EKSPEKTATYWA_1: SŁUCHAWY. PROJEKTOWANIE DLA UCHA Katarzyna Krakowiak, Andrzej Kłosak

Ekspektatywa_1

Katarzyna Krakowiak Suzanne G. Cusick John Grzinich Andrzej Klawiter Tetsuo Kogawa Andrzej Kłosak Geert Lovink Hazel Muir Anna Preis Eran Sachs Jacek Staniszewski Jonathan Sterne Jerzy Supernat Lamberto Tronchin

Słuchawy. Projektowanie dla ucha Metaphones. Design for the Ear

Redukcja / Mikroprzestrzenie. Synchronizacja Reduction / Micro-spaces. Synchronicity

Fundacja Bęc Zmiana 2009

Spis treści / Table of contents

3

Oh! Cet Echo! (((O! To echo!))) / Oh! Cet Echo! (((Oh, This Echo!)))

– Krzysztof Gutfrański

9

Phonurgia nova Athanasiusa Kirchera. Wspaniały XVII-wieczny świat dźwięku / Athanasius Kircher’s Phonurgia nova: The Marvelous World of Sound During The 17th Century – Lamberto Tronchin

19

Model powstawania echa (obiectum phonocampticum) Athanasiusa Kirchera. Analiza rycin / Echo creation model (obiectum phonocampticum)

by Athanasius Kircher. Analysis of prints – conclusions – Andrzej Kłosak

25

Figury niemożliwe – akustyczne kształtowanie przestrzeni. Wizualizacja modelu przy użyciu konsoli Playstation 3. / Impossible Figures – Acoustic Spatial Shaping. Model visualisation with the use of the Playstation 3 console – Katarzyna Krakowiak

31

Instrukcja zrobienia Słuchaw / The DIY guide to Metaphones – Katarzyna Krakowiak

41

Słyszeć człapiącego grubasa. O tym, jak posługujemy się słuchem w życiu codziennym / Hearing a Fat Guy Shuffling Down the Street. How We Hearing in Everyday Life – Andrzej Klawiter, Anna Preis

51

Sześć głosów o ciszy – ankiety / Six Voices on Silence – surveys Geert Lovink, John Grzinich, Tetsuo Kogawa, Eran Sachs, Jacek Staniszewski, Jonathan Sterne

68

Mapa narodzin gwiazd / A map of the birth of stars – Katarzyna Krakowiak

71

Dźwięki w kosmosie / Sounds in Space – Hazel Muir

78

Mapa transmisji fal telewizyjnych i radiowych w kosmos – symulacja / Map of TV & radio broadcasting availability in cosmic space – simulation

81

Mapy akustyczne Warszawy / Acoustic maps of Warsaw

89

Muzak – muzyka marketingowa / Muzak – Marketing Music – Jerzy Supernat

93

Miejskie media i polityka przestrzeni dźwiękowej / Urban Media and the Politics of Sound Space – Jonathan Sterne

102

Lokalizatory akustyczne / Acoustic navigators

105

Muzyka jako tortura, muzyka jako broń / Music as Torture, Music as Weapon – Suzanne G. Cusick

114

O autorach / About the authors

Ekspektatywa_1

SĹ‚uchawy. Projektowanie dla ucha Metaphones. Design for the Ear

Fundacja Bęc Zmiana 2009

Zdjęcie na okładce / Photo on the cover dr Hans Jenny, Cymatics: Studium zjawiska fali i jej wibracji / Cymatics: A Study of Wave Phenomena and Vibration by Dr. Hans Jenny © 2001 MACROmedia Publishing, Newmarket, NH, USA, www.cymaticsource.com, dzięki uprzejmości / courtesy of: Jeff Volk

3 Ekspektatywa_1

Oh! Cet Echo! (((O! To echo!)))

Oh! Cet Echo! (((Oh, This Echo!)))

Wątek „pejzażu dźwiękowego” – nośnego zagadnienia rozpowszechnionego przez R. Murraya Schafera – stał się punktem wyjścia dla wspólnej pracy artystki Katarzyny Krakowiak i Andrzeja Kłosaka, architekta i akustyka.

