld, zodat die maximaal kan focussen op de operatie. Er wordt weleens gezegd dat sinds de introductie van de microvezeldoek er niets meer is geïnnoveerd. Dat zien wij echt anders, voor innovatie kijk je naar Asito.”

Asito’s voetafdruk

Charles Vinke, algemeen directeur Asito. van de belangrijkste pijlers onder ons bedrijf. Nu en in de toekomst.”

Die tevredenheid wordt ook aangewakkerd door de veranderende schoonmaakdienstverlening van Asito. “Er wordt meer van ons en dus van de medewerkers gevraagd. En die vinden dat leuk, hun takkenpakket wordt breder. Zo is gastvrijheid in de zorg van cruciaal belang. Onze medewerkers maken niet alleen de kamer schoon, ze kijken opa Jansen ook in de ogen en vragen hem hoe het gaat. Onze schoonmaakkrachten worden getraind in het uitstralen van gastvrij gedrag.”

Excellente service Optimale dienstverlening, excellente service en gemak voor de klanten: dat is wat Asito realiseert. Onder meer via de verbreding van de diensten en goed opgeleide medewerkers, maar ook via Asito Apps.

“Dit is een serie applicaties waarmee de objectleider de opdrachtgever via de tablet optimaal kan servicen”, vertelt Vinke. Zo kan via de Asito Gespreksverslagen

App een overleg direct worden genotuleerd en gedeeld. “Dit geeft meteen helder overzicht van de afspraken en voorkomt misverstanden”, weet Vinke.

De Asito Offerte App werkt op dezelfde manier. De contactpersoon van Asito maakt tijdens een bezoek aan de organisatie meteen de offerte, die na afloop ook direct in de mailbox van de gesprekspartner belandt. En een nieuwe medewerker op locatie? Met de Asito Indiensttreding App zijn krachten zo aangemeld. ID-controle, het invoeren van persoonsgegevens en het maken van werkafspraken: alles wordt ter plekke digitaal ingevoerd en ondertekend. De nieuwe werknemer kan eigenlijk direct aan de slag.

“We zijn een familiebedrijf, hebben een langetermijnvisie voor ogen. En waar we kansen zien, benutten we die. Al jaren investeren we dan ook in ICT, in slimme oplossingen die leiden tot efficiency en betere schoonmaakdienstverlening”, stelt Vinke. Asito heeft maar liefst negentig mensen in dienst die zich bezighouden

De digitalisering brengt meerwaarde, maar het brengt Asito ook een kleinere ecologische voetafdruk. “Objectleiders rijden veel minder autokilometers en de papierstroom binnen Asito is sterk gereduceerd”, weet Vinke. Ook dit is in zijn ogen belangrijk, Asito werkt immers klimaatneutraal. Al sinds 2010.

“We meten onze CO 2-uitstoot, werken hard aan het verminderen van de uitstoot en compenseren het deel dat overblijft”, vertelt Vinke. Ook over 2014 heeft Asito haar CO2-uitstoot weer gereduceerd, met 6,5 procent. Climate Neutral Group heeft dit geverifieerd en zorgt ook voor de gecertificeerde compensatie. Hiermee heeft Asito haar certificaat Klimaatneutraal Gegarandeerd wederom gehaald. Asito heeft zich daarnaast aangesloten bij de Klimaatcoalitie, een groep bedrijven die streven naar nul CO2-uitstoot voor 2050. Vinke: “We zijn op de goede weg en zijn vast van plan stappen te blijven zetten.” ●

Asito Plesmanweg 24 7602 PE ALMELO Tel: 0546-484761 Website: www.asito.com

Visie op S choonmaak - december 201 5

19

MAS Dienstverleners

A M S T E R DA M S B E D R I J F V E R B R E E D T D E A C T I V I T E I T E N

Het familiegevoel van MAS Dienstverleners MAS Dienstverleners verbreedt. Operationeel onder aanvoering van directeur Oumaima el Mouden. Zij is de dochter van oprichter en drijvende kracht Rahma el Mouden, die voor MAS nu vooral kansen in kaart brengt en vernieuwende concepten ontwikkelt.

