Zin 06 2013 by VMN Media

zorg Platform voor managers in ziekenhuizen en ouderenzorg

38e jaargang nr. 6 - oktober 2013

W. ZO

LIN

instellingen

Thema

Brandveiligheid & Beveiliging

Gemiva: van sleutels naar transponders 14 vragen over brandveiligheid Verpleeghuis van de toekomst krijgt vorm

De snelste manier van horizontaal ontruimen. We know.

Bij evacuatie hebben minder zelfredzame mensen hulp nodig van goed ge誰nstrueerde en getrainde zorgmedewerkers. Saval ontwikkelt daarom trainingen op maat, die op de locatie zelf worden gehouden. Bij een goede ontruiming hoort ook een deel techniek, zoals de alarminstallaties, de blusmiddelen en de noodverlichting. Die middelen moeten niet alleen fysiek voldoen aan de actuele eisen, maar ook jaarlijks worden onderhouden volgens de geldende norm. Saval ontneemt u deze zorgen. U heeft uw handen al vol aan andere zaken.

saval.nl

Inhoud

Van de redactie

Spotlight op Henk Gerritsen

Nieuws

Column Frederiek Morees

Nieuw rapport over domotica

Van sleutels naar transponders bij Swetterhage

Zorg & Bouw: JacobKliniek in Haarlem

Verpleeghuis van de toekomst krijgt steeds meer vorm

Vragen over brandveiligheid

Meldcode voor zorgprofessionals

Gerco deelt kennis over brandpreventie

Persoonsgebonden passen voor Wilhelmina Ziekenhuis

Brandveiligheid met Rockwool

THEMA: BRANDVEILIGHEID & BEVEILIGING

22 32

Parnassia krijgt BGB-keurmerk

De GND-Zekerheidsklasse速

Lekker Betrokken!

Markt & Product

Servicewijzer

Agenda en advertentie-index

Online > ZorgInstellingen is ook op Twitter te volgen. Ga naar www. twitter.com/zorginstelling en wordt volger. Zo blijft u dagelijks op de hoogte van het laatste nieuws uit de zorgsector. Niet alleen interessant voor uzelf, maar u heeft ook de mogelijkheid om uw eigen volgers snel op de hoogte te stellen van het nieuws door te retweeten.< > Wat is er te doen? Voor welke cursus kan ik me inschrijven? Welk congres is interessant om bij te blijven in mijn vakgebied? En naar welke beurs moeten mijn medewerkers beslist toe? De website van uw eigen vakblad houdt evenementen en andere belangrijke agenda-onderwerpen nauwgezet in de gaten. Ga voor het complete overzicht naar de website. lees verder < www.zorginstellingen.nl/evenementen

> Eens per twee weken verschijnt ZorgInstellingen in de vorm van een digitale nieuwsbrief. Iedereen die ge誰nteresseerd is in het laatste nieuws uit de zorgsector kan zich abonneren op deze gratis nieuwsbrief. Ook bevat de nieuwsbrief informatie over de nieuwste producten en diensten. Abonneren? lees verder < www.zorginstellingen.nl > De winnaars van de Gastvrijheidszorg Awards 2013 zijn in juni bekendgemaakt. Niet gewonnen? Ook in 2014 is het weer mogelijk het gastvrijheidsniveau van uw zorginstelling te laten beoordelen. De inschrijving van de editie 2014 van Gastvrijheidszorg met Sterren is inmiddels geopend. Ga daarom snel naar de website www.zorgmetsterren.nl voor alle informatie over het gastvrijheidsproject. Schrijf u in en ook uw zorgorganisatie heeft kans om goede sier te maken met de uitslag. Van harte aanbevolen!

2013-Oktober / ZorgInstellingen

Actiemodel

boven het hoofd

drogen in maar

wassen in maar

Nu tot wel â&#x201A;Ź 1.029,extra korting!*

REDACTIONEEL

Colofon

‘HULDE, HULDE, HULDE. XXX’ ‘Fantastisch geholpen. Hulde, hulde, hulde. XXX’. Dat schreef een patiënt van het Albert Schweitzer Ziekenhuis in Dordrecht enige tijd geleden op een zogenoemde groene kaart. Ik las de tekst in de bijlage van het AD met de ‘Ziekenhuis Top 100’ van eind september jongstleden. Deze Top 100 is een van de jaarlijkse ranglijsten die worden gepubliceerd over de kwaliteit van medische zorginstellingen in ons land. Voor het tiende achtereenvolgende jaar werden de ziekenhuizen op meerdere onderdelen beoordeeld, met als eindresultaat een Top 100. Dit jaar kwam het Albert Schweitzer als winnaar uit de bus, een felicitatie waard. Het Albert Schweitzer stond in 2012 nog op de negende plaats. De bestuursvoorzitter geeft in de krant ronduit toe dat na de klassering van vorig jaar bewust is bekeken op welke onderdelen men zich kon verbeteren. Afgezien van verbeteringen op medisch gebied valt me in het verhaal op dat het ziekenhuis een zeer effectief systeem heeft bedacht om achter de mening van de patiënt te komen. Op iedere afdeling bevinden zich rode en groene kaarten die patiënten kunnen invullen. Groene kaarten zijn voor complimenten, rode voor een kritische noot. De opmerkingen verdwijnen niet in een la, maar worden serieus verwerkt: afdelingshoofden nemen contact op met de mensen die een rode kaart hebben ingevuld om de klacht te bespreken. Het systeem is niet nieuw; het werd in 2010 ingevoerd. In de eerste zes maanden kwamen 3500 kaarten binnen. Zo’n 85 procent was groen, maar 15 procent rood. Interessant is dat die rode kaarten vooral te maken hadden met de ‘harde kant’ van het ziekenhuis, zoals mankementen aan een bed, tocht op de afdeling en herrie op ongewenste momenten. Allemaal zaken die het facilitair bedrijf betreffen. Nu lijkt 15 procent niet veel, maar op een aantal van 3500 kaarten zijn dat toch niet minder dan 525 (!) klachten. Klachten die goed te verhelpen zijn. Op welke gebieden kan facility management een bijdrage leveren aan het onderscheidend vermogen van een zorginstelling en hoe doe je dat dan? Het is een vraag die op vakbijeenkomsten regelmatig voorbij komt. Als we naar het Albert Schweitzer kijken, is het antwoord duidelijk: introduceer een simpel systeem met groene en rode kaarten, kom te weten wat GERARD DESSING patiënten van je diensten en gebouw vinden hoofdredacteur en ga met de klachten aan de slag. Het is geen garantie om nummer 1 op de ranglijst van volgend jaar te worden, maar het levert ongetwijfeld de nodige verbeteringen op, verbeteringen waar patiënten mee geholpen zijn.

ZORGINSTELLINGEN IS EEN UITGAVE VAN VAKMEDIANET

HOOFDREDACTEUR Gerard Dessing, gerarddessing@vakmedianet.nl EINDREDACTEUR Aline de Bruin, alinedebruin@vakmedianet.nl REDACTIERAAD Chiel Bos, Noor van den Bergh en Rob van den Bergh MEDEWERKERS AAN DIT NUMMER Phyllis den Brok, Ziggy Klazes, John van Lierop, Martijn Louws, Frederiek Morees COVERFOTO Securitas ART DIRECTION & VORMGEVING Publish Impulse Group - Cross Media Solutions Alphen aan den Rijn UITGEVER Geert van den Bosch, geertvandenbosch@vakmedianet.nl MARKETING Leendert van Wezel ACCOUNTMANAGERS Michel Lases, michellases@vakmedianet.nl (06-52867256) Bert Renkema, bertrenkema@vakmedianet.nl (06-30060061) ABONNEMENTENADMINISTRATIE & TRAFFIC klantenservice@vakmedianet.nl ADRES Vakmedianet Postbus 448 2400 AK Alphen aan den Rijn Tel: 088-5840800 www.zorginstellingen.nl redactie@zorginstellingen.nl ABONNEMENTEN ZorgInstellingen verschijnt acht keer per jaar. Jaarabonnement Nederland € 120,00 (excl. BTW), België € 130,00, buitenland overig € 155,00. Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij twee maanden voor vervaldatum schriftelijk is opgezegd. Los nummer € 17,50 (excl. BTW). BANKRELATIE ING bank 65.23.73.763 DRUK Ten Brink, Meppel DOELGROEP Algemeen & financieel management, facilitair management, hoofden inkoop & voeding, ICT-management & hoofden administratie. COPYRIGHT Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Copyright: ©2013 DISCLAIMER: Alle in ZorgInstellingen opgenomen informatie is met de grootste zorgvuldigheid samengesteld. De juistheid en volledigheid kunnen echter niet worden gegarandeerd. Vakmedianet en de bij deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden dan ook geen aansprakelijkheid voor schade die het directe of indirecte gevolg is van het gebruik van de opgenomen informatie. VAKMEDIANET IS AANGESLOTEN BIJ HET OPLAGE INSTITUUT (HOI)

2013-Oktober / ZorgInstellingen

NIEUWS 45 ziekenhuizen ontvangen keurmerk Seniorvriendelijk Ziekenhuis Ziekenhuizen hebben vaak nog verrassend weinig aandacht voor ouderen. Het keurmerk Seniorvriendelijk Ziekenhuis van ouderenorganisaties Unie KBO, PCOB, NVOG en NOOM wil daar verandering in brengen. Onlangs werd aan 45 ziekenhuizen het keurmerk uitgereikt. Alle 130 ziekenhuizen in Nederland werden het afgelopen jaar getoetst op 15 kwaliteitsaspecten die specifieke zorgbehoeften en wensen van ouderen betreffen. De ziekenhuizen zijn bezocht door getrainde seniorscouts en bevraagd door het onderzoeksbureau MediQuest. Uit het onderzoek blijkt dat nog veel verbeteringen mogelijk zijn in de overdracht van en naar de thuissituatie, bijvoorbeeld bij het consulteren van de huisarts. Ook het treffen van maatregelen om ouderen sociaal en lichamelijk actief te houden tijdens de opname blijft een aandachtspunt. “We merken dat het keurmerk veel in beweging heeft gezet”, aldus Marjolein de Booys, projectleider. “Ziekenhuizen maken in toenemende mate gebruik van vrijwilligers om samen met de opgenomen oudere patiënt activiteiten te ondernemen die functieverlies moeten tegengaan.” Over twee jaar worden de ziekenhuizen opnieuw beoordeeld.

Kwart Nederlanders heeft weinig zin in zorgparticipatie Bijna een kwart van de Nederlanders die nog niet vrijwillig voor een ander zorgen, heeft weinig zin om dat in de toekomst wel te gaan doen. 6 procent is daar ‘zeker niet’ toe bereid en 17 procent ‘waarschijnlijk niet’, zo blijkt uit een onderzoek van de Nationale DenkTank. De denktank vindt de animo voor zo’n participatiesamenleving niet tegenvallen. “Er zijn altijd mensen die niet kunnen helpen omdat ze zelf patiënt zijn, of bijvoorbeeld 60 uur per week werken”, stelt een woordvoerder. Pakweg de helft van de ondervraagden gaf juist aan ‘waarschijnlijk wel’ anderen te willen helpen, 14 procent acht dat zelfs ‘zeer waarschijnlijk’. Dat levert een potentieel op van 5 miljoen nieuwe zorgverleners, schat de denktank. Zij kunnen klusjes uitvoeren die professionals niet doen, bijvoorbeeld in het huishouden. De Nationale DenkTank, die verschillende zorgkwesties analyseert en op zoek gaat naar oplossingen, ondervroeg in totaal 1418 mensen. Een kwart van hen verleent nu al informele zorg. Het huidige kabinet hamert erop dat mensen vaker hulp aan hun omgeving moeten vragen voordat ze een professionele zorgverlener inschakelen.

Albert Schweitzer ziekenhuis in Dordrecht nummer 1 van Nederland Het Albert Schweitzer ziekenhuis in Dordrecht is het beste ziekenhuis van het land. Dat blijkt uit de AD Ziekenhuis Top 100. Volgens de krant presteert het ziekenhuis op veel gebieden bovengemiddeld goed. Bestuursvoorzitter Pier Eringa van het Albert Schweitzer ziekenhuis is heel blij met de eerste plaats in de ranglijst. “We komen van ver, maar hebben hard gewerkt. Na onze negende plek in de Top 100 vorig jaar hebben we goed gekeken welke onderdelen we nog konden verbeteren. Dit is een mooie prestatie van al ons personeel, en goed nieuws voor onze patiënten, want daar doen we het allemaal voor.” Het Algemeen Dagblad concludeert naar aanleiding van de Top 100 dat de ziekenhuiszorg over het algemeen in het afgelopen jaar opnieuw verbeterd is. Complexe operaties worden vaker door ervaren medische teams uitgevoerd en patiënten hoefden minder vaak een tweede keer onder het mes vanwege een complicatie. Dit is de volledige Top 10 van ziekenhuizen: 1. Albert Schweitzer Ziekenhuis, Dordrecht, 2. Zaans Medisch Centrum Groep, Zaandam, 3. Rijnlandziekenhuis, Leiderdorp, 4. Sint Franciscus Gasthuis, Rotterdam, 5. Tergooi, Hilversum, 6. Slotervaartziekenhuis, Amsterdam, 7. Meander MC, Amersfoort, 8. Wilhelmina Ziekenhuis Assen, Assen, 9. Elkerliek Ziekenhuis, Helmond, 10. Ziekenhuisgroep Twente, Almelo/Hengelo.

‘Bewoners verzorgingshuizen ten onrechte op kosten gejaagd’ Verzorgingshuizen jagen nieuwe bewoners ten onrechte op kosten. Dat stelt de Consumentenbond op basis van een onderzoek bij 152 verpleeg- en verzorgingshuizen. Volgens het onderzoek moeten nieuwe bewoners in bijna de helft van de verzorgingshuizen zelf vloerbedekking leggen en gordijnen ophangen. Een op de vier instellingen dringt aan op de aanschaf van een seniorenbed en in een op de vijf tehuizen moeten nieuwe bewoners zelf lakens, handdoeken en washandjes meenemen. De Consumentenbond stelt dat de verzorgingshuizen zich hiermee niet houden aan de richtlijn ‘Daar hebt u recht op in een AWBZ-instelling’ van het College voor Zorgverzekeringen. Ook zou het gedrag van de verzorgingshuizen niet stroken met de ‘Algemene Voorwaarden voor zorg met verblijf’ die zijn opgesteld door onder meer de brancheorganisatie ActiZ en de Consumentenbond. Een woordvoerder van ActiZ liet weten dat een aantal instellingen al is aangesproken op de bevindingen van de Consumentenbond. De zegsman voegde eraan toe dat niet alle bevindingen juist of volledig waren.