Obszar badań określany przejściem ponad technologią w stronę ekologii dźwięku i poszukiwaniem rozwiązań analogowych, zawarty został w pytaniu o istnienie echa w mieście, jednego z tych zjawisk, które istnieją poza zbiorową świadomością mieszkańców miast.

Pozwoliło to nie tylko na podjęcie skazanego na porażkę zadania, jako że echo w przestrzeni miejskiej jest równoznaczne z architektoniczną pomyłką czy nieprzemyślanym współistnieniem budowli z życiem miasta, ale także na rozpoczęcie dyskusji o potrzebie projektowania miejskiej fonosfery.

W rozwiązaniu trudności ze znalezieniem odpowiedniej przestrzeni dla badania zjawiska echa w mieście pomocne okazały się doświadczenia XVII-wiecznego wynalazcy i uczonego, Athanasiusa Kirchera, oraz prosta kalkulacja.

W dwóch głównych pracach Kirchera, poświęconych rozmaitym zagadnieniom dźwięku – Musurgia universalis (1650) i Phonurgia nova (1673) – znajdują się ryciny przedstawiające architektoniczne rozwiązania prezentujące zasadę powstawania echa. Po zbadaniu możliwości uwspółcześnienia ryciny i późniejszej budowy w odpowiedniej skali oraz swobodnie nawiązującej doń formie, obiekt funkcjonuje jako gotowy

The notion of ‘sound landscape’ – a broad term popularized by R. Murray Schafer – was the starting point for collaboration between the artist Katarzyna Krakowiak and architect and acoustician Andrzej Kłosak. Their area of study – specified in the cross over technology towards acoustic ecology and the search for analog solutions – is condensed in the question whether there is echo in the city. Echo that exists outside the city-dwellers’ collective consciousness.

Not only did this allow them to fulfill a task doomed to failure (as echo in the cityscape is equivalent to an architectural mistake or unforseen co-existence of buildings and ubran life), but also to begin a discussion on the need for more equitably design of urban phonosphere.

Experiments of 17th century inventor and scientist, Athanasius Kircher as well as simple calculation proved to be of particular help in overcoming the difficulties with finding the proper space.

Two of his central works devoted to the question of sound – Musurgia universalis (1650) and Phonurgia nova (1673) – contain prints depicting architectural structures which explain how echo is created. From the viewpoint of feasibility of his concept, the prints present a particular blend of awe-inspiring sense of empiricism and pure nonsense. Having explored the possibility to correct the print and later construct in proper scale and form loosely-based on the original version,

25 Ekspektatywa_1

Figury niemożliwe – akustyczne kształtowanie przestrzeni. Wizualizacja modelu przy użyciu konsoli Playstation 3

Impossible figures – acoustic spatial shaping.

Model visualisation with the use of the Playstation 3 console

Katarzyna Krakowiak, 2009

Katarzyna Krakowiak, 2009

Współpraca Katarzyny Krakowiak z akustykiem Andrzejem Kłosakiem nad analizą ryciny Athanasiusa Kirchera prezentującej echo pozwoliła stworzyć projekt uwspółcześnionej wersji rzeźby przeznaczonej dla przestrzeni miejskiej. Obiekt wykorzystuje właściwości akustyczne jako podstawowy komponent rzeźby, bazując na komunikacyjnych właściwościach echa, przenoszących i zmieniających bazowy dźwięk w inną jakość.

Kontekstem projektu Słuchawy jest przestrzeń audialna miasta, poziom hałasu, wibracja i zanikanie fali dźwiękowej. Do zaprojektowania obiektu użyto gry Echochrome, która polega na kształtowaniu dającego się obracać we wszystkich kierunkach otoczenia i niekończącym się spacerze głównego bohatera po tworzonych przestrzeniach. Katarzyna Krakowiak stworzyła własną planszę w grze. Nową przestrzeń obrazującą obiekt zawieszony w próżni.

Jest to obraz drogi, jaką pokonuje dźwięk, odbijając się od kolejnych elementów. Zakrzywienia perspektywy umożliwiają zaobserwowanie kształtu, jaki on przybiera. W ten sposób obiekt traci swoją fizyczność i częściowo kształt, dzięki czemu można obserwować ruch fali dźwiękowej, posłużyła do stworzenia tego projektu.

Cooperation between Katarzyna Krakowiak and acoustician Andrzej Kłosak on the analysis of a print by Athanasius Kircher with a representation of echo allowed to carry out the project for a modern version of a public space sculpture. Acoustic properties are used as the fundamental component of the sculpture on the basis of echo’s communication characteristics, which transfer and alter the basic sound into a new quality.

The context for Metaphones project is the urban aural environment, noise level, vibration and disappearing of sound waves. The object’s design was carried out with the use of the game Echochrome, which consists in shaping the main character’s stroll, endless and subject to turning in any direction, through locations created by the user. Katarzyna Krakowiak created her own board in the game – a new space representing the object suspended in void. It is an image of the route of a sound that rebounds from subsequent elements. Curved perspective allows to observe the shape that a sound takes. Thus the object loses its physical character and a part of its shape, which enables us to observe the movement of the sound wave that constitutes the project.

27

31 Ekspektatywa_1

Instrukcja zrobienia Słuchaw metodą chałupniczą

The DIY guide to Metaphones

Słuchawy otwierają przed użytkownikiem szeroki wachlarz możliwości. Proste w wykonaniu i nieco kuriozalne w formie, dają się wykonać z materiałów, które każdy posiada w domu. Trzy modele różnią się pod względem długości i kąta rozchylenia. Im dłuższe tuby, tym dźwięk słyszalny jest z dalszej odległości, im szerszy kąt, tym większy mają zakres pola słyszenia (przy zwiększających się gabarytach). W tani sposób umożliwiają polepszenie słyszalności w rozmaitych sytuacjach.

Zależnie od wielkości, mogą być używane przez amatorów pejzażu dźwiękowego, zazdrosnych kochanków lub też – w nieco innym zastosowaniu – Słuchawy mogą stać się również dobrym narzędziem do zakomunikowania własnej obecności.

Metaphones provide the user with a wide spectrum of possibilities. Easy to make and slightly peculiar in form, they can be created out of materials that are readily available to everyone. The three models differ according to their length and the angle, at which they are held.

The longer the tubes, the greater the distance from which sounds are heard. The broader the angle, the larger the hearing scope (provided the dimensions of the Metaphones increase too). Metaphones are a cheap method of improving audibility in various situations. Depending on their size, they could be used by soundscape enthusiasts, jealous lovers or – when looked at from a slightly different perspective – Metaphones could also become a powerful tool to manifest one’s own presence.

Katarzyna Krakowiak

O autorach

About the authors

Suzanne G. Cusick Wiele pisała o seksualności i gender w kontekście wczesnonowożytnej muzyki włoskiej oraz o praktykach muzycznych w Stanach Zjednoczonych w XX wieku. Wykłada muzykologię na Uniwersytecie Nowojorskim.

Suzanne G. Cusick She has written extensively about gender and sexuality in relation to early modern Italian music and about musical practices in the twentieth century in the United States. She is a professor of musicology at New York University.

John Grzinich Kompozytor, artysta dźwiękowy i wizualny.

Urodził się w USA w 1970 roku, mieszka w Mooste w Estonii, gdzie pracuje w MoKS, miejscu (artist room) prowadzonym przez artystów na zasadzie non-profit. Poetyka i estetyka Grzinicha wywodzi się z inspiracji muzyką eksperymentalną i psychoakustyką przestrzeni architektonicznych. www.maaheli.ee, www.moks.ee

John Grzinich He is a composer, sound and video artist.

He was born in the USA in 1970 and lives in Mooste, Estonia where he works with MoKS a non-profit artist run space. Grzinich’s poetics and aesthetics are derived from the inspirational sources of experimental music and the psychoacoustics of architectural space. www.maaheli.ee, www.moks.ee

Andrzej Klawiter Profesor nadzwyczajny nauk humanistycznych (filozofia). Pracuje w Instytucie Psychologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Zajmuje się kognitywistyką, percepcją słuchową, użyciem i percepcją narzędzi, świadomością, emocjami, ewolucją umysłów, filozofią nauki, filozofią współczesną, fenomenologią.

Jest redaktorem naczelnym „Studiów z Kognitywistyki” i „Filozofii Umysłu” oraz przewodniczącym Zarządu Polskiego Towarzystwa Kognitywistycznego i członkiem Polskiego Towarzystwa Filozoficznego.

