BIK 9/2020 by Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy

nr 9 (516) ROK XLVI ISSN 1232-4450, INDEX 38139x nakład 2000 egz. cena 2,10 zł (5% VAT)

wrzesień 2020

Wrzesień 1920–2020

1945: założycielski zjazd Związku Literatów Pomorskich 1947: utworzenie Państwowej Średniej Szkoły Muzycznej i Państwowej Niższej Szkoły Muzycznej 1966: I Międzynarodowy Festiwal Muzyki Dawnej Krajów Europy Środkowej i Wschodniej 1969: odsłonięcie pomnika Walki i Męczeństwa Ziemi Bydgoskiej na Starym Rynku

13 września 2020

mdag.pl

Bydgoski Aneks Kino Orzeł

MillenniumDocsAgainstGravity organizator:

współorganizator:

współfinansowanie Bydgoskiego Aneksu:

Miasto Bydgoszcz

Województwo Kujawsko-Pomorskie

s pi s t re ś c i

Prowadził mnie instynkt Z Anną Niestatek rozmawia Monika Grabarek

Poezja do oglądania zebrała Monika Grabarek

Metafizyczne algorytmy Przemysława Nowakowskiego Tadeusz Krajewski

Nagroda Poetycka im. Kazimierza Hoffmana „KOS” Iwona Smolka-Łastik

Piramida-grobowiec Leopolda Dittmera w Brodnicy Emilia Walczak

Bogactwo sztuki i afirmacja życia. Ekslibrysy Wojciecha Jakubowskiego Hanna Strychalska

Bydgoski insynuator kulturalny (190) Zdzisław Pruss

Na okładce: VI Liceum Ogólnokształcące, 1920–39, fot. NAC

Instytucja kultury miasta Bydgoszczy BIK 9/2020 (516), Rok XLVI, nakład 2000 egz. dystrybucja: częściowo bezpłatny wydawca: Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, dyrektorka: Marzena Matowska, 85-056 Bydgoszcz, ul. Marcinkowskiego 12–14, e-mail: sekretariat@mck-bydgoszcz.pl, www.mck-bydgoszcz.pl redaktor naczelny: Michał Tabaczyński, michal.tabaczynski@mck-bydgoszcz.pl zastępczyni redaktora naczelnego, redaktorka wydania: Emilia Walczak, emilia.walczak@mck-bydgoszcz.pl redakcja: Szymon Andrzejewski, Kuba Ignasiak, Szymon Idczak, Monika Grabarek, korekta: Emilia Walczak, skład, opracowanie graficzne: Bogdan Prus redakcja: tel. 523 255 553, bik@mck-bydgoszcz.pl, ul. Marcinkowskiego 12–14, druk i oprawa: Polraster BIK w sieci: www.facebook.com/bik.bydgoszcz, www.issuu.com/bik_ Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do dokonywania skrótów oraz zmiany tytułów. Nie ponosi odpowiedzialności za treść programów placówek kulturalnych oraz materiałów informacyjnych i graficznych. Reklamodawcy ponoszą pełną odpowiedzialność za skutki prawne wynikłe z opublikowania dostarczonych przez siebie materiałów. Opinie prezentowane przez autorów nie zawsze są zgodne ze stanowiskiem redakcji i wydawcy. Prenumerata jest realizowana przez RUCH SA: Zamówienia na prenumeratę można składać bezpośrednio na stronie www. prenumerata.ruch.com.pl. Ewentualne pytania prosimy kierować na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub kontaktując się z Centrum Obsługi Klienta „RUCH”: tel. 226 937 000 lub 801 800 803.

akacje spędzone w cieniu nie palmy, ale pandemii – znacie to Państwo? Niestety, póki co nic nie wskazuje na to, abyśmy mogli poczuć się bezpiecznie – wirus wciąż ma się świetnie i – niestety – nadal atakuje kolejne ofiary. Pozostaje więc tylko mieć nadzieję, że – jak melorecytował klasyk – już „nigdy nie będzie takiego lata”. I nigdy już „policja nie będzie taka uprzejma”. Tego sobie i Państwu życzę.

Zastępczyni Redaktora Naczelnego Redaktorka wydania

i n s t y t u c je k u lt u r y z a p ra s z ają : Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Akademicka Przestrzeń Kulturalna WSG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Filharmonia Pomorska im. I.J. Paderewskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Teatr Polski w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego. . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Galeria Sztuki NEXT. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 VI Vintage Photo Festival. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Akademia Muzyczna w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Muzeum Fotografii w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Teatr Kameralny w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Otwarta Przestrzeń „Światłownia”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Galeria Wieży Ciśnień – Muzeum Wodociągów. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 Bydgoska Scena Barokowa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Stowarzyszenie Koloroffon – FF Przeźrocza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Młodzieżowy Dom Kultury nr 5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Kino Pomorzanin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu . . . . . . . . . . . . . . . . 47 11 LGBT Film Festival 2020. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Kino Orzeł. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 17. Millennium Docs Against Gravity. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 Galeria Wspólna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 2 | BIK | wrzesień 2020

sztuka

Prowadził mnie instynkt Z Anną Niestatek rozmawia Monika Grabarek.

POSTACADEMISM to wystawa, na której artyści mierzą się z akademizmem, czyli konserwatyzmem, kanonami i kliszami estetyk i pojęć, słowem tym wszystkim, przeciwko czemu buntują się studenci szkół artystycznych, często zawiedzeni sztywnością spojrzenia i zaskakująco wąskimi horyzontami profesorów, stagnacją myśli. Zacznijmy może od aranżacji wystawy. Była bardzo ciekawa, nieoczywista, świeża – czyli już sama przestrzeń była w kontrze do tytułu wystawy. Kto za tym stoi – wy czy kuratorzy? Ta wystawa mogła powstać dzięki stypendium artystycznemu Prezydenta Miasta Bydgoszczy, zatem mieliśmy dość ograniczony czas na realizację tego projektu, po drodze jeszcze przyszła pandemia i wszystko zatrzymała i przesunęła. Wiadomo, że takie galerie mają bardzo do przodu pozamykane terminy i w związku z tym nie udało nam się nawiązać żadnej kuratorskiej współpracy. A szkoda, bo takie zewnętrzne spojrzenie jest zawsze czymś bardzo cennym. Stanęło na tym, że sami tę wystawę aranżowaliśmy. Bardzo nam w tym działaniu pomogło otwarte podejście BCS, praktycznie nie postawiono nam żadnych ograniczeń, mieliśmy wolne pole do działania. Niemniej ciekawie by było skonfrontować się z tym, co ktoś inny w tym zobaczył. W ogóle reakcje odbiorców są dla mnie bardzo ważne. Każdy ze swoim bagażem doświadczeń, inną intuicją. To szalenie fascynujące i otwierające. To instalacja multimedialna. Dotąd kojarzyłam ciebie z muzyką, eksperymentem z ciałem i głosem. Jak pojawiła się ta konkretnie idea, która przyświecała wystawie? Poprowadził mnie instynkt, posłuchałam siebie. Punktem wyjścia w tym projekcie były dźwięk i muzyka, co wynika również z mojego muzycznego wykształcenia. I co tu dużo mówić, ten czas studiów nie najlepiej wspominam. Właśnie z tym akademizmem miałam bardzo duży problem, z tą sztywnością formy kształcenia, narzuconymi kanonami, które tworzą jakąś klatkę, z której tak trudno się wyzwolić. Nie umiałam się pogodzić z tym, że moje uczucia i pasje mają być skrępowane łańcuchami kodów kulturowych. Wystawa jest formą buntu wobec takiego stanu rzeczy. Dlatego pojawiła się forma klatki z łańcuchów. W tej chwili studiuję kierunek intermedia na ASP w Gdańsku i dzięki pomostowi między uczelniami studiuję także na UAP w Poznaniu. Mam więc możliwość

fot. Maciej Zakrzewski

doświadczania różnych form akademickich. Akurat uczelnia w Poznaniu pozwala mi pójść szeroko i eksperymentować w pracowniach. Także nieprzypadkowo przymierzyłam się do artystek, które łamały sztywne szablony piękna, które musiały walczyć o swoje miejsce w sztuce. Maria Callas, Frida Kahlo, Camille Claudel czy Sylvia Plath, one wszystkie zapłaciły bardzo wysoką cenę za swoją bezkompromisowość. Niestety tak bardzo niewiele zmieniło się od ich czasów. Artystki, w ogóle wszystkie kobiety cały czas muszą o siebie bardzo walczyć, ciągle walczyć o swoje podstawowe prawa. To niepojęte. Dlatego myślę, że ten projekt nie jest formą zamkniętą, być może będzie miał swoją kontynuację. Tyle jest wspaniałych artystek, które warto pokazać w nieoczywistej formie. Interesuje mnie badanie materii, które wykorzystane były na wystawie, taśmy VHS jako zapis pamięci i doświadczeń, zdjęcia wyświetlane na tiulu. Przy pracy nad wystawą najważniejszy był dla mnie proces twórczy, płynność, z jaką przechodziliśmy z jednego stanu w drugi, i właśnie to poczucie, że ten temat nie zostanie zamknięty, że uruchomiło się coś więcej. Przyglądam się swojej kobiecości oraz temu, że wybrałam sobie pracę w duetach damsko-męskich. Przyglądam się temu i jestem ciekawa, dokąd mnie to zaprowadzi. Anna Niestatek – artystka dźwiękowa, wokalistka, dyrygentka, performerka, eksperymentatorka. Prowadzi i dyryguje Bydgoską Orkiestrą Improwizowaną. Absolwentka Edukacji Artystycznej w Zakresie Sztuki Muzycznej w klasie śpiewu i dyrygentury. Studentka kierunku Intermedia ASP w Gdańsku oraz UAP w Poznaniu. wrzesień 2020 |

BIK | 3

Poezja do oglądania

4 | BIK | wrzesień 2020

r z e ź ba

fot. Dariusz Gackowski

Wizyta u tego artysty jest zawsze dużą przyjemnością. W domu nad Kanałem Bydgoskim czas naprawdę biegnie inaczej, a atmosfera pracowni przenosi się na cały dom. U Aleksandra Dętkosia wszystko ze sobą współistnieje, doskonale się dopełniając. To artysta, który bardzo wnikliwie obserwuje rzeczywistość i sztuką wyraża swoje refleksje i myśli. W jego rzeźbach odnajdziemy filozoficzną metaforę życia. Pretekstem do tego spotkania jest niezwykła publikacja, która dokumentuje drogę twórczą Dętkosia. Drewno, kamień, brąz. To imponujący zbiór, katalog całej drogi artystycznej. Pięćdziesiąt lat twórczości, prawie pięćset prac. To naprawdę robi wrażenie, ukazuje w całej krasie artystyczne i filozoficzne poszukiwania Aleksandra Dętkosia. Kamień, brąz czy drewno stawiały artyście różne wyzwania i pytania, tak jak każdy etap w życiu. Ten album to droga i pytania, poszukiwania i próby odpowiedzi. Zapytany, skąd wziął się pomysł na taki, a nie inny album, artysta odpowiedział: „Drewno, kamień, brąz – to zapis pięćdziesięciu lat mojej pracy twórczej, dorobek całego artystycznego życia. Myślę, że to dość szczególne zjawisko. Zebranie praktycznie wszystkich moich prac to sumienne skatalogowanie dzieł, a jest ich naprawdę dużo, około pięciuset. A trzeba zaznaczyć, że to tylko formy artystyczne, album właściwie nie zawiera małych form użytkowych, które tworzę w celach zarobkowych. To był celowy zamysł, by w tym wydawnictwie skupić się tylko na sztuce, ale moja działalność użytkowa także doczeka się odpowiedniego opracowania. Album jest skomponowany w charakterystyczny sposób: każda praca jest podpisana szczegółowo. Nadaję tytuły swoim pracom, to bardzo ważne. Dla mnie te tytuły to jak nazwy wiersza. Zawieram w nich pewne metafory, daję wskazówki do odczytania. Podaję tytuł rzeźby, jak poeta tytuł utworu. Moje rzeźby to poezja do oglądania – tak ja o tym myślę, tak to czuję. Każda moja praca ma jakieś przesłanie. Tą książką spełniłem swoje marzenie i mam poczucie, że jest ona jedyna w swoim rodzaju. Muszę tu zaznaczyć, że sam ja wydałem. Cóż, takie czasy… Trzy materie, z którymi się zmagałem, to trzy epoki. Pół wieku twórczości artystycznej podzielone na materiały, z których powstawały moje rzeźby, czyli właśnie drewno, kamień, brąz. To zapis mojego dojrzewania artystycznego, edukacji, od słynnej szkoły zakopiańskiej Kenara po akademię

w Gdańsku. Każdy etap w moim życiu był bardzo ważny i rzutował na to, co właśnie wtedy tworzyłem. Kształtowało mnie wszystko, od wspaniałych widoków górskich, w których wyrosłem, po spotkania ze wspaniałymi nauczycielami takimi jak właśnie Kenar, Hasior czy profesor Brzozowski, który uczył mnie rysunku. Ta edukacja dała mi solidne podstawy, wyposażyła mnie w umiejętności, którymi posługuje się przez całe życie. To wszystko było bardzo ważne i jest zawarte w tym albumie, łącznie z rysunkami, które zawsze towarzyszą rzeźbiarzowi. Każdy materiał co innego do mnie mówił, w każdym widziałem inne możliwości. Dobra sztuka jest zawsze w nas i w każdej materii, tylko trzeba ją wydobyć. Myślę, że kto prawdziwie sztukę wykonuje, nie załamuje się, nie poddaje, nie zamienia jej na inny zawód. Taka postawa ma oczywiście swoją cenę, bywa bardzo kosztowna, ale można przetrwać. Dlatego dla artystów czas pandemii nie jest taki najgorszy, bo przecież akt twórczy to zawsze jakaś forma izolacji, ucieczki od świata. Nas sztuka ratuje w tym wszystkim. Takie jest moje spojrzenie. To pierwszy album, który pokazuję, ale w zanadrzu mam już drugi, który powoli przygotowuję. To będzie taki przegląd, jak artysta sobie radził, żeby przetrwać”. zebrała Monika Grabarek

Aleksander Dętkoś Drewno kamień brąz. Rzeźba • Sculpture Bydgoszcz 2020 wrzesień 2020 |

BIK | 5

100

Bydgo s z c z w m a t r ik s i e (7) Tadeusz Krajewski

Metafizyczne algorytmy Przemysława Nowakowskiego

Zbiór opowiadań Partia domina Przemysława Nowakowskiego sprawia wrażenie misternie przygotowanego zestawu szarad, kalamburów i szyfrów przeznaczonych dla szczególnego typu odbiorcy – człowieka obdarzonego precyzyjnym umysłem, aczkolwiek skażonego rysami perfekcjonizmu, a co za tym idzie – obsesyjnie dążącego do poznania odpowiedzi. Co ważne – autor nie zastawia pułapek logicznych, nie udziwnia fabuły, nie wprowadza postaci zbędnych, które mogą zmylić trop. Podejmuje strategiczną grę literacką z czytelnikiem – swoistą partię domina właśnie, jednak rozgrywka ta do samego końca prowadzona jest uczciwie, reguły nie są zmieniane w trakcie jej trwania, a uczestnik tej mentalnej zabawy nigdy nie czuje się przegrany – na żadnej płaszczyźnie percepcji… Intelektualny reżim zastosowany przez pisarza nie wynika wbrew pozorom z jego scjentycznych skłonności, ale z wielkiego, nigdy nieopanowanego, nigdy 6 | BIK | wrzesień 2020

niewypartego (na poziomie świadomym i podświadomym) Uczucia – Miłości do Największego Bibliotekarza Świata. Przemysław Nowakowski w trakcie swoich publicznych wystąpień prezentował własną, oryginalną, skrupulatnie pod względem metodycznym opracowaną egzegezę dzieł Jorge Luisa Borgesa, czym wprawiał w zdumienie (czasami graniczące ze zgorszeniem) znawców twórczości argentyńskiego poety, prozaika i eseisty. Zaproponował bowiem odczytanie tekstów swojego Mistrza na granicy literalnej, pozostawiając alegorię z jej metafizyczną nadbudową wolnym i swobodnym interpretatorom – poszukiwaczom „nieposkromionej” prawdy. Jakby tego było mało – dopatrywał się Borgesowskich śladów wśród wielu twórców kultury popularnej – od Philipa K. Dicka poczynając, a na Christopherze Nolanie kończąc. To właśnie Przemysław Nowakowski, nie bojąc się posądzeń o pretensjonalizm, wskazał bez waha-

100

Bydgo s z c z w m a t r ik s i e (7) nia Jerzego Grundkowskiego jako kontynuatora idei zawartych w Fikcjach. Nie można zatem nie zadać pytania: czy Borges został zaproszony przez swojego akolitę do rozegrania partii domina? Oczywiście, że tak! Śnienie stwórcze, oddanie wolnej woli bez walki, zgoda na kreację rzeczywistości przez nieznanego demiurga (nierzadko podłej proweniencji), istnienie jednostkowego bytu na dalszym planie zbudowanym w celu, którego nigdy nie zrozumiemy, obłąkańcze dążenie do poznania swojej prawdziwej tożsamości, której nie złagodzi w najmniejszym nawet stopniu wizyta u najlepszego psychoterapeuty, uwikłanie w spisek trwający od tysiącleci, zagubienie w labiryncie czasu, odnajdowanie egzystencjalnego sensu w starych manuskryptach – to tematy opowiadań zebranych w Partii domina, to miód na serce każdego czytelnika Ogrodu o rozwidlających się ścieżkach! Nowakowski nie ukrywa, że chce przede wszystkim bawić, że ceni sobie dobrą popkulturę, że nie rości sobie w najmniejszym stopniu prawa do mentorskiego kaznodziejstwa, że – w końcu – jego epistemologiczne rejterady mają głównie zaskakiwać, w mniejszym stopniu skłaniać do refleksji. Na pewno nie zbliża się w ten sposób do Borgesa, ale za to przybliża jego przesłanie miłośnikom fantastyki, odbiorcom wielotomych sag o wędrówkach donikąd, z nikim i po nic. Bohaterowie Partii domina (najczęściej są to postaci żywcem wyjęte z mainstreamowej prozy) zmuszeni są stawić czoła znakom, sygnałom, impulsom, a czasami po prostu zwykłym odruchom, za którymi stoi niepodzielnie dzierżący władzę Przypadek. W ostatnim czasie funkcjonuje dość rozpowszechniony pogląd, wywodzący się bezpośrednio z prac Junga, eliminujący przypadek z samego założenia. Wszystko dzieje się po coś, wszystko ma nam coś dać, wszystko ukierunkowuje nas ponadwymiarowo. Zderzył się zatem Nowakowski ze skałą litą, materią, która chyba nigdy nie skruszeje – z synchronicznością. Twórca doskonale zorientowany w deterministycznych teoriach często je na kartach swojej książki sygnalizuje, na szczęście nie nazywa ich wprost, dzięki czemu nie stanowią one interpretacyjnej doktryny, więcej – sugeruje zupełnie odmienną możliwość ich odczytania. Widać zatem kabalistykę,

karmiczne długi, a nawet nabrzmiałe od bólu problemy pokoleniowe. Nad wszystkim unosi się jednak Duch Autora Programisty. Postaci wykreowane przez niego przypominają osamotnione programy błąkające się bezwiednie w świecie matriksa, a ich losy kojarzą się nieodmiennie z okrutną precyzją algorytmu, stworzonego specjalnie dla nich. Zbiór opowiadań przypomina zatem algorytmiczną siatkę, od której założeń przyczynowo-skutkowych nie sposób odstąpić. Bohaterowie Nowakowskiego nie potrafią się zbuntować, bo takiej możliwości im po prostu nie przedstawiono. A to przecież oni sami mogą tworzyć własne algorytmy. Wystarczy uznać zbiór przypadków, losowość bytu, w końcu synchroniczność całą za przekazaną nam informację tylko, a następnie całkowicie ją zlekceważyć! Napisać samodzielny plan postępowania na wypadek awarii, postępować zgodnie z rytmem własnej wolnej woli! Przypadkowy akt seksualny (pomiędzy osobami, które przed chwilą się jeszcze nie znały), bezrefleksyjne postępowanie zgodne z podszeptem intuicji (choć rozsądek wskazuje całkiem inną drogę), tragiczna w swej wymowie interpretacja nocnego koszmaru – to historie rodem z dramatów antycznych, ale to też historie, które nam się przytrafiają, to właśnie historie przeżywane przez bohaterów opowiadań Nowakowskiego. Trzeba bardzo mocno żyć, aby poznać napisany dla nas algorytm, nie można unikać doświadczeń (nawet skrajnych), aby zrozumieć jego sens, i ostatecznie – należy być wytrawnym graczem, aby zdobyć się na napisanie swojego prywatnego projektu. Pod żadnym pozorem jednak nie wolno dać się zaprosić do gry według reguł ustanowionych przez innego informatyka. W taki sposób rozprawił się z predestynacją Przemysław Nowakowski… Po czasie autor uznał swoje opowiadania za młodzieńczą próbę egzorcyzmowania demonów tkwiących we własnym umyśle. Niektóre teksty nazwał naiwnymi, rozbabranymi zaledwie, którym daleko jeszcze do osiągnięcia literackiej dojrzałości, niektóre za to urosły według niego do rozmiarów Everestu, szczytu, którego po raz drugi na pewno nie potrafiłby zdobyć. Jedno jest pewne – w bydgoskim matriksie to Przemysław Nowakowski wystąpił w roli Morfeusza… wrzesień 2020 |

BIK | 7

po e z ja Iwona Smolka-Łastik

Nagroda Poetycka im. Kazimierza Hoffmana „KOS” Kazimierz Hoffman to ceniony przez krytyków literackich poeta naszego regionu. Autor przez lata współpracował z „Kwartalnikiem Artystycznym Kujawy i Pomorze”. Był prezesem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich – oddziału bydgosko-toruńskiego. Jego twórczością zachwycili się Artur Sandauer oraz Gustaw Herling-Grudziński. Poeta imponował kompetencjami we współczesnej filozofii, sztuce, uprawiał głęboką filozofię przyrody, łącząc ją z ogólnoludzką etyką. Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, czując się spadkobiercą twórczości Hoffmana, w 2019 roku powołało do życia konkurs jego imienia. Nagroda – statuetka KOS-a, nawiązująca do tytułu utworu Hoffmana – oraz nagroda pieniężna przyznawane będą za najlepszy tom poetycki roku autorom, którzy w roku poprzedzającym wydali swój zbiór wierszy. Spośród ponad 170 nadesłanych na pierwszą edycję konkursu tomów nominowanych zostało pięć. Są to:

Urszula Kozioł, Znikopis

Świetny tom liryki, tristów, pożegnań ze światem, ale nie ze słowem. Czytając ten tom, musiałam 8 | BIK | wrzesień 2020

jednocześnie myśleć o późnych wierszach starego Iwaszkiewicza. Także o jego prośbie – „w starości, w samotności zostań ze mną, piosenko”. Najprostsza piosenka, najcelniejsze, zwyczajne słowa zostały przy liryce Urszuli Kozioł. I chociaż „Ciemność oswaja mnie coraz głębiej / odwracam się do słów / uciekam się pod ich obronę”, to słowa tej poezji zachowują swoją moc. Nie poddają się, nie tracą energii, siły kreacji. Wystarczy przywołać wiersz z poprzedniego tomu Klangor zatytułowany Animulko, absolutne arcydzieło liryki. Owa apostrofa umierającego do swojej duszy, owo słynne „Animula vagula blandula”, do którego to zwrotu przymierzali się poeci różnych krajów i języków („duszyczko ulotna, miła, gościu, druhu mego ciała, dokąd się wybierasz teraz, blada, smutna, zagubiona, bez swej dawnej wesołości”) w wierszu Urszuli Kozioł staje się „babulką” i „bidulką” i tak w tych zdrobnieniach pieszczotliwych, w mowie potocznej odnajduje się „animulka” – ta własna, powszednia, trochę ludowa, a także ta rzymska sprzed tysiącleci. W tym tomie utwór Moje sylwestry wpisuje się w długą listę arcydzieł liryki polskiej. Innym równie wspaniałym wierszem jest Nagle powiało na mnie chłodem. Tak się śpiewa samotność, opuszczenie, poczucie zanikania siebie – osoby fizycznej. Od samego początku poetka przywołuje do swoich wierszy poezję dawnych mistrzów. Tradycja nie jest martwym, erudycyjnym ornamentem. Jest to siła, do której można się odwołać, gdy trzeba wyrazić sprawy najtrudniejsze. Owe niteczki wiążące materię wiersza z tradycją wielkiej poezji, z całym spektrum odniesień kulturowych, znaków płynących z obrazów, muzyki, lektur, są niezwykle dyskretne, niemal niezauważalne. Nadają jednak wierszom Urszuli Kozioł ten wyrazisty znak ciągłości, wpisania się w wielki obraz trwającej przez wieki kultury śródziemnomorskiej.

po e z ja Tom mówiący o samotności, o umieraniu, o zanikaniu przywołuje „dziurawe sny” i dziurawą jawę, stan, gdy rzeczywiste i nierealne mieszają się ze sobą. I nie ma w tym nic dziwnego, bo poetka mówi: „Wierzę w rzeczy niewidzialne / w niesłyszalną muzykę”.

Anna Matysiak, Tiergarten

Jerzy Kronhold, Pali się moja panienko

W tej liryce otwiera się przed nami czuła, wrażliwa pamięć, która z fotograficzną dokładnością odtwarza miniony świat. Zarazem mierzy się z historią, przypomina to, co wciąż grozi całemu światu – przemoc, agresja, nietolerancja, zapędy totalitarne. „Pali się!” to okrzyk grozy i przestrogi, który tak w XX, jak i w XXI wieku jest równie istotny, gdyż ostrzega przed złem. Ważny jest szczegół, liczy się przenikliwe spojrzenie, które z czułością wydobywa najmniejszą rzecz niosącą w sobie ciężar emocji. Jest to liryka, która nie broni się przed uczuciem, pozwala, by prawda miłości, cierpienia i smutku znalazła swój wyraz w słowach. Ta poezja nie tylko upamiętnia, ale też nie pozwala zapomnieć. Jest dyskretna, mówi głosem ściszonym, zawsze w pierwszej osobie. Przylega do świata, nie szuka dystansu, mimo że przywołuje lata minione, światy, które odeszły. Zakorzenienie w historii, w rodzimym pejzażu, w dziejach przyjaciół jest możliwe dzięki sile pamięci i sile uczuć. Odnajdujemy w tym tomie wiele portretów – czułych i precyzyjnych. Są charakterystyką człowieka, tu znajdziemy świetne portrety ojca, niekiedy całej wspólnoty w latach sześćdziesiątych XX wieku. Niedopowiedzenie, zawieszenie głosu mówi tu więcej niż dosadne określenie zobaczonej i odczutej sytuacji. Czuła pamięć i uśmiech przez łzy – tak najkrócej można określić ten nierówny (druga część jest niepotrzebna) tom poezji.

Tiergarten to dzielnica Berlina, w której jest wielki ogród zoologiczny. Zwierzyniec, w którym znajduje się również człowiek. Istota na wskroś biologiczna, obdarzona pierwotnym lękiem, pędem ucieczki, mimikrą. Oddzielić się od świata zwierzęcego jest bardzo trudno. Tym ciemnym światom trzeba postawić tamę, „kiedyś powiedzieć: zaczynasz się tu, a tu kończysz”, ale chyba nie jest to możliwe. Ten poetycki świat jest otoczony ciemnością, a zarazem wyrasta z ciemności kosmosu, z czerni nierozpoznanych instynktów. Tu można się tylko skulić w poczuciu permanentnego zagrożenia. Ciało, krew, limfa, ścięgna, kości – wszystkie błony i skóry, i naskórki są przedmiotem oglądu, są fizycznym człowiekiem, poranionym, obolałym, któremu w oddali majaczy absolut. Jedna z najbardziej autoironicznych wypowiedzi lirycznych, autodestrukcyjnych (odzywają się echa II wojny światowej) jest także tropicielką absurdów życia i odnajdywaniem żyjącej śmierci. Tom stanowi bardzo konsekwentną, zwartą wypowiedź z ostrymi, zapadającymi w pamięć obrazami.

