Zin 02 2015

Bouwen aan nieuwe zorg

INSTELLINGEN Thema: Bouw & Huisvesting Met MVO Nederland op zorgexpeditie Amstelring verduurzaamt zonder een euro uit te geven

DE LEGO-BOUWMETHODE GOEDKOOP, FLEXIBEL EN KINDERLIJK EENVOUDIG

2

40e jaargang APRIL 2015

VEILIGER

BOUWEN AAN SCHOON Continu bedenken, bouwen, verbeteren en veranderen. Dit doen professionals: zorgprofessionals én schoonmaakprofessionals. Met de slimste methode en het beste materiaal zet het schoonmaakconcept Triple-T drie stappen vooruit naar betere schoonmaak. Altijd op maat, altijd aanpasbaar voor u. Zodat uw professionals prettig, veilig en effi ciënt kunnen werken.

Wilt u weten hoe het prettiger, veiliger en efficiënter kan?

Dat leest u op www.alpheios.nl/triple-t

INHOUD

DEZE MAAND

12

INTERVIEW

Helene van der Vloed van MVO Nederland

24

18 4 7 8 12 17 18

Bouwproject in beeld Redactioneel Nieuws

32 33 34

Interview met Helene van der Vloed Wijze les Duurzamer worden met gesloten beurzen

24 28

34

Bouwen op z'n lego's

De Golden Service Awards Gastcolumn Erik van Wel Gastvrij verbouwen: is dat 端berhaupt mogelijk?

38 41 42

Product & Markt Servicepagina Colofon, agenda en advertentie-index

Help! Het verzorgingshuis verschiet van kleur

02 - 2015 | 3

KLAAR! Tekst Jasker Kamp

4 | APRIL - 2015

BAMBOEGARAGE Bezoekers en medewerkers van het Medisch Centrum Slotervaart (MCS) die per auto komen, kunnen hun voertuig voortaan kwijt in een garage verpakt in bamboe.

Het gloednieuwe gebouw, gelegen aan de Plesmanlaan in Amsterdam, lijkt te zweven dankzij de bijzondere gevel van bamboepalen en levende bamboestruiken. Verantwoordelijk voor het ontwerp is het Rotterdamse architectenbureau de Jong Gortemaker Algra architecten en ingenieurs (dJGA).

DJGA koos voor een gevel van bamboe uit het oogpunt van duurzaamheid. Het plantmateriaal is bijzonder sterk; omdat de bamboe is voorbehandeld tegen brand en houtrot, is verf niet nodig. Hierdoor verkleurt het hout op een natuurlijke manier tijdens het jarenlange verweringsproces.

Om de beleving van een massief, hoog gebouw weg te nemen, is de onderste verdieping van de garage omgeven door levende bamboestruiken. De bladeren hangen binnen reikwijdte van passanten. De bovenliggende gevel is rondom afgewerkt met bamboepalen; omdat dit pas op de tweede verdieping begint, lijkt het gebouw te zweven. Als je erlangs loopt krijgt de gevel extra dynamiek door het waaierende patroon waarin de palen staan. Afhankelijk van de kijkhoek lijkt de gevel open of gesloten.

De nieuwe parkeergarage van MCS heeft een totale oppervlakte van 3200 vierkante meter en biedt plaats aan 1196 auto’s. Het gebouw ligt volledig bovengronds en wordt de komende jaren verder uitgebreid. DJGA maakte het ontwerp in opdracht van Ballast Nedam, dat het gebouw uitvoerde als Design & Construct opdracht voor MCS.

WasTRIatlon

Drie disciplines voor een perfecte wasgoedfinish.

Winnaar van de Ironman Hawaii Faris Al-Sultan maakt doorstart met Miele Professional!

WinienGewnelduenaar

een Kle

CHINE! A M S A W n rde va a Ter wa

Bespaar nu tot € 3.500,– met de TRI-bonus!* Informatie over de apparaten van 6,5 tot 32 kg die onder de actie vallen en over de prijsvraag op:

Symbolbild

,€ 3.871

www.miele-professional.nl/TRIatlon

*Besparing in euro’s exclusief 21% BTW en afhankelijk van het aangeschafte type apparaat. Bij een gecombineerde aanschaf van 2 of 3 apparaten profiteert u van een extra TRI-bonus 2 of 3. Er dient een aanvraagformulier te worden ingevuld. Meer informatie en de voorwaarden over de TRI-bonus actie vindt u op www.miele-professional.nl/TRIatlon Geldig zolang de voorraad strekt! Actieperiode: 30 maart tot en met 26 juni 2015.

Vakbeurs voor de complete facilitaire sector Woensdag 27 en donderdag 28 mei 2015 Amsterdam RAI www.facilitairevakbeurs.nl Telefoon: 0548- 789238 E-mail: info@cno-expo.nl

EEN NIEUW PAND Zoals u ziet, hebben we een nieuw pand betrokken.

Het oude kon echt niet meer, was niet meer van deze tijd. Het ontwerp zou nu zéker niet meer door de welstandscommissie komen. Zo erg. Het was bovendien niet geïsoleerd, had last van chronische lekkage en vertoonde in het betonnen skelet tekenen van betonrot. Niet best dus. Het zou me ook niet verbazen als er hier en daar nog wat asbest zou zitten.

Het nieuwe pand is strakker, toegankelijker en inspirerender, al zeg ik het zelf. Past ook beter bij het nieuwe adagium dat we als redactie hanteren: bouwen aan nieuwe zorg.

Ik moet wel zeggen dat het nog een beetje voelt als een showroom. Alles ruikt nieuw en werkelijk niets staat scheef. Het leeft nog niet echt, maar ik twijfel er niet aan dat op den duur het huiskamergevoel er in komt. Wat dat betekent? Je min of meer ontworstelen aan een strak format.

Met name mijn inleiding staat haaks op het gesprek dat ik had met Erik van Wel. Hij heeft de eerste gastcolumn van dit nieuwe nummer voor zijn rekening genomen. Ik was bij hem in Alkmaar om hem te fotograferen voor de column. Zijn architectenbureau zit in een voormalig pand van KPN. Het heet nu De Telefooncentrale en is zogezegd een creatieve hotspot. Allerlei progressieve bedrijfjes hebben er hun intrek genomen.

Is het een mooi pand? Aan de buitenkant zeker niet!

Foeilelijk komt meer in de buurt (zelfs Erich Honecker zou er zijn bedenkingen bij hebben), maar eenmaal binnen is het helemaal te gek. En mix van oud, nieuw, een beperkt budget en ruimdenkende bewoners. Dat zorgt voor een bijzondere dynamiek.

Je hebt niet het idee dat je een kantoor binnen stapt, eerder een pretpark.

Ik dwaal af.

Het gesprek met Erik ging over oude (en lelijke) gebouwen. Slopen of niet? We deden een rondje. We kwamen schertsend tot de conclusie dat in IJmuiden eigenlijk alles lelijk is. Of het nou nieuw of oud is, dat maakt niet uit. Voor Den Helder geldt eigenlijk precies hetzelfde.

We kwamen uit in Amsterdam, in de Wibautstraat.

Daar staat het voormalige Volkskrant-gebouw - nu het Volkshotel. Is eigenlijk mooi van lelijkheid (zuinig en zurig), maar veel belangrijker nog: het pand vertegenwoordigt historische waarde, is het symbool van de krantenstraat die de Wibautstraat vroeger was.

En nu ik nog verder denk: is het in het kader van duurzaamheid niet beter om wat minder nieuw te bouwen en meer te vernieuwbouwen? Zoals De Telefooncentrale in Alkmaar of het Volkshotel in Amsterdam? Ik weet van MVO Nederlands Helene van der Vloed, verantwoordelijk voor de zorgtak binnen MVO Nederland, dat het kan.

En ik wens u veel plezier in ons nieuwe pand!

Jasker Kamp Hoofdredacteur

COLUMN

‘HET NIEUWE PAND IS STRAKKER EN TOEGANKELIJKER'

02 - 2015 | 7

ACTUEEL

ONZE SELECTIE

TOP 5 FACILITAIRE

KOSTENBESPARING

Tekst Aline de Bruin

NIEUWE FACILITAIRE VAKBEURS IN DE RAI

Het moet allemaal goedkoper en efficiënter. Dat is vast geen nieuws voor u. Maar wat zijn nou de vijf meest voorkomende manieren om in de kosten te snijden?

Er is een nieuwe landelijke vakbeurs voor FM en huisvesting.

De beurs wordt op 27 en 28 mei gehouden in RAI Amsterdam.

Organisatie is in handen van CNO-Expo BV.

1. Efficiënter diensten verlenen (62%) 2. Effectiever diensten verlenen (40%) 3. De facilitaire formatie

De beurs biedt facilitaire managers een handig overzicht van alle facilitaire producten en diensten waarmee ze hun organisatie optimaal kunnen laten draaien. Op de beurs is een open podium, het zogeheten ‘De wereld draait facilitair door’. Het gaat hier om een vorm van kennisdeling waarbij in samenwerking met de standhouders, brancheverenigingen en bezoekers meerdere actuele onderwerpen uit de facilitaire branche onder leiding van een presentator in een ‘ronde tafel’ worden besproken. Iedereen kan en mag aanschuiven. De beurs is beide dagen geopend van 10.00 tot 18.00 uur.

Kijk voor meer info op www.facilitairevakbeurs.nl

terugbrengen (34%) 4. Indirecte kosten reduceren, exclusief formatie (18%) 5. Ketenverkorting of terugbrengen van het aantal leveranciers (12%)

(Bron: FM Marktonderzoek, een samenwerking van FMN en Twynstra Gudde)

‘HOUD OP MET BESTUURLIJK DOODORGANISEREN BOUWPROCESSEN’ De zorg kan jaarlijks miljarden besparen op huisvesting. Door ontoereikende kennis van vastgoed en innovatie gebruikt de sector hun gebouwen nog te vaak inefficiënt. Dat stelt Coare Group. Het bedrijf werkt aan een aantal vastgoedprojecten in de zorg, onder meer voor zorgaanbieder Livio (Enschede).

Directeur Aldo Meijer zegt dat de zorg door een doelmatiger gebruik van het vastgoed miljarden euro’s kan besparen. “In de kantoorsector ligt het accent sterk op innovatie en is een enorme efficiencyslag op het gebied van vastgoed gaande.

De zorg doet dat nog onvoldoende. Maar het besef dat er kansen liggen en dat een inhaalrace nodig is om die kansen te benutten groeit.”

Het gebrek aan innovatie wreekt zich volgens Meijer onder meer bij het (ver)bouwen van ziekenhuizen. Het traject tussen planningsfase en realisatie is zó gedetailleerd en tijdrovend dat er tussentijds weinig tot niets meer kan worden veranderd. Ook niet als daar vakinhoudelijk gezien alle reden toe is.

“Meestal zeggen ziekenhuisbestuurders in zo’n situatie: bouw de boel in hemelsnaam af. Dan passen we het gebouw later wel weer een keer aan. Met alle extra kosten van dien”, aldus Meijer.

Bestuurders gaan nog te vaak vanuit een ivoren toren verkeerd met hun vastgoed om. “Laat ze meer samenwerken en van elkaars ervaringen leren. Dat betekent zowel binnen als 8 | APRIL - 2015

buiten de eigen sector kennis en ideeën delen. In plaats van processen bestuurlijk dood organiseren en steeds zelf het wiel uitvinden. Als men de bakens verzet en miljarden bespaart, kan dat geld weer worden besteed aan handen bij het bed.”

ACTUEEL

NOORD-HOLLANDSE ZIEKENHUIZEN FUSEREN Het Purmerendse Waterlandziekenhuis en het Westfriesgasthuis in Hoorn gaan fuseren. Door samen te gaan blijft de ziekenhuiszorg in de regio in de toekomst behouden.