2013-Oktober / ZorgInstellingen

NIEUWS

www.zorginstellingen.nl

Lievensberg Ziekenhuis wint Miele Professional bedrijfsautomaat Annelies Boogert, ambtelijk secretaris van de cliëntenraad van het Lievensberg ziekenhuis uit Bergen op Zoom, deed mee aan een prijsvraag van Miele Professional en was blij verrast toen ze vernam dat zij de bedrijfsafwasautomaat had gewonnen. Annelies Boogert: “Ik liet me tijdens Gastvrijheidszorg met Sterren uitgebreid voorlichten over deze bedrijfsafwasautomaat. Met name de snelheid en hygiënisch schoon wassen zijn belangrijke punten. Daarna heb ik de vragenlijst ingevuld en ingeleverd. Ik was blij verrast toen ik hoorde dat ik daadwerkelijk dit apparaat had gewonnen.” De bedrijfsafwasautomaat gaat naar de afdeling Kind & Jeugd. Die komt in de vernieuwde afdelingskeuken goed van pas. “We doen al jaren mee aan het Gastvrijheidszorg met Sterren-evenement,” vertelt Arnout Schoonderbeek, salesmanager Was- en Afwastechniek bij Miele Professional. “We willen bezoekers graag informeren over onze producten en wat er allemaal mogelijk is, maar ze ook een kans geven om daar wat aan over te houden. We feliciteren het Lievensberg ziekenhuis van harte met deze prijs.” Op korte termijn zal Miele de bedrijfsafwasautomaat installeren in nauw overleg met de technische dienst. Miele kijkt daarbij ook naar wat onderhouds- en kostentechnisch het beste is voor de klant (poedervormig of vloeibaar reinigingsmiddel) en naar de veiligheid; patiëntjes moeten tenslotte niet bij het reinigingsmiddel kunnen komen.

Rijke ouderen doen minder beroep op zorg 65-plussers met een hoge opleiding, een hoog inkomen, een groot sociaal netwerk en het gevoel regie over hun leven te hebben, doen minder beroep op zorg dan leeftijdgenoten met een lage opleiding en een gering inkomen. Dat blijkt uit een studie van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). Volgens het onderzoek heeft een derde van de 65-plussers in de betreffende periode weinig van zorg gebruikgemaakt. Tweederde deed een groter beroep op zorg via gemeentelijke ondersteuning (Wmo) of AWBZ. De eerste groep bestond vooral uit ‘vitale ouderen’ met een goede opleiding en inkomen. Een kwart van de 65-plussers kreeg te maken met ingrijpende gebeurtenissen in hun leven, zoals het overlijden van hun partner. Hun gezondheid verslechterde en zij kwamen terecht bij Wmo of AWBZ. Een op de acht 65-plussers kreeg aanvankelijk gemeentelijke ondersteuning en stroomde tijdens de onderzochte periode van 10 jaar de AWBZ in.

[

2013-Oktober / ZorgInstellingen

ACTUEEL

Domotica in de zorg

Risicoanalyse cruciaal bij goede invoering domotica

Help, de alarmknop werkt niet!

Zorginstellingen moeten tijd en energie steken in een goede invoering van zorgdomotica. Ook moeten zij vooraf de risico’s goed analyseren en maatregelen treffen om die risico’s te beheersen. Dat blijkt uit een recent rapport van het RIVM. Een samenvatting. Tekst Aline de Bruin

Domotica wordt steeds meer ingezet in de zorg, maar er is nog weinig aandacht voor de langetermijneffecten van de technologie. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft daarom in opdracht van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) onderzoek gedaan naar het gebruik van domotica in de langdurige zorg. Het aantal ouderen neemt de komende jaren flink toe en de zorgvraag zal dus stijgen. Voor deze zorg worden ernstige tekorten voorzien in financiële

2013-Oktober / ZorgInstellingen

middelen en personeel. Veel zorginstellingen zien het invoeren van domotica als een manier om deze tekorten op te (gaan) vangen.

Intelligente systemen

Domotica is een samentrekking van het Latijnse woord domus (huis) en -tica, dat afkomstig is van informatica en telematica. Zorgdomotica bestaat uit toezichthoudende en ondersteunende technologieën. Alarmknoppen, valdetectoren en bewegingsmelders vallen onder de toezichthoudende technologie.

Op dit gebied vinden er veel ontwikkelingen plaats; er zijn zelfs al intelligente systemen die onderzoeken of er opvallende wijzigingen zijn in het leefpatroon van de cliënt. Zo’n systeem maakt zorg op afstand mogelijk en het biedt bewoners meer bewegingsvrijheid. Daarnaast kunnen zorginstellingen ook gebruik maken van ondersteunende technologieën als een speciale afstandsbediening voor mensen met een lichamelijke beperking. Deze technologieën vergroten de zelfredzaamheid en daarmee de kwaliteit van leven.

ACTUEEL

Domotica in de zorg

Geen cijfers bekend

Uit het rapport blijkt dat de zorg met name gebruik maakt van infraroodsensoren, uitluistermicrofonen, deurvergrendelingen, camera’s, alarmknoppen en chips in kleding. In de thuiszorg is zorg op afstand nog maar beperkt ingevoerd. Er wordt wel veel gebruik gemaakt van de persoonlijke alarmknop. Opvallend is dat er geen cijfers beschikbaar zijn over de inzet van domotica. Ook studies naar de effectiviteit van technologische toepassingen zijn schaars. De problemen die worden genoemd gaan vooral over ethische aspecten als privacy en het risico van vereenzaming. Bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) zijn wel een aantal meldingen binnengekomen over domotica, maar deze gaan vooral over niet-functionerende sensoren die bijvoorbeeld niet goed zijn geplaatst of waarbij niet gecontroleerd was of ze in werking waren gesteld. Het zijn problemen die met een simpele controle al veel eerder ontdekt zouden zijn.

Tips voor invoering van domotica - Bedenk voorafgaand aan de aanschaf wat met de domotica bereikt moet worden en wat de gevolgen zijn voor het zorgproces en de zorgmedewerkers. - Voer voor iedere cliënt een cliëntgebonden risicoanalyse uit. Houd daarbij rekening met de mogelijkheden en beperkingen van de persoon. - Benut de praktijkervaring van alle betrokken medewerkers bij het uitvoeren en evalueren van de risicoanalyse. - Beleg de verantwoordelijkheid voor het coördineren en sturen van de activiteiten binnen het risicomanagement duidelijk. - Zorg voor enkele ‘super users’: medewerkers die kennis hebben van het zorgproces en van de cliënten, maar die zich ook verdiept hebben in het functioneren van de domotica. Zij kunnen bij problemen als aanspreekpunt fungeren.

multidisciplinair team waarin alle groepen medewerkers vertegenwoordigd zijn. Naast een algemene risico-inventarisatie moet per cliënt een assessment plaatsvinden om te bepalen of voor hem of haar de zorg op een goede

Het RIVM concludeert daarom dat het in de zorg nog te vaak ontbreekt aan een systematische risicoanalyse en controle. Zorginstellingen noemen als reden het gebrek aan praktische literatuur, de geringe hoeveelheid tijd en aandacht die ze eraan kunnen besteden en het gebrek aan regelgeving.

Risico’s en beheersmaatregelen

Het RIVM pleit samen met de IGZ voor een beter risicomanagement. Een zorginstelling moet al voorafgaand aan de aanschaf en de invoering van domoticasystemen een risicoanalyse maken. Een randvoorwaarde voor veilige toepassing van domotica is een duidelijke en cliëntgerichte zorgvisie waarin de instelling beschrijft wat ze verstaat onder verantwoorde zorg en hoe die geleverd wordt. Daarnaast is het belangrijk om te investeren in een

Rapport Het rapport ‘Domotica in de langdurige zorg - Inventarisatie van technieken en risico’s’ (106 pagina’s) is te downloaden op www.rivm.nl.

manier met domotica ingevuld kan worden. En natuurlijk blijft continue waakzaamheid daarna belangrijk.

Problemen voorkomen

Een goede risico-analyse voorkomt natuurlijk niet alle problemen. Technologie blijft technologie en kan af en toe gebrekkig functioneren. Gelukkig zijn er maatregelen om dit zoveel mogelijk te voorkomen. Vooral instructie en periodieke training van personeel en zorgvuldig gepland en goed uitgevoerd onderhoud zijn belangrijk. Met preventief onderhoud en voldoende kennis zijn veel problemen te voorkomen. Bij het gebruik van domotica bestaan ook cliëntgebonden risico’s. Past de technologie wel bij de mogelijkheden van de cliënt? Om problemen te voorkomen, is het belangrijk om partners en mantelzorgers van de bewoners zoveel mogelijk bij het proces te betrekken en de privacy van de bewoners te waarborgen. Tot slot waarschuwt het RIVM voor de valkuil van de zogenaamde technologiepush, waarbij het gebruik van technologie een op zichzelf staand doel wordt. Domoticatoepassingen kunnen slechts een deel van de zorg vervangen, ze mogen nooit een vervanging worden van de bestaande zorg.

2013-Oktober / ZorgInstellingen

THEMA BRANDVEILIGHEID & BEVEILIGING

Elektronisch sluitsysteem

www.zorginstellingen.nl

Van sleutels naar transponders

Bij woon- en leefgemeenschap Swetterhage hebben de mechanische sloten en sleutels plaatsgemaakt voor elektronische cylinders en transponders. Sinds ruim anderhalf jaar werkt een deel van de panden op de woongemeenschap met een elektronisch sluitsysteem. Facility manager Fred Roos en hoofd Technische Dienst Toine Klijberg vertellen over hun ervaringen met het systeem. Tekst Gerard Dessing

2013-Oktober / ZorgInstellingen

THEMA BRANDVEILIGHEID & BEVEILIGING

Elektronisch sluitsysteem

Veiligheid

De veiligheid die het elektronisch sluitsysteem oplevert, is een belangrijke pre voor Swetterhage. Facility manager Fred Roos: “Je hebt geen ‘lekken’ meer, verloren en gestolen sleutels komen niet meer voor. Eerlijk is eerlijk: de samenleving verandert en dat zie je soms terug bij de bewoners die hier instromen. Met een elektronische sluitsysteem wordt het gewoon veel veiliger.”

“Laatst op een zaterdagavond was één van de medewerkers opeens zijn sleutel kwijt. Vroeger had dat een hoop gedoe gegeven. Nu ben ik hier even naar toegereden en heb ik in een paar minuten de transponder geblokkeerd en voor de zekerheid bepaalde cylinders opnieuw geprogrammeerd. Zo’n elektronisch systeem komt de veiligheid op de locatie natuurlijk zeer ten goede.” Aan het woord is Toine Klijberg, teamleider Technische Dienst bij woon- en leefgemeenschap Swetterhage van Gemiva-SVG. Swetterhage is een zorginstelling in Zoeterwoude (bij Leiden), waar 310 verstandelijk gehandicapten wonen, werken en recreëren.

Klassiek sluitplan

Het verhaal achter de elektronische beveiliging begint ruim drie jaar terug. Op de locatie werd toen nog in alle panden gewerkt met mechanische sloten en traditionele sleutels, alles functionerend op basis van een klassiek sluitplan. In de loop der jaren kwamen de beperkingen van dit systeem steeds vaker aan het licht. Tezamen met de wens om ook een aantal bewoners van een sleutel te voorzien, werd de roep steeds luider om over te stappen naar een moderner, flexibeler én veiliger systeem. Het moment voor verandering kwam toen besloten werd 22 nieuwe woningen te gaan bouwen. Na het fiat van de Raad van Bestuur volgde enkele marktoriëntatierondes om te weten te komen welke sluitsystemen beschikbaar

waren en zouden passen bij de eisen en wensen van stichting Gemiva-SVG.

Digitale sleutels

De stichting had een aantal eisen: het materiaal moest hufterproof zijn, de prijs moest binnen het budget passen, het moest een kwaliteitssysteem zijn en het onderhoud moest efficiënt kunnen gebeuren. Maar de belangrijkste eis voor het nieuwe systeem was dat de cliënten er goed mee om konden gaan, aldus Fred Roos, facility manager van Swetterhage. “Je hebt hier een groep bewoners van een bepaald niveau, die begrijpen sommige zaken niet. Het nieuwe systeem moest daarom iets tastbaars hebben voor de toegang, een ‘ding’ dus dat iemand bij de cylinder kon houden. Ook was het van belang dat de deuren niet automatisch zouden openen, want dat snappen veel van onze bewoners niet. Vandaar dat we uitkwamen op een elektronisch cylindersysteem aangestuurd door een digitale ‘sleutel’ (transponder), met fysieke draaiknoppen aan de binnenen buitenzijde van de deur.”

‘Medewerkers hoeven niet meer met een grote sleutelbos rond te lopen’ Dag- en nachtschoot

Na diverse afwegingen werd gekozen voor het systeem van de Duitse producent SimonsVoss. Het werkt als volgt. Om toegang te krijgen tot een afgesloten pand of ruimte, wordt eerst de transponder voor de deurknop gehouden. Tegelijk drukt de persoon op een klein knopje in de transponder waarmee hij een signaal naar de ontvanger zendt. Op dat moment controleert de software in de cylinder of de transponder is geautoriseerd voor deze ruimte. Dit alles gebeurt in een fractie van een seconde. Als de autorisatie heeft plaatsgevonden, is de deur feitelijk nog niet open: de persoon moet altijd de knop

Projectgegevens Organisatie : Locatie : Plaats : Terrein : Panden : Facility manager : Teamleider TD : Project :

Gemiva-SVG groep Swetterhage Zoeterwoude 16 ha 40 woningen, 7 overige gebouwen Fred Roos Toine Klijberg selectie en implementatie digitaal sluitsysteem

2013-Oktober / ZorgInstellingen 11

THEMA BRANDVEILIGHEID & BEVEILIGING

Elektronisch sluitsysteem

Warme douche

Teamleider Technische Dienst Toine Klijberg: “Zo’n dikke sleutelbos ziet er zo internaat-achtig uit.”

omdraaien om de deur werkelijk van het slot te krijgen. Klijberg: “Je moet dus nog wel altijd iets omdraaien om binnen te komen en je beschikt nog steeds over een dag- en een nachtschoot. Dat wilden we graag met het oog op de cliënten.”

Draadloos netwerk

Het systeem is makkelijk benaderbaar: de transponders zijn te benaderen via een apparaatje dat met de personal computer is verbonden en de cylinders worden draadloos benaderd. Dit is mogelijk via het draadloze netwerk. Alle sleutels en cylinders zijn voorzien van een batterij. Voor de aanleg was dus geen speciale bekabeling vereist. De cylinders communiceren draadloos met het systeem via een van de routers. Dit maakt het doorvoeren van

2013-Oktober / ZorgInstellingen

aanpassingen gemakkelijk en snel. De nieuwe woningen (22 in totaal) zijn vanaf de oplevering standaard uitgerust met het nieuwe elektronische sluitsysteem. Dit geldt ook voor de andere

‘Op termijn verdien je de investering dik terug’ nieuwbouw op het complex, zoals het nieuwe onderkomen voor het facilitair bedrijf. De sloten in de andere (oude) woningen blijven voorlopig nog gehandhaafd.