Jarosław Mikołajewski, Głupie łzy

wrzesień 2020 |

BIK | 9

po e z ja Jedna z najbardziej prywatnych, intymnych poezji. Bez maski, bez przybierania kostiumów, mówi o uczuciach. W niej toczy się rozmowa żywych ze zmarłymi, dziwne, często surrealistyczne sny mieszają się z rzeczywistością. W tej liryce odnajdziemy wszystkie stany emocjonalne – lęk i melancholię, ironię i radość, a także smutek, jaki towarzyszy przeczuciu śmierci. Jarosław Mikołajewski pisze lirykę oszczędną, używa słów z rozmysłem, wie, co może uczynić słowo i jakie są jego znaczenia. Czytam o płynących głupich łzach, a pod spodem tego wiersza odzywa się strofa Mickiewiczowska. I słyszę, jak polały się łzy czyste, rzęsiste. Płacz nad zbyt wielkim pięknem, nad bezpowrotnie traconym światem, nad życiem, które mija, w wierszu Mikołajewskiego kończy się westchnieniem tęsknoty. To wspomnienie dziecięcej radości, to jeden obraz bombki błyszczącej na choince równoważy smutek przemijania. Między czasem dorosłego a czasem dzieciństwa przebiega linia ryzyka, które potwierdza życie. Między zobaczonym wulkanem a morzem biegnie granica zagrożenia, a zarazem wiedzy o tożsamości. Potwierdzanie siebie i odnajdywanie się we wciąż ponawianej próbie dowodu na własne istnienie jest gestem łączącym w jedno różne przestrzenie i czasy. Dwie, jak sądzę, najważniejsze cechy wyróżniające tę lirykę z dziesiątków innych tomów – to czułość i współczucie. Obejmują one cały świat stworzony, biednych ludzi, zmęczonych i pozbawionych domu, uchodźców, zwierzęta i rośliny. W tych wierszach miłość to najczęściej – caritas. I to ona napełnia świat sensem, wskazuje cel życia.

Piotr Mitzner, Siostra

Wspaniały, jednolity tom, którego trzy poematy stanowią szkielet zbioru i prowadzą myśl autora od problemu – choroby psychicznej, rozdwojenia, pęknięcia osobowości poprzez szukanie własnej tożsamości, do scalenia rozbitego domu. Pęknięte na pół jest miasto, samotny, opuszczony człowiek z niepełną pamięcią, a katastrofa obejmuje cały wszechświat. Ratunkiem jest odzyskanie zamazanej pamięci, dotknięcie tego, co jest bolesną raną, ukrytym dramatem w tych wierszach. W tej rzeczywistości, która nagle przemienia się, odzyskując zawartą w sobie przeszłość, realizm i surrealizm są obok siebie. Czytając wiersze tego poety, dostrzegamy ukrytą w nich grę znaczeń, przesuwanie sensów w związkach frazeologicznych. Jest to jedna z najbardziej dynamicznych, odrębnych wypowiedzi lirycznych. Odkrywane są neologizmy, czasami sugerowane tylko jednym słowem, urwanym wersem, pogłosy znanych powiedzeń, dokładne rymy zmieniają się w asonanse. Ważne są bowiem te szczeliny, zerwania w związkach frazeologicznych, odkrywanie przewrotnych znaczeń w potocznych odzywkach, w oswojonym języku, który zaczyna się buntować przeciwko oczywistym formułom. Trzeba, jak mówi poeta, stworzyć „ze starych słów nowy wiersz”. Te wiersze każą się zastanawiać nad nieoczywistą rzeczywistością. Co wynika z porzekadeł, z banalnych sformułowań, z dziecięcych piosenek, co może w nich odkryć wyobraźnia językowa. W tej poezji język przekorny, szukający nowych znaczeń, odwracający sensy, ten język pragnie być blisko rzeczywistości. Musi dokładnie obejrzeć ją, a raczej posmakować, aby wydobyć jej sens. Sens wierszy Mitznera bywa bardzo gorzki, ale zawsze fragmenty rozbitego świata dążą do scalenia, a poezja jest obroną zagrożonego życia. Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy czując się spadkobiercą twórczości Hoffmana w 2019 roku powołało do życia konkurs jego imienia. Nagroda – nawiązująca do tytułu utworu Hoffmana statuetka KOSa, oraz nagroda pieniężna – przyznawane będą za najlepszy tom poetycki roku autorom, którzy w roku poprzedzającym wydali swój zbiór wierszy. Spośród ponad 170 nadesłanych na pierwszą edycję konkursu tomów nominowanych zostało pięć, a podczas gali 18 września dowiemy się, w czyje ręce trafi tegoroczna nagroda. O wydarzeniu zob. na s. 37

10 | BIK | wrzesień 2020

pa mi ą t k i p r z e s z ł o ś c i (9) Emilia Walczak

Piramida-grobowiec Leopolda Dittmera w Brodnicy (woj. kujawsko-pomorskie, powiat brodnicki)

fot. Emilia Walczak

Ostatni mój miniwyjazd na Pojezierze Brodnickie zaowocował nie tylko odkryciem paru naprawdę ciekawych miejsc nad jeziorami Bachotek, Strażym i Zbiczno czy smutną konstatacją, że autorka osadzonych tam kryminałów Katarzyna Puzyńska talent ma raczej znikomy, lecz również pozwolił mi powrócić po wielu latach do miasta powiatowego Brodnicy, gdzie w małym parku wrzynającym się klinem w róg ulic Cmentarnej i Sądowej, tuż naprzeciwko okazałego gmachu sądu rejonowego udało mi się natrafić na pamiątkę przeszłości dość niecodzienną. Oto na terenie dawnego cmentarza ewangelickiego, istniejącego w tym miejscu od przełomu XVIII i XIX wieku aż do końca drugiej wojny światowej (formalnie zaś do 17 września 1956 roku, po czym decyzją władz teren całkowicie splantowano), ostał się do dziś zaledwie jeden nagrobek. Za to jaki! To około trzymetrowej wysokości kamienna piramida, w której według informacji zamieszczonej na zawieszonej nań żeliwnej tablicy spoczęły szczątki brodnickiego lekarza i chirurga Leopolda Fryderyka Dittmera. Ów nieszczęśnik ducha wyzionął dnia 20 sierpnia 1831 roku, w wieku ledwie 34 lat, w wyniku nękającej go cholery, jaką zarazić się miał miesiąc wcześniej, niosąc pomoc nieborakom dotkniętym morowym powietrzem, tuż po tym, jak choroba

ta pojawiła się w mieście nad Drwęcą wraz z polskimi powstańcami listopadowymi, internowanymi na terenie ówczesnych Prus Zachodnich (choć co do tego zdania są akurat podzielone). Na wspomnianej tablicy, prócz łacińskiej sentencji w duchu memento mori, mówiącej o życiu, przemijaniu i śmierci („Żyłem, jak ty żyjesz, umrzesz, jak ja umarłem. Tak ubiega życie. Żegnaj, przechodniu, i spełnij swoje zadanie”) oraz informacji o zmarłym, wymieniono nazwy dwóch miast: Regiomonte i Strasburg, przy czym ta pierwsza oznacza Królewiec (Regio Monti), gdzie Dittmer przyszedł na świat dnia 3 lutego 1797 roku, druga zaś – Brodnicę właśnie (Strasburg in Westpreußen, Strasburg an der Drewenz – oto nazwy Brodnicy pod zaborami). Co ciekawe, grobowiec ma proporcje dokładnie takie same, jak piramida faraona Mykerinosa – najmniejsza spośród tych budowli znajdujących się w egipskiej Gizie – a sam doktor Dittmer miał być ponoć masonem. Poza faktem więc, że piramida stanowi symboliczną bramę do wieczności (pośród atrybutów wolnomularskich oznacza także siłę, przetrwanie i nieśmiertelność), a losy Mykerinosa przypominają historię samego Dittmera i jego najmłodszej córeczki (faraonowi również odumarła ukochana córka, a jemu samemu przepowiedziano śmierć w młodym wieku!), posiada także swoiste właściwości mumifikujące, o czym masoneria doskonale wiedziała. Wystarczy tu wspomnieć słynny, zbudowany w 1811 roku we wsi Rapa niedaleko Bań Mazurskich, grobowiec rodzinny pruskiego rodu baronów von Fahrenheidów, również utrzymany w formie ostrosłupa, gdzie po dziś dzień zachowało się w całkiem dobrym stanie (wykluczając akty profanacji zwłok z czasów sprzed renowacji budowli) osiem strupieszałych ciał wolnomularskiej familii. Ciekawe więc, jak miewa się dziś sam doktor Leopold Dittmer i spoczywająca wraz z nim w jednej trumnie jego trzyletnia córeczka Cecylia Adelajda, która zmarła na cholerę w ledwie kilka godzin po nim… Z powodu opisywanej tutaj epidemii z powierzchni Brodnicy zniknęły wówczas 223 osoby. wrzesień 2020 |

BIK | 11

w ys t awa Hanna Strychalska

Bogactwo sztuki i afirmacja życia. Ekslibrysy Wojciecha Jakubowskiego W dniach 28 listopada 2019 – 2 lutego 2020 w Muzeum Okręgowym im. Leona Wyczółkowskiego odbyła się wystawa z okazji 90. urodzin Wojciecha Jakubowskiego, pod znamiennym tytułem Wojciech Jakubowski. Księga wyobraźni – miedzioryt. Przedstawiono znakomitego grafika, który od 65 lat tworzy prace w technikach miedziorytu, drzeworytu i suchej igły. Projektanta i twórcy biżuterii. Nade wszystko jednak oryginalnego i nagradzanego autora setek ekslibrysów, świetnych pod względem warsztatowym i bardzo inspirujących. Pomysłodawcę i wieloletniego komisarza, zainicjowanego w 1963 roku, Międzynarodowego Biennale Ekslibrysu Współczesnego w Malborku. Ekslibrys to rodzaj grafiki użytkowej. Profesor Władysław Kopaliński, w słynnym Słowniku mitów i tradycji kultury definiuje go „jako znak własnościowy książki, zazwyczaj w formie kartki z nazwiskiem właściciela, ozdobionej rysunkiem, wklejanej na wewnętrznej stronie przedniej okładki” (PWN, 1985, s. 247). Ekspozycja prac graficznych Wojciecha Jakubowskiego trafnie zaistniała w niełatwej, ale ciekawej przestrzeni antresoli muzeum. Powstała wystawa kameralna, a jednocześnie reprezentatywna i bogata. Na tylnej ścianie przedstawiono kilka średniej wielkości drzeworytów z pierwszej połowy lat pięćdziesiątych. Plastycznych, wręcz rzeźbiarskich portretów starych kobiet i mężczyzn, na których twarzach dostrzegamy, pokazaną z upodobaniem i swoiście dekoracyjną, siatkę zmarszczek. Monumentalne głowy, ukształtowane przez gęste i precyzyjne, wielokierunkowe, ale równocześnie uporządkowane cięcia rylca na drewnianej matrycy. Wizerunki mocne, zastygłe, symboliczne. Na ścianie czołowej natomiast wybrzmiały duże prace w technice suchej igły. Większość z nich to bliskie kadry, działające głęboką, niekiedy miękką plamą czerni, z momentami walorowego zróżnicowania, czasem z ostrym cięciem bieli, zarysowującej kształt, albo przeciwnie – gęstej czerni 12 | BIK | wrzesień 2020

Wojciech Jakubowski. Fot. z archiwum artysty

na rozświetlonym tle. Dwie płonące świece, rozgrzane i spływające woskiem. Bezlistne konary drzew, pogrążone w mroku, linearnie wydobyte przez światło. Rozwichrzony na jasnym tle gąszcz roślin. Jędrne i rozłożyste liście paproci, rozświetlone z boku i uniesione nad wilgotną ziemią. A po-

w ys t awa śród tych przedstawień, ujęty z profilu, wspaniały i dynamicznie scharakteryzowany kogut, puszący się swoim ciemnym, błyszczącym upierzeniem w pełnym słońcu. I prosty, „pozytywowy” pejzaż, gdzie ostrą, ekspresyjną czernią zarysowano kilka drzew, wyrosłych na łagodnych wzniesieniach, które wyznaczają plany. Ponownie kogut, ale tym razem niewielki i narysowany delikatnie. Umiejscowiony został u stóp masywnej, czarnej groty. W jej prześwicie. Interesujące, że ukształtowanie skały przypomina ciężką, opadającą kurtynę. A ta zawsze sugeruje tajemnicę… Kogut, jako zwiastun poranka, a także symbol zmartwychwstania Chrystusa, okazuje się jednym z ulubionych motywów artysty. Podobnie jak drzewa i roślinny gąszcz. Odnajdziemy je również w bogatej kolekcji ekslibrysów i kartek okolicznościowych, powstałych w technice miedziorytu, które wyeksponowano jasno, czyli na ścianach i w stojących gablotach. Małe, a jednak czytelne. Zręcznie zakomponowane i niezwykle precyzyjne oraz różnorodne stylistycznie i tematycznie. Wymagają czasu i wnikliwości, aby pojąć ich treściowe i formalne mistrzostwo. Zazwyczaj operują elementami realistycznymi, bardzo rzadko – geometryczną abstrakcją, ale każda z takich sytuacji od razu zwraca uwagę widza. Kompozycje są różnorakie, raz proste, kiedy indziej złożone. Jakubowski ciekawie wkomponowuje dedykacje ekslibrysów, a tym samym liternictwo o dobranym stylistycznie charakterze. Dedykacja stanowi równie ważny, co inne, element plastyczny. Umieszczona jest na krańcach kompozycji, niekiedy – w jej skomplikowanym wnętrzu, czasem zaś widnieje na którymś z motywów. Zawsze dopełnia całości przedstawienia. Wielką inspiracją dla Wojciecha Jakubowskiego jest natura. O drzewach już tu wspomniano. Są niewątpliwie wyrazem jej siły, ale też przejawem wdzięku. Pobudzają wyobraźnię twórcy ciemną masą listowia, „młodopolsko” rozwianą na wietrze, czy fantastycznym kształtem pnia, który, widniejąc na pierwszym planie, przypomina drzewa z manierystycznych obrazów. Postrzegamy roślinny gąszcz jako jędrny krzew. Zdarza się, że zostaje on urozmaicony przez konkretne kwiaty albo ptaki i inne zwierzęta. Odnajdujemy też miękkie łodygi, wijące się i organicznie splecione, które wynikają z estetyki secesji. Trudno ominąć motyw różanych krzewów, opatrzonych przed zimnem słomą, zwanych chochołami. Nam zawsze będą przywodziły na myśl pastele Stanisława Wyspiańskiego. Fanta-

Głowa kobiety, drzeworyt, 20,8×17,3 cm, 1955, fot. Wojciech Woźniak, własność MOB

styczną postać z dramatu Wesele, a także genialną inscenizację tej sztuki dokonaną przez Andrzeja Wajdę w 1972 roku. Spostrzegamy też winną latorośl, której soczyste grona, mięsiste liście i spiralnie skręcone wąsy w obszarze sztuki europejskiej łączą wszystkie epoki i stylistyki, począwszy od antyku po współczesność. A czas, grecko-rzymski symbol życiowej siły, zmienia w symbol zbawczej krwi Chrystusa. Natrafiamy na wiele skomplikowanych i dekoracyjnych plecionek. Są więc sploty inspirowane sztuką celtycką, z charakterystycznymi wizerunkami dzikich i fantazyjnych zwierząt, których źródła upatrywać należy jeszcze głębiej, a więc w sztuce scytyjskiej. Zadziwiają nas, płynne i niewiarygodnie powyginane, plecionki romańskie oraz – gotyckie, które są kanciaste, jakby ukształtowane z kamiennego maswerku. Rozpoznajemy w tych ekslibrysach wici roślinne, znane ze średniowiecznych, iluminowanych rękopisów, fresków i malarstwa sztalugowego, a także rzemiosła artystycznego i rzeźby architektonicznej. W interpretacji Jakubowskiego roślinny gąszcz, bywa, że zagadkowy, jest jednak pełen mocy życia i znaczyć może tyle, co wizerunek surowego pejzażu. Ciekawy jest motyw przenikania różnych sił w przyrodzie. Wyraża je, w sposób metaforyczny, wrzesień 2020 |

BIK | 13

w ys t awa

Etiuda II, miedzioryt, 13,2×8,8 cm, 1976, fot. Wojciech Woźniak, własność MOB

gęstwina wyrosła z ziemi, przepływające tuż obok, przestylizowane fale, oznaczające żywioł wody i zasugerowany w tle, za pomocą kilku graficznych kresek, przestwór powietrza. Warto w tym miejscu zauważyć, że w sposób równie pomysłowy i umowny artysta wprowadza do grafik sugestię przestrzeni i światła, fal powietrza i moment poruszenia wiatrem. Można też domniemać, iż w tej właśnie umiejętności formalnego skrótu mają swój początek pojedyncze elementy abstrakcyjne oraz zdynamizowane i ekspresyjne ekslibrysy o charakterze abstrakcji. Na drugim, czyli realistycznym biegunie przedstawień znajdują się, okazyjnie, pejzaże marynistyczne. Z jednej strony, przywodzące na myśl obrazy holenderskich mistrzów, z drugiej – ilustracje do baśni. A poza tym, owe statki o wydymanych przez wiatr żaglach, rozchwiane na wzburzonym morzu, mogą stanowić nawiązanie do starogreckiego motywu życia, którego metaforą jest żeglowanie. Jeśli idzie o wizerunki ptaków, to autor wraca nie tylko do pełnego temperamentu koguta, ale 14 | BIK | wrzesień 2020

też do kształtnych i łagodnych gołębi. Widzimy je w locie albo jako parę, której smukłe szyje łączy jedna wstążka, co oznacza ekslibrys przeznaczony dla małżonków. Na gałęzi ciężko osiadła sowa, jasno upierzona, spokojna i okazała. Od czasów antyku jest atrybutem Ateny, a tym samym oznacza mądrość i rozwagę. Pojawia się kruk, kojarzony z Apollinem, przynoszący wieści i proroctwa. Kilkakrotnie dostrzegamy węża, który wije się na skrawku pustej przestrzeni, gdzie indziej wygląda, jakby był w niej zawieszony, lub też zwinnie wplata się w gąszcz krzewu, tak że jest prawie nie do rozpoznania. Czy jest symbolem grzechu? Sądzę, że ze względu na okoliczności ma na pewno wiele wspólnego z egipskim ureuszem, wyrażającym przemianę i nieśmiertelność. Chwytamy wzrokiem dziką i smukłą łasiczkę, która być może jest gronostajem. Rozgląda się, wsparta na wzniesionym diagonalnie konarze drzewa. Nic nie wiedząc o tym, że jej charakterystyczna sylwetka „wpisana jest” w portret Cecylii Gallerani mistrza Leonarda. Na jednym z ekslibrysów widnieją fantastyczne jednorożce, w układzie zbliżonym do heraldycznego, otoczone roślinną wicią. Walczą ze sobą, a może – przeciwnie. Trwają przez chwilę w czułym spięciu giętkich sylwetek. W przedstawieniu tym jak w soczewce czasu skupia się estetyka wizerunków animalistycznych, znanych już od starożytnej Mezopotamii, oraz skomplikowana i nieco dramatyczna skandynawska secesja. Widzimy też żaby nad brzegiem stawu, którego obszar sugerują grube, sinusoidalne linie, powstałe po poruszeniu powierzchni wody. A także motyla, który ledwie dotyka skraju okiennego parapetu, z widokiem na ogród. A jaki jest ulubiony kwiat Wojciecha Jakubowskiego? Wszystko wskazuje na to, że róża. Wiele razy stanowi główny motyw ekslibrysu. Jest stylizowana, w pełni rozkwitu i zawsze ma kolce. Rysowana w różnych ujęciach „portretowych” i w aurze podziwu – zupełnie jak ukochana kobieta. Na grafikach rozpoznajemy również białe lilie, narcyzy, fiołki, a także różne gatunki bluszczy i traw. Ich kształty oddane są z takim skupieniem, że przypominają szkicowniki Leonarda, albo Wyspiańskiego. Grupa prac buduje temat religijny. Ciekawa jest scena Bożego Narodzenia, gdzie główne postacie, Maryi i Józefa, pokazane są w pozach stojących i bardzo dynamicznie. W atmosferze wizji. Są jakby zawieszone w przestrzeni. Płaszcz świętego Józefa, rozwiany wiatrem, owija się wokół postaci

w ys t awa Maryi z Dzieciątkiem, co oznacza odpowiedzialność, czułą opiekę i miłość. Ta miniaturowa grupa łączy w sobie inspirację średniowieczną rzeźbą w drewnie z mistycznym tchnieniem obrazów El Greca. Uwagę skupia też wizerunek świętego Sebastiana. Jego muskularna postać przypomina malarskie i rzeźbiarskie akty z XVI i XVII wieku. Męczennik ukazany jest z profilu, a przeszywające go strzały wyglądają jak długie, ostre promienie. Patrzymy więc na dramatyczną śmierć, w konwulsjach, a jednocześnie – objęcie łaską i wyniesienie do świętości. Żywe są inspiracje antykiem. Na przykład motyw dziewczyny, widzianej z profilu i z pochyloną głową, który znamy z greckich waz, szczególnie lekytów, oraz steli, pochodzących z V w. p.n.e. Symbolizuje epokę antyku i szeroko rozumianą estetykę klasyczną, będąc równocześnie plastycznym synonimem spokoju, harmonii i kobiecego wdzięku. Odnajdujemy Satyra, grającego na fujarce, który, być może, oddalił się od bachicznego pochodu i odpoczywa pod drzewem. I tu jako źródło inspiracji powracają przedstawienia z antycznych waz i mozaik. A także warsztatowa swoboda, lek-

kość i delikatność pompejańskich fresków. Ich niepowtarzalny, sielankowy urok. W jednej chwili postrzegamy monetę, przypominającą tę z okresu archaicznego, która pokazuje woźnicę w kwadrydze, zaprzężonej w cztery konie. Z zaprezentowanych grafik wynika, iż dla Jakubowskiego ważnym impulsem, treściowym jak i formalnym, jest kultura i estetyka średniowiecza. Do wymienionych już, tak charakterystycznych plecionek dodajmy gotyckie łuki. Pojawia się wspaniały rycerz, którego widzimy konno, w pełnej zbroi oraz z tarczą i kopią, a niekiedy oglądamy potyczkę dwóch zbrojnych. Powracają z pietyzmem odtworzone herby, wskazujące na szlacheckie pochodzenie właściciela ekslibrysu. Znajdujemy również monetę z tego okresu i, oczywiście, typową gotycką czcionkę. Także dwa zmonumentalizowane miecze, kojarzone z bitwą pod Grunwaldem. Z uśmiechem rozpoznajemy postacie Tristana i Izoldy, w czułym i elegancko wystylizowanym objęciu, co nawiązuje do iluminowanego rękopisu. Eksponowany jest dynamiczny motyw jeźdźców Apokalipsy. W kilku przedstawieniach artysta oddaje hołd twórcy łączącemu estetykę późnego śred-

Kogut III, sucha igła, 24,o×34,3 cm, ok. 1967, fot. Wojciech Woźniak, własność MOB

wrzesień 2020 |

BIK | 15

w ys t awa niowiecza i renesansu – Albrechtowi Dürerowi. Soczystą wić akantu naznacza jego monogramem, jak symbolem stylu i geniuszu. Bohater ekspozycji swobodnie czerpie z tradycji i kultury europejskiej. Wyraźnie inspiruje się historią sztuki. Łączy to ze zrozumieniem i wyczuciem stylu, a także swobodą stylizacji. Szukając impulsów do tak tematycznej pracy, jaką jest ekslibrys, nigdy bezpośrednio nie przenosi motywu – chociażby z tego względu, że pokazuje go już w innej technice wobec oryginału. Artysta dokonuje więc, w mniejszym lub większym stopniu, parafrazy. Tak też należy odczytywać grafiki, w których rozpoznajemy konkretne wizerunki i znane dzieła sztuki. Na przykład delikatnie przetwarza podobiznę Matki Bożej Ludźmierskiej, zwaną Gaździną Podhala, celnie ukazując charakter tej XV-wiecznej rzeźby

Ekslibrys Jaroslav Lohinsky, miedzioryt, 9,5×4,8 cm, 1975, fot. Wojciech Woźniak, własność artysty

16 | BIK | wrzesień 2020

w drewnie, jej plastyczność i zwartość. Jest również ekslibrys, gdzie u dołu kompozycji znajdujemy postać potępionego i w rozpaczy zakrywającego twarz dłońmi, którą znamy z Sądu Ostatecznego Michała Anioła. I jeszcze urocza, czternastoletnia tancerka, nie bez powodu przywodząca na myśl konkretną rzeźbę Degasa, a w dalszym ciągu skojarzeń – jej rzeźbiarskie i pastelowe odsłony. Wśród tematów i motywów dostrzegamy kilka portretów. Także postaci, które ukazane są w we wnętrzu lub otoczeniu przyrody. Piszące w swoim gabinecie lub pochylone nad stosem kartek rozwiewnych przez wiatr. Stronice wzlatują na podobieństwo ptaków, które widzimy na innych grafikach autora. Powraca motyw dłoni nad książkami i piszącej ręki. Wszystkie one nawiązują do uniwersalnej, wywiedzionej z ikonografii antycznej postaci filozofa, uczonego i poety, który tworzy w swojej samotni. Charakterystyka intelektualisty, jakiej dokonuje Jakubowski – w ciągu tych przedstawień – jest wyjątkowo ciekawa. Ponieważ łączy on świat intelektu i kultury z naturą, wskazując na otwartość, którą ma w sobie każdy twórca. Otwartość na rzeczywistość, ludzi i przyrodę. Sądzę, że poprzez ten właśnie motyw, choć za każdym razem w ekslibrysie dedykowany konkretnej osobie, artysta opisuje również siebie samego. W tym kontekście wyjątkowo przemawiający jest ekslibrys, pokazujący kilka malarskich pędzli, ułożonych na dużym liściu, w którym wyeksponowane jest żyłkowanie, przypominające zdrowy i drożny krwiobieg. Wojciech Jakubowski posiada dużą wiedzę i niepodważalne umiejętności warsztatowe. Także szczególną wrażliwość, połączoną ze zmysłem obserwacji, co owocuje pracami w małym formacie, mającymi duży wydźwięk artystyczny. Jego ogromny dorobek twórczy, potwierdzony jeszcze licznymi nagrodami w dziedzinie grafiki, świadczy o dużej dyscyplinie. Artysta zanurzony jest w świecie sztuki i natury. Ukazuje bogactwo rzeczywistości, które przejawia się w różnorodności form plastycznych. Ale dokonując wyboru, zmierza przede wszystkim do piękna i harmonii. Chce, aby jego sztuka była intrygująca, a jednocześnie stała się obszarem wewnętrznego wytchnienia. W niej, podobnie jak w realnym świecie, ma swoje, wyjątkowo ważne, miejsce człowiek. Jakubowski kształtuje obraz własnej twórczości. Opiera się przelotnym trendom i ekspansywnej nowoczesności. Jest wierny sobie i swojej estetyce. Jego sztuka to łagodna afirmacja życia. Tego, co jest w nim dobre i co może być źródłem nadziei.

b ydgo s k i i n s y nu a to r k u lt u ra lny

PRUSS Mało odpowiedzialny organ Zdzisława Prussa (190) Wiklinowe przesłanie Usytuowaną na Wyspie Młyńskiej formą przestrzenną z wikliny studenci UTP uczcili 100-lecie powrotu Bydgoszczy na ojczyzny łono. Tą dosyć pokrętną formą upamiętnienie okrągłej rocznicy najbardziej ucieszyli się najmłodsi bydgoszczanie, którzy w wiklinowych labiryntach znajdują okazję do zabawy w chowanego. A czekający na nich rodzice mają czas, by dojść do wniosku, jaka ta nasza historia jest zawiła i pełna zakrętów.