R

ahma el Mouden begon als schoonmaakster, maakte carrière en richtte in 1997 haar eigen bedrijf MAS Dienstverleners (Multicultureel Amsterdams Schoonmaakbedrijf) op. Door anders te zijn werd MAS groot. Inmiddels heeft het bedrijf een miljoeneomzet en ruim vierhonderd medewerkers in dienst.

Tijd om een deel van de verantwoordelijkheden uit handen te geven. Aan dochter Oumaima. Onder haar operationele aanvoering verbreedt het bedrijf. Inmiddels is het actief in de breedte van de Randstad.

Ook is de dienstverlening verruimd.

MAS Dienstverleners is ondertussen een complete facilitaire dienstverlener met beveiliging, klein en groot onderhoud en groenvoorziening. Ook levert het medewerkers voor spoelkeukens van bedrijfsrestaurants. “Onze opdrachtgevers willen worden ontzorgd en door goed te luisteren naar de wensen en te kijken naar de marktontwikkelingen is de uitgebreide dienstverlening van MAS ontstaan”, vertelt Oumaima el Mouden.

20

Digitaal klantenportaal MAS beschikt over digitaal klantenportaal waarin opdrachtgevers alle meldingen kunnen doen. Dit is tevens een digitaal logboek waarin ook contractafspraken zijn vastgelegd. Riool verstopt? Een slecht functionerend slot? MAS onderhoud maakt het. Daarnaast signaleert de MAS Dienstverlener onverwachte mankementen en de noodzaak tot preventief onderhoud.

“Via het klantenportaal maken opdrachtgevers eenvoudig melding van een defect en kan een reparatie- of onderhoudsverzoek worden gedaan. De opdrachtgever ontvangt een bevestiging met het tijdstip waarop de storing wordt verholpen”, zegt El Mouden. Maar MAS zou MAS niet zijn als het in de ontzorging niet nog een stap verder gaat. MAS beschikt over een 24/7 calamiteitenservice. “Is er ingebroken en moeten sloten worden gerepareerd of vervangen, wij regelen het. Meteen.”

De verbreding en professionalisering van de dienstverlening betekent ook dat MAS

V is i e op S c h o onma a k - de ce mbe r 2 0 1 5

een interessantere partner is geworden voor opdrachtgevers in tal van marktsegmenten. “Maar we maken daarbij wel duidelijke keuzes. In het verleden schreven we op alles in, geen aanbesteding ging aan ons voorbij. Geregeld werd ons iets gegund, maar vaak ook niet. We kwamen tot de conclusie dat het moeilijk is om te groeien via aanbestedingen, met name door de kracht van de grote spelers. Nu zijn we veel selectiever, kijken we nadrukkelijk in welke omgeving we willen groeien”, aldus El Mouden.

Zij stelt dat de lange termijn centraal staat.

“We focussen op het leveren van toegevoegde waarde en op het creëren van partnerships met nieuwe opdrachtgevers die kiezen voor duurzame samenwerking.”

Ook in de horeca heeft de dienstverlener die partnerships inmiddels gevonden. Om de dienstverlening voor dit marktsegment te optimaliseren is er binnen de Amsterdamse onderneming een aparte entiteit voor opgericht: MAS Horeca. “Dit is ont-

‘Via het online klantenportaal maken opdrachtgevers eenvoudig alle meldingen. En ze beschikken meteen over alle contractafspraken en een gedigitaliseerd logboek.’ hen op basis van de hun competenties.”

Die unieke aanpak van werving en selectie heeft een reden. MAS onderscheidt zich namelijk van overige aanbieders in de hotellerie door het vernieuwende concept met zelfsturende teams. “De rol van supervisor wordt door het team zelf opgepakt, de medewerkers coachen elkaar en zijn verantwoordelijk voor een optimale schoonmaak. Daarbij controleren ze elkaar. Een aanpak die kosten bespaart?