De komende drie jaar worden er wel 150 voltijdsbanen geschrapt, ofwel 7 procent van het gezamenlijke personeelsbestand. Het fusieplan is door de artsen en managers van de ziekenhuizen zelf opgesteld. “Door samen te werken, kunnen we garanderen dat de ziekenhuiszorg in de regio behouden blijft en we voldoen aan de landelijke eisen voor diagnostiek en behandeling”, zeggen de bestuursvoorzitters van het Westfriesgasthuis. “Om kwalitatief goede zorg te kunnen bieden, worden sommige behandelingen op één plek geconcentreerd.

Specialiseren binnen een vakgebied is nu eenmaal beter te organiseren als je meer artsen hebt.” Na de fusie blijven in Purmerend en Hoorn algemene ziekenhuizen waar patiënten straks nog terecht kunnen voor een consult bij hun specialist. Ook de poliklinieken in Enkhuizen, Volendam en Heerhugowaard blijven open. De laatste jaren zijn veel ziekenhuizen in Nederland samengevoegd, onder meer om de gevraagde zorg te kunnen blijven leveren en de kosten te drukken.

Nieuw facilitair bedrijf Carinova Services van start Zorginstelling Carinova en partner Assist hebben samen een nieuw facilitair bedrijf opgericht: Carinova Services. Daarmee wordt de facilitaire dienstverlening op financieel gebied gescheiden van de zorg.

Het nieuwe facilitaire bedrijf is zelfvoorzienend en baseert haar uitgaven op de feitelijke vergoeding vanuit zorgzwaartepakketten. Dit stelt het bedrijf in staat om op prijs én kwaliteit te concurreren met de voorzieningen in een wijk.

Ook wijkbewoners kunnen daarmee van passende ondersteuning worden voorzien. Carinova Services is een zogenoemde regieorganisatie, die de productiegedreven diensten heeft uitbesteed. Denk daarbij aan de bereiding van maaltijden en de verzorging van textiel. Zulke diensten worden centraal ingekocht. Leontine Verhoeven, bestuurder van Carinova: “De zelfredzaamheid en financiële mogelijkheden van bewoners komen steeds meer centraal te staan. De vraag naar ondersteuning zal daardoor veranderen. De regieorganisatie biedt ons echter een passend antwoord. Of het nu de bewoners met een zorgzwaartepakket, de hurende bewoners of de wijkbewoners betreft: wij kunnen flexibel inspelen op hun vraag.”

Advertentie

Krijg vat op het Norovirus Simpel desinfecteren met Nocospray.

Infectiepreventie | Oppervlaktedesinfectie | Waterstofperoxide | Droge damp

Kostenbesparend Lastenverlichtend Veilig in gebruik Simpel in gebruik Biologisch afbreekbaar Effectief log 6 reductie Wereldwijd bewezen CTGB-Toelating

Bel of mail nu voor een vrijblijvende demo inclusief microbiologische test!

Tel: 030 - 751 0379 | info@simpeldesinfecteren.nl www.simpeldesinfecteren.nl

02 - 2015 | 9

10JAAR GASTRVRIJHEIDSZORG MET STERREN

De audits van de editie 2015 zijn bijna afgerond, zodat binnenkort de genomineerde instellingen bekend zijn. En wie gaat winnen wordt tijdens het Nationaal Congres Gastvrijheidszorg op donderdag 11 juni a.s. op spectaculaire wijze onthuld.

START BOUW BEHANDELCENTRUM VOOR PROTONENTHERAPIE Vanaf 2017 kunnen ongeveer 600 kankerpatiënten per jaar rekenen op geavanceerde radiotherapeutische zorg. Dan moet het nieuwe behandelcentrum HollandPTC namelijk gebouwd zijn. Het Delftse behandelcentrum is een initiatief van het Erasmus MC, het LUMC en de TU Delft.

De opdracht is gegund aan J.P. van Eesteren, Croon Elektrotechniek en Wolter & Dros. In het behandelcentrum wordt straks protonentherapie aangeboden. Dat is een vorm van radiotherapie waarmee straling nauwkeurig en met scherp begrensde dosisafgifte kan worden gegeven aan patiënten met kanker. Vanwege de medische apparatuur die de patiënten gaat behandelen met positief geladen protonen, zijn de eisen die aan de betonkwaliteit worden gesteld hoog. In samenspraak met betontechnologen is gekozen voor een speciaal betonmengsel. De stort verloopt gefaseerd en gecontroleerd. Tijdens de stortperiode vinden meerdere controles plaats. In het beton worden instortvoorzieningen voor de medische apparatuur verwerkt. Die worden heel nauwkeurig gepositioneerd: maatvoering is cruciaal. BIM-regisseur Mark Moerman: “Ons motto is ‘Ruimte voor kwaliteit’. We

werken daarom het hele project uit in een eigen BIM-model. Vanuit dit model maken we prefab-installaties in de fabriek van Wolter & Dros. We assembleren de elementen vooraf en controleren ze op maatvoering en kwaliteit. Dan komen we bij de uitvoering niet voor verrassingen te staan.” De planning is strak, maar om de juiste kwaliteit te kunnen leveren is ook tijd nodig. “We gaan op piekmomenten extra mensen inzetten”, zegt integraal projectmanager Erik Schipper. “Ook bouwen we het behandelcentrum in ploegen.”

ENERGIESTRIJD ZORGHUIZEN BESPAART € 200.000 Tijdens de Energiestrijd Zorghuizen hebben 38 zorginstellingen in heel Nederland in drie maanden tijd € 200.000 euro bespaard op energiekosten. Zorghuis Sint Petrus uit Boekel bespaarde het meest: zo’n 55% en € 20.000 (286 euro per bewoner).

Adrie van Osch, raad van bestuur BrabantZorg: “Het streven naar minder energieverbruik past bij onze visie. Wat we in de praktijk zien, is dat bewustwording rondom energieverbruik bijdraagt aan meer saamhorigheid op locaties.

Het is mooi om te zien dat het zowel bij cliënten als bij medewerkers en vrijwilligers iets op gang brengt.”

Met een besparing van 48% en € 34.000 kreeg zorghuis Mariahoeve uit Den Haag de tweede plaats. Odendael uit Sint-Oedenrode werd derde met een besparing van 44% en € 27.000. De besparingen zijn berekend op basis van een kWh prijs van € 0,10 en een gasprijs van € 0,50. Hierbij is het gasverbruik gecorrigeerd op graaddagen.

Met de Energiestrijd Zorghuizen willen de initiatiefnemers laten zien hoe gemakkelijk zorginstellingen op een positieve en betrokken manier geld kunnen besparen door in te zetten op bewuste gedragsverandering. Daarnaast realiseren zorgorganisaties een kostenbesparing die geïnvesteerd kan worden in duurzame maatregelen of besteed kan worden aan zorg.

Wilt u ook een energiebesparing doorvoeren?

Een paar tips: đƫ de verwarming een graadje lager zetten đƫ tijdschakelaars op de verlichting plaatsen đƫ technische installaties opnieuw inregelen đƫ een Warme Truiendag invoeren đƫ er een wedstrijd van maken

02 - 2015 | 11

INTERVIEW

‘ADEL VERPLICHT’ Ze noemt zichzelf de tuttebel die de zorg probeert te overtuigen vooral nieuwe kracht te halen uit gezond en duurzaam werken. MVO Nederlands Helene van der Vloed over minder vierkante meters, het beste jongetje van de klas en veerkracht.

Tekst en fotografie Jasker Kamp

Om maar direct met de deur in huis te vallen: hoe maatschappelijk verantwoord onderneemt de zorg op dit moment?

“Ik zie een groot aantal organisaties voorsorteren op een duurzame toekomst. In een aantal raden van bestuur zie je mensen zitten die ontzettend bevlogen zijn. Zoals bij het UMC Utrecht en BrabantZorg. Zij hebben ook deelgenomen aan onze MVO-Expeditie voor duurzame zorg.”

gekomen en ik bij hen en sindsdien ben ik binnen. En die mensen zijn zo bevlogen!”

Wat houdt zo’n MVO-Expeditie eigenlijk in?

“Het is een groep van zo’n acht zorgorganisaties die met elkaar lerend optrekken naar een duurzame organisatiestrategie. Een tocht van een jaar, waarin we álle mensen op sleutelposities in de zorgorganisatie een fikse opkikker geven in hun kennis en begrip van duurzaamheid. Een organisatie betaalt 50.000 euro voor deelname. Dat is een flink bedrag, maar daarvoor brengen we de bestuurders en managers of hoofden van die instellingen wel in contact met out of the box denkende mensen die hen daadwerkelijk verder helpen in het circulaire gedachtegoed.”

Wat levert zo’n MVO-Expeditie een zorgorganisatie op?

“Het UMC Utrecht gaat nieuwbouw plegen op de poli 3.0. Wij hebben ze verteld dat je minder vierkante meters nodig hebt als je slim bouwt, dat het mogelijk is om een gebouw energieproducerend te maken en dat een gebouw flexibel is als het gaat om functie. Dat je bij wijze van spreken zegt: ‘Het is nu een poli, maar over tien of vijftien jaar kunnen we er ook een andere bestemming aan geven.’ Geen vastgoed, maar ‘losgoed’. Dat materialen die voor de poli zijn gebruikt na die tien of vijftien jaar worden teruggenomen door de producent en dat die materialen weer een andere functie krijgen. De producent blijft eigenaar en in dit geval betaalt het UMC Utrecht voor het gebruik.”

Wie zijn die mensen dan?

“Denk aan Gunter Pauli, bekend van The Blue Economy, Machteld Huber, de vrouw achter het concept Positieve Gezondheid, en architect Thomas Rau, die de circulaire economie heeft omarmd.”

Hoe krijgt u die organisaties enthousiast voor zo’n expeditie?

“Ik ben een keer gebeld door BrabantZorg met de vraag of wij iets voor ze konden betekenen.

Ze hadden op de website gezien dat we een MVO Netwerk Zorg hebben. Ze zijn op bezoek 12 | APRIL - 2015

Zo simpel kan het dus gaan.

“Ja, eigenlijk wel.”

Hoe moet ik uw rol zien binnen dit geheel?

“Ik ben de tuttebel die de boel aanjaagt en de ambities van de deelnemende organisaties bewaakt.”

Hoe wordt dat nu in de poli 3.0 verwerkt?

“In elk geval is de discussie gestart dat specialisten een polikamer delen. Die wordt dan multifunctioneel gebruikt. Daardoor kunnen de vierkante meters, tijd en kosten omlaag.”

Knap dat ze daar met de specialisten over kunnen praten, die staan over het algemeen niet bekend als heel flexibel.

“Blijkbaar heeft het UMC Utrecht het zo over

+++

HELENE VAN DER VLOED

INTERVIEW

‘HET IS EEN ENORME INVESTERING, MAAR OMDAT JE MINDER VIERKANTE METERS NODIG HEBT, BESPAAR JE GELD’

de bühne weten te krijgen dat de specialisten denken: wij zijn een onderdeel van de oplossing. Het is natuurlijk wel zo dat een specialist een uitstekende ruimte moet hebben, want uiteindelijk is kwaliteit leidend.”

Wat gaat er nog meer gebeuren in Utrecht?

“Ze zijn naar de hele impact van hun gebouw aan het kijken, van de materialen tot de uitstoot. En die leggen ze naast de circulaire lat.

Ze kijken bijvoorbeeld of ze van afvalstromen grondstofbanken kunnen maken en of het mogelijk is om schoon water te lozen. In hun water zitten namelijk veel medicijnresten.”

Wat gaat het circulaire bouwen het UMC Utrecht opleveren?

“Ik ben eerlijk; het is een enorme investering, maar omdat je minder vierkante meters nodig hebt, bespaar je geld. Wat het gaat opleveren is een best practice. Bovendien: adel verplicht.

