Zin 07 2013

zorg Platform voor managers in ziekenhuizen en ouderenzorg

38e jaargang nr. 7 - november 2013

WW

W. ZO

NI

RG

EU

IN

ST

W

EL

S?

LIN

GE

N.

instellingen

Thema

Duurzaamheid & Energie

Hoe maak je duurzaamheid winstgevend?

8x duurzaam bij St. Elisabeth Ziekenhuis Toiletten in zorg minst schoon

NL

Samen zorgen voor een betere performance ǩ adviesrapportages ǩ schoonmaaksystemen en -producten ǩ verbruiksmaterialen ǩ machines ǩ technische service ǩ opleiding en begeleiding ǩ calculatiesoftware

Inhoud

5

Van de redactie

8

25

LED TL steeds professioneler

6

27

8

28

11

33

Nieuws

Spotlight op Huub Albreghs

Toiletonderzoek

Zorg & Bouw: GGNet De Meent

Column Frederiek Morees

20

THEMA: DUURZAAMHEID & ENERGIE

12

36

Zorgen voor juiste brandveiligheid

38

Hoe maak je duurzaamheid winstgevend?

Patiëntenvervoer: Snel en efficiënt van A naar B

16

28

Ziekenhuis Rijnstate werkt aan duurzaamheid

20

8x duurzaam bij St. Elisabeth Ziekenhuis

41

Lekker Betrokken!

42

Markt & Product

44

23

Traditionele tuin wordt zorgtuin

Duurzaam in het rijk van Jelle Ferwerda

Servicewijzer

38

46

Agenda en advertentie-index

Online > ZorgInstellingen is ook op Twitter te volgen. Ga naar www. twitter.com/zorginstelling en wordt volger. Zo blijft u dagelijks op de hoogte van het laatste nieuws uit de zorgsector. Niet alleen interessant voor uzelf, maar u heeft ook de mogelijkheid om uw eigen volgers snel op de hoogte te stellen van het nieuws door te retweeten.< > Wat is er te doen? Voor welke cursus kan ik me inschrijven?

Welk congres is interessant om bij te blijven in mijn vakgebied?

En naar welke beurs moeten mijn medewerkers beslist toe? De website van uw eigen vakblad houdt evenementen en andere belangrijke agenda-onderwerpen nauwgezet in de gaten. Ga voor het complete overzicht naar de website. lees verder < www.zorginstellingen.nl/evenementen

> Eens per twee weken verschijnt ZorgInstellingen in de vorm van een digitale nieuwsbrief. Iedereen die geïnteresseerd is in het laatste nieuws uit de zorgsector kan zich abonneren op deze gratis nieuwsbrief. Ook bevat de nieuwsbrief informatie over de nieuwste producten en diensten. Abonneren? lees verder < www.zorginstellingen.nl > De winnaars van de Gastvrijheidszorg Awards 2013 zijn in juni bekendgemaakt. Niet gewonnen? Ook in 2014 is het weer mogelijk het gastvrijheidsniveau van uw zorginstelling te laten beoordelen. De inschrijving van de editie 2014 van Gastvrijheidszorg met Sterren is inmiddels geopend. Ga daarom snel naar de website www.zorgmetsterren.nl voor alle informatie over het gastvrijheidsproject. Schrijf u in en ook uw zorgorganisatie heeft kans om goede sier te maken met de uitslag. Van harte aanbevolen!

2013-November / ZorgInstellingen

3

Thuis in de zorg Zorg is een groeiend aandachtsgebied. Zo worden we niet alleen steeds ouder, maar neemt bijvoorbeeld ook de druk toe om zorg zolang mogelijk in de thuissituatie te verlenen (levensloopbestendig wonen). De vraag naar zorg zal voortdurend aan veranderingen onderhevig zijn. Dat vraagt om specialistische kennis en producten voor zowel zorginstellingen als woningaanpassingen. Technische Unie voorziet hierin met een overzichtelijk assortiment zorgproducten en met eigen zorgspecialisten die u graag van dienst zijn.

Technische Unie. Daar heb je meer aan.

www.technischeunie.com

REDACTIONEEL

Colofon

EERST BETALEN Deze zomer verbleef ik in Zuid-Europa. Stralend weer, mooie omgeving, heerlijk eten en drinken... Kortom, genieten. Mijn zoon was vooruit gereisd om een week met vrienden door te brengen. Op vrijdagmiddag, de dag voordat we hem zouden ophalen en zouden doorreizen naar de volgende bestemming, kregen we een telefoontje.

Hij zat bij de dokter met een dikke en vooral pijnlijke enkel. Er was echter een probleem: de dokter sprak nauwelijks Engels. Of ik iets kon betekenen? Een paar seconden later voerde ik een ‘soepel’ gesprek met de arts over de enkel van mijn zoon. De boodschap werd me wel duidelijk: er moest een foto gemaakt worden in het plaatselijke ziekenhuis.

Zo gezegd, zo gedaan. Zoon opgehaald en een uur later zaten we in de wachtkamer van de afdeling radiologie. Over de bouwkundige toestand van het ziekenhuis zal ik u de details besparen, maar laten we het erop houden dat het niet de modernste kliniek was die ik ooit heb gezien. De schilder was al een aantal maanden op vakantie zullen we maar zeggen, en het technisch installatiebedrijf was blijkbaar ook al een tijdje niet over de vloer geweest, want de airco - voor zover aanwezig - functioneerde niet.

Nadat de foto was gemaakt, stond er opeens een medewerker voor me. Of ik eerst een ‘ticket’ wilde halen op de begane grond. Een ticket? Na wat heen en weer gepraat begreep ik het: ik moest eerst betalen. Ik naar beneden, en na wat zoeken trof ik een soort bankkantoortje met drie loketten. En ja hoor, ik leverde het formulier in en kreeg het - overigens zeer schappelijke - bedrag te horen dat ik moest afrekenen. Met betalingsbewijs en al stond ik even later weer boven. Weer een minuut of vijftien daarna werd ons medegedeeld dat er geen sprake was van een fractuur.

Ik moest hieraan denken toen ik onlangs werd rondgeleid door de nieuwbouw van het Meander MC (lees de reportage in ZorgInstellingen nr. 8 van december a.s.). Wat een modern gebouw, met eenpersoonkamers met eigen sanitair, een prachtige entree, sfeervolle inrichting, overal WiFi en ga zo maar door.

We mopperen soms heel wat af als het gaat om de vaderlandse gezondheidszorg, over dingen die niet goed gaan, over te lange GERARD DESSING wachttijden, over een weinig communicatieve hoofdredacteur arts of een minder aardige verpleegkundige, over een maaltijd die niet helemaal voldoet aan onze wensen, maar als ik beide situaties zo naast elkaar zet, denk ik dat we met onze gezondheidszorg toch wel content mogen zijn. En dat mag ook wel eens worden gezegd.

ZORGINSTELLINGEN IS EEN UITGAVE VAN VAKMEDIANET

HOOFDREDACTEUR Gerard Dessing, gerarddessing@vakmedianet.nl EINDREDACTEUR Aline de Bruin, alinedebruin@vakmedianet.nl REDACTIERAAD Chiel Bos, Noor van den Bergh en Rob van den Bergh MEDEWERKERS AAN DIT NUMMER Dennis van Asselt, Jordie van Berkel-Schoonen, Frans van den Boorn, Fabian Bovenlander, Phyllis den Brok, Bea de Buisonjé, Sipke Hengst, Frederiek Morees, Royan van Velse, Cees van de Vrie, Dick van Zomeren COVERONTWERP Arjan Anderiesen, Mr. Richardson ART DIRECTION & VORMGEVING Publish Impulse Group - Cross Media Solutions UITGEVER Geert van den Bosch, geertvandenbosch@vakmedianet.nl MARKETING Leendert van Wezel ACCOUNTMANAGER Michel Lases, michellases@vakmedianet.nl (06-52867256) Bert Renkema, bertrenkema@vakmedianet.nl (06-30060061) ABONNEMENTENADMINISTRATIE & TRAFFIC klantenservice@vakmedianet.nl ADRES Vakmedianet Postbus 448 2400 AK Alphen aan den Rijn Tel: 088-5840800 www.zorginstellingen.nl, redactie@zorginstellingen.nl ABONNEMENTEN ZorgInstellingen verschijnt acht keer per jaar. Jaarabonnement Nederland € 120,00 (excl. BTW), België € 130,00 buitenland overig € 155,00. Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij twee maanden voor vervaldatum schriftelijk is opgezegd. Los nummer € 17,50 (excl. BTW).

BANKRELATIE ING bank 65.23.73.763 DRUK Ten Brink, Meppel DOELGROEP Algemeen & financieel management, facilitair management, hoofden inkoop & voeding, ICT-management & hoofden administratie.

COPYRIGHT Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

Copyright: ©2013 DISCLAIMER: Alle in ZorgInstellingen opgenomen informatie is met de grootste zorgvuldigheid samengesteld. De juistheid en volledigheid kunnen echter niet worden gegarandeerd.

Vakmedianet en de bij deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden dan ook geen aansprakelijkheid voor schade die het directe of indirecte gevolg is van het gebruik van de opgenomen informatie.

VAKMEDIANET IS AANGESLOTEN BIJ HET OPLAGE INSTITUUT (HOI)

2013-November / ZorgInstellingen

5

NIEUWS Zorgpersoneel werkt standaard te veel Overwerk is wekelijks aan de orde voor bijna de helft (45%) van de werknemers in de zorg. Daarnaast worden zij steeds vaker flexibel ingezet. Dat blijkt uit onderzoek dat vakbond Abvakabo FNV heeft laten uitvoeren onder ruim 4600 medewerkers in de verpleeg- en verzorgingshuizen en de thuiszorg. Volgens Abvakabo stijgt de werkdruk in de zorg en worden medewerkers steeds vaker ‘flexibel’ ingezet. Gemiddeld draaien ze bijna acht overuren per week. Een kwart van de ondervraagden moet regelmatig binnen 24 uur ergens invallen. “Dit doet wat met de kwaliteit en de continuïteit van de zorg”, zegt een medewerker in het onderzoek.

Verder ziet de vakbond vooral een toename van het aantal ‘kleine’ contracten. Daarbij krijgen medewerkers in plaats van een contract voor 40 of 36 uur, een contract voor bijvoorbeeld 24 uur per week, waarbij ze soms de ene week 16 uur en een andere week 32 uur worden ingezet. Bovendien moeten medewerkers in toenemende mate dan ook nog eens in plaats van bijvoorbeeld drie keer acht uur per dag, vier keer zes uur per dag werken. Ook zou het steeds vaker gebeuren dat zorgmedewerkers zogenoemde gebroken diensten draaien: ‘s ochtends de helft van hun uren en ‘s avonds de andere helft.

HagaZiekenhuis schenkt beste koffie in de zorg De koffie in het HagaZiekenhuis is de enige koffie in de zorgsector die een plek heeft bemachtigd in de AD Koffietest 2013. De krant plaatst de koffie in het Haagse ziekenhuis met een 7 op plek 41 (op een lijst van 100 locaties).

De conclusie van het AD is dat het Haagse ziekenhuis ‘redelijk aromatische koffie met fris-zure ondertonen’ serveert. Een prima koffie, aldus de krant, die er een 8 voor geeft. De espresso (7) en cappuccino (6) komen er minder goed vanaf. “De cappuccino zou beter smaken met volle melk”, zo luidt het advies van het AD. Verder schrijft de krant: “Koffieshop heeft nog niet het hoge professionele niveau van bijvoorbeeld de Hartbewaking.” Maar de beoordeling eindigt met een mooi compliment: “Goede koffie is ook een vorm van zorg voor patiënt en personeel.”

Het HagaZiekenhuis is natuurlijk apetrots, temeer omdat de espressobar pas vier maanden in gebruik is, zo meldt het ziekenhuis op de website. De volledige uitslag van de Koffietest 2013 is te lezen op de website van het AD.

Gastvrijheidszorg met Sterren 2014 is onderweg Met een uitgebreide trainingsdag voor de auditeurs is onlangs de 2014-editie van Gastvrijheidszorg met Sterren officieel van start gegaan. De training aan de meer dan zeventig auditeurs vond plaats bij Vivium Zorggroep, locatie Naarderheem in Naarden.

Nieuw onderdeel van het programma was het rollenspel. Twee acteurs van bureau Act Inc. speelden situaties na waarin auditeurs en geïnterviewden terecht zouden kunnen komen. De zaal moest aangeven of het een goed of slecht gesprek was. En in dat laatste geval moesten de echte auditeurs aangeven wat en waar het beter kon. Dat leverde naast veel discussie ook de nodige lachsalvo’s op.

Er werd niet alleen getraind, er waren ook inspirerende presentaties. Onder meer van John Verberne, manager facilitair bedrijf bij het Deventer Ziekenhuis. Hij vertelde uitgebreid over hoe het Deventer Ziekenhuis van een tiende plek in de Gastvrijheidszorg met Sterrencompetitie uiteindelijk doorschoof naar de felbegeerde eerste plaats en vijf sterren op de gevel van het ziekenhuis mocht plakken. Dat was vorig jaar. Gastvrijheidszorg met Sterren vindt dit jaar plaats op 12 juni in CineMec Ede. Meedoen aan Gastvrijheidszorg met Sterren?

Ga dan naar www.zorgmetsterren.nl.

Bewoners verpleeghuizen klagen liever niet Klagen bewoners van verzorg- en verpleeghuizen veel? Formele klachten worden namelijk nauwelijks geregistreerd. Het ministerie van Volksgezondheid vroeg gezondheidsinstituut NIVEL om uit te zoeken of bewoners echt niets te klagen hebben. Uit een kleinschalig, oriënterend onderzoek bij drie zorginstellingen blijkt dat er wel degelijk zaken niet goed gaan, maar dat de bewoners om uiteenlopende redenen liever niet klagen bij het personeel.

“Als je wilt weten wat er speelt bij een instelling, moet je niet te veel leunen op de meldingen die binnenkomen bij klachtenfunctionarissen, zorgmanagers en regiomanagers”, aldus een woordvoerster van Nivel. Het klachtenrecht is een belangrijk patiëntenrecht. “Veel instellingen hebben hun klachtensysteem goed op orde, qua toegankelijkheid en dergelijke. Maar dat wil dus niet veel zeggen.” Dat bewoners niet klagen, komt onder meer omdat ze niet als lastig te boek willen staan. “De afhankelijkheid van de hulpverlener speelt daarbij een rol, maar ook willen ze niet dat het personeel op de kop krijgt’’, legt Bomhoff uit. “Een ander belangrijk punt is dat het gros van de bewoners denkt dat klagen toch geen zin heeft.” Volgens Bomhoff moeten instellingen investeren in goede gespreksmomenten met de bewoners, als ze willen weten wat mogelijke verbeterpunten zijn.

6

2013-November / ZorgInstellingen

www.zorginstellingen.nl

NIEUWS

‘Berekening sterftecijfers moet eerlijker’ De berekening van sterftecijfers in Nederlandse ziekenhuizen moet eerlijker. Ook het overlijden van een patiënt kort na het ontslag uit het ziekenhuis moet worden meegerekend. Dat vinden onderzoekers van het UMC Utrecht en het Erasmus MC. Uit een onderzoek van beide academische centra blijkt dat ziekenhuizen nu een ‘gunstig’ sterftecijfer krijgen als gevolg van een korte ligduur van patiënten en relatief meer sterfte na ontslag. Dat kan te maken hebben met omstandigheden die niets te maken hebben met de kwaliteit van de zorg in het ziekenhuis zelf, zoals de mogelijkheid om door te verwijzen naar een verpleeghuis of beschikbaarheid van hospices in de omgeving. Volgens Cor Kalkman, hoogleraar anesthesiologie aan het UMC Utrecht, leidt de huidige sterftecijferberekening tot een ‘perverse prikkel’ voor ziekenhuizen, omdat het loont om patiënten zo gauw mogelijk door te verwijzen. Door de patiëntsterfte tot 30 dagen na ontslag uit het ziekenhuis mee te rekenen, krijg je een heel ander beeld, zegt Kalkman. “De verschillen in sterftecijfers tussen ziekenhuizen zijn dan veel kleiner.” Kalkman verwacht dat de sector het voorstel om sterfte kort na het ontslag mee te laten wegen, zal omarmen.

“Iedereen heeft hier baat bij, zowel het ziekenhuis als de patiënt”, aldus Kalkman.

LABELS PRINTEN VIA HET DRAADLOZE NETWERK EN VANAF MOBIELE APPARATEN

Wi-Fi

Mobiel

www.brother.nl/labelprinters

Zorgschouw van start in Amsterdam Ouderen, buurtbewoners, mantelzorgers, zorgverleners, ambtenaren en ondernemers gaan de komende maanden samen op bezoek bij twintig verschillende zorginstellingen in Amsterdam om een zogenaamde zorgschouw uit te voeren. Het doel hiervan is belanghebbenden te betrekken bij het verhogen van de kwaliteit van zorg en leven.

De methodiek ‘zorgschouwen’ is ontwikkeld door adviesbureau Publicarea. Bij de zorgschouw kijkt een gemengde groep van bewoners, naasten, personeel, management, maar ook buurtbewoners, gemeente en organisaties uit de buurt samen naar mogelijke verbeteringen in de leefomgeving van de zorginstelling.

Dit jaar wordt de zorgschouw vernieuwd uitgevoerd. Naast de rondgang door de locatie krijgt dit jaar het gesprek met de bewoners en medewerkers over ingezette verbeterplannen op het gebied van bijvoorbeeld voeding, communicatie en bejegening een plek.

De uitkomsten van de zorgschouwen in 2013 en 2014 komen beschikbaar voor een breed publiek via www.clientenwaarderen.nl.

Een professioneel resultaat Creëer snel professionele labels en etiketten voor enveloppen, dossiermappen, documenten, CD’s en vele andere items met de Brother QL-710W labelprinter. Sluit de labelprinter eenvoudig aan op uw PC of Mac, of verbindt deze met uw bestaande draadloze netwerk. Print vanaf alle computers in het kantoor direct vanuit Microsoft Word, Excel of Outlook. Via de professionele ontwerp software kunt u razendsnel labels met afbeeldingen, logo’s en barcodes ontwerpen en printen.

Brother iPrint&Label app Daarnaast kunt u via de gratis Brother iPrint&Label app ook direct labels printen vanuit uw Android of Apple smartphone of tablet. Deze handige app is zeer eenvoudig in gebruik en zoekt automatisch in uw draadloze netwerk naar ondersteunde Brother labelprinters.

ACTUEEL

Toiletonderzoek

Toiletten in zorg het minst schoon

Uit het jaarlijkse onderzoek naar toilethygiĂŤne van vakblad Service Management blijkt dat de toiletten in de gezondheidszorg het minst schoon zijn. Openbare gebouwen, warenhuizen en de horeca scoren beter.

Tekst Dick van Zomeren*

Voor het Nationale Toiletonderzoek 2013 zijn monsters genomen van vier contactvlakken: de toiletbril, de spoelknop, de deurknop aan de binnenkant van de deur en tenslotte de kraanknop.

8

2013-November / ZorgInstellingen

ACTUEEL

Toiletonderzoek

De gezondheidszorg scoorde vorig jaar nog goed in het onderzoek met 45 procent, maar maakt nu een vrije val naar slechts 20 procent. Een niet eerder vertoonde daling, vooral omdat nu 50 procent van de toiletbrillen als slecht of zeer slecht (met andere woorden besmet) werd beoordeeld.

Vier contactvlakken

Voor het onderzoek werden 150 toiletten in openbare gebouwen, de horeca, warenhuizen en de gezondheidszorg eenmalig op een willekeurig tijdstip bezocht. Daarbij werden monsters genomen van vier contactvlakken: de toiletbril, de spoelknop, de deurknop aan de binnenkant van de deur en de knop van de kraan. Bij de beoordeling heeft het visuele aspect geen rol gespeeld omdat daarvoor geen objectieve maatstaven gelden.

Voor het onderzoek is een team ingeschakeld van SCA Hygiene Products, bekend van Tork. Gedurende de eerste helft van september is stad en land afgereisd voor het nemen van monsters. Elk toilet is voor de test slechts eenmaal bezocht en zonder vooraankondiging. Dit om te vermijden dat de beheerder het sanitair nog even extra onder handen zou nemen.