Cena szczerości Niezmordowany w kronikarskiej pasji Józef Banaszak wydał kolejny tom swoich dzienników z lat 2017–19 zatytułowany „Czas darowany”. Znany ze swej niebezpiecznej szczerości autor przedstawił szereg faktów w takim świetle, że wiele osób, a nawet osobistości, może mu tego „Czasu darowanego”… nie darować. Chodzą więc słuchy, że ceniony profesor i literat zamierza pojawiać się w miejscach publicznych w towarzystwie dyskretnych, acz czujnych ochroniarzy.

Kto by się spodziewał Postrzegany od lat, i słusznie, jako człowiek silnego charakteru Józef Herold uległ namowom Marcina Sautera i dał się wpisać do aktorskiej obsady filmu „Miasto”. Co więcej – zagrał w nim, on człowiek dotąd niezłomny… złomiarza! To się nazywa siła filmu i magia ekranu.

Przygnębiająca diagnoza W swoim „Dzienniku czasu zarazy” Stefan Pastuszewski z właściwą sobie wnikliwością intelektualną, wiedzą historyczną i precyzją lingwistyczną określił prawdziwe, a niecne intencje i skutki koronawirusowej pandemii, która „obnaża istotę turbokapitalizmu ukrytego za parawanem demo-

kracji, czyli rządy oligarchów sterujących partiami politycznymi”. Cóż – nic dodać, nic ująć, tylko się z tym pogodzić, albo się powiesić.

Akt desperacji W ramach przeprowadzonej w Ostromecku akcji „Oko nigdy nie śpi” niepohamowany w swoich twórczych pomysłach Grzegorz Pleszyński zaproponował „Koncert na dwie trąby”. To wtargnięcie plastyka na pole muzyczne tak oburzyło jednego z filharmonicznych trębaczy, że… wytrąbił duszkiem cztery piwa i kupił sobie trzecią trąbkę.

Lusterko wsteczne (-25) Ćwierć wieku temu (wrzesień 1995) – Na scenie Teatru Polskiego zagościł „Teatrzyk Zielona Gęś” K.I. Gałczyńskiego w reżyserii Ryszarda Majora, scenografii Ewy Krechowicz i opracowaniu muzycznym Janusza Stalmierskiego. – Nowy sezon artystyczny Opera Nova zainaugurowała operetką F. Lehára „Kraina uśmiechu”. – W ramach XXXIII Bydgoskiego Festiwalu Muzycznego odbył się koncert „Jazz w Filharmonii” z udziałem J. „Ptaszyna” Wróblewskiego i City Jazz Trio. – Galeria Kantorek zapraszała na wystawę malarstwa Ewy Pankiewicz. – Nominowana na stanowisko dyrektora Muzeum Okręgowego im. L. Wyczółkowskiego Małgorzata Winter zachęcała bydgoszczan do zwiedzenia przygotowywanej z dużym rozmachem wystawy – „Lata 70. Miejsce Sztuki – Bydgoszcz”.

wrzesień 2020 |

BIK | 17

Ad re sy b ydgo s k i c h i n s t y t u c ji k u lt u r y Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego, ul. J. Słowackiego 7, 85-008 Bydgoszcz, tel. 523 210 582, www.amuz.bydgoszcz.pl 1 Akademicka Przestrzeń Kulturalna przy Wyższej Szkole Gospodarki, Muzeum Fotografii, Galeria Nad Brdą, ul. Królowej Jadwigi 14, 85-231 Bydgoszcz, www.apk.byd.pl; e-mail: apk@byd.pl, tel. 52 567 00 57 2 Artgallery, Stowarzyszenie Działań Artystycznych, ul. Gdańska 54, 85-021 Bydgoszcz 5 Bydgoskie Centrum Informacji, ul. Batorego 2, 85-104 Bydgoszcz, bci@visitbydgoszcz.pl, www.visitbydgoszcz.pl 4 Bydgoskie Centrum Sztuki im. Stanisława Horno-Popławskiego, ul. Jagiellońska 47, 85-097 Bydgoszcz, tel. 668 892 896, www.bcs.bydgoszcz.pl 3 Bydgoskie Towarzystwo Heraldyczno-Genealogiczne, 85-165 Bydgoszcz, ul. Tucholska 15/50, prezes: Andrzej Nejman Bydgoskie Towarzystwo Naukowe, Societas Scientiarum Bydgostiensis, Bydgoszcz Scientific Society, ul. Jezuicka 4, 85-102 Bydgoszcz, tel./fax 523 222 268, www.btn.bydgoszcz.eu, prezes prof. dr hab. inż. Marek Bieliński, czynne: pon.-pt. 9.00-14.00 6 Dom Edukacyjno-Kulturalny „REGNUM” przy Fundacji „Nowe Pokolenie”, ul. A.G. Siedleckiego 12 i ul. Bośniacka 3, dyr. Joanna Dobska, tel./fax 523 711 051, kom. 793 101 280, www.nowe-pokolenie.pl, fundacja@nowe-pokolenie.pl Dom Kultury MODRACZEK, ul. Ogrody 15, tel./fax 523 713 331, www.modraczek.smbudowlani.pl, e-mail: modraczek@tvogrody.com, abuzalska@smbudowlani.pl, dyr. Agnieszka Buzalska Dom Kultury ORION, ul. 16 Pułku Ułanów Wlkp. 1, 85-319 Bydgoszcz, tel. 523 487 201, kierownik Nikoletta Stachura Eljazz – Centrum Artystyczne, ul. Kręta 3, 88-117 Bydgoszcz, tel. 523 221 574, 662 152 726, www.eljazz.com.pl 41 Filharmonia Pomorska, dyrektor Maciej Puto, ul. Andrzeja Szwalbego 6, 85-080 Bydgoszcz. Rezerwacja telefoniczna w godz. 11-14, tel. 523 210 234; wew. 21, bilety@filharmonia.bydgoszcz.pl, www.filharmonia.bydgoszcz.pl 7 Fundacja „Wiatrak”, Prezes Fundacji: Ks. Krzysztof Buchholz, ul. Bołtucia 5, 85-791 Bydgoszcz, tel. 523 234 810, fax 523 234 811, www.wiatrak.org.pl, e-mail: sekretariat@wiatrak.org.pl, Biuro Fundacji „Wiatrak” czynne: pon.-pt. 8.00-20.00 Galeria 85, prowadzi Ewa Pankiewicz, ul. Gdańska 17, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 226 222 17 Galeria ALIX, M. i M. Dobeccy, ul. Jezuicka 26 18 Galeria AUTORSKA Jan Kaja i Jacek Soliński, ul. Chocimska 5, 85-097 Bydgoszcz, tel. 608 596 314, www.autorska.pl, galeria@autorska.pl 8 Galeria Farbiarnia, ul. Pomorska 68A/1, Bydgoszcz tel. 508 732 871, e-mail: fundacja@farbiarnia.org 40 Galeria Francuska MISTRAL, przy WSG, prowadzi Henryka Stachowska prezes Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Francuskiej, ul. Garbary 2, budynek A, tel. 668 705 587 11 Galeria Innowacji UTP, ul. Prof. S. Kaliskiego 7, 85-789 Bydgoszcz, kier. dr Anna Bochenek, czynne 10-17 Galeria MDK 1 przy MDK nr 1, ul. Baczyńskiego 3 Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy: dyrektor: Karolina Leśnik. Gmach główny 12 (ul. Gdańska 20): wtorek – piątek: 10.00-18.00, sobota – niedziela: 11.30-16.30, wstęp wolny, www.galeriabwa.bydgoszcz.pl, bwa@galeriabwa.bydgoszcz.pl, tel. 52 339 30 50; Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy 10 (ul. Gdańska 3): wtorek – piątek: 11.00-18.00, sobota: 11.00-14.00, wstęp wolny Galeria Sztuki NEXT, Dom Aukcyjny NEXT – Aukcje Sztuki, ul. Poznańska 31, 85-129 Bydgoszcz, www.galerianext.pl, kontakt: info@galerianext.pl, tel. 503 919 118, czynne: pon.-pt. 10.00-18.00 43 Galeria Wieży Ciśnień, Muzeum Wodociągów, ul. Filarecka 1, 85-160 Bydgoszcz 42 Galeria Wspólna (MCK+ZPAP), ul. Batorego 1/3, 85-104 Bydgoszcz, tel. 523 221 447, e-mail: galeriawspolna@onet.pl 22 Izba Pamięci Adama Grzymały-Siedleckiego, WiMBP, ul. Libelta 5, tel. 523 238 207, czynne: wt. i pt. 13-18, śr. 10-15 19 Klub ARKA, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, tel. 523 487 202, kierownik Nikoletta Stachura Klub HEROS, ul. Gen. W. Thomée 1, Bydgoszcz, tel. 523 430 004, kierownik Grażyna Wrzecionek

18 | BIK | wrzesień 2020

Klub Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych, ul. Sułkowskiego 52a, 85-915 Bydgoszcz, tel. 261 413 550, kierownik mgr Marek Trojan. Biblioteka Klubu IWspSZ, tel. 261 413 563, kierownik mgr Zdzisława Gajownik, e-mail: klubiwspsz@wp.mil.pl Klub Miłośników Australii i Oceanii, ul. Plac Kościeleckich 8, pok. 8, Bydgoszcz, prezes Lech Olszewski, tel. 607 120 182, fax 052 321 32 60, www.kmaio.bydg.pl 20 Klub Miłośników Kaktusów, przy Klubie „ARKA” BSM, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, przewodniczący Jerzy Balicki, tel. 523 215 538 Klub ODNOWA, al. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego 38, tel. 523 631 867, e-mail: klubodnowa@interia.pl, www.klubodnowa.strefa.pl, kier. Grażyna Salemska Klub Środowisk Twórczych, ul. Batorego 1/3, tel./fax 523 228 715, 523 225 677, prezes Piotr Trella 22 Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, pl. Kościeleckich 6, 85-033 Bydgoszcz, tel. 52 585 15 01-03, www.kpck.pl. Dyrektor: Ewa Krupa, sekretariat@kpck.pl; Galeria Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej Pl. Kościeleckich 6, 85-033 Bydgoszcz, tel. 52 585 15 06, www.galeria.kpck.pl, Kierownik: Katarzyna Wolska, galeria@kpck.pl 37 Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, ul. Marcinkowskiego 12, 85-056 Bydgoszcz, tel. 523 255 555 (informacja), sekretariat@mck-bydgoszcz.pl, www.mck-bydgoszcz.pl 39 Międzynarodowe Centrum Kultury i Turystyki oraz Esperantotur ul. M. Skłodowskiej-Curie 10, 85-094 Bydgoszcz tel./fax: 523 461 151, e-mail: info@esperanto.bydgoszcz.eu Młodzieżowy Dom Kultury Nr 1, ul. K.K. Baczyńskiego 3, 85-805 Bydgoszcz, tel. 523 755 349, fax 523 450 628, e-mail: mdknr1bydgoszcz@go2.pl, www.mdk1.bydgoszcz.pl, dyr. Piotr Skowroński Młodzieżowy Dom Kultury nr 2, im. Henryka Jordana, ul. Leszczyńskiego 42, 85-137 Bydgoszcz, tel./fax 523 731 795, dyr. Adam Łętocha. Biblioteka Literatury Fantastycznej im. Janusza A. Zajdla – Gimnazjum Nr 20, ul. Tucholska 30, czynne: wt., śr. 16-19 Młodzieżowy Dom Kultury nr 3 (Zespół Szkół i Placówek nr 1 w Bydgoszczy), ul. Stawowa 53, 85-323 Bydgoszcz, tel. 52 373 25 15, fax/tel. 52 348 68 68 Młodzieżowy Dom Kultury nr 4, ul. Dworcowa 82, 85-010 Bydgoszcz, tel./fax 523 224 413, e-mail: mdk4@cps.pl, www.mdk4.bydgoszcz.pl, dyr. Małgorzata Gładyszewska 23 Młodzieżowy Dom Kultury nr 5, ul. Krysiewiczowej 8, 85-796 Bydgoszcz, tel./fax 523 485 002, dyr. Jolanta Wawrzonkowska, www.mdk5.bydgoszcz.pl, mdk@mdk5.bydgoszcz.pl Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, ul. Berwińskiego 4, 85-044 Bydgoszcz, tel./fax 523 462 318, e-mail: muzeum@ukw.edu.pl, czynne: wt.-pt. 10-14, dyr. prof. dr hab. Adam Sudoł 24 Muzeum Kanału Bydgoskiego, przy III LO, ul. Nowogrodzka 3, www.muzeumkanalu.pl, tel. 693 765 075 Muzeum Mydła i Historii Brudu, ul. Długa 13-17, 85-032 Bydgoszcz. Rezerwacja tel. 525 157 015, e-mail: warsztaty@muzeummydla.pl; www.muzeummydla.pl 15 Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy. dyrektor: mgr Wacław Kuczma; sekretariat: tel./fax 52 58 59 966, e-mail: sekretariat@muzeum.bydgoszcz.pl; www.muzeum.bydgoszcz.pl. Godziny otwarcia muzeum (Spichrze nad Brdą, Zbiory Archeologiczne, Europejskie Centrum Pieniądza, Galeria Sztuki Nowoczesnej, Dom Leona Wyczółkowskiego): wtorek – czwartek 10.00-18.00, piątek 10.00-20.00, sobota, niedziela 12.00-18.00; poniedziałki – nieczynne; Godziny otwarcia Exploseum: wtorek – niedziela 10.00–18.00, poniedziałek – nieczynne; Godziny otwarcia Centrum Edukacji Muzealnej: wtorek – piątek 10.00-18.00. 26 Muzeum Wodociągów: Hala Pomp, ul. Gdańska 242 oraz Wieża ciśnień, ul. Filarecka 1 Muzeum Oświaty, ul. M. Curie-Skłodowskiej 4, tel. 523 426 590 Muzeum Wojsk Lądowych, ul. Czerkaska 2, 85-641 Bydgoszcz, dyr. Wojciech Bartoszek, tel. 261 414 876. Godziny otwarcia: poniedziałek – nieczynne; wtorek, środa, piątek 8.30–15.30; czwartek 8.30–17.30; sobota – nieczynne; niedziela 10–14, wstęp wolny. www.muzeumwl.pl Opera Nova w Bydgoszczy, dyrektor: Maciej Figas, ul. Marszałka Focha 5, 85-070 Bydgoszcz, tel. 523 251 502, Dział Promocji i Obsługi Widzów oraz przedsprzedaż biletów: tel. 523 251 655, fax 523 251 636. Kasa biletowa tel. 523 251 555. Obiekt dostosowany dla potrzeb osób niepełnosprawnych, www.operanova.bydgoszcz.pl 27

Otwarta Przestrzeń „Światłownia”, ul. Św. Trójcy 15, 85-224 Bydgoszcz, swiatlownia@onet.pl, www.swiatlownia.eu 44

czynne pon.-pt. 9-15, sklep TMMB z bydgostianami, ul. Długa 15, czynny: pon.-pt. 10-18, sob. 10-14. 6

Pałac Młodzieży, ul. Jagiellońska 27, 85-097 Bydgoszcz, tel. 523 210 081, www.palac.bydgoszcz.pl, dyr. Joanna Busz. Tutaj: Galeria Pałac 28

Towarzystwo Muzyczne im. Ignacego Jana Paderewskiego, ul. ks. Piotra Skargi 7, 85-018 Bydgoszcz, tel./fax 523 270 291, www.konkurspaderewskiego.pl, prezes prof. Katarzyna Popowa-Zydroń 33

Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Mariana Rejewskiego, ul. Skłodowskiej-Curie 4, 85-094 Bydgoszcz, tel. 523 413 074; www.pbw.bydgoszcz.pl, dyr. Ewa Pronobis-Sosnowska Polski Związek Chórów i Orkiestr Oddział w Bydgoszczy, ul. Toruńska 30, 85-023 Bydgoszcz, tel. 523 287 028. Prezes Eugeniusz Kubski, tel. 604 891 449, prezes@pzchio.bydgoszcz.pl Stowarzyszenie Artystyczne „MÓZG”, www.stowarzyszenie.mozg.art.pl, ul. Gdańska 10, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 455 195 30 Salezjańskie Stowarzyszenie Wychowania Młodzieży, ul. Salezjańska 1, 85-792 Bydgoszcz, www.dominiczek.salezjanie.pl, tel. 523 447 401 lub 523 766 739 Skrzynka na bajki, księgarnia nie tylko dla dzieci, ul. Focha 2, 85-070 Bydgoszcz, tel. 665 192 904 Teatr Kameralny w Bydgoszczy, Dyrektor: Mariusz Napierała, ul. Grodzka 14-16, 85-109 Bydgoszcz. Biuro: Centrum Kongresowe Opery Nova, ul. Marszałka Ferdynanda Focha 5, 85-070 Bydgoszcz. Tel. 885 904 192, e-mail: biuro@teatrkameralny.com, www.teatrkameralny.com 45 Teatr Pantomimy „DAR”, www.dar.art.pl; e-mail: teatrdar@wp.pl, tel. 523 407 468, 602 572 021, 602 257 675 Teatr Polski im. Hieronima Konieczki, dyrektor: Łukasz Gajdzis, al. Mickiewicza 2, 85-071 Bydgoszcz, tel. 523 397 841, kasa główna/ info: pon.-pt. w godz. 14.00-19.00, weekendy/święta: trzy godziny przed spektaklem, tel. +48 523 397 818, tel. +48 885 607 090, bilety@teatrpolski.pl; www.teatrpolski.pl 31 Towarzystwo Inicjatyw Kulturalnych, ul. Dworcowa 62/2, 85-009 Bydgoszcz, tel. 523 213 371, prezes Maria Papała 32 Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy, ul. Jezuicka 4, tel./fax 523 225 196, 523 454 434, www.tmmb.pl, e-mail: biuro@tmmb.pl, skrytka pocztowa nr 17, 85-169 B 37, prezes Jerzy Derenda. Biuro Zarządu

Towarzystwo Operowe im. prof. Felicji Krysiewiczowej, ul. Focha 5, 85-006 Bydgoszcz, prezes Zenona Tomczak, tel. 603 993 852, sekretarz zarządu Danuta Święcichowska 27 Towarzystwo Polsko-Austriackie, Oddział B. ul. Stary Rynek 5, 85-104 Bydgoszcz, tel. 609 678 277, e-mail: lubomira.kubiak@gmail.com, prezes Lubomira Kubiak, dyżury w każdą drugą środę miesiąca 34 Towarzystwo Polsko-Niemieckie, ul. Fordońska 120. Dyżury w każdy trzeci poniedziałek miesiąca w godz. 13-16, e-mail: tpn1@wp.pl www. tpnbydgoszcz.bugs3.com, www.facebook.com/tpn.Bydgoszcz, prezes Danuta Szczepaniak-Kucik, tel. 504 100 024, sekretarz Krystyna Bender-Dudziak, tel. 605 666 936 Towarzystwo Polsko-Włoskie, Stary Rynek 22-24 (III p., wejście przez KATALOGI), tel. 523 238 008, dyżury: 1. środa miesiąca godz. 17-19, www.api.bydgoszcz.pl; api@api.bydgoszcz.pl, prez. Elżbieta Renzetti 35 Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Francuskiej, Prezes: Beata Żmuda, tel. 693 925 911, wiceprezes: Maria Pastucha, tel. 694 582 721, www.tppf.byd.pl 11 Urząd Miasta, Biuro Kultury Bydgoskiej, ul. Jezuicka 2 (w podwórzu) I piętro pok. 04, 85-102 Bydgoszcz, www.bydgoszcz.pl, tel. 525 858 189, Dyrektor Magdalena Zdończyk 36 Wędrowniczek – Klub Turystyczny, prezes Adam Czachorowski, tel. 523 251 635 WiMBP Biblioteka Główna, Bydgoszcz, ul. Długa 39, tel. 523 238 008, 523 399 200 – centrala; 523 287 390 – sekretariat, fax 523 287 390, e-mail: sekretariat@wimbp.bydgoszcz.pl, www.wimbp.bydgoszcz.pl. Dyrektor: Ewa Stelmachowska 35 Redakcja „BIK” prosi Państwa o weryfikację danych: bik@mck-bydgoszcz.pl

wrzesień 2020 |

BIK | 19

w yd a r z e ni a Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy

Wystawa pokonkursowa IV Ogólnopolskiego Konkursu Malarskiego im. Leona Wyczółkowskiego, fot. Tomasz Zieliński

wystawa czynna do 15.09.2020, ul. Gdańska 20

Wystawa pokonkursowa IV Ogólnopolskiego Konkursu Malarskiego im. Leona Wyczółkowskiego kurator: Jolanta Chmara aranżacja: Bożena Januszewska, Marta Wiśniewska koordynacja: Agnieszka Gorzaniak

W tym roku już po raz czwarty odbył się Ogólnopolski Konkurs Malarski im. L. Wyczółkowskiego w Bydgoszczy. Konkurs kierowany jest do polskich artystów malarzy, a jego celem jest promocja współczesnego malarstwa i rozpowszechnianie wiedzy na temat wybitnego artysty – patrona konkursu – Leona Wyczółkowskiego związanego z Bydgoszczą. Głównym organizatorem jest ZPAP Okręg Bydgoski, współorganizatorem Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy, a partnerami: MCK w Bydgoszczy, Muzeum Okręgowe im. L. Wyczółkowskiego w Bydgoszczy. Jury w składzie: Wojciech Cieśniewski, Katarzyna Makieła-Organisty, Michał Misiak, Kazimierz Rochecki i Aleksandra Simińska (przewodnicząca), zebrało się w dniu 29.06.2020 w Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy. Wydany został także katalog, w którym znajdzie się jedna praca każdego autora zakwalifikowanego na wystawę pokonkursową. Na tegorocznej edycji swoje piętno odcisnęła pandemia związana z wirusem SARS-COV-2, zmianie uległy m.in. terminy poszczególnych etapów, jak i formuła wernisażu, który był zamknięty dla publiczności. wystawa czynna do 19.09.2020, ul. Gdańska 3

Ewa Miller. Post Factum – Foliogramy kuratorka: Karolina Rybka

Folie fotograficzne to przestrzeń do autentycznego wyrażania myśli i zaproszenie do eksperymentowania. Realizacje malarskie oparte są na wątkach narracji postpamięciowej, nakierowane na obszar działań intuicyjnych. To etapy poszukiwania na płaszczyźnie współzależności i relacji przedmiotowych w wizualnym aspekcie lustrzanego odbicia. Impresje własne ukazuje wrażeniowo w zamkniętym formacie współgrających lub kontrastujących płaszczyzn. Wszystko jest zawieszone w irracjonalnej przestrzeni monochromatycznej z akcentami kolorystycznymi. 20 | BIK | wrzesień 2020

Ewa Miller, Mandala światłoczuła 3D, 2020

Ewa Miller – rocznik 1955, absolwentka Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych w Nałęczowie (1974), Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Poznaniu, Wydział Wychowania Plastycznego (1995), animator działalności kulturalnej i edukacyjnej. Dorobek twórczy prezentowała na 11 wystawach indywidualnych w Bydgoszczy, Grudziądzu, Inowrocławiu i Ostromecku. Brała udział w 37 prezentacjach zbiorowych w Poznaniu, Lubostroniu, Bydgoszczy, Inowrocławiu, Grudziądzu, Warszawie i Solcu Kujawskim. 25 września – 31 października 2020, ul. Gdańska 3

Kuba Mozolewski. Tresura nonsensu kuratorka: Karolina Rybka

Tworzenie fotografii przez artystę to proces, który obejmuje kreowanie całej kompozycji i instalacji. Efekt końcowy w postaci zdjęcia przedstawia pełne barw i kształtów abstrakcyjne światy, ukazujące jego indywidualne spojrzenie. Kuba Mozolewski kompulsywnie klei plastelinowe figurki, tworzy je automatycznie i podświadomie. Jego prace są nieprzewidywalne, mają abstrakcyjny wymiar.

w yd a r z e ni a Na wrześniowych warsztatach zajmiemy się rysunkiem spontanicznym. Co więcej, zwrócimy uwagę na punkt, linię i płaszczyznę. To wszystko będzie pretekstem do nieskrępowanej fantazji, intuicyjnego podszeptu i samorealizacji. Stworzymy kalejdoskop naszych wyobrażeń oparty na żywiołowej kreacji obrazów zapisanych w podświadomości, a ostatecznie na foliowej płaszczyźnie. prowadzenie: Agnieszka Gorzaniak i Karolina Pikosz – kuratorki Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy, gościnnie: Ewa Miller. Warsztaty prowadzone w formie online – wrzesień 2020 5.09.2020

Wrażenia ulotnej natury – etiudy kontrolowane

Warsztaty malarskie dla dorosłych towarzyszące wystawie Ewy Miller

Kuba Mozolewski, Neighbours 3, 2019

Kuba Mozolewski – rocznik 1991, mieszka i pracuje w Warszawie, tam też studiował na Wydziale Sztuki Mediów ASP. Zainteresowany głównie fotografią kreacyjną, dokumentem oraz instalacją. Stypendysta Prezydenta Miasta Białegostoku oraz Marszałka Województwa Podlaskiego. Jeden z laureatów konkursu „Debuts 2015”. Swoje prace pokazywał w magazynach takich jak: „K MAG” czy „Sezon Mag”. Dziecko na warsztat

Nieskończone linie – zabawy punktem linią i płaszczyzną warsztat towarzyszący wystawie Ewy Miller. Post Factum – Foliogramy

W interpretacji tematu szukamy w gamie barw współistnienia jednoczesnego i dopełniającego. W kompozycji malarskiej opartej na wątkach narracji postpamięciowej linia kształtuje formę, światło rozmywa kontury, a cienie mają swoją barwę. Chwilowe wrażenia nieostre, jakby nieco rozmazane, budują nastrój ulotności. Całą paletą kolorów i zmiennych rytmów zbliżamy się do abstrakcji spontanicznej. To tylko pretekst do impulsu twórczego i eksperymentowania tuszami na podkładach foliowanych. Prowadzenie: Ewa Miller Na warsztaty obowiązują zapisy: nr tel.: 52 321 02 11 e-mail: karolinarybka@galeriabwa.bydgoszcz.pl 26.09.2020

Kukłozwidy

Warsztaty plastyczne dla dzieci towarzyszące wystawie Kuby Mozolewskiego

Zadaniem małych artystów będzie tworzenie kreatur/ kukiełek, przekroczenie granic między tym, co jest nam znane, a tym, co obce. Jest to zaproszenie dzieci do wspólnego fantazjowania i stworzenia swoich abstrakcyjnych form z plasteliny. Warsztaty skierowane są do dzieci w wieku 7–12 lat. Ci, którzy nie zdążą na warsztaty, będą mogli nabyć przy wejściu kartę pracy z zadaniami do uzupełnienia. Prowadzenie: Kuba Mozolewski Na warsztaty obowiązują zapisy: nr tel.: 52 321 02 11 e-mail: karolinarybka@galeriabwa.bydgoszcz.pl Bydgoska Akademia Sztuki 9.09.2020, godz. 18.00, ul. Gdańska 20, wstęp wolny

Katarzyna Andrzejczyk-Briks. Design i „infodemia”, czyli jak projektować w erze dezinformacji

Praca Łucji Miller, fot. Ewa Miller

Rok 2020 przypomina nieco scenariusz serii Black Mirror – koronawirus zmienił gwałtownie i niepodziewanie nasz sposób życia. Oprócz wojny z chorobą toczy się także inna cicha wojna. Tedros Adhanom Ghebreyesus, wrzesień 2020 |