Een van de voordelen van het elektronische systeem is dat alle handelingen worden gelogd, zegt facility manager Roos. “Via het systeem is altijd te achterhalen wie het laatst in welke ruimte is geweest. Bij het achterhalen van een diefstal kan dat handig zijn.” Een ander voordeel is de toegenomen flexibiliteit, want aan aan iedere transponder zijn oneindig veel autorisaties te koppelen. Dit is dus niet alleen mogelijk voor toegang tot gebouwen zelf, maar ook voor toegang tot specifieke ruimtes in een gebouw waar niet iedereen mag of hoeft te komen, zoals een bepaald kantoor of een medicijnruimte. Roos: “Als een bewoner de gewoonte heeft om de hele nacht onder een warme douche te gaan staan, kunnen we die ruimte afsluiten en het zo programmeren dat hij daar geen toegang tot heeft.”

Geen sleutelbos meer

Klijberg is te spreken over het gebruikersgemak van het systeem. De interface is zeer overzichtelijk ingericht, zegt hij.

Voordelen elektronisch sluitsysteem: - Meer flexibiliteit - Meer veiligheid - Gebruiksvriendelijk (interface) - Logging van alle handelingen - Voeding via batterijen (geen bekabeling!) - Geen zware sleutelbossen meer aan broeksriem (beter beeld)

THEMA BRANDVEILIGHEID & BEVEILIGING

Elektronisch sluitsysteem

Natuurlijk is de veiligheid die het systeem oplevert ook een belangrijke pre. Roos: “Je hebt geen ‘lekken’ meer, verloren en gestolen sleutels komen niet meer voor. Eerlijk is eerlijk: de samenleving verandert en dat zie je

'De deuren mogen niet automatisch open' soms terug in de bewoners die hier instromen. Met een elektronische sluitsysteem wordt het gewoon veel veiliger.” Een prettige bijkomstigheid van het elektronische sluitsysteem is dat medewerkers niet meer met een grote sleutelbos hoeven te lopen. Klijberg: “Zo’n dikke sleutelbos ziet er zo internaat-achtig of gevangenisachtig uit. Daar hoef je nu niet meer mee rond te lopen, want met één transponder kun je iemand op tientallen of honderden deuren toegang verlenen. Dat ziet er voor het oog dus gewoon veel beter uit. Je zou het hele terrein met één sleutel kunnen beheren.”

Facility manager Fred Roos: “Via het systeem is altijd te achterhalen wie het laatst in welke ruimte is geweest.”

Kosten

Voor de aanschaf van het totale systeem (cylinders, transponders, routers, deurknoppen en software) is een behoorlijke investering vereist. Toch is de business case dusdanig dat na verloop van tijd kosten worden bespaard. Klijberg: “Ik denk al met al dat je vier keer zo duur uit bent dan bij een conventioneel systeem. Alleen de nieuwe cylinders zijn al 600 euro per stuk. Maar na verloop van tijd ben je goedkoper uit. We hebben geen honderden reservesleutels en cylinders op voorraad meer nodig. En als we straks een pand sluiten, halen we de cylinders weg, worden ze geherprogrammeerd en gebruiken we ze opnieuw. Op termijn verdien je de investering dik terug.” Het is duidelijk: Roos en Klijberg zijn tevreden. Als ze toch een punt

van aandacht moeten noemen, dan is dat de kwetsbaarheid van de cylinder in sommige situaties. Een deel van de knop is namelijk niet in metaal maar in kunststof uitgevoerd, in verband met het overdragen van het communicatiesignaal naar de router. In een kantooromgeving geen punt, maar in een zorgomgeving als Swetterhage niet altijd even handig. Klijberg: “Rijd je een keer een waskar tegen zo’n knop of plaats je er een zware doos op om je handen vrij te hebben om de deur te openen, dan kan de cylinder afbreken. Dat is verschillende keren gebeurd. Ook agressieve cliënten kunnen zo’n kunststof deel natuurlijk makkelijker kapot maken. Maar met een stuk communicatie, zeker naar de medewerkers, kun je dat wel voor een deel voorkomen.”

2013-Oktober / ZorgInstellingen 13

THEMA BRANDVEILIGHEID & BEVEILIGING

Brandveiligheid in de zorg

www.zorginstellingen.nl

14 vragen over brandveiligheid in de zorg Brandveiligheid in zorginstellingen is een belangrijk aandachtspunt. Bewoners en patiënten zijn vaak niet of minder zelfredzaam, waardoor een brand al snel fatale gevolgen kan hebben. Waar zitten de problemen en wat is daaraan te doen? De visie van de Nederlandse Organisatie voor Brandveiligheid in 14 vragen en antwoorden. Tekst John van Lierop*

Bewoners en patiënten van zorginstellingen zouden er vanuit mogen gaan dat de brandveiligheid in de instelling waar ze verblijven in orde is. Onderzoeken tonen echter veel tekortkomingen aan. Opvallend

2013-Oktober / ZorgInstellingen

daarbij is dat er geen rekening wordt gehouden met de continuïteit van de zorg. De Nederlandse Organisatie voor Brandveiligheid (NOVB) vindt dat het beter moet en kan en publiceerde onlangs de paper

‘Brandveiligheid in de zorg: het kan beter’. De NOVB adviseert de toepassing van een integrale risicobenadering, waarbij bewuste keuzes worden

Sprinklersystemen

THEMA BRANDVEILIGHEID & BEVEILIGING

John van Lierop: “Veel mensen veronderstellen dat het opsteken van een sigaret onder een sprinklerinstallatie ervoor zorgt dat overal water gaat spuiten en je al snel tot je enkels in het water staat. Maar dat is niet het geval. Sprinklers reageren alleen op hitte (niet op rook) en sproeien alleen waar brand is. Angst voor wateroverlast is dus niet nodig.”

gemaakt voor het veiligheidsniveau. Daarnaast is het belangrijk om de inzet van een actief blussysteem te overwegen, omdat een dergelijk systeem direct start met blussen alleen daar waar brand is, waardoor een brand geen kans krijgt zich te ontwikkelen. Een uitleg in 14 vragen en antwoorden.

Vraag 1: Welk brandveiligheidsniveau geeft de regelgeving?

Centraal in de regelgeving rondom brandveiligheid staat het Bouwbesluit. Het Bouwbesluit gaat uit van minimumvereisten en bevat minimumvoorschriften voor het kwaliteitsniveau van nieuwe en bestaande bouwwerken, inclusief brandveiligheid. Anders gezegd: de wetgever is van mening dat beneden dat niveau de (brand)veiligheid van mensen direct in gevaar komt.

Vraag 2: Waarom is die regelgeving niet ideaal voor de zorgsector?

Het Bouwbesluit geeft een kritische ondergrens aan voor de kwaliteit van een bouwwerk, maar regelt niets voor de bescherming van gebouwen en bedrijfscontinuïteit. Beide principes zijn echter belangrijk voor de zorgsector. Het streven te voldoen aan niet meer dan de minimale wettelijke eisen vormt de basis voor brandveiligheidsproblemen. Waarom? Omdat minimum dan tegelijk maximum is! In de praktijk blijkt vaak dat artikelsgewijs en ‘verzuild’ invulling wordt gegeven aan de eisen van het Bouwbesluit. Het resultaat is vaak een niet-robuuste oplossing, waardoor het minste of geringste falen van een ‘onderdeel’ kan leiden tot een onveilige situatie. Daarbij blijkt dat er in de nachtsituatie vaak onvoldoende personele bezetting is om te evacueren.

Brandveiligheid in de zorg

Vraag 3: Wat zijn de mogelijke gevolgen?

De kans dat er gewonden te betreuren zijn, is aanzienlijk. Ook blijkt een relatief kleine brand in de praktijk belangrijke bedrijfs- en zorgprocessen, zoals operaties, onderzoeken in laboratoria, MRI of röntgen, voor lange tijd te ontregelen. Of stil te leggen met alle schadelijke gevolgen voor de zorgverlening aan patiënten en het imago van de instelling van dien. Bouwen op basis van de minimale voorschriften van het Bouwbesluit betekent ook potentieel afbreukrisico bij nieuwe inzichten en wijzigingen van het Bouwbesluit. Veel zorginstellingen worstelen nu al met dergelijke problemen en worden geconfronteerd met onvoorziene maatregelen en gevolgen van beslissingen uit het verleden.

2013-Oktober / ZorgInstellingen 15

THEMA BRANDVEILIGHEID & BEVEILIGING

Brandveiligheid in de zorg

Vraag 4: Hoe zit het dan met de bedrijfsnoodorganisatie?

In de praktijk is de bedrijfsnoodorganisatie een belangrijke schakel in het streven naar een brandveilige situatie. Misschien wel té belangrijk. Los van de kosten en de goede intenties bestaat het risico dat de bedrijfsnoodorganisatie faalt. Bedrijfshulpverleners zijn immers mensen die bij een brand onvoorspelbaar kunnen reageren. Tel daarbij op dat patiënten en bewoners in zorginstellingen grosso modo niet of nauwelijks zelfredzaam zijn en uitermate verward kunnen reageren bij een calamiteit. Vooral ’s nachts zijn afdelingen minimaal bezet en kan het een onmogelijke opgave blijken een afdeling tijdig te ontruimen.

Vraag 5: Is er dan helemaal geen goed nieuws?

Jawel. Met het Bouwbesluit 2012 is er meer ruimte gekomen om brandveiligheid op verschillende manieren vorm te geven. Zorginstellingen kunnen een andere mix van maatregelen kiezen (bouwkundig, installatietechnisch en organisatorisch) om toch aan de eisen te voldoen dan wel tot een gewenst veiligheidsniveau te komen. Zo kan een automatisch blussysteem of een versterking van de bedrijfsnoodorganisatie in de plaats komen van bepaalde bouwkundige brandwerende afscheidingen.

Vraag 6: Hoe kan een zorginstelling te werk gaan bij een bouw/verbouwproject?

Een zorginstelling moet bij de start van een (ver)bouwproces vaststellen welke gevolgen van een brand acceptabel zijn en welke niet. Denk aan inkomstenderving, (in)directe schade, continuïteit van zorgfunctie en hoe macaber ook, het aantal gewonden/slachtoffers.

2013-Oktober / ZorgInstellingen

Deskundigen kunnen ondersteuning bieden bij het opstellen van scenario’s en het maken van keuzes. Voorwaarden daarbij zijn: integraal kunnen denken en de maatgevende scenario’s kunnen identificeren. In die scenario’s kan rekening worden gehouden met de belangen van de bewoners/patiënten. Deze willen een prettige leefomgeving waarin het roken van een sigaretje en ander risicoverhogend gedrag nu eenmaal niet kan worden voorkomen.

Vraag 7: Is het zinvol de keuzes vast te leggen?

Zeker. Het vastleggen van de keuzes in een brandveiligheidsvisie getuigt van verantwoord besturen en handelen, van daadkracht en kan een dam opwerpen tegen aansprakelijkheidsvragen aan bestuurders als er toch iets misgaat. Een doordacht brandveiligheidsconcept schept handelingsperspectief voor alle betrokkenen in het (ver)bouwproces. Het wijst de weg naar de beste mix van bouwkundige, installatietechnische en organisatorische maatregelen voor een state of the art-brandveiligheidsniveau.

Vraag 8: Hoe zinvol is het om een actief blussysteem te installeren?

De NOVB breekt een lans voor toepassing van actieve blussystemen, zoals sprinkler- en watermistsystemen. Deze systemen bieden een hoger beveiligingsniveau, omdat een brand geheel automatisch, zonder tussenkomst van mensen, wordt bestreden. Alleen de sprinklerkoppen vlak bij het vuur worden bij brand geactiveerd. De beginnende brand wordt onder controle gehouden en kan meestal geblust worden door één of twee sprinklerkoppen.

Vraag 9: Wat zijn de voordelen van een sprinklersysteem?

Een actief blussysteem beperkt de brand tot één ruimte. Er hoeft dan slechts gedeeltelijk te worden ontruimd. Tevens wordt een veilige toegang voor de brandweer gegarandeerd omdat in de meeste gevallen de brand al gedoofd is als de brandweer arriveert. Een kleiner team kan veilig een ‘binnenaanval’ uitvoeren en waar nodig nablussen. De zorginstelling kan met een kleine bedrijfsnoodorganisatie en een passende ontruimingsstrategie volstaan.

Vraag 10: Maar als een sprinklersysteem eenmaal afgaat, staat alles toch zo onder water?!

Dat is een groot misverstand. Veel mensen veronderstellen dat het opsteken van een sigaret onder een sprinklerinstallatie ervoor zorgt dat overal water gaat spuiten en je al snel tot je enkels in het water staat. Maar dat is niet het geval. Sprinklers reageren alleen op hitte (niet op rook) en sproeien alleen waar brand is. Angst voor wateroverlast is niet nodig. Vergeet niet dat wanneer de brandweer arriveert en er zijn geen sprinklers, de brand veel groter is en veel meer water benodigd is voor het blussen!

Vraag 11: Hoe zit het met de kosten van een dergelijk systeem?

Een sprinklerinstallatie dient integraal met de andere brandveiligheidsinvesteringen te worden gezien. Dan blijken de kosten mee te vallen. Zorginstellingen moeten de investering niet als kostenpost zien, maar als investering in hun zorgcontinuïteit en het patiëntenveiligheidsbeleid. Een ziekenhuis kan immers niet zonder operatiekamers, afdeling intensive care en

THEMA BRANDVEILIGHEID & BEVEILIGING

Brandveiligheid in de zorg

laboratoria. Wooncomplexen voor ouderen kunnen hun bewoners niet gemakkelijk elders onderbrengen.

Vraag 12: Wat zou een investering in een sprinklersysteem ‘waard’ kunnen zijn? Sprinkler- en watermistsystemen geven meer keuzevrijheid, flexibiliteit en beperken investeren in bouwkundige compartimenten en de instandhouding daarvan. De BHV-organisatie kan veel eenvoudiger. De financiële (gevolg) schade bij brand is zeer beperkt. Bovendien wordt imagoschade verme-

den (als een zorginstelling tijdelijk, geheel of gedeeltelijk moet sluiten, heeft dat grote gevolgen). Als die aspecten worden meegenomen in de risicobenadering blijkt de investering in een actief blussysteem veel waard.

Vraag 13: Zijn de functies van een branddetectiesysteem en een sprinklerinstallatie met elkaar te vergelijken? Uiteraard. De meeste instellingen beschikken over branddetectie en zijn

sterk afhankelijk van andere maatregelen. Dat is de reden waarom we deze vergelijking hebben gemaakt.

Vraag 14. Waar kan ik meer informatie vinden?