UMC Utrecht heeft tot in de Raad van Bestuur mensen die zeer bevlogen zijn en die zich verantwoordelijk voelen, die denken: wij kunnen het voor onze kinderen en kleinkinderen niet meer verantwoorden het op de oude manier te doen.”

U zei het al: het vergt een enorme investering.

Hoe financier je dat?

“Wat we doen is de directeuren vastgoed in de zorg heel veel kennis geven over circulair bouwen, wat de toegevoegde waarde daarvan is en hoe je dat op de lange termijn zou kunnen toepassen op de eigen organisatie. Minder vierkante meters, minder gebruik van grondstoffen. Kort gezegd: minder kosten, daar zouden financiers blij van moeten worden. Banken zouden zorginstellingen en ziekenhuizen die circulair bouwen juist moeten belonen en met andere financieringsconstructies moeten komen.”

Banken zijn vrij conservatief, zeker nu.

“Wij zouden juist die banken willen verleiden met een ander systeem te gaan werken, dus dat 14 | APRIL - 2015

HELENE VAN DER VLOED

je gaat belonen waar je goed acteert en handelt. Wat ook interessant zou zijn, is dat de zorgverzekeraars erbij betrokken zouden worden. Ook die moeten gaan belonen door bijvoorbeeld langdurige contracten aan te gaan, zodat er rust komt.”

Nog even terug naar de duurzame zorg. Wie is er volgens u het beste jongetje van de klas op dit moment?

“In onze MVO-Expeditie zagen we BrabantZorg het hardste er vandoor gaan met alle duurzame kost die we hen voorschotelden.

Die krijgen een 10 voor inzet.”

Waarom?

“Omdat ze een enorme ambitie hebben. Zij willen bijvoorbeeld een energieneutrale organisatie worden door zelf energie te gaan produceren. Ze denken aan een windmolen, maar je kunt jezelf de vraag stellen: ‘Is een windmolen wel de juiste oplossing?’ Moet je niet externe partijen uitnodigen om te kijken naar de situatie rond BrabantZorg met 32 gebouwen? Stel dat je met Eneco in gesprek gaat om daar decentrale energieopwekking te gaan realiseren, dan zou het interessant zijn als andere zorgorganisaties in de buurt aanschuiven. Ik weet bijvoorbeeld van De Zorgboog dat ze dat wel zouden willen.”

Wat is een andere oplossing voor de windmolen?

“Het gaat vooral om een goede strategie. Als je energie haalt uit water, zon en wind, dan voorkom je dat je op een gegeven moment zonder energie komt te zitten. Dat vereist een diepte-investering.”

CV

Geboren: 8 augustus 1963 Geboorteplaats: Rotterdam Opleiding: SRM communicatie Carrière: betrokken afwikkeling sluiting Medisch Centrum Berg en Bosch (1993-1994), mede-eigenaar Ruusbroec-Symposia (1993-2000), directeur Landgoed De Reehorst (1996-2012) - directeur en oprichter Antropia, Cultuur en Congrescentrum en Natuurcafé La Porte (1998-2012), senior projectleider zorg MVO Nederland (2013-heden) Hobby's: muziek, dans, wandelen, tuin

Veel zorginstellingen hebben bestaand vastgoed. Kun je bestaand vastgoed klaar maken voor de circulaire economie?

“Ja, dat kan. Het AMC heeft daarin keuzes gemaakt. Die hebben het oude gebouw duurzaam gemaakt.”

Wat zijn de verschillen tussen de zorg en het bedrijfsleven als het om dit onderwerp gaat?

“Het bedrijfsleven ziet duidelijk een business case. De zorg is de afgelopen vijftien jaar blootgesteld aan ongelooflijk veel veranderingen in de regelgeving en heeft daarop geanticipeerd door alle veerkracht van de organisatie daarin te stoppen. Ik heb diepe bewondering ervoor dat ze altijd zijn gaan veranderen. Als een bedrijf dat had moeten doen, zou het over de kop zijn gegaan. Maar daarmee heeft de zorg wel een aantal ontwikkelingen in het bedrijfsleven gemist. Wij proberen het been bij te trekken.”

02 - 2015 | 15

REINÆRDT Deuren bv Nijverheidsstraat 1 7482 GZ Haaksbergen Tel: +31 53 57 357 35

www.reinaerdt.nl info@reinaerdt.nl

Voor schuifdeuren bent u bij REINÆRDT aan het juiste adres. Bij onze schuifdeursystemen hebben wij niet alleen gedacht aan het vergroten van het gebruiksgemak maar ook aan het uiterlijk en de gevraagde functionaliteit.

Wij denken graag mee met de klant; Voor welk doel wordt de deur gebruikt?

Aan welke eisen moet de deur of het element voldoen? Wij willen aansluiten op de oplossingen waar onze klanten om vragen, ook in de ZORG! Zo ontwikkelen wij o.a. schuifdeursystemen met 30 en 60 minuten brandwerendheid. En in de schuifdeursystemen met 30 minuten brandwerendheid zijn slechts enkele voorbeelden binnen al onze schuifdeurmogelijkheden.

Wij leveren het complete programma, uiteraard voorzien van de bijbehorenontwikkeling van ons programma, vakkundige en deskundige advisering, én de service zijn wij de complete aanbieder van oplossingen voor deuren en kozijnen.

Interesse, vragen of graag de technische documentatie ontvangen?

Neem contact op met onze verkoop afdeling: 053 - 57 357 35

WIJZE LES Tekst & fotografie Jasker Kamp

‘Neem een goede bouwadviseur in de arm’ Iedereen zou dingen in het verleden anders doen met de wijsheid van nu.

Wat zou Noor van den Bergh, directeur van het Mr. L. E. Visserhuis in Den Haag, nu anders doen?

‘ACHTERAF GEZIEN BEN IK VEEL TE NAÏEF GEWEEST'

“In 2011 zijn we verhuisd naar een nieuw complex aan de Theo Mann-Bouwmeesterlaan in Benoordenhout. Wij zijn geen eigenaar van het pand, maar huren het van een woningbouwcoöperatie. We waren dus geen opdrachtgever. Met de coöperatie zijn we nieuwbouw gaan plegen. Het was in de gouden tijd van de aannemers. Het was ook de tijd dat woningbouwcoöperaties hun maatschappelijk verantwoorde jas uit deden en een commerciële aantrokken - aangespoord door de overheid.

Drie van de vier aannemers haakten om onverklaarbare redenen af, dus we moesten in zee gaan met een bedrijf dat een offerte had afgegeven die veertig procent boven ons budget lag. Dan begin je al niet lekker.

Zaken die oorspronkelijk waren meegenomen in de contractbesprekingen werden opeens gerekend als meerkosten, zoals verhoogde toiletten en aflopende vloeren.

Zaken die normaal zijn voor een verpleeghuis. Dan werd gewoon gezegd: ‘Maar dat gaan we niet voor u betalen.’

Over al dat soort zaken moesten we juridisch vechten met de woningbouwcoöperatie. Zaken die wij hadden genotuleerd tijdens bouwbesprekingen werden later keihard ontkend. Slapeloze nachten heb ik ervan gehad.

Het gedoe heeft ons veel geld gekost. Heel veel geld.

Gelukkig hebben we dankzij onze advocaat een schikking kunnen treffen, omdat bleek dat we voor ons oude gebouw jarenlang te veel huur hadden betaald. In vijftien jaar zo’n 1,2 miljoen euro. We hebben uiteindelijk de helft van de meerkosten betaald. Daar hebben we een lening voor afgesloten die nog steeds loopt.

Er zijn ook rekenfouten gemaakt tijdens de bouwfase. Zo zijn de opstappen van de balkons veel te hoog. Dat heeft als gevolg dat de appartementen nu veel lastiger zijn te verhuren, want de mensen die bij ons wonen zijn over het algemeen niet zo heel goed ter been.

Achteraf gezien ben ik veel te naïef geweest. In mijn goedgelovigheid ben ik meegegaan in de mores van de bouwwereld. Een goede bouwadviseur had me voor veel problemen kunnen behoeden, die zou het oorspronkelijke bouwbestek goed hebben doorgespit.”

02 - 2015 | 17

THEMA: BOUW & HUISVESTING

DUURZAME WOONZORGCENTRA

GROENER WORDEN MET GESLOTEN BEURZEN Zorgverlener Amstelring kiest voor verduurzaming van negen van hun woonzorgcentra.

Daarbij zijn prestatiecontracten uitgewerkt met als doel nul op de meter.

Tekst Betty Rombout

A

mstelring is een instelling voor ouderenzorg in de regio Amsterdam en Amstelland De Meerlanden met ruim 4000 medewerkers, 2500 bewoners en 2500 cliënten in de thuiszorg. De jaarlijkse omzet bedraagt 250 miljoen euro. In 2013 constateerde de instelling dat de energiekosten te hoog waren. De vraag was: wat nu?

Amstelring volgde het vernieuwingsprogramma Energiesprong Zorgvastgoed van de overheid om op die manier de energierekening te verlagen en het vastgoed te verduurzamen. Marktpartijen werd daarin gevraagd om een concept te ontwikkelen waarin een gebouw minder energie kost, goedkoper is in onderhoud en geschikt blijft voor de toekomstige zorgvraag.

Consortium De vraag in de markt resulteerde in een samenwerking bestaande uit energieleverancier Eneco, bouwer Dura Vermeer en installateur Roodenburg. Dit consortium had al ervaring opgedaan met een soortgelijk project: de Kunsthal in Rotterdam.

Afspraak is dat zowel deze partijen als Amstelring investeren in het plan en dat een terugverdientijd vast staat. Het project wordt dus met gesloten beurs gefinancierd. Ivo van der Klei, lid Raad van Bestuur van Amstelring, legt uit: “We betalen nu 100 voor onze energie en onderhoud. Over vijf jaar willen we uitkomen op 75. Het uiteindelijke doel is nul op de meter. Of dat realiseerbaar is, zal de toekomst uitwijzen. Het verschil tussen de huidige 100 en 75 is 25.

Afgesproken is dat de helft voor Amstelring is en de andere helft voor het consortium, ter financiering van de investering in de energiebesparende maatregelen.”

Over de inhoudelijke kant van het project zegt hij: “We kijken dus verder dan alleen naar de energiemeter. Het is een totaalplaatje, waarbij we de panden in stand houden en de implementatie van zowel installatietechniek als bouwkundige maatregelen meenemen.”

Gedetailleerde scan Inmiddels is het project bij een aantal locaties gestart. In eerste instantie worden de negen grootste locaties en de locaties die het meeste onderhoud nodig hebben, aangepakt. Hoe verloopt een dergelijk traject? “We beginnen met een gedetailleerde scan. Wat zijn de mogelijkheden van de locatie? Ook

+++ 02 - 2015 | 19

Future FM

Vernieuwen, Veranderen, Verbeteren

CONGRES 2015 ! [TiX]VT] ~ !' UPRX[XcPXaT c^_b_aTZTab ~ ! f^aZbW^_b

\Tc ^ P RPbTb eP] E^SPU^]T 5<7PPV[P]ST] T] ?a^eX]RXT =^^aS 7^[[P]S

1TZXYZ WTc R^\_[TcT _a^VaP\\P)

fff UPRc^ ][ R^]VaTb Let op: beperkt aantal deelnemers per workshop

3X]bSPV % Yd]X ! $ ~ 7^cT[ eP] STa EP[Z ETT]T]SPP[

DUURZAME WOONZORGCENTRA

‘WE KIJKEN DUS VERDER DAN ALLEEN NAAR DE ENERGIEMETER. HET IS EEN TOTAALPLAATJE’ inventariseren we wat het achterstallig onderhoud is. Dan maken we een plan op maat. Gaan we dubbele beglazing aanbrengen? En led-verlichting?