Gezondheidszorg

Ziekenhuizen en verpleeghuizen, dokterspraktijken en gezondheidscentra moeten de openbare gebouwen, de horeca en de tuincentra allemaal voor laten gaan wat de toilethygiëne betreft. Slechts 20 procent werd als goed beoordeeld. Nooit eerder was de score zo laag.

Toch is de lage score niet af te zien aan de formulieren waarop per toilet is aangegeven hoe het sanitair er uitziet.

Er is welgeteld maar één (dames)toilet, in een ziekenhuis in het Gooi, waar de staat van het sanitair een onvoldoende scoort (oud). Ook opvallend: er is maar één toilet waar geklaagd werd over ‘een vieze lucht’ en dat is in hetzelfde toilet. Verder was ‘de zeepdispenser moeilijk te bereiken’.

Overal poep

In ziekenhuizen is volgens het onderzoek vaak sprake van een standaardinrichting of -uitstraling. Binnen de gezondheidszorg wordt veel gebruik gemaakt van disposables voor het handen drogen, papier dus. Maar als dat los wordt aangeboden - als gevouwen papiertjes - komen die onvermijdelijk ook op de grond terecht en het effect daarvan op de negatieve

beleving van schoon kennen we inmiddels.

Feedback van de onderzoekers in een ziekenhuis in regio Haarlemmermeer: ‘Standaardinrichting. Veel papier naast de afvalbak.’

‘Het is niet genoeg om alleen ‘s ochtends de toiletten onder handen te nemen’ In een ziekenhuis in diezelfde regio is de vervuiling buitengewoon heftig. De keurmeester, Van den Wijngaard, constateert dat elk vlak (zitting, kraan, deur, spoelknop) besmet is met entero-bacteriën. Letterlijk: ‘De poep zit overal. Bij een warenhuis of zelfs bij een tankstation of voetbalclub ben je beter af!’

Incontinentiemateriaal

Over naar de Flevopolder, naar een ziekenhuis met een ‘standaardinrichting en een verouderd toilet.’ Vervolgens

2013-November / ZorgInstellingen

9

ACTUEEL

Toiletonderzoek

Besmette brillen

Vermijd de toiletbril - Toiletbril: gemiddeld 38 procent besmet met entero-bacteriën, afkomstig van poep (in de gezondheidszorg: > 50 procent).

- Kraanknoppen: 26 procent besmet met entero-bacteriën (zorg: 37%).

- Spoelknoppen: 18 procent besmet met entero-bacteriën (zorg: 27%).

- Deurknop: 9 procent besmet met entero-bacteriën (zorg: 9%).

een meevaller: ‘Ruikt niet, maar nodigt ook niet uit.’ Vermoedelijk wel als je hoogst nodig moet en op zoek bent naar opluchting. Soms hoef je daarvoor niet eens echt van het toilet gebruik te maken. In een medisch centrum in de polder is de hygiëne in het ‘oubollige toilet niet optimaal’, maar staat er wel ‘een kar met verpleegkundige middelen en incontinentiemateriaal in het herentoilet’.

Als dat ook voor bezoekers is bedoeld, is de facilitaire dienst wel heel attent.

Over het algemeen klaagt men niet over de sanitaire voorzieningen, die vaak oud worden genoemd, standaard of netjes en ook wel luxe of mooi.

Maar het uiterlijk van de toiletten is geen garantie tegen bacteriologische vervuiling en ook hier geldt: schijn bedriegt.

De vervuiling is slechts een enkele keer zichtbaar, bijvoorbeeld in de vorm van een natte vloer. Maar dat levert voornamelijk overlast op, geen besmetting.

Bouwkundig klopt het allemaal wel in de ziekenhuizen en gezondheidscentra.

Het gaat voornamelijk mis op het gebied van het schoonmaakprogramma en de schoonmaakfrequentie. Alleen ’s ochtends de boel onder handen nemen is ontoereikend. De schoonmaakfrequentie in de algemene ruimten moet omhoog, vooral tussendoor en midden op de dag.

De laatste plaats op de hygiënelijst komt vooral omdat in de gezondheidszorg 50 procent van de toiletbrillen besmet bleek, terwijl dat gemiddelde in de drie andere sectoren slechts 36 procent was. Van de kraanknoppen was 37 procent besmet, tegen 26 procent bij de rest. En de spoelknoppen in de gezondheidszorg bleken met 27 procent slecht een stuk viezer dan die van de andere sectoren. Alleen bij de deurknoppen scoren de ziekenhuizen ongeveer gelijk aan de anderen.

Volgend jaar is er een herkansing voor de gezondheidszorg, want 1 op de 5 toiletten schoon is natuurlijk erg weinig voor een sector die het moet hebben van preventieve maatregelen, hygiëne en ontsmetting. *Dick van Zomeren is redacteur bij vakblad Service Management.

Resultaten Toiletonderzoek 2013 - De hygiëne in openbare toiletten is aanmerkelijk gedaald.

- Dit jaar is 29 procent van de openbare toiletten (bacteriologisch) schoon.

- Damestoiletten blijken met 37 procent goed een stuk schoner dan de herentoiletten (25 procent goed).

10

2013-November / ZorgInstellingen

COLUMN

Levenslang De verzorging is in rep en roer. Mevrouw Jansen is voor de zoveelste keer ontsnapt, gewoon zomaar de deur uit, terwijl niemand er erg in had.

Twee verzorgsters rennen naar buiten, één het park in en de andere naar de bushalte, waar de bus net wil wegrijden. Ze springt erin en trekt mevrouw Jansen weer mee de bus uit. Gelukkig heeft de verzorgster een uniform aan en daarom snapt de buschauffeur het probleem. Onder veel protest komt mevrouw Jansen mee terug naar de gesloten afdeling.

Mevrouw Jansen is 68 jaar en al behoorlijk dement. Ze bruist nog van de energie, maar zit de hele dag tussen vijf suffige oude dames en één heer, die voor het merendeel boven de negentig zijn. We proberen van alles om haar fysiek bezig te houden: er zijn vrijwilligers die met haar gaan wandelen, ze wordt aan het poetsen en boenen gezet en de verzorgsters proberen creatieve taken voor haar te bedenken.

Toch ziet ze af en toe kans er tussenuit te glippen, meestal door stiekem met het bezoek mee naar buiten te gaan. Ze oogt jong en pienter. De dementie druipt bepaald niet van haar af en de bezoekers hebben niet in de gaten dat deze dame op de gesloten afdeling thuishoort.

Ik zie in gedachten de inspectie al op de stoep staan om ons ‘onder verscherpt toezicht’ te plaatsen, omdat we een bewoner hebben laten ontsnappen. Dit is het laatste wat ik wens, dus zin ik op creatieve oplossingen. Haar vastbinden is geen optie, en haar stiekem volstoppen met kalmerende medicijnen ook niet, dus we moeten het hebben van vernuftige ‘domotica’ zoals dat met mooi vakjargon heet.

Een voorwaarde is dat wij meteen gealarmeerd worden als mevrouw Jansen er vandoor is, omdat zij zich heel snel uit de voeten maakt. We moeten bij het alarm onmiddellijk weten dat het om háár gaat. Het moet dus een alarm zijn dat anders dan anders klinkt. Nu gaat er voortaan een sirene af als zij hem smeert en kunnen wij onmiddellijk de receptie beneden waarschuwen om de buitendeur dicht te houden, zodat mevrouw Jansen niet kan ontsnappen.

Frederiek Morees is directeur van een zorginstelling ergens in Nederland. Zij schrijft over zaken waarmee zij in de dagelijkse praktijk te maken heeft.

Morees heet in werkelijkheid anders.

Arme mevrouw Jansen, zij is achtenzestig jaar oud en begrijpt helemaal niet waarom zij niet alleen op stap mag gaan. Nog minder snapt zij waarom ze opgesloten zit bij een groepje hele oude bejaarden, met wie zij geen enkele aansluiting heeft. We proberen het haar uit te leggen en dan zegt zij “Ja, ja, ik snap het”, maar een minuut later is zij het weer vergeten en loopt zij rond met een opgejaagde, verwarde blik in haar ogen. Een beetje zoals een leeuw in een veel te kleine kooi in de dierentuin.

Mevrouw Jansen heeft zich haar ‘oude dag’ zeker anders voorgesteld, wellicht onder een palmboom op een tropisch eiland, maar niet ergens in Nederland op een gesloten afdeling in een verpleeghuis. Als zij dat had geweten, had zij misschien maatregelen getroffen. Maar deze allesverwoestende ziekte is ongemerkt bij haar binnengeslopen, heeft zich op subtiele wijze van haar meester gemaakt en daarom moet zij nou haar tijd bij ons uitzitten, veroordeeld tot levenslang.

2013-November / ZorgInstellingen 11

THEMA DUURZAAMHEID & ENERGIE

Winstgevende duurzaamheid

www.zorginstellingen.nl

Search

Hoe maak je duurzaamheid winstgevend?

Er is steeds meer belangstelling voor duurzaamheid. Toch komen duurzame ontwikkelingen vaak moeizaam van de grond. Dat heeft vooral te maken met het hardnekkige misverstand dat werken aan duurzaamheid alleen maar geld kost. Wie het slim aanpakt, kan ervoor zorgen dat de gebruikelijke vraag ‘Wat kost dat?’ wordt verdrongen door de vraag ‘Wat levert het op?’.

Tekst Jordie van Berkel-Schoonen en Sipke Hengst*

12

2013-November / ZorgInstellingen

THEMA DUURZAAMHEID & ENERGIE

Duurzaam met Lean

Duurzaamheid in de zorg gaat verder dan vraagstukken rond gebouwbeheer en energie. Lean is een prima middel om hier invulling aan te geven. Lean betekent immers van origine ‘hetzelfde doen met minder’. En dat is waar duurzaamheid ook voor staat. Er is veel winst te halen door naar de gehele organisatie te kijken.

Een zorginstelling die met duurzaamheid aan de slag wil, kan zijn pijlen op verschillende onderdelen richten. Wie het slim aanpakt, kan maatregelen treffen die niet alleen goed zijn voor mens en milieu, maar die bovendien ook financieel aantrekkelijk zijn.

In dit artikel komen een aantal van die zaken aan de orde: energiebesparingen (zie kader Dimence), gebouwbeheer, duurzaam inkoopbeleid en een duurzaam facilitair bedrijf.

Tip 1: Zorg voor een goede gebouwsimulatie

Door toepassing van gebouwsimulatie, levenscycluskostenanalyse en bovenal met een goede systematiek van monitoring is het mogelijk hoge besparingspercentages te halen van zo’n 50 tot 80 procent.

Als voorbeeld nemen we een verzorgingstehuis voor psychogeriatrische patiënten.

Winstgevende duurzaamheid

dingen teruggebracht tot enkele tientallen uren per jaar. De broncapaciteit kon gereduceerd worden tot 25 m3/uur. Tevens werd het energieverbruik met 55% gereduceerd ten opzichte van het bestaande ontwerp (wat volgens de bedenkers al energiezuinig zou zijn).

Tip 2: Kijk naar de hele organisatie

Duurzaamheid in de zorg gaat verder dan vraagstukken rond gebouwbeheer en energie. Lean is een prima middel om hier invulling aan te geven. Lean betekent immers van origine ‘hetzelfde doen met minder’. En dat is waar duurzaamheid ook voor staat. Veel winst is te halen door naar de gehele organisatie te kijken en naar elementen als duurzame inkoop, duurzame inzetbaarheid van personeel en een duurzaam facilitair bedrijf. Hierdoor bouw je een duurzame relatie op met patiënten, medewerkers en leveranciers.

‘Wie het slim aanpakt, kan maatregelen treffen die ook financieel aantrekkelijk zijn’ De gebruikelijke aanpak leverde een installatie op die in de huidige context als erg duurzaam betiteld zou worden: een warmtekoude opslag met warmtepompen en de benodigde broncapaciteit van 100 m3/uur. Het programma van eisen stelde dat hiermee de maximale binnentemperatuur van 26 graden Celsius niet meer dan 200 uur per jaar overschreden zou worden.

De gebouwsimulatie constateerde echter dat dit bijna 1900 uur per jaar zou gaan worden. Door het bestaande concept te verbeteren en te optimaliseren, werden de temperatuuroverschrij-

Tip 3: Koop duurzaam in

In de zorg wordt met veel leveranciers zaken gedaan. Zeker vanwege de budgettaire druk wordt bij inkoop nog te vaak sterk gekeken naar de laagste prijs in plaats van naar de Economisch Meest Voordelige Inschrijving (EMVI).

Bij een duurzaam inkoopbeleid worden nadrukkelijk criteria meegenomen rond duurzaamheid, zoals de herkomst van producten, investeringsbereidheid van de leveranciers, de mate waarin de keten onder controle is, de producteigenschappen, de keurmerken, de recyclebaarheid etc.

2013-November / ZorgInstellingen 13

THEMA DUURZAAMHEID & ENERGIE

Winstgevende duurzaamheid

Project Energie Dimensie - Wie: Dimence (GGZ Overijssel) - Missie: Naast aandacht voor People ook aandacht voor Planet en Profit - Doel: Het realiseren van energiebesparing - Hoe: Energieonderzoek bij tien gebouwen. Deze gebouwen zijn geselecteerd op basis van het absolute energiegebruik, de energiekosten en de benchmark (op basis van het bruto vloeroppervlak) en beslaan ongeveer een derde van de totale energieportfolio.

- TCO: Naar aanleiding van deze gegevens is een model ontwikkeld op basis van Total Cost of Ownership (TCO) voor het structureel reduceren van de energielasten.

Hierbij wordt een combinatie toegepast van isolatie, energiemanagement, waterbesparende maatregelen, verwarming, koeling, verlichting en het beter inregelen van bestaande installaties.

- Mogelijke besparing: Het effect hiervan is zichtbaar in de opgestelde business case. Deze laat energiebesparingen zien van 25 procent tot 45 procent.

- Bewustwording: Onderdeel van het project zijn niet alleen de technische maatregelen, maar ook het werken aan bewustwording en gedrag van alle medewerkers en verankering in de brede bedrijfsvoering. Hiermee is nog een additionele besparing van 5 procent tot 10 procent te behalen.

- Ambassadeurs: Belangrijke ambassadeurs voor het project zijn de manager Facilitair Bedrijf, de installateur (Unica), de manager Huisvesting & Terreinen en de technisch adviseurs die binnen de afdeling werkzaam zijn.

- Stand van zaken: Op dit moment worden de financieringsmogelijkheden nader onderzocht, zodat het project in 2014 ook daadwerkelijk geïmplementeerd wordt.

14

2013-November / ZorgInstellingen

Daarbij komt de TCO-berekening in bijna alle gevallen lager uit dan de offerte met de laagste prijs en blijkt opnieuw dat werken aan duurzaamheid ook in financiële zin loont.

Tip 4: Zorg voor een duurzaam facilitair bedrijf

Of je facilitaire zaken nu zelfstandig uitvoert of samenwerkt met externe partijen: aandacht voor duurzaamheid is essentieel. Ook samen met je externe partner kun je werken aan een duurzame relatie. Het is niet alleen belangrijk om in een aanbesteding duurzaamheidscriteria mee te nemen, het is ook zaak hier in de praktijk daadwerkelijk op te sturen. Denk hierbij aan het ondertekenen van de Code Verantwoord Marktgedrag, de eisen aan het percentage opleidingen voor schoonmaakpersoneel, het gebruik van duurzame producten en het actieve hergebruik van programma’s. Met name het actief terugdringen van verspilling (bijvoorbeeld onnodige opslag van meubilair of verspilling van voedsel) zal direct aantonen dat werken aan duurzaamheid ook financieel loont.

* Sipke Hengst is organisatie-adviseur bij de Smart group (www.smartgroup.nl).

Jordie van Berkel-Schoonen is ondernemer bij Forte Solutions (www.forte-solutions.nl).

Viega elektronisch gebruikersstation: Omdat drinkwater nu eenmaal geen vakantie heeft.

Drinkwaterkwaliteit kan worden gegarandeerd.

Langdurige gebruiksonderbrekingen zijn in veel gebouwen onvermijdelijk en vormen een serieus gevaar voor de kwaliteit van het drinkwater. Een doordacht ontwerp middels de comfortabele Viptool Piping software en de toepassing van het intelligente Viega elektronische gebruikersstation met Hygiene+ functie leveren een belangrijke bijdrage bij het waarborgen van de drinkwaterhygiĂŤne en de bijbehorende documentatie. Multifunctionele sensoren registreren afwijkingen van de normale situatie en lossen dit op door automatisch te spoelen. Door de omvangrijke registratie van spoelcycli en -tijden, spoelhoeveelheid en -temperatuur kan de installatie nauwkeurig op het gebruik worden afgestemd. Via computer of smartphone kunnen de parameters comfortabel worden opgevraagd. Meer informatie is te vinden op www.viega.nl. Viega. Altijd beter!

THEMA DUURZAAMHEID & ENERGIE

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

www.zorginstellingen.nl

Search

Wit met een groen randje Ziekenhuis Rijnstate werkt aan duurzaamheid

Een busje op groen gas bij Rijnstate.

In de zorgsector komt het onderwerp maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) steeds meer van de grond. Ziekenhuis Rijnstate, met locaties in Arnhem, Velp en Zevenaar, heeft een Taskforce Duurzaamheid ingesteld die het duurzamer maken van het ziekenhuis moet concretiseren.

Tekst Fabian Bovenlander en Royan van Velse*

16

2013-November / ZorgInstellingen

THEMA DUURZAAMHEID & ENERGIE

Waarom MVO?

Marc Koster, manager Vastgoed van Rijnstate: “Omdat we slechts te gast zijn op deze wereld en we hem beter achter zouden moeten laten dan we hem hebben aangetroffen.”

Rijnstate staat hier gelukkig niet alleen in. De verwachting is dat eind 2014 meer dan twintig zorginstellingen een Milieuthermometer Zorg in de wacht hebben gesleept.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) is geen modeverschijnsel meer. In steeds meer organisaties is het een vast onderdeel van de cultuurverandering geworden en groeit het uit tot een vanzelfsprekendheid. Als we nog wat willen bewaren voor morgen en onze planeet willen behoeden voor het slechte, hoort MVO en het daaraan gekoppeld maatschappelijk verantwoord inkopen (MVI) bij de dagelijkse business.

Ook in de zorgsector komt MVO weliswaar langzaam - van de grond.

Het is echter nog niet overal even goed ingebed. De afweging tussen de baten en de lasten van MVO is vaak moeilijk te maken in een veranderend zorglandschap dat steeds meer geld kost.

Daarnaast zijn ziekenhuisorganisaties dermate groot dat men soms gewoonweg niet weet waar men moet beginnen.

De andere kant van het verhaal is dat ziekenhuizen grote vervuilers zijn als het gaat om het milieu. Een ieder zou zich de MVO-gedachte daarom eigen moeten maken om zo het goede voorbeeld te geven.

ISO

Om MVO in de praktijk te brengen, is ISO 26000 (een internationale richtlijn voor de maatschappelijke verantwoordelijkheid van ondernemingen) een prima hulpmiddel.

meetbaar te maken.

De instellingen kunnen - nadat ze geauditeerd zijn - gecertificeerd worden en daarmee een bronzen, zilveren of gouden certificaat of label halen. Het gouden certificaat staat gelijk aan de Milieukeur, het officiële Nederlandse milieukenmerk dat al sinds 1992 bestaat.

Op dit moment hebben twee zorginstellingen een zilveren certificaat behaald: Gelre Ziekenhuizen en het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis. Het Amstelland Ziekenhuis is het eerste ziekenhuis met een Gouden MPZkeurmerk.

Taskforce

Het topklinisch opleidingsziekenhuis Rijnstate, met locaties in Arnhem, Velp

en Zevenaar, heeft MVO hoog in het vaandel staan. De Taskforce Duurzaamheid, met vertegenwoordigers uit zowel zorg als zorgondersteunende diensten, heeft zich als doel gesteld om in 2013 nog het zilveren certificaat te behalen.

Niet zozeer om het label maar, zoals Marc Koster, manager Vastgoed van Rijnstate het aangeeft: “Omdat we slechts te gast zijn op deze wereld en we hem beter achter zouden moeten laten dan we hem hebben aangetroffen.”

