A-Insights

Marges onder druk ondanks hogere omzetgroei per kilo melk DMK kampt met gevolgen afgenomen aanvoervolume

A-Insights gelooft dat het gebruik van data in toenemende mate van belang is om de juiste strategische beslissingen te kunnen nemen. In deze editie kijkt het naar de Duitse zuivelcoöperatie Deutsches Milchkontor (DMK), waar de aangeleverde volumes in de afgelopen jaren sterk teruggelopen zijn vanwege de ondergemiddelde melkprijs.

Tekst: Mathieu Geuskens

Het bij DMK aangeleverde melkvolume daalt fors: sinds 2017 is de coöperatie 19 procent van de aanvoer kwijtgeraakt, wat neer komt op circa 1,5 miljoen ton rauwe melk. De daling van het aangeleverde volume is ten dele te wijten aan de melkprijs die DMK haar leden biedt: deze lag in de afgelopen jaren steevast onder het niveau van concurrenten. Als gevolg daarvan heeft een aanzienlijk deel van de boeren de coöperatie verlaten. In 2017 had DMK nog 6.600 melkleverende leden, in 2020 waren er nog 5.600 van over.

DMK slaagt er wel in de omzet per kilo verwerkte melk met 19 procent te verhogen door de productie van goedkopere bulkproducten terug te schroeven, onder andere door de sluiting van enkele fabrieken. De lagere melkprijs en de daaropvolgende uitstroom van melkveehouders is een negatieve cyclus: door de lagere verwerkte volumes heeft een coöperatie de fabrieken niet vol, terwijl de vaste lasten gelijk blijven. Dit legt druk op het resultaat, waardoor de uit te keren melkprijs verder afneemt en er weer meer boeren vertrekken. Reden genoeg voor DMK om alle zeilen bij te zetten om de verdere uitstroom van melkveehouders te voorkomen. Mede door externe marktomstandig- heden lukte het de coöperatie aanvankelijk niet om de melkprijs de verbeteren.

Verschil melkprijs wordt kleiner

In 2020 slaagde het bedrijf er in het gat tussen de eigen melkprijs en die van concurrent Royal FrieslandCampina (RFC) fors te verkleinen. Een jaar eerder daalde de melkprijs van DMK nog met 70 cent per 100 kilo terwijl RFC de boeren 40 cent per 100 kilo méér uitkeerde. Het totale verschil in melprijs bedroeg toen nog ruim € 4. In 2020 is dat teruggebracht tot € 1,50. De toegevoegdewaardestrategie is duidelijk terug te zien in de kostenstructuur van DMK: waar in 2017 nog de helft van de omzet werd uitgegeven aan rauwe melk, is dit aandeel in 2020 teruggelopen naar 38 procent. Een deel van deze daling wordt ingegeven door de gedaalde melkprijs, die ten dele het gevolg is van marktomstandigheden. Wel is te zien dat DMK in 2020 € 51,70 per 100 kilo rauwe melk uitgaf aan de inkoop van andere grondstoffen en operationele kosten zoals personeel, energie en afschrijvingen. In 2017 bedroeg dit nog € 35,10 per 100 kilo, wat aangeeft dat de hogere toegevoegde waarde die DMK probeert te leveren ook beduidend hogere kosten met zich meebrengt. Vooralsnog slaagt de coöperatie er getuige de melkprijsdaling nog niet in om de verkoopprijzen aan te passen op dit kostenplaatje, terwijl juist dat belangrijk is om de huidige melkaanvoer te behouden.

DMK lanceert in het voorjaar van 2022 vegan kaas

Grafiek 1. Verwerkt rauw melkvolume en omzet per 100 kilogram rauwe melk.

Grafiek 2. Melkprijzen DMK en Royal FrieslandCampina in euro per 100 kilogram.

Grafiek 3. Kostenniveaus en marge.

Nieuwe markten en segmenten

Om de benodigde verkoopprijzen te realiseren blijft DMK in de komende jaren inzetten op het verhogen van de waarde die het toevoegt op de rauwe melk. Dit gebeurt door in te zetten op nieuwe markten, onder andere met de opening van een nieuwe kaasfabriek in Rusland. Ook richt de coöperatie haar pijlen op de groeiende markt voor plantaardige zuivelalternatieven met de lancering van vegan kaas, die in de lente van 2022 op de markt zal komen. Tot slot stoot DMK activiteiten met lagere marges af. Zo werd in oktober 2021 het aandeel in zuivelhandelaar Fude+Serrahn teruggebracht van 51 procent naar 10 procent.

Mathieu Geuskens is zuivelanalist bij A-Insights.