Constateren we betonrot, dan lossen we dit gelijk op als we bezig zijn met de vloerisolatie.”

Buiten alle installatietechnische en bouwkundige maatregelen doet Amstelring ook mee met de ‘Energiestrijd’, een initiatief van Habion (specialist in ouderenhuisvesting), Urgenda (stichting strategische agenda) en Meneer de Leeuw (werkplaats voor innovatie en maatschappelijke verandering). Gedurende drie wintermaanden gaan zorghuizen in Nederland met elkaar de strijd aan om zoveel mogelijk energie te besparen zonder op comfort in te boeten. Bewoners en medewerkers worden tijdens deze ‘strijd’ uitgedaagd en ondersteund om op alle mogelijke manieren te besparen op hun energieverbruik. De winnaar ontvangt een Award.

Het gaat volgens Van der Klei om heel basale dingen. “Verlaat je het kantoor, doe dan het licht uit. Zet de verwarming uit als je een ruimte niet gebruikt. De bewoners en het personeel zijn al heel actief en enthousiast bezig met ‘de strijd’. Het verduurzamen van de panden zien mensen vaak als een verbouwing. Ze hebben er weinig gevoel bij. Dit in tegenstelling tot een bewustwordingsprogramma zoals de Energiestrijd, waar ze zelf aan mee kunnen werken”, aldus Van der Klei.

Comfort De eerste stap is gezet door Amstelring, daar waar het gaat over het verduurzamen van woonzorgcentra. Een volgende stap in dit kader is die van ‘comfort’. “Onze organisatie staat voor kwaliteit van leven. Een belangrijk onderdeel hiervan is het comfort in huis. We willen onderzoeken hoe we het comfort kunnen vergroten. Dat heeft ook alles met energie te maken.”

Van der Klei noemt de temperatuur als voorbeeld. In de zomer is 20 graden lekker koel. Diezelfde 20 graden voelt in de vrieskou echter aan als ‘kil’. Dus is het voor het comfort van de bewoner beter om de temperatuur in de winter op 22 graden te zetten. Onder andere de TU Delft doet onderzoek op dit vlak.

"Wat valt onder comfort? Het is een mooie vervolgstap, waar we letterlijk energie van hopen te krijgen. Een visie die ook gedeeld wordt door bijvoorbeeld Eneco. Ze zien in dat hun toekomst zit in het leveren van meer comfort aan de klant.”

Lastig Het project van Amstelring en consortium is uniek te noemen. Bij veel zorginstellingen is het kwartje echter nog niet gevallen. Het is lastig om de gevolgen van de verandering in de bekostiging van de ouderenzorg te behappen. De focus ligt vaak nog op de krimp, meent Van der Klei. “Instellingen denken soms alleen aan het aanbesteden van hun elektriciteitscontract. Wie kan ons de goedkoopste energie leveren? Er wordt in termen van kostenbesparing gedacht. Wij richten ons op investeringen in duurzaamheid en innovatie.

Samen met Eneco, Dura Vermeer en Roodenburg. De wereld van de zorg is op dit gebied echt toe aan verandering.”

02 - 2015 | 21

Forbo Flooring introduceert Marmoleum Modular, een vloer die uw fantasie alle ruimte geeft. De verschillende tegelmaten in tientallen dessins volgen moeiteloos uw ideeĂŤn. Laat u inspireren op marmoleummodular.nl.

Daar leest u ook alles over de ongekende milieuprestaties en de gunstige onderhoudskosten.

Dit is een biobased vloer: www.marmoleummodular.nl.

THEMA: BOUW & HUISVESTING

BOUWEN OP Het leefgenot moet optimaal zijn en het mag niet te veel kosten. Dat zijn de eisen aan een nieuw te bouwen zorgwoning. Wat doe je dan?

Het antwoord van Norschoten in Kootwijkerbroek: bouwen met hapklare brokken.

Tekst Betty Rombout

PREFAB BOUW

Z’N LEGO’S W

oningstichting Barneveld is een lokaal actieve woningcorporatie met ruim 4000 voornamelijk huurwoningen, gericht op mensen die aangewezen zijn op sociale verhuur en voor zorgbehoevenden. De woningbouwcorporatie werd benaderd door zorginstelling Norschoten. Zij wensten een nieuw zorggebouw voor acht cliënten met lichamelijke beperking en 24 dementerende cliënten. Koen Boersen is projectontwikkelaar bij de Barneveldse woningcorporatie. Hij vertelt: “Norschoten had al een plan voor het gebouw: 32 kamers, verdeeld over vier groepen. Een gebouw puur geschikt voor het leveren van zorg, dus niet ombouwbaar en dus niet geschikt voor vijftig jaar exploitatie. Een slimme oplossing was wenselijk.”

Design- en buildvraag Een slimme oplossing dus voor zowel de zorginstelling als de woningbouwcorporatie. Boersen: “We wilden de risico’s beperken, er geen geld op toeleggen. Daarom stelden we strakke eisen. Het vastgoed moest courant zijn, oftewel om te bouwen naar bijvoorbeeld eengezinswoningen in de toekomst. Duurzaamheid vonden we ook belangrijk.

Norschoten wilde het gebouw huren. Wij wilden de zekerheid van een lange contractsduur, dertig jaar. Dat zijn we overeengekomen.”

De woningbouwcorporatie zette een design- en buildvraag uit, wat betekent dat architect, constructeur en adviseurs onder de aannemer werken. Boersen vervolgt: “Als woningbouwcorporatie stel je een gedetailleerde uitvraag. Je krijgt een kant-en-klaar project voorgedragen, waar je ja of nee tegen kunt zeggen. Het idee van Think Building Concepts en Plegt-Vos sprak het meeste aan: een prefab-zorggebouw.”

Na het afsluiten van een bouwteamovereenkomst tussen de betrokken partijen, waaronder ook de zorginstelling, werd het project in gang gezet.

Voordelen Het prefab-zorggebouw bestaat uit een metalen skelet, met vloeren van beton waar de riolering al in gestort is. De wanden zijn gemaakt van geperste houtvezels en bedekt met gipsplaten. Deze ‘doos’ is altijd te verwijderen, te verplaatsen of om te bouwen.

De bouw gaat snel. Boersen: “In februari 2014 zijn we gestart met de bouw in de fabriek. Voor de zomer stond het gebouw wind- en waterdicht op de locatie. De afbouw duurde tot januari van dit jaar.

Helaas iets langer dan gehoopt. Het probleem met prefab is, dat je aan de voorkant alles moet weten. Hoe ver wil je de prefab doortrekken?”

De units op de vrachtwagen hadden al een badkamer. Compleet met tegelwerk, sanitair en muurbeugels.

+++

‘EEN VOLGENDE KEER ZOUDEN WE HET HELE PLAN COMPLEET MET AFBOUW, DOMOTICA EN ALLE KOSTEN VAN TEVOREN VAST WILLEN LEGGEN IN EEN CONTRACT’ 25

THEMA: BOUW & HUISVESTING

‘DE UNITS OP DE VRACHTWAGEN HADDEN AL EEN BADKAMER. COMPLEET MET TEGELWERK, SANITAIR EN MUURBEUGELS’

“Maar je kunt nog verder gaan, met vloerverwarming, vloer- en wandbedekking. Al die keuzes van tevoren maken, bleek echter niet haalbaar.

Dergelijke zaken zijn op de bouwplaats zelf uitgevoerd.”

De manier van bouwen is volgens Boersen duurzaam en milieuvriendelijk. “Denk aan laag materiaalgebruik, weinig afval op de bouwplaats, weinig transportbewegingen van en naar de bouwplaats, weinig sloopafval, maximaal hergebruik van gebouwonderdelen en een laag energiegebruik, ombouwbaar, snelle bouw, duurzaam en… een gunstig financieel plaatje.”

Door onder andere de ‘droge’ bouw in de fabriek – geen last van slecht weer – en de lage transportkosten kost de bouw minder. De kosten voor een prefab-zorggebouw zijn al gauw

26 | APRIL - 2015

5 tot 10 procent minder in vergelijking met een traditioneel gebouwd gebouw, stelt Boersen.

Durf en flexibiliteit Het klinkt uitermate gunstig, deze flexibele bouwmethode. Waarom wordt dit concept niet al vaker toegepast?

“Het gebouw staat er pas”, legt Boersen uit. “Nu moet de praktijk uitwijzen of het gebouw ook daadwerkelijk toekomstbestendig is. We denken uiteraard van wel. Het is een kwestie van durven. De corporatiewereld kijkt normaliter liever de kat uit de boom. De voorkeur is te doen wat de markt al een tijdje doet.”

Er speelt ook nog iets anders mee. Boersen zegt dat de bouwwereld een dergelijk project ook niet altijd aan kan.

“Wij zijn met Think en Plegt-Vos in zee gegaan omdat ze écht flexibel zijn. We hadden de keuze uit alle denkbare beukmaten (breedte van woningen, red). Alles was mogelijk, zolang het maar op de vrachtwagen kon en mocht. Ga je naar andere aanbieders van prefabwoningen, dan kom je vaak bij hun standaard maatvoering uit. Ze hebben het allemaal al voor je bedacht. Wijk je af van het prefab-concept, dan gaat het geld kosten.”

Anders aanpakken Het gebouw staat er nu en is operationeel. Zijn er zaken die Boersen een volgende keer anders zou aanpakken?

“Een volgende keer zouden we het hele plan compleet met afbouw, domotica en alle kosten van tevoren vast willen leggen in een contract. Nu was af en toe onduidelijk, ondanks een overeengekomen afbakening, welke kosten voor ons en welke voor Norschoten waren. Maar verder is het uitstekend gegaan. We zijn blij met het resultaat. Net zoals de cliënten en het personeel. Het gebouw is ruim en licht. Dat wordt als fantastisch ervaren. Het komt het leefgenot van de cliënten ten goede. Hoe je het ook went of keert, daar gaat het uiteindelijk om.”

LEVER MET UW ZIEKENHUIS EEN TOP PRESTATIE Gigantische besparingen en topprestaties binnen een al bestaand ziekenhuis. U denkt wellicht dat dit niet mogelijk is voor uw gebouw maar niets is minder waar.

Wist u dat pompen 10% van het wereldwijde energieverbruik voor hun rekening nemen? En dat gemiddeld genomen energieverbruik 85% van de totale Life Cycle Cost van de meeste pompen voor haar rekening neemt. Er ligt dus een gigantisch besparingspotentieel door te kiezen voor energiezuinige pompen.

ONTDEK DE VERBORGEN BESPARINGEN Verborgen in de technische ruimte staan de pompen die zorgen

pompen, het vereenvoudigt de beslissingen over het vervangen

voor watervoorziening, verwarming en koeling binnen het ge-

van een pomp en vermindert uiteindelijk het energieverbruik. Een

bouw. De meeste gebouweigenaren vertrouwen vandaag de dag

direct voordeel voor de energierekening van uw ziekenhuis.

nog steeds op pompen die 24/7 op maximaal toerental draaien.

Hierdoor wordt een grote hoeveelheid energie verspild – kosten

Een Energie Check van Grundfos wordt gemaakt op basis van de

waarop het ziekenhuis kan besparen. De Grundfos Energie Check

gegevens die u verstrekt over de types pompen en motoren in uw

is de beste en meest rendabele manier om uit te vinden hoeveel u

gebouw. Na de Grundfos Energie Check, ontvangt u een gedetail-

kunt besparen.

leerd rapport met harde feiten en aanbevelingen voor uw klant en tevens heeft u een basis voor het vervangen van de pompen.