Rijnstate staat hier gelukkig niet alleen in. De verwachting is dat eind 2014 meer dan twintig zorginstellingen een certificaat in de wacht hebben gesleept en daarmee de eerste concrete stappen hebben gezet.

MPZ

Binnen de zorg kennen we hiernaast het Milieu Platform Zorgsector (MPZ) dat een eigen Milieuthermometer Zorg heeft ontwikkeld. Het biedt zorginstellingen handvatten om hun milieubeleid in goede banen te leiden en de output

‘MVO is een olievlek die zich langzaam verspreidt binnen de organisatie’

2013-November / ZorgInstellingen 17

THEMA DUURZAAMHEID & ENERGIE

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

Zonnepanelen

Behalve het schrijven van beleid op het gebied van duurzaamheid neemt Rijnstate ook meerdere maatregelen.

Zo is onlangs een overeenkomst getekend om voor 3.000 m² aan zonnepanelen te plaatsen op de daken van het ziekenhuis in Arnhem. Qua oppervlakte is dit voor de branche bijzonder veel.

De met de panelen opgewekte energie is overigens niet bestemd voor de instelling zelf, maar voor de wijk, waarbij energie aan buurtbewoners wordt doorgeleverd met groene certificaten.

Ook wordt geïnvesteerd in LED-verlichting, zijn laadpalen voor elektrisch aangedreven voertuigen geïnstalleerd en beschikt de instelling sinds kort over het eerste busje dat op groen gas rijdt.

Het zijn nog maar primaire maatregelen, maar de hele organisatie doet al mee aan de groene beweging.

CO2-reductie

Een langetermijndoelstelling binnen Rijnstate is om de CO2-uitstoot binnen zeven jaar te halveren. Er is een CO2- footprint gemaakt, dus de ambitie kan ook worden gemeten.

In 2012 is het ziekenhuis begonnen met de inkoop van groene energie waarmee in één klap de CO2-reductie al 40 procent bedroeg. Dat was een inkoppertje.

Om de resterende 10 procent ook nog te behalen, moeten er nog een aantal andere maatregelen gerealiseerd worden.

Pharma filter

Een prachtig initiatief is het Pharma filter. Bedpannen en serviesgoed kunnen van biologisch afbreekbaar

18

2013-November / ZorgInstellingen

‘We zijn slechts te gast op deze wereld en moeten hem beter achterlaten dan we hem aantroffen’ materiaal worden gemaakt en via dit filter worden afgevoerd op het riool.

Door middel van shredders op de afdelingen, waarbij de aangeleverde goederen vermalen worden, verdwijnt het afval in de riolering.

Zo’n filter scheelt veel logistieke- en reinigingshandelingen en is dus minder arbeidsintensief. Ook is het beter voor het milieu.

Het nadeel is wel dat het een serieuze investering vereist en dat het ook nog getoetst moet worden aan de lokale regelgeving.

Rijnstate zit daarom nog midden in de businesscase om te beoordelen of dit project zowel technisch als financieel haalbaar is.

agenda. En binnen het management development-programma wordt MVO als casus gebruikt in de ontwikkeling van talenten binnen Rijnstate.

Opmars niet te stuiten

Gelukkig voor de planeet en uiteindelijk voor onszelf lijkt de opmars van MVO niet meer te stuiten.

Mogelijk zullen patiënten op termijn ook een ziekenhuis uitzoeken dat rekening houdt met de wereld. Het traditionele ‘wit’ krijgt hiermee een groen randje.

State of mind

Binnen het ziekenhuis valt op dat MVO steeds meer een ‘state of mind’ is. Het is een olievlek die zich langzaam verspreidt binnen de organisatie.

Binnen de facilitaire- en vastgoedprocessen wordt er rekening mee gehouden, de inkoopafdeling werkt met maatschappelijke richtlijnen en ook het bestuur zet het onderwerp hoog op de

* Fabian Bovenlander (links) is hoofd bedrijfsbureau vastgoed. Royan van Velse is manager inkoop en logistiek. Zij maken deel uit van de Taskforce Duurzaamheid van Rijnstate.

Noteer alvast in uw agenda:

Veilig, gezond en herkenbaar werken

Safety&Health@work is de plek om: YZ aVVihiZ kZgc^Zjl^c\Zc! verbeteringen en innovaties op het gebied van veilig, gezond en herkenbaar werken te ervaren ]dd\lVVgY^\Z `Zcc^h de iZ doen en te leren ^che^gVi^Z iZ `g^_\Zc iZ cZilZg`Zc oV`Zc iZ YdZc

Om veilig te kunnen werken moeten organisaties ervoor zorgen dat gevaren en risico’s tijdens het werk zo efficiënt mogelijk worden beheerst. Tijdens dit event komen alle partijen bij elkaar die bij het managen van veiligheidsen gezondheidsrisico’s tijdens het werk betrokken zijn. De nieuwste aanpakken, visies, technieken en producten op het gebied van veilig, gezond en herkenbaar werken worden gepresenteerd door kennispartijen, bedrijven en standhouders.

Naast de stands op de beursvloer is er een doorlopend programma met gratis kennissessies van hoog niveau, toegespitst op verschillende thema’s en disciplines. Daarnaast zijn er op de beursvloer activiteiten en workshops waarbij het accent vooral ligt op de uitvoering en toepassing van al die kennis in de praktijk.

Wat zijn de nieuwste ideeën en voorbeelden op het gebied van risicomanagement tijdens het werk, van persoonlijke beschermingsmiddelen en (bedrijfs)kleding?

Safety&Health is een initiatief van:

In samenwerking met:

P P M

een initiatief van:

1SFWFOUJF 1SPKFDU .BOBHFNFOU

www.safetyandhealthatwork.nl

THEMA DUURZAAMHEID & ENERGIE

St. Elisabeth Ziekenhuis

www.zorginstellingen.nl

Search

8x duurzaam bij het St. Elisabeth Ziekenhuis Zes duurzaamheidsexperts hebben in het rapport ‘The Green Quest’ acht concrete aanbevelingen gedaan aan het St. Elisabeth Ziekenhuis in Tilburg om beter te scoren op duurzaamheid. Een overzicht.

Tekst Frans van den Boorn*

Zes duurzaamheidsexperts hebben in het rapport ‘The Green Quest’, een initiatief van Het Financieele Dagblad en BNR Nieuwsradio in samenwerking met Cofely en GDF Suez Energie Nederland, onlangs acht concrete aanbevelingen gedaan aan het St. Elisabeth Ziekenhuis in Tilburg. De aanbevelingen laten zien dat milieuwinst heel goed samen kan gaan met economische winst in de zorgsector.

heidsdoelstellingen centraal: 1. Het fossiele energieverbruik met 20 procent terugdringen in vijf jaar.

2. De hoeveelheid niet-recyclebaar afval met 20 procent reduceren in vier jaar.

Om deze doelen te bereiken, heeft het Green Team acht concrete, financieel haalbare adviezen opgesteld. Deze variëren van het beïnvloeden van het gedrag van medewerkers tot innova-

tieve technische oplossingen zoals het vernieuwen van de koelinstallatie en het optimaliseren van bestaande apparatuur.

Acht adviezen

De adviezen zijn opgedeeld in twee fases. De eerste fase concentreert zich op de 'quick wins' die binnen één à twee jaar zijn te realiseren.

De opbrengsten uit deze eerste fase kunnen vervolgens de vaak grotere

Door het opvolgen van de aanbevelingen kan het St. Elisabeth Ziekenhuis volgens de experts op jaarbasis bijna 800.000 euro aan energie- en afvalverwerkingskosten besparen. De effectieve uitvoering van de adviezen leidt ook tot een CO2-reductie van 33,5 procent.

Daarnaast levert het een totale reductie van niet-recyclebaar afval (NRA) op van meer dan 90 procent. De adviezen bieden serieuze perspectieven voor heel zorg-ondernemend Nederland.

Doelstellingen

Het ‘Green Team’ van duurzaamheidsexperts is door het St. Elisabeth Ziekenhuis om advies gevraagd zodat het ziekenhuis verder kan verduurzamen. Hierbij stonden twee duurzaam-

20

2013-November / ZorgInstellingen

Het ‘Green Team’ van duurzaamheidsexperts, met in het midden ‘boegbeeld’ Helga van Leur.

THEMA DUURZAAMHEID & ENERGIE

Besparing

Door het opvolgen van de aanbevelingen uit het rapport ‘The Green Quest’ kan het St. Elisabeth Ziekenhuis volgens de experts op jaarbasis bijna 800.000 euro aan energie- en afvalverwerkingskosten besparen. De effectieve uitvoering van de adviezen leidt ook tot een CO2-reductie van 33,5 procent.

St. Elisabeth Ziekenhuis

Een van de brainstormsessies over het rapport vond plaats in een speciale ‘bubble’, vlak voor de entree van het ziekenhuis.

investeringen van fase twee bekostigen.

FASE 1: 2013 – 2014

Bak!’ De afdeling Inkoop moet prestatieclausules opnemen in de contracten met leveranciers: Realiseer elk jaar een reductie in de hoeveelheid verpakking.

De eerste fase heeft vooral te maken met gedrag en optimalisatie. Het gaat daarbij om het optimaal instellen van de huidige techniek en het eventueel aanpassen van installaties met moderne en innovatieve applicaties. Vervolgens moeten deze installaties ook op de juiste manier gebruikt gaan worden.

Uit deze eerste fase blijkt met een redelijke investering van ongeveer 130.000 euro jaarlijks ruim 280.000 euro besparing mogelijk te zijn.

Advies 2: Gedrag (energie) Met folders, posters en deurhangers eenvoudige besparingstips communiceren. Met de hulp van een ‘Energy Battle’ energiebesparing tot een wedstrijd maken onder de afdelingen van het ziekenhuis. Medewerkers belonen die actief duurzaam gedrag vertonen, bijvoorbeeld extra vakantiedagen voor mensen die fietsend naar het werk komen.

Advies 1: Gedrag (afval) Het beter scheiden en inzamelen van afval door medewerkers en bezoekers middels de campagne ‘Samen Aan De

Advies 3: Optimalisatie techniek Veel technische installaties zijn niet goed afgeregeld. Zo wordt er overdag bijvoorbeeld evenveel warm water

gebruikt als ’s nachts. Dat kan beter geprogrammeerd worden.

FASE 2: 2014 – 2018 De besparingen uit de eerste fase kunnen worden gebruikt om de tweede serie oplossingen te bekostigen. De adviezen in deze tweede serie zijn meestal kosten-intensiever en doen zich vaak voor op een natuurlijk moment.

Denk aan witte daken die relevant worden als de dakbedekking wordt vervangen.

Advies 4: Verlichting Het vervangen van verlichting op natuurlijke momenten met een energiezuinig alternatief. LED-verlichting is niet per se de oplossing: het soms kille

2013-November / ZorgInstellingen 21

THEMA DUURZAAMHEID & ENERGIE

St. Elisabeth Ziekenhuis

licht kan mensen zieker doen lijken.

van de gebouwen.

Advies 5: Koeling Het principe van adiabatische koeling gebruiken, oftewel het koelen door het verdampen van water.

Advies 8: Energie uit ziekenhuisafval en brandbaar bedrijfsafval Het mes snijdt aan twee kanten met het vergassen van deze twee afvalstromen: het levert groene energie op en het reduceert de kostbare afvalverwerking met bijna 80 procent.

misch zeer aantrekkelijk kan zijn.

Advies 6: Witte dakbedekking Door witte dakbedekking te gebruiken, worden de gebouwen minder warm, waardoor minder koeling nodig is.

Witte daken verlengen ook de levensduur van het dak.

Advies 7: Toepassen zon en wind Negen windmolens plus zonnepanelen op een dak van 1.000 m² leveren groene energie op. De windmolens zijn tegelijk een goede reclamezuil. De zonnepanelen verminderen de koellast

Alle acht adviezen zijn op redelijke termijn terug te verdienen. Dat wil zeggen: in ongeveer acht jaar tijd.

Groener en duurzamer ondernemen is goed voor het reduceren van de ‘footprint’ die een onderneming achterlaat. The Green Quest wil zorg-ondernemend Nederland laten zien dat, mits het goed gebeurt, duurzaam ondernemen ook econo-

* Frans van den Boorn is Marketing & Communications Director bij Cofely, onderdeel van GDF SUEZ.

Ongedierte is uw en onze zorg Een zorginstelling is open, gastvrij, het is er warm en er is altijd voedsel voorhanden.

Helaas zijn het juist deze eigenschappen die deze instellingen tot een ideale verblijfplaats voor ongedierte maken, met alle risico’s van dien.

Voorkomen is beter dan genezen. Ons aanbod op het gebied van ongediertepreventie heeft in de zorgsector zijn effectiviteit bewezen. Wanneer het onverhoopt toch nodig is, kunt u op ons rekenen voor een snelle, doeltreffende en discrete bestrijding. Dat is een hele zorg minder.

Kijk op www.rentokil.nl/zorg, mail naar info@rentokil.nl of bel gratis 0800-7368654

VCA

BTL GROEP

Tuininrichting

Traditionele tuin wordt zorgtuin Groen, veiligheid, toegankelijkheid, afleiding en therapie. Dat zijn de vijf onmisbare elementen voor de juiste inrichting van een zorgtuin. BTL helpt zorginstellingen om hun groene buitenruimte optimaal en duurzaam in te richten, zodat de tuin goed aansluit op de dagbesteding of behandeling van cliënten. Hiermee wordt de traditionele tuin een zorgtuin.

“Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat de behandeling of dagbesteding effectiever wordt als de groene buitenruimte erbij betrokken wordt”, zegt Bart van der Westen, projectleider bij BTL Advies. “Als je naar groen kijkt, genees je sneller dan wanneer je bijvoorbeeld uitkijkt op een muur.”

Zorgconcept

Om de tuin op een goede manier bij de behandeling te betrekken, moet de buitenruimte aansluiten bij de mogelijkheden van de gebruikers. “De paden moeten breed genoeg zijn om goed op te kunnen lopen (ook met een rollator of voor rolstoelgebruikers) en er mogen geen tegels losliggen of omhoog steken. Verder moet de tuin ook veilig zijn en veilig voelen: bomen mogen bijvoorbeeld geen dood hout dragen en paden mogen niet glad zijn.

Bewoners en patiënten moeten zich ten alle tijden veilig voelen in de tuin”, aldus Van der Westen.

De projectleider vindt dat zorginstellingen meer gebruik moeten maken van hun tuin. “Nu worden behandelingen hoofdzakelijk binnen gedaan. Dat heeft vooral te maken met onbekendheid over de mogelijkheden van de buitenruimte. Voor veel zorginstellingen is het echt een eye-opener dat ze ook gebruik kunnen maken van hun tuin voor de behandeling.” Denk hierbij aan wandelingen voor dementerende bewoners (bevordert de doorbloeding van de hersenen), revalidatieoefeningen op verschillende typen verhardingen voor patiënten die

revalideren na uitval in hun benen of sportieve ontspanning voor oudere bewoners. Maar ook afleiding en therapie, de pijlers waar nog weinig aan gedacht worden, kunnen een verlengstuk vormen van de zorg die binnen aangeboden wordt.

Door een juiste balans van passieve en actieve afleidingselementen ontstaat een tuin waar bewoners en cliënten afleiding vinden en kunnen revalideren.

Bart van der Westen: “Voor ouderen zijn passieve elementen als ruisend gras en bloeiende en geurende planten een mooie afleiding. Voor revaliderende patiënten zijn actieve elementen als een bepaald parcours dat ze moeten afleggen weer zinvol. Je kunt een tuin heel zinvol en zorgzaam inrichten.

Daarnaast wordt hiermee de mogelijkheid geboden voor ontmoeting, wat ook voor positieve afleiding zorgt.”

Duurzaamheid

Ook wanneer er maar een beperkte buitenruimte beschikbaar is, kan door

middel van meervoudig ruimtegebruik toch een duurzame, efficiënte en bruikbare inrichting gerealiseerd worden.

“Door rekening te houden met de seizoenen en functies te combineren kan bijvoorbeeld waterberging, een stukje ecologie, een struinpad en een plukweide op nagenoeg dezelfde plek gerealiseerd worden. Zo zijn er nog tal van andere mogelijkheden te bedenken.” BTL vindt het belangrijk om aandacht te besteden aan biodiversiteit.

“Dat betekent dat je een tuin niet inricht met één type beplanting, maar dat je gebruik maakt van meerdere soorten om een divers beeld te creëren.” Hiermee wordt de biodiversiteit verhoogd, waardoor tevens afleidingselementen ontstaan (denk aan verschillende bloemen en insecten).

De tuin- en landschapsarchitecten van BTL Advies maken bij hun ontwerpen ook gebruik van het gedachtegoed ‘Cradle to Cradle’. De kern van dat principe ligt in het concept ‘afval is voedsel’. “Alle gebruikte materialen kunnen weer opnieuw nuttig ingezet worden. Als je bijvoorbeeld een paar bomen moet kappen, kun je het hout van die bomen weer gebruiken om een houtsnipperpad te maken. Hergebruik van materialen draagt tevens bij aan een kostenreductie. Geld dat weer geïnvesteerd kan worden in andere zorgfacetten voor cliënten en bewoners.”

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met de BTL Groep. Kijk voor meer informatie op www.btl.nl.

2013-November / ZorgInstellingen 23

Facilitair

Dr. Weigert is een begrip op het gebied van Facilitaire Dienstverlening.

Ons assortiment is ondermeer gericht op de volgende segmenten:

www.drweigert.nl

Dr. Weigert Nederland B.V.

NIEUW IN ONS LEVERINGSPROGRAMMA: DE TJSS T6 RVS DESIGN GLIJARM DEURDRANGER OPTIMAAL TOEGANKELIJK | BRANDVEILIG | COMPACT

De TJSS T6 deurdranger zet nieuwe maatstaven:

THEMA DUURZAAMHEID & ENERGIE

LED-verlichting

www.zorginstellingen.nl

Search

LED TL steeds professioneler Diverse leveranciers brengen verbeterde LED TL-buizen op de markt. Dat was nodig omdat er veelvuldig problemen waren met de oude generatie. De nieuwste generatie LED TL-buizen hebben een prima lichttechniek, zijn energiezuinig en vrijwel overal professioneel toepasbaar.

Tekst Cees van de Vrie*

De nieuwe generatie LED TL-buizen geeft meer en beter licht.

De eerste generatie LED TL-buizen wordt vaak toegepast op plaatsen waar weinig eisen worden gesteld aan de kwaliteit van het licht. De lichtopbrengst bedraagt vaak niet meer dan circa 50 Lm/Watt. Er worden soms transparante buizen toegepast met zichtbare diodes en wit licht. Dit

verblindende licht doet niet alleen pijn aan de ogen, maar er komt ook warmte vrij waardoor de levensduur van de buizen wordt bekort.

Stabiele kleuren

De tweede generatie buizen biedt stabiele kleuren in daglicht, neutraal

wit of warm wit. De daglichtlampen hebben een verbeterde lichtopbrengst van ca 80 Lm/Watt. Dit is meestal onvoldoende, met name omdat de lichthoek maximaal 120 graden bedraagt.

Toch zijn er nog steeds fabrikanten die de prijs proberen te drukken met

2013-November / ZorgInstellingen 25

THEMA DUURZAAMHEID & ENERGIE

LED-verlichting

mindere kwaliteit diodes en elektronica.

Hierdoor treedt netvervuiling op (blindstroom). Dit komt omdat fabrikanten goedkope elektronica gebruiken zonder aangepaste condensatoren. Dit type LED TL-lamp kan toegepast worden op plaatsen waar geen hoge eisen aan de verlichting worden gesteld.

Vernieuwing

De nieuwe generatie LED TL-buizen heeft een acceptabele lichtopbrengst van meer dan 100 Lm/Watt en een grotere lichthoek (tot 180 graden) waardoor ook in bestaande TL-armaturen de lichtverdeling goed is en er weinig reflectie optreedt bij beeldschermen.

Omdat warmteafgifte de levensduur nadelig beïnvloedt, worden de elektronica en de diodes zo goed mogelijk gescheiden. Een perfecte situatie ontstaat wanneer de elektronica extern in de kop van de buis is toegepast.