BIK | 21

w yd a r z e ni a szef Światowej Organizacji Zdrowia WHO, powiedział: „Walczymy nie tylko z pandemią, walczymy z infodemią”. Wirus dezinformacji (fake news) wykorzystuje nowe technologie – deepfake, AI, ale także wszechobecny brak odpowiedzialności, i nie mamy już pewności, co jest prawdą, a co fikcją i komu możemy zaufać. Katarzyna Andrzejczyk-Briks – wykładowca historii sztuki i designu School of Form w Poznaniu, Uniwersytetu Humanis t yc znospo ł ec znego SWPS i Collegium da Vinci. Od kilku lat zajmuje się trendwatchingiem – odwiedza festiwale i targi designu, obserwuje trendy i zmiany w stylu życia konsumentów. Pomaga projektantom i firmom zrozumieć ich meKatarzyna Andrzejczyk-Briks, chanizm i kierunek oraz fot. Maciej Zakrzewski zastosować w tworzeniu nowego, wartościowego produktu, usługi czy doświadczenia użytkownika. Współpracuje jako konsultant i trener creativity thinking z Concordia Design w Poznaniu, które łączy design, biznes i kreatywność. Pisze o designie i architekturze dla „Magazynu Design Alive”. 30.09.2020, godz. 18.00, ul. Gdańska 20, wstęp wolny

Bartosz Haduch. AR(T)CHITEKTURA

NArchitekTURA to grupa projektowa założona i prowadzona przez Bartosza Haducha. Interdyscyplinarna pracownia łączy działania z zakresu projektowania: urbanistyki, krajobrazu, architektury, wnętrz, grafiki, designu oraz publicystyki. Nazwa NArchitekTURA to rezultat połączenia słów: natura i architektura. Współzależność i sym-

fot. Bartosz Cygan

bioza tych dwóch obszarów są kluczowe dla filozofii projektowej grupy. Naturalne materiały i procesy pojawiają się w różnych skalach i formach w większości projektów pracowni. Do najważniejszych realizacji grupy można zaliczyć: aranżację wystawy monograficznej Stanisława Wyspiańskiego w Muzeum Narodowym w Krakowie, Park Pamięci i Centrum Oszpicin w Oświęcimiu oraz Apartament Przyszłości w Dobrodzieniu. NArchitekTURA w 2010 roku została uznana przez magazyn „Wallpaper*” za jedną z 30 najciekawszych młodych pracowni na świecie. Wykład AR(T)CHITEKTURA będzie dotyczył związków projektów NArchitekTURY ze światem sztuki. dr inż. arch. Bartosz Haduch – architekt, nauczyciel akademicki, publicysta, laureat międzynarodowych i ogólnopolskich konkursów architektonicznych, autor licznych publikacji popularnonaukowych (m.in. w „Mark-Magazine”, „Domus”, „A&B”, „ARCH” i „Architektura-Murator”) oraz książek (architectourism – Hiszpania, Herzog de Meuron. Architekci (i) artyści i Jean Nouvel. Ar(t)chitektura). Po studiach i praktyce zawodowej w Holandii, Hiszpanii i Austrii rozpoczął działalność projektową w Krakowie, gdzie od 2009 roku prowadzi grupę NArchitekTURA. inf. Tomasz Zieliński

Akademicka Przestrzeń Kulturalna – Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy Akademicka Przestrzeń Kulturalna przy WSG, ul. Karpacka 52, poniedziałek–piątek 8.00–16.00, sobota i niedziela nieczynne

Zmiana lokalizacji APK

Informujemy, iż w związku z realizacją kolejnego etapu procesu rewitalizacji Wyższej Szkoły Gospodarki związanym z adaptacją nowych miejsc i przestrzeni służących dalszemu rozwojowi zarówno uczelni, jak i jej otoczenia społecznego, rozszerzamy naszą działalność o kolejne strategiczne lokalizacje poza kampusem WSG. Od 1 października 2020 APK funkcjonować będzie w nowej formule dedykowanej Przemysłom Kreatywnym, a jej siedziba znajdować się będzie w zabytkowym budynku przy ul. Karpackiej 52. Nowy profil działalności związany jest z realizowanymi projektami dedykowanymi sekto22 | BIK | wrzesień 2020

rowi przemysłów kreatywnych (Monumentu Sonus Visio – Akademickie Centra Przemysłów Kreatywnych Kultury, Sztuki i Ochrony Zabytków). Innowacyjne laboratoria kreatywne służyć będą praktycznej edukacji, zwiększeniu usług poprzez dostęp do specjalistycznych pracowni oraz dalszemu rozwojowi badań w obszarach kultury i sztuki. Na II piętrze budynku zlokalizowana będzie także siedziba Katedry Przemysłów Kreatywnych, która kontynuować będzie dotychczasową działalność edukacyjną w oparciu o nowe przestrzenie warsztatowe i innowacyjne pracownie badawcze. Na kolejną – kreatywną odsłonę APK składa się kilkanaście projektów dedykowanych nie tylko studentom, lecz przede wszystkim społeczności. inf. Anna Kordylas

w yd a r z e ni a Filharmonia Pomorska im. I.J. Paderewskiego 9.09.2020, środa, godz. 19.00. Darmowe karty wstępu do odbioru w kasie biletowej FP od 18 sierpnia

Koncert Kameralny

Orkiestra Kameralna Capella Bydgostiensis Miłosz Kula – dyrygent Jadwiga Kotnowska – flet R. Gorzycki – Dżety Miłości na orkiestrę smyczkową (prawykonanie) A. Vivaldi – Cztery pory roku

Koncert zestawia dzieła odległe od siebie epokowo. Wpierw nastąpi prawykonanie współczesnego utworu Dżety Miłości bydgoskiego perkusisty jazzowego i kompozytora Rafała Gorzyckiego, następnie zabrzmi perła włoskiego baroku – Cztery pory roku Vivaldiego w kreacji wybitnej flecistki Jadwigi Kotnowskiej. Płytę artystki zawierającą to nagranie, dokonane z orkiestrą Leopoldinum i Janem Staniendą, światowa krytyka oraz melomani uznali za jedno z najważniejszych wykonań w historii fonografii, krążek został też nominowany do Fryderyka 1995.

Krzysztof Penderecki dłuta Mariana Koniecznego

18.09.2020, piątek, godz. 19.00

+ PENDERECKI

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Żeński Chór Festiwalowy Kai Bumann – dyrygent Iwona Hossa – sopran Adam Kutny – baryton Joanna Kravchenko – erhu Katarzyna Szewczyk – przygotowanie chóru Maciej Puto, Cezary Nelkowski – prowadzenie K. Penderecki (1933–2020) Entrata na instrumenty dęte blaszane i kotły Tren ofiarom Hiroszimy VI Symfonia „Pieśni chińskie” Chaccone per archi Lacrimosa II

29 marca 2020 odszedł Krzysztof Penderecki. Wielki artysta o prawdziwych znamionach geniusza, Honorowy Obywatel Bydgoszczy, jeden z najwybitniejszych kompozytorów przełomu wieków XX i XXI. W repertuarze Filharmonii Pomorskiej poczesne i stałe miejsce zawsze zajmowały

dzieła Pendereckiego, którego wielokrotnie mieliśmy zaszczyt gościć na naszej estradzie także w roli dyrygenta. Koncertem, inaugurującym festiwal, pochylamy się z wdzięcznością nad wspomnieniem o maestro i szczególnym miejscu, jakie zajął w naszych sercach, w kronikach instytucji oraz miasta. 20.09.2020, niedziela, godz. 17.00

Taką cię pamiętam, Aurelio

Orkiestra Kameralna FP Capella Bydgostiensis Beata Banasik – śpiew Adam Lemańczyk – fortepian, kierownictwo artystyczne Magdalena Miśka-Jackowska – prowadzenie w programie najpopularniejsze piosenki francuskie

Będzie to emocjonalna opowieść o miłości osnuta na kanwie francuskich utworów. Wszystkie piosenki zaśpiewane zostaną w języku oryginalnym i przeplatane będą autorską narracją. Beata Banasik, absolwentka Konserwatorium Teatralnego w Strasburgu, śpiewa, pisze piosenki, książki i scenariusze, reżyseruje. Od wielu lat wygrywa festiwale piosenki aktorskiej. Kierownictwo artystyczne nad koncertem obejmie Adam Lemańczyk, pianista, klawiszowiec, akompaniator, autor muzyki własnej oraz wielu aranżacji muzyki poważnej, jazzowej oraz popularnej. wrzesień 2020 |

BIK | 23

w yd a r z e ni a 23.09.2020, środa, godz. 19.00

Das Wohltemperierte Klavier Ewa Pobłocka – fortepian Konrad Mielnik – prowadzenie

J.S. Bach – 24 Preludia i Fugi z I tomu Das Wohltemperierte Klavier

Pierwszy tom Das Wohltemperierte Klavier Bach stworzył dla celów dydaktycznych. Cykl ma charakter kanoniczny i kluczowe znaczenie w historii muzyki. Wszedł do repertuaru wielu pianistów, wywarł też istotny wpływ na kompozytorów od Mozarta, Beethovena poczynając, po Brahmsa, Chopina, Szostakowicza i wielu innych. Bachowskie preEwa Poblocka, fot. Teresa Grotowska ludia i fugi olśniewają rozmaitością stylów: wirtuozowskiego, tanecznego czy też głęboko kontemplacyjnego, a w kreacji Ewy Pobłockiej, wielkiej pianistki, wybitnej chopinistki, to gwarancja niezapomnianych przeżyć. 25.09.2020, piątek, godz. 19.00

Sinatra Wodecki – Wodecki Sinatra

Orkiestra Kameralna Filharmonii Pomorskiej Capella Bydgostiensis Krzysztof Herdzin Big Band Krzysztof Herdzin – dyrygent, aranżer Jarek Wist, Wojtek Myrczek, Jacek Kotlarski – śpiew Magdalena Miśka-Jackowska – prowadzenie

Nowy projekt połączy dwa światy piosenek nadal popularnych i na nowo aranżowanych. Miłość do jazzu i kompozycje w stylu amerykańskich standardów objawiały się w całej działalności nieodżałowanego Zbigniewa Wodeckiego. Pierwszy Krzysztof Herdzin, fot. Andrzej Tyszko dżentelmen polskiej piosenki, postrzegany jako rodzimy Frank Sinatra, lubił śpiewać utwory idola Ameryki, przykładem tego przebojowa, polska wersja May Way – Szczęście jest we mnie. Znamienne, że podczas pogrzebu artysty odegrany został na trąbce właśnie ten utwór. Na festiwalowej estradzie spotkają się trzy różne osobowości polskiej wokalistyki – jazzowi Jarek Wist i Wojtek Myrczek oraz musicalowo-popowy Jacek Kotlarski, których jednakże łączą jazzowa energia i poczucie swingu. Zadyryguje Krzysztof Herdzin, także autor wszystkich aranżacji. 24 | BIK | wrzesień 2020

27.09.2020, niedziela, godz. 17.00

Adam Sztaba… familijnie

Koncert dedykowany rodzinom z dziećmi od 6 lat

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Adam Sztaba – dyrygent, konferansjer W. Kilar – Polonez z filmu „Pan Tadeusz” A. Sztaba – Riffenuto

Fenomenalna muzyka filmowa Wojciecha Kilara nie mieści się w ramach stereotypów. W dorobku mistrza jest wiele wiekopomnych dzieł klasycznych, lecz jego ścieżki dźwiękowe, podobnie jak Polonez z suity orkiestrowej do Pana Tadeusza, odznaczają się równie bardzo wysoką wartością artystyczną i żyją dziś niezależnie. Riffenuto Adama Adam Sztaba, fot. Silvia Pogoda Sztaby łączy wpływy różnych muzycznych światów, m.in. jazzu czy rocka w symfonicznym ujęciu. Prawykonanie utworu odbyło się w 2017 w Filharmonii w Szczecinie, która tę kompozycję zamówiła. 1.10.2020, czwartek, godz. 19.00

Moniuszko200 / Kasia Moś & Aukso

AUKSO Orkiestra Kameralna Miasta Tychy Marek Moś – dyrygent Kasia Moś – śpiew Magdalena Miśka-Jackowska – prowadzenie

Stanisław Moniuszko, jeden z największych polskich kompozytorów, w najśmielszych snach nie mógł przypuszczać, że jego muzyka będzie żyła w XXI wieku. A już na pewno nie odgadłby, że w takiej formie… Wykonawcy przeniosą kompozycje Moniuszki w czasie i przestrzeni, w zupełnie nowy wymiar. Jak zapowiadają: „oscylujący gdzieś na styku wszystkich możliwych gatunków muzycznych. Kasia Moś, fot. Dominika Cuda W Liro ty moja pojawią się motywy hinduskie, elektroniczne brzmienia odmienią Kuma i kumę, natomiast Prząśniczka zbliży się do estetyki właściwej Stingowi czy Alicii Keys. Co zostanie z Moniuszki? Melodie, oczywiście, bo te są ponadczasowe” (Jarek Szubrycht).

w yd a r z e ni a 9.10.2020, piątek, godz. 19.00

IX Beethovena na finał

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Chór Berliner Cappella Chór Opery Nova w Bydgoszczy Mykoła Diadiura – dyrygent Oksana Kramarieva – sopran Angelina Shvachka – alt Dmytro Kuzmin – tenor Sergii Magera – bas Henryk Wierzchoń – przygotowanie Chóru Opery Nova Sergi Gili Solé – przygotowanie Berliner Cappella Magdalena Miśka-Jackowska – prowadzenie

Beethoven – IX Symfonia d-moll op. 125

Akademie Für Alte Musik Berlin (Akamus), fot. Uwe Arens

4.10.2020, niedziela, godz. 17.00

Akademie Für Alte Musik Berlin (Akamus) Georg Kallweit – kierownictwo muzyczne, koncertmistrz Magdalena Miśka-Jackowska – prowadzenie

M.R. Delalande, J.B. de Boismortier, J.-B. Lully, J.F. Rebel, J.B. Bach, G.Ph. Telemann

Orkiestra Akamus działa od 1982 i jest uznawana za jeden z czołowych zespołów kameralnych świata. Cieszy się niespotykanym pasmem sukcesów, co podkreśla ponad milion sprzedanych płyt, wyróżnionych prestiżowymi nagrodami. Regularnie występuje w najważniejszych ośrodkach muzycznych Europy, Azji i obu Ameryk. Orkiestra od wielu lat pozostaje w trwałej relacji artystycznej z René Jacobsem. Koncertmistrz i solista Georg Kallweit jest uznanym skrzypkiem barokowym. 7.10.2020, środa, godz. 19.00

Wieczorna serenada

Orkiestra Kameralna FP Capella Bydgostiensis Daniel Stabrawa – skrzypce, dyrygent Magdalena Miśka-Jackowska – prowadzenie Mozart – Divertimento F-Dur KV 138; I Koncert skrzypcowy B-dur KV 207 Dvořák – Serenada E-dur op. 22

Daniel Stabrawa, skrzypek, dyrygent urodzony i wykształcony w Krakowie. Laureat międzynarodowych konkursów, m.in. N. Paganiniego w Genui. Od 1983 gra w orkiestrze Berliner Philharmoniker; od 1986 jest pierwszym koncertmistrzem oraz solistą tej orkiestry. Jest także prymariuszem kwartetu smyczkowego Philharmonia Quartet Berlin. W latach 1995–2002 był szefem dyrygentem Capelli Bydgostiensis, z którą koncertował m.in. w Szwajcarii oraz nagrał kilka płyt.

Mykoła Diadiura, fot. Anatoliy Semenchuk

W 2020 przypadają 55-lecie Berliner Cappelli i 45-lecie przyjaźni i współpracy tego Chóru z Filharmonią Pomorską. BC to amatorski zespół mieszany z ugruntowaną pozycją w życiu muzycznym Berlina. Chór Opery Nova zalicza się do najlepszych w kraju. Partie solowe zaśpiewają utytułowani śpiewacy z Ukrainy. Zadyryguje wybitny artysta Mykoła Diadiura, szef dyrygent Narodowej Opery Ukrainy i dyrygent Orkiestry Symfonicznej Narodowej Filharmonii Ukrainy. Filharmonia zastrzega sobie prawo zmian w programie KASA BILETOWA czynna od wtorku do piątku w godz. 14–18 oraz godzinę przed koncertem. Prosimy o zachowanie środków ostrożności (maseczki, rękawiczki). W gmachu będą mogły przebywać tylko 4 osoby w wyznaczonych odległościach. Rezerwacja: w godz. 12–14, tel. 52 321 02 34; 52 321 04 67 wew. 21, e-mail: kasa.biletowa@filharmonia.bydgoszcz.pl. Zapytaj o promocję: 52 321 25 50 (w godz. 9–15). Informacja o koncertach: 52 321 25 50 (w godz. 9–15). BILETY ONLINE: www.bilety24.pl Przed każdym koncertem od melomanów będziemy pobierać dane osobowe w postaci imienia, nazwiska oraz nr. tel. kontaktowego w celu zapobiegania, przeciwdziałania i zwalczania COVID-19. Dane udostępnione będą jedynie instytucjom uprawnionym ustawowo, w tym właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu. www.filharmonia.bydgoszcz.pl inf. Mariola Grochowina

wrzesień 2020 |

BIK | 25

w yd a r z e ni a Teatr Polski w Bydgoszczy W swoim najnowszym spektaklu Łukasz Gajdzis widzi Mozarta i Salierego nie jako zaciekle zwalczających się antagonistów, lecz przede wszystkim jako dwie charyzmatyczne osobowości. Oboje wzajemnie wpływają na swoją twórczość, a ich muzyczne kompetencje wymykają się łatwym werdyktom. Nowe odczytanie Amadeusza staje się pretekstem do podważenia istnienia talentu jako materii boskiej i absolutnej. To również opowieść, która obnaża absurd mechanizmów rządzących bezlitosnym rynkiem talentów, a także prowokuje do refleksji nad granicą pomiędzy twórcą a odtwórcą, artystą a podmiotem wykonawczym. 19.09.2020, sobota, godz. 11.00 20.09.2020, niedziela, godz. 16.00

Plastusiowy pamiętnik – Maria Kownacka

reżyseria: Lena Frankiewicz; scenografia, kostiumy: Melania Muras; choreografia: Iza Chlewińska; asystent scenografa: Marta Sidrów; muzyka: Marek Napiórkowski; animacje: Natalia Bucior; konsultant dziecięcy: Mikołaj Frankiewicz; występują: Michalina Rodak, Alicja Mozga/ Małgorzata Trofimiuk, Artur Krajewski/ Mirosław Guzowski, Jakub Ulewicz, ze specjalnym udziałem Karoliny Adamczyk jako Zosi (materiał wideo)

5.09.2020, sobota, godz. 19.00 – PREMIERA 6.09.2020, niedziela, godz. 16.00 7.09.2020, poniedziałek, godz. 19.00

Amadeusz – Peter Shaffer

reżyseria i opracowanie tekstu: Łukasz Gajdzis; tłumaczenie: Maciej Stroiński; dramaturgia: Daria Sobik; scenografia i kostiumy: Łukasz Błażejewski; choreografia: Milena Czarnik; muzyka: Krzysztof Kroschel; opracowanie muzyczne: Michał Litwa; wideo: Patryk Chenc; reżyseria świateł: Robert Łosicki; kierownik chóru: Agnieszka Sowa; kierownik muzyczny: Waldemar Kośmieja; inspicjent: Adam Pakieła, Natalia Gryszówka; występują: Dagmara Mrowiec-Matuszak, Olga Mysłowska, Emilia Piech, Michalina Rodak, Paweł L. Gilewski, Mirosław Guzowski, Marian Jaskulski, Damian Kwiatkowski, Karol Franek Nowiński, Michał Surówka, Jakub Ulewicz oraz muzycy i tancerze.

Historia Amadeusza Mozarta i Antoniego Salierego została sfałszowana. Na potrzeby dobrze skrojonej, choć wysoce uproszczonej narracji ich postaci stały się synonimami talentu i beztalencia. Kto nie zna opowieści o wizjonerskim umyśle Amadeusza i zdeterminowanej postawie Antonia? Kto nie zetknął się z opinią, że jeden z nich to złote dziecko, a drugi – sprytny krętacz? A gdyby zacząć opowieść inaczej, bez zbędnych klisz i stale powielanych schematów? 26 | BIK | wrzesień 2020

Plastusiowy pamiętnik, fot. Magda Hueckel

Historia nieporadnego, pomarańczowego ludzika zaciekawi nawet tych najbardziej niecierpliwych widzów. Przygody piórnikowych mikrusów będą dla dzieci zajmującą przygodą, pełną humoru i mądrości. Przedwojenny tekst Kownackiej stanie się na deskach teatru uniwersalną opowieścią o przyjaźni, która nieraz zadziwi publiczność, zapraszając ją do krnąbrnego świata nicponi i hultajów, kleksów, Gumki Myszki i Tosi. BIK-u DLA CZYTELNIKÓW TEATRALNY BILET merem BIK-u w cenie Z wrześniowym nu bilety na spek takl: zł ętnik Plastusiowy pami 00 16. . dz go o nia 20 wrześ upu maksymalnie

15 !

-u uprawnia do zak ej cenie. Jeden egzemplarz BIK spektakl w promocyjn 4 biletów na jeden

w yd a r z e ni a

22.09.2020, wtorek, godz. 19.00

Dobry wieczór Państwu – spektakl gościnny

reżyseria: Krzysztof Materna występują: Olga Bołądź, Krzysztof Materna

Dobry wieczór Państwu to autoironiczny spektakl autorstwa Krzysztofa Materny. Autor prezentuje swój stosunek do zalewającej nas głupoty medialnej i estradowej. Podczas półtoragodzinnego występu autor opowiada anegdoty z życia estradowego, ironizuje na temat celebrytów i pseudomedialnych gwiazd. Towarzyszy mu w tym asystentka – przedstawicielka młodego pokolenia, której świat i wiedza oparta jest na Wikipedii, Internecie i celebryckich ściankach. W tej roli zobaczymy Olgę Bołądź. Program tegorocznej edycji Festiwalu Prapremier będzie na bieżąco publikowany na stronie internetowej www.festiwalprapremier.pl

Festiwal Prapremier – Azyl. Bydgoszcz 2020 Kujawy/Pomorze

Azyl – hasło tegorocznej edycji Festiwalu Prapremier ma prowokować do zadania prawdopodobnie najistotniejszych pytań w otaczającej nas dzisiaj rzeczywistości. Świat zatrzymał się w obliczu pandemii, ale może również stanąć wobec innych, mniej lub bardziej niebezpiecznych w swoim potencjale, scenariuszy jutra. Według raportu The Global Risks Report 2016, przeprowadzonego przez organizację World Economic Forum, wśród największych zagrożeń dla Europy i globu jest m.in. niekontrolowana emigracja wynikająca z jednej strony ze zmian klimatu (ekstremalna pogoda, brak wody pitnej, katastrofy naturalne), a z drugiej – z eskalujących międzynarodowych konfliktów. Obecna sytuacja związana z pandemią staje się zatem przyczynkiem do głębszej refleksji nad przyszłością świata, który – przynajmniej do tej pory i przez większości ludzi – postrzegany był jako inwariant, niezmienna stała. W kulturze masowej motyw zagrożenia świata zawsze ostatecznie wieńczony jest jedynym możliwym finałem – uratowaniem Ziemi przez jednostkę bądź ewentualnie przez oddelegowany zespół do zadań specjalnych. Kompensujące zakończenia mają za zadanie zakrzewić w odbiorcach wiarę i przekonanie, że świat nie skończy się nigdy, bo na pewno ktoś go uratuje, podczas gdy reszta „odczeka swoje” w bezpiecznym schronieniu, w azylu. Taka perspektywa wydaje się wygodna – bo zrzuca odpowiedzialność z większości, przekazując ją władzy sprawowanej przez polityków.

Festiwal Prapremier 2020 w całości poświęcony będzie refleksji nad istotą poszukiwania schronienia w sytuacji zagrożenia – z czegokolwiek ono by nie wynikało. Według Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, ale i innych, równie istotnych rezolucji, prawo do azylu to jedno z elementarnych praw człowieka. W początkach kultury chrześcijańskiej azyl był zazwyczaj świątynią, bo w miejscu świętym każdy człowiek mógł zaznać bezpieczeństwa, „boskiej ochrony”. Podczas dwóch wojen światowych dla Żydów azyl był najczęściej piwnicą czyjegoś domu. Dziś azyl budzi skojarzenia najczęściej ze sprawą uchodźców bądź osób prześladowanych. W 2020 roku podczas pandemii COVID-19 azylami stały się jednak mieszkania – te w blokach z wielkiej płyty i te w domach z własnym ogrodem. Dzieje się to w myśl zasady, że każdy ma taki azyl, jaki wcześniej udało mu się zdobyć, bądź jaki zdążył pospiesznie przygotować. Zawsze jednak, bez względu na czasy i okoliczności, znajdzie się ktoś, kto tego schronienia nie może zaznać. Dziś to m.in. ci, którzy stoją na pierwszej linii frontu, obserwując skutki zarazy przez wąski otwór w ochronnym kombinezonie. Festiwal Prapremier: Azyl to edycja wyjątkowa, bo skrojona pod niepewne i trudniejsze do przewidzenia okoliczności. Formuła festiwalu wciąż pozostaje międzynarodowa, lecz ulegnie znaczącej zmianie w czasie trwania i liczbie prezentowanych spektakli. Pokazy będą odbywać się na przestrzeni trzech miesięcy i ograniczą się do czterech przedstawień oraz licznych wydarzeń kontekstowych, które w szerokiej perspektywie poznawczej eksponują to, co wychodzi poza wciąż trwającą pandemię. Do tej edycji zostali zaproszeni twórcy wybitni, mistrzowscy w swoim artystycznym dorobku, m.in. Krystian Lupa oraz Maja Kleczewska. W swoich najnowszych spektaklach podejmują temat naturalnej dla człowieka potrzeby posiadania schronienia, instynktu do ucieczki przed niebezpieczeństwem, ale również przyglądają się sytuacji, kiedy to azyl staje się pułapką bez wyjścia. Festiwal Prapremier trwający od 2002 roku, mimo zdarzających się utrudnień, nigdy nie zawiesił swojej działalności, nigdy nie przestał grać. Wierzymy, że misją i zarazem przywilejem nie tylko Teatru Polskiego – ale również mieszkańców miasta i obywateli Europy – jest utrzymanie tego wydarzenia, które rokrocznie przyciąga tysiące widzów i artystów do spotkania ze sztuką najwyższej próby. Wierzymy również, że w tej złożonej i mglistej rzeczywistości to właśnie teatr może stać się azylem zarówno dla idei, jak i dla ludzi. W związku z dynamicznie zmieniającą się sytuacją pandemiczną program Festiwalu Prapremier może w każdej chwili ulec zmianie. Organizator festiwalu zastrzega sobie prawo do zmian podyktowanych wytycznymi MKiDN dla organizatorów imprez kulturalnych i rozrywkowych w trakcie epidemii wirusa SARS-COV-2 w Polsce. Planowany Festiwal odbędzie się według ścisłych zasad reżimu sanitarnego, a priorytetem w organizacji wydarzenia będzie bezpieczeństwo zespołu Teatru Polskiego, publiczności oraz zaproszonych artystów i artystek. inf. Aleksandra Rzęska

wrzesień 2020 |

BIK | 27

w yd a r z e ni a Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego W budynkach muzeum obowiązują limity liczby osób mogących przebywać jednocześnie w poszczególnych obiektach. W związku z podjęciem kroków mających na celu zatrzymanie szerzenia się koronawirusa SARS-COV-2 organizator zastrzega, że podane terminy przedsięwzięć, udostępnione budynki, godziny otwarcia oraz limity liczby osób przebywających jednocześnie w poszczególnych obiektach mogą ulec zmianie. Wystawa czynna do 31 grudnia 2020, Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2, piwnica

Wystawa „Bydgoszcz nie tylko pieniądzem stała”

Bydgoszcz przez stulecia swój rozwój zawdzięczała rzece Brdzie. W XVI i XVII wieku miasto było jednym z największych ośrodków wiślanego handlu spławnego w Koronie. Od XVIII wieku, poprzez wybudowanie kanału łączącego Brdę z Notecią, a pośrednio Wisłę z Odrą, zyskało nowe, wodne połączenia handlowe na zachód i południe Europy. To wodne zaplecze dostarczało miastu splendoru, a jego mieszkańcom bogactwa, o czym naocznie mogliśmy się przekonać w 2018 roku, kiedy światło dzienne ujrzał skarb, od blisko 400 lat ukryty pod posadzką prezbiterium w bydgoskiej katedrze. Podczas prac remontowych, konserwatorskich i archeologicznych natrafiono m.in. na dwie grupy zabytków – złote monety, głównie obcego pochodzenia, i szeroko rozumianą biżuterię oraz dewocjonalia. Odkrycie to poruszyło naszą wyobraźnię, a przede

wszystkim pobudziło do refleksji nad przyczynami, które doprowadziły do zamożności bydgoszczan. Różnorodne aspekty dawnej świetności miasta zostało zaprezentowanych na wystawie: „Bydgoszcz nie tylko pieniądzem stała”. (…) Poprzez tę wystawę chcemy przypomnieć mieszkańcom Bydgoszczy, a także uświadomić turystom, że rozwój gospodarczy miasta, w różnych okresach, opierał się w dużej mierze na wykorzystaniu jego zasobów wodnych. Mimo że w Bydgoszczy funkcjonowała mennica będącą przez długie lata w XVII wieku jedynym miejscem, gdzie bito pieniądz w dawnej Polsce, to Bydgoszcz nie tylko pieniądzem stała. Do jej znaczenie przyczyniła się praca wielu pokoleń bydgoszczan różnych stanów i profesji. Jolanta Szałkowska-Łoś

Ostatnie dni konkursu „Wymarzone Muzeum. Wszystko gra!”