De gehele position paper en informatie over de Nederlandse Organisatie voor Brandveiligheid is terug te vinden op www.novb.nl. *John van Lierop is Country Manager bij European Fire Sprinkler Netwerk & de Nederlandse Organisatie voor Brandveiligheid

Slim, veilig & flexibel Van binnenen buitendeuren tot kluisjes en kleedkamers – met Salto elektronisch

FORTEZZA VEILIG WERKEN. VEILIG WONEN. PRETTIG LEVEN. Hilversum

2013-Oktober / ZorgInstellingen 17

BRANDVEILIGHEID

Gerco Brandpreventie

Gerco deelt kennis over brandpreventie in zorg Ondanks bezuinigingen en budgetproblemen komt er in de zorg steeds meer aandacht voor het verbeteren van de brandveiligheid. Toch is nog niet altijd duidelijk welke maatregelen precies vereist zijn. Gerco Brandpreventie helpt zorginstellingen om het gewenste brandveiligheidsniveau te realiseren. Fotografie Digillusie fotografie

Met het Bouwbesluit 2012 is de verantwoordelijkheid voor brandveiligheid neergelegd bij de eigenaar en/of gebruiker van gebouwen. De meeste zorggebouwen dateren echter van vóór de recente aanscherping van de brandveiligheidseisen, waardoor er onvoldoende brandcompartimentering aanwezig is of brandwerende tussendeuren en wanden ontbreken. “Uit recent onderzoek van de gezamenlijke Rijksinspecties blijkt dat maar liefst dertig procent van de zorggebouwen tekort schiet op het gebied van brandveiligheid”, zegt Danny van Goudzwaard, directeur van Gerco Brandpreventie. “Daarom zijn bouwkundige verbeteringen nodig. We merken dat de zorgbranche zoekende is naar het juiste brandveiligheidsniveau. Ze willen hierin graag geholpen worden, ook vanwege de toenemende maatschappelijke en politieke belangstelling voor brandveiligheid.” Als zorgorganisaties contact zoeken met Gerco Brandpreventie, is de eerste aanleiding vaak dat er gebreken zijn geconstateerd in de (bouwkundige) brandveiligheid. Danny van Goudzwaard: “Als de brandweer net heeft geïnspecteerd, ligt er vaak een tijdsdruk om de maatregelen door te voeren. Daar moeten we dan snel op inschakelen.” Het bedrijf wordt echter ook steeds vaker preventief ingeschakeld. “Dan voeren we een inspectie uit van de locatie. Voor zorginstellingen die

2013-Oktober / ZorgInstellingen

Danny van Goudzwaard, directeur van Gerco Brandpreventie. volledig ontzorgd willen worden, bieden we ook onderhoudscontracten. Met zo’n contract voldoe je gegarandeerd aan de gestelde eisen.” Voor zorginstellingen die brandbeveiliging willen integreren in het reguliere gebouwbeheer, is er sinds kort iets nieuws. “We hebben een eigen app ontwikkeld, waarmee een gebouwbeheerder zelf de inspectie met een smartphone of tablet kan uitvoeren.”

Geen overlast

De wettelijke eis voor brandveiligheid is slechts gericht op de minimale ontruimingstijd; de tijd die cliënten en medewerkers hebben om bij brand veilig te ontruimen. “Wij adviseren

zorginstellingen altijd om deze ontruimingstijd op de zelfredzaamheid van patiënten en cliënten af te stemmen. Dit kan betekenen dat er meer maatregelen nodig zijn dan het Bouwbesluit vereist”, aldus Van Goudzwaard. “Bij het uitvoeren van de brandpreventiemaatregelen leveren we maatwerk, omdat we werkzaamheden vaak uitvoeren terwijl de locatie in gebruik is. Omdat de zorg uiteraard zo min mogelijk mag worden verstoord, plannen we de werkzaamheden altijd in nauw overleg met de instelling. Op die manier ervaren de cliënten geen overlast wanneer de locatie brandveilig wordt gemaakt.”

Toekomst

De directeur van Gerco Brandpreventie heeft vertrouwen in de toekomst. “Door onze kennis op het gebied van brandveiligheid beschikbaar te stellen, willen we zorginstellingen in staat stellen om zich te richten op hun kerntaak: het bieden van optimale zorg in een gezonde en een veilige omgeving. Ik zie steeds meer voorbeelden waarbij door het juiste samenspel tussen huisvester, zorgverlener, handhaver en de specialisten het gewenste brandveiligheidsniveau binnen de mogelijkheden wordt gerealiseerd.” Deze tekst is tot stand gekomen in samenwerking met Gerco Brandpreventie. Kijk voor meer informatie op www.gerco. com.

THEMA BRANDVEILIGHEID & BEVEILIGING

Persoonsgebonden passen

www.zorginstellingen.nl

1800 passen maken ziekenhuis veiliger Sinds juni 2012 dragen de medewerkers van het Wilhelmina Ziekenhuis Assen allemaal een pas. Daarmee kunnen ze gemakkelijk herkend worden, hebben ze toegang tot bepaalde delen in het ziekenhuis en kunnen ze betalen in het restaurant. Hoofd Hotelzaken Janet van der Veen over de keuze voor deze passen. Tekst Gerard Dessing

Meer veiligheid door identificatie van medewerkers, cashless betalen in het personeelsrestaurant en een betere toegangsbeveiliging. Dat zijn de drie hoofdredenen voor het Wilhelmina Ziekenhuis Assen in Assen om met persoonsgebonden passen voor medewerkers te gaan werken.

Het ziekenhuis werkt sinds vorig jaar zomer met de passen. Janet van der Veen, hoofd Hotelzaken, was vanaf het begin nauw betrokken bij het project. Als startpunt schreef ze ruim twee jaar geleden, na een periode van vooronderzoek, een verkennende notitie over de mogelijkheden en voordelen van

een pasjessysteem. Op basis van de informatie van een aantal leveranciers stelde ze een business case op en bereidde ze een concreet voorstel, inclusief een financiĂŤle paragraaf, voor. Direct na het akkoord van het MT volgde onder begeleiding van de afdeling inkoop een aanbesteding en

2013-Oktober / ZorgInstellingen 19

THEMA BRANDVEILIGHEID & BEVEILIGING

Persoonsgebonden passen

werd een systeem- en leverancierskeuze gemaakt, in dit geval een toegangscontrole/betaalsysteem van het bedrijf Vitoz uit Oosterwolde. Een werkgroep ging aan de slag om zowel de technische als de logistieke implementatie uit te denken en voor te bereiden. De taken waren daarbij

‘We hadden drie weken ingeruimd voor het maken van 1800 passen’ duidelijk verdeeld: de technische implementatie was voor het overgrote deel in handen van de leverancier, terwijl het cluster facilitair de logistieke implementatie voor haar rekening nam. Het doel was helder: in zes maanden tijd moesten pakweg 1800 passen aangemaakt en uitgereikt worden en moesten alle medewerkers de pas ook werkelijk gaan dragen.

Communicatie

Terugkijkend heeft de projectgroep nauwelijks problemen ervaren rondom het logistieke proces. Belangrijke succesfactor was het plan van aanpak, dat zowel een strakke logistieke planning als een gedegen communicatieplan bevatte, aldus Van der Veen. “We hebben de medewerkers via de bekende communicatiekanalen als onze ziekenhuiskrant, e-mail en intranet geïnformeerd en periodiek op de hoogte gehouden, zodat iedereen wist wat hij wanneer moest doen. Dus

2013-Oktober / ZorgInstellingen

Draagplicht

Voor alle pashouders geldt een draagplicht: de pas moet altijd zichtbaar gedragen worden. Dit is uit veiligheidsoverwegingen van groot belang, omdat de draagplicht het beter mogelijk maakt ongewenste bezoekers te herkennen en te weren. Leidinggevenden spreken medewerkers aan als de pas niet zichtbaar wordt gedragen.

wanneer ze een foto moesten laten maken, wanneer ze de pas konden afhalen enzovoort. We hadden drie weken ingeruimd voor het maken van 1800 passen en daar zijn we in geslaagd. Slechts een klein deel van de uitgegeven passen, zo’n 50 stuks, bleek niet goed te werken, maar dat was snel opgelost. Vooral die communicatie is belangrijk geweest, anders was het lang niet zo goed gegaan.”

Blauw, rood, geel en groen

De medewerkerspassen, blauw van kleur, zijn persoonsgebonden en bevatten naast een zichtbare foto van de houder en het logo van het ziekenhuis de naam en functie van de medewerker. Iedere pas is voorzien van de bevoegdheden en toepassingen die horen bij de functie en/of werkplek van de persoon. Het is dus een pas op maat. Stagiaires, junior co-assistenten en huisartsen ontvangen ook een pas, maar dan zonder foto. Deze passen zijn eveneens blauw. Functionarissen die geen medewerker zijn, maar die wel gehuisvest zijn in het ziekenhuis, krijgen een rode pas. Tijdelijke passen, bijvoorbeeld voor mensen die hun pas verloren zijn, hebben een gele kleur. Leveranciers die langer dan vier uur aanwezig zijn of werkzaamheden verrichten, ontvangen bij de receptie een groene (bezoekers)pas. Voor alle pashouders geldt een draagplicht: de pas moet altijd zichtbaar gedragen worden. Dit is uit veiligheidsoverwegingen van groot belang, omdat de draagplicht het beter mogelijk maakt ongewenste bezoekers te herkennen en te weren. De verantwoordelijkheid voor het

Toepassingen medewerkerspas WZA: Nu: – Identificatie van medewerkers (draagplicht) – Cashless betalen in personeelsrestaurant (met personeelskorting) en winkel – Toegangsbeveiliging Wellicht in de toekomst: – Kledinguitgifte – Parkeren – Follow me-printing – Werkplekbeveiliging

dragen van de passen is belegd in de lijn, bij de leidinggevenden. Zij spreken medewerkers aan als de pas niet zichtbaar wordt gedragen. In een protocol ‘maatregelen bij normoverschrijding’ is de procedure vastgelegd voor het herhaaldelijk niet dragen van de pas.

‘De pas moet altijd zichtbaar gedragen worden’ Opladen via iDEAL

Naast herkenning en identificatie heeft de pas een tweede functie: medewerkers kunnen er in het restaurant mee betalen. Daarvoor moet de pas wel saldo bevatten. Mensen kunnen de pas opladen bij een opwaardeerautomaat in

THEMA BRANDVEILIGHEID & BEVEILIGING

Persoonsgebonden passen

de centrale hal en binnenkort ook via iDEAL. Het voordeel van deze manier van betalen is drieledig: medewerkers betalen de personeelsprijs, de doorstroom aan de kassa is sneller (omdat de afhandeling van de betaling met personeelspas veel sneller gaat dan met pinnen of contant betalen) en bovendien vergroot het cashless betalen de veiligheid in het restaurant, omdat de hoeveelheid contant geld wordt beperkt. Van der Veen: “Deze manier van betalen loopt vanaf dag één heel erg goed. Overigens kunnen medewerkers wel pinnen, maar dan lopen ze de korting mis.” De mogelijkheid tot pinnen blijft gehandhaafd omdat het ziekenhuis bezoekers ’s avonds de mogelijkheid wil bieden in het restaurant te eten. Zij betalen dan ook de commerciële prijs.

Toegang

Een derde functie van de pas is de toegangverlening tot bepaalde delen van het pand. In eerste instantie werden alleen de personeelsingang en fietsenstalling aangesloten op het systeem. Inmiddels zijn al verschillende gebouwdelen ’s avonds na 19.00 uur alléén toegankelijk met behulp van de personeelspas. In een later stadium zullen andere gebieden en deuren volgen. Van der Veen: “Je moet zorgen voor infrastructuur en bekabeling, paslezers installeren, en daar hangt een prijskaartje aan. We gaan dus niet alles in één keer doen maar hebben gekozen voor een gefaseerde uitbreiding.” Al met al is het traject soepel verlopen, zegt Van der Veen. “We hadden het tij mee: de organisatie was er klaar voor, mede vanwege enkele kleine incidenten. Dat scheelt natuurlijk een hoop. We hebben nauwelijks weerstand ervaren. En ik denk dat we het logistieke project goed en gedetailleerd voorbereid hadden.”

Printen en parkeren

Nu de basis is gelegd, denkt het ziekenhuis na over verdere uitbreiding van de functionaliteiten op de pas. Van der Veen geeft twee voorbeelden. “We overwegen follow me-printing, waarbij een print pas uit de printer komt als je je met de pas hebt geïdentificeerd. En misschien gaan we de pas ook gebruiken voor het parkeren. Dat is nu nog gratis, maar mochten we op enig moment overgaan op betaald parkeren, dan kunnen we daarvoor de pasjes gebruiken.”

SALTO Virtual Network (SVN)

THEMA BRANDVEILIGHEID & BEVEILIGING

BGB-keurmerk

www.zorginstellingen.nl

Eerste pand Parnassia haalt BGB-keurmerk In juni ontving de Parnassia Groep in Den Haag haar eerste keurmerk Brandveilig Gebruik Bouwwerken (BGB). Met dit keurmerk toont de GGZ-instelling aan dat het nieuwbouwpand aan de Johan van der Bruggenstraat voldoet aan geldende weten regelgeving. Inmiddels wordt de systematiek gebruikt om alle panden op brandveiligheid door te lichten. Tekst Gerard Dessing

Met het BGB-keurmerk toont Parnassia aan dat het nieuwbouwpand aan de Johan van der Bruggenstraat voldoet aan geldende weten regelgeving.

2013-Oktober / ZorgInstellingen

Bouwkundige tekortkomingen

THEMA BRANDVEILIGHEID & BEVEILIGING

Maarten Klomp, manager onderhoud van de Parnassia Groep: “Installatietechnisch zijn de meeste panden grotendeels op orde. Maar het gros van de tekortkomingen is bouwkundig van aard. Deuren of wanden voldoen niet, de aansluiting op het plafond is onvoldoende met kans op brandoverslag en kozijnen en beglazing zijn niet brandwerend genoeg.”

“Goede zorg kan alleen bereikt worden met een goede bedrijfsvoering. Daarbij hoort ook een vastgoedportefeuille die aan alle actuele brandveiligheidseisen voldoet.” Aan het woord is Maarten Klomp, als manager onderhoud van Parnassia Groep verantwoordelijk voor het onderhoud aan de ruim 400 panden op 180 locaties (totaal zo’n 370.000 m2) van de Parnassia Groep. Het verhaal begint in 2010. Verschillende gebouwgebonden brandveiligheidsincidenten in ons land doen Klomp meer dan ooit beseffen dat ook bij de Parnassia Groep een brandveilige woon- en werkomgeving van groot belang is. Hij schrijft een nota aan de Raad van Bestuur waarin hij het belang van het onderwerp onder de aandacht brengt. De Raad van Bestuur reageert positief en vraagt Klomp zijn gedachten nader uit te werken en een plan van aanpak op te stellen.

Eisenlijst

Klomp gaat aan het schrijven en zet een projectorganisatie op, waarin naast enkele eigen medewerkers ook het vaste bouwmanagementbureau Steigers Bouw Advies zitting neemt. Op zoek naar een heldere en praktisch toepasbare systematiek om alle panden gestructureerd door te lichten - en waar nodig op niveau te brengen - stuit de projectgroep op het Keurmerk Brandveilig Gebruik Bouwwerken, een door brandweer Haaglanden in samenwerking met Kiwa ontwikkeld keurmerk.

‘Vluchtdeuren moeten vrij zijn en afgesloten vluchtdeuren zijn echt uit den boze’

BGB-keurmerk

Betty Kooijman, lid RvB Parnassia Groep en Johan Zuiderwijk, Voorzitter Regionale Cliëntenraad Haaglanden, ontvangen het BGB-keurmerk uit handen van Kees Voorwinden (rechts), service director van Ascom, de certificerende organisatie.