Goede LED TL’s hebben een CR- index van > 80 (kleurwaarde) en een Power Factor van > 0,9 (blind-

Verandering

Dankzij LED-technologie zal de verlichting in onder meer supermarkten, openbare gebouwen, scholen, ziekenhuizen en kantoren in de komende periode gaan veranderen. Het draait daarbij niet alleen om energiebesparing, maar ook om de doelstellingen van duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen.

De elektronica, gemonteerd op de kop van de TED TL-buis met doorverbinder.

stroom). Verder kunnen er speciale ‘starters’ (doorverbinder) geleverd worden waardoor er bij conventionele TL-armaturen geen verdere aanpassingen aan de bedrading en het armatuur nodig zijn en waardoor de garantie intact blijft. Daarom is de vernieuwde LED TL-lamp bijzonder geschikt voor de retrofitmarkt. De vernieuwde LED TL-buizen voldoen aan de steeds strengere eisen en regelgeving en zullen zeker hun weg vinden op plaatsen waar TL8 of TL5 wordt toegepast.

Kantoorverlichting

Dankzij LED-technologie zal de verlichting in onder meer supermarkten, openbare gebouwen, scholen, ziekenhuizen en kantoren in de komende periode gaan veranderen. Het draait daarbij niet alleen om energiebesparing, maar ook om de doelstellingen van duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. LED-oplossingen voldoen aan deze doelstellingen zonder het milieu te schaden.

Naast LED TL’s zijn er verschillende LED-oplossingen die verrassende effecten kunnen creëren. Denk aan een sfeer maken met kleuren, indirecte verlichting, accent verlichting en downlights, al dan niet dimbaar.

Hiermee kan er in de receptie, in gangen en op trappen een perfecte sfeer worden gerealiseerd.

Aanwezigheids- en daglichtafhankelijke regelingen kunnen verder bijdragen aan een professionele kantooromgeving. Er wordt dan maximaal bespaard

26

2013-November / ZorgInstellingen

zonder concessies te doen aan de lichtkwaliteit.

Besparing

Stel dat de verlichting 10 uur per dag en 5 uur per week brandt. Dit kost bij een 120 cm TL8 buis e 26 per jaar per buis aan energiekosten. Door deze om te wisselen voor de LED TL wordt circa 50 procent bespaard. Per buis per jaar levert dat e 13 op. Bij een gemiddelde levensduur van 35.000 uren is de totale besparing e 174,20. De LED TL kost inclusief het wisselen e 65. Tijdens de levensduur wisselen we vier keer een TL8buis ( inkoop e 4 en wisselkosten e 5), wat in totaal e 36 kost. Dit verschil wordt van de besparing afgetrokken. Er blijkt zodoende een totale besparing van e 145,20 per LED TL-buis.

Financiering

Een aantal leveranciers van LED TL-buizen heeft een samenwerking met een bank of financieringsmaatschappij. Hierdoor wordt het mogelijk om grotere investeringen te kunnen financieren. Uit de besparing op energiekosten kunnen de financieringskosten en aflossingen worden verricht.

Hierdoor is het mogelijk om te investeren zonder de liquiditeit van het bedrijf aan te tasten terwijl toch een duurzaam verlichtingsproject kan worden gestart. *Cees van de Vrie is al jaren werkzaam in de verlichting en publiceert regelmatig over verlichtingsthema’s.

SPOTLIGHT

Huub Albreghs

‘De zorg gaat spannende tijden tegemoet’ Leuk aan de zorg

“Het contact met de medewerkers en de bewoners. Als ik op één van onze locaties ben, probeer ik even een praatje te maken met de bewoners.

Gewoon vragen hoe zij de dienstverlening ervaren. Uiteindelijk is mijn werk bedoeld voor hen.”

Wat maakt iemand tot een goede facility manager? In de rubriek Spotlight vertelt elke maand een facility manager, werkzaam in de zorg, over zijn beroep.

Minder leuk

“Tijdens bouwprojecten kan je nog zo’n mooi Programma van Eisen samenstellen, maar helaas blijkt de praktijk vaak weerbarstig. Sommige plannen werken niet en die moet je dan weer laten aanpassen in het gebouw.”

Tekst Aline de Bruin

Naam: Huub Albreghs

Wapenfeit

“Op 5 augustus hebben we ons nieuwe zorghotel in gebruik genomen. Het hotel is gevestigd in een prachtig oud gebouw uit 1939 dat we helemaal verbouwd hebben. Ik ben heel trots op dit project, vooral omdat we dit echt met z’n allen gedaan hebben.”

Functie: Manager Facilitair Bedrijf & Bouw Organisatie: AxionContinu Leeftijd: 58 jaar

Toekomst van de zorg

Werkt: gemiddeld 45 uur per week

“Ik heb in 1980 de HBO-opleiding Facilitair Management afgerond. Na mijn studie heb ik eerst een tijdje in Amsterdam gewerkt. Vervolgens ben ik naar Tiel gegaan en werd ik hoofd interne dienst bij een zorginstelling die toen nog Nieuw Vrijthof heette (nu onderdeel van Stichting Zorgcentra Rivierenland, red.).

In 2000 ben ik in IJsselstein bij SOLIJ gaan werken. Na een aantal fusies heet de organisatie nu AxionContinu.

Mijn baan als facilitair manager bij AxionContinu bestaat grofweg voor 60% uit bouw/verbouw en voor 40% uit facilitaire werkzaamheden. Daarnaast ben ik ook lid van het managementteam.”

Balans

“Als facilitair manager is het belangrijk om altijd goed te luisteren en een goed oog te hebben voor dienstverlening. Aan de andere kant moet je ook veel projecten aansturen en voortdurend blijven informeren over de voortgang. Het is een kwestie van balans zoeken: enerzijds moet je innoveren, maar je mag ook niet te ver voor de troepen uitlopen omdat je de organisatie dan niet meekrijgt.”

Uitbesteden of zelf doen?

“Voor mij is dat sterk afhankelijk van het bedrijfsonderdeel. Alles met direct klantencontact houd ik het liefst in eigen beheer. Technische werkzaamheden die laagfrequent en hoogcomplex zijn, besteed ik liever uit.”

“De zorg gaat spannende tijden tegemoet. Dat baart me best wat zorgen. Het zal lastiger worden om verzorgingstehuizen levendig te houden. Ik denk dat we service en welzijn op een andere manier moeten gaan invullen om te voorkomen dat zorginstellingen veredelde woningbouwcorporaties worden. We hebben de komende jaren in ieder geval genoeg te doen.”

Advies

“Relativeer af en toe een beetje en neem wat afstand van je werk. Ik zie wel eens jonge collega’s die heel erg in het cirkeltje van ‘druk, druk, druk’ blijven hangen. Natuurlijk is het moeilijk om daar afstand van te nemen, maar het is wel nodig.”

2013-November / ZorgInstellingen 27

ZORG & BOUW

GGNet De Meent, Warnsveld

‘Bij sommige patiënten straalde het geluk ervan af ’ Gebouw De Meent, de langdurige woon/zorgomgeving voor 96 psychiatrisch patiënten van GGNet in Warnsveld.

GGNet nam in juni in Warnsveld een nieuw appartementencomplex, geschikt voor de behandeling en begeleiding van zo’n 100 patiënten, in gebruik. Een gesprek met Eddy Adolfsen, Albert Verwij en Reint Scholten over het realiseren van een gebouw met zorgmogelijkheden in plaats van een zorggebouw.

Tekst Gerard Dessing “Het oude gebouw, waarin een deel van onze patiënten verbleef, dateerde uit de jaren zeventig. Het was vooral gericht op groepswonen. Patiënten beschikten over een kleine kamer, maar die was soms zo klein dat er alleen een bed en een kast in paste. De kamers hadden ook geen eigen sanitair. De woonvorm was vooral gericht op hoe we vroeger met deze patiënten omgingen: ontneem ze de regie over hun leven, dat is beter voor de behandeling.

Maar vandaag de dag is dat compleet anders: alles wat we doen is er op gericht de regie zoveel mogelijk bij de

28

2013-November / ZorgInstellingen

patiënt te laten. Het was dan ook duidelijk dat het gebouw niet meer paste bij de moderne manier van behandeling en zorgverlening.”

Aan het woord is Eddy Adolfsen, directeur specifieke zorg bij GGNet, een organisatie voor geestelijke gezondheidszorg in Gelderland.

Samen met onder meer Reint Scholten, manager Services, en manager vastgoed Albert Verwij was Adolfsen de afgelopen drie jaar nauw betrokken bij de nieuwbouw van gebouw De Meent, een woon/zorggebouw voor

Betrokkenen -Projectmanager Bouw: Walter Binnendijk, Qplan, Zwolle -Architect: Michiel Kobussen van Ebbens architecten, Epe -Bouwkundig werk: Koopmans-Wam & Van Duren -Installatietechniek: Acel, Doetinchem

PRAKTIJKDAG

DINSDAG 17 DECEMBER 2013

Aan de slag met de dynamische RI&E

€100,KORTING

EEN DYNAMISCHE RI&E? ONTDEK DE VOORDELEN! Een dynamische RI&E is altijd actueel, houdt rekening met de ontwikkelingsfase waarin uw organisatie zich bevindt én geeft

voor abonnees en LinkedIn leden

inzicht in verbeter- en actiepunten. Ontdek hoe deze nieuwe visie op het uitvoeren en beheren van de RI&E een rol speelt bij een juiste aanpak van veilig en gezond werken.

Ga aan de slag met uw eigen praktijksituatie!

• Laat u inspireren door de visies van diverse professionals • Analyseer uw eigen RI&E-praktijk • Doe ideeën op voor het verbeteren en efficiënter maken van bestaande procedures • Ontdek uw rol bij het beïnvloeden van gedrags- en cultuurverandering rondom veilig en gezond werken.

Voor meer informatie en inschrijven ga naar:

www.arbo-online.nl/praktijkdag

Combinatie van theorie en praktijk PLENAIRE SESSIES

Drie visies op de dynamische RI&E WORKSHOPS

1. Van moeten naar willen 2. Wie is er eigenlijk de baas: de procedure of wijzelf?

3. Van controle naar beheersing

ZORG & BOUW

GGNet De Meent, Warnsveld

zo’n 100 psychiatrisch patiënten op het landelijk gelegen GGNet-terrein (35 ha) in Warnsveld.

Na de aanbesteding (eind 2011) werd het gebouw in korte tijd neergezet en in gebruik genomen. De gedegen voorbereiding, waarbij alle disciplines (zorg, vastgoed, services en finance) gezamenlijk optrokken, vormde de belangrijkste reden voor het snel en binnen budget afronden van het project.

Belangrijk startpunt was het helder voor ogen krijgen volgens welke visie de zorg aan deze groep patiënten zou worden verleend (herstelgericht denken met eigen regie voor de patiënten) en deze te vertalen naar een passend Programma van Eisen (PvE).

PvE

In het PvE was bepaald dat er drie verblijfsvormen moesten komen: grote appartementen (ca 45 m²) voor individueel verblijf, kleinere semi-appartementen voor zelfstandig groepsverblijf en een groepsverblijf. Belangrijk was ook dat iedere patiënt over zijn eigen sanitair kon beschikken. Daarnaast moest het gebouw aansluiten bij de hospitality-gedachte en moest het een healing-environment worden, waar de inrichting van kamers, gangen en tuinen aan bij zou moeten dragen.

V.l.n.r. Albert Verwij (manager vastgoed), Reint Scholten (manager services) en Eddy Adolfsen (directeur specifieke zorg), alle drie nauw betrokken bij de nieuwbouw op de GGNet-locatie in Warnsveld.

Vervolgens werden, in samenwerking met een architect, een rekenkundig bureau en een E- en W-adviseur, drie haalbaarheidsstudies uitgevoerd, vertelt vastgoedmanager Albert Verwij. “Tal van berekeningen werden uitgevoerd om te voorkomen dat tijdens de exploitatiefase GGNet met onaangename financiële verrassingen te maken zou krijgen.”

Participatie van cliënten

Drielaags woongebouw

Uiteindelijk kwam er een drielaags complex van 6500 m² uit de bus, met vijf woongebouwen voor verblijf en behandeling en een hoofdgebouw met diverse multifunctionele ruimtes.

De volgende klus was het contracteren van een bouwbedrijf. Een traditionele

30

2013-November / ZorgInstellingen

aanbesteding volgde waarin het B- en het E- en W-werk werden opgesplitst.

Na de gunning van de opdracht startte de bouwvoorbereiding en kon in het najaar van 2012 de eerste paal in de grond. Nadat in het voorjaar van 2013 het pand was opgeleverd en de inrichting was afgerond, konden de patiënten in juni naar de nieuwe locatie verhuizen.

Een belangrijke succesfactor in het gehele traject was het betrekken van de patiënten, vertelt manager Services Reint Scholten. Niet alleen de cliënten- en familieraad werden betrokken, ook patiëntenpanels werden opgetuigd om in kaart te brengen welke ideeën er leefden over de inrichting en leefomgeving.

“Er zijn meerdere sessies gehouden met medewerkers van de zorg (onder-

‘De nieuwe woomomgeving is warm en huiselijk’

steunende diensten) en patiënten rondom de vraag: hoe zie je de inrichting straks voor je, bijvoorbeeld qua wand- en vloerafwerking, qua meubilair enzovoort. Je doet dan op diverse terreinen voorstellen waarna mensen hun voorkeur kunnen aangeven. Patiënten mochten overigens ook hun eigen meubilair meenemen, maar dat moest dan wel voldoen aan de brandveiligheideisen waarmee we te maken hebben. Als dit niet voldeed, werd naar alternatieven gezocht en werd in bepaalde situaties bestaand meubilair geïmpregneerd om de brandveiligheid te vergroten.”

Scholten is vooral content met de gekozen kleurstellingen in combinatie met het meubilair. De nieuwe woonomgeving is warm, huiselijk, vooral niet-institutioneel, zegt hij. “In elk appartement waar je komt, voel je je meteen thuis.”

Uitdagingen

Vanuit facilitair oogpunt zorgde de nieuwbouw voor enkele interessante uitdagingen. Zo brengt het uitgangspunt dat patiënten zelf de regie over

ZORG & BOUW

GGNet De Meent, Warnsveld

mensen het nieuwe gebouw zagen, straalde het geluk er af, tot emotionele momenten toe.”

Projectgegevens Gebouw Plaats Opdrachtgever Bouwkosten Functie

: : : : :

De Meent Warnsveld GGNet 13,9 miljoen euro langdurige woon/zorgomgeving voor 96 psychiatrisch patiënten Grootte : 6.500 m² Oplevering : april 2013 Ingebruikname : juni 2013

‘Zelf koken met verse producten past meer bij de huidige mogelijkheden’ hun leven in handen houden, met zich mee dat zij zelf gaan koken en zelf gaan schoonmaken.

“Dat was voor ons wel even schakelen”, vervolgt Scholten. “We waren gewend een schoonmaakprogramma voor het gehele gebouw op te stellen en dat vervolgens uit te voeren. Nu wordt veel meer flexibiliteit gevraagd, want de ene kamer moet wel schoongemaakt worden en de andere weer niet. En dat werkschema kan bovendien per week weer verschillen,

afhankelijk van de geestestoestand van de patiënt.”

Ontroerde patiënten

Adolfsen ziet terug op een geslaagd project. De patiënten en familie die hij heeft gesproken zijn zeer tevreden, soms zelfs ontroerd.

“Je moet je voorstellen dat er ernstig beperkte patiënten waren die op een hele kleine kamer woonden, gescheiden van hun buurman door soms niet meer dan een dun gipswandje. Toen die

“In elk appartement waar je komt, voel je je meteen thuis.”

Of de nieuwe woonvoorziening al voorbereid is op het scheiden van wonen en zorg? Adolfsen: “Vanuit een klinische situatie werken we - op zich wel wat gekunsteld - in een vorm waarbij we zorg en wonen scheiden.

Een deel van het personeel is gebonden aan het gebouw, maar een ander deel is gericht op de begeleiding. Als een patiënt vroeger meer begeleiding nodig had, werd hij overgeplaatst naar een andere groep of gebouw, waar meer of ander personeel aanwezig was.

Dat is nu losgekoppeld; de professionals die begeleiding geven, werken niet locatiegebonden.”

Ook manager vastgoed Verwij is positief over het resultaat: “Ondanks het grote volume is het een prettig en compact gebouw, dat bovendien heel goed in zijn omgeving past. Het klopt gewoon.”

Mooi vindt hij ook dat GGNet in deze tijd er toch in geslaagd is voor deze doelgroep een nieuwe woonvoorziening voor langdurig verblijf en behandeling te bouwen. “Dat is niet iedere zorginstelling vandaag de dag gegeven.”

Maaltijdconcept

Alleen maar positieve geluiden?

Scholten is eerlijk en geeft toe dat - als het aan hem had gelegen - hij een ander maaltijdconcept zou hebben gekozen. Ook daarin hebben patiënten en collega’s van de zorgteams zelf een keuze gemaakt. “Als ondersteunende dienst mag je adviseren, de uiteindelijke keuze ligt bij de patiënt en de zorg. We respecteren elkaars keuze hierin; een mooie basis voor nieuwe initiatieven. We werken nu met diepvriesmaaltijden. Dat is prima, maar zelf koken met verse producten past meer bij de huidige mogelijkheden, ook omdat we hier al positieve ervaringen mee op hebben gedaan binnen de organisatie. Het gebouw is daar al volledig voor ingericht, dus als het in de toekomst die kant op gaat, is dat geen enkel probleem.”

2013-November / ZorgInstellingen 31

FACTO MAGAZINE MIDDAGCONGRES

Succes met FACILITAIRE PRESTATIE-INKOOP 18 NOVEMBER, BREUKELEN, 13:00 UUR TOT 17:00 UUR

MET BEST VALUE NAAR SUCCESVOLLE SAMENWERKINGEN Bent u ook vaak teleurgesteld over de prestaties en werkelijke toegevoegde waarde van een leverancier, maar weet u niet goed hoe u dat zou moeten veranderen? Inkopen met behulp van prestatie-inkoop kan de oplossing zijn!

Met prestatie-inkoop kan de opdrachtgever snel en gemakkelijk de beste aanbieder op het spoor komen en selecteren. Resultaat is een keten die meer accountable is en betere resultaten levert.

Keynote-spreker is drs. Jeroen van de Rijt, senior-consultant bij Scenter in Driebergen en co-auteur van “Prestatie-inkoop, met Best Value naar succesvolle projecten.”

KIES TWEE VAN DE DRIE KENNISSESSIES: 1. Prestatie-inkoop van schoonmaak (Case Rabobank /EW Facility Services) 2. Prestatie-inkoop van centrale repro en decentrale multifunctionals (Case Hanzehogeschool Groningen) 3. Prestatie-inkoop van technisch onderhoud (Case gemeente Amsterdam)

Meer informatie of inschrijven? WWW.FACTOMAGAZINE.NL/OPLEIDINGEN

VOEDING

Sint Maartenskliniek

Duurzaam in het rijk van Jelle Ferwerda

Verse streekproducten als onderdeel van een duurzaam voedingsbeleid met kostenbesparing tot gevolg: het kan in de zorg. Het is zelfs een must, zegt Jelle Ferwerda, het culinaire brein van de Nijmeegse Sint Maartenskliniek. Hij vertelt graag hoe hij het voor elkaar krijgt.

Tekst en beeld Dennis van Asselt

Het Rijk van Nijmegen is een afwisselend gebied met bossen, dorpjes en veel agrarische diversiteit. In het heuvelachtige Ubbergen aan de oostkant van Nijmegen staat de Sint Maartenskliniek, een van oorsprong katholiek ziekenhuis gespecialiseerd in revalidatie, reuma en orthopedie. Sinds acht jaar is Jelle Ferwerda hier hoofd voeding en gastenservice. Hij verdiende zijn sporen in de horeca, onder

andere bij Château Neercanne in Maastricht (één Michelinster) en in Aachen bij Kasteel Wittem (tot 1989 een ster) en Gala in Aachen (twee sterren). De zorg werd zijn nieuwe uitdaging. De Sint Maartenskliniek wil, wat de maaltijden betreft, een viersterrenhotel zijn voor de prijs van drie en de bejegening van vijf. De kliniek vond in Ferwerda de juiste persoon om dat doel te verwezenlijken.