ENERGIE CHECK Met de continu stijgende energieprijzen is het verstandig om regel-

GRUNDFOS

matig te controleren of pompen niet te veel stroom verbruiken. Een

Grundfos is wereldleider in geavanceerde pompoplossingen en

Energie Check van Grundfos biedt u hierbij extra kennis. Het geeft

trendsetter in watertechnologie. We dragen bij aan wereldwijde

u een overzicht van de levenscycluskosten (LCC) van één of meer

duurzaamheid met baanbrekende duurzame technologieën toegepast in onze pompen die het leefklimaat van mensen verbeteren en de CO2 uitstoot verminderen. Wilt u meer informatie neem dan

PRAKTIJKVOORBEELDEN

contact met ons op: info_gnl@grundfos.com. Of kijk voor meer

Het besparingspotentieel van een Energy Check is bij

informatie op onze website: energy.grundfos.com.

verschillende projecten al bewezen in verschillende sectoren en toepassingen.

EN ERGIE G BESPARIN

61%

KANTOOR Toepassing: Verwarming Aantal pompen: 35 circulatiepompen Verminderd energieverbruik

EN ERGIE G BESPARIN

68%

ZIEKENHUIS Toepassing: Pompsystemen voor verwarming en ventilatie Aantal pompen: 39

per jaar: 29,117 kWh

Verminderd energieverbruik

Energie besparingen: 61,1%

per jaar: 37,766 kWh

Investering: € 25.193

Energie besparingen: 68%

Bespaard: € 8.225 per jaar

Investering: € 27.565

TERUGVERDIENTIJD: 3,06 JAAR

Bespaard: € 8.110 per jaar TERUGVERDIENTIJD: 3,4 JAAR

THEMA: BOUW & HUISVESTING

HELP! HET VERZORGINGSHUIS VERSCHIET VAN KLEUR

Twaalf zorginstellingen deden mee aan het experiment All-inclusive. Doel: van een verzorgingshuis een betaalbare all-inclusive pensionvoorziening voor lagere inkomens maken.

Tekst Betty Rombout

28 | APRIL - 2015

WOONZORGCONCEPT ALL-INCLUSIVE

I

s het mogelijk om de kern van het verzorgingshuis op een andere manier te organiseren en particulier te financieren?

Dat was de vraag die de ministeries van Volksgezondheid, Wetenschap en Sport (VWS) en Binnenlandse Zaken (BZK) neerlegden in het experimentenprogramma Langer Thuis!.

Onderdeel van dat programma was het door Platform31, Actiz en Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg georganiseerde experiment All-inclusive.

“Door de Hervorming Langdurige Zorg is de AWBZ, inmiddels veranderd in de wet Langdurige Zorg, nu beperkt tot hogere zorgzwaartedoelgroepen”, zegt Netty van Triest, senior projectleider. “Dat heeft tot gevolg dat het verblijf in het verzorgingshuis van lagere zorgzwaartedoelgroepen niet meer in aanmerking komt voor overheidsfinanciering.

Ofwel; het verdienmodel voor het verzorgingshuis is weggevallen, terwijl de kwetsbare groep van 80-plussers nog wel gewoon bestaat.”

Zij hebben volgens Van Triest nog steeds behoefte aan een beschutte woonvorm, waarbij activiteiten en hulp nabij zijn. “Wij zijn met de vraag aan de slag gegaan zodat de oplossing betaalbaar is voor de AOW’er.”

Koplopers Eerste stap was een landelijke werving voor het experiment onder zorgaanbieders en woningbouwcorporaties, die eigenaar zijn van verzorgingshuizen. “We werden overstelpt met aanbiedingen”, zegt Van Triest. “Logisch eigenlijk, want er wordt erg gezocht hoe deze verandering in financiering aan te pakken.”

Om tot een koplopersgroep te komen, werd een aantal selectiecriteria gehanteerd. Partijen moesten bijvoorbeeld het nieuwe woonzorgconcept daadwerkelijk in de praktijk uitvoeren.

Een spreiding over het land én een gelijke spreiding over woningbouwcorporaties en zorgondernemers waren de andere vereisten.

Uiteindelijk werden twaalf deelnemers een jaar lang gevolgd: BrabantZorg/BrabantWonen, De Zorgboog, DrieGastHuizen Groep, Florence, Marente, Rivas Zorggroep, SOR, Vestia, Vivantes, Vivium Zorggroep, Woonzorg Nederland en Zonnehuisgroep Noord.

Thema’s en modellen Het begon met bijeenkomsten voor de koplopersgroep rondom een aantal thema’s. Van Triest: “Een thema was bijvoorbeeld: wat is nu eigenlijk je markt? Wie heeft interesse in het nieuwe concept?”

Smart Agent Company voerde hiervoor een onderzoek uit. De conclusie: dat met name de alleenstaande tachtigplusser met een AOW behoort tot die markt. Hij is op zoek naar een betaalbare, beschutte woonvorm met ontmoeting en hulp in de buurt. Ook liet het onderzoek zien dat die AOW’er vooral geïnteresseerd is in veiligheid, gemak en ondersteuning van de zelfredzaamheid.

Volgende stap was het uitwerken van een aantal modellen, ter inspiratie voor de koplopersgroep. “Het verzorgingshuis kent in de plint (begane grond, red) vaak relatief grote algemene ruimtes”, weet Van Triest. “Vierkante meters zijn duur. Hoe kun je die goed exploiteren? Daar heb je bijvoorbeeld het horecamodel voor; een commerciële uitbater die de plint exploiteert. Het model is alleen toe te passen in hoogstedelijke gebieden omdat veel traffic noodzakelijk is. Met het vrijwilligers- of gemeenschapsmodel organiseer je de dienstverlening op de begane grond zoveel mogelijk met vrijwilligers. In weer een ander model kijk je naar hoe je gesubsidieerde arbeid combineert met het dienstenpakket.”

Behoefte én rendabel Woonzorg Nederland, een woningbouwcorporatie met landelijke werking, kent zo’n 16.000 intramurale plaatsen. Maar liefst 90 zorginstellingen huren bij hen. Dat was voor de organisatie dé reden om als koploper mee te doen aan All-inclusive. Onno Bremmers, portefeuillemanager Vastgoed binnen de organisatie: “Door het scheiden van wonen en zorg verschiet het verzorgingshuis van kleur. Het gaat van een intramuraal gebouw naar zelfstandig wonen, waarbij de behoefte van bewoners met betrekking tot diensten hetzelfde blijft. Onze vraag is: hoe kunnen we dit financieren en faciliteren?”

Naast deze behoeftekant van de cliënt worstelen zorgorganisaties volgens Bremmers met de vraag hoe zij afgeschreven gebouwen weer rendabel kunnen maken. “Verzorgingshuizen

+++ 02 - 2015 |29

THEMA: BOUW & HUISVESTING

zijn gebouwd voor mensen met behoefte aan een integraal dienstenpakket. Het is een specifiek gebouw met kamers en algemene ruimtes.

Wil een woningbouwcorperatie of zorginstelling een dergelijk gebouw verhuren, dan moet een pluspakket ontwikkeld worden. Zodanig dat het aantrekkelijk is voor mensen om erin te wonen.”

24 uurs aanwezigheid Over deze laatste vraag heeft zorgorganisatie Florence, ook één van de koplopers, goed nagedacht. Ruud Stermerdink is Manager Vastgoed en Facilitair bij deze zorginstelling. “Wij vinden dat er als basis een 24 uurs aanwezigheid van minimaal één medewerker moet zijn om beschut en veilig te kunnen wonen. Hoe we het concept betaalbaar hebben gemaakt? We wisten al vrij snel dat nachtelijke aanwezigheid van mensen erg duur is. Kies je dan voor een slaapdienst? Of voor een heel groot huis? We hebben ervoor gekozen een deel van het gebouw te gebruiken voor intramurale zorg en te kiezen voor een grote locatie om de 24 uurs aanwezigheid betaalbaar te houden. Op deze wijze zijn de kosten per appartement te voorzien. De schaal is dus een belangrijke vereiste.”

Facultatieve diensten Een tweede basis voor het nieuwe concept is volgens Stemerdink de keuze van de klant tussen make or buy. Alle diensten moeten facultatief zijn. Hij legt uit: “Mensen huren een ‘kaal’ appartement met alleen de 24 uurs aanwezigheid en van daaruit bouw je het met diensten uit. Doe ik zelf de was, of laat ik het door Florence doen? We hebben daarnaast in 2014 ervoor gekozen om over alle huizen – zowel intra- als extramuraal – alle schoonmakers in een bedrijf onder te brengen en deze mensen op contract terug te huren. Dan heb je maatwerk per cliënt.”

Bremmers: “Ook de maaltijden moeten op een andere manier geregeld worden. Er is geen financiering meer vanuit de AWBZ. Hoe houd je die maaltijden betaalbaar? In de intramurale setting bedroeg de kostprijs van een maaltijd tussen de 12 en 15 euro, inclusief personeel. Bij zelfstandig wonen dient de prijs tussen de 5 en 8 euro te zijn, bijna een halvering van de kosten. De keukens van de intramurale setting zijn groot. Ze hebben meerdere koks. Een commerciële keuken werkt anders. Die zijn kleiner en draaien per vierkante meter meer omzet. Daar ligt dus een uitdaging voor zorginstellingen en woningcorporaties.”

Financiële plaatje rond krijgen Die uitdaging is Florence aangegaan.

Stemerdink benadrukt nogmaals het make or 30 | APRIL - 2015

WOONZORGCONCEPT ALL-INCLUSIVE

‘WIL EEN WONINGBOUWCORPORATIE OF ZORGINSTELLING EEN ZORGGEBOUW VERHUREN, DAN MOET EEN PLUSPAKKET ONTWIKKELD WORDEN’

buy principe. Of koken op een eigen inductiekookplaat, of gebruik maken van het restaurant van Florence (8 euro per maaltijd) of een thuiszorgmaaltijd bestellen van gemiddeld 6 euro per maaltijd.

Om het financiële plaatje rond te krijgen, heeft Florence een centraal keukenbedrijf (Gewoon Lekker thuis, red), een zelfstandige entiteit die verantwoordelijk is voor de eigen exploitatie.

“Daar vorm ik samen met collega Ronald Spijker de directie van”, vertelt Stemerdink. “Het is een commerciële keuken, die met de afbouw van de AWBZ steeds meer zelf het geld moet verdienen in de gewone wereld. Per dag assembleren en koken we ruim 2500 maaltijden voor alle locaties van Florence, een aantal particuliere serviceflats en voor klanten in de wijk. Het bedrijf is tegelijkertijd een cateraar. Op verzoek exploiteren we restaurants van zorghuizen en doen we de catering voor kantoren.”

Het restaurant van Florence is alleen op piekmomenten (lunch, diner in de avond) bezet met een cateringmedewerker. De meeste voorbereiding vindt in de centrale keuken plaats.

“Een andere uitdaging ligt bij de activiteitenvoorziening”, zegt Bremmers. “Bij het scheiden van wonen en zorg moet deze dienst anders geregeld worden.” Hoe doet Florence het? “We stellen een woonzorgconsulent/gastvrouw centraal binnen het concept”, legt Stemerdink uit.

“Deze medewerker is tevens vrijwilligerscoördinator. Verder gaan we met studentenconcepten aanvullend vertier organiseren.”

Voorwaarden Uit de uitkomsten van het experiment dat Platform 31 met de koplopers heeft uitgevoerd, blijkt dat het woonzorgconcept All-inclusive een goed alternatief is voor het verzorgingshuis. Het concept moet echter wel aan een aantal voorwaarden voldoen. Dat blijkt ook uit het verhaal van Woonzorg Nederland en Florence.

Netty van Triest vat samen: “Een minimale schaalgrootte van 60 is vereist. Of een noodzakelijke combinatie met intramuraal, gezien de wens van de genoemde 24 uurs aanwezigheid. Ook betekent All-inclusive een massief verandertraject voor het personeel.

Alle koplopers hebben mensen ontslagen.