Om voor het keurmerk in aanmerking te komen, moet een pand aan een kleine 140 bouwkundige, installatietechnische en organisatorische eisen voldoen. Controle vindt plaats door een erkend BGB-bedrijf. Een afgegeven keurmerk is een jaar geldig. Daarna volgt een nieuwe audit.

Alleen nieuwbouwpanden

Gezien de gestructureerde en uitgebreide aanpak van het keurmerk en de integraliteit van de focus (zowel bouwkundig, technisch als organisatorisch) besluit de projectgroep volgens deze methodiek te werk te gaan. Het bedrijf Ascom wordt als gecertificeerd BGB-opnamebedrijf ingeschakeld om pand voor pand een nulmeting te doen en een advies op te stellen over het oplossen van eventuele geconstateerde gebreken op het gebied van brandveiligheid. Als eerste prioriteit worden de klinische locaties doorgelicht; de gebouwen waar cliënten overnachten. Om het project beheersbaar te houden, wordt besloten het behalen van het

keurmerk te beperken tot de nieuwbouwpanden. Bij bestaande bouw wordt de brandveiligheid ook volgens de keurmerksystematiek beoordeeld. Vanwege praktische redenen wordt daar echter niet gestreefd naar het verkrijgen van het keurmerk. Het nieuwbouwpand aan de Johan van der Bruggenstraat in Den Haag is inmiddels als eerste pand gecertificeerd. Binnenkort volgen drie andere nieuwbouwpanden. In de periode van 2010 tot heden zijn bijna alle panden in eigendom volgens de BGB-systematiek beoordeeld.

Bouwkundige gebreken

Op welk gebied de meeste gebreken worden geconstateerd bij de nulmetingen? Klomp hoeft niet lang na te denken. “Installatietechnisch zijn de meeste panden grotendeels op orde. Maar het gros van de tekortkomingen is bouwkundig van aard. Het gaat dan met name om de compartimentering. Deuren of wanden voldoen niet, de aansluiting op het plafond is onvol-

2013-Oktober / ZorgInstellingen 23

THEMA BRANDVEILIGHEID & BEVEILIGING

BGB-keurmerk

Steken laten vallen

Klomp is positief over het besluit om alle panden volgens de BGB-systematiek door te lichten. Het levert niet alleen voor de oudere panden, maar zelfs ook voor de relatief nieuwe gebouwen nuttige informatie op.

Maarten Klomp, manager onderhoud bij Parnassia: “Ik zeg altijd: oefen ook ‘s avonds en ‘s nachts, dan heb je te maken met een lage bezetting, is het donker en liggen de bewoners op bed.”

“Als we de systematiek gebruiken voor panden van een jaar of drie oud, schrik ik eerlijk gezegd best van de resultaten. Brandscheidingen zijn niet altijd op orde, brandkleppen in luchtbehandelingskanalen zijn soms niet aanwezig, hier en daar stuit je op te grote naden onder de deuren. Hoe dat mogelijk is? Ik denk dat je daarbij twee kanten op moet kijken. Ten eerste naar bouwend Nederland, daar heeft men blijkbaar steken laten vallen en te weinig kennis en oog voor brandveilig bouwen. Maar als opdrachtgever moet je ook je hand in eigen boezem steken, want als het

toezicht vanuit de opdrachtgever tekort schiet, kun je erop wachten dat zaken niet goed gaan.”

Oefenen

Wat voor Klomp de belangrijkste zaken zijn als het gaat om brandveiligheid bij een GGZ-instelling? “Naast de technische en bouwkundige aspecten is de organisatie gewoon heel belangrijk,” zegt hij. “Vluchtwegen moeten vrij zijn en afgesloten vluchtdeuren zijn echt uit den boze. Ook de bhv-organisatie moet op orde zijn waarbij ik het belang van oefenen graag benadruk. Bij een brand moet je adequaat en snel kunnen handelen. Dat leer je door te oefenen. Ik zeg altijd: oefen ook ‘s avonds en ‘s nachts, dan heb je te maken met een lage bezetting, is het donker en liggen de bewoners op bed. Dat zou wat mij betreft niet vaak genoeg kunnen plaatsvinden.”

doende met kans op brandoverslag en kozijnen en beglazing zijn niet brandwerend genoeg.”

Opname-onderdelen keurmerk BGB:

Bij de Panassia Groep is het voldoen aan de weten regelgeving op het gebied van brandveiligheid niet in alle gevallen genoeg. Daar waar de situatie dat vereist, gaat de instelling verder en worden extra brandveiligheidsmaatregelen getroffen. Klomp: “Met name bij zelfstandig wonen ontvangen we regelmatig het verzoek vanuit de zorg om een brandmeldinstallatie te plaatsen. Of neem de situatie waar de regelgeving voorschrijft dat bij een branddetectie een stil alarm vereist is. We gaan soms verder en werken dan met een attentiesignaal van 30 seconden in de verkeersruimtes, zodat medewerkers die toevallig niet met een pieper rondlopen ook op de hoogte worden gebracht van het brandalarm.”

2013-Oktober / ZorgInstellingen

Algemeen Bouwkundige voorzieningen (compartimentering) Ontvluchting Ontvluchting obstakelvrij Brandmeldinstallatie Ontruimingsalarminstallatie Noodverlichting/elektrische installaties Blusmiddelen Droge blusleidingen Brandkranen Overdrukinstallatie (Brandweer)liften Roken en open vuur Stands/kramen/podia en inrichtingselementen Verwarming/koken Stoffering, versiering, aankleding Afval Brandgevaarlijke stoffen Bereikbaarheid Nadere voorwaarden/gelijkwaardigheden Documentatie

BRANDVERTRAGENDE DEUREN

GND-Zekerheidsklasse®

Albert Schweitzer kiest voor GND-Zekerheidsklasse® Het Albert Schweitzer ziekenhuis is een ziekenhuis met vier locaties en twee buitenpoliklinieken. Om deze locaties optimaal te benutten, wordt er veel uitgebreid en verbouwd. Brandveiligheid is daarbij een essentieel aspect. Daarom heeft het ziekenhuis gekozen voor deuren met de GND-Zekerheidsklasse® en bijhorende, zichtbare labeling.

De afgelopen jaren is er veel gebeurd op alle locaties van het Albert Schweitzer ziekenhuis. Het ziekenhuis heeft flink uitgebreid om zo ruimte te geven aan de zorg. In totaal is er 40.000 vierkante meter bijgebouwd. Bovendien is de renovatie van de oudbouw op locatie Dordwijk in volle gang. In de renovatiefase wordt er onder meer een logische koppeling gemaakt tussen de bestaande bouw en de nieuwbouw. Aannemer Van Wijnen Stolwijk is voor een belangrijk deel verantwoordelijk voor de bouw en verbouw van het Albert Schweitzer ziekenhuis. Werkvoorbereider Alfred Verdoold van Van Wijnen Stolwijk: “In het hele project zoeken wij naar vaste partners. Partners die verantwoordelijkheid nemen en ons ontzorgen. Ook bij het plaatsen van de deuren en kozijnen.

Daarom hebben wij gekozen voor de GND-binnendeuren met een Zekerheidsklasse® III.”

Compleet

GND is een overkoepelende verzekerde garantie op de kwaliteit van de deuren, waar de top van de Nederlandse binnenen buitendeurenproducenten bij is aangesloten. In GNDZekerheidsklasse® III levert het GND-lidbedrijf een compleet afgemonteerd deurblad en deurkozijn. Het bijbehorende kozijn is ook door het GND-lidbedrijf geleverd en gemonteerd. “Het enige waar wij als aannemer op moesten letten, was of het bouwkundig kader en aansluiting daarop voldoet aan geteste constructie conform brandtestrapporten”, aldus Verdoold. De GND-deuren zijn allemaal gelabeld. Verdoold vindt dit een belangrijk voordeel. “Als aannemer ben je verantwoordelijk voor de brandscheiding en via het label kun je richting het Albert Schweitzer ziekenhuis aantonen dat je de juiste deuren hebt geplaatst. Dit geeft vertrouwen.”

Garantie

Projectleider Gerard Hermus van het Albert Schweitzer ziekenhuis onderschrijft dit. “Het is voor ons een garantie. Een zekerheid dat de deur voldoet aan de gewenste norm van onder meer branddoorslag en brandoverslag.” De labels zijn immers speciaal ontwikkeld

ter verbetering van de herkenbaarheid van de garantie dat de brandwerende deuren voldoen. Op het GND-label staat duidelijk vermeld hoeveel minuten een deur brandwerend is (30 of 60 minuten). Daarnaast wordt een Zekerheidsklasse® op het label aangegeven met een romeins cijfer I, II of III. “Dit heeft veel voordelen”, zo stelt Hermus. “Alleen al bij het beheer en onderhoud. Het komt in een ziekenhuis natuurlijk wel eens voor dat er met een bed of rolstoel een stuk uit de deur wordt gestoten. Dat kan worden gerepareerd, soms moet de deur worden vervangen. En waar we voorheen nooit precies wisten welke specificaties de deur had en waar de deur vandaan kwam, kunnen we dit nu wel in één oogopslag zien. Zo is ook het logo van de fabrikant verwerkt in het label, zodat we altijd weten waar de deur vandaan komt. Wel zo helder en transparant.” Deze tekst is tot stand gekomen in samenwerking met GND. Kijk voor meer informatie op www.gnd.nl.

2013-Oktober / ZorgInstellingen 25

SPOTLIGHT

Henk Gerritsen

‘Facility manager wordt in toekomst regisseur’ Wat maakt iemand tot een goede facility manager? In de rubriek Spotlight vertelt elke maand een facility manager, werkzaam in de zorg, over zijn beroep.

‘Je krijgt het werk niet gedaan vanachter je bureau’ die het goed hebben. Als een groep bewoners gezellig bij elkaar zit te praten in het restaurant, dan maakt dat mijn dag goed."

Tekst Aline de Bruin

Minder leuk

“De voortdurende beleidsveranderingen van de overheid. Door alle bezuinigingen ontbreekt het aan een langetermijnvisie voor de zorg. Als facilitair manager is het ook lastig om een langetermijnbeleid te maken door de voortdurende veranderingen in de spelregels.”

Naam: Henk Gerritsen Functie: Manager Facilitair Bedrijf Organisatie: AriënsZorgpalet Leeftijd: 54 jaar Werkt: gemiddeld 45-50 uur per week

Wapenfeit

“Ik heb de opleiding Facility Management gedaan. Dat was geen bewuste keuze: eigenlijk had ik de hotelschool willen doen, maar ik werd niet ingeloot. Gelukkig heb ik geen seconde spijt gehad van mijn ‘tweede keuze’. Facilitair management is een breed en interessant vakgebied. Na mijn studie heb ik eerst anderhalf jaar op de Volkshogeschool gewerkt, daarna negentien jaar op allerlei afdelingen bij een ziekenhuis in Enschede en sinds 2002 werk ik bij AriënsZorgpalet, dat toen nog Ariënshuizen heette.”

totaalproces. Ik let op de visie en het beleid van de organisatie en zorg voor de budgetbewaking. Als facilitair manager is het belangrijk om altijd op zoek te zijn naar verbetering. Stap van de logische paden af, wees creatief en bedenk verrassende dingen. Daarin ligt voor mij zeker de uitdaging."

Verantwoordelijkheden

Leuk aan de zorg

“Bij AriënsZorgpalet houd ik me dagelijks bezig met de sturing van het

26 2013-Oktober / ZorgInstellingen

Overleg

“Overleggen is mijn werk. Ik moet met mensen communiceren, dan is het logisch dat je veel in overleg zit met de verschillende afdelingen en de externe partijen. Je krijgt het werk niet gedaan vanachter je bureau.”

“Je ziet het resultaat van je werk. Ik zie iedere dag mensen om me heen

“Ik ben trots op het horecaconcept dat AriënsZorgpalet heeft ingevoerd. Wij waren één van de eerste zorginstellingen met echte restaurants. Ik ben heel blij dat we het hele project gerealiseerd hebben.”

Toekomst van de zorg

“Facilitair management zal alleen maar belangrijker worden door de scheiding tussen wonen en zorg. Een facilitair manager wordt een soort regisseur die facilitaire processen als service, inkopen en wonen aanbiedt en coördineert.”

Advies

“Blijf nuchter naar processen kijken. Neem je eigen vader of moeder als graadmeter voor je werk. Hoe zou je willen dat zij behandeld werden in een zorginstelling? Blijf in gesprek en blijf altijd met beide benen op de grond staan.”

COLUMN

Gratis ouderenzorg Mijn 94-jarige vader - stram van leden, maar helder van geest - heeft de wens te kennen gegeven nog één keer naar zijn zomerhuis in Zuid-Frankrijk te willen gaan. Hij heeft dat huis 40 jaar geleden gekocht en er samen met mijn moeder vele mooie zomers doorgebracht. Daar denkt hij met weemoed aan terug. Hij kan en wil daar natuurlijk niet in zijn dooie eentje logeren. We spreken af dat hij erheen gaat als zijn kleinzoon er met zijn gezin in de zomervakantie bivakkeert. Hoe pak je dat aan? Hij kan niet meer in de auto, want hij moet ieder uur plassen en dan duurt de reis naar Zuid-Frankrijk wel erg lang. Het wordt dus vliegen, maar hoe moet dat als je niet verder dan 20 meter kunt lopen? Op Schiphol is het te druk in het hoogseizoen, dus kiezen wij voor Rotterdam The Hague Airport met de bekende chartermaatschappij die er bekend om staat voor iedere dienstverlening extra geld te vragen. Ik surf wat over het computerscherm, vink ‘begeleiding’ aan en verwacht aangeslagen te worden voor een behoorlijk extra bedrag. Dat blijkt mee te vallen. Ik hoef niets extra te betalen voor deze dienstverlening. Dan zal die begeleiding ook wel niet veel betekenen, denk ik zo. En hij moet toch echt alleen vliegen, want er is geen familie beschikbaar om hem erheen te begeleiden. Op het ergste voorbereid breng ik mijn goedgehumeurde vader naar het vliegveld en help hem bij het inchecken. Uit het niets duikt er onmiddellijk een meneer op met een rolstoel, waar hij mijn vader in hijst en hem door de veiligheidscontrole duwt. Voordat ik er erg in heb, zijn ze uit het zicht verdwenen. ’s Avonds vraag ik per sms aan mijn neef of de ouwe heer goed is aangekomen en verneem per omgaande dat ‘El Capo di tutti Capi’ veilig is gearriveerd en al in het zwembad heeft gezwommen. Aan het einde van de week vlieg ik naar Frankrijk en neem ik mijn vader weer terug naar het vliegveld in Nice om samen terug te vliegen. Sceptisch sta ik bij de incheckbalie, waar ik opnieuw in verlegenheid word gebracht door mijn eigen wantrouwen. Geruisloos verschijnt er een dame met een rolstoel; mijn vader wordt vervolgens weer voortvarend door de controle gereden terwijl ik er een beetje achteraan huppel met de handbagage. In een apart busje worden we naar het vliegtuig gereden. Daar verschijnt geen slurf, maar een hoge steile trap, die mijn vader absoluut niet op zal kunnen lopen. Toch een kink in de kabel, denk ik, stiekem bijna een beetje opgelucht dat het toch niet allemaal perfect geregeld is. Maar dan verschijnt er als in een sciencefictionfilm een rijdende lift waar mijn vader in gereden wordt en voordat ik het goed en wel in de gaten heb, zitten we pontificaal op rij één met heel veel beenruimte en dicht bij de toiletten. Weken later ben ik nog steeds sprakeloos over deze buitengewone, onbegrijpelijke dienstverlening van een commerciële maatschappij, die er om bekend staat er altijd op uit te zijn passagiers op allerlei vernuftige manieren geld uit de zakken te kloppen, maar intussen - alsof zij dagelijks honderden negentigplussers begeleiden - met het grootste gemak deze hoogbejaarde comfortabel en veilig naar zijn plaats van bestemming heeft gebracht. Zonder dat er ook maar één cent extra voor betaald hoefde te worden. Zo kan het dus ook.

Frederiek Morees is directeur van een zorginstelling ergens in Nederland. Zij schrijft over zaken waarmee zij in de dagelijkse praktijk te maken heeft. Morees heet in werkelijkheid anders.

2013-Oktober / ZorgInstellingen 27

BRANDVEILIGHEID

Rockwool

Brandveiligheid tijdens renovatiewerkzaamheden Voor een brand loopt nog altijd het hele dorp uit, want hoe vaak komt een brand nu voor? Waarschijnlijk steeds vaker in de nabije toekomst. Dat heeft alles te maken met de grootschalige renovatie van de gebouwde omgeving die de komende jaren zal plaatsvinden. Een in vele opzichten positieve ontwikkeling, die echter ook de nodige gevaren - met name brandgevaar - met zich meebrengt. De oorzaken van het grotere risico op brand en alle gevolgschade daarvan zijn divers. Zo kan het zijn dat er voor een specifieke renovatiesituatie geen strikte

2013-Oktober / ZorgInstellingen

regelgeving is vastgelegd of dat bestaande regels minder strikt worden gehanteerd. Tegelijkertijd ligt het voor de hand dat grotere hoeveelheden brand-

bare bouwen andere materialen vlakbij het project worden opgeslagen. Een ongeluk zit dan in een klein hoekje. Dat geldt ook voor het gevaar dat kan

BRANDVEILIGHEID

Rockwool

ontstaan wanneer brandbare materialen zijn of worden aangebracht terwijl de beschermende gevelbekleding nog niet is afgewerkt. Verder is het een feit dat sommige gebouwen gedurende een renovatieproces tijdelijk onvoldoende of niet aan de ervoor geldende regels en vergunningsvoorwaarden voldoen. Intussen zijn bewoners en gebruikers zich niet ten volle bewust van de toegenomen risico’s tijdens de werkzaamheden aan het gebouw.

Risico beperken

Altijd is het veiligheidsbewustzijn van de betrokken partijen en individuen in hoge mate bepalend voor de veiligheid van de omgeving en dat is bij een renovatieproject niet anders. Geconstateerd moet worden dat dit veiligheidsbewustzijn niet in alle gevallen de overhand heeft boven kortetermijngewin. We zien dit met name bij de keuze van toe te passen materialen. Of deze al dan niet brandbaar zijn, is uiteraard een cruciale factor bij een mogelijke uitbreiding van brand tijdens renovatiewerkzaamheden.

Zorgsector

Veel ziekenhuizen en verpleeg- en verzorgingshuizen dateren uit een periode dat de financiering van de zorg nog op een heel andere manier was geregeld. Exploitatielasten en energiekosten van het gebouw speelden nauwelijks een rol in de overwegingen tijdens de stichting van het vastgoed. Dat is de laatste jaren wel anders geworden. Ook bij renovatieprojecten in de zorg is daarom steeds meer aandacht voor isolatie en reductie van energieverbruik. In de zorgsector is het nog belangrijker dan in andere sectoren om zorgvuldig te overwegen welke bouwmaterialen worden toegepast. De bewoners en gebruikers van de voorzieningen zijn immers minder redzaam en er zal alles aan gedaan moeten worden om hun veiligheid te garanderen.

Kies voor veilige materialen In de meeste gevallen zijn de eisen die de regelgeving aan de brandeigenschappen van bouwmaterialen stelt niet gericht op het voorkomen of

Aandachtspunten tijdens een renovatie r Maak een risicoanalyse. r Overweeg of het tijdelijk ergens anders huisvesten van bewoners zinvol is. r Meld brandgevaarlijke werkzaamheden en zorg voor voldoende toezicht tijdens deze werkzaamheden. r Rapporteer incidenten. r Speciale zorg is vereist om te voorkomen dat opgeslagen brandbare (bouw)materialen vlam vatten. r De aanwezige brandcompartimentering moet altijd intact blijven om snelle verspreiding van vuur en (giftige) rook te voorkomen.

beperken van brandschade of om de kosten van herstel na een brand te beperken. Als eventueel aanwezige personen in een gebouw een bepaalde tijd – bijvoorbeeld vijftien minuten – de tijd krijgen het gebouw te verlaten, is voor de meeste regelgeving de doelstelling behaald. Complicerende factor is ook nog eens dat reeds samengestelde bouwmaterialen (zoals sandwich- en andere constructies) worden getest. De ingekapselde isolatiematerialen worden dus niet rechtstreeks aan vuur blootgesteld. Tijdens het renovatieproces is er sprake van een totaal andere situatie en ligt het isolatiemateriaal vaak onafgeschermd aan de oppervlakte, blootgesteld aan een mogelijke vuurbron.

Prioriteit voor brandveiligheid?

Dat de brandveiligheid van bouwmaterialen geen prioriteit heeft bij gebouweigenaren, projectontwikkelaars, architecten en aannemers heeft te maken met de relatief kleine kans op brand in de meeste Europese landen. Daarbij wordt voorbijgegaan aan de ernst van de gevolgen als het een keer wél raak is. Afgezien van persoonlijk letsel van bewoners of hulpverleners is er ook een financieel risico. Herstel of herbouw van een pand is meestal wel gedekt, maar dat geldt niet altijd voor de financiële gevolgen van maandenlang productieverlies, verloren omzet en verloren klanten. Niet voor niets gaan zo veel bedrijven die met een brand te

maken hebben gehad niet veel later failliet.

De wal en het schip

Doordat het risico op brand door opdrachtgevers en gebouweigenaren als laag wordt ervaren, is er niet echt een incentive om indien mogelijk brandbare materialen te vervangen door onbrandbare materialen. Het onvermijdelijke gevolg hiervan is echter dat we de komende tijd steeds vaker zullen worden geconfronteerd met branden waarvan impact en omvang onvoorspelbaar zijn. De bewustwording die hiervan het gevolg zal zijn, zal waarschijnlijk bijdragen aan wijzigingen in nationale en internationale regelgeving ten aanzien van de toepassing van (on) brandbare bouwmaterialen.

Rol verzekeraars

Als het gaat om schadebeperking en bedrijfscontinuïteit is het standpunt van de verzekeraars duidelijk. Alleen voldoen aan de minimale eisen van de bouwregelgeving kan in eerste instantie kostentechnisch aantrekkelijk lijken, toch verdient het aanbeveling de mogelijke financiële gevolgen van een brand mee te wegen en niet uitsluitend uit te gaan van een initiële besparing op de bouwkosten. Bovendien worden eventuele meerkosten soms ook nog gecompenseerd doordat minder brandverzekeringspremie wordt betaald. Deze tekst is tot stand gekomen in samenwerking met Rockwool. Kijk voor meer informatie op www.rockwool.com.

2013-Oktober / ZorgInstellingen 29

ZORG & BOUW

JacobKliniek, Haarlem

Revalideren in nieuw en sfeervol zorghotel In het voorjaar van 2015 wordt in Haarlem een nieuwe kliniek voor geriatrische revalidatie en herstel geopend onder de naam JacobKliniek. Het ontwerp van het gebouw van stichting Sint Jacob is toegesneden op maximale zelfstandigheid van de herstellende cliĂŤnt. Tekst Ziggy Klazes* De vraag naar geriatrische zorg is de afgelopen decennia sterk veranderd. Niet alleen worden wij steeds ouder, maar in het kader van de bezuinigingen wordt er ook steeds meer gekeken naar kostenbesparende maatregelen. Zorginstellingen zien zich genoodzaakt

om te zoeken naar de beste manieren om geld te besparen.

Zorghotel

Een manier om de kosten van de revalidatie en herstel te beperken, is door de revalidatie plaats te laten

vinden in een zogenaamd zorghotel. Na een operatie kunnen patiĂŤnten hier terecht om te revalideren en te herstellen. De kosten van revalidatie in een dergelijke instelling liggen beduidend lager dan wanneer een patiĂŤnt in het

Een impressie van de nieuwe revalidatiekliniek van stichting Sint Jacob, die in het voorjaar van 2015 in Haarlem wordt opgeleverd.

2013-Oktober / ZorgInstellingen

ZORG & BOUW

JacobKliniek, Haarlem

Patiënten kunnen op een moment dat zij verkiezen de maaltijd gebruiken en zijn daarom niet langer afhankelijk van schema’s en roosters.

ziekenhuis revalideert. Daarnaast ligt de nadruk bij een zorghotel - meer dan in een ziekenhuisomgeving - op een zo aangenaam mogelijk verblijf. Deze innovatie levert dus niet alleen een besparing op, maar komt ook nog eens ten goede aan het welzijn van de revaliderende patiënt.

Eisen van de tijd

Ook aan Haarlem gaat deze trend niet voorbij. Vier partijen hebben de handen ineen geslagen om in deze stad een kliniek voor revalidatie en herstel te bouwen die voldoet aan de eisen van deze tijd. Na een intensieve samenwerking tussen de zorginstelling Stichting Sint Jacob, adviesbureau CEAN, gespecialiseerd in projecten op het gebied van zorg, Klous en Brandjes Architecten en de ontwikkelingscombinatie 023 (verantwoordelijk voor de gebiedsontwikkeling van de locatie) is in oktober de eerste steen van dit project geslagen aan de oostkant van de stad.

Licht en warm

Was in het verleden de kwantiteit de belangrijkste leidraad bij het ontwerpen van een zorginstelling, nu is de kwaliteit leidend. De doelgroep, patiënten ouder dan 65 jaar, stelt specifieke eisen aan een gebouw. Bij het ontwerp van de kliniek in Haarlem is dan ook van binnen naar buiten gewerkt: het uitgangspunt van het ontwerp was altijd de patiënt. Er is hierbij door de architect goed gekeken naar zowel de beperkingen als de mogelijkheden van de doelgroep. Cees Brandjes van Klous en Brandjes Architecten licht toe: “Bij het ontwerpen van revalidatiekliniek Sint Jacob

heeft de zintuiglijke waarneming centraal gestaan. Wij hebben ons, samen met de andere partijen, verdiept in de menselijke kant van het gebouw.” Daarbij zijn er door de betrokken partijen op het gebied van de inrichting en het materiaalgebruik duidelijke keuzes gemaakt. Een voorbeeld hiervan is de plaatsing van de raampartijen. “De voorkeur voor een lichte omgeving is tamelijk universeel en niet leeftijdsgebonden. Maar wanneer het zicht van de gebruiker mogelijk beperkt is, kan een slagschaduw van een muur ervaren worden als een bedreigend gat. Dat moest dus vermeden worden." Een ander voorbeeld is het materiaalgebruik. “Het is veel plezieriger om een ‘warme’ houten trapleuning vast te pakken dan bijvoorbeeld een metalen trapleuning.”

Maximale zelfstandigheid

Het ontwerp van het gebouw is toegesneden op maximale zelfstandigheid van de herstellende patiënt. Voor de inrichting van de kliniek is goed

gekeken naar de mogelijkheden van de patiënt. Zo is de bovenste etage van het vier verdiepingen tellende gebouw bedoeld voor de minst mobiele patiënten. Er is sprake van een zogenaamde herstelcarrière, waarbij de patiënt steeds verder ‘afdaalt’ in het gebouw naarmate hij of zij mobieler wordt.

Lounges

De patiënten die ver zijn gevorderd in het revalidatietraject verblijven op de tweede etage en worden gestimuleerd om zoveel mogelijk de brede trap te gebruiken in plaats van de lift om bij de lounges en revalidatieruimtes op de eerste etage te komen. Die lounges zijn op hun beurt weer verschillend van sfeer zodat de patiënt wordt uitgedaagd om op verschillende plekken te komen. Door te werken met lounges waar de patiënten op het moment dat zij verkiezen een maaltijd kunnen gebruiken, zijn de patiënten niet langer afhankelijk van schema’s en roosters van de instelling. Het uiteindelijke ontwerp is een 'joined effort' van alle betrokken partijen die met de bouw van de revalidatie- en herstelkliniek Sint Jacob een op maat gesneden en innovatief antwoord geven op de eisen die de geriatrische revalidatiezorg van vandaag de dag stelt. De kliniek wordt naar verwachting in het voorjaar van 2015 opgeleverd. *Ziggy Klazes is journalist.

Projectgegevens JacobKliniek r Doel: leveren van excellente zorg aan 90 ouderen, herstellend van bijvoorbeeld herseninfarct of gebroken heup. Daarnaast: het leveren van poliklinische revalidatiezorg. r Kenmerk: In het gebouw worden moderne zorgen revalidatievoorzieningen gecombineerd met de dienstverlening en gastvrijheid van een hotel. r Kamers: Allemaal éénpersoonskamers met eigen badkamer. Ook zijn er echtparenkamers. r Uitstraling: De kamers, het bijbehorende restaurant en de lounge hebben de uitstraling van een hotel. r Oppervlak: 6700 m2 r Opening: begin 2015

2013-Oktober / ZorgInstellingen 31

TOEKOMST

De ideale verpleeghuisomgeving

Verpleeghuis van de toekomst krijgt vorm Hoe ziet het ideale verpleeghuis er over een aantal jaar uit? Als het aan het Expertisecentrum Gezondheidszorg en Technologie van Fontys Hogescholen ligt, kunnen belangstellenden dat vanaf de zomer van 2014 zelf zien en ervaren in het Verpleeghuis van de Toekomst in Eindhoven. Tekst Gerard Dessing

Drie brainstorm-bijeenkomsten in mei en juni van dit jaar hebben tal van ideeĂŤn opgeleverd voor het Verpleeghuis van de Toekomst.