2013-November / ZorgInstellingen 33

VOEDING

Sint Maartenskliniek

Wat de sterrenchef aantrof, had weinig te maken met koken zoals hij dat gewend was. Een honderd procent assemblagekeuken produceerde zo’n 450 maaltijden per dag, ook voor zorginstellingen in de omgeving. Alle producten kwamen kant-en-klaar binnen, zoals gegaard vlees, vis, groente en zelfs de soep.

Ferwerda begon met het inkopen van verse kwaliteitsproducten. De kliniek stopte ook met het leveren van maaltijden aan andere instellingen.

Nu bereidt de keuken alleen maaltijden voor de kliniek, 180 tot 200 per dag. “We koken redelijk veel vers, daar maken we echt het verschil”, zegt Ferwerda. "We kopen hier en daar de basis in, zoals bouillon, en voegen daar verse groente en vlees aan toe. Aardappelgarnituren, groente en vlees- en visgerechten maken we vers.”

Streekproducten

De volgende stap was richting duurzaamheid. Jelle Ferwerda komt uit deze omgeving en weet wat de streek te bieden heeft. “Er is veel diversiteit aan landbouw en vee. Alles is hier te krijgen.” Ferwerda koopt zijn streekproducten rechtstreeks bij de bron.

Daar zit wel een coöperatie tussen die

34

2013-November / ZorgInstellingen

Stichting Diverzio Jelle Ferwerda is voorzitter van Stichting Diverzio, dat als doel heeft gezond, smakelijk, duurzaam eten en drinken beschikbaar te maken in de zorg, overheid en het onderwijs. Hij werkt daarin samen met mede-oprichter Koen Nouws Keij. Samen hebben ze een methode ontwikkeld die organisaties helpt een duurzaamheidsslag te maken, onder andere door voedselverspilling te monitoren.

“Want voedselafval in de zorg is heel erg hoog, veertig tot zestig procent”, zegt Nouws Keij. “We doen onder andere een nulmeting waarbij we gedurende twee weken alles bijhouden. Waar in het proces wordt eten weggegooid? Dat brengen we goed in kaart. Hiermee kun je op korte termijn grote slagen maken. Wil je van 40 naar 20 procent voedselafval, dan hebben we daar een aantal praktijkgerichte aanpassingen voor.”

Diverzio streeft daarnaast naar meer regionale samenwerking tussen instellingen, leveranciers en producenten. Nouws Keij: “Met een appel en een ei uit de streek is het aandeel streekproducten al snel vijf procent.

Wil je naar vijftig procent, dan is daar meer voorbereiding en organisatie voor nodig. Wij zijn er voor de versnelling, inspiratie en om kennis te delen.” Diverzio is echter niet alleen met streekproducten bezig. “We kijken naar de verbetering van de maaltijdbeleving, maar ook naar het reduceren van integrale kosten.” Maar het werken met regionale producenten, zoals Ferwerda doet, is wel onderdeel van de puzzel, geeft Nouws Keij toe. “Je mag de Sint Maartenskliniek wel zien als een voorbeeld in Nederland. Gelukkig hebben veel collega-instellingen dat ook door.”

Meer informatie: www.diverzio.nl

VOEDING

Sint Maartenskliniek

Streekproducten in de Sint Maartenskliniek Al het rundvlees voor de kliniek komt van het scharrelrund-gecertificeerde vleesveebedrijf Jos Bolk in Aerdt. Van De Zeelandsche Hof, een kleinschalige varkenshouderij in Millingen aan den Rijn, koopt Jelle Ferwerda zijn varkensvlees. Runderen en varkens worden in Nijmegen geslacht en verwerkt. De aardappels en koolsoorten zijn van Brassica, een akkerbouw/ vollegrondsgroentebedrijf in Bemmel. De eieren worden geleverd door pluimveehouderij De Bruijn in Gendt en de Rondeelboerderij in Ewijk. Het fruit komt van landwinkel Winnemuller in Weurt en de zuivel bestelt Ferwerda bij Speetenhof, een kleinschalig melkveebedrijf net over de grens in Duitsland. Ferwerda: “En mijn waterkers groeit anderhalve kilometer hiervandaan, onderaan de berg.”

Meer info: Oregional.nl

voor de logistiek zorgt (Oregional), maar de lijntjes zijn kort. “Ik zit hier gewoon met de varkenshouder, aardappelteler en fruitboer aan tafel.

We spreken dezelfde taal, dat scheelt veel ruis. Het contact met de producenten geeft ons de mogelijkheid om te sturen. Als de aardappel te kruimelig is, of als ik het vlees op een bepaalde manier gerijpt wil hebben, bespreken we dat. We weten wat de koeien en varkens eten krijgen, want we kunnen bij de boerderijen naar binnen lopen.”

Flexibel

Bij duurzaam voedsel gaat het volgens Ferwerda niet alleen over voedselkilometers en dierenwelzijn. “Het heeft ook te maken met de uitstraling van de Sint Maartenskliniek in de regio.

De keuken bereidt zo’n 180 tot 200 maaltijden per dag.

We investeren in de regionale economie. Het is mooi om te zien dat de diversiteit aan landbouw in de regio blijft bestaan.” Dat collega’s niet overstappen op (biologische) streekproducten omdat de levering niet constant is, vindt Ferwerda te makkelijk. “Je moet flexibel zijn. Ik reageer als een horecaman en kijk naar alternatieven. We willen heel graag lokaal inkopen en dat doen we ook.

Soms is het 60 procent, soms is het 40 procent van het totaal.”

‘Ik zit hier gewoon met de varkenshouder, aardappelteler en fruitboer aan tafel’ Voor collega’s die ook meer met regionale producten willen werken, heeft Ferwerda een tip. “Begin simpel, met een appel of een peer, en kijk hoe het bevalt. Je moet er een gevoel voor krijgen. Zuivel is lastiger. Dat is een kwetsbaar product. Werk daarom met gecertificeerde zuivelboeren.”

Voedselverspilling

De Sint Maartenskliniek heeft sinds de komst van Jelle Ferwerda ook gekeken naar ambiance en presentatie. “Als je het gerecht mooi presenteert en vertelt dat de producten uit de streek komen, zullen gasten anders eten. Als alles klopt, levert het meer op dan het kost.

Een goedkope kipfilet die tijdens het bakken leegloopt en in de prullenbak verdwijnt omdat de gast het niet eet, is een dure kipfilet. Lekker eten in een goede sfeer zal ook bijdragen aan het welbehagen van gasten, een kortere ligduur en minder medicijngebruik.

Daar zou een keer onderzoek naar gedaan moeten worden.” Feit is wel dat deze aanpak er mede voor heeft gezorgd dat de voedselverspilling bij de kliniek van rond 25 procent is teruggebracht naar tussen de 1 en 3 procent. “En het geld wat we overhouden, investeren we in de kwaliteit van de maaltijd. Dan is het cirkeltje rond.”

Jelle Ferwerda is trots op wat de Sint Maartenskliniek heeft bereikt. “Van een budget kun je bijna niet lekker koken, hoor ik altijd. Nee, dat kan wel.

Ik ben trots dat ik een bepaalde kwaliteit neer kan zetten. Daar krijg ik meer voldoening van dan van het koken vroeger in de horeca.”

2013-November / ZorgInstellingen 35

TREMCO ILLBRUCK

Brandveiligheid

Zorgen voor een juiste brandveiligheid De brandveiligheid in de zorg is nog steeds niet optimaal te noemen. Met name in de verpleeg- en verzorgingstehuizen is de staat van de brandveiligheid vaak zorgwekkend. Hoe kan dat? En wat valt er aan te doen? Frank Hendrikse van Tremco illbruck geeft tekst en uitleg.

Volgens Hendrikse, key-accountmanager Fire Safety bij Tremco illbruck, komt het gebrekkige brandveiligheidsbeleid van veel zorginstellingen vooral door een gebrek aan kennis. “Veel zorgbesturen weten niet dat de verantwoordelijkheid voor brandveiligheid met het Bouwbesluit van 2012 is neergelegd bij de eigenaar of de gebruiker van gebouwen. In de praktijk zie je dan dat veel gebouweigenaren achterover gaan leunen met de gedachte ‘Daar zorgt de brandweer wel voor’. Maar die gedachte is absoluut niet juist.”

Naast een gebrek aan kennis is er ook sprake van een gebrek aan budget voor een correct brandveiligheidsbeleid. In deze moeilijke tijden geven verpleegen verzorgingstehuizen het geld dat ze nog hebben liever uit aan zorg. “Een

gebouw kan met een aantal aanpassingen brandveilig worden gemaakt. Maar dat kost tijd en geld, en dat hebben zorginstellingen niet”, aldus Hendrikse.

Bouwkundig en organisatorisch

Met name de oudere gebouwen voldoen vaak niet aan de brandveiligheidseisen. De meeste zorggebouwen dateren van vóór de recente aanscherping van de brandveiligheidseisen, waardoor er bijvoorbeeld onvoldoende brandcompartimentering aanwezig is of brandvertragende tussendeuren en wanden ontbreken. Naast de bouwkundige zaken is het organisatorische aspect van brandveiligheid vaak ook niet goed geregeld. “Dan hebben zorginstellingen bijvoorbeeld een dure brandwerende deur geïnstalleerd, maar

‘Het Bouwbesluit is nou niet bepaald toegankelijk geschreven’ dan zie ik zo’n deur open staan. Dat is natuurlijk niet de bedoeling.”

Dodelijke slachtoffers

Volgens Frank Hendrikse is brandveiligheid juist in de zorg zo belangrijk, omdat mensen in het geval van brand niet zo snel wegkomen. “Er zijn veel bewoners die niet zelfredzaam zijn en dus ook niet zelf kunnen weglopen. En door het tekort aan personeel in de zorg vrees ik het ergste als er een brand uitbreekt. Het zou zelfs dodelijke slachtoffers tot gevolg kunnen hebben.” De key-accountmanager van Tremco illbruck voert voor zijn werk veel gesprekken met zorginstellingen over brandveiligheid. Hij verbaast zich nog vaak over de onwetendheid op dat gebied. “Mensen realiseren zich vaak niet wat er gebeurt bij een brand. Ik kreeg laatst nog te horen dat een brandveiligheidsbeleid niet direct nodig was, omdat er al 30 jaar geen brand was geweest in die zorginstelling. Maar als er dan wel een brand uitbreekt, zijn de gevolgen desastreus.”

Niet toegankelijk Een gebouw kan met een aantal aanpassingen gemakkelijk brandveilig worden gemaakt.

36

2013-November / ZorgInstellingen

Toch begrijpt Hendrikse wel waarom zorginstellingen vaak niet op de hoogte

TREMCO ILLBRUCK

Brandveiligheid

Tremco illbruck werkt met een aantal specialistische applicateurs die veel kennis hebben van bouwkundige brandveiligheid en brandwerende afdichtingen. zijn van de juiste eisen. “Het Bouwbesluit is nou niet bepaald toegankelijk geschreven. Iemand die niet vertrouwd is met de thematiek, zal moeite hebben om te begrijpen wat er nou eigenlijk staat.” Een tip kan zijn om een adviesbureau in te schakelen voor de vertaling in de praktijk, maar zo’n adviesbureau kost weer geld.

“Als we de brandveiligheid willen verbeteren, zullen meerdere partijen moeten gaan samenwerken”, aldus Frank Hendrikse. “Hier ligt ook absoluut een taak voor de overheid. Zij moeten het Bouwbesluit gemakkelijker en toegankelijker maken. Daarnaast moeten gebouweigenaren meer eigen verantwoordelijkheid nemen.”

Verantwoordelijkheid

Tremco illbruck kan zorginstellingen helpen om het gewenste brandveiligheidsniveau te realiseren. Dat doet het bedrijf bijvoorbeeld door een scan te maken van de status van de bouwkundige brandveiligheid. “Daarna weten

zorginstellingen precies wat er mist en welke aanvullende maatregelen ze nog moeten nemen.” Verder kan het bedrijf aannemers trainingen geven om te voorkomen dat bouwkundige zaken verkeerd geïnstalleerd worden. “Het komt namelijk ook vaak voor dat men denkt aan de eisen te voldoen, maar dat er onjuiste producten worden gebruikt. Of dat de producten onjuist worden toegepast.” Daarom werkt Tremco illbruck met een aantal

‘Als we de brandveiligheid willen verbeteren, zullen meerdere partijen moeten gaan samenwerken’

specialistische applicateurs die veel kennis hebben van bouwkundige brandveiligheid en brandwerende afdichtingen en dus ook goed kunnen adviseren. Zij ontzorgen opdrachtgevers op het gebied van brandveiligheid.

“Als producent heb je ook een stuk verantwoordelijkheid naar je klanten toe. Wij hebben de kennis in huis en we moeten die kennis ook overdragen zodat de bouwkundige brandveiligheid in zorginstellingen beter wordt.” Hoe hoger die bouwkundige brandveiligheid is, des te minder kan de mens het naar beneden brengen. “En door de juiste partijen regelmatig inspectie te laten doen, kunnen zorginstellingen hun beleid ook up-to-date houden. Op die manier creëer je de meest veilige omgeving voor bewoners, en daar draait het uiteindelijk allemaal om.”

Deze tekst is tot stand gekomen in samenwerking met Tremco illbruck. Kijk voor meer informatie op www.tremcoillbruck.nl.

2013-November / ZorgInstellingen 37

LOGISTIEK

Goederen- en patiëntenvervoer

Snel en efficiënt van A naar B

In een groot ziekenhuis is het vaak een hele toer om bedden, patiënten en goederen snel en efficiënt te vervoeren. Met een geautomatiseerd systeem is dit proces sterk te verbeteren, zo tonen de ervaringen bij Isala en het Leids Universitair Medisch Centrum aan.

Tekst Bea de Buisonjé* Bedden, patiënten en goederen snel en efficiënt vervoeren. Dat kan in een groot ziekenhuis een ware uitdaging zijn. Waar dit in het het verleden meestal een tamelijk omslachtig proces was, met tal van telefoontjes, wachttijden en managers die niet wisten waar de brancadiers of logistiek medewerkers uithingen en wanneer ze weer beschikbaar waren, heeft de moderne tijd dit proces enorm verbeterd.

Bij Isala in Zwolle wordt bijvoorbeeld

38

2013-November / ZorgInstellingen

voor de werkverdeling van de brancardiers sinds 2010 gewerkt met een speciaal logistiek systeem.

Continu bereikbaar

Deze logistieke oplossing bestaat uit een combinatie van hard- en software.

De software (Arta van Ortus Group) maakt het mogelijk om vervoersopdrachten in het computersysteem in te voeren en te volgen. Met de van Motorola afkomstige hardware (een

PDA met 4,3 inch kleurenscherm en ingebouwde scanner) zijn logistiek medewerkers en brancardiers continu bereikbaar zodat ze - ongeacht op welke locatie ze zich op dat moment bevinden - precies weten wanneer ze welke vervoersklus moeten doen.

Hoe werkt het?

Kort gezegd werkt het systeem als volgt. Op een afdeling moet een patiënt van A naar B worden vervoerd.

LOGISTIEK

Goederen- en patiëntenvervoer

Een brancadier meldt zich bij de patiënt, scant de barcode op het polsbandje en vertrekt met de patiënt naar de bestemming.

Patiëntentransport in LUMC -Voorheen: Patiëntentransport verliep vnl. telefonisch via centralist voor de aansturing van de brancardiers.

-Nu: verzoeken tot verplaatsing van patiënten komen op de PDA van een brancadier binnen. Deze gaat daar mee aan de slag en meldt zich weer af als het vervoer klaar is.

-Voordeel voor medewerkers: ze bepalen zelf hun workflow (prettiger werken) -Voordeel voor managers: zij kunnen het transport van patiënten realtime volgen en in rapportages de processen terugzien.

-Resultaat: in dezelfde tijd kan met minder mensen meer worden gedaan.

-Gebruikt systeem: Arta (Ortus Group) in combinatie met PDA’s (Motorola Solutions).

Een medewerker voert deze opdracht in het systeem (een webapplicatie) in.

Enkele seconden later verschijnt de opdracht op het scherm van alle PDA’s van de brancardiers die op dat moment dienst hebben.

De informatie die in dit bericht moet komen, wordt door de afdeling bepaald. Paula van der Burg, onder meer teamleider van de brancardiers in Isala: “Belangrijk is dat er geen overvloed aan informatie in beeld komt, maar alleen die zaken die op de eigen taken gericht zijn.”

Barcode scannen Met de PDA (met ingebouwde scanner) zijn logistiek medewerkers en brancadiers continu bereikbaar zodat ze - ongeacht op welke plek ze zich bevinden - precies weten wanneer ze welke vervoersklus moeten doen.

Een brancardier die op dat moment tijd heeft en in de buurt van de afhaalplek is, meldt in zijn PDA dat hij het vervoer zal verzorgen. Iedereen kan dus zien wie de opdracht op dat moment aanneemt.

Vervolgens meldt hij zich bij de patiënt, scant de barcode (op het bed

‘De oplossing maakt intern vervoer in een zorginstelling mogelijk zonder tussenkomst van een coördinator’

of op het polsbandje van de patiënt), en vertrekt met patiënt naar de bestemming. Daar aangekomen meldt hij via zijn PDA de opdracht af.

Mocht er van spoed sprake zijn, dan kan dat bij de opdracht aangeven worden.

Rapportages

Het systeem maakt het mogelijk het complete vervoersproces te volgen, ook achteraf, vertelt Van der Burg. Dat kan handig zijn, bijvoorbeeld bij een klacht van een patiënt over te lange wachttijden. “Als ik inlog, kan ik per opdracht precies zien wanneer deze is vergeven, wie de opdracht heeft aangenomen en hoe snel diegene ter plaatse was. Soms hebben patiënten het gevoel dat ze te lang hebben moeten wachten, maar blijkt dit in werkelijkheid reuze mee te vallen.”

Het mooie van de oplossing is dat het intern vervoer in een zorginstelling mogelijk maakt zonder tussenkomst van een coördinator. De brancardier bepaalt zelf welke ritten hij doet, op basis van wat hem op dat moment het beste uitkomt qua tijd en afstand.

Daar staat tegelijk tegenover dat een teamleider via rapportages en registra-

2013-November / ZorgInstellingen 39

LOGISTIEK

Goederen- en patiëntenvervoer

ties goed zicht krijgt in wat zijn of haar medewerkers voor werkzaamheden hebben uitgevoerd.

WiFi

Op dit moment zijn in Isala achttien brancardiers en vijftien logistiek medewerkers uitgerust met een PDA. Toen het nieuwe ziekenhuis deze zomer nog maar net in gebruik was genomen, waren er korte tijd wat problemen met de WiFi-verbinding, aldus Van der Burg. Maar die zijn inmiddels verholpen.

“Voor de verbinding tussen de verschillende vleugels van het gebouw is een ondergronds gangenstelsel aangelegd. Dit moest zo worden ingericht dat er overal bereik was.”

40

2013-November / ZorgInstellingen

‘Het systeem brengt veel rust: het is stil, maar je weet alles’ Een mooie bijkomstigheid is dat het systeem veel rust brengt, zegt van der Burg. “Het is stil, je weet alles, maar omdat er niet meer gebeld hoeft te worden, hoor je eigenlijk niets.’

Naar de kerkdienst

Het systeem kan voor alles worden gebruikt waarbij sprake is van vervoer van A naar B. Zo wordt het inmiddels ook gebruikt voor het vervoeren van patiënten die

een kerkdienst willen bijwonen. De vraag kwam van de geestelijke verzorgers.

"Op zondagochtend stellen we PDA’s beschikbaar aan de vrijwilligers, die er trouwens direct mee konden werken.

Voordeel is dat nu meteen veel beter in kaart is te brengen wie van de service gebruikmaakt.” *Bea de Buisonjé is journalist bij P&B Communicatie.

LEKKER BETROKKEN

Ordners

Duurzame ordners

In deze rubriek komen voorbeelden aan bod van producten of diensten met de aspecten die wel én niet duurzaam zijn. Het project ‘Lekker Betrokken!’, dat zorginstellingen ondersteunt in het structureel verduurzamen van product, proces en mens, wil zo de keuze voor een duurzaam product makkelijker maken.

Productie Phyllis den Brok

Productnaam: Ordner Niceday

verbruikt wordt en er sprake is van minder waterverontreiniging.

Producent:

Niet-duurzame aspecten:

Office Depot, Venlo

Productomschrijving:

Ordner van karton met een breedte van 8 cm. en een rugetiket.