Do 30 września br. czekamy na prace konkursu plastycznego dla uczniów klas I–VI szkół podstawowych i integracyjnych oraz specjalnych z woj. kujawsko-pomorskiego. Tematyka nadesłanych prac winna być związana z tegorocznym tytułem konkursu i dotyczyć: muzyki, dźwięku, rytmu lub eksponatów muzycznych. Mogą to być realne, bądź nierealistyczne wyobrażenia, projekty, instrumenty z których można wydobywać dźwięki, kompozycje przedmiotów, a nawet makiety muzeów. Inspiracją do wykonania prac może być dźwięk, rytm lub inna forma muzyczna. Prace mogą być wykonane w różnorodnych technikach

Fragment ekspozycji „Bydgoszcz nie tylko pieniądzem stała”, wł. MOB, fot. Wojciech Woźniak

28 | BIK | wrzesień 2020

w yd a r z e ni a (rysunek malarstwo, pastel, technika mieszana), materiałach i formach (makieta instrument, instalacja). Dodatkowo pracę plastyczną uczeń może uzupełnić skomponowanym przez siebie krótkim utworem muzycznym (do 1 min) przekazanym do muzeum na CD w formacie MP3. Regulamin oraz przykłady zbiorów muzycznych Muzeum Okręgowego im. L. Wyczółkowskiego w Bydgoszczy prezentujemy na stronie: www.muzeum.bydgoszcz.pl.

„Co można robić w Muzeum? Edukacja na rzecz partycypacyjnego modelu udziału w kulturze”

Muzeum Okręgowe w Bydgoszczy realizuje projekt edukacyjny, którego głównym celem zadania jest podnoszenie kompetencji społecznych i kulturalnych bydgoszczan, a w szczególności mieszkańców zdegradowanych obszarów miasta. Poprzez prowadzone działania muzeum

chce zwrócić uwagę na rolę, jaką kultura odgrywa w życiu codziennym człowieka, oraz zachęcić do trwałego i aktywnego w niej uczestnictwa. W odnajdywaniu własnej i wspólnotowej tożsamości pomagają dzieła sztuki z Galerii Sztuki Nowoczesnej Muzeum. Program – skierowany zarówno do osób indywidualnych, jak i grup zorganizowanych – obejmuje trzy segmenty: „Ja i moje miejsce”, „Ja i sztuka” oraz „My i nasze Muzeum”. Każdy z nich składa się z spotkań warsztatowych oraz otwartego wydarzenia podsumowującego blok tematyczny. W czasie ich trwania będzie pogłębiana wiedza uczestników na temat możliwości odbioru i interpretacji dzieł sztuki oraz rozbudzania w nich postawy twórczej, która może stanowić środek do wzmocnienia poczucia sprawczości, samoświadomości, a także tolerancji wobec sąsiadów i innych poglądów. Więcej informacji na stronie: www.muzeum.bydgoszcz. pl/pozyskane_srodki.

O biekt miesi ąca :

Dukat, Niderlandy – Zjednoczone Prowincje, 1652, złoto fot. Wojciech Woźniak (awers i rewers)

W skarbie bydgoskim najliczniejszą grupę monet stanowią dukaty Zjednoczonych Prowincji Niderlandzkich. Wśród nich te z datą 1652. Młodszych monet nie ma, więc to zapewne w tym roku, bądź tuż po nim, skarb został zdeponowany. Niezależnie od prowincji i czasu emisji wygląd ogólny dukatów niderlandzkich (północnych – protestanckich) był bardzo zestandaryzowany. Czasem nazywane są „dukatami z jeźdźcem”, chociaż widniejący na awersie rycerz nie ma pod sobą konia. Dzierży za to w dłoni pęk strzał, symbolizujących Zjednoczone Prowincje, a o prawe ramię opiera masywny miecz. Po bokach rycerza widnieje data roczna, którą rozdziela. W przypadku prezentowanej monety jest to 16 – 52. W otoku widnieje skrótowo zapisana legenda: CONCORDIA RES PARVAE CRESCUNT oraz nazwa prowincji (w tym przypadku HOL, czyli Holandii). To zawsze aktualna i prawdziwa myśl wielkiego rzymskiego polityka i historyka Gaiusa Sallustiusa Crispusa (86–35 p.n.e), która w tłumaczeniu brzmi: „Zgodą rosną małe rzeczy” (DISCORDIA VEL MAXIMAE DILABUNTUR – „przez niezgodę nawet największe upadają” – dodawał jeszcze Sallustiusz). Na rewersie dukata widnieje ujęty w ozdobną ramkę napis: MO(neta).ORD(inum)/

PROVIN(ciarum)/FOEDER(atorum)/BELG(iae). AD/ LEG(em).IMP(erii) – Moneta Zjednoczonych Prowincji Belgii według prawa cesarskiego. Liczna obecność dukatów niderlandzkich w skarbie bydgoskim nie jest niczym zaskakującym. W XVII i XVIII wieku monety te zdominowały rynki europejskie i często spotyka się je w znaleziskach gromadnych z tego czasu. Pełniły rolę swego rodzaju „dolara XVII i XVIII wieku” – pieniądza międzynarodowego. Emitowano je w olbrzymich ilościach. Stały się tak popularne, że polskie dukaty powstańcze z 1831 roku wiernie je naśladują. Ich masowość była odbiciem znakomitej sytuacji ekonomicznej, handlowej Niderlandów, które w XVII stuleciu przeżywały swój Złoty Wiek, stając się imperium morskim na skalę światową. Jednym z jego symboli bez wątpienia była Holenderska Kompania Wschodnioindyjska, której okręty docierały między innymi do Japonii, Ameryki, Afryki i Chin. Niderlandzcy kupcy nie omijali oczywiście naszego kraju. Szczególnie intensywne kontakty utrzymywali z Gdańskiem, a monety z ojczyzny Erazma z Rotterdamu i Barucha Spinozy szerokim strumieniem napływały w granice Rzeczpospolitej.

Jarosław Kozłowski

wrzesień 2020 |

BIK | 29

Anna Mierzejewska-Miziołek, Kraina łagodności – I nagroda

Wystawa prac pokonkursowych XIII Ogólnopolski Konkurs Fotograficzny „Śladami Leona Wyczółkowskiego – łowca światła”

Tematem przewodnim konkursu było światło, które stało się jedną z najważniejszych wartości w malarstwie Leona Wyczółkowskiego i przewijało się przez całą jego twórczość. Bawiąc się światłem i kolorem, artysta zapraszał do refleksyjnych wędrówek w malownicze miejsca. Kazimierza Szulisławski określił go mianem „łowcy świateł i cieni”. Do udziału w naszym ogólnopolskim konkursie zakwalifikowały się 352 osoby, które łącznie nadesłały 1339 zdjęcia. Na ekspozycję wybranych 216 zdjęć zapraszamy we wrześniu do Spichrzy nad Brdą. Dokładny termin otwarcia wystawy podany jest na stronie muzeum: www.muzeum.bydgoszcz.pl.

Zapraszamy na muzealne lekcje!

W nowym, rozpoczynającym się roku szkolnym zapraszamy nauczycieli i ich podopiecznych do wizyty w muzeum i wzięcia udziału w zajęciach i warsztatach organizowanych przez naszą placówkę. Prowadzimy lekcje muzealne przeznaczone dla dzieci i młodzieży szkolnej, poczynając od przedszkolaków, a kończąc na uczniach szkół średnich. Mają one na celu uzupełnienie, a zarazem rozszerzenie programu edukacyjnego realizowanego w placówkach oświatowych. Nasza oferta skierowana jest do wszystkich typów szkół i placówek edukacyjnych i dotyczy m.in.: historii, sztuki, archeologii, numizmatyki czy też historii techniki. W wrześniu szczególnie zapraszamy Państwa na nową wystawę archeologiczną „Bydgoszcz nie tylko pieniądzem stała”, na której pokazanych zostało wiele pamiątek związanych z różnymi aspektami życia w danej Bydgoszczy. W ramach ekspozycji prowadzone są zajęcia edukacyjne. Zajęcia prowadzimy od wtorku do piątku w godz. 10–16 w budynkach muzeum. Lekcje muzealne można zamówić osobiście lub telefonicznie z dwutygodniowym wyprzedzeniem w Dziale Edukacji i Promocji przy ul. Mennica 6, od poniedziałku do piątku w godz. 8–16, tel. 052 58 59 910, 911, 914 lub 925. Szczegółowa oferta edukacyjna muzeum oraz procedury sanitarne wymagane przy realizacji zajęć znajdują się na stronie internetowej: www.muzeum.bydgoszcz.pl. 30 | BIK | wrzesień 2020

WYSTAWY CZASOWE: Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2, piwnica Bydgoszcz nie tylko pieniądzem stała – wystawa czynna do 31 grudnia 2020 roku Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8 Mistrzowie – wystawa czynna do 31 grudnia 2020 roku WYSTAWY STAŁE: Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2 Na pograniczu Wielkopolski i Pomorza. Bydgoszcz i region u zarania dziejów. W grodzie Bydgosta. Tajemnice życia wczesnośredniowiecznych mieszkańców Bydgoszczy i okolic. Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4 Mennica bydgoska. Skarb bydgoski. Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8 Galeria Sztuki Nowoczesnej. Dom Leona Wyczółkowskiego, ul. Mennica 7 Twórczość Leona Wyczółkowskiego (1852–1936). Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7–11 Od Starego Rynku do placu Wolności. Spacer ulicami międzywojennej Bydgoszczy. Exploseum, ul. Alfreda Nobla EXPLOSEUM – Centrum techniki wojennej DAG Fabrik Bromberg. inf. Katarzyna Joniec

w yd a r z e ni a Galeria Sztuki NEXT 4.09.2020, piątek, godz. 19.00, ul. Poznańska 31

27. Aukcja MŁODEJ SZTUKI

Licytacja odbędzie się bez udziału publiczności. Wystawa wszystkich obiektów aukcyjnych: od 28 sierpnia. Czynne od poniedziałku do piątku w godz. 10.00–17.00. Kontakt, informacje, przyjmowanie zleceń: tel. 509 351 515, e-mail: info@galerianext.pl. Zapraszamy do udziału w licytacji podczas 27. Aukcji MŁODEJ SZTUKI, która odbędzie się 4 września o godz. 19. Licytacja ze względu na COVID19 odbędzie się bez udziału publiczności. Zachęcamy do odwiedzania galerii przy ul. Poznańskie 31 i oglądania wystawy, na której będą wystawione wszystkie obiekty aukcyjne. Na żywo można zweryfikować wybrane do licytacji obiekty. Przyjmujemy zlecenia chęci kupna z „Limitem ceny” lub opcją „Proszę dzwonić”. Aukcja dostępna na portalach: galerianext.pl/ index.php, onebid.pl/pl, artinfo.pl/. W katalogu ulokowano 70 pozycji: malarstwo, grafika, rzeźba, szkło artystyczne. Znani i poszukiwani artyści oraz debiutanci – wszyscy z olbrzymim potencjałem, talentem wartym tego, aby kupić – zainwestować w sztukę współczesną. Zapraszamy do oglądania katalogu, wystawy, podejmowania wyborów i udziału w aukcji. 10.09.2020, czwartek, godz. 19.00 – wernisaż. Wystawa, połączona ze sprzedażą potrwa do 24 września

Magdalena Kępka. Wystawa malarstwa pt. „Malowane słońcem”

Magdalena Kępka – absolwentka ASP na Wydziale Malarstwa i Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu.

Uwielbia malować, a praca pędzlem zapewnia jej to, co najcenniejsze – satysfakcję, niezależność i wolność, którą sobie wyjątkowo ceni. Dzięki temu może łączyć ją ze swoimi licznymi pasjami, przede wszystkim podróżami, gdzie z aparatem w ręku poluje na przyszłe ofiary swego płótna. W swoich obrazach stara się zatrzymać czar otaczającego świata z jego urokami i niedoskonałościami. Tworzy w oleju i akrylu, a głównym tematem jej prac jest polski pejzaż, marynistyka oraz architektura gorącego południa. Przez półtora roku mieszkała również w Hiszpanii, gdzie z powodzeniem kontynuowała swoją przygodę z malarstwem, uczestnicząc w życiu artystycznym tego kraju. Brała udział w wielu krajowych i międzynarodowych konkursach malarskich oraz licznych wystawach pokonkursowych. Ma na koncie 18 wystaw indywidualnych oraz kilkanaście nagród w konkursach malarskich. Jej prace wchodzą w skład prywatnych kolekcji większości krajów Europy, jak również Stanów Zjednoczonych, Kanady, RPA, Australii, Nowej Zelandii i Meksyku oraz hiszpańskich instytucji państwowych i fundacji. Pasje: sport, podróże, taniec, wszelkiego typu rękodzieło, języki obce i fotografia.

Magdalena Kępka, Łodzie, 2020, akryl, olej, 70×100 cm

Magdalena Kępka, Idealny dzień na plażę, 2020, akryl, olej, 80×120 cm

www.galerianext.pl inf. Sławomira Malingowska

wrzesień 2020 |

BIK | 31

w yd a r z e ni a VI Vintage Photo Festival 18 września – 3 października 2020

VI Vintage Photo Festival Międzynarodowy Festiwal Miłośników Fotografii Analogowej Dyrektor festiwalu: Katarzyna Gębarowska

Tematem przewodnim VI edycji Vintage Photo Festivalu jest WOLNOŚĆ. Pierwotnie myśl ta zrodziła się w związku z przypadającą w 2020 roku 100. rocznicą powrotu Bydgoszczy do Polski. Później, z zaskoczenia pojawił się COVID-19 – nie tylko globalny kryzys, ale spory reset dla ludzkości. Wolność, którą braliśmy za pewnik, nagle została nam mocno ograniczona. Byliśmy świadkami „zamknięcia” całych krajów i kontynentów dla przepływów osób, a więc ograniczenia jednej z podwalin globalnej wioski. Ogólnoświatowa pandemia uderzyła nie tylko w wolność przemieszczania się, ale w cały szereg konsumpcyjnych potrzeb człowieka, które są ostatecznym celem każdego biznesu na Ziemi i osią funkcjonowania całej gospodarki. Ostatnie miesiące są realną próbą zmierzenia się z wolnością, która wymaga przewartościowania lub zrozumienia jej w nowym świetle. Z tego względu wystawy zaprezentowane w ramach tegorocznej edycji festiwalu poruszą temat wolnośći w różnych kontekstach, zarówno jako wyzwolenia z niewoli, wolności osobistej, jak i tej związanej z izolacją, fizycznym zamknięciem, spowodowanym przez pandemię COVID-19.

zwani lejkarze (lub lajkarze) zaczepiali wręcz przechodniów, robiąc im zdjęcia. To dzięki ich pracy wiemy dziś, jak wyglądała Bydgoszcz i jej mieszkańcy w pierwszych latach po odzyskaniu wolności. Wystawie towarzyszyć będą wykłady i warsztaty z historii aparatów Leica, przeprowadzone we współpracy z partnerem festiwalu – Leica Store Poland. Wolność w dobie powszechnego zamknięcia, zmierzenie się z rodzicielstwem w izolacji będzie natomiast tematem przewodnim wystawy prac chilijskiej fotografki Paz Olivares Droguett. Te poetyckie, intymne zdjęcia stały się zapisem życia rodzinnego w czasie pandemii koronawirusa. Jeszcze inny kontekst dostrzec będzie można w pracach irańskiej fotografki Parisy Aminolahi, które są opartym na kontraście fotograficznym zapisem życia odbywającego się w dwóch skrajnie różnych pod względem geograficznym, jak i społecznym miejsc – Iranie i Holandii. Wolność od ograniczeń, swoboda charakteryzująca życie na emigracji splata się z poczuciem odpowiedzialności za rodziców w Iranie.

Wybrane wydarzenia festiwalowe:

Wystawa kuratorska „Lata 20., lata 30. Moda uliczna w obiektywie lejkarzy” to wystawa prezentująca zdjęcia pierwszych fotografów ulicznych Bydgoszczy. Nacisk został położony na wydobycie z cienia kawałka nieznanej historii, nieznanych postaci. Na zdjęciach ulicznych z międzywojnia zobaczmy, jak wyglądali zwykli bydgoszczanie w pierwszych latach wolności. Od lat 20. w Bydgoszczy pojawił się nowy typ fotografa – fotograf uliczny. Miało to związek z nowym (zaprezentowanym na targach w Lipsku w 1925 r.) aparatem marki Leica. Tak

Paz Olivares Droguett, fotografia

32 | BIK | wrzesień 2020

Parisa Aminolahi, fotografia

Projekt białoruskiej artystki Mashy Svyatogor pt. „Wszyscy tańczą!” skupia prace, które rozwijają się wokół refleksji artystki na temat ZSRR i pojęcia „radziecki”. Opierają się one na fotografiach znalezionych w licznych drukowanych numerach czasopisma „Soviet photo”, czyli materiałach wizualnych, które rząd radziecki użył do przedstawienia siebie, budując swój „ceremonialny” wizerunek. Ciekawostką jest fakt, że artystka tworzy swoje fotomontaże ręcznie, świadomie rezygnując z technologii cyfrowych, co przywołuje metaforę tkaniny historii. Masza dosłownie tnie tę „tkaninę” – rozkłada oficjalne obrazy przedstawień i wykorzystuje je do stworzenia surrealistycznych, ozdobnych obrazów z najwyższą dbałością o szczegóły. W kontekście wolności przedstawiona zostanie również wystawa „Nici i światło”. W fotografiach Marcelo Aragonesego możemy znaleźć komentarz do współczesnej sytuacji Chile. Niezadowolenie społeczne wy-

w yd a r z e ni a

Wszystkie wydarzenia są darmowe i odbędą się z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa. Szczegółowy program festiwalu pojawi się już wkrótce na naszej stronie internetowej: www.vintagephotofestival.com/program.

Program

(wybrane wydarzenia festiwalowe): 18.09.2020, godz. 18.00 Gala Otwarcia VI Vintage Photo Festival (Marcelo Aragonese, Katarzyna Kryńska, Paz Olivares Droguett, Iwona Germanek, Ciro Battiloro, Camila Alvarez, Filippo Bardazzi, Masha Svyatogor, Maxim Dondyuk, Karol Grygoruk), DTC Jedynak, ul. Gdańska 15 (III piętro) 18.09.2020, godz. 20.00 Bankiet, Hotel Pod Orłem, ul. Gdańska 14 (wejście na zaproszenie)

Masha Svyatogor, „Wszyscy tańczą!”, fotografia

19.09.2020, godz. 13.00 „Wolność fotografowania, czyli jak Leica zmieniła patrzenie na świat”, Patryk Wiśniewski (Leica Store Poland), Fabryka Lloyda, ul. Fordońska 156 19.09.2020, godz. 17.00 Wystawa Olega Oprisco, Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, ul. Marcinkowskiego 12–14 19.09.2020, godz. 19.00 Wernisaż wystawy „Tehran Dairy” Parisy Aminolahi, Galeria Farbiarnia, ul. Pomorska 68A/1

Marcelo Aragonese, fotografia

nikające z obecności biedy, słabych warunków życia, problemów klimatycznych spowodowało wybuch protestów Chilijczyków. Kolejnym artystą, którego prace będą prezentowane, jest Maxim Dondyuk. Jego projekt, łączący przeszłość i teraźniejszość, związany jest z Czarnobylem. Eksploruje on problematykę związaną z pamięcią, terytorium, energią atomową i naturą. Rozpoczęty jako kontemplacja nad pustką, ciszą i porzuceniem, zmienił się w próbę zbadania, odkrycia przeszłości, która istniała na terenie Czarnobyla długo przed katastrofą nuklearną. Stare filmy, zdjęcia rodzinne, pocztówki, listy – przez te wszystkie lata wspomnienia były narażone na działania natury i promieniowania. Ciekawa refleksja nad czasem pandemii, kiedy natura tak bardzo pokazuje, że chce się oczyścić.

20.09.2020, godz. 13.00 Premiera książki „Okaleczony świat. Historie fotografii Europy Środkowej 1838–2018” i spotkanie autorskie z Adamem Mazurem, Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, pl. Kościeleckich 6 21.09.2020, godz. 20.00 Pokaz filmu „Mapplethorpe”, reż. Ondi Timoner, kino Orzeł, ul. Marcinkowskiego 12–14 24.09.2020, godz. 18.00 Pokaz filmu „Cały Ralph”, reż. Susan Lacy, kino Orzeł, ul. Marcinkowskiego 12–14 1.10.2020, godz. 18.00 Wykład Agnieszki Wysockiej pt. „Gdzie się ubierały najmodniejsze bydgoszczanki i bydgoszczanie”, Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, pl. Kościeleckich 6

wrzesień 2020 |

BIK | 33

w yd a r z e ni a Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna 14.09.2020, godz. 18.00, Biblioteka Główna WiMBP, z obowiązkiem zasłaniania ust i nosa za pomocą maseczek

Spotkanie z Mariuszem Szczygłem

12.09.2020, godz. 11.00

Gra miejska: Cecylka Knedelek i tajemnica znikających klapsztuli

W ramach Festiwalu Książki Obrazkowej dla Dzieci – LiterObrazki zapraszamy na familijną, mobilną grę miejską, która rozpocznie się pod budynkiem Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Bydgoszczy na Starym Rynku. Po przedstawieniu informacji formalnych i technicznych gracze zostaną wprowadzeni w bajkową konwencję gry. Punktem wyjścia gry miejskiej, rozgrywającej się w Bydgoszczy, jest książka Joanny Krzyżanek Cecylka Knedelek, czyli Książka kucharska dla dzieci. Całość utrzymana w zabawnej, lekkiej, bajkowej konwencji kładzie nacisk na regionalne produkty charakterystyczne dla Bydgoszczy, jak szneki z glancem, chleb z ziemniakami czy gwarowe określenia typu klapsztule. Gracze zyskają wiedzę na temat zdrowego odżywiania i sztuki kucharskiej. Prócz głównej zagadki kryminalnej, na uczestników czekać będzie wachlarz mniejszych zadań, zagadek wizualnych, szyfrów i tajemnic. Początek gry odbędzie się 12 września o godz. 11. Uczestnicy z największą liczbą punktów otrzymają nagrody-upominki. II odsłona konkursowa: 22–29 września 2020 r.

Wirtualna gra miejska: Śladem bydgoskich legend

Mariusza Szczygieł, fot. Volens Tomasz Bobrowski

– dziennikarzem, reportażystą, autorem bestsellerowych książek. Od 1990 (z przerwą na lata 1997–2001) współpracuje z „Gazetą Wyborczą”. Wydany w 2006 zbiór reportaży poświęconych Czechom zatytułowany „Gottland” przyniósł mu w 2007 Nagrodę im. Beaty Pawlak, a w 2009 nagrodę literacką Parlamentu Europejskiego – European Book Prize. Tematykę czeską kontynuował w książkach „Zrób sobie raj” i „Láska nebeská”. Trzykrotnie nominowany do Nagrody Literackiej Nike został jej laureatem w roku 2019 za książkę „Nie ma”. Autor antologii polskiego reportażu po 1989 r., noszącej tytuł „20. 20 lat nowej Polski w reportażach wg Mariusza Szczygła”, zawierającej 100 najważniejszych, wg niego, reportaży polskich XX wieku, dwutomowej antologii „100/XX” oraz książki „Projekt: Prawda”. Współautor – obok Wojciecha Tochmana i Hanny Krall – książki pt. „Krall”. Dziennikarz Roku 2013 w konkursie Grand Press. Prezes Fundacji Instytut Reportażu, prowadzącej znaną w Warszawie księgarnio-kawiarnię Wrzenie świata oraz wydawnictwo Dowody na Istnienie. Bydgoskie spotkanie połączone będzie z promocją książki „Osobisty przewodnik po Pradze”, której premiera miała miejsce w maju 2020 roku. Wstęp za okazaniem wejściówek (od 11.09.2020, godz. 16.00 w Wypożyczalni Biblioteki Głównej, Stary Rynek 24 – pierwszeństwo mają członkowie Dyskusyjnych Klubów Książki). oprac. Lucyna Partyka

34 | BIK | wrzesień 2020

Zapraszamy do udziału w trzech odsłonach konkursowych wirtualnej gry miejskiej, która pozwala uczestnikom wniknąć do fascynującego świata legend. Aby wziąć udział w zabawie, wystarczy usiąść wygodnie w fotelu (można zabrać ze sobą rodzinną drużynę), przygotować smartfon lub tablet, upolować kod QR i wejść do gry. Uczestnicy wirtualnej podróży znajdą się w centrum miasta. Spacerując po Starym Rynku, spotkają rozmaite postaci, a wśród nich tajemniczych przewodników, którzy oprowadzą ich po wydarzeniach z dawnych lat, historiach prawdziwych i tych owianych legendą. Gracze będą mogli odwiedzić najciekawsze zakątki miasta oraz wygrać atrakcyjne nagrody. Na łowców przygód czekamy na naszej stronie internetowej oraz na Facebooku. Gra skierowana jest do młodzieży i osób dorosłych. Jedna odsłona trwa około 30 minut. Aby zagrać, należy pobrać bezpłatną aplikację Action Track (dostępną w Google Play i AppStore), zeskanować kod QR opublikowany na biblioteka.bydgoszcz.pl i facebook.com/ wimbp.bydgoszcz/, kliknąć „pobierz” i rozpocząć wędrówkę. Partnerami projektu są: Towarzystwo Miasta Bydgoszczy i Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich. pon.–pt. godz. 10.00–18.00, Biblioteka Główna – wejście od ul. Jana Kazimierza 2

Kiermasz Taniej Książki

W Bibliotece Głównej trwa Kiermasz Taniej Książki, który zagości u nas na stałe. Wydawnictwa popularnonaukowe, kryminały, romanse, biografie, poradniki, książki dla dzieci i młodzieży. Każdy znajdzie tu coś dla siebie w atrakcyjnej cenie.

w yd a r z e ni a Antykwariat online

Zapraszamy do Antykwariatu Internetowego. W sprzedaży oferujemy dublety i druki zbędne, wycofane ze zbiorów oraz wydawnictwa własne. Proponujemy literaturę z różnych dziedzin wiedzy oraz książki dla dzieci i młodzieży. Czas realizacji zamówień wynosi 7 dni roboczych. Katalog dostępnych pozycji znajduje się na stronie internetowej Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej: biblioteka.bydgoszcz.pl.