2013-Oktober / ZorgInstellingen

TOEKOMST

De ideale verpleeghuisomgeving

Projectgegevens Project Doel Projectleider Samenwerking Website

: Verpleeghuis van de Toekomst : uitdenken en bouwen van het ideale verpleeghuis : dr. ir. Joost van Hoof : dr. Eveline Wouters (lector Health Innovations and Technology) : www.fontys.nl/egt, zie tab 'VETO'

Hoe ziet de ideale verpleeghuisomgeving er op termijn uit? Met deze vraag houdt projectleider dr. ir. Joost van Hoof zich bijna dagelijks bezig. En dat zal tot de zomer van 2014 zo blijven. Op dat moment wordt namelijk - als alles volgens plan verloopt - het Verpleeghuis van de Toekomst geopend, een project van het Expertisecentrum Gezondheidszorg en Technologie van Fontys Hogescholen in Eindhoven, dat door Van Hoof wordt geleid. Goede zorg is heel belangrijk voor mensen die in een verpleeghuis komen te wonen. Daarnaast spelen andere factoren ook een belangrijke rol om het welbevinden van bewoners te optimaliseren. Denk aan zaken als ondersteunende architectuur, een doordachte inrichting en toepassing van innovatieve technieken. Van Hoof: “Op meerdere plaatsen in Nederland gebeurt veel op het gebied van inzet van technologie en bouwkundige interventies in een verpleeghuis. Maar het zijn vaak experimenten waarbij we iedere keer het wiel opnieuw uitvinden, zonder dat we gebruik maken van opgedane ervaringen en betrouwbare onderzoeksresultaten. Met het Verpleeghuis van de Toekomst willen we partijen bij elkaar brengen en kennis bundelen en ontsluiten, zodat verpleeghuisomgevingen dusdanig worden ingericht dat zij bijdragen aan een goede zorg.”

Geen robots

Doel van het project is kort gezegd het realiseren van een mini-verpleeghuis met een gemeenschappelijke woonka-

mer, twee eenpersoonskamers (één voor psycho-geriatrische en één voor somatische bewoners) en een technische ruimte. De exacte locatie op de hogeschoolcampus is nog niet bekend. Dr. Eveline Wouters, als lector Health Innovations and Technology van de Fontys Paramedische Hogeschool nauw bij het project betrokken: “Het wordt in feite een modelwoning waar belangstellenden kunnen komen kijken en waar studenten kunnen werken en experimenteren, maar het is niet bedoeld om mensen in te laten verblijven.” Om misverstanden te voorkomen: de woning die gebouwd wordt zal er volgens Wouters niet heel spectaculair uitzien. “Het is en blijft een gewone

ervaringen zij beschikken, organiseerden Van Hoof en Wouters in mei en juni van dit jaar drie brainstorm-bijeenkomsten. De eerste bijeenkomst was bedoeld als algemene brainstormsessie met focusgroepen. Tijdens de tweede editie stond ‘mindmapping’ en het boven water krijgen van de dominante thema’s centraal, terwijl de derde sessie een heuse knutselbijeenkomst was. Aanwezigen mochten met plakband, papier, schaar, karton en andere materialen aan de slag om te laten zien hoe zij - als zij het voor het zeggen hadden – de bed-omgeving in een bewonerskamer zouden inrichten. Tijdens de bijeenkomsten werden verschillende methodes ingezet om de ideeën los te krijgen. De belangstelling uit het werkveld was beslist groot te noemen: in totaal kwamen er zo’n 250 belangstellenden op de sessies af.

iPad en massagematras

Eveline Wouters kijkt met een goed gevoel op de bijeenkomsten terug. “Het was een goede mix van inhoud en kennisuitwisseling. Daarnaast bleek ook het netwerken van belang: mensen

‘Door disciplines vroegtijdig bij elkaar te brengen, kun je verkeerde keuzes voorkomen’ woning. Natuurlijk zit er allerlei techniek in, maar die zit grotendeels verborgen. De woning moet wel huiselijk en leefbaar blijven. Een Chriet Titulaer-achtige woning met twintig robots zal het echt niet worden.”

Knutselbijeenkomst

Belangrijk onderdeel van het project is de samenwerking met expert-partijen (denk aan installatiebedrijven, schoonmaakbedrijven e.d.), zorgprofessionals (beleidsmakers, managers en verzorgenden) en medewerkers van facilitaire bedrijven c.q. technische diensten. Om in kaart te brengen wat er bij deze groepen leeft en over welke kennis en

kwamen opeens in contact met partijen die, soms vanuit een hele andere hoedanigheid, ook in het veld werkzaam zijn. Dat stimuleerde en enthousiasmeerde enorm.” Ook Van Hoof benadrukt de waarde van de bijeenkomsten. “Tijdens de derde avond stond de vraag centraal: wat kun je doen rondom het bed als iemand daar langere tijd of misschien wel voor altijd moet verblijven. Stel je voor: iemand kan niet anders dan liggend zijn dag doorbrengen en ziet alleen kale plafondplaten boven zich. Als je dat zelf ervaart, weet je meteen: dat moet anders. Andere punten uit

2013-Oktober / ZorgInstellingen 33

TOEKOMST

De ideale verpleeghuisomgeving

die sessies waren bijvoorbeeld het aanbieden van armsteunen, het installeren van een iPad aan het bed of het aanbieden van een massagematras.”

Vrijheid

De bijeenkomsten leverden een enorme hoeveelheid gegevens op. Deze zijn in de zomer verwerkt door drie studenten

‘Het wordt geen Chriet Titulaer-achtige woning met twintig robots’ en studenten-assistenten. Alle inspanningen moeten op korte termijn leiden tot een Programma van Eisen. De vervolgstap is om samen met geïnteresseerde partners een bouwen inrichtingsontwerp te realiseren. Dit ontwerp moet uiterlijk in december 2013 gereed zijn. Daarna kan de werkelijke bouw van het Verpleeghuis van de Toekomst beginnen. Wat tot nu toe met name is opgevallen

in de verzamelde gegevens? Wouters ziet vooral de factor ‘vrijheid’ terugkomen. “Als je dat vertaalt naar inrichtings- en bouwkundige aspecten, kun je denken aan veel ramen, toegang tot een tuin waarin je niet kunt verdwalen, een makkelijk te bedienen schuifpui, veel licht enzovoort. Daar hoort ook het gebruik van audio-visuele middelen bij, zodat mensen contact met de buitenwereld kunnen hebben en zich daardoor vrijer voelen.” Eén van de dingen die Van Hoof tot nu toe is opgevallen, is dat een ruimte vooral niet moet aanvoelen als een stigmatiserend verpleeghuis. “Maak het huiselijk. Een nieuwe bewoner zijn eigen spullen laten meenemen is leuk, maar als die in een klinisch witte standaardkamer komen te staan, heeft het minder effect. De vormgeving van zo’n kamer moet je dus ook aanpassen.”

Bloempotten

Het is van grote waarde om mensen van verschillende disciplines bij elkaar te brengen, heeft Van Hoof gemerkt. Als voorbeeld noemt hij een interessante discussie tussen de architect en het schoonmaakbedrijf. “De eerste wilde twintig bloempotten

De initiatiefnemers van het verpleeghuis van de Toekomst: dr. Eveline Wouters en dr. ir. Joost van Hoof van Fontys Hogescholen.

in de vensterbank, omdat dat zo leuk staat. Toen reageerde het schoonmaakbedrijf: een vensterbank met zoveel bloempotten schoonhouden kost veel tijd, en dus geld. Op dat moment zie je dat je, door disciplines vroegtijdig bij elkaar te brengen, kunt voorkomen dat keuzes worden gemaakt waar je later financieel gezien veel spijt van hebt.” Wanneer Wouters en Van Hoof tevreden zijn? Van Hoof: “In het Verpleeghuis van de Toekomst bieden we pakweg 400 opties aan. Als bezoekers er daar straks twintig van meenemen en die toepassen, ben ik al heel tevreden.” Wouters: “Als bezoekers geïnspireerd raken door de aangeboden oplossingen, zodat mensen een aangenamere laatste levensfase kunnen doormaken, zou ik tevreden zijn.”

Meer weten? Meewerken en meebouwen aan het Verpleeghuis van de Toekomst? Neem contact op met Joost van Hoof, tel. (06) 23 38 14 04, joostvanhoof@fontys.nl.

2013-Oktober / ZorgInstellingen

MELDCODE

Ministerie van VWS

Meldcode verplicht voor zorgprofessionals De meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling helpt professionals goed te reageren bij signalen van geweld. Sinds 1 juli 2013 zijn organisaties en zelfstandigen verplicht een meldcode te hebben voor het omgaan met signalen van geweld. Dit geldt ook voor alle professionals in de zorg.

Meer dan 45 procent van de Nederlandse bevolking wordt ooit in zijn of haar leven slachtoffer van huiselijk geweld. Jaarlijks hebben ruim 200.000 slachtoffers te maken met herhaaldelijk huiselijk geweld en

Platform De overheid heeft een online platform ingericht waar alle informatie over de meldcode is te vinden, inclusief een overzicht van welke hulpmiddelen er zijn en hoe deze het best gebruikt kunnen worden. Ook is er een speciale Meldcode app ontwikkeld, waarmee mensen de meldcode kunnen downloaden. Kijk voor het platform en meer informatie op www.meldcode.nl.

worden naar schatting 119.000 kinderen mishandeld. De meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling helpt om mishandeling vroeg te signaleren en heel praktisch te bepalen wat je er als professional tegen kunt doen. In de praktijk is gebleken dat professionals die werken met een meldcode, drie keer zo vaak ingrijpen als collega’s die geen code gebruiken. “Ik roep daarom alle professionals op om zo snel mogelijk met de verplichte meldcode aan de slag te gaan. Zo krijgen we meer slachtoffers in beeld en kunnen we kindermishandeling en huiselijk geweld beter aanpakken”, aldus staatssecretaris van Rijn.

Meldcode, geen meldplicht

De meldcode is wettelijk vastgelegd omdat het herkennen van en handelen bij huiselijk geweld en kindermishan-

deling tot de professionaliteit behoort van iedereen die in zijn werk met slachtoffers in aanraking kan komen. Door de vijf stappen van de meldcode te volgen, verzamelt een professional alle informatie die nodig is om een goede beslissing te nemen. Staatssecretaris van Rijn: “En dat is precies de reden waarom er nu een meldcode is en geen meldplicht. Bij een meldplicht loop je het gevaar dat – heel zwart-wit gezegd – een professional iets ziet, een melding doet en het verder overlaat aan een andere instantie. In het buitenland leidt dit tot een hoog aantal ongegronde meldingen. De meldcode stimuleert juist dat professionals gaan nadenken.” Deze tekst is tot stand gekomen in samenwerking met het ministerie van VWS.

2013-Oktober / ZorgInstellingen 35

Nu tijdelijk + gratis fiets! gratis

Ruil nu uw oude machine in voor een GRATIS* ‘PayperWash’ machine van Electrolux Professional + ontvang ook nog eens een GRATIS heren- of damesfiets! Hoe dit kan?

gratis t.w.v. € 65

9,00

*Vraag naar de voorwaarden.

t t t t t t

Nieuwe en moderne wasserette zonder investering Plaatsen en aansluiten 5 jaar onderhoud en garantie Totale ontzorging Directe return on investment Gratis wasconsult

Met PayperWash hoeft u niet te investeren in professionele wasapparatuur, dat doet Electrolux Professional voor u!

T: 020 56 92 911 | Mail: professional@electrolux.nl www.electrolux-professional.nl | twitter.com/eluxprofnl

www.payperwash.nl

PA CHAK YP EL N ER U DO W OR AS NAA H R !

Kijk op payperwash.nl

LEKKER BETROKKEN

Koffie

Koffiebonen

In deze rubriek komen voorbeelden aan bod van producten of diensten met de aspecten die wel én niet duurzaam zijn. Het project ‘Lekker Betrokken!’, dat zorginstellingen ondersteunt in het structureel verduurzamen van product, proces en mens, wil zo de keuze voor een duurzaam product makkelijker maken. Productie Phyllis den Brok

Productomschrijving:

Koffiebonen espresso en Guatemala 100% Arabica. Hele bonen in zakken van 1000 gram.

Producent:

Bonen geteeld in Guatemala, verwerkt, gebrand en verpakt in koffiebranderij ‘Tussen de Molens’ op het Groendomein Wasven in Eindhoven.

Duurzame aspecten:

Alle koffie is fairtrade verbouwd. De koffie wordt gebrand, verwerkt en verpakt door mensen met een verstandelijke beperking die als medewerkers in dienst zijn bij het Wasven. De verwerking gebeurt in de eigen regio.

Niet-duurzame aspecten:

Maxima Medisch Centrum: “Dit regionaal verwerkte, duurzame product past optimaal binnen ons horecaconcept ‘Proeflokaal Max’. Wij zijn een regionaal ziekenhuis waarbij regionale pure producten uitstekend passen. Deze producten worden geselecteerd op hun ambachtelijke productiewijze en zijn gebaseerd op een gezonde en natuurlijke basis. Qua prijs is dit product marktconform.”

Wordt gebruikt in:

Voor meer informatie over het project ‘Lekker Betrokken!’: zie www.vhvg.nl en www.phliss.nl/lb.html.

De verpakking is niet duurzaam. Het is niet duidelijk of het transport van de ongebrande koffiebonen naar het Wasven duurzaam is. Door distributeur Kruidenier in te schakelen als leverancier van meerdere regionale producten, is geprobeerd het laatste deel van het transport naar de zorginstelling zo efficiënt mogelijk in te richten.

Maxima Medisch Centrum, locatie Eindhoven.

Reden voor gebruik:

Jos Linssen, hoofd restaurant bij

2013-Oktober / ZorgInstellingen 37

PRODUCT & MARKT Nieuw bij Technische Unie: zonnepanelen Technische Unie biedt een totaaloplossing op het gebied van zonnepanelen. Naast de panelen zijn ook alle producten die nodig zijn om PV-systemen te installeren en te onderhouden direct uit voorraad leverbaar. Denk hierbij aan omvormers, bevestigingsmaterialen, bekabeling, beveiliging, meetapparatuur, gereedschappen en persoonlijke beschermingsmiddelen. Het assortiment is direct en op maat leverbaar. Uiteraard werkt Technische Unie alleen met A-leveranciers, die kwalitatief zeer hoogwaardige producten leveren. Ieder zonnepaneel is uitvoerig getest, waarmee de opbrengst per paneel wordt gegarandeerd. Daarnaast biedt Technische Unie op haar website een handige tool waarmee installateurs in vijf eenvoudige stappen een offerte kunnen maken voor hun klanten. De Zonnepanelenplanner berekent de juiste installatie voor ieder project met het optimale rendement. De uitgebreide offerte helpt bovendien om de opdrachtgever inzicht te bieden in de voordelen van zonne-energie. Met deze planner heeft de installateur dus de ideale verkooptool in handen. Meer informatie: www.technischeunie.com.

Hago Zorg nieuwe facilitaire partner van Beweging 3.0 Met ingang van 1 oktober 2013 is Hago Zorg de nieuwe facilitaire partner van Beweging 3.0. Dat is het resultaat van de aanbesteding die onder begeleiding van Intrakoop was uitgeschreven. Op 23 september tekenden beide partijen de overeenkomst voor een samenwerking van zeker drie jaar. Hago Zorg neemt de schoonmaakdienstverlening en glasbewassing van een deel van de intramurale en een groot aantal extramurale locaties voor haar rekening. Jan Jans, Manager Facilitair Bedrijf bij Beweging 3.0 legt uit: “Omdat we een brede vraag hebben naar diensten, zoeken we naar partijen die in staat zijn om alle onderdelen van ons bedrijf te ondersteunen. In Hago Zorg vonden we een partner die naast technische kwaliteit ook belevingsgerichte concepten ontwikkelt en centraal stelt. Een mooie basis om onze visie verder vorm en inhoud te geven.” Ook Margot van Leijen, Commercieel Directeur van Hago Zorg, is enthousiast over de samenwerking: “Hago Zorg en Beweging 3.0 hebben dezelfde visie op de toekomst van ouderenzorg en de rol van facilitaire dienstverlening binnen de organisatie. Vanaf het eerste contact voelde het gewoon goed.”