Andrzej Klawiter Associate professor of humanities (philosophy).

Works at the Institute of Psychology of the Adam Mickiewicz University in Poznań. Deals with cognitive studies, aural perception and the use and perception of tools, consciousness, emotions, evolution of the mind, philosophy of science, contemporary philosophy, phenomenology. He is the editor-in-chief of ‘Studia z Kognitywistyki’ and ‘Filozofia Umysłu’, the president of the Board of the Society of Cognitive Science and a member of the Polish Society of Philosophy.

Andrzej Kłosak Architekt i akustyk w stopniu doktora inżyniera architekta w Zakładzie Budownictwa i Fizyki Budowli Wydziału Inżynierii Lądowej Politechniki Krakowskiej. Aktywny zarówno na polu teorii, jak i praktyki.

Andrzej Kłosak An architect and acoustitian, Ph.D. Eng. Arch. at the Construction and Structure Physics Unit of the Civil Engineering Faculty, Cracow University of Technology. Contributes actively to both the theoretical and the practical field.

115 Ekspektatywa_1

Tetsuo Kogawa Performer, profesor na Uniwersytecie Keizai w Tokio, dyrektor Goethe Archive Tokyo, autor wielu publikacji o filozofii mediów, technologii informacyjnej, dziełach filmowych, Kafce i kwestiach związanych ze współczesnością.

Od wielu lat prowadzi warsztaty, podczas których uczy, jak zbudować radioodbiornik z prostych, elektronicznych podzespołów. We wczesnych latach 80. XX wieku zapoczątkował wolne radio w Japonii i był inicjatorem powstania wielu mikroradiostacji. www.anarchy.translocal.jp

Tetsuo Kogawa He is a performance artist who – aside from being a university professor in the Department of Communication Studies at Tokyo Keizai Universiuy, the director of the Goethe Archive Tokyo, and a prolific writer on media philosophy, information technology, film works, Kafka, and various contemporary themes – has been teaching workshops for many years, showing people how to build their own FM transmitters from simple electronic components. He introduced free radio to Japan in the early 1980s. www.anarchy.translocal.jp

Katarzyna Krakowiak Urodzona w 1980 roku. Była asystentką prof.

Mirosława Bałki w Pracowni Rzeźby na ASP w Poznaniu. Od 2008 roku prowadzi mobilny projekt radia all.FM.Brała udział w ponad 20 wystawach grupowych i indywidualnych.

Współtworzy interdyscyplinarne grupy, współpracuje z technologami telefonii komórkowej, krótkofalowcami, programistami. Wykorzystuje przestrzeń internetu oraz częstotliwości radiowe.

Jej projekt FreeRadioJaffa to interwencja w przestrzeń audialną. Artystka „pożycza częstotliwość” od stacji radiowych i spacerując np. wzdłuż korków ulicznych, powoduje, że w samochodach słychać jej transmisję. Audycje polegają na wygłaszaniu krótkich haseł, np. w Izraelu nawiązywały one do eksmisji Arabów z Jafy, a we Wrocławiu – do losu mieszkańców domów poniemieckich. W audycjach prezentowanych w 2008 roku w ramach wystawy Nie ma sorry w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie tematem audycji był potencjał, jaki niesie ze sobą hałas. Artystka kontynuowała tę linię pracą Zabiorę Cię na Księżyc, pokazywaną w CSW Znaki Czasu w Toruniu w ramach projektu Poszliśmy do Croatan. www.radiofreejaffa.com www.20khz.hmfactory.com

Katarzyna Krakowiak Born in 1980. She was an assistant of professor Mirosław Bałka at Sculpture Departament of Adam Mickiewicz University Academy of Fine Arts. Since 2008 she has developed mobile radio all.FM project. Participant of many group and also individual shows. She creates interdisciplinary groups, co-operating with mobile-phones technology, shortwave transmitters users, programmers. Her project FreeRadioJaffa is sound intervention in the public space based on Mini FM technology – by aproppriating frequencies from existing stations and to broadcast her own shows on it. In Israel her shows deals with situation of Arab people eviction from Jaffa, in Wrocław – with situation of inhabitants of after-german houses. Within the Ain’t No Sorry show’ exibition at Warsaw MoMA she used potential of noise. She continues this investigation by project I’ll Take You to the Moon at CCA in Torun (within the show Gone to Croatan). Lives and works in Gdańsk. www.radiofreejaffa.com www.20khz.hmfactory.com