Wirtualny spacer – Biblioteka Bernardynów

Biblioteka Bernardynów mieści się w gmachu Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Bydgoszczy. Poklasztorne zbiory należące niegdyś do bydgoskiego klasztoru bernardynów to najstarszy i największy z zachowanych w mieście księgozbiorów; jego początki sięgają schyłku XV wieku. Uruchomiliśmy nowe narzędzie, umożliwiające spacer wirtualny po salach biblioteki. Aby rozpocząć zwiedzanie online, wystarczy wejść na stronę: biblioteka.bydgoszcz.pl.

Akademia Muzyczna w Bydgoszczy 13.09.2020, niedziela, godz. 11.30, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3. Bilety w cenie 5 zł dla dziecka i 8 zł dla osoby dorosłej można nabywać w foyer Sali Koncertowej pół godziny przed audycją

CCXV Poranek Muzyczny dla dzieci z rodzicami Co się ptakom śni

20.09.2020, niedziela, godz. 17.00, Sala Rotundowa Pałacu w Lubostroniu, wstęp wolny

CCIX Koncert Pałacowy

Kamila Kułakowska

Dorota Kuczyńska

Kamila Kułakowska – sopran Dorota Kuczyńska – fortepian 28 września – 2 października 2020

Konferencja Naukowa: Muzyka zapisana. Materiały nutowe i spuścizny kompozytorskie XX i XXI wieku

Muzyka zapisana. Materiały i spuścizny kompozytorskie to temat tegorocznej sesji naukowej organizowanej przez Pracownię Kultury Muzycznej Pomorza i Kujaw i Folklorystyki działającej przy Wydziale Kompozycji, Teorii Muzyki i Reżyserii Dźwięku w Akademii Muzycznej im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Sesja zaplanowana pierwotnie w kwietniu 2020 odbędzie się w nowym terminie i nowej formule. Wobec wielkiej determinacji, aby jednak zorganizować konferencję poświęconą ważnemu tematowi spuścizn kompozytorskich, materiałów nutowych, zapisu muzycznego, postanowiliśmy wszystkie wydarzenia tegorocznej konferencji przenieść „do sieci”. Sesja zatem rozciągnie się w czasie, bowiem trwać będzie od 28 września do 2 października. Zgromadzi ona teoretyków muzyki, mu-

zykologów, historyków, bibliologów, wykonawców, edytorów muzycznych, jednym słowem tych wszystkich, którzy pracują z historycznymi i współczesnymi materiałami nutowymi. Będą zatem wygłoszone i dostępne dla wszystkich online wypowiedzi specjalistów z Biblioteki Narodowej w Warszawie, Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Biblioteki Związku Kompozytorów Polskich dotyczących opracowywania i udostępniania materiałów nutowych i spuścizn kompozytorskich. Naukowcy z różnych ośrodków (Warszawy, Torunia, Poznania, Olsztyna, Bydgoszczy, Rzeszowa) przedstawią wystąpienia dotyczące różnych koncepcji współczesnego i historycznego zapisu muzycznego oraz losów kompozytorskich rękopisów. Poruszymy także tematy związane z zachowaniem i analizą materiałów historycznych, sposobami ich pozyskiwania, zabezpieczania, udostępniania. Specjalny blok poświęcimy Zygmuntowi Mycielskiemu. Trzecia część konferencji dotyczyć będzie współczesnych zagadnień edytorskich – nowych sposobów notacji i utrwalania oraz publikowania muzyki. W tej części przedstawimy najważniejszego polskiego edytora nut – Polskie Wydawnictwo Muzyczne. Podczas sesji przewidziano specjalny panel dla doktorantów, którzy zaprezentują swoje wystąpienia dotyczące relacji wykonawcy wobec materiału nutowego. Po każdym bloku referatów proponujemy webinarium dla uczestników oraz możliwość uczestnictwa w dyskusjach na czacie dla wszystkich zainteresowanych tematem. Dodatkowym atutem tegorocznego spotkania będzie prezentacja najnowocześniejszych programów specjalistycznych do edycji nut, przygotowana przez firmę AudioFactory. Jak zawsze sesji towarzyszyć będzie wydarzenie artystyczne. Tym razem będzie to specjalny koncert online Inspirująca muzyka, inspirujący obraz, podczas którego pianista (Adam Kośmieja) interpretować będzie (widziane przez uczestników koncertu) partytury graficzne. Jednocześnie artysta plastyk prof. Kazimierz Rochecki podejmie się w tym samym czasie realizacji dzieł plastycznych inspirowanych rozbrzmiewają muzyką. Szczegółowy plan konferencji oraz zasady uczestnictwa dostępne są na stronie internetowej uczelni: amuz. bydgoszcz.pl oraz na uczelnianym Facebooku: facebook. com/amuzbydgoszcz. inf. Anna Cudo

wrzesień 2020 |

BIK | 35

w yd a r z e ni a Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy znanych łowickich pasiakach. Wszystkie piękne i utkane po to, by otoczenie człowieka uczynić niepowtarzalnym i wyjątkowym. Geometryczna forma wzoru dzięki inwencji tkaczek i tkaczy zatraca swój schematyczny charakter. Podobnie ma się sprawa z pereborami, starą techniką tkacka kultywowaną już tylko na maleńkim skrawku wschodniej Polski. Kilkadziesiąt obiektów na wystawie pozyskaliśmy dzięki uprzejmości Muzeum Etnograficznego w Toruniu, z którym współpracujemy od lat, i Podlaskiego Muzeum Kultury Ludowej w Wasilkowie. 4.09.2020, godz. 14.00–20.00, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6. Obowiązują zapisy

Warsztaty dla osób pracujących głosem

2.09.2020, środa, godz. 18.00 – wernisaż, wystawa czynna do 16 października. Wystawa również online na www.kpck.pl

Wystawa: pasiaki, kraciaki i perebory…

Wystawa towarzyszy XIX Ogólnopolskiemu Przeglądowi Amatorskiej Tkaniny Unikatowej. Pasiaki i kraciaki to najpopularniejszy motyw w tkaninie ludowej w całej Polsce, pojawiają się w różnych formach, konfiguracjach w zasadzie we wszystkich regionach. Są motywem na kapach, płachtach, dywanach, odzieży, a nawet ręcznikach i pościeli. Czasem jest to drobna, niepozorna kratka, a czasem niezwykle wyrafinowana kolorystycznie kompozycja jak w najbardziej

Wszystkie osoby pracujące głosem – nauczycieli, wykładowców, pracowników call center, animatorów czasu wolnego, konferansjerów – zapraszamy na warsztaty, na których odciążą aparat mowy, poznają różnorodne techniki zdrowej fonacji, będą pracować nad poprawnym oddechem, postawą podczas mówienia oraz poprawną dykcją. Koszt warsztatów: 50 zł/os. – płatne w kasie w dniu warsztatów. Obowiązują obostrzenia sanitarne, prosimy uczestników o zaopatrzenie się w przyłbice we własnym zakresie. Zapisy przyjmujemy pod adresem: marta.wierzbianska@kpck.pl, więcej informacji pod nr. tel. 662 277 092. Do 5 września, Muzeum Okręgowe im. L. Wyczółkowskiego, ul. Grodzka 7–11. Uroczysty finisaż 5 września 2020 o godz 12.00. Wystawa również online na www.kpck.pl

Wystawa pokonkursowa XIX Ogólnopolskiego Przeglądu Amatorskiej Tkaniny Unikatowej

Ze względu na pandemię wręczenie nagród oraz podsumowanie konkursu odbędzie się podczas uroczystego finisażu. Celem przeglądu jest wspieranie tej unikalnej dziś dziedziny sztuki, umożliwienie twórcom konfrontacji i publicznej prezentacji prac. Przegląd jest organizowany co dwa lata (biennale), a w konkursie mogą brać udział tylko twórcy nieprofesjonalni bez ograniczeń wiekowych. Do przeglądu dopuszcza się wszelkie rodzaje technik tkackich i form z tej dziedziny sztuki, zarówno tkaninę artystyczną, jak i ludową o tradycyjnych motywach i sposobie wykonania. 8.09.2020, godz. 17.00, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6

Casting do teatru dla młodzieży działającego przy KPCK w Bydgoszczy

Płaszcz kobiecy, Księżacy Łowiccy, 1902 r., wł. MET, fot. A. Zakrzewski

Katanka, Księżacy Łowiccy, ok. 1880 r., wł. MET, fot. A. Zakrzewski

36 | BIK | wrzesień 2020

Do udziału zapraszamy młodzież szkolną i studencką pasjonującą się teatrem, zafascynowaną dobrą sztuką teatralną, kochającą występy dla publiczności na teatralnych deskach, pragnącą zgłębić zarówno wiedzę merytoryczną i praktyczną w tej dziedzinie. Zgłoszenia oraz dodatkowe pytania odnośnie do castingu przyjmujemy na adres: wioleta.gorska-nowik@kpck.pl.

10.09.2020, godz. 17.00, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6

Casting do teatru dla dorosłych działającego przy KPCK w Bydgoszczy

Zgłoszenia oraz dodatkowe pytania odnośnie do castingu przyjmujemy na adres: wioleta.gorska-nowik@kpck.pl. 16.09.2020, środa, godz. 18.00, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6. Wstęp wolny, liczba miejsc ograniczona

Prelekcja: Bydgoszcz w latach 1918–1920

20 stycznia 1920 r. Bydgoszcz zgodnie z postanowieniami traktatu wersalskiego ponownie weszła w skład państwa polskiego, a w tym roku minęła setna rocznica tego wydarzenia. Z okazji Europejskich Dni Dziedzictwa 2020 zapraszamy na prelekcję dotyczącą lat 1918–1920 w Bydgoszczy, którą wygłosi Krystian Strauss z KPCK. Podczas spotkania goście poznają okoliczności, w jakich miasto powróciło do Polski, oraz dowiedzą się, jak wyglądało życie codzienne ówczesnych mieszkańców. 18.09.2020, zapraszamy do oglądania online na www.kpck.pl i www.facebook.com/kpck.bydgoszcz

Gala wręczenia Nagrody Poetyckiej im. Kazimierza Hoffmana „KOS”

Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, czując się spadkobiercą twórczości Kazimierza Hoffmana, w 2019 roku powołało do życia konkurs jego imienia. Nagroda – nawiązująca do tytułu utworu Hoffmana statuetka KOS-a – oraz nagroda pieniężna przyznawane będą za najlepszy tom poetycki roku autorom, którzy w roku poprzedzającym wydali swój zbiór wierszy. Spośród ponad 170 nadesłanych na pierwszą edycję konkursu tomów nominowanych zostało pięć, a podczas gali 18 września dowiemy się, w czyje ręce trafi tegoroczna nagroda. Prowadzenie: Dariusz Jakubowski, oprawa muzyczna: Apolinary Polek & Dobry Diabeł. 20.09.2020, godz. 13.00, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6. Wstęp wolny, liczba miejsc ograniczona

Spotkanie autorskie z dr. Adamem Mazurem w ramach promocji książki Okaleczony świat (w ramach Vintage Photo Festival)

Kobieta z Leicą. Właściwie dziewczyna. „Leikarka”. Czy może być zdjęcie, które lepiej pasowałoby do bydgoskiego festiwalu fotografii vintage? Fotografia Aleksandra Rodczenko z 1934 roku to punkt wyjścia do spotkania wokół książki Okaleczony świat. Historie fotografii Europy Środkowej 1838–2018, ale też refleksji o innych sposobach

Aleksander Rodczenko, Kobieta z Leicą, 1934, fotografia

widzenia, nienormatywnych, niemęskich, a może nawet nieludzkich. Jak zmienia się widzenie na przestrzeni dekad? Co można dziś pokazać, a co absolutnie nie wróci już do kanonu fotografii? Czy należy w ogóle przejmować się regułami poprawności, polityką i modą, patrząc i fotografując świat? Publikacja Okaleczony świat. Historie fotografii Europy Środkowej 1838–2018 ukazała się pod koniec 2019 roku nakładem wydawnictwa Universitas. Autor opowiada historię fotografii z nowej, środkowoeuropejskiej perspektywy, jednocześnie w niekonwencjonalny sposób wykorzystując w tym celu ponad 140 zdjęć, analizuje historię Europy. Zdjęcia – zarówno bardzo dobrze, jak i mniej znane – są tak dobrane, by czytelnik zobaczył i odczuł niezwykłość świata, jego kontrasty. Mamy więc piękno, ale i okrucieństwo, a codzienność często jest niecodzienna, poetycka. Adam Mazur – krytyk, historyk sztuki i amerykanista, redaktor naczelny magazynu „BLOK” (blokmagazine.com). Kurator wystaw zbiorowych, indywidualnych, artystów polskich i zagranicznych. Wykłada w Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu. Autor książek o fotografii. 22.09.2020, godz. 17.00–18.30, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6

Zagraj w sztukę – warsztaty teatralne dla rodziców i ich dzieci w wieku przedszkolnym, na żywo

Zajęcia będą się odbywały w Salonie Hoffman zgodnie z aktualnymi wytycznymi, warsztat ten może liczyć maksymalnie 10 par (jeden rodzic + jedno dziecko). Dodatkowo przynosimy ze sobą luźny strój, a także miękkie obuwie zamienne i wodę do picia. W trakcie zajęć zatrzymamy się wrzesień 2020 |

BIK | 37

w yd a r z e ni a nad tematem zabawy małego dziecka w teatr. Zgłoszenia oraz dodatkowe pytania odnośnie do castingu przyjmujemy na adres: wioleta.gorska-nowik@kpck.pl. 24.09.2020, godz. 17.30, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6 oraz online na www.kpck.pl i www.facebook.com/kpck.bydgoszcz. Na spotkanie będą obowiązywały bezpłatne wejściówki

XLII Spotkanie z historią u Hoffmana: promocja książki Agnieszki Wysockiej Jan Kossowski (1898–1958). Spotkanie z architekturą

Budynki Jana Kossowskiego to jedne z najpiękniejszych przykładów bydgoskiej architektury z lat 30. XX wieku. 24–25 września 2020, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6 oraz online na www.kpck.pl i www.facebook. com/kpck.bydgoszcz. Na każdy dzień konferencji będą obowiązywały bezpłatne wejściówki

VIII Ogólnopolska konferencja naukowa z cyklu Architektura miast: Architekci w miastach XIX I XX wieku

Architekt Stanisław Bukowski nad makietą Wilna, 1930-1939, fot. ze zbiorów POLONY

Przez dwa dni jak co roku w Salonie Hoffman badacze architektury i urbanistyki będą przypominać architektów polskich działających w XIX i XX wieku. Tym razem będziemy gościć naukowców m.in. z Krakowa, Warszawy, Torunia, Częstochowy. Nie zabraknie wykładów na temat bydgoskich architektów. Szczegółowy program na stronie www.kpck.pl.

26.09.2020, godz. 19.00, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6. Liczba miejsc ograniczona, koncert również online na www.kpck.pl

Czy ten koncert to nie u was? Emilia Hamerlik i Alicja Kuszowska: Hey, Girls

Podczas koncertu usłyszymy bardziej i mniej znane kompozycje muzyki rozrywkowej nawiązujące do siły współczesnych kobiet. Emilia Hamerlik i Alicja Kuszowska – absolwentki wokalistyki jazzowej na Akademii Muzycznej im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy, laureatki wielu prestiżowych konkursów muzycznych o zasięgu ogólnopolskim i międzynarodowym. Współtworzą m.in. projekt Back to Aretha, gdzie występują u boku Anny Grzelak wykonującej utwory z repertuaru Arethy Franklin. 29.09.2020, godz. 17.00–19.15, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6

Zagraj w sztukę – warsztaty dla nauczycieli, animatorów kultury prowadzących zajęcia teatralne w przedszkolach, akademiach lub klubach malucha – na żywo

Zajęcia będą się odbywały w Salonie Hoffman zgodnie z aktualnymi wytycznymi, warsztat ten może liczyć maksymalnie 12 chętnych. Dodatkowo przynosimy ze sobą luźny strój, a także miękkie obuwie zamienne i wodę do picia. Spektakl cykliczny online, datę premiery śledź na www.kpck.pl i www.facebook.com/kpck.bydgoszcz

Były sobie Włochatki – spektakl edukacyjny, familijny dla dzieci młodszych (cykl)

Bohaterami zdarzenia są Lalki-Włochatki, mieszkańcy KPCK-owego strychu. Przeżywają niesamowite i rozmaite przygody codziennego życia, przepełnione tajemnicą, zagadkami i niekiedy dreszczykiem. do 11 września, podwórze KPCK, pl. Kościeleckich 6, wystawa czynna pon.–pt. w godz. 8.00–16.00

Gotyckie Madonny i Piety z województwa kujawsko-pomorskiego – wystawa zewnętrzna

25–27 września 2020, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6, zgłoszenia do 18 września, liczba miejsc ograniczona

Warsztaty wokalne z zespołem bdgVOICES

Wszystkich chętnych wokalistów i miłośników śpiewu zapraszamy do udziału w weekendowym spotkaniu muzycznym. W ramach warsztatów odbędą się indywidualne konsultacje z emisji głosu, praca nad śpiewem w wielogłosie w zespole wokalnym oraz warsztaty z realizacji nagrań audio-video i prezentacji przed kamerą. Warsztaty z emisji głosu gościnnie poprowadzi Emilia Hamerlik – wokalistka jazzowa, absolwentka Akademii Muzycznej w Bydgoszczy na kierunku jazz i muzyka estradowa. Koszt warsztatów: 150 zł/os. Płatne przelewem lub w kasie w dniu rozpoczęcia warsztatów. Karty zgłoszenia dostępne są na stronie www.kpck.pl, zgłoszenia przyjmujemy do 19 września pod adresem: bdgvoices@kpck.pl, więcej informacji pod nr. tel. 662 277 092. 38 | BIK | wrzesień 2020

Na wystawie prezentujemy wybór dziesięciu Madonn i Piet, pochodzących z kościołów średniowiecznej ziemi chełmińskiej. inf. Jędrzej Kubiak

w yd a r z e ni a Muzeum Fotografii w Bydgoszczy Nowy adres Muzeum Fotografii

Od połowy września Muzeum Fotografii przy WSG w Bydgoszczy funkcjonować będzie przy ul. Karpackiej 52 (I piętro). W przestrzeni nowego miejsca nadal będziemy opowiadać o historii fotografii oraz kontynuować działalność edukacyjną w ramach lekcji muzealnych, kursów fotograficznych i Bydgoskiej Akademii Fotografii. Nowa siedziba Muzeum otwiera przed nami kolejne możliwości – rozpoczynamy kolejny etap w oparciu o nowe przestrzenie warsztatowe oraz studio fotograficzne. Mamy świadomość, że charakter dotychczasowej siedziby muzeum był wyjątkowy. Kształtował się przez lata, a miejsce i lokalizacja wrosły w pejzaż kulturowy Bydgoszczy – otwarty

charakter muzeum nie ulegnie zmianie – nadal realizować będziemy działania dedykowane mieszkańcom i społeczności w nowej, kreatywnej odsłonie.

Bydgoska Akademia Fotografii

Trwa nabór do kolejnej edycji rocznego kursu fotograficznego. Zapraszamy wszystkich amatorów fotografii, którzy chcieliby poszerzyć swoje umiejętności w zakresie m.in. makrofotografii, fotografii portretowej czy technik szlachetnych. Zajęcia prowadzą uznani teoretycy i praktycy, w tym członkowie ZPAF. Zajęcia ruszają już październiku. Więcej szczegółów i zapisy na stronie www.baf.byd.pl inf. Anna Kordylas

Teatr Kameralny w Bydgoszczy

Wrzesień z Teatrem Kameralnym – kryminalna intryga i komedia w plenerze

Wrzesień w Teatrze Kameralnym to początek nowego sezonu teatralnego, a tym samym miesiąc organizacji pierwszych po wakacyjnej przerwie wydarzeń skierowanych do widzów w różnym wieku. Możemy się spodziewać kontynuacji bardzo ciepło przyjętych spotkań „Poczytaj mi”, choć w zupełnie nowej formule. Podobnie jak w minionym roku, spotkania odbywać się będą cyklicznie. Już we wrześniu usłyszymy sztukę Marty Guśniowskiej Kto się boi pani „EŚ”? Usłyszymy – i zobaczymy, bo wydarzenie będzie miało charakter czytania performatywnego. Pojawią się elementy inscenizacyjne, a całość odbędzie się w plenerze. Będzie to również pierwsza okazja poznania zespołu aktorskiego, który wystąpi w pełnym składzie, inaugurując tym samym nowy sezon teatralny. Na scenie zobaczymy m.in. Śmierć i jej syna Kostka, który musi się

ilustr. Adam Pękalski

jeszcze dużo nauczyć. Nauka może nie poszłaby w las, gdyby tylko Kostek słuchał się mamy… Oprócz tego Teatr Kameralny zachęca do udziału w zupełnie nowym cyklu wydarzeń – „Detektyw w muzeum”. Teatr, we współpracy z bydgoskimi placówkami muzealnymi, zaprosi dzieci do zwiedzania z zagadką w tle. Uczestnicy co miesiąc będą gościli w innym muzeum, poznając nie tylko ekspozycję, ale również rozwiązując kryminalną intrygę, za każdym razem inną. Dzieci wcielą się w detektywów amatorów. Będą tropić, węszyć i szukać poszlak. Cykliczne zwiedzanie będzie okazją do nauki uważności i dedukcji, poznania bydgoskich muzeów oraz – oczywiście – zabawy poprzez teatr i z teatrem. Dokładny czas i miejsce wydarzeń pojawią się na stronie i Facebooku Teatru Kameralnego, ale już teraz zapraszamy do udziału w obu cyklach: „Poczytaj mi” oraz „Detektyw w muzeum”.

inf. Anna Mochalska

wrzesień 2020 |

BIK | 39

w yd a r z e ni a Otwarta Przestrzeń „Światłownia” W każdy wtorek o godz. 18.00 zapraszamy na wspólne śpiewanie piosenek turystycznych i nie tylko. Wstęp wolny. 4.09.2020, piątek, godz. 18.00

Łukasz Majewski

Wykonawca z kręgu literackiej piosenki autorskiej. Członek Związku Polskich Autorów i Kompozytorów ZAKR. Laureat kilkudziesięciu festiwali piosenki. W roku 2013 ukazała się nakładem Warszawskiej Firmy Wydawniczej debiutancka książeczka z wierszykami dla dzieci „WierszTaki dla dzieci”. W tym samym roku premierę miała płyta „Mężczyzna z zakolami” z autorskim repertuarem, w roku 2015 płyta „Ad acta”, a w roku 2017 „Niebajka”. W 2019 roku miał premierę album z tłumaczeniami pieśni czeskich folkarzy, noszący tytuł „Na prawo od Jiczyna”. 5.09.2020, sobota, godz. 18.00

Zagrali i Poszli

w ramy bluesrocka lat 80. Tym razem jednak kompozycje, grane niegdyś z pełnym rockowym składzie, zabrzmią w nowych, akustycznych formach.

XV Festiwal Piosenek Jacka Kaczmarskiego „Źródło wciąż bije” 12.09.2020, sobota, Otwarta Przestrzeń Światłownia (Bydgoszcz, ul. św. Trójcy 15) – godz. 16.00 – rozpoczęcie części konkursowej – ok. godz. 19.00 – recital laureata XIV Festiwalu – zespół Sen taki jak ten z Poznania – ok. godz. 20.00 – wytypowanie przez jury uczestników Koncertu Laureatów (kolejność alfabetyczna). 13.09.2020, niedziela, Sala Manru, Opera Nova (Bydgoszcz, ul. Focha 5) – godz. 16.00 – Koncert Laureatów XV Festiwalu Piosenek Jacka Kaczmarskiego „Źródło wciąż bije” – godz. 17.00 – recital Edyty Geppert z zespołem (wstęp dla ograniczonej liczby widzów. Zaproszenia w Światłowni). 18.09.2020, piątek, godz. 18.00

Weronika Stepczyńska

Podczas koncertu zabrzmią utwory takich wykonawców jak Elżbieta Adamiak, Stare Dobre Małżeństwo, Czerwony Tulipan, Wolna Grupa Bukowina, Cisza jak ta czy Pod strzechą. 19.09.2020, sobota, godz. 18.00

Adam Andryszczyk

Zagrali i Poszli są obecni na scenie od 1991 roku. Początkowo jako duet gitarowy (Arek i Andrzej) wędrujący po górach i śpiewający przy każdej okazji i każdym ognisku, dziś czterech/pięciu/sześciu, a w porywach do siedmiu muzyków i bogate instrumentarium: dwie gitary elektroakustyczne, ukulele, banjo, banjolele, mandolina, gitara elektryczna i basowa, akordeon, instrumenty perkusyjne, saxofon, flecik i oczywiście wokale. Wykonywany repertuar to własne kompozycje stanowiące skrzyżowanie piosenki folkowej, bluesa, country i rocka. 11.09.2020, piątek, godz. 18.00

Przemysław „Cacek” Cackowski

Blues z Wallstreet – wieczór poświęcony twórczości zespołu Wallstreet, którego twórczość można wpleść 40 | BIK | wrzesień 2020

Adam Andryszczyk urodził się w 1964 r. w Kowalach Oleckich. Absolwent Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Olsztynie. Od 1989 do 2020 roku członek Polskiego Związku Autorów i Kompozytorów Muzyki Rozrywkowej (ZAKR). Laureat wielu festiwali. Od jesieni 1998 do lata 2000 roku występował na scenie „W.A.N.N.A.” przy teatrze dramatycznym im. S. Jaracza w Olsztynie. Obecnie mieszka w Sokółce, gdzie prowadzi własne studio nagrań i fotografii.

w yd a r z e ni a mów dokumentalnych Jarosława Mańki oraz jest inicjatorką nowatorskiego nurtu zwanego „ikonomuzyką”. Sama pisze teksty i komponuje swoje utwory. Eksperymentuje z głosem, używając go na przykład jako… instrumentu. Prowadzi audycje radiowe, w których słucha niezwykłych historii o życiu ludzi. Jest założycielką radia prawy.pl. 26.09.2020, sobota, godz. 18.00

Leonard Luther

25.09.2020, piątek, godz. 18.00

Się nie boję – koncert Kasi Chrzan

Kasia Chrzan jest autorką dwóch płyt: „Ave Mama” i „Serce nocy”. Poetka i felietonistka. Stworzyła muzykę do fil-

Artysta o sobie: „Od urodzenia, czyli od z lekka czterech dekad związany jestem z Bydgoszczą – miastem nad Brdą, rzeką, którą lubię najbardziej na świecie. Nad jej brzegami upłynęło dzieciństwo z wędką w ręku i młodość, z pierwszą na ramieniu gitarą w pokrowcu z cienkiego materiału. Z Brdą też związany był kawałek mojej muzycznej przygody – czas, gdy grałem szanty. Z upodobaniem i pasją oddałem się jednak poezji śpiewanej”. Wstęp: cegiełka na Światłownię – 15 zł, niepełnosprawni, emeryci, studenci – 12 zł. www.swiatlownia.eu inf. Grzegorz Dudziński

Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński 24.09.2020, godz. 18.00, ul. Chocimska 5, tel. 608 596 314

Otwarcie wystawy obrazów Kazimierza Drejasa pt. „Konstrukcja w pejzażu”

w Paryżu w 1975, w wystawie Polnische Kunstler Heute w Landau w 1983, w wystawie Realizm-Metafora-Geometria w Wiedniu w 1987. W 2005 roku nakładem Galerii Autorskiej J. Kaji i J. Solińskiego został wydany jej album monograficzny pt. „Dwoistość i jedność”. W grudniu 2018 roku zdobył II nagrodę na V Międzynarodowym Biennale Obrazu „Quadro-Art” Łódź 2018. 24.09.2020, godz. 18.00, ul. Chocimska 5

