Denemarken

Zuivelbedrijven in Denemarken: Wie groeien er in de schaduw van Arla Foods?

Is er in Denemarken in de schaduw van multinational Arla Foods nog plek voor andere zuivelbedrijven om een goede boterham te verdienen? Een nadere kennismaking met drie van de in totaal 23 bedrijven.

Tekst: Hermann-Josef Martin

Arla Foods is met een omzet van € 10,6 miljard in 2020 van een heel andere orde de andere Deense zuivelbedrijven. Verspreid over het land gaat het om 23 kleine tot middelgrote zuivelondernemingen. Zes ervan zijn coöperaties en resterende zeventien particuliere bedrijven. De zes coöperaties verwerken melk van hun eigen leden. Acht particuliere ondernemingen hebben eigen leveranciers. De overige negen zijn enerzijds zuivelboerderijen die hun eigen melk verwerken en anderzijds bedrijven die producten van derden verder bewerken en dan als eindproduct verkopen. Van de middelgrote Deense melkverwerkers lichten we er in dit artikel drie uit: de Nordex Holding, de coöperatieve Thise Mejeri en de particuliere kaasmakerij Mammen Mejerierne.

Nordex Holding

Van die drie is Nordex de enige met eigen productiefaciliteiten en dochterondernemingen in het buitenland. De onderneming beschikt over fabrieken in Denemarken, Groot-Brittannië, Oostenrijk en Roemenië. Daarnaast zijn er verkoopvestigingen in Duitsland, België, het Verenigd Koninkrijk, Oostenrijk, Denemarken en de Verenigde Staten. De vooral in witte kazen gespecialiseerde vennootschap is gevestigd in Dronninglund, op Jutland. De Deense familie Pedersen heeft een meerderheidsbelang in het in 1984 opgerichte beursgenoteerde bedrijf. Sinds begin 2019 is Martin Aagaard Pedersen ceo. Hij nam de voorzittershamer over van zijn vader Keld Petersen, die nu voorzitter is van de raad van commissarissen.

Nummer 3 in Denemarken, coöperatie Thise Mejeri, produceert biologische zuivel. (Foto: Deanpictures/Alamy Stock Photo)

Recordomzet

Het bedrijf levert per jaar ongeveer 50.000 ton kaas en andere zuivelproducten aan meer dan duizend klanten, verspreid over zeventig landen. Tussen 2016 en eind 2020 steeg de omzet met bijna de helft, mede dankzij overnames in binnen- en buitenland. In het boek- jaar 2020 groeide de omzet met 6,2 pro- cent naar bijna € 293 miljoen. Dat was een record, vooral te danken aan de gestegen verkoop aan de voedingsdetailhandel, in combinatie met de overname van de Belgische groothandel Türk Food Impex in juni 2020. De EU was in 2020 goed voor 84,1 pro- cent van de omzet. Als gevolg van de coronamaatregelen – met name het wegvallen van de foodservicesector – bleef de nettowinst vorig jaar steken op € 2 miljoen.

Thise Mejeri

Qua grootte is de coöperatieve zuivelfabriek Thise Mejeri de nummer drie van Denemarken. Het bedrijf werd opgericht in 1988 als het eerste volledig biologische zuivelbedrijf van het land. Er werken momenteel circa 250 mensen. Het hoofdkantoor is te vinden in Thise, in het Noordwesten van Jutland. Drie dochterondernemingen spelen de hoofdrol binnen de coöperatieve groep: Mejeriet Dybbækdal, Thise Food Ingredients en Komplementarselskabet Mejeriet Dybbækdal. Samen zorgden ze in het boekjaar 2020 voor een omzetstij-

ging van 7,4 procent ten opzichte van het voorgaande jaar, wat leidde tot een nieuw omzetrecord ter waarde van € 155,2 miljoen. Thise Mejeri staat bekend om z’n consequente innovatie- en duurzaamheidsstrategie. Qua duurzaamheid en aandacht voor dierenwelzijn heeft het bedrijf al jaren het beste imago van Denemarken, blijkt uit marktonderzoek onder Deense consumenten.

Groeikansen

De complete productie van Thise Mejeri komt uit de eigen fabriek in Thise. Deze is recent uitgebreid, wat € 10,7 miljoen kostte. De coöperatieve groep wil de investering terugverdienen door meer te exporteren. Ze ziet vooral China en de Verenigde Staten als kansrijke groeimarkten. In 2020 groeiden de export- activiteiten naar landen buiten Europa met bijna 70 procent. China en de Verenigde Staten waren daarbij de meest winstgevende markten. De divisie ‘Consumptiemelk en verse melkproducten’ genereerde in 2020 de meeste inkomsten: € 71,9 miljoen, een groei van 1,6 procent ten opzichte van 2019. De tweede productgroep ‘Boter & gemengde vetten’ verkocht in 2020 6,5 procent meer dan in het voorgaande jaar. Ook de kaasmakerij – de kleinste divisie binnen het bedrijf – deed het vorig jaar met een omzetstijging van 9,2 procent uitstekend.

De Deense nummer 4 Mammen concentreert zich op witte, feta- achtige saladekazen. (Foto: Mammen) Nordex is gespecialiseerd in witte kazen. (Foto: Nordex)

Mammen Mejerierne

Het in Bjerringbro (Midden-Jutland) gevestigde Mammen Mejerierne is de nummer 4. Het moederbedrijf is eigendom van de Deense ondernemersfamilie Staunsbæk. In vier fabrieken verwerkt het concern jaarlijks meer dan 200.000 ton melk tot uitsluitend kaas. De productie concentreert zich op witte, feta-achtige saladekazen en gesneden en harde kazen van koemelk. De omzet steeg in 2020 met 1,3 procent tot € 148,4 miljoen. Er staan 230 mensen op de loonlijst van het in 1982 opgerichte bedrijf.

Exportgericht

Mammen is sterk exportgericht. Er worden ruim zestig buitenlandse markten bediend. Naast de afzet van zelfgeproduceerde kazen handelt het bedrijf ook in merken van andere producenten. De brutowinst uit export lag in 2020 rond de € 2,2 miljoen. Dat was flink lager dan winsten in voorgaande jaren. Volgens ceo Lars Staunsbæk stagneerde de winst vooral door de wereldwijde gevolgen van de Covid-19-pandemie. De lockdownmaatregelen binnen de Deense foodservicesector veroorzaakten ook een daling met 3,7 procent van Mammens binnenlandse verkoop. Het management zegt dat het om de verkoop overeind te houden ook producten verkocht onder de eigenlijke marktwaarde. Voor 2021 verwacht Mammen Mejerierne betere cijfers. Staunsbæk spreekt van ‘toenemende concurrentiedruk op zowel de Deense als de internationale zuivelmarkt’, maar denkt dat zijn kaasmakerij op koers ligt om het lopende boekjaar af te sluiten met een lichte omzet- en winststijging.