Duurzame aspecten:

Dit product is geproduceerd uit 100 procent gerecycled karton. In vergelijking met papier geproduceerd van zuivere vezel is gerecycled karton duurzamer omdat er tijdens het productieproces minder energie

De gebruikte inkt is niet duurzaam.

Het is onbekend of het transport van het product duurzaam is. Het duurzaamheidsaspect zegt niets over de arbeidsomstandigheden waaronder het product is gefabriceerd.

Wordt gebruikt in:

om in 2020 alleen nog maar duurzame producten in te kopen. Deze ordner is daar een voorbeeld van. Daarnaast ontmoedigt BrabantZorg zoveel mogelijk het printen door onder andere zoveel mogelijk informatie digitaal beschikbaar te stellen en scheidt zij binnen het afval haar papierstroom, zodat deze ter recycling kan worden aangeboden aan het afvalbedrijf. Qua prijs valt deze ordner binnen het budget.”

Zorgorganisatie BrabantZorg.

Reden voor gebruik:

Frans Reijnen, inkoper bij BrabantZorg: “BrabantZorg heeft als streven

Voor meer informatie over het project ‘Lekker Betrokken!’: zie www.vhvg.nl en www.phliss.nl/lb.html.

2013-November / ZorgInstellingen 41

PRODUCT & MARKT Nestlé Professional en MONIN introduceren seizoenspecials Een winterse romige cappuccino met de smaak van hazelnoot, een latte macchiato met een vleugje speculaas om alvast in de kerststemming te komen of juist een zomerse en verfrissende ijskoude mojito latte macchiato. Iedere periode in het jaar vraagt om eigen koffievariaties. Nestlé Professional en MONIN - specialist in dranksiropen – lanceren daarom gezamenlijk een uitgebreid koffiemenu met meerdere bijzondere variatiekoffies gedurende het jaar.

“Het invoeren van seizoensgebonden koffievariaties biedt ondernemers de kans om in te spelen op de wens van de consument en waarde toe te voegen", aldus Roelof van Dinter, directeur van Nestlé Professional Benelux. De seizoensgebonden koffievariaties zijn onderdeel van het serviceprogramma ProCare van Nestlé Professional en beschikbaar voor afnemers van het NESCAFÉ Milano koffieconcept. Van Dinter licht toe: “Wij geven onze klanten alle tools die zij nodig hebben om de seizoensspecials te presenteren, waaronder recepten, bereidingsinstructies, marketingmateriaal en een aanvullende training voor het personeel.” Vanaf nu verkrijgbaar in combinatie met het koffieconcept NESCAFÉ Milano. Meer informatie: www.nestleprofessional.nl.

Unica ontwikkelt ‘toverdoos’ voor Wilhelmina Kinderziekenhuis Unica installeert momenteel een watermistsysteem in het Wilhelmina Kinderziekenhuis in Utrecht om het ziekenhuis te beveiligen tegen brand. Deze installatie moet worden uitgevoerd terwijl het ziekenhuis volledig in bedrijf is. Daarbij mag er absoluut geen stof en vuil vrijkomen, omdat dit gevaar oplevert voor de patiëntjes die in het ziekenhuis verblijven. Unica ontwikkelde daarom een kast, voorzien van leuke decoraties en intern inmiddels ‘de toverdoos’ genoemd, met daarin een verrijdbare rolstijger die volledig afgeschermd is zodat er een minimale hoeveelheid stof rond dwarrelt. De gangen van het Wilhelmina Kinderziekenhuis worden met behulp van ‘de toverdoos’ voorzien van de watermistinstallatie. Met ‘de toverdoos’ hoeft het ziekenhuis geen afdelingen te sluiten en kan de dagelijkse gang van zaken in het ziekenhuis gewoon doorgaan. Watermistsystemen worden de laatste jaren steeds meer toegepast in ziekenhuizen en zorginstellingen. Een watermistinstallatie bestaat uit een netwerk van dunne leidingen die via verstuivers minieme druppeltjes water de ruimte in spuiten, waardoor er watermist ontstaat. Bij brand wordt de watermist gasvormig en zuigt het zich toe naar de brandhaard wat zorgt voor een koelend effect. De mist verdampt direct en verdringt de zuurstof bij de vlam. Dit levert een groot blussend effect op.

Philips kondigt Google Glass concept voor gezondheidszorg aan Philips en Accenture hebben onlangs een ‘proof-of-concept’ aangekondigd die gebruik maakt van Google Glas om zo onderzoek te doen naar het verbeteren van de effectiviteit en de efficiëntie van chirurgische behandelingen. De bedrijven verbonden de Google Glass met Philips’ IntelliVue patiëntbewakingsoplossing. Het concept laat zien hoe een arts die de display draagt de vitale functies kan controleren en tegelijkertijd kan reageren op ontwikkelingen tijdens de chirurgische ingreep, zonder zijn blik van de patiënt of de procedure te hoeven afwenden. Een chirurg kan de vitale functies van de patiënt ook op afstand volgen of de hulp van artsen op andere locaties inroepen. “We leven in een wereld waar flexibiliteit voorop staat en waar revolutionaire ideeën moeten worden vertaald in oplossingen die mensen praktisch kunnen toepassen,” meent Michael Mancuso, CEO Patient Care and Clinical Informatics bij Philips Healthcare. “In dit onderzoek wordt gekeken hoe we de toegang tot de juiste informatie op het juiste moment voor artsen kunnen verbeteren, zodat ze zich kunnen concentreren op efficiëntere en effectievere patiëntenzorg. Het is een eerste stap in het onderzoek naar mogelijke toepassingen van bestaande technologieën voor verbetering van de kwaliteit van leven bij patiënten.”

Norm voor draadloze stilalarminstallaties gepubliceerd NEN heeft de definitieve versie van NEN 2575-4 ‘Brandveiligheid van gebouwen - Ontruimingsalarminstallaties - Systeem- en kwaliteitseisen en projectierichtlijnen – deel 4’ gepubliceerd. Dit deel is van toepassing op draadloze stilalarminstallaties voor hoogrisico-objecten, zoals celgebouwen, ziekenhuizen, verpleeghuizen en andere zorginstellingen. Met deze stilalarminstallaties kan een geselecteerde groep personen worden gewaarschuwd om de ontruiming in gang te zetten. Een draadloze stilalarminstallatie vormt een essentieel onderdeel bij de ontruiming van gebouwen of gebouwdelen waar zich mensen bevinden die moeten worden geholpen bij het zich in veiligheid stellen tijdens brand. NEN 2575-4 stelt eisen aan deze draadloze stilalarminstallaties. De norm is uitsluitend van toepassing op autonome draadloze stilalarminstallaties waarvan de apparatuur en transmissiewegen niet met andere systemen wordt geïntegreerd. Als lid van de werkgroep NEN 2575 én van de normcommissie ‘Brandmeldsystemen’ heeft Brandweer NL een actieve bijdrage aan de totstandkoming van deze norm geleverd. Voor inhoudelijke informatie: ing. Marc Mergeay, consultant Bouw & Installaties, telefoon (015) 2 690 367 of e-mail marc.mergeay@nen.nl.

42

2013-November / ZorgInstellingen

PRODUCT & MARKT Tremco illbruck introduceert nieuwe merkenstructuur Tremco illbruck introduceert een nieuwe merkenstructuur waarbij de bestaande merken en productnamen zijn ingedeeld naar toepassingsgebied. Deze vereenvoudiging is gebaseerd op vier sterke merknamen die elk een specifiek toepassingsgebied afdekken en de daarbij behorende producten omvatten. illbruck, TREMCO en Nullifire zijn de productmerken voor de bouwsector. Met het merk PACTAN richt tremco illbruck zich op de industriële sector. Deze indeling biedt gebruikers meer overzicht en tegelijkertijd kan tremco illbruck het productaanbod beter afstemmen op de processen en behoeften van klanten.

“Met slechts vier productmerken, ingedeeld per toepassingsgebied, vinden onze klanten sneller en gemakkelijker het gewenste product.

Voor één bouwtoepassing is nog slechts één merk nodig. Tegelijkertijd blijven zij over hetzelfde uitgebreide assortiment beschikken, er verdwijnen geen vertrouwde producten. Ze krijgen in bepaalde gevallen wel een andere naam. Dankzij deze herindeling kunnen wij meer resources aan elk merk toewijzen. En dat resulteert in kortere innovatiecycli, slimmere oplossingen en relevante ondersteuning”, aldus Constanz Bothof, Sales Director Benelux. Meer informatie: www.tremco-illbruck.nl.

Efficiencyspecialist doet haar intrede op Nederlandse markt Newton Europe is toegetreden tot de Nederlandse markt. De uit Engeland afkomstige procesoptimalisatiespecialist bedient vanaf heden ook klanten in Nederland uit diverse branches, waaronder zorginstellingen.

Door de toegenomen druk op de markt, is de vraag naar besparingsmogelijkheden binnen diverse sectoren ook in Nederland enorm toegenomen. Newton Europe helpt organisaties het maximale rendement uit de beschikbare middelen te halen in plaats van grofweg te snijden in de kosten.

Daan de Voogd, Senior Manager Nederland bij Newton: “Net als in Engeland staan in Nederland budgetten zwaar onder druk. Door operationele prestaties te verhogen, kunnen bedrijven tot 4,5% van de omzet aan hun winst toe te voegen Uit ervaring weten wij dat processen 10 tot 50 procent optimaler kunnen worden ingericht, waardoor besparingen van enkele tot tientallen miljoenen te realiseren zijn. Onze focus hierin ligt op het samen met de klant daadwerkelijk implementeren van die duurzame veranderingen.” Meer informatie: www.newtoneurope.com.

Sinds 1 juli, meldcode verplicht Professionals die werken met een meldcode, grijpen drie keer zo vaak in bij vermoedens van huiselijk geweld of kindermishandeling. Het gebruik van een meldcode is dan ook sinds 1 juli 2013 verplicht voor de sectoren gezondheidszorg, onderwijs, kinderopvang, maatschappelijke ondersteuning, jeugdzorg en justitie.

De vijf stappen van de meldcode helpen professionals bij het signaleren van verwaarlozing, mishandeling of misbruik en ondersteunen bij eventuele vervolgstappen.

Toolkit op www.meldcode.nl Op www.meldcode.nl staan de vijf verplichte stappen en overige minimumeisen duidelijk uitgewerkt. Ook vindt u er een toolkit met instrumenten om de meldcode in te voeren en te gebruiken.

Wet van kracht!

Zorginstellingen_Adv_185x131.indd 1

www.meldcode.nl

30-07-13 10:50

2013-November / ZorgInstellingen 43

SERVICEWIJZER AUTOMATISERING

BEDRIJFSKLEDING

FACILITAIRE DIENSTEN Lloyd’s Register

Quarto De specialist in betaaloplossingen voor (kleinschalige) zorginstellingen Westbaan 200 2841 MC Moordrecht Postbus 59 2840 AB Moordrecht T 0182-700500 E info@quarto.nl I www.quarto.nl

BEVEILIGING

George Pisa & Zn. Stijlvolle bedrijfskleding George Pisa & Zn. Tailleurs Kanaaldijk Noord 15B 5613 DZ Eindhoven T 040-2433631 E info@georgepisa.nl I www.georgepisa.nl

ERKENDE CERTIFICATIEINSTELLINGEN

VDZ Security Hoofdkantoor Papendorpseweg 53-59 3528 BJ Utrecht Tel: 030-7991106 Regio Kantoor Oost Nederland Metaalstraat 2c 7483 PD Haaksbergen T 053-5742294 E info@vdzsecurity.nl I www.vdzsecurity.nl Beveiligingsdiensten voor zorgsector VDZ Security levert vakbekwaam en goed opgeleid beveiligingspersoneel.

44

Bureau Veritas Computerweg 2 3821 AJ Amersfoort T 088-4505500 E verkoopnederland@ nl.bureauveritas.com I www.bureauveritas.nl

Quality Assurance Certificatie en Training P.O. Box 701 3000 AS Rotterdam K.P. van der Mandelelaan 41a 3062 MB Rotterdam T 010-2018445 I www.lrqa.nl

TUV Nederland QA De Waal 21c 5684 PH Best T 0499-339500 E info@tuv.nl I www.tuv.nl TUV Nederland is uw partner in certificatie: o.a. de HKZ T, V&V, Gehandicaptenzorg, Jeugdzorg, Revalidatie, Kinderopvang en Zorg-boerderijen en Veiligheidsmanagementsystemen. Wij komen graag bij u langs !

EVACUATIE DNV Postbus 9599 3007 AN Rotterdam T 010-29 22 700 E certificatie@dnv.com I www.dnv.nl/zorg Zichtbare kwaliteit door certificering?

DNV certificeert managementsystemen volgens: HKZ, ISO 9001, NTA 8009, NEN 8048, OHSAS 18001, ISO 14001. Onze unieke auditmethode Risk Based Certification® gaat nét even verder en haalt het maximale uit uw certificatietraject. Resultaat?

Betrouwbare zorg van hoge kwaliteit.

2013-November / ZorgInstellingen

Landuwasco Bellstraat 10 3133KE Vlaardingen E mail@landuwasco.nl I www.landuwasco.nl Landuwasco Wasserijtechniek levert meer dan 48 jaar het totale pakket wasmachines, droogmachines en strijkmachines aan de wasserijindustrie, instellingen, campings, hotels, scheepvaart en professionele inhuiswasserijen.

Newasco Newasco Diensten BV Nijverheidsweg 40 2102 LL Heemstede T 023-5474004 E diensten@newasco.nl I www.newasco.nl Innovatieve regionale wasserijbedrijven met hoge kwaliteit, ontzorgt volledig op het gebied van textielvoorziening.

Onze dienstverlening sluit aan op de nieuwe AWBZ. Facturatie per bewoner is mogelijk.

INRICHTING

ARTIMO textiles Escape Mobility Company Marconistraat 32 6372 PN Landgraaf T 045-5727031 E info@escape-mobility.com I www.escape-mobility.com

Postbus 1150 4700 BD Roosendaal De Meeten 53 4706 NK Roosendaal T 0165-543940 E info@artimo.nl I www.artimo.nl Artimo is leverancier van permanent vlamvertragende gordijnen meubelstoffen voor projecten.

Eromes Projectinrichters Nieuweweg 240 Postbus 13 6600 AA Wijchen T 024-7502300 I www.eromes.nl Eromes ontwerpt, produceert en levert creatieve oplossingen voor zorg- en werkomgevingen. Creativiteit die voorkomt uit nieuwe inzichten en ook door anders te kijken naar bestaande.

E.S.T.I.D.A Interieurontwerp en - fabricage Amsterdam Scannerstraat 21 1033 RV Amsterdam T 020-3371576 E info@estida.nl I www.estida.nl E.S.T.I.D.A ontwerpt, realiseert en produceert totaalinterieurs en interieuronderdelen voor zorginstellingen, horeca, retail, kantoren en wellness. Uw inrichtingspartner voor nieuwbouwprojecten, uitbreiding, renovaties en stoffering.

Benelux Postbus 7102 5605 JC Eindhoven T 040-2661700 E gerflornl@gerflor.com I www.gerflor.nl of www.gerflor.be Sinds 1937 wereldwijd producent van professionele PVC projectvloeren en specialist in vloeroplossingen voor de gezondheidszorg.

SERVICEWIJZER ▲

INSTALLATIETECHNIEK EN ONDERHOUD

LABELS

TRAININGEN

Straight Systems

BLR-Bimon

Artevo Alexanderstraat 6 6882 BG Velp T 026-3619334 E top@artevo.nl I www.naamlabels.nl Zelf investeren of uitbesteden? ARTEVO naamlabels maakt al ruim dertig jaar naamlabels voor uw kleding die wasecht en chemisch reinigbaar is.

airconditioning Postbus 72 3417 ZH Montfoort T 0348-472247 E airconditioning@ blr-bimon.nl I www.blr-bimon.nl BLR-Bimon is de specialist op het gebied van airconditioning.

Imtech Care & Cure Rivium Boulevard 122 2909 LK Capelle aan den IJssel Postbus 8584 3009 AN Rotterdam T 010-4477400 I www.zorg.imtech.nl

KASSASYSTEMEN

Bureau Veritas Training Computerweg 2 3821 AJ Amersfoort T 088-4505551 F 088-4505555 E bvct@ nl.bureauveritas.com I www.bureauveritas.nl Theoretisch of toege-past, standaard of maatwerk, intern of open inschrijving: training is altijd een bron voor het creëren van meerwaarde.

Straight Systems, één adres voor al uw kassa- en betalingsuitdagingen in de zorg en ziekenhuizen.

Kattenburg 29-31 6651 AL Druten T 0487-517700 I www.straight.nl

De kosten voor een vermelding in deze Service-rubriek (logo, adresgegevens en ca. 20 woorden tekst) bedragen 750 euro per jaar. Inclusief plaatsing van een logo/link op de website www. zorginstellingen.nl in de rubriek producten.

Informatie: Michel Lases T 06-52867256 E michellases@ vakmedianet.nl Bert Renkema T 06-30060061 E bertrenkema@ vakmedianet.nl

Het vakblad over het operationeel management in zowel ziekenhuis als zorginstelling MELD U AAN VOOR DE GRATIS E-MAILNIEUWSBRIEF OF VRAAG EEN GRATIS PROEFNUMMER AAN

HÉT PLATFORM VOOR ZORGMANAGERS

WWW.ZORGINSTELLINGEN.NL

2013-November / ZorgInstellingen 45

AGENDA

18 november

Succes met facilitaire prestatie-inkoop Breukelen www.vakmedianetshop.nl

19 november

Agendatip? Mail de redactie van ZorgInstellingen: redactie@zorginstellingen.nl

28 november

Impact van e-health op beleid, management en organisatie Utrecht www.nspoh.nl

Congres Over Het Nieuwe Werken

15-17 januari 2014

20-21 november

14-15 mei 2014

Eindhoven www.beursdomoticaenslimwonen.nl

Utrecht www.welkomindezorg.nl

Nieuwegein www.overhetnieuwewerken.nl

Domotica & Slim Wonen

Vakbeurs Facilitair â&#x20AC;&#x2DC;s-Hertogenbosch www.vakbeursfacilitair.nl

Welkom in de zorg

21 november

12 juni 2014

Nijmegen www.veak-vision.nl

Ede www.zorgmetsterren.nl

De smaak van efficiĂŤntie en hospitality in de zorg

Nationaal Congres Gastvrijheidszorg 2014

ADVERTENTIE-INDEX Advertentie-index Alpheios Brother BTL Groep Dictator Dr. Weigert Nederland Miele Professional Ministerie van VWS Rentokil Technische Unie Tremco illbruck Viega

46

2013-November / ZorgInstellingen

2 7 23 24 24 48 43 22 4 36 15

Focus op Facility Special van Facto Magazine, Service Management en Zorginstellingen|november 2013

ADVERTORIAL

focus op facility

F E I T E L I J K E I N F O R M AT I E I S W I J Z E R A A D G E V E R

De relevantie van Nsecure Nsecure is wars van tradities en daarmee onderscheidend in zijn aanpak. Een aanpak waarbij men het vraagstuk veiligheid bij opdrachtgevers op een compleet andere manier invult. Nsecure kiest voor een integrale aanpak waarbij feitelijke informatie een wijze raadgever is.

C

reëren van resultaat; dat is Nsecure. Het is waar het bedrijf uit Barendrecht voor staat dankzij de innovatieve kijk waarop zij verbindingen legt tussen technologie en de mens.

Toegangsbeheer, video-observatie, het handelen van beveiligingsbeambten en receptionisten worden met elkaar verbonden via intelligente software.

Basis voor deze integratie is een analyse van het bestaande beleid en bedrijfsprocessen van de opdrachtgevers.

Onderscheidend “Wat is beveiligen? Een camera ophangen en beveiligers instrueren?

Nee, slimme toepassing van technologie opent een wereld van effectiviteit en resultaat”, zegt commercieel manager Dennis de Hoog van Nsecure. Toch zijn er volgens hem nog veel bedrijven die veiligheid traditioneel benaderen. “Ons doel is het creëren van een zo veilig mogelijke omgeving bij opdrachtgevers, waarbij de mens centraal staat. foc us o p fa c i li t y n ove mb e r 2013

2

De route die wij uitstippelen om dit te bereiken wordt door de markt als onderscheidend ervaren. Wij sturen op basis van feitelijke informatie.