Bolidt introduceert antimicrobiële technologie in Midden-Oosten Na uitgebreid laboratoriumonderzoek in samenwerking met TNO, heeft Bolidt Kunststoftoepassing B.V. onlangs haar antimicrobiële vloer- en wandsystemen gelanceerd. De technologie is specifiek ontwikkeld voor de zorgsector en maakt gebruik van een nieuwe revolutionaire techniek waarbij bacteriën worden gedood zodra ze in aanraking komen met het vloer – of wandoppervlak. Deze gepatenteerde technologie wordt wereldwijd door Bolidt geleverd en geïnstalleerd. De introductie in het Midden-Oosten is onderdeel van een wereldwijde introductiecampagne. De afgelopen jaren worden ziekenhuizen en zorgcentra geconfronteerd met multiresistente bacteriën zoals MRSA, een voor het oog onzichtbare bacterie die meer en meer resistent wordt tegen traditionele bestrijdingsmiddelen. De nieuwe Bolidt technologie biedt een effectieve bestrijding voor dit probleem. De nieuwe Bolidt systemen zijn gebaseerd op een gepatenteerde mechanische technologie, waarbij de bacterie bij contact met het vloeroppervlak door het elektrische ladingsverschil tussen de Bolidt vloer en de bacterie zelf wordt gedood. Meer informatie: www.bolidt.nl.

FrieslandCampina vernieuwt assortiment portiedesserts FrieslandCampina vernieuwt het assortiment portiedesserts naar aanleiding van een onderzoek naar de behoeften van patiënten en cliënten in de zorg. Dit onderzoek toont aan dat vier tot zes smaken favoriet zijn. Men heeft liever keuze uit deze smaken dan keuze uit een groot, wisselend assortiment. Door de producten af te stemmen op de behoeften van de klant kan de gasttevredenheid omhoog gaan. Maak daarom kennis met de kleintjes van Campina. Van een vruchtenyoghurt bij het ontbijt tot een pudding na de warme maaltijd. De desserts van Campina kunnen op meerdere momenten van de dag gegeten worden. Campina biedt daarmee het beste toetje voor elk moment. Portiedesserts van FrieslandCampina zijn verkrijgbaar bij de groothandel. In week 45 wordt de nieuwe Optimel yoghurt Griekse stijl geïntroduceerd. In week 2 van 2014 is het vernieuwde assortiment volledig verkrijgbaar. Meer informatie: 033-713 33 33.

2013-Oktober / ZorgInstellingen

PRODUCT & MARKT C2C-dispensers van Satino Black Een wereldprimeur voor Nederland: de matzwarte dispensers van Satino Black van Van Houtum zijn als enige ter wereld C2C-gecertificeerd. Het certificaat garandeert onder meer dat de dispensers - gemaakt van gerecycled kunststof - vrij zijn van schadelijke chemicaliën en daardoor geschikt voor de technische kringloop. Gevuld met eveneens C2C-gecertificeerde wc-rollen, papieren handdoeken, zeep, alcoholgel en toiletbrilreiniger, veranderen de dispensers de toiletruimte in een state-of-the-art pronkjuweel. De informatieve Satino Black wc-tegel maakt het design in stijl af. Satino Black dispensers worden gemaakt met groene energie waardoor ze volkomen CO2-neutraal worden geproduceerd. Bovendien is door inzet van gerecycleerde kunststof het productieproces van Satino Black dispensers aanzienlijk energiezuiniger dan wanneer nieuwe kunststof wordt gebruikt. Meer informatie: www.vanhoutum.nl.

Split-Vision introduceert SharePoint All-in-One Split-Vision heeft haar nieuwe product ‘SharePoint All-in-One’ geïntroduceerd. Dit is een gebruiksvriendelijke oplossing die inzetbaar is voor de gehele SharePoint-omgeving van organisaties. SharePoint All-in-One is ontwikkeld voor de overheid en andere branches zoals onderwijs, zorg, productie en zakelijke dienstverlening. SharePoint All-in-One van Split-Vision is een totaaloplossing voor de digitale informatiehuishouding in een SharePoint-omgeving. Deze gebruiksvriendelijke oplossing integreert bijvoorbeeld (maar niet uitsluitend) zaakgericht werken, document- en recordsmanagement, projectmatig werken, overall planning van zaken, projecten, rapportages en medewerkersportalen. De oplossing is gebaseerd op het uitgangspunt de IT zo efficiënt mogelijk te laten werken, zonder extra kosten of maatwerk. De beheer(s)structuur wordt vastgesteld en vastgelegd vanuit een (strategisch) governance-plan. Door deze informatiestructuur vast te stellen vanuit de organisatie en de beleids-/bedrijfsvoering worden problemen in de toekomst voorkomen. Meer informatie: www. splitvision.nl.

Al ruim 20 jaar een begrip in de zorgsector!

De ZorgAgenda 2014 Dè agenda voor medewerkers in de zorg ! Formaat 11,7 x 17,5 cm !! Veel schrijfruimte !! Periodevermelding !! 24-uursindeling !! Inclusief zorginfo !

w! Nieuop

Kijk eboek.eu otiti eken www.nnotitiebo voor op maat

Kijk op www.eilers-international.nl voor: !"

Het complete assortiment agenda's, kalenders en notitieboeken voor medewerkers, vrijwilligers en cliënten in de zorg. Mogelijkheden voor eigen bedrukking en eigen pagina's.

EILERS International B.V. Telefoon 075 - 629 46 61 Websites www.eilers-international.nl en www.notitieboek.eu E-mail info@eilers-international.nl Webshop www.officewebshop.nl

2013-Oktober / ZorgInstellingen 39

SERVICEWIJZER AUTOMATISERING

BEDRIJFSKLEDING

FACILITAIRE DIENSTEN Lloyd’s Register

Quarto De specialist in betaaloplossingen voor (kleinschalige) zorginstellingen Westbaan 200 2841 MC Moordrecht Postbus 59 2840 AB Moordrecht T 0182-700500 E info@quarto.nl I www.quarto.nl

BEVEILIGING

George Pisa & Zn. Stijlvolle bedrijfskleding George Pisa & Zn. Tailleurs Kanaaldijk Noord 15B 5613 DZ Eindhoven T 040-2433631 E info@georgepisa.nl I www.georgepisa.nl

ERKENDE CERTIFICATIEINSTELLINGEN

VDZ Security Hoofdkantoor Papendorpseweg 53-59 3528 BJ Utrecht Tel: 030-7991106 Regio Kantoor Oost Nederland Metaalstraat 2c 7483 PD Haaksbergen T 053-5742294 E info@vdzsecurity.nl I www.vdzsecurity.nl Beveiligingsdiensten voor zorgsector VDZ Security levert vakbekwaam en goed opgeleid beveiligingspersoneel.

Bureau Veritas Computerweg 2 3821 AJ Amersfoort T 088-4505500 E verkoopnederland@ nl.bureauveritas.com I www.bureauveritas.nl

Quality Assurance Certificatie en Training P.O. Box 701 3000 AS Rotterdam K.P. van der Mandelelaan 41a 3062 MB Rotterdam T 010-2018445 I www.lrqa.nl

TUV Nederland QA De Waal 21c 5684 PH Best T 0499-339500 E info@tuv.nl I www.tuv.nl TUV Nederland is uw partner in certificatie: o.a. de HKZ T, V&V, Gehandicaptenzorg, Jeugdzorg, Revalidatie, Kinderopvang en Zorg-boerderijen en Veiligheidsmanagementsystemen. Wij komen graag bij u langs !

EVACUATIE DNV Postbus 9599 3007 AN Rotterdam T 010-29 22 700 E certificatie@dnv.com I www.dnv.nl/zorg Zichtbare kwaliteit door certificering? DNV certificeert managementsystemen volgens: HKZ, ISO 9001, NTA 8009, NEN 8048, OHSAS 18001, ISO 14001. Onze unieke auditmethode Risk Based Certification® gaat nét even verder en haalt het maximale uit uw certificatietraject. Resultaat? Betrouwbare zorg van hoge kwaliteit.

2013-Oktober / ZorgInstellingen

Landuwasco Bellstraat 10 3133KE Vlaardingen E mail@landuwasco.nl I www.landuwasco.nl Landuwasco Wasserijtechniek levert meer dan 48 jaar het totale pakket wasmachines, droogmachines en strijkmachines aan de wasserijindustrie, instellingen, campings, hotels, scheepvaart en professionele inhuiswasserijen.

Newasco Newasco Diensten BV Nijverheidsweg 40 2102 LL Heemstede T 023-5474004 E diensten@newasco.nl I www.newasco.nl Innovatieve regionale wasserijbedrijven met hoge kwaliteit, ontzorgt volledig op het gebied van textielvoorziening. Onze dienstverlening sluit aan op de nieuwe AWBZ. Facturatie per bewoner is mogelijk.

INRICHTING

ARTIMO textiles Escape Mobility Company Marconistraat 32 6372 PN Landgraaf T 045-5727031 E info@escape-mobility.com I www.escape-mobility.com

Postbus 1150 4700 BD Roosendaal De Meeten 53 4706 NK Roosendaal T 0165-543940 E info@artimo.nl I www.artimo.nl Artimo is leverancier van permanent vlamvertragende gordijnen meubelstoffen voor projecten.

Eromes Projectinrichters Nieuweweg 240 Postbus 13 6600 AA Wijchen T 024-7502300 I www.eromes.nl Eromes ontwerpt, produceert en levert creatieve oplossingen voor zorgen werkomgevingen. Creativiteit die voorkomt uit nieuwe inzichten en ook door anders te kijken naar bestaande.

E.S.T.I.D.A Interieurontwerp en - fabricage Amsterdam Scannerstraat 21 1033 RV Amsterdam T 020-3371576 E info@estida.nl I www.estida.nl E.S.T.I.D.A ontwerpt, realiseert en produceert totaalinterieurs en interieuronderdelen voor zorginstellingen, horeca, retail, kantoren en wellness. Uw inrichtingspartner voor nieuwbouwprojecten, uitbreiding, renovaties en stoffering.

Benelux Postbus 7102 5605 JC Eindhoven T 040-2661700 E gerflornl@gerflor.com I www.gerflor.nl of www.gerflor.be Sinds 1937 wereldwijd producent van professionele PVC projectvloeren en specialist in vloeroplossingen voor de gezondheidszorg.

SERVICEWIJZER s

LABELS

Artevo Alexanderstraat 6 6882 BG Velp T 026-3619334 E top@artevo.nl I www.naamlabels.nl Zelf investeren of uitbesteden? ARTEVO naamlabels maakt al ruim dertig jaar naamlabels voor uw kleding die wasecht en chemisch reinigbaar is.

INSTALLATIETECHNIEK EN ONDERHOUD

TRAININGEN

KASSASYSTEMEN

Straight Systems

BLR-Bimon airconditioning Postbus 72 3417 ZH Montfoort T 0348-472247 E airconditioning@ blr-bimon.nl I www.blr-bimon.nl BLR-Bimon is de specialist op het gebied van airconditioning.

Imtech Care & Cure Rivium Boulevard 122 2909 LK Capelle aan den IJssel Postbus 8584 3009 AN Rotterdam T 010-4477400 I www.zorg.imtech.nl

Bureau Veritas Training Computerweg 2 3821 AJ Amersfoort T 088-4505551 F 088-4505555 E bvct@ nl.bureauveritas.com I www.bureauveritas.nl Theoretisch of toege-past, standaard of maatwerk, intern of open inschrijving: training is altijd een bron voor het creëren van meerwaarde.

Straight Systems, één adres voor al uw kassa- en betalingsuitdagingen in de zorg en ziekenhuizen. Kattenburg 29-31 6651 AL Druten T 0487-517700 I www.straight.nl

De kosten voor een vermelding in deze Service-rubriek (logo, adresgegevens en ca. 20 woorden tekst) bedragen 750 euro per jaar. Inclusief plaatsing van een logo/link op de website www. zorginstellingen.nl in de rubriek producten. Informatie: Michel Lases T 06-52867256 E michellases@ vakmedianet.nl Bert Renkema T 06-30060061 E bertrenkema@ vakmedianet.nl

EEN GND-DEUR, EEN VEILIG GEVOEL Steeds meer opdrachtgevers en gebouweigenaren kiezen voor de zekerheid van een GND-deur; een kwalitatief uitstekende binnendeur die bovendien gegarandeerd en aantoonbaar brandwerend is. De brandwerende GND-binnendeuren zijn herkenbaar aan het garantielabel in de hangzijde van de deuren. De prestatiecode geeft aan of de deur 30 of 60 minuten brandvertragend is. Een GND-deur geeft je een veilig gevoel.

MET GND-GARANTIE KIEST U VOOR:

WWW.GND.NL

GND is de overkoepelende organisatie van 14 toonaangevende Nederlandse deurenfabrikanten en biedt opdrachtgevers en afnemers al meer dan 30 jaar zekerheid. De aangesloten deurenproducenten maken zich samen sterk voor optimale kwaliteit en prestaties van binnendeuren.

AGENDA

24 oktober

Food Valley Expo Arnhem www.foodvalleyexpo.nl

4-5 november

Games for Health Europe Utrecht www.gamesforhealtheurope.org

14 november

Agendatip? Mail de redactie van ZorgInstellingen: redactie@zorginstellingen.nl

19 november

Congres Over Het Nieuwe Werken Nieuwegein www.overhetnieuwewerken.nl

20-21 november

Domotica & Slim Wonen Eindhoven www.beursdomoticaenslimwonen.nl

Seminar Inspecties Brandvei- 28 november lige Zorginstellingen Impact van e-health op beleid, management en Baarn organisatie www.bouwforum.nl 18 november

Succes met facilitaire prestatie-inkoop Breukelen www.vakmedianetshop.nl

Utrecht www.nspoh.nl

14-15 mei 2014

Welkom in de zorg Utrecht www.welkomindezorg.nl

ADVERTENTIE-INDEX Advertentie-index Alpheios Dr. Weigert Nederland Eilers International Electrolux Professional Fortezza Security Systems Gerco Brandpreventie GND Garantie Deuren Haagen Miele Professional Ministerie van VWS Name Badges International Rockwool SALTO Systems Saval Brandbeveiliging

2013-Oktober / ZorgInstellingen

44 43 39 36 17 18 25, 41 7 4 35 43 28 21 2

Facilitair Dr. Weigert Nederland B.V.

Dr. Weigert is een begrip op het gebied van Facilitaire Dienstverlening. Ons assortiment is ondermeer gericht op de volgende segmenten:

www.drweigert.nl

Samen zorgen voor een betere performance ǩ adviesrapportages ǩ schoonmaaksystemen en -producten ǩ verbruiksmaterialen ǩ machines ǩ technische service ǩ opleiding en begeleiding ǩ calculatiesoftware