Geert Lovink Prowadzi badania jako profesor mediów interaktywnych na Hogeschool van Amsterdam (HvA) i profesor nadzwyczajny nowych mediów na Uniwersytecie Amsterdamskim. Był jednym z ojców teorii taktycznych mediów – wykorzystania technologii medialnych jako narzędzia dystrybucji idei stojących w opozycji wobec stanowiska różnorakich organów rządowych. Jako aktywista internetowy opisał pojęcie media taktyczne jako narzędzie do tworzenia „tymczasowych stref kompromisu” opartych na nieoczekiwanych związkach. www.laudanum.net/geert

Geert Lovink He is a Research Professor of Interactive Media at the Hogeschool van Amsterdam (HvA) and an Associate Professor of New Media at the University of Amsterdam. He was one of the key theorists behind the concept of tactical media – the use of media technologies as a tool to distribute the ideas that are opposed to an issue against different levels of government.

As an Internet activist, he describes tactical media as a ‘deliberately slippery term’, a tool for creating ‘temporary consensus zones’ based on unexpected alliances. www.laudanum.net/geert

Hazel Muir Jej artykuły są regularnie publikowane w „New Scientist”, od 2006 roku opracowuje dział informacyjny miesięcznika „BBC Sky at Night Magazine”. Pisała także dla „The Independent” oraz „Scotland on Sunday”, była autorką pytań w trwającym wiele lat quizie naukowym The Litmus Test emitowanym na antenie programu 4. Radia BBC. Tematy, w których się specjalizuje, to astronomia, fizyka, badania kosmosu, technologie kosmiczne, gruz i szczątki kosmiczne, astrologia (krytyka z naukowego punktu widzenia), sylwetki naukowców i wywiady z nimi. Laureatka takich nagród, jak: Science Writing Award (2007) przeznanej przez Amerykańskie Towarzystwo Akustyczne i Science Writer of the Year (1997) otrzymanej od Amerykańskiego Instytutu Fizyki.

Hazel Muir Her articles regularly appear in ‘New Scientist’ and she has written the news section for BBC Sky at Night Magazine since 2006. She has also contributed to ‘The Independent’ and ‘Scotland on Sunday’, and was a question setter for BBC Radio 4’s long-running science quiz series The Litmus Test. Her specialist topics include: astronomy, physics, space exploration, space technologies, space debris, astrology (criticism from a scientific standpoint), scientist interviews, profiles. Her awards: Science Writing Award (2007) from Acoustic Society of America and Science Writer of the Year (1997) from American Institute of Physics.

Anna Preis Profesor w Zakładzie Akustyki Środowiska Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Zajmuje się percepcją dźwięków środowiskowych (dokuczliwość), teorią słyszenia i psychofizyką.

Anna Preis Professor at the Environmental Acoustics Unit of the Adam Mickiewicz University in Poznań.

She deals with perception of environmental sounds (their adverse effect), theory of hearing and psychophysics.

117 Ekspektatywa_1

Eran Sachs Sachs jest kompozytorem, artystą dźwięku – improwizatorem i kuratorem w Jerozolimie i Jaffie. Kształcony był na muzyka klasycznego, ale zainteresował się metalem i muzyką współczesną. Występuje od 14. roku życia.

W swoich instalacjach dźwiękowych łączy sferę audio ze sferą polityczną. Sachs jest kuratorem wydarzeń i cyklów, w których zaciera sę dychotomia muzyki i sztuki – należą do nich między innymi Which Way Out? (Którędy do wyjścia?), pierwsza prezentacja instalacji dźwiękowych w Izraelu, jak równieź cykl koncertów muzyki eksperymentalnej, którego współkuratorem jest Ilan Wolkow. Sachs jest także jednym z kuratorów projektu Primate Arena – dwutygodniowej platformy dla muzyki eksperymentalnej i spoza głównego nurtu w studiu Zimmer w Tel Awiwie.