Realtime.”

In Barendrecht is een control centrum ingericht waar Nsecure-medewerkers 24 uur per dag met behulp van overzichtelijke dashboards, systemen van opdrachtgevers monitoren en analyseren. De Hoog: “Is er iets mis of dreigt er iets mis te gaan, dan wordt dat direct opgemerkt. Daarop wordt actie ondernomen, vaak op afstand.

Een optimale beschikbaarheid is hiermee gewaarborgd en het leidt ook tot besparing van kosten.” Het principe ‘voorkomen is beter dan genezen’ is volgens de commercieel manager van toepassing.

Balans “Bestaande traditionele SLA’s worden met onze aanpak omgezet in prestatieovereenkomsten, waarbij

goede afspraken worden vastgelegd, zonder te veel technisch jargon.

Informatie en proactiviteit gaan hier hand in hand.” Dit wordt onderstreept door het brede klantportfolio van Nsecure. Van grote industriële bedrijven tot ziekenhuizen en verzekeraars; ze hebben allemaal ervaren dat de aanpak van Nsecure werkt. En, zo stelt De Hoog, Nsecure gaat daarbij altijd voor een langdurige samenwerking.

“We leren hierdoor bedrijven goed kennen. We weten wat er speelt, wat hun unieke karakter is en hoe de processen in detail zijn ingericht.

Dit helpt om zaken te optimaliseren zodat er een perfecte balans ontstaat tussen veiligheid en effectiviteit”, weet De Hoog.

Gastvrij Beveiliging werpt vaak en ten onrechte barrières op. Het maakt bedrijven slecht toegankelijk, minder gastvrij en dus minder efficiënt. De Hoog: “Wij ontwikkelen en implementeren

Dennis de Hoog: “Wij ontwikkelen en implementeren juist oplossingen die én de veiligheid bevorderen én leiden tot de juiste resultaten.”

Contactgegevens Nsecure B.V. Lübeck 1 2993 LK Barendrecht Tel: (0180) 65 66 66 E-mail: info@nsecure.nl Internet: www.nsecure.nl

juist oplossingen die én de veiligheid bevorderen én leiden tot de juiste resultaten.” En het analyseren en adviseren van Nsecure beperkt zich niet alleen tot de veiligheidsvoorzieningen. “Bedrijven treffen doorgaans allerlei preventiemaatregelen, zoals toegangsbeheer,

“Hoe gaat dat normaal gesproken?

Er worden SLA’s afgesproken voor de langere termijn. Dit alles op basis van de op dat moment geldende feiten. Maar bedrijven zijn dynamisch. Ontwikkelingen als Het Nieuwe Werken, waarin de flexibiliteit van werknemers centraal staat,

‘Slimme toepassing van technologie opent een wereld van effectiviteit en resultaat’ video-observatie en fysieke barrières.

Dergelijke voorzieningen geven ook inzichten, bijvoorbeeld in de bezettingsgraden van locaties. Informatie die voor diverse facilitaire processen relevant kan zijn. Zo kunnen hier bijvoorbeeld de schoonmaakwerkzaamheden op worden afgestemd”, vertelt De Hoog. Dit voorkomt volgens hem onnodige inzet van uren en diensten.

heeft effect op de bezettingsgraden van locaties. Deze zijn op bepaalde dagen en uren minimaal. Kortom, is de verhouding met facilitaire voorzieningen nog wel zo optimaal?

Dat maakt Nsecure inzichtelijk via dashboards”. Een voorbeeld hiervan noemt De Hoog ook. “Eén van onze opdrachtgevers heeft dagelijks te maken met een grote bezoekers-

stroom. Wens was om de entree rust uit te laten stralen. Om dit te creëren werd ervoor gekozen de bezetting van servicemedewerkers aan te passen. De entree werd weliswaar een oase van rust, maar uit onze analyse bleek dat de bezoekersaantallen te hoog waren ingeschat. Ja, dan is het doel van rust creëren wel bereikt, maar tegen onnodig hoge kosten.”

Integrale visie Een integrale visie op veiligheid en de processen daaromheen; het is hoe Nsecure werkt. De Hoog vergelijkt het wel eens met het maken van een brood. “Je hebt meel, water, gist en zout, maar dat betekent nog niet dat je een brood hebt. Daarvoor moet je kennis hebben en de ingrediënten met elkaar mengen, in de juiste hoeveelheid naar de wensen van de klant. Want dat is altijd ons uitgangspunt. Wij verschaffen informatie op basis van klantenwensen.

Dat maakt ons relevant.” ● focus op fa c i l i ty novem b er 2 0 1 3

3

ADVERTORIAL

focus op facility

H YG I E N E O P H E T W E R K V E R B E T E R E N

Minder ziektekiemen = minder absenteïsme Vernieuwen staat bij KIMBERLY-CLARK PROFESSIONAL* hoog in het vaandel. Zo introduceerde het bedrijf recent het HEALTHY WORKPLACE PROJECT* om de hygiëne op het werk te verbeteren. Het woord is aan Adri Termaat, Country Business Leader Benelux.

“Het HEALTHY WORKPLACE PROJECT* is een compleet nieuwe benadering die verder gaat dan het schoonhouden van mensen en omgevingen”, aldus Termaat.

“Het programma is ontwikkeld om ziekte en absenteïsme in kantoren te verminderen en werknemers te motiveren. Daardoor stijgt de productiviteit.

We hebben het HEALTHY WORKPLACE PROJECT* inmiddels bij bedrijven over de hele wereld geïmplementeerd, van het Verenigd Koninkrijk tot Australië en van India tot de Verenigde Staten en Zuid-Amerika. Bij die bedrijven hebben we vóór de implementatie onderzoeken uitgevoerd die drie maanden na de start van het programma zijn herhaald. De cijfers zijn alleszins aansprekend. Zo daalde bij een Amerikaans bedrijf – het betreft een kantooromgeving met circa 500 medewerkers – het absenteïsme dankzij het HEALTHY WORKPLACE PROJECT* met maar liefst 45%.”

Het HEALTHY WORKPLACE PROJECT* omvat onder meer protocollen voor (handen) wassen, drogen en ontsmetten en het afnemen van oppervlakken. Als de protocollen gevolgd worden, zal – bijvoorbeeld – het aantal medewerkers dat besmet kan worden met griep, drastisch afnemen. Een studie laat zelfs een daling zien van 40% naar 8%. foc us o p fa c i li t y n ove mb e r 2013

4

Nieuwe dispenserlijn Ter ondersteuning van het HEALTHY WORKPLACE PROJECT* is bovendien een compleet nieuwe dispenserlijn gepresenteerd. Termaat daarover: “De AQUARIUS* Dispensers – ontwikkeld in overleg met opdrachtgevers – onderscheiden zich als het meest hygiënische ontwerp in de markt. De dispensers bieden verschillende voordelen voor de klant, waaronder een gepatenteerd overvulmechanisme voor gevouwen tissueproducten en een hygiënische overkapping met verborgen slot. Dankzij het anti-overvulmechanisme zijn de uitgifte en verbruikskosten sterk

verbeterd. Het ontwerp voorkomt vuilophoping en zorgt ervoor dat de dispensers uitzonderlijk makkelijk te reinigen zijn. Daarmee wordt de algehele hygiëne verbeterd. Naast hygiënisch is het compacte ontwerp bovendien praktisch. Zo is via een venster snel te zien of het product bijgevuld moet worden. De ringen in de vensters zijn uitneembaar en in diverse kleuren beschikbaar, zodat uiterlijk en stijl van het AQUARIUS* Dispenserassortiment aan elke toiletruimte-inrichting aan te passen zijn. Naar keuze zijn de dispensers te openen en te sluiten met een drukknop of sleutel.”

Waar zitten meer ziektekiemen?

Op een toiletbril of bureau?

Veel mensen denken dat toiletbrillen veruit de meeste bacteriën bevatten… maar in werkelijkheid valt dat heel erg mee. Op een gemiddeld toilet worden 55 ATP’s geteld. Adenosinetrifosfaat (ATP) is de energiebron van levende cellen. Via het aantal ATP’s is de biologische concentratie van bacteriën op een oppervlak te meten.

Wat blijkt? Verschillende oppervlakken in kantoren bevatten veel meer ATP’s, zoals blijkt uit een aantal relatieve ATP metingen: Bureau ATP aantal - 152 Telefoon ATP aantal - 164 Toetsenbord ATP aantal - 284 Muis ATP aantal - 165 Verkoopautomaat ATP aantal - 151 Magnetron ATP aantal - 315 Deurklink ATP aantal - 138 Het schoonhouden van werkplekken kan dus een aanzienlijke bijdrage leveren aan het beperken van de verspreiding van ziektekiemen.

Speciale bureauhouder Om medewerkers te informeren en te helpen om verspreiding van ziektekiemen op de werkplek tegen te gaan, heeft KIMBERLY-CLARK PROFESSIONAL* een speciale HEALTHY WORKPLACE PROJECT* Bureauhouder ontwikkeld.

Termaat: “Iedere set bevat KLEENEX® Hygiënische Handrub, SCOTT® Oppervlakte Reinigingsdoeken en KLEENEX® Facial Tissues. De producten zitten in een mooie en praktische houder, die past op elk bureau. Zo hebben medewerkers de producten die nodig zijn voor een betere hygiëne op de werkplek binnen handbereik.”

Papieren handdoeken Termaat vervolgt: “Er is overigens steeds meer wetenschappelijk bewijs dat systemen met disposable papieren handdoeken veruit de meest hygiënische manier is om de handen te drogen op het werk en in openbare toiletruimtes. Uit een recente grootschalige studie, uitgevoerd in 2012 door Eurofins-Inlab – een onafhankelijk Duits laboratorium – blijkt bijvoorbeeld dat er gemiddeld 1000 keer minder bacteriën op het oppervlak van dispensers van papieren handdoeken

werden geteld dan op het oppervlak van jetdrogers. Bovendien bevat de vloer onder droogsystemen met papieren handdoeken gemiddeld 20 keer minder bacteriën dan de vloer onder jetdrogers.

De geregistreerde bacteriën tijdens het onderzoek waren ziektekiemen zoals stafylokokken en coliformen, die ziekte, voedselvergiftiging, diarree, huidklachten en andere infecties kunnen veroorzaken.”

Deze bevindingen vullen een eerdere studie van de University of Westminster aan. Hieruit bleek dat met papieren handdoeken de meeste ziektekiemen van de handen (tot 76%) af werden gewreven, terwijl er met warmeluchtdrogers en jetdrogers juist tot 194% meer ziektekiemen aanwezig waren. Bovendien houden papieren handdoeken de ziektekiemen vast, terwijl andere systemen ze tot 2 meter ver de omgeving in blazen.

Termaat besluit: “Kortom, papieren handdoeken zijn de meest hygiënische methode om de handen te drogen na het wassen. Ze helpen bacteriën te verwijderen en de omgeving gezond te houden.” ●

Meer weten?

Voor nadere informatie kunt u bellen met Sales Support: LOGO: POSITIVE Cyan & Magenta (0318) 697 625 of /626.

KCP Brand Assets

June 5, 2012

Voor vragen over het HEALTHY WORKPLACE PROJECT* kunt u ook mailen naar: healthyworkplacenl@kcc.com. Voor overige vragen: kcpnl@kcc.com.

Kijk ook eens op een van deze websites: www.kcprofessional.com/nl www.kcphealthyworkplace.com www.kcpreducetoday.com/nl focus op fa c i l i ty novem b er 2 0 1 3

5

ADVERTORIAL

focus op facility

VA N S E L E C T I E T O T I M P L E M E N TAT I E

FMIS

Hoe functioneert uw facilitaire organisatie? Op welke punten kunt u de kwaliteit nog verder verbeteren? Welke kosten zijn hoger dan begroot? Hoe kan uw facilitaire organisatie sneller informatie terugvinden? Een Facilitair Management Informatie Systeem (FMIS) is een software oplossing die u kan helpen hier de antwoorden op te geven. Een FMIS zorgt ervoor dat u efficiënter kunt gaan werken, dat de kwaliteit van uw dienstverlening gaat toenemen en dat u kosten gaat besparen.

Maar voor het zover is, zijn er nog een paar belangrijke stappen te zetten. Om te beginnen de allerbelangrijkste: de juiste keuze maken. Een FMIS kiezen dat precies bij uw organisatie past, is een leuke maar ook pittige opgave. Er zijn meerdere leveranciers met vele mogelijkheden. Waar moet u aan denken?

We gaan hiervoor het gesprek aan met Hans Verschuren, commercieel directeur bij Axxerion. Verschuren heeft de afgelopen jaren veel selectietrajecten rondom de aanschaf van een FMIS meegemaakt.

Verschuren: “Natuurlijk is het van groot belang om naar de mogelijkheden van de software te kijken, in combinatie met uw wensen. Maar kijk ook naar de aanpak van de leverancier, de referenties, de te verwachten wensen en mogelijkheden in de komende jaren, hoe worden implementaties aangepakt en hoe worden uw vragen beantwoord? De meerwaarde

foc us o p fa c i li t y n ove mb e r 2013

6

van een FMIS valt of staat met de manier waarop de software bij u geïmplementeerd wordt en gebruikt kan worden de komende jaren.”

Naast de software en de leverancier vormt uw eigen organisatie een essentiele factor. Van oriëntatie tot aanschaf en van implementatie tot leren werken met het systeem, u zult er tijd en energie in moeten steken. De voorwaarden die van invloed zijn op het al dan niet succesvol laten verlopen van dit selectietraject worden hieronder toegelicht.

Budget Een budget, dat klinkt logisch. Verschuren zegt: “Toch komt het voor dat organisaties veel tijd in het traject steken maar dat de directie uiteindelijk geen budget beschikbaar stelt. Dit is uiteraard frustrerend voor alle betrokkenen. Met een

vooraf vastgesteld budget kunt u zich gerichter oriënteren, realistischer onderhandelen en komt u niet voor verrassingen te staan. Houd altijd in uw achterhoofd dat u weliswaar investeert in een FMIS, maar dat een FMIS daarna juist een kostenbesparing oplevert. Hoeveel contracten zijn er het afgelopen jaar onnodig doorgelopen omdat u er op 1 november achterkwam dat ze op 31 oktober moesten worden opgezegd? Een FMIS geeft u op tijd een seintje wanneer u contracten moet opzeggen of verlengen.

Facilitaire processen Als u een FMIS gaat aanschaffen hoeft u niet vooraf elk detail compleet uitgewerkt te hebben, maar het is wel belangrijk om uw processen op hoofdlijnen inzichtelijk te hebben. Verschuren legt uit: “Beschrijf wat uw organisatie doet, op welke manier, door wie en waarom. Neem het meldingenpro-

Dashboards Heldere en aantrekkelijke dashboards helpen u bij het monitoren en bijsturen van uw (facilitaire) processen. De mogelijkheden zijn inmiddels bij veel FMIS’en uitgebreid aanwezig. Vaak kunt u rapportages, vanuit het FMIS laten mailen naar de facilitair manager of een andere verantwoordelijke. Voorbeeld van een dashboard:

ces: meldingen centraal of decentraal afhandelen? Zelf doen of uitbesteden?

Gaan we de eindgebruiker zelf laten melden of via een centrale dienst? Laten we uitvoerende leveranciers ook inloggen in het systeem, of versturen we ze de werkorders per mail? Op basis van uw huidige en gewenste werkwijze in combinatie met de ervaring van de leverancier worden voor u de juiste workflows ingericht. Hierbij is flexibiliteit van het in te richten systeem van groot belang, zodat ook latere wensen verwerkt kunnen worden in het systeem. Er zijn meerdere

waarderen het als bepaalde delen van de software speciaal voor hen zijn ingericht.

Op deze manier ziet u de sceptici stap voor stap enthousiaster worden!”

Tijd Tot slot speelt tijd een belangrijke rol, volgens Verschuren. “Deze voorwaarde wordt regelmatig onderschat. De oriëntatiefase en de besluitvorming kosten tijd, maar als het FMIS is aangeschaft begint het in feite pas echt. Een implementatie kost tijd en energie. Ook als de afdeling al onderbezet is. Er moet worden meegedacht over de inrichting van het FMIS,

‘Denk groot, maar begin klein’ FMIS’en waarbij de workflows flexibel op uw veranderende wensen kunnen worden ingericht.”

Draagvlak Verschuren noemt ook het creëren van draagvlak als voorwaarde om tot een succesvolle implementatie te komen. Hij licht dit als volgt toe: “Vol enthousiasme een FMIS implementeren is een leuk traject, maar alleen als de mensen er ook achter staan en er tijd voor vrij kunnen en mogen maken. Het is goed om te beseffen dat een FMIS soms ook als bedreiging wordt gezien. Bijvoorbeeld door mensen die grote waarde hechten aan hun vertrouwde werkwijze. Een FMIS maakt veel inzichtelijk en niet iedereen zit te wachten op deze transparantie. Betrek juist deze mensen bij het traject en zorg dat ze zich gehoord voelen, maar durf ook keuzes te maken en soms ook te forceren. En kies een FMIS dat per gebruikersrol te customizen is. Iedereen heeft immers andere taken en belangen. Medewerkers

gegevens moeten worden aangeleverd en cursussen moeten worden gevolgd.

Dat moet vooraf goed worden ingepland en voorbereid. En nogmaals, durf vooral keuzes te maken! Vergader niet over elk veldje of kleurtje, pak het pragmatisch aan. Zo kunt u snel aan de slag met de software, in een later stadium kunt u altijd nog voor de details gaan.”

Selectie We zijn al een heel eind: de voorwaarden waaraan u als organisatie moet voldoen om een FMIS-traject succesvol te laten verlopen zijn bekend.

Tijd voor de selectie zelf.

Waar moet u op letten? Verschuren: “Om te beginnen raad ik aan om het Programma Van Eisen (PVE) kort maar krachtig te houden. Als u lang bezig bent met het formuleren van allerlei algemene vragen én het lezen van alle antwoorden van soms wel tien leveranciers, dan wordt uw selectie er niet effectiever en

efficiënter op. Het is verstandig om bijvoorbeeld op basis van een aantal presentaties, eerst een shortlist te maken van drie of vier FMIS-leveranciers. Tijdens die presentaties hoort en ziet u in anderhalf uur wat er allemaal mogelijk is en wat op hoofdlijnen de verschillen zijn.

Vervolgens kunt u een kernachtig PVE opstellen waarna u sneller een weloverwogen keu ze maakt.”

Tot slot geeft Verschuren aan: “Als u nog geen FMIS heeft, en dus voor het eerst een FMIS implementeert, houd dan het volgende motto voor ogen: Denk groot, maar begin klein. Extra veldjes, opties, workflowstappen, en modules kunnen altijd nog. En bedenk: vele organisaties zijn u voorgegaan, ook organisaties die lijken op uw organisatie! Veel FMIS-leveranciers hebben daarom best practices, een soort FMIS-templates op basis van bekende eisen en wensen. Er is altijd wel een best practice die prima toepasbaar is op uw organisatie. De software hoeft dan alleen nog maar te worden afgestemd op uw specifieke wensen.

Uiteindelijk gaat het natuurlijk ook om uw intuïtie, welke leverancier vertrouwt u de implementatie toe? U gunt uzelf een FMIS, maar… aan welke leverancier gunt u de opdracht…?” ● Axxerion is een Nederlands bedrijf dat in 2004 is gestart met de verkoop en implementatie van een Facility Management Informatie Systeem (FMIS).

De afgelopen jaren is het uitgegroeid tot trendsetter. Naast verkoop, advies en implementatie biedt Axxerion klanten een uitgebreid trainings- en cursusaanbod, en kan zelfs het volledige applicatiebeheer uit handen genomen worden.

focus op fa c i l i ty novem b er 2 0 1 3

7

ADVERTORIAL

focus op facility

D U U R Z A A M H E I D A L S R A N D V O O R WA A R D E I N A L L E S WAT H E T D O E T

CWS: goed, beter, best CWS is een vreemde eend in de bijt in de facilitaire wereld. De serviceorganisatie in de markt van sanitaire hygiëne en schoonloopmatten is in tegenstelling tot veel andere bedrijven wars van het ‘kortetermijndenken’, kiest in de handdoekdispensers vanwege het comfort en milieu voor katoen in plaats van het gebruikelijk papier en ziet duurzaamheid als randvoorwaarde in alles wat het doet. Een gesprek met sales & marketing director Rob Boele over de unieke positie van CWS Nederland B.V.