Nee”, zegt Oumaima el Mouden resoluut.

“Goede teamprestaties, een juiste klanttevredenheid en individuele ontwikkeling worden door ons namelijk extra beloond.”

Ondernemend

Directeur Oumaima el Mouden van MAS Dienstverleners. staan vanuit de bestaande dienstverlening, onze schoonmaak wordt gewoonweg heel goed gewaardeerd. Ook in de horeca. Een schoon en opgeruimd restaurant zorgt immers voor een betere gastbeleving. Maar tegenwoordig willen de bedr ijven zich meer en meer kunnen focussen op de business, op het bereiden en serveren van kwalitatief goed eten en drinken. MAS Horeca helpt dit te realiseren door flexibele, teamgerichte krachten voor spoelkeukens te leveren”, vervolgt El Mouden.

Werving en selectie Bij de start van MAS Horeca in januari dit jaar waren er in een periode van een week ineens tachtig medewerkers nodig. “Uitzendbureau inschakelen? Nee, zo werkt dat niet bij ons. We hebben een unieke

manier van het werven en selecteren van medewerkers. Wij vragen in zo’n geval onze eigen mensen rond te kijken in hun omgeving. Na het weekeinde konden er meteen al vijftien mensen aan de slag, een week later waren alle tachtig plekken ingevuld. Dat is ook het mooie aan dit bedrijf, het is een hechte familie en iedereen begrijpt de urgentie in zo’n geval en gaat actief op zoek”, verklaart El Mouden.

Inmiddels voorziet MAS met de horecatak tal van ziekenhuizen, bedrijfsrestaurants en horecabedrijven van spoelkeukenmedewerkers. El Mouden: “Bij nieuwe projecten in de horeca en in de hotellerie nemen we wel altijd de tijd voor de werving en selectie van medewerkers. Daarbij zijn wij als directie altijd nauw betrokken. We zien de meeste medewerkers voordat ze aan de slag gaan en selecteren en plaatsen

MAS Dienstverleners is ondernemend, ondernemend met oog voor de maatschappij. In de hotellerie waar het met zelfsturende teams inspeelt op de wensen van de opdrachtgevers en de medewerker centraal zet, maar ook in de scholenmarkt waarin het actief is.

“Scholen zijn ons domein, zeker in Amsterdam. Leerlingen die minder goed presteren en een kans op een baan zien slinken, kunnen bij ons terecht. Daarover maken we ook afspraken met de schoolbesturen”, aldus El Mouden.

Maar ook Wajongers, herintreders of mensen met een taalachterstand zijn welkom bij MAS Dienstverleners. “Deze laatste groep plaatsen we in een omgeving waar medewerkers van ons actief zijn die de Nederlandse taal wel machtig zijn. Immers, de communicatie met de opdrachtgever op locatie vinden wij belangrijk”, aldus El Mouden. MAS zet daarbij ook de juiste digitale toepassingen in die de schoonmaker ondersteunen bij het uitvoeren van de werkzaamheden. “Maar het menselijk aspect is en blijft in het dienstverleningsmodel van MAS doorslaggevend voor het succes.” ●

Visie op S choonmaak - december 201 5

21

13, 14 & 15 januari 2016 Brabanthallen, ’s-Hertogenbosch

18E EDITIE

400+

STANDHOUDERS

Registreer u nu voor op de website en bezoek GRATIS de vakbeurs

± 400 standhouders 20.000 + bezoekers Themadagen Symposia Themapaviljoens

WWW.VAKBEURSFACILITAIR.NL

Themapresentaties Presentaties standhouders

Koffie voor vroege vogels

Themaroutes

Bent u voor aanvang aanwezig?

Voor vroege vogels staat er een gratis kopje koffie klaar.

Meet & Greet bijeenkomsten FGNoviteitenprijs