Jest również założycielem i byłym kierownikiem księgarni w Instytucie Yad-Vashem – jedynej izraelskiej księgarni zawierającej dzieła w całości poświęcone tematyce Holocaustu.

Eran Sachs He works as composer, improviser, sound-artist and curator in Jerusalem and Jaffa. Originally coming from a classical background, he turned his attention towards metal and modern music, and started performing at the age of 14. As a sound-artist his works tend fuse the sonic with the political. Sachs curates events and programs which blur the dichotomy between music and art, such as Which Way Out?, the first event to focus on sound installations in Israel, as well as a long running series of experimental music performances which he co-curates with conductor Ilan Volkov. He is also the co-curator of last year’s ctrl-alt-del program (Istanbul). Along with sound poet Alex Drool, he is currently the co-curator of Primate Arena – a bi-weekly platform for experimental and way-off music in Tel-aviv Zimmer studios In the past, he founded and managed the Yad-Vashem bookstore – the only Holocaust dedicated bookstore in Israel.

Jacek Staniszewski Muzyk, tłumacz i krytyk artystyczny związany z Warszawą. Współtwórca zamkniętego już interdyscyplinarnego elektrozina „Neurobot”, jednego z pierwszych w Polsce wydawnictw internetowych poświęconych m.in. sztuce dźwięku czy tzw. aural studies. www.neurobot.art.pl (ostatnio zaktualizowana w 2001 roku)

Jacek Staniszewski A Warsaw-based musician, translator and art critic. Co-founder of the already non-existent, interdisciplinary electrozin ‘Neurobot’, one of the first Polish publications devoted to, inter alia, sound art or aural studies. www.neurobot.art.pl (last update in 2001)

Jonathan Sterne Dyrektor Wydziału Historii Sztuki i Studiów Komunikacyjnych na Uniwersytecie McGill w Montrealu w Kanadzie. W swojej pracy koncentruje się na formie i roli technologii komunikacyjnych w społeczeństwach wielkoskalowych. Oprócz pracy z dźwiękami i muzyką zajmuje się również kulturowymi badaniami mediów, technologii, nauki i medycyny, a także mediami „nowymi” lub „cyfro-

Jonathan Sterne Chair of the Department of Art History and Communication Studies at McGill University, Montreal, Canada. His work is broadly concerned with the form and role of communication technologies in large-scale societies. Beyond his work in sound and music his interests are in cultural studies of media, technology, science and medicine; ‘new’ or ‘digital’ media (though

wymi” (żaden z tych terminów nie jest jednak dla niego wystarczający), teorią kultury i krytyką życia codziennego w kontekście politycznym. www.sterneworks.org

he is not comfortable with either term); cultural theory; and politicized criticism of everyday life. www.sterneworks.org

Jerzy Supernat Doktor habilitowany nauk prawnych w zakresie nauki o administracji. Wykłada na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii na Uniwersytecie Wrocławskim, jest profesorem nadzwyczajnym w Instytucie Nauk Administracyjnych.

Jerzy Supernat Holder of a post-doctoral degree in legal science. He teaches at the Law, Administration and Economics faculty of the University of Wrocław.

He is an associate professor at the Institute of Administrative Sciences.

Lamberto Tronchin Profesor fizyki środowiska na Uniwersytecie Bolońskim, posiada stopień magistra w dziedzinie inżynierii budownictwa oraz tytuł doktora fizyki stosowanej (akustyka architektoniczna) Uniwersytetu Bolońskiego. Ukończył zaawansowane kursy w dziedzinie mechaniki instrumentów muzycznych. Jego głównym polem badań jest akustyka muzyczna i akustyka pomieszczeń.

Jest pianistą, zdobył dyplom w klasie pianina w Konserwatorium Reggio Emilia. Jest autorem przeszło 140 artykułów i tekstów, a także jest członkiem Komitetu Naukowego Międzyuniwersyteckiego Centrum Akustyki i Badań Muzycznych. Jest przewodniczącym komitetów organizacyjnych i naukowych Międzynarodowego Zaawansowanego Kursu Akustyki Muzycznej.