C

WS deint mee op de golven van de markt. Een markt die zich in onstuimig weer bevindt. Al enige jaren. De prijs voor schoonmaakwerkzaamheden, waaronder de inrichting en schoonmaak van toiletruimtes valt, wordt vooral bepaald door grote aanbestedingstrajecten. Trajecten waarin de prijsconcurrentie groot is. Dan is er nog de enorme leegstand in de kantorenmarkt en zorgt ‘Het Nieuwe Werken’ ervoor dat er minder vierkante meters nodig zijn en dat de bezettingsgraad in kantoren sterk wisselt.

“Deze onzekerheid, gekoppeld aan de economische grilligheid in Europa zorgt ervoor dat klanten voorzichtiger zijn geworden”, vertelt Boele. Toch is de ontwikkeling niet per se slecht voor CWS. Het zorgt er namelijk voor dat het zich

foc us o p fa c i li t y n ove mb e r 2013

8

kan onderscheiden. Het denkt namelijk graag mee met klanten en innoveert op basis van de vraag. Washroom Information System (WIS) is daar een voorbeeld van. “WIS helpt bedrijven kosten te besparen doordat handdrogers zijn voor-

Bovendien worden de gegevens opgeslagen, waardoor met periodieke rapportages een efficiënter schoonmaakmodel kan worden opgesteld.”

Maar ook speciale schoonloopmatten van CWS zorgen er in de herfst en winter

‘Open communicatie is de kern’ zien van een radiomodule die een realtime verbinding tot stand brengt. Het doordachte systeem registreert alles, of de handdoekrol nog niet geheel is verbruikt en hoe vaak deze dispenser wordt gebruikt. De dienstdoende medewerker kan daarop meteen reageren. De situatie waarin toiletgebruikers hun handen niet kunnen drogen kan tot 0% worden gereduceerd.

voor dat de entree representatief blijft.

“Ik noem het maar kleine slimmigheden die bedrijven helpen in deze economisch mindere tijden.”

Langetermijnrelatie Deze toegevoegde waarde van CWS zorgt ervoor dat het bedrijf al met veel klanten een langetermijnrelatie heeft opgebouwd. “Key accounts, multinatio-

“Niet gek dat het zo’n vlucht neemt, men bespaart gemiddeld al snel enkele duizenden euro’s per jaar. We streven ernaar om eind 2014 ongeveer 2500 leden te hebben”, aldus een ambitieuze Boele.

Focus Het typeert CWS. Het is er niet alleen voor zichzelf, het levert graag meer dan alleen de eigen sanitaire voorzieningen.

Net als dat het een scherp oog heeft voor mens en milieu. “Dit is voor ons geen kwestie van window dressing, duurzaamheid zit in onze genen”, verzekert Boele.

Het woord CO2-neutraal komt in het woordenboek van de sales & marketing director van CWS ook niet voor.

“Dat is het maskeren van je uitstoot door bijvoorbeeld bossen aan te planten. Nee, de basis ligt in het verminderen van de uitstoot.” CWS doet dit onder meer door de ‘carbon footprint’ en het waterverbruik per gewassen rol te verlagen, zo blijkt uit het onlangs verschenen Duurzaamheidsrapport 2013. Ook heeft het de CO2-uitstoot verlaagd door de routes die de vrachtwagens (met milieuvriendelijke euronorm 5 en 6 motoren) afleggen efficiënter in te plannen.

Rob Boele, Sales & Marketing Director CWS. nals zien de meerwaarde van CWS, maar ook binnen het midden- en kleinbedrijf ziet men ons steeds vaker als belangrijke partner”, vertelt Boele. CWS heeft ook op deze groep klanten sinds kort een scherpe focus. “Het mkb is in tegenstelling tot de ontwikkelingen bij grote bedrijven en overheidsinstellingen, een groeimarkt voor CWS. Het is een segment waar ondernemers echt ondernemers zijn. Ze zijn bezig met de core business en hebben minder aandacht voor randzaken, facilitaire zaken.” CWS biedt ook hier de helpende hand. Niet alleen met de juiste sanitaire voorzieningen, maar ook via een mkb-helpdesk voor ondernemers. “Hier vindt men het laatste nieuws op facilitair gebied en ook laten we de ontwikkelingen in de markt zien. Bovendien blijven ondernemers via de CWS mkb-

desk op de hoogte van het laatste nieuws en innovaties van CWS.” Maar er zitten meer voordelen aan de desk voor mkb-ondernemers. Boele legt uit: “CWS heeft met haar partners een groot aantal deals opgezet voor zowel zakelijk als privégebruik. De zakelijke deals helpen ondernemers bij de bedrijfsvoering en geven korting op producten die voor hen van belang zijn. Zo kan men kiezen uit bijvoorbeeld interessante hoteldeals en korting op tanken bij BP. Liever een dagje weg of scherpe korting op producten voor alledaags gebruik? Dan heeft CWS ook een ruim aanbod aan privédeals, zoals korting op elektronica, abonnementen of arrangementen voor belevenissen.” De site is in januari gelanceerd en inmiddels profiteren al meer dan 1000 mkb’ers van de voordelen.

“Daarnaast zijn we erg trots op de behaalde klanttevredenheidsscore van een 7,5.

Klanttevredenheid staat bij ons hoog in het vaandel. Zonder klanten hebben we namelijk geen bestaansrecht.” CWS belt bijvoorbeeld nieuwe klanten altijd na een installatie van voorzieningen of er nog zaken ontbreken en of men tevreden is. “Informatie die we gebruiken om onszelf nog verder te verbeteren.” Naast de klanttevredenheid scoort CWS bovengemiddeld in de medewerkerstevredenheid score.

Boele: “Open communicatie is de kern.

Van boven naar onder, maar ook andersom van onder naar boven. Zo hebben we dikwijls ontbijtsessies waar de directie met medewerkers praat over de dagelijks gang van zaken. Daar leren we van, worden we als bedrijf beter van.” ●

CWS Nederland BV De Beverspijken 16 5221 ED ´s-Hertogenbosch (+31) (0)73 633 83 38 www.nl.cws.com info.nl@cws.com

focus op fa c i l i ty novem b er 2 0 1 3

9

ADVERTORIAL

focus op facility

O P D R A C H T G E V E R M O E T K R I J G E N WAT H I J N O D I G H E E F T

Adel verplicht Facilitair adviesbureau MasterKey is eigenzinnig. Innovatief. Het denkt buiten de bestaande en eigen kaders. Alles om ervoor te zorgen dat de opdrachtgever krijgt wat hij nodig heeft. Dat deze tevreden is over de facilitaire dienstverlening, optimaal wordt geserviced.

A

ls onafhankelijke partij tussen opdrachtgever en leverancier verzorgt MasterKey facilitaire kwaliteits- en belevingsmetingen. Met metingen volgens VSR-KMS en ER-KMS (Europees Resultaatgericht KwaliteitsMeetSysteem, red.) toetst MasterKey het kwaliteitsniveau en andere KPI’s die opdrachtgever en opdrachtnemer zijn overeengekomen. “Daarop doen we ook aanbevelingen. De dingen die goed gaan worden behouden, de zaken die anders moeten in het contractbeheer worden aangepakt”, vertelt directeur Martijn Zeewuster van MasterKey. Een dienst waaraan behoefte is in deze tijd waarin scherp op de kosten van de facilitaire dienstverlening wordt gelet door bedrijven. Levert men wel de juiste kwaliteit?

Waarop kan eventueel worden bezuinigd? Slimme software helpt MasterKey dit te bepalen. “In de software leggen we het programma van eisen en KPI’s vast, inclusief een digitale ruimtestaat.

Dit is de basis voor een (Europese) aanbesteding – maar kan tevens worden gebruikt voor contractbeheer”, aldus Zeewuster. Onderdeel van de toetsing kunnen ook controles zijn, intern uitgevoerd via de handige MasterKey app of door onafhankelijke professionals van MasterKey. Zeewuster: “MasterKey heeft 16 kwaliteitinspecteurs in dienst. Zij verzorgen overal in het land metingen van uitgevoerde diensten. De catering, schoonmaak, groenvoorziening, beveiliging, receptie; alle facilitaire zaken die foc us o p fa c i li t y n ove mb e r 2013

10

zijn in- of uitbesteed door bedrijven worden tegen het licht gehouden en vergeleken met de gemaakte afspraken.”

VPA MasterKey is ook altijd alert op marktontwikkelingen. Het speelt erop in. Met de Variabele Prestatie Audit (VPA) bijvoorbeeld. Zeewuster legt uit: “We merken sterk dat er een verschil bestaat tussen de technische kwaliteit van de dienstverlening en de beleefde kwaliteit.

Dus hoe ervaart de opdrachtgever de facilitaire dienstverlening. Dit laatste wordt steeds belangrijker.” Daarvoor ontwikkelde MasterKey, zo zegt de directeur, VPA. “De ervaring van bijvoorbeeld de kwaliteit van de schoonmaak is afhankelijk van veel meer factoren dan alleen de dienstverlening zelf. De kleur, de geur, het gevoel van de dag; het speelt allemaal een rol in de beoordeling.” VPA zorgt ervoor dat de beleefde reinheid van een ruimte het objectieve meetbare uitgangspunt wordt, doordat de opdrachtgever in het systeem gedifferentieerd – zowel op ruimte- als op elementniveau – zijn kwaliteitsverwachtingen aangeeft. Zeewuster: “Daarmee krijgen elementen tijdens de audit het gewicht dat ze ook in de beleving van de gebruiker hebben. Een schone telefoon of een vlekvrije vloer vindt de gebruiker misschien heel belangrijk. Aan deze onderdelen wordt in de meting dan ook een groter zwaartepunt toegekend.” De aangetroffen vervuiling per element wordt

geconstateerd en in de app ingevoerd.

De combinatie van weging en vervuiling bepaalt de score van dat element en uiteindelijk de ruimte, ruimtecategorie en gebouw. “Dit is objectief en bovendien kan de facilitair dienstverlener zich hiermee ook focussen op de onderdelen die voor de gebruiker extra belangrijk zijn”, aldus de MasterKey-voorman. Ook hier speelt software volgens Zeewuster een

Directeur Masterkey Martijn Zeewuster: “We merken sterk dat er een verschil bestaat tussen de technische kwaliteit van de dienstverlening en de beleefde kwaliteit.”

Second opinion

belangrijke rol. “MasterKey ontwikkelde niet alleen de systematiek, maar ook de software voor de audits. Deze audit kan zowel zonder als met ruimtedata worden uitgevoerd. De gemeten scores kunnen eenvoudig worden vastgelegd. Ideaal als men aan de hand van de VPA objectief de kwaliteit van de geleverde dienst wil toetsen, of een interne audit wil uitvoeren.”

VPA is een onderdeel in de dienstverlening van MasterKey. Behalve de metingen verricht MasterKey bijvoorbeeld ook adviesdiensten, variërend van het compleet verzorgen van (Europese) aanbestedingen, het uitvoeren van een second opinion tot het reorganiseren van eigen facilitaire diensten. “We zijn breed inzetbaar en hebben een unieke aanpak”, concludeert Zeewuster. En dat unieke karakter gaat men meer uitdragen. “We zijn de afgelopen jaren te bescheiden geweest.

Masterkey heeft veel geïnnoveerd en veel bereikt. Ook met zaken die verder gaan dan onze eigen kantoormuren. Overkoepelende zaken. Zoals? Bijvoorbeeld mede oprichter van de Vereniging van Makelaars van Schoonmaakdiensten”, (VMS, red.) vertelt de directeur. Dit is een vereniging van professionele gecertificeerde schoonmaakadviesbureaus. De vereniging handelt op basis van de afspraken die zijn vastgelegd in de erkenningsregeling, waarbij ze haar maatschappelijke rol vervult en de belangen behartigt van alle partijen in de branche. “Er zijn helaas altijd nog bedrijven die niet de gewenste dienstverlening leveren. Dat is vervelend voor de klant, maar het doet de branche in het algemeen ook geen goed. Via de vereniging die garant staat voor de kwaliteit van de aangesloten leden verhelpen we het probleem”, aldus Zeewuster.

MasterKey denkt dus graag buiten de bestaande kaders en treedt meer naar buiten. En doet dat in een nieuwe huisstijl.

Make sense is de nieuwe lijfspreuk.

Zeewuster: “We zijn van waarde voor onze klanten.” Zo heeft MasterKey zich ook hard gemaakt voor de komst van de code Verantwoordelijk Marktgedrag om tot goed opdrachtgever- en opdrachtnemerschap te komen. “Prijs speelt in aanbestedingen tegenwoordig een grote rol.

Maar hoe kan een eerlijkere concurrentie op basis van een goede prijs- kwaliteitverhouding op de schoonmaakmarkt tot stand komen? Daar zorgt de code onder meer voor.” Een voorbeeld waarin volgens Zeewuster MasterKey zijn verantwoordelijkheid heeft genomen. “We willen dat de opdrachtgever krijgt wat hij nodig heeft.

Dat deze tevreden is over de facilitaire dienstverlening, optimaal wordt geserviced. Daarin pakken we dus als één van de grootste facilitaire adviesbureaus onze rol. Adel verplicht.” ●

Kerngegevens MasterKey Lange Amerikaweg 67 7332 BP Apeldoorn +31 (0)55 538 4545 Info@masterkey.nl www.masterkey.nl focus op fa c i l i ty novem b er 2 0 1 3

11

ADVERTORIAL

focus op facility

PLAN ET EN PEOPLE SCHUIVEN STEEDS MEER I N ELKAAR

MVO bij GOM is meer dan alleen groen MVO is wat mensen wel eens noemen een containerbegrip. Vaak gaat het dan over milieuaspecten (Planet). Toch ziet Gom dat de menscomponent (People) binnen MVO steeds meer aan belang wint. Een interview met Ad van Poppel (Directeur Kwaliteit) en Aura Groen (Directeur P&O) over de gemeenschappelijke deler in het MVO-beleid van Gom: duurzaamheid.

“W

e hebben in onze klantenenquête gevraagd waaraan men denkt bij een schoonmaakbedrijf als het om MVO gaat. Dan zien we dat meer dan de helft naast planet-componenten ook peopleaspecten noemt. Een bevestiging dat beide van belang zijn”, aldus Van Poppel.

Gom gebruikt certificering conform de MVO-prestatieladder als tool voor het realiseren van de MVO-doelen. “Het versterkt de bewustwording. We kijken samen met onze stakeholders naar het MVO-beleid. Waar hebben zij direct belang bij? Welke doelen willen we realiseren? Dit vertalen we in beleid met duidelijk omschreven doelen en concrete acties. De kernthema’s en prestatieindicatoren binnen de Prestatieladder maken monitoren én bijsturing mogelijk”, weet Van Poppel.

Bij de klanten van Gom wordt aantoonbaarheid van MVO steeds belangrijker.

Zo is het FIRA-platform bij klanten in de financiële sector sterk in opkomst, en foc us o p fa c i li t y n ove mb e r 2013

12

Gom sluit op dit platform aan. Van Poppel: “Waar de MVO-prestatieladder zich richt op processen, ligt de focus bij het FIRA-platform vooral op verificatie van de resultaten.” Concrete voorbeelden van resultaten kan Van Poppel eenvoudig noemen. “Natuurlijk zorgt hantering van de microvezelmethodiek voor een reductie van milieubelasting, net als de Criteria voor Duurzaam Inkopen Schoonmaak.

Maar het gaat verder. Bij keuze van onze producten kijken wij naar de totale levenscyclus. Navulflacons en doseersystemen zorgen ook voor minder transportbewegingen. Gecombineerd met ons wagenparkbeleid zijn we vorig jaar in staat geweest de CO2-uitstoot van ons wagenpark met 12 procent terug te dringen. Ook onze leveranciers dragen wezenlijk bij: zo gaat sinds vorig jaar van meer dan 3000 pallets de wikkelfolie retour naar de plasticleverancier. En onze veelgebruikte producten zijn, zoals dat heet ‘niet geclassificeerd’. Deze zijn minder milieubelastend én minder belastend voor onze schoonmaakmedewerkers.”

Niet alle milieu-inspanningen zijn overigens zichtbaar voor de klanten. “Toch hebben diezelfde klanten er behoefte aan hun milieubewuste keuzes uit te dragen. We bieden hen het Green Selection Program: hiermee tonen zij de milieubewuste keuze in schoonmaak.

Bijvoorbeeld papier in sanitaire ruimten van gerecycled papier, of zelfs cradle to cradle. Of dagschoonmaak: bij veel klanten goed voor de belevingskwaliteit én het milieu omdat verwarming en verlichting in het hele pand voor enkele schoonmakers in de avonduren niet meer nodig is”, zegt de directeur Kwaliteit van Gom. Opvallend is nog dat het papierverbruik met 700 kilogram per jaar naar beneden gaat door de inzet van de Ipad voor controle en urenregistratie binnen heel Gom. Van Poppel: “En het werkt efficiënter, zodat leidinggevenden meer aandacht kunnen geven aan hun mensen op locatie. Een duidelijk voorbeeld hoe milieu- en medewerkersdoelen hand in hand kunnen gaan.”

Investeren in mensen loont Diezelfde medewerkers zijn een ander kernpunt in het maatschappelijk verantwoord ondernemen van Gom. “Schoonmaken is mensenwerk en onze werknemers zijn ons kapitaal”, zegt Aura Groen.

“Daarom is duurzame inzetbaarheid het kernwoord. Net als in de hele sector ontgroent ons personeelsbestand. We moeten ons realiseren dat mensen in ons land tot hun 67e door moeten werken.

Dit vraagt om een brede aanpak: in opleiding, ontwikkeling én bewustwording bij onze mensen.” Groen vervolgt: “Wij vinden het belangrijk dat onze werknemers duurzaam inzetbaar blijven. Hoe we dat realiseren? Onder meer door op de hoogte te zijn van wat er leeft onder hen. Aanvullend op persoonlijke gesprekken hanteren wij ook digitale media. Ons digitale portaal en onze facebookpagina bijvoorbeeld. Ook geven we hen voorlichting over de mogelijkheden binnen Gom.” En die zijn volgens Groen legio. “We reiken medewerkers veel aan, bijvoorbeeld tal van opleidingsmogelijk-

heden. Op alle niveaus, met eigen opleidingsmodules, diverse beroepsbegeleidende leerwegen (BBL), e-learningstrajecten en externe trainingen.

En onze hostmanship opleiding draagt zichtbaar bij aan de ontwikkeling van onze mensen.

BRAVO voor Gom Naast opleiding en ontwikkeling doet Gom ook een beroep op de medewerkers zelf. Gom hanteert hierbij de BRAVO-systematiek. Groen: “Dit staat voor meer Bewegen, niet Roken, matig Alcoholgebruik, gezonde Voeding en tijdig Ontspannen. Een ongezonde leefstijl is een van de grootste oorzaken van gezondheidsproblemen. Veel van onze medewerkers beseffen zich dit onvoldoende. Schoonmaak is fysiek werk. Wij én zij hebben er baat bij dat onze medewerkers weten hoe zij daar goed mee om kunnen gaan. We geven informatie en verkennen samen de mogelijkheden om andere keuzes te maken zodat de mede-

werkers voor henzelf, maar ook voor hun gezin bewustere keuzes maken en dus gezonder leven.”

Als er één ding is wat Van Poppel en Groen duidelijk maken, dan is het wel dat in de MVO-benadering mens- en milieuaspecten niet los van elkaar staan, maar elkaar versterken. “En dat duurzaamheid echt in beide pijlers het kernwoord is: zorg voor het milieu, tevreden medewerkers én tevreden opdrachtgevers, waarbij duurzame relaties ontstaan.” ●

Kerngegevens Gom Schoonhouden Karel Doormanweg 4 3115 JD Schiedam Telefoon: (010) 298 11 44 E-mail: info@gom.nl kst focus op fa c i l i ty novem b er 2 0 1 3

13

Actiemodel

boven het hoofd

drogen in maar

36

wassen in maar

Nu tot wel â&#x201A;Ź 1.029,extra korting!*

49