Daarnaast hebben zij een cultuurverandering ingezet. Het personeel moet wennen aan de

overgang van een personeelsorganisatie naar een betaalde dienstverlening. Nog even bij mevrouw Jansen langs, kan niet meer. Diensten worden aangeboden als ze betaald zijn. Tot slot, een dergelijk concept is alleen mogelijk als zorginkopers – gemeentes en zorgkantoren – eraan mee werken. Waar willen we beschutte woonvormen overeind houden en hoe ondersteunen we de partijen met de zorginkoop?

Dat is het besef dat ze moeten hebben.”

Het voorstel aan de ministeries is om het nieuwe woonzorgconcept over een jaar nog een keer te monitoren. Van Triest: “De afbouw van de overheidsfinanciering is eind dit jaar voor tachtig procent gevorderd. Dan wordt het spannend. Twaalf koplopers brengen het concept nu in de praktijk. De vraag is: gaat het lukken?”

Kijk voor meer informatie over het project All-inclusive op www.platform31.nl

02 - 2015 | 31

GOLDEN SERVICE AWARDS

PROPER, PROPERDER, PROPERST De organisatie van de Golden Service Awards bekroont elk jaar opmerkelijke prestaties binnen de schoonmaak. Inschrijven voor de Awards van 2015 kan nu op Goldenserviceawards.nl.

Tekst Jasker Kamp

Dat kan tot en met 3 augustus 2015. Wie de MVO Award wint, wordt bekendgemaakt op 17 september. Dan vindt er een speciale Golden Service Awards-bijeenkomst plaats rondom MVO.

In het zonnetje

D

e schoonmaak zit niet stil.

Gebouwen veranderen, gedachten over gebouwen veranderen, net als de gedachten over hoe gebouwen schoon moeten worden gemaakt. Kortom: de wereld van de schoonmaak wordt door de buitenwereld continu uitgedaagd om te innoveren. “Als organisator van de Golden Service Awards bekronen we graag opmerkelijke prestaties in de schoonmaak”, zegt Ronald Bruins, hoofdredacteur van Service Management, het grootste platform in professionele schoonmaak. “We willen daarmee een bijdrage leveren aan de professionaliteit, de kwaliteit en de beleving van het vak.” Zo krijgt schoonmaak volgens Bruins ook meer uitstraling.

Bijzondere innovatie Dit jaar zijn er Awards te winnen in de categorieën Innovatie en MVO. “Bedrijven die in een samenwerking, bijvoorbeeld als opdrachtgever, schoonmaakbedrijf of leverancier, tot een bijzondere innovatie zijn gekomen, kunnen zich inschrijven voor deze categorie. Dat kan tot en met 22 april 2015.” De Innovatie Award wordt op een speciale bijeenkomst op 21 mei 2015 uitgereikt.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen betekent tegenwoordig ook steeds meer maatschappelijk verantwoord schoonmaken.

Bruins: “Hoe doe je dat? Hoe weet je in de schoonmaak balans te vinden tussen winst, milieu en medewerkers? Maatschappelijk verantwoord ondernemen ontstaat alleen door samenwerking over de grenzen van de eigen organisatie heen. Organisaties die hierin al stappen hebben gezet, kunnen zich inschrijven voor de MVO Award.”

32 | APRIL - 2015

Zijn dan alle prijzen uitgereikt? “Nee”, zegt Bruins. “Het is goed en mooi om prijzen uit te reiken aan organisaties en bedrijven, maar we moeten niet vergeten dat de prestaties in de meeste gevallen worden geleverd door medewerkers. Die moeten zeker in het zonnetje worden gezet.” Daarvoor is de titel Schoonmaker van het Jaar in het leven geroepen. “Deze verkiezing staat open voor alle schoonmaakbedrijven (van klein tot groot) en eigen schoonmaakdiensten van organisaties en instellingen in Nederland en België”, legt Bruins uit. “Zij mogen kandidaten opgeven.”

De jury kijkt voor het bepalen van de winnaar naar inzet, betrokkenheid, motivatie, opleiding, ervaring, kennis(overdracht), vaardigheden en relatie met de opdrachtgever en het eigen team.

“Hoe beter de voordracht op die punten wordt beschreven, hoe meer kans de kandidaat maakt op de titel.”

Inschrijven voor Schoonmaker van het Jaar 2015 kan tot en met 1 juli 2015. De uitreiking vindt plaats op 18 november 2015.

OVER DE GOLDEN SERVICE AWARDS Kimberly-Clark Professional is als initiatiefnemer en grondlegger onlosmakelijk aan de Golden Service Awards verbonden. Diversey, Ecolab en Militex sponsoren de verkiezing. Vakmedianet (uitgever van Service Management, het grootste platform in professionele schoonmaak, en Zorginstellingen) organiseert de verkiezing onder auspiciën van de onafhankelijke Stichting Golden Service Awards. Asito, CSU, Dolmans Facilitaire Diensten, EW Facility Services, Gom Schoonhouden, Hago, Hectas Facility Services, ISS Facility Services en OSB zijn ambassadeur van de Golden Service Awards. Meer info: Goldenserviceawards.nl.

DE BOERENDEUR Een tijdje geleden liep ik met mijn zoontje na het eten een rondje dorp. We stonden even stil om naar de sterren te kijken. Hij hield mijn hand vast en vroeg: “Pappa, als ik nu heel snel kijk, sneller dan het licht, kan ik dan in de toekomst kijken?” Ik keek ’m wat verwonderd aan en antwoordde dat dat wel heel mooi zou zijn. “Als ik zou moeten kiezen tussen leven in het verleden en in de toekomst, zou ik kiezen voor de toekomst”, zei hij. Op mijn vraag waarom hij dat dacht, antwoordde hij: “Omdat ik benieuwd ben.”

En daarmee duidt hij misschien wel de essentie van het leven: het verlangen naar het onbekende van de toekomst. Dat geldt niet alleen voor een jongen van 10 jaar, maar ook voor mensen van hogere leeftijd.

Het verlangen naar de gebeurtenissen van morgen maakt het leven waard. Ik ben ervan overtuigd dat ik daar als architect een bijdrage aan kan leveren. In ons onderzoek gelukkig wonen, dat zich toespitst op het zo zelfstandig mogelijk laten functioneren van ouderen in hun woning, zijn tientallen onderdelen van de woning nader bekeken. En dan bedoel ik niet de technische aspecten, maar eenvoudige bouwkundige middelen, zoals deuren en spiegels, zodat men analoog oud kan worden in een digitale wereld.

Het opbouwen van een sterk sociaal netwerk is van groot belang bij het zelfstandig wonen. Uit onderzoek blijkt dat een groot deel van de ouderen zich eenzaam voelt. Hoe vaak is er niet in de krant te lezen dat ouderen in een isolement leven. Met de toenemende vergrijzing is er de noodzaak om hier iets aan te doen.

Om beter met elkaar in contact te komen, pleit ik voor een herintroductie van de boerendeur, een deur die bestaat uit twee delen. Door het onderste deel dicht te zetten wordt het privédomein afgeschermd, terwijl het geopende bovenste deel uitnodigt voor een groet of een praatje.

Als men elkaar kent, is men eerder bereid iets voor elkaar te doen. De extra bouwkosten voor zo’n deur zijn op deze manier snel terugverdiend. Bovendien vormt deze investering maar een fractie van de besparing op zorgvragen.

Het opdoen van indrukken en de verwerking hiervan dragen enorm bij aan de mate waarop men zich thuis voelt. Naast de boerendeur is het daarom van belang om grote ramen met volop zicht naar buiten toe te passen, maar het belangrijkste raam biedt zicht op de sterren. In ons meest recente project, kleinschalig wonen voor dementerende ouderen, is boven ieder bed een daklicht gemaakt. Een daklicht dat ’s avonds zicht biedt op de sterren. Als een bewoner in zijn bed ligt te mijmeren en hij doet echt zijn best, kan hij in de toekomst kijken en verlangen naar de dag van morgen...

GAST COLUMN

‘IK PLEIT VOOR EEN HERINTRODUCTIE VAN DE BOERENDEUR'

Erik van Wel is architect-partner bij BRTArchitecten in Alkmaar. Samen met Marc de Rooij houdt hij zich bezig met gelukkig wonen. Meer informatie over gelukkig wonen is te vinden op brta.nl en mdroo.wordpress.com

02 - 2015 | 33

ACHTERGROND

BOUWVAKKERS EN BEWONERS SAMEN AAN DE EETTAFEL 34 | APRIL - 2015

GASTVRIJ VERBOUWEN

Geluidsoverlast, overal stof en een verhuizing op stapel.

Een bouwtraject kan heel stressvol zijn, voor cliënten én voor zorgmedewerkers en managers. Hoe begeleid je dat hele bouwproces zo goed mogelijk? Ervaringsdeskundigen geven tips.

Tekst Aline de Bruin

DE WILBERTHOF

Project: verzorgingshuis De Wilberthof in Berghem Organisatie: BrabantZorg Start bouw: september 2014 Geplande oplevering: september 2015

I

n september 2014 zijn we daadwerkelijk gestart met de bouw, maar daarvoor hebben we natuurlijk al een heel traject doorlopen”, zegt Mascha Meulenbroek, teammanager horeca en facilitair en medeverantwoordelijk voor de verbouwing.

“We hadden een speciale gebruikersgroep opgesteld met vertegenwoordigers uit de cliëntenraad en medewerkers van de verschillende afdelingen. Zij konden allemaal hun wensen voor de nieuwbouw naar voren brengen.”

Verhuizing Onder de gebruikersgroep zijn werkgroepen gehangen, die bijvoorbeeld verantwoordelijk waren voor de verhuizing van de bewoners.

Want die verhuizing, dat was weer een project apart. “De Wilberthof is gebouwd in een vierkante U-vorm met haakse hoeken. Als je het gebouw in tweeën splitst, ontstaan er twee vleugels. We zijn vorig jaar september begonnen met het renoveren van de eerste vleugel. Toen zijn er twintig bewoners verhuisd naar tijdelijke bewoning van BrabantZorg in Megen. De overige bewoners zijn naar de tweede vleugel verhuisd. Dat vereiste een hoop planning,” zegt Meulenbroek. “Maar ik denk dat we het goed hebben aangepakt: zodra we wisten dat het echt ging gebeuren, hebben we een informatieavond georganiseerd voor bewoners en familieleden.

+++

02 - 2015 | 35

ACHTERGROND

'LAATST WAS DE WATERLEIDING PER ONGELUK DOORGEBOORD. GELUKKIG ZIJN ER DAN FLESSEN SPA BLAUW’

tafel af. Dan schrik ik toch: laat ik die arme mensen hier eten, dat kan eigenlijk niet.

Gelukkig stellen de bewoners zich heel flexibel op. Daar word ik soms echt door verrast. We hebben hier een bewoonster van 103 die op een gegeven moment vlak naast een plek zat waar heel hard werd geboord. Ik liep naar binnen om te vragen of ze niet ergens anders heen wilde.

Toen zei ze: ‘Ach meis, ik zet mijn gehoorapparaat wel even uit’. Die houding, die vind ik geweldig. Ik gebruik het zelfs als voorbeeld richting het personeel.”

Spa Blauw

De verhuizer werd ook uitgenodigd en hij gaf informatie over het vouwen van verhuisdozen en het inpakken van de spulletjes. Er was veel ruimte voor vragen en we deelden informatiemappen uit. Dat is meteen de tip die ik aan anderen wil meegeven: zorg voor goede communicatie en informatie. Als mensen op tijd weten wat gaat gebeuren, scheelt dat veel onbegrip.”

