VISIE
Webinar Agrifirm over transitie agrarische productie landgebruik
‘De ruimte voor koeien en zuivel wordt kleiner’ Meer nog dan de stikstofcrisis vragen klimaat en biodiversiteit om een ingrijpende transitie van het landgebruik in Nederland, zo viel te beluisteren tijdens een webinar van Agrifirm. “De huidige omvang van de veehouderij is veel te groot voor gesloten kringlopen.” Tekst: Bert Kleiboer
Is er over honderd jaar in Nederland ruimte voor de melkveehouderij en de zuivelindustrie zoals we die nu kennen? Nee, zegt de Wageningse onderzoeker Tim van Hattum. Niet in de huidige vorm en omvang. “In het Nederland van 2120 staat productie van gezond plantaardig voedsel centraal. Bovendien is ruimte nodig om de gevolgen van de klimaatverandering op te vangen.” Van Hattum, programmaleider klimaat bij Wageningen University & Research, was één van de sprekers van het webinar ‘De strijd om de ruimte in Nederland en de rol van de boer’, begin juni georganiseerd door Agrifirm. Ook voorzitter Sjaak van der Tak van LTO Nederland en Willem Lageweg van de Transitiecoalitie Voedsel namen deel.
World Economic Forum De ruimte voor Nederlandse melkveehouderij wordt kleiner, voorziet zowel Van Hattum als Lageweg. Op korte termijn is een uitweg nodig in de stikstofcrisis en het tekort aan woningen. Veel belangrijker zijn echter de grote wereldwijde vraagstukken. “Het World Economic Forum benoemt klimaatverandering en verlies aan biodiversiteit als de grootste bedreigingen wereldwijd”, aldus Van Hattum. “Oplossingen liggen voor een belangrijk deel in het landgebruik. Daarom is
6
22_Artikel_01L.indd 6
een ingrijpende transformatie nodig, een totale systeemverandering.” De onderzoeker is een van de auteurs van een verkenning voor de ruimtelijke inrichting in de komende honderd jaar in Nederland. In dit toekomstbeeld bepalen ligging en grondsoort het landgebruik. De overgangen naar de hoge zandgronden worden bebost en er wordt ruimte gemaakt voor waterretentie. De veenweidegebieden moeten vernatten om bodemdaling tegen te gaan en CO2 vast te leggen. De grote rivieren hebben veel meer ruimte nodig om groeiende hoeveelheden water af te voeren. Intensieve agrarische productie is geconcentreerd op de beste landbouwgrond. Daar ligt de nadruk echter op plantaardig voedsel. Daarbij is een gezond bodem- en watersysteem het uitgangspunt. Boeren spelen een steeds belangrijkere rol in het beheer van het landschap. Daar hoort
‘Wat ik vaak mis in discussies over de toekomst van de sector is het belang van voedselproductie’
een vergoeding bij voor het leveren van ecosysteemdiensten.
Denkrichting “Ons verhaal is geen plan, het is een denkrichting voor de lange termijn. We schetsen hoe Nederland er over honderd jaar kan uitzien als we het natuurlijk systeem centraal stellen”, zegt Van Hattum. Het doel is bijdragen aan visievorming. Dat de urgentie voor een radicale transitie hoog is, werd bevestigd door Willem Lageweg van de Transitiecoalitie Voedsel. “In de afgelopen veertig, vijftig jaar hebben we met een focus op productie fantastische prestaties geleverd, maar onvoldoende oog gehad voor de neveneffecten. De nadelen van het huidige landbouw- en voedselsysteem worden groter dan de voordelen.” Hij verwees naar een studie van de Boston Consulting Group, waarin is becijferd dat de verborgen kosten van de Duitse landbouw hoger zijn dan de bruto toegevoegde waarde.
Landschapscommissaris Net als Van Hattum voorziet hij ook een gebiedsgerichte aanpak. “Niet alles kan overal. We zullen zones behouden waar landbouw dominant is, in andere gebieden moet natuur de ruimte krijgen.” Voor zo’n transitie is langjarige regie op de ruimtelijke inrichting nodig,
ZuivelZicht juli 2021
25-06-21 14:31