Lamberto Tronchin He is an assistant professor in Environmental Physics at the University of Bologna, holds a Masters Degree in Building Engineering and a PhD in Applied Physics (Architectural Acoustics) from the University of Bologna. He has completed advanced courses on the mechanics of musical instruments at CISM, Udine, Italy and on noise and vibration at the University of Southampton in the UK where he has also worked as a visiting researcher. His principal areas of research are musical acoustics and room acoustics. He is a pianist and earned a diploma in piano from the Conservatory of Reggio Emilia. He is the author of more than 140 papers and is Chair of the Musical Acoustics group of the Italian Association of Acoustics.

He is a member of the Scientific Committee of the Inter-University Centre of Acoustics and Musical Research. He is the Chair of organizing and scientific committees of the International Advanced Course on Musical Acoustics.

119 Ekspektatywa_1

Podziękowania / Acknowledgements Ken Booth Magda Bukowska Ann Cook Georg Olms Verlag Suzanne G. Cusick John Grzinich Geert Lovink Andrzej Kabała Andrzej Klawiter Andrzej Kłosak Tetsuo Kogawa Halina Krakowiak Paulina Krakowiak Jerzy Motylewski Hazel Muir Daniel Muzyczuk Joanna Nuckowska Anna Preis Przemysław Rudź Patrycja Ryłko Jacek Staniszewski Jerzy Supernat Krystyna Ślósarska Monika Ślósarska Sylwester Ślósarski Jonathan Sterne Lamberto Tronchin Olga Woźniak Jeff Volk

Ekspektatywa_1 Katarzyna Krakowiak Słuchawy. Projektowanie dla ucha / Metaphones. Design for the Ear

Warszawa 2009 ISBN 978-83-925107-9-6 Wydanie pierwsze Printed in Poland

Kurator / Curator Krzysztof Gutfrański

Wydawca / Publisher Fundacja Bęc Zmiana ul. Mokotowska 65/7 00–533 Warszawa www.funbec.eu bec@funbec.eu +48 22 827 64 62

Zespół redakcyjny / Editorial team Elżbieta Petruk, Paulina Sieniuć, Bogna Świątkowska Tłumaczenia / Translation Helena Chmielewska-Szlajfer, djqb, Ewa Kanigowska-Giedroyć, Marta Kucza, Łukasz Mojsak, Hubert Napiórski, Małgorzata Nowicka, Aleksandra Szkudłapska

Druk / Print PW Stabil ul. Nabielaka 16 31–410 Kraków

Projekt graficzny / Graphic design Tomasz Bersz, Marian Misiak www.berszmisiak.com

Projekt Ekspektatywa Fundacja Bęc Zmiana zrealizowała dzięki dotacji otrzymanej od m.st. Warszawy.

The Ekspektatywa project was realized

by Bęc Zmiana Foundation with financial support from the Warsaw City Hall.

121 Ekspektatywa_1

Expecto! O cyklu Ekspektatywa

Expecto! About the Expectative series

Jak podaje słownik Michała Arcta z 1921 roku, ekspektatywa oznacza „oczekiwanie, wyczekiwanie, ubieganie się, nadzieję”. Przedsięwzięcie to, świadomie odnosząc się do niezrealizowanych wcześniej koncepcji zbudowanych na wierze w technologię, ma na celu wymianę doświadczeń dotyczących roli postępu oraz dialogu nauki ze sztuką. W sześciu odsłonach cyklu prezentujemy różne stanowiska, metody badawcze oraz postawy twórcze.

Interesuje nas różnorodność, zachęcamy do myślenia w kategoriach eksperymentu – wzajemnej gry myśli i inspiracji, ulokowanych pomiędzy sztuką i produktywizmem, profesjonalizacją i amatorstwem, dystansem, komunikacją i społeczną transformacją.

According to Michał Arct’s dictionary of 1921, ekspektatywa (expectative) means ‘anticipation’, ‘looking forward to’, ‘striving for, hope’. The aim of the project, which is a conscious reference to the unrealized concepts that were based on faith in technology, is the exchange of experiences in the area of scientific progress and dialogue between art and science. The cycle is composed of six parts, each presenting the different positions, research methods and creative stances.

As it is variety that interests us, our objective is to encourage thinking in terms of experimentation – a mutual play of thoughts and inspirations, situated between art and productivism, professionalization and amateurship, distance, communication and social transformation.

www.ekspektatywa.pl