Spotkanie poetyckie z Janem Wachem pt. „Jesion runął dokładnie jak chciałem” i promocja tomu wierszy Czytanie tekstów: autor, Roma Warmus i Jan Kaja

Kazimierz Drejas, Wdzydze XV B, 2013, olej, żywica, 100×120 cm

Kazimierz Drejas – ur. w 1937 w Bydgoszczy. Studiował w latach 1957–1961 na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu i ASP w Krakowie, w pracowniach prof. Jerzego Fedkowicza, prof. Emila Krchy i prof. Wacława Taranczewskiego. Członek ZPAP od 1965. Miał 36 wystawy indywidualne. Brał udział w 91 wystawach plastyki bydgoskiej i w 84 wystawach ogólnopolskich i międzynarodowych, w tym w 14 Festiwalach Polskiego Malarstwa Współczesnego w Szczecinie. Uczestniczył w 24 wystawach zagranicznych, m.in. w wystawie 50 współczesnych malarzy polskich

Jan Wach – ur. w 1955 r. Animator kultury. Od lat 80. ubiegłego wieku na emigracji wewnętrznej, rolnik. Od 1995 roku przez ponad 23 lata był wójtem gminy Sicienko, północJan Wach, fot. Krzysztof Szymoniak no-zachodniego sąsiada Bydgoszczy. Zajmuje się poezją, prozą i eseistyką. Jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Mieszka w Nowaczkowie, gdzie prowadzi plantację drzew ozdobnych. Zbiory wierszy: Mały opis (1977), Nekrologi poetyckie (1980), an ach (1980), Po sobie (1982), Miłość bierze się z gry światła (2005), Zawsze będą obiekty przykuwające uwagę (2007), Chodźmy na miasto (2009), Zobowiązania (2013), Frrruu – powieść (2017). Jest również współautorem Przewodnika turystycznego (2005) oraz monografii Gmina Sicienko – miejsca i ludzie (2006). inf. Jacek Soliński

wrzesień 2020 |

BIK | 41

w yd a r z e ni a Galeria Wieży Ciśnień – Muzeum Wodociągów 13 lipca – 4 września 2020, w godzinach otwarcia muzeum, ul. Filarecka 1

„Współistnienie” i „Chwila” – dwie wystawy w jednym czasie

nigdy nie wystąpi, zniknie na zawsze, a wszystko po nim będzie inne. Czasem na początku podobne, ale z czasem coraz bardziej odległe. Wstęp do Galerii Wieży Ciśnień możliwy jest po zakupieniu biletu do muzeum (bilet normalny w cenie 5 zł, ulgowy w cenie 2 zł). 18 września – 9 października 2020, w godzinach otwarcia Muzeum, ul. Filarecka 1

„Na stacji” – wystawa dr Aleksandry Kucewicz-Wasilewskiej

Monika Rak, fragment pracy pt. Skrawki (1) z cyklu Skrawki, technika: rysunek szyty, akryl, tkanina, rozmiar: 130×95 cm

Aleksandra Kucewicz-Wasilewska, fot. Justyna Jułga

Marcin Jędrzak, Chwila 1

Muzeum Wodociągów zaprasza do Galerii Wieży Ciśnień na wystawy Moniki Rak pt. „Współistnienie” i Marcina Jędrzaka pt. „Chwila” dostępne do 4 września. W jednym czasie prezentujemy dwie indywidualne koncepcje artystów, na co dzień związanych z Katedrą Wzornictwa na UTP w Bydgoszczy. Ekspozycja pt. „Współistnienie” to propozycja Moniki Rak, która specjalizuje się w technice rysunku szytego na tkaninie. Pokazuje potencjał skryty w liniach i zwraca uwagę na relacje, jakie zachodzą między nimi. Linearne ślady wyszyte na płótnie jedwabnymi bądź bawełnianymi nićmi tworzą różnorodne zależności pomiędzy pozostałymi elementami składowymi całej pracy. Na wystawie prezentowane są dwa cykle rysunków szytych i haftowanych na tkaninie. Z kolei ekspozycja pt. „Chwila” Marcina Jędrzaka to seria grafik, w dużych formatach, ukazująca chwile, przebłyski codzienności, coś co możemy momentalnie zauważyć, a co zaraz w zmieniającym się świecie znika. Obraz ten już 42 | BIK | wrzesień 2020

Wystawa pt. „Na stacji” to kolejny intermedialny, indywidualny pokaz prac Aleksandry Kucewicz-Wasilewskiej. Tym razem otwarciu wystawy obrazów towarzyszyć będzie performance muzyczny. Jest to owoc współpracy artystki z wybitnymi muzykami – przyjaciółmi. Na wystawie będziemy mogli zobaczyć, niepokazywany dotychczas w takiej skali, cykl portretów, „masek”, jak o nich mówi sama autorka. Te powstające nieco na uboczu innych projektów obrazy to tak naprawdę spójny cykl, który tworzył się od 2016 roku. Łącznikiem obrazów jest nie tylko temat – twarz, głowa, portret, są to obrazy malowane ekspresyjnie, samo ich powstawanie ma charakter performatywny. Szybkie notatki ulotnych chwil, często pod wpływem spotkanej osoby lub impulsu płynącego z życia. Obrazy malowane „pod napięciem”, z dużym ładunkiem energii, muszą, siłą rzeczy, tą energią emanować. Drgania powietrza wywołane dźwiękiem instrumentów skrzyżują się z wibracją kolorów. dr Agnieszka Zawisza

inf. Adrianna Adamska

w yd a r z e ni a Bydgoska Scena Barokowa Bydgoska Scena Barokowa – festiwal poświęcony muzyce ubiegłych epok – powróci jesienią w drugiej edycji. Od 3 października do 7 listopada w sali legendarnego kina Pomorzanin odbędzie się 7 unikatowych koncertów. Artyści zaproszeni do Bydgoszczy zaprezentują programy obejmujące muzykę od średniowiecza do połowy XIX wieku, wykonywane na historycznych instrumentach. 3 października festiwal otworzy recital wyjątkowej artystki, Agnieszki Budzińskiej-Bennett, która sięgnęła po muzyczne teksty średniowiecznych lamentacji. Dawną poezję wokalistka zaśpiewa przy własnym akompaniamencie prowadzonym na romańskiej harfie. Tego samego wieczoru Budzińska-Bennett poprowadzi Chór Polskiego Radia w programie prezentującym renesansową muzykę polską. Koncert zatytułowany Mikołaj Gomółka – Melodie na Psałterz Polski to okazja do obcowania ze skarbami rodzimej muzyki w wykonaniu jednego z najlepszych polskich zespołów wokalnych, któremu towarzyszyć będzie znakomity duet lutniowy – Luteduo. 10 października Arte dei Suonatori Piano Quartet przemieni salę kina Pomorzanin w salon warszawski I poł. XIX wieku za sprawą repertuaru wykonywanego w domach bogatszych mieszczan. Artyści grać będą popularną muzykę tamtego okresu na dawnych odmianach instrumentów smyczkowych oraz na pianoforte – instrumencie klawiszowym tamtego czasu. 11 października wyjątkowy wieczór z muzyką Johanna Sebastiana Bacha. Kantaty lipskiego kantora wykonają wspaniali soliści: Peter Kooij, Margot Oitzinger, Joanna Radziszewska i Tomáš Leitkep oraz zespół Baroque Collegium 1685 pod kierownictwem Agnieszki Żarskiej. Skład wykonawczy nawet dla organizatorów festiwalu był wspaniałą niespodzianką. Takiego koncertu z arcydziełami Bacha w Bydgoszczy jeszcze nie było. Smaki, kolory i zmysłowe piękno muzyki francuskiej przedstawią sopranistki Helena Bregar i Elżbieta Izdebska oraz bydgoski zespół Intemperata 17 października w czasie wieczoru zatytułowanego Ogrody Wersalu. Program koncertu autorstwa Doroty Zimnej przybliży słuchaczom Bydgoskiej Sceny Barokowej wyrafinowany świat języka muzycznego Francji, pełnego subtelności, delikatnych ozdobników i wysmakowanej harmonii. Tajemne skarby muzyczne olsztyńskiej biblioteki Hosjanum odkryje przed publicznością zespół Capella Warmiensis Restistuta pod przewodnictwem Pawła Hulisza. Muzykę zespołów kościelnych z obszaru Warmii i Mazur artyści wykonają w wokalno-instrumentalnym składzie na dawnych instrumentach. Koncert ten odbędzie się 24 października. Na zakończenie drugiej edycji Bydgoskiej Sceny Barokowej perła sztuki operowej – Filandro Nicola Porpory w wykonaniu znakomitych solistów (w tytułowej roli Kacper Szelążek, ponadto Marta Wryk, Elżbieta Izdebska, Aleksander Rewiński oraz Michał Sławecki), Chóru Kameralnego Akademii Muzycznej w Bydgoszczy (przygotowanie: Magdalena Filipska) oraz Orkiestry festiwalowej BSB pod kierownictwem Marcina Tarnawskiego.

Współczesne prawykonanie komedii romantycznej z morałem wprost z XVIII wieku. Mistrzowska muzyka jednego z największych kompozytorów neapolitańskiej opery – publiczność i artyści po miesiącach bez dostępu do muzyki granej na żywo zasługują na ten spektakularny wieczór. Wszystkie wydarzenia odbywać się będą w bydgoskim kinie Pomorzanin przy zachowaniu rekomendowanych procedur sanitarnych. Karnety na cały festiwal oraz bilety na poszczególne koncerty dostępne są do kupienia na stronie www.kinopomorzanin.pl/bilety oraz przed koncertami. Aktualności dotyczące festiwalu dostępne są na www.bydgoskascenabarokowa.pl oraz w mediach społecznościowych: @bygdoskascenabarokowa. PATRONAT HONOROWY: przewodnicząca Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego Elżbieta Piniewska, przewodnicząca Rady Miasta Bydgoszczy Monika Matowska-Gulczyńska. PROJEKT DOFINANSOWANO ZE ŚRODKÓW: MKiDN pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu „Muzyka” realizowanego przez Instytut Muzyki i Tańca, Miasta Bydgoszczy w ramach programu Bydgoski Alert Kulturalny realizowanego przez Biuro Kultury Bydgoskiej, Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego. PARTNERZY: kino Pomorzanin, Grupa Moderator, Fundacja PZU, Akademia Muzyczna im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy, „Ruch Muzyczny”, Fundacja Czarny Karzeł. PATRONAT MEDIALNY: TVP Kultura, Polskie Radio PR2, TVP3 Bydgoszcz, Polskie Radio Pomorza i Kujaw, „Express Bydgoski”, blog muzyczny Baroque goes Nuts, portal internetowy Love Bydgoszcz, magazyn „Presto”. wrzesień 2020 |

BIK | 43

w yd a r z e ni a Stowarzyszenie Koloroffon

Agnieszka Holland, fot. Mark Blinch, REUTERS Forum

23.09.2020, godz. 18.30, kino Pomorzanin, wstęp darmowy, liczba miejsc ograniczona, darmowe wejściówki do pobrania poprzez stronę www.kinopomorzanin.pl

Przedpremierowy pokaz filmu Szarlatan, reż. Agnieszka Holland

44 | BIK | wrzesień 2020

Bydgoskie środowisko filmowe to nie tylko dokumentaliści zdobywający nagrody na polskich i zagranicznych festiwalach filmowych. Systematycznie rozwijają się także bydgoscy producenci filmowi. Grupa Moderator oraz Studio Metrage zaangażowały się w produkcję najnowszego filmu Agnieszki Holland pt. Szarlatan. Dzięki tej współpracy festiwal filmowy Przeźrocza organizuje bezpłatny dla widzów pokaz filmu jeszcze przed polską premierą kinową. Przed wydarzeniem zapraszamy na spotkanie z reżyserką Agnieszką Holland o godzinie 17 do kina Pomorzanin. Ostatnio odchodzimy od opowiadania o bohaterach. Szukamy antybohaterów, którzy byliby w stanie pomóc nam zrozumieć studium osobowości nas samych – miotających się pomiędzy dobrem i złem. Nowy film Agnieszki Holland to wewnętrzny portret osobowości skonfliktowanego legendarnego czeskiego uzdrowiciela, tytułowego szarlatana, Jana Mikoláška. To nie polski znachor, dokonujący katharsis tego świata, lecz raczej antybohater z darem uzdrawiania. Nie korzystał z tajemnych supermocy, lecz oceniał stan zdrowia pacjentów na podstawie badania ich moczu. Przed jego domem ustawiały się ogromne kolegi, a jego pacjentami być m.in.: angielski król Jerzy VI, Tomas Masaryk, prezydent przedwojennej Czechosłowacji, aktorka Olga Scheinpflugová, malarz i grafik Max Švabinski, kompozytor Josef Bohuslav Foerster czy wirtuoz skrzypiec Jaroslav Kocian. Ta bardzo intymna opowieść, poruszająca nie tylko bariery psychologiczne, obejmuje kilka epok, w tym dwie wojny światowe. Podstawowa akcja rozpoczyna się jednak w 1957 roku, czyli w momencie śmierci prezydenta Czechosłowacji Antonína Zápotockiego, który stanowił dla „szarlatana” gwarant bezpieczeństwa w czasach komunistycznych. Kiedy Mikolášek stracił swojego protektora, komunistyczny reżim postanowił go zniszczyć. Na tle ówczesnego społeczeństwa bardzo się wyróżniał. Był bogaty i niezależny, a przy tym pełen pychy i przekonania o swojej wartości. Narcyz i oportunista. Stronił od polityki i nie akceptował słabości. Ukrywał swoją homoseksualną orientację. Szarlatan to film łączący w sobie opowieści nie tylko psychologiczne, lecz również historyczne i polityczne. Holland umiejętnie łączy skomplikowaną historię Europy Wschodniej z portretem osobowości nieoczywistej. Dopełnieniem całości jest z pewnością kreacja czeskiego aktora Ivana Trojana.

w yd a r z e ni a ORGANIZATOR: Stowarzyszenie Koloroffon PARTNER GŁÓWNY: Województwo Kujawsko-Pomorskie WSPÓŁFINANSOWANIE: Miasto Bydgoszcz, MKiDN WSPÓŁPRACA: kino Pomorzanin PARTNERZY: Grupa Moderator, Studio Metrage, Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy 25.09.2020, godz. 18.30, kino Pomorzanin, wstęp darmowy, liczba miejsc ograniczona, darmowe wejściówki do pobrania poprzez stronę www.kinopomorzanin.pl

Pokaz filmu Bestia z 1917 roku z muzyką na żywo

Przeźrocza powracają do czasów, kiedy kino Pomorzanin nosiło nazwę Kristall-Palast i ogniskowało uwagę miłośników pierwszych projekcji kinowych w naszym mieście. Odrestaurowana cyfrowo Bestia (w roli głównej Pola Ne-

gri) to podróż w czasie do filmowej Bydgoszczy lat dwudziestych poprzedniego wieku. Film zostanie zaprezentowany z muzyką na żywo graną przez bydgoskich muzyków. Wydarzenie jest realizowane w ramach obchodów setnej rocznicy odzyskania niepodległości przez Bydgoszcz. Pola Negri, właśc. Apolonia Chałupiec (1897–1987), była światowej sławy gwiazdą kina niemego. Debiutowała w filmie Niewolnica zmysłów (1914). Wystąpiła także w innych polskich filmach: Żona, Studenci, Bestia. Na cześć włoskiej poetki Ady Negri przyjęła pseudonim artystyczny Pola Negri. Aktorka sama nie zamieszkała w Bydgoszczy, ale często odwiedzała tu matkę na ulicy Zamoyskiego, a życie wielkiej gwiazdy stanowiło częsty temat doniesień miejscowej prasy. Bestia jest najstarszym i jedynym zachowanym filmem z udziałem Poli Negri, gwiazdy wytwórni Sfinks, z polskiego okresu jej kariery. Dzięki roli w Bestii aktorka została dostrzeżona za granicą i po zerwaniu kontraktu ze Sfinksem kontynuowała karierę w Niemczech. Tam nawiązała współpracę z cenionym reżyserem Ernstem Lubitschem, która otworzyła jej drzwi do Hollywood. Film przetrwał dzięki dystrybucji w USA i marketingowemu fortelowi nowojorskiego prawnika, który z polskiej Bestii zrobił amerykańską The Polish Dancer. Wszystkie polskie kopie filmu zaginęły lub zostały zniszczone w czasie wojny. Kopia nitro filmu zachowała się w Museum of Modern Art w Nowym Jorku, aż w latach 60. trafiła do Polski i została przekazana Centralnemu Archiwum Filmowemu w Warszawie (obecnie FINA). W 2017 roku, w stulecie premiery, Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny odrestaurowała cyfrowo film w rozdzielczości 4K. Tą wersję filmu będą mogli obejrzeć bydgoscy widzowie. ORGANIZATOR: Stowarzyszenie Koloroffon PARTNER GŁÓWNY: Województwo Kujawsko-Pomorskie WSPÓŁFINANSOWANIE: Miasto Bydgoszcz, MKiDN WSPÓŁPRACA: kino Pomorzanin PARTNERZY: Grupa Moderator, Studio Metrage, Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy inf. Krzyszfof Nowicki

Młodzieżowy Dom Kultury nr 5 do 7.09.2020

Elektroniczna rekrutacja w MDK5

Młodzieżowy Dom Kultury nr 5 prowadzi elektroniczną rekrutację na zajęcia. Uczestnicy mogą się zarejestrować poprzez platformę Vulcan, która jest udostępniona na stronie mdk5.pl 19.09.2020, sobota, godz. 18.00, mdk5.pl

XVI Ogólnopolskie Spotkania z Muzyką Filmową i Musicalową Szlagier 2020

Finał festiwalu organizowanego przez Młodzieżowy Dom Kultury nr 5 w związku z zaistniałą sytuacją epidemiologiczną odbędzie się online. Lista finalistów została opub-

likowana na stronie internetowej mdk5.pl. Uczestnicy zakwalifikowani do II etapu przesłali nagranie wybranego utworu przez organizatora w formie mp4. Uroczyste ogłoszenie wyników jury zostanie opublikowane na stronie mdk5.pl. inf. Julia Mroczkowska

wrzesień 2020 |

BIK | 45

w yd a r z e ni a

46 | BIK | wrzesień 2020

w yd a r z e ni a Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu 9 września (część I) i 16 września (część II)

Warsztaty E-trening prezentacji i wystąpień przed kamerą w ramach projektu Kadra kultury on-line

Zapisy przyjmowane są za pośrednictwem formularza na stronie internetowej WOAK. Pomimo formy zdalnej, prowadzący pragnie zachować interaktywny charakter swoich warsztatów, toteż liczba uczestników jest ograniczona – decyduje kolejność zgłoszeń. 1–31 września 2020

Ciekawość – wirtualna pokonkursowa wystawa fotografii

Rozstrzygnięty został konkurs fotograficzny Ciekawość organizowany w ramach Konfrontacji Amatorskiej Twórczości Artystycznej Regionu KATAR Fotografia. Pełna li-

sta nagrodzonych i wyróżnionych autorów dostępna jest w opisie wystawy. Online publikowany jest również katalog tegorocznej wystawy – w serwisie ISSUU oraz jako plik PDF wysokiej jakości z możliwością pobrania. 26–27 września 2020

Warsztaty Budowanie zespołu i praca z grupą (nie tylko teatralną)

Cena: 70 zł, zgłoszenia na warsztaty przyjmowane są do 18 września. Liczba miejsc ograniczona – o przyjęciu decyduje kolejność zgłoszeń.

Kolejne warsztaty i szkolenia:

– 7 października (I spotkanie), 14 października (II spotkanie) – warsztaty Domowe studio filmowe w ramach projektu Kadra kultury on-line, zajęcia prowadzi Marcin Klawiński, warsztaty bezpłatne, termin zgłoszeń: 30 września – 16–29 października – warsztaty Pedagogika zabawy w pracy z dziećmi i młodzieżą, zajęcia prowadzi Alicja Usowicz, cena: 100 zł, termin zgłoszeń: 9 października – 24 października – warsztaty Magia głosu – twój dźwiękowy wizerunek, zajęcia prowadzi Erwin Regosz, cena: 80 zł, termin zgłoszeń: 16 października – 24–25 października – warsztaty Etiuda teatralna – od pomysłu do realizacji, zajęcia prowadzi Agnieszka Zakrzewska, cena: 70 zł, termin zgłoszeń: 16 października Więcej na www.woak.torun.pl inf. Kamil Hoffmann

Małgorzata Justa, tryptyk Pytania, cz. II

Zofia Nocna, Kiedy?

Daria Stankiewicz, Stone jungle

wrzesień 2020 |

BIK | 47

w yd a r z e ni a 11 LGBT Film Festival 2020 temat nietolerancji, braku akceptacji i przynależności do środowiska, które nas otacza. Po debacie mamy dla was niespodziankę. Szczegóły, ceny biletów/karnetów, a także repertuar w krótce na stronie kina Orzeł oraz oficjalnej stornie festiwalu: www.LGBTfestival.pl i FB: @LGBT Film Festival Bydgoszcz. 27.09, niedziela, kino Orzeł 27–30 września 2020, kino Orzeł

11. LGBT Film Festival 2020

LGBT Film Festival to największe w Europie Środkowo-Wschodniej święto kina LGBT. Przybliża najciekawsze produkcje, które rzadko goszcząc w mainstreamowych salach kinowych, pokazują nam rzeczywistość, której jesteśmy nieodłączną częścią. Filmy pokazywane podczas festiwalu to historie o wolności, o równości, o różnorodności, o wyzwaniach, jakie niesie świat. Opowiadają historie całej społeczności, jak i indywidualnych przypadków, są bogate w niepowtarzalne scenariusze. Bydgoska odsłona festiwalu odbędzie się w dniach 27–30 września w kinie Orzeł Miejskiego Centrum Kultury. Zaprezentowane zostaną filmy z całego świata, Europy oraz krótkometrażowe filmy polskie. We wtorek 29 września o godz. 18.00 w kinie Pomorzanin odbędzie się debata na

15.30 A potem tańczyliśmy (113’) 18.30 Polski blok (60’) 20.30 My dwie (99’) 28.09, poniedziałek, kino Orzeł 16.00 M (105’) 18.45 Przyszłość należy do nas (89’) 21.00 Punkt zapalny (84’) 29.09, wtorek, kino Pomorzanin 18.00 Prawa człowieka – sytuacja osób ze środowiska LGBT w Polsce – debata 30.09, środa, kino Orzeł 17.00 Monsters (116’) 20.00 Szalone noce z Emily (84’)

Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy 3.09.2020, czwartek, godz. 17.30 i 20.00, sala kinowo-widowiskowa, bilety w cenie 10 zł

Feria de Abri(l)r – koncert szkoły flamenco

Przewrotny tytuł nawiązuje do Feria de Abril – co w dosłownym tłumaczeniu oznacza Kwietniowe Targi. To doroczne targi koni i bydła obchodzone w Sewilli od 1847 roku, które z czasem przekształciły się w barwny festiwal folkloru i na stałe jako fiesta zagościły w andaluzyjskim kalendarzu imprez. Feria de Abri(l)r (abrir – otwierać) to fiesta otwarcia kultury i otwarcia się na kulturę. W taki oto sposób pragniemy zapoczątkować powrót koncertów granych na żywo, uciec na moment od platform internetowych i sztuki przekazywanej tylko online przez plazmową szybę, otworzyć drzwi na do uczestnictwo w kulturze. Jak na prawdziwą fiestę flamenco przystało, nie zabraknie energii, szelestu falban, dźwięków kastanietów i stukotu obcasów. Usłyszymy i zobaczymy m.in. żartobliwy garrotin, pełną powagi soleę, dostojny tientos tańczony z chustą, fiestowe jaleo czy kobiecą romerę. Przywołamy na chwilę andaluzyjskie słońce i zapach kwiatu pomarańczy. 48 | BIK | wrzesień 2020

Wystąpią: tancerki Akademii Duende Flamenco Sławomir Dolata – gitara Dawid Cholewiński – cajon, instrumenty perkusyjne Monika Szala – skrzypce 13.09.2020,godz. 9.00, miejsce zbiórki: ul. Gdańska 15, (pod „Jedynakiem”)

Kultura na świeżym, vol. 83: Krajna

w yd a r z e ni a Zapraszamy na kolejną wycieczkę w ramach Kultury na świeżym. Tym razem wybierzemy się rowerami do Salna i dalej przez Jezioro Kamienne do Żabna i Byszewa. A może uda nam się dojechać do jeszcze innych Jezior Byszewskich, których jest naprawdę sporo? Weźcie stroje kąpielowe, pełne buty i długie spodnie (chociaż miejcie je w plecaku; przydadzą się, jak będziemy przedzierać się przez chaszcze). Czeka Was dużo przygód i pięknych widoków. Nie zapomnijcie o rowerach i wodzie!

LATAJĄCY MIŚ I STRAŻNICY LEGEND: BIAŁA DAMA / PANI Z ZAMKOWEJ WIEŻY (2019, 2×11’), reż. Waldek Mordarski

20.09.2020, niedziela, godz. 19.00, sala kinowo-widowiskowa, bilety: 15 zł (w przedsprzedaży), 20 zł (w dniu spektaklu)

fot. Dariusz Gackowski

Teatr Improwizowany wymyWammy – spektakl impro

Zapraszamy na wyjątkowy i niepowtarzalny spektakl, który improwizowany będzie na oczach widzów. Całość zostanie stworzona spontanicznie przez cztery improwizatorki z bydgoskiej grupy wymyWammy, przy czynnym współudziale publiczności. Duża dawka energii, humoru i emocji!

Serial opowiada o przygodach trójki śmiałków – Gucia i Malwiny oraz Latającego Misia, którzy wyruszają w niebezpieczną podróż na ratunek Legendarnym Stworom ściganym przez Cybera – wyjątkowo złośliwy wirus komputerowy. Jedna z eskapad prowadzi do zamku Hohenzollern w Niemczech, który zamieszkuje Biała Dama – duch nieszczęśliwie zakochanej kobiety. Nasi bohaterowie w sprytny sposób ratują ją przed Cyberem, jednocześnie znajdując dla niej ukochanego. Złoty Tobołek Koziołka Matołka O!PLA 2020. Dwa odcinki serialu LATAJĄCY MIŚ I STRAŻNICY LEGEND: BIAŁA DAMA oraz PANI Z ZAMKOWEJ WIEŻY stanowią spójną całość i traktowane były podczas głosowania jako jeden film. PRZYJACIEL WAMPIRA (2018, 5’54’’), reż. Justyna Michałowska

27.09.2020, godz. 12.00, sala kinowo-widowiskowa, wstęp: 5 zł, bilety do kupienia w kasie MCK

Małe Animocje THE BEST OF O!PLA 2020 – Teraz dzieci mają głos!, 73’, 6+

GALAXI TAXI: SOK Z AKUMULATORA (2019, 13’), Jan Steliżuk Jest to krótka opowieść o ślepej przyjaźni. Bohaterem historii jest Wampir. Pewnego dnia znajduje pchłę. Zaczyna ją karmić, mierzyć jej wzrost i traktować jak najlepszego przyjaciela. Ale z czasem jego poświęcenie odwraca się przeciwko niemu. Wyróżnienie O!PLA za IV Miejsce. HE (2019, 6’44’’), reż. Katarzyna Radecka

Trójka ponad miarę kłótliwych wspólników w zdezelowanej taksówce przemierza nieustannie wszechświat w poszukiwaniu potencjalnych pasażerów, zaś gdy już tych pasażerów znajdzie, lot z nimi przeistacza się zawsze w serię piramidalnych, wręcz absurdalnych perypetii… Srebrny Tobołek Koziołka Matołka O!PLA 2020.