Overlast Inmiddels is de eerste vleugel klaar. Een aantal weken geleden zijn de bewoners van de oude vleugel naar de nieuwe vleugel verhuisd. Nu wordt het tweede gedeelte aangepakt. “Op dit moment wordt er constant verbouwd in het huis. De ene helft is bouwterrein, de andere helft is bewoond. Dit zorgt dagelijks natuurlijk voor veel overlast. Er wordt gehamerd, geboord, overal ligt stof op, er lopen werkmannen in en uit.”

Hoe zorg je ervoor dat de bewoners daar niet al te veel last van hebben? Is het überhaupt mogelijk om een beetje gastvrij te blijven tijdens een verbouwing? “Jazeker, ik denk van wel. We hebben een aantal dingen gedaan om de situatie draaglijk te houden voor bewoners.

Ten eerste hebben we in het begin van het renovatietraject samen met alle bouwvakkers en bewoners gegeten om iedereen met elkaar kennis te laten maken. Verder heb ik heel duidelijke afspraken gemaakt met de aannemer: tussen half twee en half drie wordt er bijvoorbeeld zo min mogelijk lawaai gemaakt zodat de bewoners even kunnen slapen.”

Gehoorapparaat Toch lukt het niet altijd om herrie te voorkomen: er wordt nu eenmaal gebouwd.

“Laatst liep ik op een zaterdag rond etenstijd even binnen en de borden trilden bijna van de 36 | APRIL - 2015

De bouw loopt nog steeds op schema.

“Natuurlijk zijn er kleine dingen misgegaan.

We hebben problemen gehad met de telefoonaansluiting. En soms loopt er ineens water waar geen water moet lopen. Dan is de leiding doorgeboord en heeft niemand water. Gelukkig zijn er dan flessen Spa Blauw.”

In september 2015 moet het nieuwe verzorgingshuis klaar zijn. Dan komen de bewoners van de tijdelijke behuizing ook weer terug.

“Zo’n verbouwing is leuk, maar ook erg hectisch. Ik zal blij zijn als het straks september is en alles goed gegaan is. Dan gaan we weer vrolijk door met het volgende project: de nieuwe manier van zorgverlening, onder andere ook voor ouderen in de wijk. We hebben straks tenslotte een nieuw restaurant.”

DE MEENT

Project: GGZ-organisatie De Meent in Warnsveld Organisatie: GGNet Start bouw: begin 2011 Oplevering: juni 2013

Het oude gebouw De Mate van GGZ-instelling GGNet voldeed al een tijdje niet meer aan de eisen van de tijd. Binnen de organisatie werd de keus gemaakt voor nieuwbouw voor de groep van ongeveer honderd patiënten. Dat gebouw kreeg ook een nieuwe naam: De Meent. Reint Scholten, manager Services en Klantlogistiek: “Voor het programma van eisen hadden we input gevraagd van de zorg, vastgoed, de facilitaire dienst en de cliënten. Er zaten allerlei mensen aan de tekentafel en patiënten hebben inspraak gehad in de inrichting van het nieuwe gebouw. Die communicatie tussen de verschillende partijen was heel belangrijk: zo’n verbouwingstraject met de kans om dingen anders aan te pakken komt tenslotte maar eens in de twintig à dertig jaar voor.”

Er werd gekozen voor een nieuw gebouw

GASTVRIJ VERBOUWEN

waarin de zelfredzaamheid van patiënten binnen een klinische setting centraal stond. “In de nieuwe situatie heeft iedereen een eigen appartement, een eigen voordeur, eigen sanitair en een eigen keuken. Sommige patiënten wonen zelfstandiger dan andere, maar één ding staat centraal: dat ze zoveel mogelijk het huishouden runnen.”

Opgemaakt bed De bouw is begin 2011 gestart en op 1 april 2013 opgeleverd. Na het inrichten van de appartementen en het testen van de systemen, vond op 11 juni 2013 de verhuizing plaats. Allemaal op één dag. “Daar is bewust voor gekozen”, zegt Manon Huisman, manager Langdurige Zorg. “We wilden de patiënten zo min mogelijk overlast bezorgen. Bovendien ging het ook gemakkelijk omdat we alle nieuwe appartementen gemeubileerd hebben opgeleverd. Iedereen had van te voren al zijn of haar meubels uitgekozen.”

Op de verhuisdag zelf ging het team een dagje uit met de patiënten. Voor de patiënten die dat niet aankonden, was er een speciaal dagprogramma op het terrein. Huisman: “Op die manier hadden wij de tijd om de persoonlijke spullen van patiënten te verhuizen en alles goed in te richten. Toen iedereen aan het eind van de dag terugkwam, konden ze hun sleutel in ontvangst nemen en meteen door naar het nieuwe appartement.”

De nieuwe SPEED bedrijfsafwasautomaten

Samenwerking zorg en facilitair Het hele proces verliep vrijwel vlekkeloos. Scholten: “Ik denk dat het komt omdat we de patiënten goed hebben voorbereid. We hebben ons steeds gerealiseerd dat het een behoorlijke overgang was voor de patiënten en het personeel. In de anderhalf jaar dat we hebben toegewerkt naar de nieuwbouw, zijn er veel informatiebijeenkomsten geweest. Verder hebben we tijdens de bouw rondleidingen gehouden, zodat patiënten konden zien hoe de bouw van hun appartement vorderde. We hielden ook open huis voor familie.”

Een andere factor die heel belangrijk was bij de overgang: de nauwe samenwerking tussen de ondersteunende diensten en het zorgpersoneel. “Een goede samenwerking is cruciaal bij zo’n verandering. Je kunt niet zonder elkaar.”

Manon Huisman beaamt dit. “De logistieke kant van een verhuizing is het sterke punt van facilitaire diensten. En de patiënten moeten zorginhoudelijk begeleid worden.

Samen bereik je het beste resultaat.”

Akoestiek Inmiddels wonen de patiënten ruim anderhalf jaar in de nieuwbouw. Huisman: “Natuurlijk was niet alles meteen perfect. De akoestiek was bijvoorbeeld anders dan we hoopten en we hebben wat aanpassingen moeten doen.

Maar qua functie is het gebouw echt geworden wat we ervan gehoopt hadden. De patiënten zijn veel zelfstandiger. We hebben laatst nog een enquête gehouden en de algemene uitkomst was dat patiënten vinden dat ze nu meer regie hebben. Dat is goed om te horen, want daar hebben we het uiteindelijk allemaal voor gedaan."

Alleen bij Miele

Bedrijfsafwasautomaten met verswatersysteem! š Kortste programmaduur 5 minuten š beladingsniveau‘s š *HVFKLNW YRRU WZHH Norven 500 x 500 mm š 8LWVteNHQG K\JLßQLVFKH reinigingsresultaat

Info: (0347) 37 88 84 www.miele-professional.nl www.mijnvaatwasserkiezen.nl 02 - 2015 | 37

PRODUCT & MARKT Tekst Aline de Bruin

HOE VEILIG IS UW GLAS? Het zogeheten spiegeldraadglas is jarenlang gezien als een volwaardig veiligheidsglas. Maar volgens Vetrotech Saint-Gobain is het glas niet zo veilig als het lijkt.

Het bedrijf roept facilitair managers op kritisch te kijken naar de veiligheid van glas in zorggebouwen. “In eerste instantie ziet draadglas er stevig en weerbaar uit, maar schijn bedriegt: het type beglazing is niet bestand en daarom niet veilig tegen de hedendaagse invloeden van geweld of tegen de uitbraak van brand.”

Vanaf 2006 staat spiegeldraadglas niet meer aangemerkt als veiligheidsglas en is de glashandel overgegaan naar de toepassing van gelaagd glas, of zelfs - in geval van sommige brandwerende varianten - toegepast met een brandwerende interlayer. Wilt u advies over de veiligheid van uw glas om de risico’s van mogelijke toekomstige noodgevallen te beperken?

PROFESSIONELE LABELPRINTER VOOR DIVERSE TOEPASSINGEN De Brother TD-2130N thermische labelprinters zijn speciaal ontworpen voor medische professionals en bieden de mogelijkheid om vanuit het geheugen stand-alone een grote verscheidenheid aan labels te printen.

Dankzij de krachtige, oplaadbare batterij zijn de printers volledig mobiel te gebruiken en kunnen daardoor ingezet worden op elke gewenste plek of elke situatie, zoals in het laboratorium, de apotheek, de receptie of zelfs aan het bed van de patiënt. Dankzij het compacte ontwerp en de flexibele inzetbaarheid zijn de printers bij uitstek geschikt voor het labelen van medicatie, monsters, polsbandjes, voedingsmiddelen en patiëntendossiers. Via de draadloze verbinding is het ook mogelijk om direct labels te printen vanaf een PC, laptop, tablet of smartphone. De labelprinters worden geleverd met professionele labelontwerp-software, waarmee op maat labels met tekst, barcodes of afbeeldingen ontworpen, opgeslagen en geprint kunnen worden. Omdat elke situatie en printtoepassing een eigen benadering vraagt, kunnen de modellen eenvoudig op maat worden samengesteld.

Kijk voor meer informatie op www.brother.nl.

Neem dan contact op met Vetrotech Saint-Gobain en bel +31 (0)495-574435 of mail vetrotech.benelux@saint-gobain.com.

Bedrijfsafwasautomaten met verswatersysteem: ideale oplossing voor de decentrale keuken Miele presenteert een nieuwe serie professionele vaatwassers. Dankzij het verswatersysteem reinigt dit systeem erg hygiënisch en de combinatie van snelheid, laag energieverbruik en een hoge beladingscapaciteit zorgt ervoor dat de vaatwasser ideaal is voor de steeds verder decentraliserende zorg.

De nieuwe professionele vaatwassers scoren naast capaciteit, hygiëne en besparing op energieverbruik erg goed op het gebied van snelheid met programmatijden vanaf 5 minuten tot maximaal 23 minuten voor een compleet proces, inclusief voorspoelen, reinigen, naspoelen en drogen. Ook met de kortste programmatijd wordt het vaatwerk hygiënisch gereinigd, conform HACCP DIN 10512, zo blijkt uit tests. De nieuwe professionele vaatwassers reinigen op twee beladingsniveau’s en zijn zelfs geschikt voor kunststof korven van 50 x 50 cm. Meer informatie over deze nieuwe professionele vaatwassers of een afspraak voor een advies en aanbieding op maat via telefoonnummer +31 (0) 347 378 884, of kijk op de website: www.miele-professional. nl/nieuwebedrijfsafwasautomaten.

38 | APRIL - 2015

DEVENTER ZIEKENHUIS ONTVANGT ZILVEREN MVO-AWARD Het Deventer Ziekenhuis ontving tijdens de Zorgtotaalbeurs een zilveren MVO Award. Het ziekenhuis is koploper op het gebied van duurzaam inkopen in de ziekenhuisbranche. De MVO Awards zijn een initiatief van Bidvest Deli XL. Bidvest Deli XL reikt een MVO Award uit op basis van de duurzaamheidsprestaties van haar klanten. Deze prestaties worden in kaart gebracht door middel van twee nieuw ontwikkelde duurzaamheidstools: een MVO Bedrijfsscan en een Assortimentsscreening.

Door de scores van verschillende ziekenhuizen met elkaar te vergelijken, wordt duidelijk hoe duurzaam de ziekenhuisbranche momenteel is en wie voorop lopen in duurzame bedrijfsvoering en inkoop. Koplopers maken kans op een bronzen, zilveren of zelfs gouden MVO Award, zodat hun inspanningen zichtbaar worden. Het Deventer Ziekenhuis is een van deze koplopers: ruim 10% van de uitgaven aan voedsel gaat naar duurzame producten en er worden geen controversiële producten ingekocht. Marian Streppel, Operationeel Manager bij Deventer Ziekenhuis: “Het doorlopen van de assortimentsscreening heeft ons inzicht verschaft in het aandeel duurzame producten dat wij afnemen, zodat we weten waar we staan.”

Bidvest Deli XL introduceerde de duurzaamheidstools begin 2015 voor de ziekenhuizen waaraan zij levert.

Nadie Winde, MVO Manager bij Bidvest Deli XL: “Een groeiend aantal klanten vraagt ons om hulp bij het verduurzamen van hun bedrijfsvoering. Om die extra service te kunnen bieden, hebben wij ons toegelegd op de ontwikkeling van tools waarmee een klant kan meten hoe duurzaam zijn bedrijfsvoering is.”

Kijk voor meer informatie over de duurzaamheidstools van Bidvest Deli XL op www.delixl.nl/duurzaamheidstools.

LABELS PRINTEN

BEDRIJF IN BEELD

Saval heeft zorg voor zorg Saval is dé partner als het gaat om brandveiligheid. Van advies volgens de laatste wet- en regelgeving tot aan training van medewerkers en onderhoud aan veiligheidsmiddelen: Saval neemt deze zorg ook in de zorg uit handen.

De lange en rijke historie als het gaat om brandveiligheid draagt eraan bij dat Saval precies weet wat er in elke branche speelt en hoe de risico’s voor die branche het meest efficiënt de kop in kunnen worden gedrukt. “In de zorg krijgen we bij brand te maken met het evacueren van mensen die niet altijd zelfredzaam zijn. Zij hebben hulp nodig van goed geïnstrueerde en getrainde medewerkers binnen de organisatie”, vertelt Koen van Dijk van Saval. Zo’n training kan volgens hem nooit een standaardproduct zijn, gewoonweg omdat daarvoor de omstandigheden te specifiek zijn en de belangen te groot. “Saval ontwikkelt daarom trainingen op maat, die op de locatie zelf worden gehouden. Op die manier benutten we de herkenbaarheid van de omgeving.”

‘Saval heeft continu aandacht voor maatschappelijke verantwoordelijkheid in relatie tot brandveiligheid’ Techniek Bij een goede ontruiming hoort in de visie van Van Dijk van Saval ook een deel techniek, zoals de alarminstallaties, de blusmiddelen en de noodverlichting. “Die middelen moeten niet alleen fysiek voldoen aan de actuele eisen, maar ook jaarlijks worden onderhouden volgens de geldende onderhoudsnorm. Saval neemt al deze zorgen uit handen.” Hierbij draagt de specialist in brandveiligheid via een snelle, papierloze rapportage ook bij aan het milieu. Verder maakt Saval alleen gebruik van de meest milieuvriendelijke technieken voor blusmiddelen en -systemen. Van Dijk: “Saval heeft continu

aandacht voor maatschappelijke verantwoordelijkheid in relatie tot brandveiligheid. Wij hebben daarin veel energie en aandacht gestopt met onder meer als resultaat dat Saval de eerste duurzame leverancier van blusmiddelen voor de rijksoverheid is en als eerste een brandblusser met milieukeur heeft ontwikkeld.”

In de eigen fabriek in Breda ontwikkelt en produceert Saval brandblussers en brandslanghaspels. Hierbij staat duurzaamheid van de productenrange hoog in het vaandel. “Savalproducten worden gemaakt om lang mee te gaan. En het gegeven dat Saval de laatste producent van blusmiddelen in Nederland is, garandeert een continue beschikbaarheid van aanvullende en vervangingsonderdelen, zodat de veiligheid gewaarborgd blijft”, zegt Van Dijk.

Specialistische ruimten Ervaring en vakkennis spelen daarnaast ook een essentiële rol in het waarborgen van de veiligheid. Zeker in de zorg, zo weet Van Dijk. “Een ziekenhuis bijvoorbeeld kent specialistische ruimten, zoals de operatiekamer en ruimten waar CT- of MRIscans worden gemaakt. In deze ruimten heerst een overdruk, die voorkomt dat er stof naar binnenkomt. Een conventioneel detectiesysteem zal daar niet werken, omdat de rook het plafond niet bereikt. Hier is een aspiratiesysteem nodig dat de lucht buiten de ruimte controleert op de aanwezigheid van rookdeeltjes.” Een vitaal onderdeel van een ziekenhuis is bovendien de ICT-infrastructuur, waarlangs op duizend-en-één manieren wordt gewaakt over de patiënten. De MER- en SERruimten, waar de zenuwkooppunten van de ICT zich bevinden, moeten worden beschermd met automatische detectieen gasblusinstallaties. “Dat vraagt om specialisme, om ervaring en vakkennis die Saval bezit.”

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Saval.

40| APRIL - 2015

SERVICE

SERVICEWIJZER AUTOMATISERING/ KASSASYSTEMEN

Straight Systems

Straight Systems, één adres voor al uw kassa- en betalingsuitdagingen in de zorg en ziekenhuizen.

Kattenburg 29-31 6651 AL Druten 0487-517700 www.straight.nl

Ook een vermelding in deze rubriek?

Neem dan contact op met Michel Lases, michellases@ vakmedianet.nl of 06-52867256

ERKENDE CERTIFICATIEINSTELLINGEN

Lloyd’s Register Quality Assurance Postbus 701 3000 AS Rotterdam K.P. van der Mandelaan 41a 3062 MB Rotterdam 010-201 84 76 info@lrqa.nl www.lrqa.nl of www.lrqa.nl/training

LRQA is een internationale leverancier van certificering en training voor o.a. de volgende normen: ISO 9001, ISO 14001 en OHSAS 18001.

Verder certificeren wij de meeste relevante normen in de zorg.

FACILITAIRE DIENSTEN

TRAININGEN EN ERKENDE CERTIFICATIEINSTELLINGEN

Newasco

Newasco Diensten BV Nijverheidsweg 40 2102 LL Heemstede 023-5474004 diensten@newasco.nl www.newasco.nl Innovatieve regionale wasserijbedrijven met hoge kwaliteit, ontzorgt volledig op het gebied van textielvoorziening.

Onze dienstverlening sluit aan op de nieuwe AWBZ. Facturatie per bewoner is mogelijk.

AUDIOVISUELE COMMUNICATIE

BIS BV Bureau Veritas Training

Computerweg 2 3821 AJ Amersfoort 088-4505551 088-4505555 bvct @nl.bureauveritas.com www.bureauveritas.nl Theoretisch of toegepast, standaard of maatwerk, intern of open inschrijving: training is altijd een bron voor het creëren van meerwaarde.

Audiovisuele totaalinrichting: van entree tot OK. BIS optimaliseert de communicatie in de gezondheidszorg met audiovisuele apparatuur, zoals beamers, touch screens, infoschermen en videoconference, én ruimte-inrichting.

Rietdekkerstraat 14 2984 BM Ridderkerk T.: 0180 – 486777 I.: www.bis.nl @: info@bis.nl BIS is ook gevestigd in Almere, Eindhoven en Mechelen (BE)

Geen rook, geen risico, geen paniek Vetrotech Saint-Gobain levert compromisloze brandwerende beglazing waarbij zowel veiligheid als comfort worden gewaarborgd.

Kies voor veiligheidsglas in combinatie met UV-bescherming, acoustische demping of privacy kenmerken voor een optimaal leefcomfort.

Voor meer informatie over ons gamma brandwerende beglazing, bezoek www.vetrotech.com/fire

vetrotech.nl / vetrotech.be +31 (0)495 57 44 35

02 - 2015 | 41

INFORMATIE

COLOFON

AGENDA

ZORGINSTELLINGEN IS EEN UITGAVE VAN VAKMEDIANET

28 mei, 11 juni, 24 september, 8 oktober, 24 november

HOOFDREDACTEUR Jasker Kamp, jaskerkamp@vakmedianet.nl tel. 06-29119100 EINDREDACTEUR Aline de Bruin, alinedebruin@vakmedianet.nl MEDEWERKERS AAN DIT NUMMER Betty Rombout, Erik van Wel UITGEVER Sandra Dol ACCOUNTMANAGERS Michel Lases, michellases@vakmedianet.nl tel. 06-52867256 Ilona van Zuidam, ilonavanzuidam@vakmedianet.nl tel. 06-46388087 VORMGEVING & OPMAAK colorscan www.colorscan.nl DRUK Ten Brink, Meppel ADRES Vakmedianet, Postbus 448, 2400 AK Alphen aan den Rijn www.zorginstellingen.nl, redactie@vakmedianet.nl ABONNEMENTENADMINISTRATIE klantenservice@vakmedianet.nl, tel. 088-5840888 ABONNEMENTEN Zorginstellingen verschijnt 8 keer per jaar. Jaarabonnement € 139,00, verzendkosten buitenland € 27,00 (EU),€ 38,00 (niet-EU-landen); prijzen zijn exclusief btw. Op alle uitgaven van Vakmedianet zijn de Algemene Voorwaarden van toepassing. Die zijn te vinden op www.vakmedianet.nl.

DOELGROEP Algemeen & financieel management, facilitair management, hoofden inkoop & voeding, ICT-management & hoofden administratie.

COPYRIGHT Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. © Vakmedianet 2015 PUBLICATIEVOORWAARDEN Op iedere inzending van een bijdrage of informatie zijn de standaardpublicatievoorwaarden van Vakmedianet van toepassing. Deze zijn te vinden op www.vakmedianet.nl.

DISCLAIMER Alle in deze uitgave opgenomen informatie is met de grootste zorgvuldigheid samengesteld. De juistheid en volledigheid kunnen echter niet worden gegarandeerd. Vakmedianet en de bij deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden dan ook geen aansprakelijkheid voor schade die het directe of indirecte gevolg is van het gebruik van de opgenomen informatie.

ISSN 1386-4076

42 | APRIL - 2015

MASTERCLASS FM IN STRATEGISCH PERSPECTIEF verschillende locaties www.masterclassfm.facto.nl 22-23 april

CONFERENTIE DATATECHNOLOGIE IN DE ZORG Nieuwe Koninklijke Harmonie, Tilburg www.tilburguniversity.edu 23 april

OR INFORMATIE WORKSHOPDAG BCN Utrecht www.workshopdag.or-informatie.nl 27 mei

LANDELIJKE STUDIEDAG PATIËNTVEILIGHEID IN HET ZIEKENHUIS Leerhotel Het Klooster, Amersfoort www.leidscongresbureau.nl 2-4 juni

PROVADA Amsterdam RAI www.provada.nl

ADVERTENTIE-INDEX Alpheios 2 Brother International 39 Camelot Vastgoedbeheer bijsluiter Chemtec Chemicals 43 CNO Expo 6 Douwe Egberts Professional Netherlands 44 Forbo Flooring 22-23 Grundfos Nederland 27 Miele Professional 6, 37 Reinaerdt Deuren 16 Salto Systems 20 Saval Brandbeveiliging 40 Simpel Desinfecteren 9 Vetrotech Saint-Gobain Benelux 41 Zonneman bijsluiter

Oplossing voor elk onderhoudsprobleem Gratis deskundig advies gedurende gehele project Garantie Netwerk gespecialiseerde uitvoerders

Project? Neem contact op voor een gratis advies op maat:

T: 010 412 09 74 E: info@prochemko.eu

DE BESTE PRODUCTEN VOOR: REINIGING | BESCHERMING | ONDERHOUD infrastructuur | woningen | groot transport | industrie | kantoorgebouwen

WWW.PROCHEMKO.EU

Voor de patiĂŤnten die wachten op een afspraak

KOFFIEMACHINE CAFITESSE EXCELLENCE COMPACT ONDERZETMEUBEL KOFFIE EN THEE STARTPAKKET

Actie: een compleet gastvrijheidspakket voor uw wachtkamer Juist niet-medische factoren spelen een belangrijke rol in de zorgbeoordeling.

Bied uw gasten koffie of thee om het wachten te verzachten.

Voor meer informatie over deze actie bel 030 2979200 of ga naar www.douweegbertsprofessional.nl/wachtenverzachten.

GOEDE KOFFIE EN THEE IS GOUD WAARD