Tajemnicza postać troskliwie zbiera pęknięte balony w wesołym miasteczku. Kaikohi, bo tak ma na imię główny bohater, wraca do domu, aby w swojej pracowni tchnąć w zniszczone balony nowe życie. Nie zdaje sobie jednak sprawy, że kreując gumowe istoty, naraża się na niebezpieczeństwo. Brązowy Tobołek Koziołka Matołka O!PLA 2020. WTOREK W PONIEDZIAŁEK (2018, 22’30’’), reż Natalia Dziedzic

Brat, siostra i ich magiczny kot wyruszają odzyskać poniedziałek, który zniknął z kalendarza. Specjalne Wyróżnienie O!PLA 2020. wrzesień 2020 |

BIK | 49

w yd a r z e ni a Kino Orzeł „A więc wojna! Niezapomniane kadry”, realizacja: Grzegorz Czerniak, Ania Ćwięka, Wojciech Saramonowicz, Polska 2019, 69’

„A więc wojna! Z dniem dzisiejszym wszystkie zagadnienia schodzą na plan dalszy…” – tak rozpoczynający się komunikat można było usłyszeć w audycji Polskiego Radia rankiem 1 września 1939 roku. Niemcy przekroczyli granicę II RP, a kilkanaście dni później Związek Sowiecki przypieczętował pakt zawarty 23 sierpnia z III Rzeszą. Polska stała się terenem pierwszego aktu II wojny światowej – miejscem, w którym miał zrealizować się najbardziej bezwzględny plan dwóch totalitaryzmów. Instytut Pileckiego oraz Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny prezentują opowieść złożoną z odnalezionych i zdigitalizowanych unikalnych filmów Polskiej Agencji Telegraficznej z lat 1935–39, które w ramach filmu prezentowane są po raz pierwszy szerszej publiczności. Premierowe materiały filmowe PAT zestawione zostały z obrazami zarejestrowanymi w 1939 roku przez niemieckie ekipy filmowe – niewykorzystanymi dotychczas fragmentami propagandowego filmu Fritza Hipplera „Feldzug in Polen” oraz fragmentami radzieckiego filmu „Wyzwolenie” Ołeksandra Dowżenki. Narracja prowadzona jest przez Świadków Epoki – osoby, które po 80 latach od tych wydarzeń dzielą się z widzem zapamiętaną z czasów dzieciństwa historią. W filmie usłyszeć można wspomnienia m.in. reżysera Jerzego Hoffmana, reżysera Janusza Majewskiego, kompozytora Romualda Twardowskiego, scenarzysty Andrzeja Mularczyka oraz Izabelli Galickiej, Janusza Kenta i wielu innych. Naoczni świadkowie dzielą się osobistymi przeżyciami, by widz wszystkimi zmysłami doświadczył przełomu czasu pokoju i wojny.

„Pod powierzchnią”, reż. Joachim Hedén, Belgia, Norwegia, Szwecja, 2020, 82’

Najnowszy tytuł Joachima Hedena opowiada historię dwóch sióstr, których relacje nigdy nie były łatwe. Pod powierzchnią

50 | BIK | wrzesień 2020

w yd a r z e ni a Dziewczyny odziedziczyły po matce pasję do nurkowania, która pomaga im również w skracaniu dystansu pomiędzy nimi. Duża część filmu toczy się pod wodą, gdzie młodsza z sióstr, Tuva, zostaje przygnieciona przez skałę na dnie morza. Jej starsza siostra Ida musi jak najszybciej znaleźć pomoc, niestety w promieniu kilku kilometrów nie ma żywej duszy. Rozpoczyna się morderczy wyścig z czasem, w którym każda sekunda jest na wagę życia i śmierci.

„25 lat niewinności. Sprawa Tomka Komendy”, reż. Jan Holoubek, Polska 2020

„25 lat niewinności. Sprawa Tomka Komendy” – debiut reżyserski Jana Holoubka – to poruszający dramat sensacyjny, oparty na prawdziwych wydarzeniach, którymi żyła cała Polska. To fabularna opowieść o życiu Tomasza Komendy – młodego mężczyzny niesłusznie skazanego na

25 lat więzienia za gwałt i zabójstwo nastolatki. Twórcy filmu podejmują próbę znalezienia odpowiedzi na do dziś nurtujące wszystkich pytania. Jak to mogło się wydarzyć? Dlaczego niewinny człowiek musiał aż 18 lat czekać w celi na sprawiedliwość?

„Daleko od Reykjavíku”, reż. Grímur Hákonarson, Islandia 2019, 92’

„Daleko od Reykjavíku”, nowy film twórcy kinowego przeboju „Barany. Islandzka opowieść”, ponownie rozgrywa się w zachwycających pejzażach Islandii. Ten ujmujący komediodramat koncentruje się wokół wiejskiego życia, którego rutyną wstrząsają nieoczekiwane zdarzenia, a w ich centrum znajdzie się – do tej pory łagodna i pokorna – Inga. Kiedy z jej życia niespodziewanie zniknie mąż, a bohaterka odkryje jego tajemnice, smutek zamieni się w gniew skierowany przeciwko lokalnej wspólnocie. Po raz pierwszy w życiu Inga zaprotestuje i stanie do samotnej walki – i to z potężnym przeciwnikiem. Kobieta nie zgadza się, by ją i sąsiadów doiła dłużej miejscowa spółdzielnia, której szefowie wpuszczają rolników w spiralę długów. Niczym islandzka Erin Brockovich, Inga rusza na wojnę z patologiczną korporacją i zastraszonymi sąsiadami, którzy wybierają milczenie. Samotne życie z dala od Reykjavíku wymaga odwagi, a zbuntowana kobieta wiele ryzykuje. Ale wychowana pośród surowej natury Inga odkrywa, że przez lata wyrzeźbiła ona także jej charakter. I że w lokalnej społeczności nie ma dla niej świętych krów. Daleko od Reykjavíku

wrzesień 2020 |

BIK | 51

w yd a r z e ni a

17. Millennium Docs Against Gravity – Bydgoski Aneks Millennium Docs Against Gravity w tym roku odbędzie się pod hasłem „Z czułości do świata” i przedstawi różne oblicza rzeczywistości, w której żyjemy. Tytuły, które będą walczyły o Nagrodę Banku Millennium (Grand Prix) w czasie Millennium Docs Against Gravity w Warszawie, a o nagrodę ART/DOC AWARD w Bydgoszczy, zabiorą widzów w podróż, która pozwala otworzyć się na innych ludzi, zgodnie z hasłem przewodnim tegorocznego festiwalu. W Konkursie Głównym zostanie zaprezentowanych 13 wyjątkowych filmów, wyreżyserowanych w sumie przez siedmiu reżyserów i osiem reżyserek. Ogromnie cieszy fakt, że kino dokumentalne jest coraz bardziej równościowe i liczba reżyserek przekroczyła w Konkursie Głównym liczbę reżyserów. Tegoroczny festiwal w formule hybrydowej wyjątkowo odbędzie się od 4 do 18 września w siedmiu miastach: Warszawie, Wrocławiu, Gdyni, Katowicach, Lublinie, po raz pierwszy w Poznaniu oraz tradycyjnie w Bydgoszczy, gdzie seanse Bydgoskiego Aneksu w kinie Orzeł potrwają od 5 do 13 września. Od 19 września do 4 października funkcjonować będzie część online festiwalu. W programie Konkursu Głównego znalazło się kilka tytułów pokazujących silne kobiety i ich próbę zmierzenia się z często nieprzychylnym oraz pełnym przemocy środowiskiem ich codziennej egzystencji. Od „La Mami” Laury Herrero Garvin, pokazującego codzienność tancerek z Barba Azul Cabaret w Meksyku, przez film „Dla Samy” (reż. Waad Al-Khateab, Edward Watts), który obrazuje bohaterkę walczącą o życie swoje oraz swojej córki w oblężonym syryjskim Aleppo, aż po „Lekcję miłości” (reż. Małgorzata Goliszewska, Kasia Mateja) – historię 69-letniej Joli, która wyrwała się z toksycznego związku i rozpoczyna życie na nowo. Spojrzeniem na ciekawą relację, jaka tworzy się między bohaterką i złodziejem, który

Kadr z filmu „Dla Samy”

52 | BIK | wrzesień 2020

ukradł obrazy jej autorstwa, jest film „Malarka i złodziej”. Barbora Kysilkova dowiaduje się, że jej dwa obrazy zostały skradzione z galerii. Stawia się na rozprawie i proponuje skazanemu spotkanie. Ma w planach namalowanie jego portretu, bo jest zafascynowana osobowością złodzieja. Z kolei „Blizny” Agnieszki Zwiefki opowiadają o losach Vetrichelvi, która miała zaledwie 17 lat, gdy wstąpiła do terrorystycznej organizacji Tamilskich Tygrysów na Sri Lance, a teraz chce odnaleźć się na powrót w rzeczywistości po jej opuszczeniu. Vetrichelvi dorastała w ekstremalnych warunkach wojny domowej na Sri Lance, ale to niejedyna opowieść o trudnym wchodzeniu w dorosłość w tegorocznym Konkursie Głównym Millennium Docs Against Gravity. W cieniu konfliktu i wojny dorasta też bohaterka filmu „Ziemia jest niebieska jak pomarańcza” Iryny Tsilyk. Pochodzi z rodziny mieszkającej na pierwszej linii frontu w Donbasie w Ukrainie. Gdy na zewnątrz panuje chaos i słychać bombardowania, dziewczyna kręci film inspirowany własnym codziennym życiem w trakcie trwającej wojny, żeby dostać się do szkoły filmowej. Z kolei bohaterami „Wyrzutków” (reż. Maasja Ooms) jest grupa nastolatków, z którymi nie mogą poradzić sobie ani szkoła, ani rodzice. Jedyną nadzieją dla tych dojrzewających chłopców okazuje się izolacja na jednej z farm we Francji. Tymczasowe zamknięcie i nadzór mają im pomóc powrócić na łono społeczeństwa. Sébastien Lifshitz w filmie „Nastolatki” podąża dla odmiany za dwiema dziewczynami, nastoletnimi Francuzkami Emmą i Anaïs, które są najlepszymi przyjaciółkami od dziecka, a jednak wszystko w ich życiu wydaje się je od siebie różnić: pochodzenie społeczne oraz osobowość. Jedna wywodzi się z zamożnej rodziny, a druga dorasta w trudnych warunkach i środowisku. W filmie pokazana jest ich radykalna przemiana z trzynastolatek w osiemnastoletnie dziewczyny. W dorosłość wchodzi także syn pewnego nepalskiego Szerpa Nady. W celu zapewnienia edukacji swojemu dziecku ojciec łamie tabu i wraz z wybitnymi europejskimi alpinistami bierze udział w himalajskiej wyprawie na Kumbhakarnę, świętą górę Szerpów. Czy pomimo ciężkich warunków pogodowych uda się im zdobyć szczyt? Widzowie festiwalu zobaczą dramatyczny finał tej historii w filmie „Ściana cieni” Elizy Kubarskiej. Zderzenie z innymi potężnymi siłami przyrody przeżyli mieszkańcy miasteczka Paradise. W 2018 roku wybuchł tam najtragiczniejszy pożar w historii Kalifornii, który doszczętnie je zdewastował. Zdobywca Oscara Ron Howard postanowił pojechać na miejsce katastrofy i tak powstał film „Odbudować Paradise”, opowiadający o walce o swój dom, ale także o niszczycielskiej działalności człowieka, która prowadzi do ekologicznej tragedii. O ciemnej stronie działalności polityków, która potrafi niszczyć ludzkie życie tak skutecznie, jak ogień zniszczył domy w Paradise, opowiadają trzy filmy w Konkursie Głównym festiwalu. „Witamy w Czeczenii” Davida France’a pokazuje, jak dokładnie wyglądało regularne polowanie

w yd a r z e ni a

Kadr z filmu „Kobieta”

na osoby LGBT+ urządzone przez przywódcę Czeczenii – Ramzana Kadyrowa. Świat pierwszy raz usłyszał o tej niewyobrażalnej akcji eksterminacji części społeczeństwa w 2017 roku. Twórcy filmu, narażając własne życie, towarzyszyli ludziom, którzy natychmiast musieli uciekać z własnego kraju w obawie przed śmiercią. Siergiej Łoźnica cofa się z kolei do roku 1953 i pokazuje przebieg „Pogrzebu Stalina”. Dzięki odnalezionym przez reżysera archiwom widzowie mogą przyjrzeć się z niezwykłej perspektywy pogrzebowi jednego z największych zbrodniarzy w historii ludzkości. Nigdy wcześniej niepokazywane, w dużej mierze kolorowe zdjęcia zapierają dech w piersiach i przenoszą w samo centrum kultu jednostki. O propagandzie i jej wpływie na społeczeństwo opowiada też Hubert Sauper w filmie „Epicentrum”. Na ulicach Hawany mieszkańcy w każdym wieku dzielą się z nim przed kamerą swoimi opiniami na temat życia w skolonizowanym kraju, a także wewnętrznej wolności, jakiej doświadczają pomimo surowych sankcji. Reżyser tworzy wciągający i metaforyczny portret postkolonialnej, utopijnej Kuby. Filmy z Konkursu Głównego oceni w Bydgoszczy lokalne jury, w którym zasiądą: Justyna Komowska (adwokat), Jarosław Piskozub (operator i reżyser filmów dokumentalnych) i Michał Tabaczyński (pisarz, tłumacz, dziennikarz). Tradycyjnie podczas trwania Bydgoskiego Aneksu zestaw konkursowy uzupełnią pokazy znakomitych dokumentów polskich, spotkania z ich twórcami oraz pokazy specjalne, a zwieńczy projekcja filmu „Tony Halik” Marcina Borchardta, który ukazał życie jednego z najbardziej znanych podróżników i dziennikarzy. Tony Halik był prywatnym pilotem Evity Perón, dziennikarzem NBC, laureatem Pulitzera. Mieszkaniec komunistycznej Polski, w której ludzie nie posiadali paszportów. „Tu byłem – Tony Halik” – każdy zna ten tekst, nawet jeśli nie pamięta jego programów w telewizji. Podróżnik, dziennikarz, filmowiec. Jego perypetie wydają się równie nieprawdopodobne, jak przygody Indiany Jonesa. Ten intensywny tydzień z kinem dokumentalnym w naszym mieście poprzedzi natomiast zorganizowany we współpracy ze Stowarzyszeniem Koloroffon PROLOG, w tym roku pod hasłem: „Architektura”, zaplanowany już pod koniec sierpnia. Pierwszy z dwóch pokazów odbę-

Kadr z filmu „Ściana cieni”

dzie się w niedawno odrestaurowanej Fabryce Lloyda. Drugi w bydgoskim klubie Mózg, który bezpośrednio sąsiaduje z rewitalizowanym kinem Pomorzanin. Pokazy w tych miejscach będą doskonałą okazją do dyskusji o otaczającej nas miejskiej architekturze i jej roli w życiu mieszkańców. Niezwykle istotnym lokalnie wydarzeniem, stanowiącym swoistą klamrę z PROLOGIEM, będzie premiera na dużym ekranie kina Orzeł krótkometrażowego filmu dokumentalnego pt. „Leśne”. Film jest portretem społeczności mieszkającej na Osiedlu Leśnym w Bydgoszczy. To wyjątkowe miejsce datuje swoje początki na okres międzywojnia XX wieku. Już wtedy dzielnicę cechowały nowoczesne założenia urbanistyczne (modernizm), rozwijane w kolejnych latach (socrealizm, socmodernizm), ponadczasowe rozwiązania architektoniczne, zróżnicowana tkanka społeczna oraz ciekawe położenie. Dlaczego na Leśnym żyje się inaczej niż na pozostałych bydgoskich osiedlach? Na to pytanie starają się odpowiedzieć mieszkańcy, którzy opowiadają o miłości do swojego osiedla. Film powstał z inicjatywy bydgoskiego dewelopera CDI Konsultanci Budowlani, budującego właśnie na Osiedlu Leśnym swoją największa inwestycję. Ponadto w dniach od 10 do 13 września odbędzie się także w zabytkowej sali kina Pomorzanin krótka retrospektywa najlepszych filmów z dotychczasowych edycji festiwalu. Bydgoskiemu Aneksowi towarzyszyć w tym roku będzie również wystawa zdjęć zatytułowana „Wewnątrz kadru Against Gravity I Bydgoszcz 2020”, zaaranżowana w modnych bydgoskich klubokawiarniach: Landschaft, Moodie Foodie oraz Parzymy Tutaj. Klubem festiwalowym będzie To2, miejsce, które odważnie stawia na szeroko pojętą muzykę elektroniczną. W klubie zaplanowano dwa wydarzenia muzyczne: 11 września wieczorem zagrają Sauer (Karolina Piernikowska) + Dzejkopp, a 12 września na imprezie pn. „Konexje meets Chmara live!” wystąpią: Bartłomiej Chmara, Olo Erdmann & LESU. Organizatorem Bydgoskiego Aneksu pozostaje bydgoska Fundacja Sztuki ART-HOUSE, współorganizatorem i partnerem MCK, a przedsięwzięcie jest współfinansowane przez Miasto Bydgoszcz oraz Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego. wrzesień 2020 |

BIK | 53

17. Millennium Docs Against Gravity – Bydgoski Aneks Kino studyjne ORZEŁ w MCK, ul. Marcinkowskiego 12–14 kino Pomorzanin, ul. Gdańska 10

5.09.2020, sobota 11.00 oficjalna inauguracja Bydgoskiego Aneksu 11.15 Grubaski na front, 87’, reż. Louise Unmack Kjeldsen, Louise Detlefsen 15.00 Blizny, 79’, reż. Agnieszka Zwiefka 17.00 Dla Samy, 100’, reż. Waad Al-Kateab, Edward Watts 20.00 Epicentrum, 107’, reż. Hubert Sauper

6.09.2020, niedziela 12.00 Margaret Atwood. Słowo to siła, 92’, reż. Nancy Lang, Peter Raymont 14.30 Ziemia jest niebieska jak pomarańcza, 74’, reż. Irina Tsilik 17.00 Malarka i złodziej, 102’, reż. Benjamin Ree 20.00 Kobieta, 108’, reż. Yann Arthus-Bertrand, Anastasia Mikova 7.09.2020, poniedziałek 15.00 Nastolatki, 135’, reż. Sebastien Lifshitz 18.00 Jak Bóg szukał Karela, 98’, reż. Vit Klusak, Filip Remunda 19.45 spotkanie z autorami filmu – kawiarnia SZPULKA 20.30 Ściana cieni, 98’, reż. Eliza Kubarska

8.09.2020, wtorek 15.30 Z wnętrza, 90’, reż. Cezary Grzesiuk, Tomasz Szwan, Krystian Kamiński 17.00 spotkanie z autorami filmu – kawiarnia SZPULKA 21.00 Lekcja miłości, 75’, reż. Małgorzata Goliszewska, Katarzyna Mateja

9.09.2020, środa 15.30 Wyrzutki, 92’, reż. Maasja Ooms 18.00 Skandal. Ewenemet Molesty, 70’, reż. Bartosz Paduch 19.30 spotkanie z autorem filmu – kawiarnia SZPULKA 20.30 Pogrzeb Stalina, 135’, reż. Siergiej Łoźnica

10.09.2020, czwartek 15.30 La Mami, 82’, reż. Laura Herrero Garvin 18.00 Odbudować Paradise, 95’, reż. Ron Howard 19.00 Jutro albo pojutrze, 100’, reż. Bing Liu – kino POMORZANIN 20.30 iHuman, 99’, reż. Tonje Hessen Schei

11.09.2020, piątek 16.00 Witamy w Czeczenii, 107’, reż. France David 19.00 Leśne, premiera krótkometrażowego filmu dokumentalnego (wstęp wolny) 19.00 Ostatni w Aleppo, 110’, reż. Feras Fayyad – kino POMORZANIN 20.00 Ogłoszenie werdyktu bydgoskiego jury 20.15 Tarantino: bękart kina, 101’, reż. Tara Wood

12.09.2020, sobota 11.00 Ściana cieni, 90’, reż. Eliza Kubarska 14.00 Odbudować Paradise, 95’, reż. Ron Howard 17.00 Złapani w sieci, 100’, reż. Barbara Chalupova, Vit Klusak 19.00 Kto zabił sekretarza generalnego ONZ?, 120’, reż. Mads Brügger – kino POMORZANIN 20.00 Quebonafide: Romantic Psycho Film, 37’, reż. Red Bull Media House

13.09.2020, niedziela 11.00 Tarantino: bękart kina, 101’, reż. Tara Wood 14.00 Kobieta, 108’, reż. Yann Arthus-Bertrand, Anastasia Mikova 17.00 Tony Halik, 90’, reż. Marcin Borchardt 19.00 Kraina miodu, 87’, reż. Tamara Kotevska, Ljubomir Stefanov – kino POMORZANIN 19.30 prezentacja filmu nagrodzonego Bydgoszcz ART.DOC Award 2020 Ceny biletów i karnetów: bilet na pojedynczy seans – 10 zł karnet na 10 wybranych seansów – 70 zł karnet na cały festiwal – 120 zł 54 | BIK | wrzesień 2020

Konkurs Główny festiwalu powtórka

w yd a r z e ni a Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku

Odkryj uroki Ostromecka – zapraszamy na spacer z nowym planem parku

Położony nieopodal Bydgoszczy Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku to jedno z najbardziej malowniczych miejsc naszego regionu. Sam park to rozległy obszar otoczony bujnymi lasami, ze starannie zaprojektowanymi ogrodami w angielskim i włoskim stylu, w których znajdują się architektoniczne perły – klasycystyczny Pałac Nowy i barokowy Pałac Stary. Teraz zwiedzanie całego kompleksu będzie jeszcze przyjemniejsze i łatwiejsze – stworzyliśmy dla Was miniprzewodnik z mapą parku. Znajdziecie w nim ciekawostki o pałacach, ale przede wszystkim – informacje związane z terenami zielonymi. Jest i o pomnikach przyrody, i o innych ciekawych gatunkach drzew. Dowiecie się, gdzie rośnie platan, a gdzie tulipanowiec. W rozpoznawaniu poszczególnych drzew pomoże umieszczona obok mapy infografika. Miniprzewodnik to także zaproszenie na spacer po Alejach Parkowych – dzięki temu z łatwością dotrzecie do Mauzoleum, ostromeckiego rozarium, Alei Lipowej czy nad stawy. Przy okazji dowiecie się, kim byli Peter Joseph Lenne czy Karl F. Schinkel, bez których Zespół PałacowoParkowy by nie powstał. Zapraszamy na spacer po krętych alejach parku, leśnych duktach, do zwiedzania pałaców i ogrodów. Nasz przewodnik znajdziecie przy wejściu do obu pałaców, a także w Bydgoskim Centrum Informacji przy Starym Rynku (ul. Batorego 2) i w Miejskim Centrum Kultury (ul. Marcinkowskiego 12–14).

Piknik w Ostromecku – wypożyczalnia koszy już działa!

Park w Ostromecku to idealne miejsce na ciepłe, sielankowe weekendy i leniwe popołudnia. Teraz można tam przyjechać na piknik – w restauracji w Pałacu Nowym wypożyczysz kosz piknikowy pełen smakołyków i zdrowych przekąsek. Wszystko dla Was mamy – sztućce i talerze, serwetki i koce. A także dwie wersje koszy z dwoma różnymi menu. Miejsca na piknik wystarczy dla wszystkich – sam park

pałacowy to obszar 36 ha, na którym oprócz bujnych lasów znajdują się ogrody zaprojektowane przez słynnego pruskiego ogrodnika – Petera Josepha Lennego. Są tu malowniczy ogród włoski, czyli ostromeckie rozarium, przestronna polana na tyłach Pałacu Nowego, czy też bardziej ustronne miejsca za tarasami Pałacu Starego. Przy alejach parkowych stoją też ławeczki. W spacerach pomocna będzie nasza mapka parku dostępna przy wejściach do obu pałaców. W niej, oprócz ciekawostek związanych z Ostromeckiem, znajdziecie zaznaczone trasy spacerowe i ciekawe okazy drzew i krzewów.

Zaproście znajomych, przyjedźcie całymi rodzinami i odpocznijcie wśród przestronnych łąk i wiekowych drzew. A jeśli chcecie piknikować – gotowe kosze ze smakołykami czekać będą w restauracji Pałacu Nowego. Do wyboru są dwa rodzaje menu – w każdym znajduje się pieczywo: bagietki lub tortille, ponadto owoce sezonowe i sałatki lub warzywa z dipami, a także słodka przekąska, np. croissanty. Są woda i soki – do wyboru. W koszu są także wszystkie niezbędne do piknikowania akcesoria (sztućce, serwetki, talerze), a także koc. Koszyki piknikowe dostępne są w wersji dla 2 lub 4 osób (cena: 49 i 99 zł). Uwaga: kosz piknikowy trzeba zarezerwować wcześniej, najlepiej z jednodniowym wyprzedzeniem. W tym samym dniu – przynajmniej 4 godziny wcześniej przed planowanym odebraniem koszyka. Rezerwacje pod numerem telefonu: 52 364 64 14. Odbiór: restauracja w Pałacu Nowym. Wypożyczalnia koszy piknikowych czynna jest 7 dni w tygodniu w godzinach otwarcia restauracji (poniedziałek–piątek 12.00–20.00, w weekendy – 10.00–20.00). wrzesień 2020 |

BIK | 55

w yd a r z e ni a Galeria Wspólna wystawa czynna od 25 września 2020, ul. Batorego 1/3

Katarzyna Tretyn-Zečević – Nieskończoność

Katarzyna Tretyn-Zečević – absolwentka Wydziału Sztuk Pięknych UMK w Toruniu. Doktor habilitowany w dziedzinie sztuk pięknych. Profesor uczelni na Uniwersytecie Technologiczno-Przyrodniczym w Bydgoszczy, kierownik Katedry Architektura Wnętrz. Poszukiwania indywidualnej drogi twórczej Katarzyny Tretyn-Zečević oscylują wokół eksperymentu warsztatowego. Przyszłość sztuki widzi w nowych technologiach, które czerpać jednak powinny z tradycji. Dlatego też jej warsztat twórczy opiera się przede wszystkim na tradycji haftu, a podstawowe instrumentarium stanowią igła i nić. Wyszywając np. na płótnie (najczęściej wielkofor-

Katarzyna Tretyn-Zečević, Trajektoria

56 | BIK | wrzesień 2020

matowym), splata tradycję malarstwa, sztuki użytkowej i nauki. W 2015 roku rozpoczęła współpracę z Fundacją Aleksandra Jabłońskiego oraz Obserwatorium Astronomicznym w Piwnicach pod Toruniem. Efektem tego są projekty artystyczne powstałe na styku dwóch dziedzin: nauki i sztuki. W swojej twórczości Tretyn-Zečević porusza problem poszukiwania tożsamości przez współczesnego człowieka. Zastanawia się – kim jesteśmy i gdzie jesteśmy, skąd przychodzimy i dokąd zmierzamy. Przygląda się również językowi komunikacji oraz relacji międzyludzkich. Opisuje świat poprzez obrazy, ścieżki dźwiękowe, obiekty artystyczne i instalacje oraz szuka w nich odpowiedzi na nurtujące ją pytania.

Program festiwalu na s. 23

BIK 9/2020

Articles inside

Galeria Wspólna

Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku

Stowarzyszenie Koloroffon – FF Przeźrocza

Kino Orzeł

17 Millennium Docs Against Gravity

Bydgoska Scena Barokowa

Galeria Wieży Ciśnień – Muzeum Wodociągów

Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński

Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu

Otwarta Przestrzeń „Światłownia

Galeria Sztuki NEXT

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna

Muzeum Okręgowe im Leona Wyczółkowskiego

Akademicka Przestrzeń Kulturalna WSG

VI Vintage Photo Festival

Teatr Polski w Bydgoszczy

Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy

Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury