CORONA magazine update

CORONA magazine 12 Maart - ? | 2020

‘Hoe het COVID-19

virus de wereld in haar greep houdt’

www.RIVM.nl

In dit nummer o.a.

WAT TE DOEN? BIJ BESMETTING 22

12

TV TOESPRAAK MARK RUTTE

18

POLITIE IN CRISISTIJD

‘De aarde is ziek’ COVID-19

CORONA-ANGST VERPLEEGHUIS 52

42

BEGRAFENIS EMOTIES 2 | CORONA magazine

46

STIL IN AMSTERDAM

INHOUD 30

CORONINGSDAG 2020 40

ZO HOUDT JE HET GEZELLIG!

36

OPNAME OP INTENSIVE CARE

En verder ...

We’ll meet again 4 Voorwoord 5 Hoe komen we aan corona?

6 Maatregelen tegen verspreiding 8 Extra maatregelen kabinet 10 Hamsteren! Niet nodig ...

14 Het nieuwe winkelen 16 Belangrijke informatie virus 20

55

Wereldkaart uitbraak 26 Leren en werken aan keukentafel 54 Steunpakket Europa 28 De 1.50 meter basisschool 2.0 56 Omgaan met corona en elkaar 32 Horeca en corona: vragen ...

60 Alle maatregelen op een rij ... 34 De strijd om de Brink 62 Wat gaat er (ook) niet door? 38 Nieuwe overheidsmaatregelen 64 Vragen omtrent een uitvaart 44 Hoe maak je een mondkapje? 68 Videobellen: knuffel op afstand 48 Opdat wij niet vergeten ...

69 Helden van Nederland 50

ASPERGES OF BLOEMEN? 66

VALKUILEN THUISWERKEN

58

KLM AAN DE GROND CORONA magazine | 3

WE’LL MEET AGAIN ...

Mijn lieve moedertje Grietje Bomans-Manuel is 94 jaar en woont in het verpleeghuis Sparrenheuvel in Diepenveen (Ov), we hebben haar al zo’n 8 weken niet kunnen bezoeken. Deze foto kregen we van het verzorgend personeel, die net haar haar hadden gedaan. Ik heb haar in het zo geliefde Markelo gephotoshopt, zodat ze toch een beetje buiten kan zijn! Dag moeder, ik hoop dat ik je gauw weer een knuffel kan geven ....

4 | CORONA magazine

Zie ook pagina 46 en 48

VOORWOORD

Beste lezers,

W

aarom dit magazine? Op de eerste plaats, omdat ik mijzelf, net als zovelen in Nederland en elders in de wereld, bezig moet zien te houden tijdens dit Corona tijdperk. Mijn vak is grafisch vormgever en ik wil proberen om in dit tijdschrift een zo goed mogelijk beeld te geven van deze Pandemie waarin wij ons momenteel bevinden. En het einde lijkt nog lang niet in zicht ...

Want wie had aan het begin van dit jaar nu gedacht dat dit ons zou overkomen? Woorden als quarantaine, lockdown, besmettingsgraad en mondkapje waren geen woorden die wij dagelijks in de mond namen ... Nu zijn ze niet meer weg te denken uit ons vocabulaire!

De gevolgen voor onze samenleving zijn immens: het verdriet van nabestaanden van slachtoffers van het virus, zij konden in de laatste dagen en weken zelfs, niet bij hun dierbaren zijn. De begrafenissen moesten op afstand gehouden worden, met niet meer dan 30 genodigden ...

De verpleeghuizen gingen op slot, waardoor velen hun ouders of grootouders niet meer mochten en konden bezoeken. Thuiszorg werd niet meer gegeven of veel minder, waardoor behoeftige mensen zich maar moesten zien te redden. Dit alles zorgde ervoor dat veel ouderen en zieken zich (nog) eenzamer gingen voelen ...

Ook de economische gevolgen zowel voor ons land en wereldwijd zijn niet te overzien. Bedrijven en ook kleine ondernemingen moesten verplicht hun deuren sluiten en de 1.50 meter samenleving is een feit.

Duizenden hebben hun baan verloren en moeten gaan leven van een uitkering. Hoewel de politiek er alles aan doet om deze getroffen ondernemers en werknemers te steunen, is voor hen de toekomst op dit moment nog gitzwart. De beurzen over de hele wereld stortten in, waardoor zowel bedrijven als particulieren miljarden verlies hebben geleden ...

Ook het onderwijs, in al haar geledingen, kreeg met de lockdown te maken. Kinderen kwamen daardoor thuis te zitten, met alle gevolgen van dien. Er moest naarstig naar oplossingen gezocht worden, om de studie-achterstand zo beperkt mogelijk te houden.

Thuis studeren en ook thuis werken was een feit.

Dan is het toch wel fijn dat we in een digitale wereld leven. Want hierdoor kon er, hetzij op afstand, toch geleerd en gewerkt worden ...

Crisistijden brengen vaak het goede en inventieve in de mens naar boven, want dat moet ook gezegd: hoe erg deze Corona crisis ons als mens en samenleving heeft getroffen, we proberen er met zijn allen het beste van te maken en houden ons aan de afgesproken regels, al valt dat vaak niet mee! We kijken meer om naar onze buren en hebben meer tijd voor onze kinderen en verdere familie en vrienden ...

Om verdere verspreiding van het virus te voorkomen, werden allerlei (ook zeer grote) evenementen afgelast. Zo kon het EK-voetbal in Engeland niet doorgaan en de Olympische Spelen in Tokio konden geen doorgang vinden. En om wat dichter bij huis te blijven: geen voetbalwedstrijden, geen concerten, lege schouwburgen en geen Formule 1 op Zandvoort, waar zo naar werd uitgekeken. Koningsdag anno 2020 zal de geschiedenisboeken ingaan als de meest bijzondere ooit ...

Maar dat alles valt in het niet bij de ruim 200.000 slachtoffers die het virus op dit moment al heeft gemaakt en er zullen er elke dag nog meer bijkomen ...

Veel waardering is er in ons land en ook elders voor de vitale beroepen: het verplegend personeel, die onafgebroken proberen levens te redden. Het leger en de politie, die de orde en veiligheid moeten handhaven. De boeren, vissers en tuinders, die voor onze dagelijkse kost zorgen. Het winkelpersoneel, waardoor we nog steeds onze boodschappen kunnen doen! En natuurlijk het onderwijspersoneel, allemaal beroepen die jarenlang hebben moeten vechten voor erkenning ...

Zij zijn hun gewicht in goud waard tijdens en ook na deze crisis!

Tot slot, beste lezers, het advies om zoveel mogelijk thuis te blijven. Houdt minimaal 1.50 meter afstand en was regelmatig uw handen en als u moet hoesten of niezen, doe het in de elleboog! Bij het ter perse gaan van dit magazine gaan de eerste basisscholen en kinderopvang weer voorzichtig open. Laten we hopen dat het leven zich weldra weer wat normaliseert en dat we met z’n allen wat leren van deze tijd ...

Ger Bomans, Deventer, april 2020 Thuisblijver en samensteller van dit CORONA magazine CORONA magazine | 5

Hoe en wanneer is het virus Het begint er steeds meer op te lijken dat de uitbraak van het nieuwe coronavirus toch niet is begonnen op de vismarkt in Wuhan. Het vinden van de bron kan een volgende pandemie helpen voorkomen.

T

erwijl de wereld vecht om de coronapandemie onder de duim te krijgen, blijft er een mysterie bestaan: hoe en wanneer is het virus overgedragen op de mens? Er beginnen twijfels te ontstaan over het idee dat dit gebeurde op de Huanan-vismarkt in het Chinese Wuhan in december. Onderzoekers proberen nu te achterhalen wat de echte bron is. Daarmee hopen ze te kunnen voorkomen dat andere, nieuwe coronavirussen in de toekomst pandemieën veroorzaken.

Toch niet in december Volgens een onderzoek naar de eerste 41 ziekenhuisopnamen van mensen met het coronavirus, was een man die op 1 december 2019 symptomen vertoonde de eerste coronapatiënt. In tegenstelling tot de meerderheid van de eerste groep patiënten had hij geen enkel verband met de Huanan-vismarkt.

Sindsdien is niemand in staat om te bevestigen waar hij het virus heeft opgelopen. Ook is het onduidelijk of hij echt de eerste persoon was die het virus opliep.

Een andere analyse van de eerste 425 coronapatiënten, in januari uitgevoerd door het Chinese centrum voor ziektebeheersing en -preventie en de Chinese nationale gezondheidscommissie, plaatst de eerste bevestigde besmetting een week later: op 8 december.

Maar nieuw bewijs lijkt erop te wijzen dat de uitbraak al voor december begon. Analyse van het virale genoom – het volledige genetische materiaal van het virus – doet vermoeden dat het virus al in november van dier op mens is overgedragen. Maar het zou zelfs al in september gebeurd kunnen zijn.

6 | CORONA magazine

Longontsteking Deze resultaten zijn in lijn met een bericht in de South China Morning Post waarin documenten worden aangehaald van de Chinese overheid. Deze wijzen erop dat de eerste coronabesmetting plaatsvond bij een 55-jarige persoon uit de provincie Hubei, die het virus op 17 november opgelopen lijkt te hebben.

De eerste gemelde gevallen, die dateren van december, werden gerapporteerd door artsen uit Wuhan die een surveillance protocol volgden dat was opgezet om longontstekingen met onbekende oorzaak in kaart te brengen. Dit systeem is opgezet na de SARS-uitbraak in 2002-2003 om nieuwe virussen te kunnen opsporen.

Voor zover men kon nagaan, richtten de eerste inspanningen van de Chinese autoriteiten zich vervolgens vooral op mensen met een virale longontsteking die traceerbare verbanden of contacten hadden met de Huanan-markt.

Deze focus op longontstekingen kan ervoor hebben gezorgd dat veel milde, vroege besmettingen gemist zijn. In december was de infectie waarschijnlijk al tot buiten Wuhan verspreid. Een onderzoek onder zes kinderen die het coronavirus hadden opgelopen, leidde tot de identificatie van een meisje dat op 2 januari symptomen ontwikkelde. Zij en haar familie wonen in Yangxin, meer dan 150 kilometer verwijderd van Wuhan. Geen van hen was gedurende de maand voordat zij ziek werd buiten de provincie geweest. Onderzoekers konden niet achterhalen hoe ze besmet was geraakt.

Veel dieren met coronavirussen Een verklaring hiervoor kan zijn dat het virus meerdere keren van dieren op mensen is overgesprongen.

Vleermuizen worden ervan verdacht dat ze een ‘reservoir’ zijn voor het coronavirus, maar dierenarts Richard Kock van het Royal Veterinary College in Londen zegt dat het hoogst onwaarschijnlijk is dat je het virus kunt oplopen door een toevallige ontmoeting met een vleermuis. Een aannemelijkere verklaring is dat andere dieren als intermediair dienden.

Deze dieren versterkten het virus en maakten het mogelijk om meerdere mensen te besmetten via een methode van ‘vallen en opstaan’, zegt hij.

ACHTERGROND

overgedragen op de mens?

Shan-Lu Liu van de Ohio State-universiteit in de Verenigde Staten.

Patient zero ‘Het is nog steeds mogelijk dat de besmetting op de vismarkt het gevolg was van geïnfecteerde mensen die daar werkten in plaats van een dierlijke bron’, zegt medisch statisticus Benjamin Cowling van de Universiteit van Hong Kong.

De markt is er ook maar een van 400 in Wuhan.

‘Als er een populatie is geweest van besmette dieren die zijn geleverd aan 400 markten, en direct aan restaurants, dan zijn er enorm veel gelegenheden geweest voor het virus om over te springen’, zegt Kock.

‘Meer kennis over hoe het nieuwe coronavirus op mensen is oversprongen, kan helpen dit soort gebeurtenissen in de toekomst te voorkomen’ Javaans schubdier Javaanse schubdieren komen voor in de bossen van Zuidoost-Azië.

Het coronavirus lijkt in staat te zijn een groot scala aan dragers te infecteren. Uit labonderzoeken blijkt dat resusapen en fretten gemakkelijk geïnfecteerd raken. Ook zouden Javaanse schubdieren een intermediaire drager kunnen zijn, omdat ze al andere coronavirussen bij zich dragen die vergelijkbaar zijn met het nieuwe coronavirus waar we nu mee kampen. Genetische analyse leidde tot de vondst van coronavirussen in schubdieren die voor meer dan 90 procent overeenkomen met het nieuwe coronavirus, maar geen van allen lijken ze er genoeg op om de directe voorloper te zijn.

Het is op dit moment onduidelijk of de Huanan-markt een rol heeft gespeeld bij het overdragen van het virus van dieren op mensen. ‘Het probleem is dat de meeste genomen monsters op de vismarkt inmiddels vernietigd zijn’, zegt infectioloog

Nu het virus zich over de hele wereld heeft verspreid door van mens op mens over te springen, denken sommigen dat de jacht op patient zero – de eerste persoon die geïnfecteerd raakte – relatief onbelangrijk is. ‘Op dit punt in de epidemie is het niet het belangrijkst om te weten waar het vandaan komt’, zegt epidemioloog Julien Riou van de Universiteit van Bern in Zwitserland.

Pandemieën voorkomen Maar Kock vindt het identificeren van de bron van de uitbraak cruciaal. Zeker gegeven het feit dat er drie coronavirussen – SARS, MERS en het nieuwe coronavirus – de kop op hebben gestoken sinds 2002.

‘In evolutionaire termen is dat in microseconden’, zegt hij. ‘Het risico dat dit soort dingen gebeurt is enorm vergroot. Daar moeten we grip op krijgen.’

Meer kennis over hoe het nieuwe coronavirus op mensen is oversprongen, kan helpen dit soort gebeurtenissen in de toekomst te voorkomen, zegt Cowling.

CORONA magazine | 7

Maatregelen tegen verspreiding coronavirus in Nederland Nieuwsbericht | 12-03-2020 | 15:37 Let op. Dit betreft een nieuwsbericht van 12 maart 2020, met een update op 15 maart 2020. Het kan zijn dat er ondertussen nieuwe maatregelen zijn afgekondigd. U vindt hier een overzicht van alle nieuwsberichten.

Bekijk de nieuwere maatregelen voor onderwijs, horeca en sport in het nieuwsbericht van 15 maart 2020.

In Nederland gelden vanaf donderdag 12 maart 2020 nieuwe maatregelen tegen de verspreiding van het coronavirus. Minister-president Rutte en minister Bruins lichtten de maatregelen (gebaseerd op advies van het RIVM) toe tijdens een persbijeenkomst.

De maatregelen zijn: 1. Iedereen in Nederland: blijf thuis bij klachten neusverkoudheid, hoesten, keelpijn of koorts. Mijd sociaal contact. Bel pas met huisarts als klachten verergeren.

2. Bijeenkomsten met meer dan 100 personen worden in heel Nederland afgelast. Dat geldt ook voor publieke locaties zoals musea, concertzalen, theaters, sportclubs en sportwedstrijden.

3. Mensen in heel Nederland wordt opgeroepen zoveel mogelijk thuis te werken of de werktijden te spreiden.

4. Voor kwetsbare personen geldt: (ouderen en personen met verminderde weerstand) vermijd grote gezelschappen en openbaar vervoer. In het algemeen wordt mensen dringend verzocht om bezoek aan kwetsbare personen te beperken.

5. Voor zorgpersoneel en personeel in vitale processen: er wordt veel van u gevraagd. Blijf pas thuis als u klachten hebt en koorts. Overleg zo nodig met uw werkgever. En ook: reis niet naar het buitenland.

6. Hogescholen en universiteiten wordt verzocht onderwijs online aan te bieden in plaats van grootschalige colleges.

7. Scholen in het primair, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs en kinderopvang blijven gewoon open: er zijn daar weinig besmettingen en die omgeving is minder internationaal. Kinderen en jongeren vormen bovendien niet de groep met de hoogste risico’s. Bovendien zouden de maatschappelijke gevolgen van het sluiten van deze scholen groot zijn en draagt sluiten weinig bij aan het beperken van de verspreiding. Kinderen die verkouden zijn, moeten thuis blijven.

Tot slot: de maatregelen gelden voor heel Nederland tot en met 31 maart 2020.

8 | CORONA magazine

POLITIEK NIEUWE CORONAVIRUS COVID-19

12 maart 2020

Het nieuwe coronavirus (COVID-19) in Nederland Wat moet je doen?

Heb je geen klachten?

Heb je (milde) verkoudheidsklachten?

Heb je (milde) verkoudheidsklachten? Niezen, keelpijn, loopneus, licht hoesten, of een verhoging tot 38 graden.

Dan geldt de volgende extra maatregel:

Vermijd grote groepen (meer dan 100 personen).

Werk thuis als het kan.

Blijf thuis.

Beperk (sociale) contacten.

Vergeet niet:

Was je handen regelmatig.

Hoest en nies in de binnenkant van je elleboog.

Schud geen handen.

Voor meer informatie: www.rijksoverheid.nl/coronavirus of bel naar 0800-1351

Gebruik papieren zakdoekjes.

Het RIVM adviseert de overheid bij de bestrijding van het nieuwe coronavirus.

CORONA magazine | 9

Kabinet komt met extra pakket aan maatregelen Nieuwsbericht | 15-03-2020 | 16:25 Het kabinet komt vandaag om 17.00 uur met een extra pakket aan maatregelen om de verdere verspreiding van het coronavirus in te dammen. Ook zal premier Mark Rutte maandag om 19.00 uur het land toespreken, maakt de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD) zondag bekend. De minister-president zal nader ingaan op de gevolgen die de bestrijding van het coronavirus de komende maanden zal hebben. Minister Bruno Bruins (Volksgezondheid) en minister Arie Slob (Onderwijs) komen zondagmiddag om 17.00 uur met een update over de nieuwe maatregelen. Het is aannemelijk dat de ministers duidelijkheid verschaffen over een eventuele sluiting van de scholen.

Eerder op de dag hielden Bruins en Slob een spoedoverleg met het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), de onderwijssector, ziekenhuisorganisaties en de Federatie Medisch Specialisten (FMS).

De FMS riep het kabinet zaterdag nog op op alle scholen in Nederland te sluiten om zo de verspreiding van het coronavirus in te dammen. De medisch specialisten stellen dat er onvoldoende bewijs is dat kinderen elkaar en de leerkrachten niet kunnen besmetten met het COVID-19-virus.

Het coronavirus in het kort • Het virus verspreidt zich vooral via hoest- en niesdruppeltjes die kort in de lucht hangen.

• Een geïnfecteerde persoon besmet gemiddeld twee à drie anderen. Dit aantal kan dalen bij goede voorzorgsmaatregelen.

• Verreweg de meeste patiënten hebben milde (griepachtige) klachten.

• Bijna alle sterfgevallen betreffen oudere of al zieke mensen. Met voorzorgsmaatregelen kun je deze mensen beschermen.

10 | CORONA magazine

POLITIEK ‘Mensen, blijf thuis!’

CORONA magazine | 11

Goedenavond,

H

et coronavirus houdt ons land in de greep.

Ons, én de rest van de wereld. Samen staan we voor een opgave van enorme omvang.

Veel mensen zullen het gevoel herkennen dat we de laatste weken in een achtbaan zitten die steeds sneller lijkt te gaan rijden. Je vraagt je af: gebeurt dit echt? Want de maatregelen die hier en elders worden getroffen zijn ongekend voor landen in vredestijd.

Ik wil aan het begin van deze toespraak mijn medeleven uitspreken met de families van de mensen die inmiddels aan het virus zijn overleden. Iedereen die in het ziekenhuis ligt of thuis aan het herstellen is, wens ik veel beterschap en sterkte toe.

En ik wil me richten tot de ouderen en de mensen met een zwakke gezondheid. Ik realiseer me dat u grote zorgen hebt. En daarom wil ik u zeggen dat het onze absolute prioriteit is de risico’s voor u zo klein mogelijk te maken.

Met al het nieuws uit binnen- en buitenland, met alle gebeurtenissen die elkaar in razend tempo opvolgen, is het volkomen logisch dat er heel breed in de samenleving zorgen leven. We zitten allemaal met vragen: • Wat kan ik doen om mezelf en de mensen om me heen te beschermen?

• Hoe zit het met school en werk?

• Kan een kinderfeestje nog doorgaan? Een familieweekend? Een bruiloft?

• Hoe lang gaat dit eigenlijk allemaal duren?

• En waarom neemt het ene land andere maatregelen dan het andere land?

De realiteit is, dat het coronavirus onder ons is en voorlopig ook onder ons zal blijven. In de wereld van vandaag zijn nieuws en informatie sneller dan het licht en is een mening ook snel gegeven. Ik begrijp dat. Maar het antwoord op alle vragen die leven, begint bij de kennis en ervaring van deskundigen. Laat ons daaraan vasthouden.

Aan deskundigen als Jaap van Dissel en zijn collega’s binnen en buiten het RIVM. Virologen, intensive care artsen en andere specialisten. Hun advies is vanaf het begin leidend geweest voor alle maatregelen die tot nu toe in Nederland zijn getroffen. En het is belangrijk dat we op dat kompas van wetenschappelijke kennis en betrouwbare feiten blijven varen. Dat is de enige verstandige manier om verdere stappen te kunnen blij-

12 | CORONA magazine

ven zetten die nodig zijn. Stappen die onvermijdelijk op ons af komen.

Want ik heb vanavond geen gemakkelijke boodschap voor u. De realiteit is, dat het coronavirus onder ons is en voorlopig ook onder ons zal blijven. Er is geen eenvoudige of snelle uitweg uit deze zeer moeilijke situatie.

De realiteit is ook dat de komende tijd een groot deel van de Nederlandse bevolking met het virus besmet zal raken. Dat is wat de deskundigen ons nu vertellen. En wat zij ons ook zeggen, is dat we in afwachting van een vaccin of medicijn de verspreiding van het virus kunnen afremmen en tegelijkertijd gecontroleerd groepsimmuniteit op kunnen bouwen. Dat moet ik uitleggen ...

Wie het virus heeft gehad, is daarna meestal immuun.

Net als vroeger met de mazelen. Hoe groter de groep die immuun is, hoe kleiner de kans voor het virus om over te springen op kwetsbare ouderen en mensen met een zwakke gezondheid. Met groepsimmuniteit bouw je als het ware een beschermende muur om hen heen. Dat is het principe. Maar we moeten ons wel realiseren dat het maanden of zelfs langer kan duren om groepsimmuniteit op te bouwen en in die tijd moeten we mensen die een groter risico lopen zoveel mogelijk afschermen.

Alles overziend, zijn er 3 mogelijke scenario’s: Het 1e scenario is: het virus maximaal controleren.

Dat leidt tot een beheerste verspreiding, onder groepen die het minste risico lopen. Dat is het scenario van onze keuze. Maximaal controleren betekent dat we proberen met maatregelen de piek in het aantal besmettingen af te vlakken en uit te smeren over een langere periode.

‘Maximaal controleren betekent dat we proberen met maatregelen de piek in het aantal besmettingen af te vlakken en uit te smeren over een langere periode’ Met deze aanpak waarin de meeste mensen alleen lichte klachten zullen krijgen, bouwen we immuniteit op en zorgen we dat de zorg het aankan. Met als doel dat de verpleeghuizen, de thuiszorg, de ziekenhuizen en vooral de intensive care afdelingen niet overbelast raken. Zodat er steeds voldoende capaciteit is de mensen te helpen die het meest kwetsbaar zijn.

TV TOESPRAAK MARK RUTTE Het 2e scenario is dat we het virus onbeheerst zijn gang laten gaan. Daarmee zou ons zorgsysteem in de piek van de besmetting volkomen overvraagd worden, waardoor er niet genoeg capaciteit zou zijn om kwetsbare ouderen en andere patiënten met een hoog risico te helpen. Dat moeten we uiteraard koste wat kost voorkomen.

Het 3e scenario is dat we eindeloos proberen het virus tegen te houden. Dat betekent dat het land helemaal op slot gaat. Zo’n rigoureuze aanpak kan op het oog aantrekkelijk lijken, maar deskundigen wijzen erop dat het bepaald geen kwestie van dagen of weken zou zijn.

In dat scenario zouden we ons land feitelijk een jaar of zelfs langer moeten platleggen, met alle gevolgen van dien. En als het praktisch al zou kunnen – om mensen zo lang alleen met toestemming hun huis uit te laten komen – dan nog kan het virus meteen weer de kop opsteken als de maatregelen worden ingetrokken.

Nederland is een open land en zolang er geen vaccin is, zal het coronavirus als een golf door de wereld blijven gaan en ons land niet overslaan. Alle adviezen tot nu toe, alle maatregelen die eerder zijn afgekondigd zijn op het 1e scenario van ‘maximaal controleren’ gericht.

Van de relatief eenvoudige richtlijnen om geen handen te geven, vaker handen te wassen en anderhalve meter afstand te houden tot ingrijpende maatregelen als het verbieden van grotere bijeenkomsten en sluiting van de horeca. En we houden uiteraard per dag de vinger aan de pols.

Hoe lang de maatregelen nodig zijn en of er meer nodig is, hangt dus af van de manier waarop het virus zich de komende weken en maanden gaat gedragen.

En van eventuele nieuwe wetenschappelijke inzichten, want het onderzoek staat niet stil.

Het kan zijn dat enkele maatregelen versoepeld kunnen worden, maar dat we soms ook weer een extra stap moeten zetten om te voorkomen dat het virus ongeremd om zich heen grijpt. Het blijft passen en meten de komende maanden. Het blijft zoeken naar de balans tussen maatregelen nemen die nodig zijn en het gewone leven zoveel mogelijk door laten gaan. Als we zo de verspreiding van het virus kunnen sturen, zijn de gevolgen voor de volksgezondheid uiteindelijk het meest beheersbaar. Tegelijkertijd kunnen en zullen we onze ogen niet sluiten voor de economische gevolgen van deze crisis.

Veel mensen maken zich zorgen over hun baan. Want voor heel veel bedrijven, groot en klein, is dit een

extreem moeilijke periode. Heel veel ondernemers staan ineens met hun rug tegen de muur. De mevrouw van het koffietentje op de hoek, de bloemenkweker, de transportondernemer, de ZZP’er, maar het geldt ook voor nationale iconen als de KLM. Mijn boodschap aan de ondernemers van Nederland en hun werknemers is deze: het kabinet zal doen wat nodig is om u te steunen. We zetten alles op alles om ervoor te zorgen dat bedrijven niet omvallen door wat er nu gebeurt en dat mensen hun baan niet verliezen.

Het zal hoe dan ook een moeilijke tijd worden, maar we laten u niet in de steek.

Tot slot wil ik iedereen in Nederland bedanken voor de manier waarop de aanwijzingen en maatregelen tot nu toe zijn opgevolgd en voor alle hartverwarmende voorbeelden van onderlinge hulp en solidariteit. Het doet goed te merken dat we voor elkaar klaarstaan als de nood aan de man is. Blijf dat doen.

Blijf alert en volg de aanwijzingen op, ook als u sterk en gezond bent, in het belang van mensen die kwetsbaarder zijn. Dat is echt belangrijk. Blijf uw gezond verstand gebruiken en luister naar de deskundigen. Blijf elkaar helpen waar dat kan. Dit is een tijd waarin we elkaar moeten vinden, over meningsverschillen en tegenstellingen heen. Een tijd om het gezamenlijke belang boven het eigen belang te stellen. En een tijd om ruimte en vertrouwen te geven aan al die mensen die onder hectische omstandigheden dag en nacht bezig zijn anderen te helpen en het virus onder controle te houden.

Schoonmakers, verpleegkundigen en artsen in de ziekenhuizen en de ouderenzorg, huisartsen en GGD-medewerkers, politieagenten, ambulancepersoneel en alle andere hulpverleners. Tegen hen, en tegen al die mensen die op hun post blijven in scholen, kinderopvang, openbaar vervoer, supermarkten en waar dan ook, wil ik zeggen: u doet fantastisch werk – heel, heel veel dank daarvoor.

Ik wil eindigen met deze oproep: bij alle onzekerheden die er zijn, is één ding volstrekt duidelijk: de opgave waar we voor staan is heel groot en we moeten dit echt met 17 miljoen mensen doen. Samen komen we deze moeilijke periode te boven.

Let een beetje op elkaar.

Ik reken op u.

Dank u wel.

CORONA magazine | 13

Hamsteren!

‘Onnodig en egoïstisch, je benadeelt er een ander mee’

14 | CORONA magazine

FOTOREPORTAGE

Lege schappen en lange rijen in de supermarkt. De uitbraak van het coronavirus in Nederland zorgt er voor dat een aantal mensen zijn gaan hamsteren. ‘Er hangt een grimmige sfeer in de supermarkten.’

De schappen met wc- en keukenpapier, aardappels en blikgroenten ogen leeg in de supermarkt. Nederlanders gaan massaal naar de winkel - alsof het kerst is - om eten in te slaan. Ook als ze hiervoor een enorme drukte moeten trotseren. Premier Mark Rutte roept Nederlanders op te stoppen met het hamsteren. Dat is niet alleen onnodig, het treft ook ‘mensen die hard voor ons aan het werk zijn’ en na een lange dag de schappen leeg aantreffen, zei hij zojuist tijdens een persconferentie.

CORONA magazine | 15

Het nieuwe geen cash, veel winkels dicht, Door de coronacrisis verandert er veel in onze winkelstraten.

S

upermarkten hebben via branchevereniging CBL de overheid gevraagd om een verbod op contant geld. In veel supermarkten hangen al zelfgemaakte bordjes om zoveel mogelijk met pin te betalen. Grootgrutters hopen zo de kans op besmetting van de circa 300.000 personeelsleden, te verkleinen.

In een aantal supers zijn ook plexiglazen schermen bij de kassa’s geplaatst. In veel andere winkels, zoals bouwmarkten, staan zelf geknutselde hekjes om klanten op afstand te houden. Tot nu toe betaalde in de supers nog één derde van de klanten met contant geld. Als het aan het CBL ligt, gaat dat dus snel veranderen.

De overheid heeft gereageerd op dit verzoek en banken hebben dat ook gedaan en de mogelijkheid om contactloos te betalen, is inmiddels verruimd. Het maximum bedrag blijft 25 euro, en tot nu toe werd na iedere 50 euro contactloos betalen, gevraagd naar je pincode. Die limiet van 50 euro is nu verdubbeld naar 100 euro, zodat klanten minder vaak hun pincode in hoeven te toetsen.

Veel andere winkelketens zien de omzet zover teruglopen dat ze de deuren sluiten en zich richten op verkoop via internet. Onlangs sloten ook C&A en de H&M de deuren. Maar inmiddels gaan er ook weer winkelketens open, zoals Bijenkorf en Ikea.

Waar de éne winkel sluit, openen ongeveer 100 groothandels zoals Makro en Sligro de winkels tijdelijk voor gewone consumenten. Tot nu toe kon je daar alleen als ondernemer terecht met een ‘btw-pasje.’

16 | CORONA magazine

winkelen: groothandel open

SUPERMARKTEN / WINKELS

CORONA magazine | 17

Wat te doen bij besmetting?

Het nieuwe coronavirus veroorzaakt de ziekte COVID-19. De klachten lijken in het begin vaak op een verkoudheid. De ziekte kan een ernstige longontsteking veroorzaken, waar soms ook mensen aan overlijden.

Maatregelen De belangrijkste maatregelen die je kan nemen om verspreiding van het coronavirus te voorkomen: • Blijf zoveel mogelijk thuis • Houd 1,5 meter afstand van anderen • Was je handen regelmatig met water en zeep • Hoest en nies in de binnenkant van je elleboog • Gebruik papieren zakdoekjes 18 | CORONA magazine

Symptomen COVID-19 De symptomen van het nieuwe coronavirus zijn divers. Sommige mensen lijken er amper iets van de merken. Anderen worden ernstig ziek. De incubatietijd, de tijd tussen besmetting en de ziekte, varieert van 2 tot 12 dagen. Voor de zekerheid gaan wij uit van maximaal 14 dagen. Het belangrijkste advies: blijf thuis bij de volgende klachten: • Verkoudheid • Niezen • Hoesten • Keelpijn • Moeilijk ademen • Koorts Blijf thuis, ziek uit en zorg dat je anderen niet besmet. Houd 1,5 meter (twee armlengtes) afstand tot andere mensen. Je mag pas weer naar buiten als je 24 uur geen klachten meer hebt.

Belangrijk: Bij koorts (vanaf 38 graden) blijft iedereen in je huishouden thuis.

MEDISCH

Wanneer bel je je huisarts?

Bel de huisarts als de klachten verergeren: • Je wordt in een paar dagen steeds zieker • Je ademt steeds moeilijker (bijvoorbeeld bij het lopen) • Je hebt meer dan 3 dagen koorts • U bent ouder dan 70, hebt een chronische ziekte of minder weerstand EN u krijgt koorts Belangrijk: Ga niet naar de huisarts toe, maar bel de huisarts of huisartsenpost. Neem bij ernstige klachten direct contact op.

Aanpak en scenario’s Als er in Nederland een landelijke uitbraak van een infectieziekte is, coördineert het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu de bestrijding van de ziekte. Bij de uitbraak van een nieuwe of zeldzame ziekte, zoals het nieuwe coronavirus, roept het RIVM het zogeheten Outbreak Management Team (OMT Outbreak Management Team ) bij elkaar. Hierin zitten specialisten met verschillende achtergronden die veel van de desbetreffende ziekte afweten. Na iedere bijeenkomst van het OMT stelt het RIVM een advies op voor het Ministerie van VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

Nu het nieuwe coronavirus in grote mate is verspreid in ons land, zijn er verschillende scenario’s om hiermee om te gaan. Sinds de toespraak van Mark Rutte zijn ze wel bekend als ‘de 3 scenario’s’.

Zie pagina 12 en 13 CORONA magazine | 19

Belangrijke informatie over het coronavirus in het algemeen 1. Infectieziekten blijven voorlopig overspringen van dier naar mens We spraken met hoogleraar virologie Wim van der Poel. “Het is een kwestie van tijd voor we weer zo’n virus meemaken”, vertelt hij. Er zijn namelijk nog zo’n 300.000 virussen die in gewervelde dieren rondhuizen.

2. Mannen lijken zieker te worden van coronabesmetting dan vrouwen Er zijn bijvoorbeeld relatief veel mannen overleden aan de gevolgen van het virus. Uit cijfers van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) van 25 maart blijkt dat meer dan 60 procent van de COVID-19-patiënten die in Nederland in het ziekenhuis belanden man is. Ook van de mensen die in Nederland aan de gevolgen van het coronavirus zijn overleden, is 60 procent man. Toch wordt het coronavirus bij ongeveer evenveel mannen als vrouwen geconstateerd. Mannen lijken dus zieker te worden van een besmetting dan vrouwen.

3. Eerste medicijnen tegen corona getest op mensen, mogen we al jubelen?

Een echt vaccin laat nog zo’n jaar op zich wachten. Hoe verloopt die zoektocht en komt het nog op tijd? Naast de ontwikkeling van een coronavaccin zijn er verschillende initiatieven om bestaande medicijnen in te zetten tegen het virus. Hoeveel hoop kunnen we daaruit putten?

4. Corona bezorgt deel van patiënten blijvende longschade Het Longfonds ziet dat er littekenweefsel op de longen kan optreden door het coronavirus. “Er ontstaat een nieuwe longziekte”, waarschuwt de organisatie.

5. Social distancing kennen we allemaal, maar waarom helpt dit?

Het nieuwe coronavirus (COVID-19) heeft in een paar maanden tijd meer dan 100.000 mensen wereldwijd besmet en duizenden doden veroorzaakt. Aangezien dit een niet eerder geïdentificeerd virus is, heeft de bevolking hier nog geen immuniteit tegen. Hierdoor kan het virus zich in een hoog tempo verspreiden, waardoor de zorgstelsels tekortschieten. Regeringen proberen de verspreiding van het COVID-19 te vertragen, om zo te voorkomen dat de gezondheidszorg wordt overspoeld door patiënten die intensieve zorg nodig hebben en om de kwaliteit van de zorg voor de getroffenen te behouden. Naast regelmatig handen wassen en het vermijden van handen schudden, is sociale distantiëring de belangrijkste maatregel die wordt genomen om de verspreiding van het virus te beperken en te vertragen. De mate waarin mensen zich aan deze maatregelen houden, is van cruciaal belang voor hun effect op de volksgezondheid.

20 | CORONA magazine

MEDISCH / POLITIEK 21 april 2020

Maatregelen tegen het coronavirus Hoest en nies in je elleboog. .

Blijf zoveel mogelijk thuis.

Houd 1,5 meter afstand.

Was vaker je handen.

Gebruik papieren zakdoekjes.

Schud geen handen.

Beperk sociaal contact: Ga alleen naar buiten voor boodschappen, een frisse neus of om iets voor een ander te doen.

Werk thuis wanneer dit mogelijk is.

Groepsvorming van meer dan twee personen is alleen toegestaan als er 1,5 meter afstand wordt gehouden.

Uitzondering voor gezinnen / huishoudens en kinderen t/m 12 jaar.

Heb je verkoudheidsklachten? Blijf dan thuis en ziek uit. Ben je ook benauwd en/of heb je koorts? Dan moet iedereen in het huis thuisblijven.

Maatregelen in het openbare leven: Vanaf 29 april Kinderen t/m 12 jaar kunnen georganiseerd en onder begeleiding samen buiten sporten. Wedstrijden niet toegestaan.

Jongeren van 13 t/m 18 jaar kunnen georganiseerd en onder begeleiding samen buiten sporten op 1,5 meter afstand. Wedstrijden niet toegestaan.

Topsporters kunnen binnenen buitentrainingen hervatten, op 1,5 meter afstand. Wedstrijden niet toegestaan.

Zelfstandig wonende ouderen (70+) kunnen door één of twee vaste personen worden bezocht.

Vanaf 11 mei

T/m 19 mei:

Opening kinderopvang en (speciaal) basisonderwijs.

Het overige onderwijs blijft gesloten.

Basisscholen halveren groepsgrootte in de klas.

Kinderen gaan de helft van de tijd naar school. De andere helft volgen ze onderwijs op afstand.

Alle eet- en drinkgelegenheden zijn gesloten. Bezorgen en afhalen blijft mogelijk.

Tot 1 september: Alle evenementen met een vergunnings- en meldplicht zijn verboden.

Sportverenigingen (18+), fitnessclubs, sauna’s, casino’s, speelhallen en seksinrichtingen zijn gesloten.

Publieke locaties zoals musea, concertzalen, theaters, sportclubs zijn gesloten.

Het uitoefenen van alle contactberoepen is verboden.

Samenkomsten zijn verboden.

Meer informatie: rijksoverheid.nl/coronavirus of bel 0800-1351

CORONA magazine | 21

Een kijkje in de keuken bij de politie in (corona) crisistijd:

‘Alles wat normaal Alles wat normaal is, of was, in de samenleving is niet meer normaal. Scholen zijn dicht, evenementen worden afgelast en mensen zitten veel thuis.

Maar het werk van de politie gaat gewoon door.

Z

e hebben een vitaal beroep, ze zijn nodig en moeten juist nu zichtbaar aanwezig zijn. Natuurlijk bekijken ze ook welke werkzaamheden vanuit huis gedaan kunnen worden. Dit ter voorkoming van het verspreiden van het virus en om te voorkomen dat agenten besmet raken.

Minder woninginbraken, meer spanningen De maatschappij is volkomen stilgelegd, iedereen is zoveel mogelijk thuis. Dat betekent dat er ‘even geen markt is’ voor bijvoorbeeld woninginbraken.

Dit is drastisch gedaald. Aan de andere kant hebben ze nu juist wel te maken met overlastmeldingen, een deel veroorzaakt door jeugd die zich moeilijker aan de regels houdt. Ze proberen hen, samen met de gemeente, uit te leggen waarom bepaalde regels gelden, ze spreken mensen aan en moeten helaas ook bekeuringen uitdelen. Daarnaast merk je dat mensen veel op elkaars lip zitten nu, waardoor er spanningen binnenshuis kunnen ontstaan die weer uit kunnen monden in huiselijk geweld. Ze zijn dus met andere dingen (meer) bezig.

‘Burgers moeten altijd terug kunnen vallen op de politie’ Bescherming tegen gekuch en gespuug Kortom, het werk gaat door en dat kan lang niet allemaal vanuit huis worden gedaan. Het is dus belangrijk om flexibel en wendbaar te zijn. De politie zorgt er dan ook voor dat agenten met voldoende beschermingsmiddelen de straat op kunnen. Daarnaast is 22 | CORONA magazine

geregeld dat collega’s vanuit huis kunnen werken; de politie faciliteert hen hierin optimaal door de nodige hardware te leveren, en zorgt voor veilige verbindingen omdat er veel met vertrouwelijke informatie wordt gewerkt.

Ze moeten ervoor zorgen dat agenten die de straat op gaan hun werk veilig kunnen doen. Er zijn burgers

SAMENLEVING

was, is niet meer’

die het nodig vinden om naar hen te spugen en daarbij te roepen dat ze corona hebben. Beschermingsmiddelen als mondkapjes, speciale pakken en spuugmaskers zijn van groot belang. Naast deze vitale zaken faciliteert de politie hen ook met adviezen en tips van de bedrijfsarts over thuiswerken, maar ook over vertrouwenswerk en dergelijke. Kortom, ze hebben oog voor de mens zelf en mogelijke

onrust bij collega’s. Daarnaast onderzoeken ze de mogelijkheden of ze collega’s toch kunnen testen.’

Steun en toeverlaat Ze zijn intern ook al snel na de uitbraak van het coronavirus begonnen met het maken van continuïteitsplannen. Iets wat op landelijke schaal wordt afgestemd, omdat de politie overeind moet blijven als CORONA magazine | 23

iedereen omvalt. Burgers moeten altijd terug kunnen vallen op de politie. Die druk voel je en dat voelt ook iedere individuele agent.’

Het mooie aan mensen die bij de politie werken is dat iedereen voelt dat het ertoe doet wat ze doen en iedereen wil er zijn. Politiemensen zijn allemaal een soort van wereldverbeteraars, dat zie je heel duidelijk in deze crisistijd. Mensen zijn er gewoon en zetten die stap vooruit, waar anderen in onze samenleving bang en terughoudend worden. Natuurlijk lopen ze meer gevaar dan iemand met een gemiddelde kantoorbaan, maar dat is inherent aan het vitale beroep.

‘Natuurlijk lopen agenten meer gevaar dan iemand met een gemiddelde kantoorbaan’ Ze doen er dan ook alles aan om hun mensen te beschermen, maar als een collega een burger met mogelijk corona moet aanhouden, dan voelt dat niet altijd fijn. Intern zien ze dat de zingeving opborrelt, maar ook van de burgers ontvangen ze steeds meer erkenning. Zo kregen agenten afgelopen weekend duimen omhoog en applaus van burgers, omdat ze in een park aanwezig waren en groepjes aanspraken.

Dat zijn ze natuurlijk niet gewend en dat is wel iets heel moois dat je nu ziet gebeuren.’

Beroep op loyaliteit Daar waar normale mensen een stap terug (moeten) zetten, moet een agent een stap vooruit zetten. Dat weet je als je bij de politie gaat werken. Maar het zijn wel spannende en onzekere tijden. Collega’s kunnen geen anderhalve meter afstand houden samen in een politieauto en op straat weten ze niet wie ze tegenkomen of in welke situatie ze terechtkomen.

24 | CORONA magazine

SAMENLEVING

CORONA magazine | 25

Kaart van de uitbr

Het coronavirus heeft zich over de hele wereld verspreid, het aantal landen dat kampt met besmettingen neemt toe. Op deze wereldkaart, gebaseerd op de officiĂŤle data van de Amerikaanse Johns Hopkinsuniversiteit, kun je per land het aantal besmettingen bekijken.

26 | CORONA magazine

WERELD

aak van COVID-19:

1000+ vastgestelde besmettingen 100-999 vastgestelde besmettingen 10-99 vastgestelde besmettingen 1-9 vastgestelde besmettingen BRON: WIKIPEDIA

CORONA magazine | 27

Grootste krimp Nederlandse economie sinds financiële crisis De Nederlandse economie is in het eerste kwartaal waarschijnlijk flink gekrompen als gevolg van de coronacrisis. Het gaat naar verwachting om de grootste terugslag sinds de financiële crisis ruim tien jaar terug.

Dat is de gemiddelde verwachting van economen die persbureau Bloomberg peilde, vooruitlopend op de cijfers die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) naar buiten bracht.

Het bruto binnenlandse product (bbp) nam met 3 procent af vergeleken met de voorgaande periode.

De enige keer dat de economie in een kwartaal harder achteruitging, was in de eerste drie maanden van 2009, toen sprake was van 3,6 procent krimp. Dat was destijds de grootste kwartaalkrimp ooit gemeten door het CBS. Op jaarbasis schatten de kenners dat

de Nederlandse economie met 1,9 procent is gekrompen. Dat is eveneens de sterkste daling sinds 2009. In het laatste kwartaal van 2009 bedroeg de neergang van het bbp 2,4 procent.

Behalve op het totaalcijfer zullen economen vrijdag ook alert zijn op hoe sterk verschillende onderdelen van de economie werden geraakt door de crisis. Bekend is dat bedrijven massaal investeringen hebben teruggeschroefd. Dat geld hebben ze dringend nodig om rekeningen te kunnen blijven betalen. Voor de handel, waarvan Nederland zeer afhankelijk is, lijkt het beeld eveneens somber. Vanuit de belangrijkste afzetmarkten, zoals andere Europese landen, de Verenigde Staten en China, werd de vraag waarschijnlijk gedempt door de pandemie. Daarnaast zaten grenssluitingen en vertragingen in het vrachtvervoer de Nederlandse export in de weg.

Europese leiders worden het niet eens

Steunpakket corona De leiders van de EU-landen zijn het niet eens geworden over een pakket aan economische steunmaatregelen als antwoord op de coronacrisis. Ze hebben wel afgesproken om een nieuwe poging te ondernemen met o.a. minister Wopke Hoekstra (foto) van Financiën.

D

e lidstaten Italië, Spanje en Frankrijk willen de geldkraan openzetten, maar Duitsland en Nederland blokkeren dat.

De leiders van de 27 EU-lidstaten hielden zes uur lang een videoconferentie om te praten over het optuigen van een kredietfaciliteit met een omvang van 2 procent van het bruto binnenlands product (bbp) van de verschillende economieën.

Het geld moet komen uit het zogenoemde Europese Stabiliteitsmechanisme (ESM), een permanent noodfonds van de negentien lidstaten die de euro als betalingsmiddel hebben. Binnenkort spreekt ook het Internationaal Monetair Fonds (IMF) over de coronacrisis en eventuele steunmaatregelen.

28 | CORONA magazine

FINANCIEEL / BESMETTINGEN EUROPA

BELGIE

DUITSLAND

SPANJE

ITALIE

CORONA magazine | 29

Tips voor nu je veel 1. Zo blijf je mentaal fit Hoe blijf je mentaal fit nu je hele dagen thuiszit en werkt? We geven hieronder alvast de belangrijkste tips: • • • • • •

Bouw aan je sociale netwerk Maak een goede dagindeling Ga even lopen voor of na je werk Heb het niet alleen over zakelijke dingen met collega’s Doe iets creatiefs Vergeet niet te lachen en wat te keten

2. Zo houd je het gezellig met je partner De hele dag met je partner op je lip kan zorgen voor spanningen. We vroegen het twee experts.

Hieronder wederom wat handige tips: • • • •

Zeg niet alles wat je denkt, maar praat ruzies wel uit Spreek af hoe je het liefst je werkdag indeelt Plan goed wanneer je iets aan je partner vraagt Sluit de dag af met een ritueel

3. Wat doe je met kinderen die de hele dag thuis zijn?

Heb je kinderen in huis? Dan kan thuiswerken extra zwaar zijn. We vroegen het een ervaringsdeskundige die in China wekenlang in lockdown zat met haar gezin. Dit zijn haar tips: • • • • •

Durf onzeker te zijn, wees eerlijk over je twijfels Zoek de lichtpuntjes en ben je daar bewust van Geef jezelf tijd om te wennen Geniet van de bijzondere periode en tijd met elkaar Strakke schema’s zijn niet altijd nodig, volg de stemming in huis

4. Door de maatregelen zijn opeens veel meer mensen thuis De buren links zijn gaan klussen, de buren rechts hebben de kinderen thuis, de buren boven zijn aan het werk. Hoe ga je om met elkaar in deze tijd? Zie ook pagina 28 en 29.

• Maak afspraken met je buren, leg je schema’s naast elkaar • Vraag je kinderen overdag op hun stemgeluid te letten • Meld het aan je buren als je gaat klussen 30 | CORONA magazine

SAMENLEVING

thuis bent/werkt 1 2

3

4

CORONA magazine | 31

Hele buurt thuis: ‘Bedenk of Door de maatregelen rondom het coronavirus zijn opeens veel meer mensen thuis. De buren links zijn gaan klussen, de buren rechts hebben de kinderen thuis, de buren boven zijn aan het werk.

Hoe ga je om met elkaar in deze tijd?

‘I

k woon in een appartementencomplex en zodra de zon gaat schijnen, gaan de ramen open en hoor ik overal muziek’, vertelt Floortje.’ Zelf ben ik gewoon aan het werk. Het lijkt alsof mijn buren de situatie totaal niet doorhebben en denken dat het vakantie is. Ik heb een mail gestuurd naar de woningbouwvereniging. Ik hoop dat zij er iets aan kunnen doen.’

‘Tegen geluidsoverlast tijdens het thuiswerken kun je niet zoveel doen’, zegt Marleen van Beek, juridisch adviseur bij de Nationale Adviesbalie. ‘Een muziekje is ieders goed recht, net als stofzuigen met de ramen open en klussen.’

‘Iedereen heeft de verantwoordelijkheid om overlast nu binnen de perken te houden’ ‘Hoe frustrerend de overlast ook kan zijn, je kunt niet van iemand eisen om van 9.00 tot 17.00 uur muisstil te zijn. Je kunt wel met je buren een afspraak proberen te maken, om in ieder geval een paar uur per dag in rust te kunnen werken.’

‘Ook van een gezin met jonge kinderen kun je niet verwachten dat ze de hele dag stil blijven’, zegt Van Beek. ‘Wel kun je er wat van zeggen als ze om 8.30 32 | CORONA magazine

uur al met veel lawaai buiten aan het spelen zijn.

Probeer samen te werken als buren, leg je schema’s naast elkaar.’

‘De etiquette die normaal tussen buren geldt, geldt nu ook’, zegt etiquette-expert Annemarie van Leggelo. ‘Maar we bevinden ons wel in een nieuwe situatie.

Het is een tijd waarin je nog meer rekening moet houden met elkaar. Iedereen heeft de verantwoordelijkheid om overlast binnen de perken te houden.’

‘Geluidsoverlast zal irritatiebron nummer een zijn’, zegt Van Leggelo, zoals van lawaai van kinderen. ‘Ik denk dat het de verantwoordelijkheid is van ouders om hun kinderen te vertellen dat ze overdag op hun stemgeluid moeten letten, nu we in deze situatie zitten. Als er sprake is van buren die er last van hebben, natuurlijk.’

‘Ook kan er overlast zijn door de kluswoede die nu heerst. Als er buren thuis moeten werken of kinderen hebben die leren of studeren, bedenk dan of het per se nodig is om nú te gaan klussen. Wil je toch aan de slag? Meld het dan aan je buren en vertel wat je gaat doen.’

‘Voor scholieren en studenten geldt: zet je muziek niet te hard overdag. Als je online een feestje organiseert waarbij je lawaai verwacht, vertel het dan aan de buren. Dat is normaal ook de regel.’

Wat als de buren niet willen luisteren of meewerken?

Van Beek: ‘Als het gesprek niet lukt en er sprake is van structureel overlast en harde muziek, kun je een stap overwegen naar de wijkagent, woningbouwvereniging of buurtbemiddelaar. Ook kun je een juridische hulplijn bellen.’

‘Een advocaat inschakelen is de allerlaatste stap.

Maar daar schiet je nu niet veel mee op, want veel rechtbanken zijn dicht en alleen urgente zaken worden behandeld. Überhaupt wordt de sfeer daar nog grimmiger van. Zoek liever naar andere oplossingen.’

SAMENLEVING

je per se nu moet klussen’

CORONA magazine | 33

Alle coronamaatregelen in Het kabinet heeft in de afgelopen weken verschillende maatregelen aangekondigd om de verspreiding van het coronavirus in Nederland tegen te gaan. Maar wat mag er nou allemaal niet meer en tot wanneer geldt dit?

Binnen • Voor iedereen geldt: blijf en werk zoveel mogelijk thuis.

• Als je kucht/hoest of verkouden bent, mag je niet naar buiten. Ook niet om te gaan werken. Bij koorts moet het volledige huishouden thuisblijven. Voor mensen die werkzaam zijn in zogenoemde ‘vitale processen’ of een cruciaal beroep hebben, gelden andere regels: zij blijven pas thuis van hun werk als zij ook zelf klachten en koorts hebben.

• Er mogen niet meer dan drie mensen op bezoek komen en zij moeten minimaal 1,5 meter afstand houden.

• Vermijd ook ander lichamelijk contact zoveel mogelijk en schud geen handen.

• Verpleeghuizen en kleinschalige woonvormen in de ouderenzorg zijn gesloten voor bezoekers.

Wat wel en niet kan door het coronavirus

Buiten Het kabinet heeft alle Nederlanders dus verzocht zoveel mogelijk thuis te blijven. Maar wanneer mag je wel naar buiten?

• Alleen als het beroep het echt niet toelaat thuis te werken, of als je een vitaal beroep hebt, mag je naar buiten.

• Ook voor een paar andere noodzakelijke activiteiten mag je de deur nog uit. Hiervoor kan je denken aan het doen van boodschappen, buiten 34 | CORONA magazine

sporten of het maken van een wandeling voor wat frisse lucht. Hiervoor geldt: doe dit zo veel mogelijk alleen en houd hier 1,5 meter afstand tot elkaar.

Begeef je je buitenshuis, dan moet je het de volgende regels in acht nemen: • Houd altijd 1,5 meter afstand tot elkaar • Schud geen handen • Groepsvorming is verboden. Als men zich met drie of meer personen bij elkaar begeeft, zonder 1,5 meter afstand te houden, dan kan je beboet worden (max 400 euro). Een uitzondering is er voor gezinsleden.

• Probeer zoveel mogelijk direct contact te vermijden. Betaal bijvoorbeeld contactloos.

• Vermijd het contact, vooral met ouderen (70+) en andere mensen met een kwetsbare gezondheid. Om deze reden is bezoek aan verpleeghuizen en op bepaalde plekken in ziekenhuizen, niet meer toegestaan.

• Was de handen regelmatig en nies in de elleboog.

Aparte regels voor kinderen tot 12 jaar Kinderen tot 12 jaar mogen nog wel bij elkaar in de buurt komen en buiten spelen. Kinderen en begeleiders moeten dan wel ook zo veel mogelijk 1,5 meter afstand tot elkaar houden en kunnen alleen naar buiten als zij geen gezondheidsklachten hebben.

Hier kan je wel en niet naartoe Los van deze regels heeft het kabinet ook besloten buitenshuis enkele andere maatregelen te nemen.

Zo gelden er beperkingen op bepaalde plekken en moeten bedrijven aan regels voldoen als het er moeilijk wordt of als het helemaal niet mogelijk is om 1,5 meter afstand tot elkaar te houden.

Deze sectoren en plekken liggen stil: • Alle horecagelegenheden zijn dicht • Casino’s en gok- en speelhallen moeten de deuren sluiten

REGELGEVING

Nederland op een rij • Seks- en/of escortdiensten zijn verboden, sauna’s en zwembaden zijn gesloten • Andere plekken waar direct fysiek contact (mogelijk) is, zoals bij sport(scholen), kappers, schoonheidsspecialisten en nagelstylisten, mogen ook niet meer open. Een uitzondering geldt voor paramedische beroepen (denk aan de fysiotherapeut of tandarts).

Bepaalde locaties zijn nog wel open, omdat ze van belang zijn voor het functioneren van onze samenleving. Ook daar geldt dat er zo veel mogelijk gedaan moet worden aan hygiëne. Ook moet er op deze plekken zoveel mogelijk 1,5 meter afstand gehouden worden.

Deze plekken zijn nog wel toegankelijk (mits er afstand gehouden wordt en/of er aandacht is voor hygiëne): • Winkels mogen open blijven, mits er voldaan wordt aan de richtlijn om 1,5 meter afstand tot elkaar te bewaren. Denk hierbij aan drogisterijen, de supermarkt, kledingwinkels of de gewone markt. Daar gelden speciale afstandzones of deurbeleid.

• Natuurgebieden, parken, stranden, campings of recreatieparken mogen open blijven. Ook daar geldt dat men er niet met grote groepen bij elkaar mag komen en er tenminste 1,5 meter afstand tot elkaar moet worden gehouden. Zo niet, dan kan je beboet worden of kan de locatie afgesloten worden door de gemeente.

• Het openbaar vervoer blijft rijden. Wel is er de oproep zoveel mogelijk alleen noodzakelijke reizen te maken en ook hier zoveel mogelijk afstand tussen elkaar (en personeel) te houden.

Scholen en kinderopvang Een speciale uitzondering op al het bovenstaande geldt voor basisscholen, in de kinderopvang en voor de naschoolse opvang. Al deze locaties zijn in principe gesloten tot en met de meivakantie (t/m 3 mei), behalve voor kinderen uit een gezin waar tenminste éen ouder in een zogeheten vitaal beroep werkt.

Al het andere onderwijs (voortgezet, mbo, hbo, wo)

houdt de deuren gesloten. Leerlingen en studenten krijgen daar zoveel mogelijk (digitaal) thuisonderwijs. Ook zijn de centrale examens afgelast. Andere examens vinden zoveel mogelijk aangepast plaats.

Alle bovenstaande maatregelen gelden in ieder geval tot en met 28 april.

Aparte regels voor evenementen en samenkomsten Voor bepaalde maatregelen van het kabinet gelden uitzonderingen. Zo zijn bepaalde samenkomsten toegestaan en gelden de beperkingen op evenementen zelfs tot na 28 april.

• Uitvaarten, religieuze diensten en huwelijken mogen de komende tijd doorgaan. Wel mogen er maximaal 30 personen aanwezig zijn.

• Als mensen werken aan het op gang houden van vitale processen in bedrijven, organisaties of instellingen, mag men nog wel samenkomen met maximaal honderd personen, mits er aan hygiënemaatregelen wordt gedaan en mensen daar ook zoveel mogelijk 1,5 meter afstand houden. Denk hierbij aan de gemeenteraad of in de distributie.

Bepaalde maatregelen gelden niet tot alleen 28 april, maar zijn van kracht tot 1 september. Deze hebben betrekking op samenkomsten of evenementen waarvoor een vergunning moet zijn.

• Evenementen zijn tot 1 september afgelast. Hoe zit dat precies? In dit geval zijn evenementen planbare activiteiten waar een vergunningsplicht voor is. Alle evenementen tot 1 september zijn niet toegestaan, ook voor minder dan honderd personen. Zo gaan festivals en Koningsdag-evenementen niet door.

• Ook bepaalde competities vallen onder deze regeling. Zo kan er ook bijvoorbeeld ook tot 1 juni niet gevoetbald worden.

Voetbal Eredivisie en Keuken Kampioen Divisie liggen tot zeker 1 juni stil.

CORONA magazine | 35

‘Heel hartelijk welkom op deze Koningsdag thuis Veel dank aan het Koninklijke Concertgebouw Orkest, voor het initiatief om met het Wilhelmus deze online dag te openen. Hoe bijzonder is het dat het gelukt is om op afstand van elkaar toch een eenheid te vormen en zo de basis te leggen voor velen, om door het hele land mee te kunnen zingen.

Koningsdag thuis belooft een unieke Koningsdag te worden. En dan vooral uniek, omdat ik hoop dat het de aller, allerlaatste Koningsdag thuis van de geschiedenis zal zijn. Probeer er daarom het allerbeste van te maken. Zodat u later zich altijd zult herinneren, hoe u thuis en toch samen deze dag heeft beleefd.

Dat kan onder andere, door via Koningsdagthuis.nl uw activiteiten te uploaden en in beeld te laten brengen. Ik wil al diegenen die de website in korte tijd hebben neergezet, heel hartelijk bedanken. Zonder uw werk zou deze Koningsdag thuis veel minder het ‘wij’ gevoel hebben gehad.

Natuurlijk zouden we met de familie veel liever in Maastricht zijn geweest. Daar is maandenlang door vele enthousiastelingen keihard gewerkt aan een heel bijzonder programma en ook hen wil ik danken voor de grote inspanning die al geleverd was, voordat het trieste maar onvermijdelijke bericht kwam, dat dit jaar niet door zou gaan. Maar wat in het vat zit verzuurt niet en ‘leef Maastricht’ zit al in ons hart gesloten.

Zoals elk jaar verheugde ik mij intens op beelden van grachten, pleinen, straten en kermissen, grote massa’s mensen op de benen in dorpen, steden en de hagelwitte stranden van het Caribisch deel van het Koninkrijk. Nederlanders helemaal uit hun dak. Uitbundig feestvierend.

Een van die dagen dat, ‘doe maar gewoon, dan doe je gek genoeg’, even niet opgaat voor anders zo nuchtere Nederlanders.

Maar, het heeft niet zo mogen zijn. Ik kan mij heel goed voorstellen dat velen van u gehoopt hadden op meer bewegingsvrijheid na morgen. Ook hier in huis was de teleurstelling voelbaar.

Maar het coronavirus laat zich niet de les lezen. Hou dus vol, ook na deze Koningsdag.

We doen het voor ons zelf, maar ook ter bescherming van de zwakkeren in de samenleving.

En om de zorgprofessionals, na vele weken van uiterste inspanning, wat rust te gunnen. Rust die ze verdienen om bij te komen, en om zich klaar te maken voor de aankomende topprestaties die geleverd moeten worden om de uitgestelde medische zorg weer in te halen en ook onverhoopt voor het moment dat het virus weer de kop opsteekt en de ziekenhuizen weer volstromen met COVID-19-patiënten.

Vandaag zijn onze gedachten ook bij al die professionals die zich inzetten tegen corona en geen tijd hebben voor Koningsdag. Dank voor uw gigantische toewijding en doorzettingsvermogen.

In maart toonden wij ons respect voor de zorgprofessionals door op het balkon of op straat voor hen te klappen. Nu kunnen we ons respect tonen door vol te houden. Doe het voor jezelf en doe het voor hen.

En nu is het tijd voor feest. Koningsdag thuis. Hopelijk een onvergetelijke dag. Geniet ervan.

Op afstand, maar samen. En, blijf gezond.’

36 | CORONA magazine

KONINGSDAG 2020

CORONINGSDAG 2020

CORONA magazine | 37

ook

WAT GAAT ER NIET Alle evenementen waarbij meer dan honderd personen betrokken zijn, worden in heel Nederland afgelast. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om sportwedstrijden, maar ook om theatervoorstellingen, concerten en tentoonstellingen in musea. Ook werkbijeenkomsten in of van bedrijven met dit soort grote aantallen, kunnen niet doorgaan.

ERE- EN EERSTE DIVISIEVOETBAL

FORMULE 1

38 | CORONA magazine

SONGFESTIVAL

DOOR?

SPORT / CULTUUR / UITGAAN

TOUR DE FRANCE

OLYMPISCHE SPELEN

EK VOETBAL

FESTIVALS & CONCERTEN

CORONA magazine | 39

40 | CORONA magazine

MEDISCH

Opname op de IC

Als gevolg van besmetting met het coronavirus worden dierbaren opgenomen op een afdeling voor Intensive Care.

‘I

ntensive care’ is de Engelse benaming voor ‘intensieve behandeling’ en wordt ook wel afgekort als IC. Op de IC is dag en nacht een gespecialiseerd team zorgprofessionals aanwezig, bestaande uit intensivisten, IC-verpleegkundigen, IC-artsen, fysiotherapeuten en vele andere zorgverleners. Zij werken nauw samen om dierbaren de meest optimale en gespecialiseerde zorg te bieden.

Vanwege het enorme aantal coronapatiënten en de grote drukte op de IC’s werken er dezer dagen ook personeelsleden van andere ziekenhuisafdelingen op de IC. Het kan daardoor zijn dat de contactpersoon van de IC niet de hoofdbehandelaar van de dierbare is. Uiteraard staan de contactpersoon en de hoofdbehandelaar voortdurend met elkaar in contact, zodat de contactpersoon precies kan vertellen hoe het met de dierbare gaat.

Een IC-opname is behalve voor de patiënt ook voor de naasten een heftige ervaring. Door alle hectiek rondom corona, zal die ervaring mogelijk nog heftiger zijn dan normaal. Daarin speelt ook mee dat het personeel - anders dan vóór de coronapandemie - in beschermende kledij rondloopt en mondmaskers draagt. Dat zorgt voor een extra beklemmende sfeer.

CORONA magazine | 41

Een begrafenis

geen zoen, geen troostende omhelzing Een massale herdenking en innige condoleances zijn er in coronatijd niet bij.

Als de klokken luiden en de kist naar buiten wordt gedragen, volgen ongeveer 25 gasten de directe familieleden van de overledene.

H

et is niet het aantal dat ze verwachten bij het afscheid van hun dierbare, maar daar had de familie al rekening mee gehouden. Ze schatten zo’n 200 kaarten te hebben ontvangen, vaak van ouderen die in coronatijd eerst twee keer nadenken voordat ze zich tussen andere mensen begeven. Bovendien bestaat er verwarring of bezoekers wel of niet welkom zijn. Mensen trekken zelf conclusies, hebben de kinderen ervaren. ‘Het gaat zeker niet door, vroegen mensen ons. We wisten dat er minder mensen zouden komen dan er anders waren geweest. Dat is ook begrijpelijk, we nemen het niemand kwalijk.’

Toch is het een mooi afscheid, op een stralende dag nog wel. Maar er is geen omhelzing, er zijn geen zoenen om een sterktewens kracht bij te zetten. Wel zijn er handen, want bij de ingang kunnen mensen latex handschoenen aantrekken. Maar bovenal is het fijn dat dit gedeelte door kan gaan. ‘De burgemeester heeft ons alleen op het hart gedrukt verstandig met elkaar om te gaan’, zegt een van de kinderen.

42 | CORONA magazine

SAMENLEVING

in coronatijd: De nabestaanden zijn niet de enigen die zich dagenlang zorgen over de uitvaart hebben gemaakt. Een buurvrouw kwam in paniek binnen, omdat er even sprake van was dat alleen eerstelijns familie aanwezig mocht zijn. Eerder had een goede vriend van de overledene al laten weten ondanks zijn grote verdriet thuis te blijven. ‘Dan zouden we niet in problemen komen en mensen moeten weigeren. Lief, hè?’

Maar mensen weigeren, is niet aan de orde. De honderd beschikbare plaatsen in de kerk zijn lang niet bezet. Bezoekers worden zo ver mogelijk uit elkaar gezet. ‘We hebben de afgelopen dagen zelfs bedacht wat we moesten doen als de kerk helemaal niet zou doorgaan. Zo ver heeft het gelukkig niet hoeven komen.’

Dan volgt met een select gezelschap de gang naar het crematorium.

Daar mogen ze slechts met hun drieën naar binnen. Verdere familie moet buiten de laatste groet geven. De zoveelste aanpassing kan er ook wel bij. Al is dat geen berusting: ‘We weten gewoon dat heel veel mensen er in gedachten wel bij zijn geweest vandaag.’

CORONA magazine | 43

Vragen over het coronavirus Bij een uitvaart mogen maximaal 30 personen bij elkaar zijn als ze zich houden aan de maatregelen tegen het coronavirus. Misschien wordt het maximum aantal aanwezigen op 1 juli verhoogd naar 100.

Hoeveel mensen mogen aanwezig zijn bij een uitvaart?

Bij een uitvaart mogen maximaal 30 personen bij elkaar zijn als ze zich houden aan de maatregelen tegen het coronavirus. Dat betekent onder andere dat ze 1,5 meter afstand moeten houden. Het aantal aanwezigen is inclusief een uitvaartleider, dragers, geestelijken en beheerder van de begraafplaats.

Mogelijk kan dit aantal met ingang van 1 juli verhoogd worden naar 100.

Kan gedurende de coronacrisis worden afgeweken van de wettelijke termijnen voor begraven en cremeren?

Ja, dat kan. Met toestemming van de burgemeester kan een begrafenis of crematie binnen 36 uur of later dan 6 werkdagen na een overlijden plaatsvinden. Als iemand begraven of gecremeerd moet worden binnen 36 uur na overlijden, dan overlegt de burgemeester met een arts en de Officier van Justitie. Als de uitvaart langer dan 6 werkdagen na overlijden moet plaatsvinden, overlegt de burgemeester met een arts.

44 | CORONA magazine

UITVAART / FOTOREPORTAGE

en uitvaarten

CORONA magazine | 45

Corona-angst achter de deure De deuren van de verpleeghuizen zitten dicht om de kwetsbare bewoners te beschermen tegen het coronavirus. Maar het dringt er toch binnen. Er is een groot tekort aan beschermingsmateriaal, het personeel is bezorgd. ‘Dan moet je een hele afdeling met kwetsbare ouderen op slot zetten en er het beste van hopen.’

H

et had een feestelijke dag moeten zijn in een van de vele verpleeghuizen in Nederland.

Een echtpaar zou er, ondanks hun dementie, hun 70-jarig huwelijk hebben gevierd.

Maar ze raakten allebei besmet met het coronavirus.

Eerst overleed de man, een dag later zijn vrouw.

Het is de bittere realiteit die de verpleeghuizen nu treft. Steeds meer huizen sluiten noodgedwongen hele woongroepen volledig af nadat er bij een bewoner corona is geconstateerd. Maar er zitten daar ook bewoners die mogelijk nog niet zijn besmet. Alleen personeel in beschermende kleding komt nog op die besmette, afgesloten afdelingen, voor de noodzakelijke verpleging.

Wachten of Magere Hein komt Deze afsluiting moet verdere verspreiding van het virus tegengaan. Maar het betekent ook dat het voor de bewoners ‘afwachten is of Magere Hein hen komt halen’. Het aantal verpleeghuislocaties met coronabesmettingen neemt in hoog tempo toe. En wanneer het virus eenmaal een instelling is binnengedrongen, kan het aantal mensen dat eraan overlijdt snel oplopen. Op één locatie zijn al zeker dertien bewoners overleden.

Goede cijfers van het aantal ‘besmette’ verpleeghuizen en het aantal slachtoffers zijn er nog niet. Zeker is dat het aantal overleden verpleeghuisbewoners hoger ligt dan het officieel geregistreerde aantal. Dit is omdat er in de verpleeghuizen tot nog toe maar mondjesmaat op corona werd getest.

Stil leed Het is stil leed dat zich achter de deuren van de verpleeghuizen voltrekt. Corona is een oudemensenziekte, de meeste doden zijn 80-plus. Het gros van de mensen wordt niet op de ic opgenomen en overlijdt daar ook niet. Dat gebeurt thuis en in de verpleeg46 | CORONA magazine

huizen. De schrijnende toestand van de 125 duizend ouderen in de verpleeghuizen is ‘onderbelicht’.

Terwijl er drie vormen van angst rondwaren: Als eerste dat als het virus eenmaal in het verpleeghuis zit, je het er niet meer uit krijgt. Dan moet je een hele afdeling met kwetsbare ouderen op slot zetten en er het beste van hopen.

De tweede angst is die van de medewerkers, die bang zijn dat ze zelf het virus het verpleeghuis binnenbrengen. Want je kunt de deuren van een verpleeghuis op slot draaien, de medewerkers moeten in en uit kunnen blijven gaan.

En als derde is er nog de angst van het personeel dat ze zelf besmet raken. Op de ic werken de medewerkers nog in afgezonderde hokjes, in verpleeghuizen wonen 125 duizend mensen, dat is niet steriel te krijgen ...

Ziekenhuisje spelen Het zorgpersoneel is in een normale situatie vooral bezig met invulling geven aan een zinvolle dag voor de bewoners. Dit is totaal anders. We zijn hier gewoon ziekenhuisje aan het spelen, zeggen de medewerkers. Groot probleem is dat veel ouderen al dagen ziek kunnen zijn voordat duidelijk wordt dat zij het virus bij zich dragen. Ze vertonen dan niet de symptomen, zoals hoesten en koorts. Of ze pruttelen de hele dag al, omdat ze toch al medische problemen hebben. Hoe moeten wij dan weten of iemand corona heeft?

Moeilijke gesprekken Als een bewoner aan het hoesten is, dan testen ze hem of haar. Valt de test positief uit, dan wordt de woongroep afgesloten. Daar wonen bewoners, die een eigen kamer hebben, maar het grootste gedeelte van de tijd zitten ze in de gemeenschappelijke woonkamer. Ze meldden de situatie dan aan de familie van

SAMENLEVING

n van het verpleeghuis ...

die bewoners. Dat zijn moeilijke gesprekken. Deze praktijk kan mensen schokken. Het liefst willen ze natuurlijk deze besmettingen voorkomen.

Bedenk wel dat de medewerkers in de beschermende kleding tijdens hun dienst niet kunnen eten en drinken, en ook niet naar het toilet kunnen. Hun werk is zwaar, net zoals nu in de ziekenhuizen ...

Het is nu vooral zaak om de besmettingen in de verpleeghuizen zo veel mogelijk te voorkomen. Bijvoorbeeld door zo lang als nodig is het bezoekverbod in het verpleeghuis te handhaven, hoe pijnlijk die maatregel ook is.

CORONA magazine | 47

tje, r e d oe m , o l ‘Hal

48 | CORONA magazine

t je?’ e m het s i e ho

Videobellen ...

VERPLEGING / FOTOREPORTAGE

Niet voor alle ouderen zal videobellen een goede optie zijn. Ze moeten weten wat ze moeten doen en wat hij of zij kan verwachten. Maak dus vooraf duidelijk welke actie wordt verwacht. Ook van belang is een stabiele internetverbinding, een slechte verbinding kan tot veel ergernis leiden en dus frustreren.

Test het beeld en het geluid voordat u communiceert.

Daarnaast moet de oudere een plek hebben waar hij of zij zich comfortabel voelt en bijvoorbeeld niet gestoord wordt.

KNUFFELEN OP AFSTAND

CORONA magazine | 49

50 | CORONA magazine

FOTOREPORTAGE

CORONA magazine | 51

HET IS ZO STIL IN

52 | CORONA magazine

4 en 5 mei HERDENKING

N AMSTERDAM ...

De anders zo volle Dam in Amsterdam bleef leeg tijdens de 4 en 5 mei herdenking 2020. De Koning hield een toespraak en was zichtbaar aangeslagen.

CORONA magazine | 53

Leren en werken aan de keukentafel Minister Arie Slob (foto) is onder de indruk van de creativiteit en loyaliteit van schoolteams. ‘Onze prioriteit ligt bij het regelen van opvang van kinderen van ouders die werkzaam zijn in de zogenaamde vitale beroepen en het regelen van onderwijs op afstand.’

‘W

e zien dat we nu de vruchten plukken van de enorme investeringen die we de laatste tijd gedaan hebben in ICT. Alle leerkrachten hebben een tablet en kunnen met elkaar op afstand overleggen. Het onderwijs dat we nu bieden is op maat. Waar de ene school in een digitale omgeving op afstand lesgeeft, gebruiken andere leerlingen de boeken van school en vaak is er ook een combinatie van deze twee. We zien dat iedereen enthousiast

54 | CORONA magazine

meewerkt in deze uitzonderlijke situatie. Ook ouders ontpoppen zich nu als leraren in de dop.’

Hoe het met de eindexamens gaat is nog niet duidelijk. ‘Men heeft de toetsweek geschrapt en ook de mondelinge schoolexamens die deze week zouden zijn, gaan niet door.’ Wat dit betekent voor het eindexamen is nog niet duidelijk. ‘Wij zullen hier nadere berichtgeving over doen via het Ministerie van Onderwijs.’

BASISONDERWIJS / BEDRIJFSLEVEN

Thuiswerken: Het voordeel is ook de grootste valkuil Gedwongen vanwege het coronavirus of niet: toegewijde thuiswerkers die zich alleen concentreren op hun werk zijn in de minderheid. Minder dan een op de vijf thuiswerkers zegt thuis alleen met werk bezig te zijn. Thuiswerken lijkt ideaal, maar voor sommigen zijn de verleidingen groot.

Uit doorlopend onderzoek blijkt dat twee op de drie professionals regelmatig of vaak vanuit huis werken. Het overgrote deel ervaart dit als prettig, al geldt dat niet voor iedereen. Het meest genoemde voordeel is de tijdswinst, door het wegvallen van de reistijd naar en van het werk (80%). Voor tweederde is het zich beter kunnen concentreren het belangrijkste voordeel (73%) en het genot niet afgeleid te worden door collega’s (68%).

Productiever, of toch niet?

Het overgrote deel van thuiswer-

kers zegt thuis productiever te zijn dan op het werk (70%). Een kleine meerderheid denkt dat ook over thuiswerkende collega’s (54%). Het idee dat iedereen thuis maar lekker lummelt lijkt ook niet te kloppen: een forse meerderheid zegt evenveel of zelfs minder pauze te nemen dan op het werk (82%).

Of dit tussen de oren zit of een feit is, laat zich raden. Mogelijk belangrijk onderscheid tussen thuiswerken en het werk op de zaak, is de samenstelling van taken. Werknemers die regelmatig vanuit huis werken zullen mogelijk taken kiezen die zich daarvoor het beste lenen. Taken als werkoverleg of het afstemmen met collega’s neem je nu eenmaal niet makkelijk mee naar huis.

Van de thuiswerkers noemt drie op de vijf het voordeel van het ‘tussendoor even andere dingen doen’ (61%). Maar dat voordeel is tegelijk een valkuil. De respondenten die aangeven thuis-

werken niet prettig of helemaal niet prettig te vinden (3%), noemen als belangrijkste reden daarvoor dat thuis te veel risico op afleiding bestaat. De helft overigens vindt thuiswerken domweg ongezellig, door het ontbreken van collega’s.

Toegewijde thuiswerkers die zich alleen concentreren op hun werk zijn in de minderheid. Minder dan een op de vijf thuiswerkers zegt thuis alleen met werk bezig te zijn De grootste verleiders Het ‘thuis tussendoor even andere dingen doen’ is een enorme valkuil. Dat blijkt wel uit de relatief grote aantallen thuiswerkers die bekennen wel degelijk andere zaken te doen tijdens het thuiswerken. Even dat huishoudelijke klusje, even een boodschap, een appje, een belletje. Vooral handig is het afhandelen van al die zaken die ‘even’ geregeld moeten worden.

CORONA magazine | 55

TERU

De anderhal

56 | CORONA magazine

BASISONDERWIJS / FOTOREPORTAGE

G NAAR SCHOOL

ve-meter-school, hoe organiseer je die?

Het heropenen van de basisscholen heeft maatschappelijk gezien grote betekenis. Zeker is dat ze zich opnieuw moeten uitvinden. ‘Als 1,5 meter in de samenleving de norm is, dan geldt die zeker ook op scholen.’ Maar bij de basisschool 2.0 komt meer kijken. Het hele proces van halen en brengen zou zomaar eens op de schop kunnen gaan.

Zijn ouders en grootouders nog wel welkom op het schoolplein?

Mag mama een huilend kindje nog even een knuffel geven in de klas? Het is zeer de vraag. En, als we toch bezig zijn: is het niet veiliger om kinderen allemaal te laten overblijven? Ook dat vermindert het aantal contactmomenten met volwassenen.

CORONA magazine | 57

Net als bij alle horeca-ondernemers in ons land sloeg de verplichte Corona sluiting van zijn restaurant in als een bom bij Martin Goedejohan. Maar hij ging niet bij de pannen neerzitten en begon een afhaalservice.

N

u, twee maanden later, blijkt deze keuze een goede te zijn geweest. Want de inwoners van het kleine Overijsselse dorp Diepenveen weten de weg naar zijn restaurant Hof van Salland nog steeds te vinden.

Vooral in het weekend wordt er massaal afgehaald. Naast de gebruikelijke 10 euro maaltijden (zie flyer), verkoopt hij sinds kort ook asperges, met beenham of zalm of een vegetarische variant.

Deze maaltijden vinden gretig aftrek bij de Diepenveners en Martin houdt zo het hoofd enigzins boven water. Met moederdag werden veel moeders verwend met een asperge-maaltijd in plaats van een boeketje bloemen!

Naast de afhaalmaaltijden, denkt hij al weer na over hoe het straks na 1 juni zal moeten. Zijn restaurant mag dan weer geopend worden, maar wel met de nodige beperkingen. Vooral de 1.50 meter afstand, zal een behoorlijke wissel trekken op zijn bedrijfsvoering. Maar Martin is er de man niet naar om overal problemen in te zien.

‘We beginnen gewoon en houden de regels in acht, meer kun je niet doen. En dan maar hopen dat het een beetje werkbaar blijft. Gelukkig komt de zomer er aan en kan ik ook het terras weer buiten opbouwen, samen met mijn geweldige team medewerkers.’

Door middel van zijn facebookpagina houdt hij zijn klanten op de hoogte van eventuele acties en veranderingen in het menu. Hij krijgt veel positieve respons uit zijn dorp. ‘Natuurlijk werk ik door voor mezelf en mijn medewerkers, maar toch ook voor mijn vaste klanten en dat wordt gewaardeerd, merk ik.’

Hoe een Diepenveense horeca- ondernemer Cor

ASPERGES 58 | CORONA magazine

HORECA

ona bestrijdt met ...

CORONA magazine | 59

Horeca en corona: Vragen en antwoorden over het virus Mag je werknemers dwingen om vrije dagen op te nemen vanwege het coronavirus? Of werktijden inkorten? Moet ik doorbetalen als een werknemer in quarantaine moet? Vragen en antwoorden over het coronavirus voor horecaondernemers.

Kun je werknemers dwingen verlof/ vakantie op te nemen?

In principe moet zowel vakantie als verlof altijd in overleg worden opgenomen. Werkgever kan natuurlijk wel een dringend verzoek, dan wel moreel appel, doen op zijn werknemers. Maar afdwingen wordt lastig.

Hoe zit het met werktijdverkorting?

Werktijdverkorting is geregeld in

60 | CORONA magazine

artikel 8 van het Buitengewoon Besluit Arbeidsverhoudingen (BBA).

Het geeft een uitzondering op het algemene verbod voor de werkgever om eenzijdig de werktijd van de werknemer te verminderen. Werktijdverkorting houdt concreet in dat werknemers voor wie tijdelijk geen of minder werk is in dienst blijven van de werkgever, terwijl de niet-gewerkte uren worden betaald vanuit de WW.

Kan ik een werknemer op verdenking van besmetting naar huis sturen?

Het is goed denkbaar dat je een werknemer waarvan je gegronde vrees hebt dat hij of zij besmet is of kan zijn, ĂŠn onlangs in een risicogebied is geweest naar huis kunt sturen met het advies zich te melden bij huisarts of GGD. Hou vooral nauw contact met je arbodienst of arts over de te volgen protocollen zodat je niet voor verrassingen komt te staan.

Hoe zit het met doorbetalen van loon in geval van quarantaine?

De loondoorbetalingsplicht van werkgevers is bikkelhard. Dus wanneer iemand – op grond van overheidsconforme aanwijzingen uiteraard – verplicht in quarantaine moet, heeft een werknemer recht op doorbetaling van loon.

HORECA / FOTOREPORTAGE

CORONA magazine | 61

Strijd om de Brink: Markt wil niet wijken voor ruimere ‘corona-terrassen’ horeca Het verzoek van de Deventer horeca voor tijdelijk grotere terrassen op de Brink om binnen de coronaregels open te kunnen, stuit op verzet van de markt. Die claimt ook het gebruik van het plein en wil niet verhuizen naar het Grote Kerkhof. De gemeente zit met de ‘strijd om de Brink’ in de maag. ‘Het is een duivels dilemma.’

62 | CORONA magazine

HORECA / POLITIEK

CORONA magazine | 63

Coronavirus in Nederland: nieuwe overheidsmaatregelen op een rij ...

Publicatiedatum: 6 mei 2020

Steeds meer Nederlanders raken besmet met het coronavirus.

Om dit tegen te gaan neemt de overheid steeds meer maatregelen. Nieuwe maatregelen die op het moment van publicatie van kracht zijn vindt je hieronder.

Update over maatregelen op 6 mei 2020 Omdat de coronacijfers een positieve tendens laten zien is het op 6 mei tijd voor verdere versoepelingen.

Om dit te kunnen bewerkstelligen is het wel belangrijk dat er op wordt toegezien dat het virus niet weer om zich heen grijpt, want er is nog geen vaccin.

Daarom kan volgens minister De Jonge iedereen met klachten zich per juni 2020 laten testen. 1 juni is de richtdatum, maar dit kan afwijken.

Ook vertelt de minister dat de reguliere zorg weer zoveel mogelijk opgestart moet worden en dat de capaciteit op de IC indien nodig meteen opgehoogd moet worden. Daarnaast meldt hij dat ouderen en andere kwetsbaren voorzichtig moeten blijven. Wel wil de minister vanaf 11 mei de bezoekregeling in verzorgingshuizen gefaseerd versoepelen.

64 | CORONA magazine

Concrete versoepelingen Ook buiten het kader van de medische zorg gaat er het een en ander veranderen. Premier Rutte licht toe: per 11 mei kunnen de meeste mensen met contactberoepen als schoonheidsspecialisten weer aan de slag. Hierbij moeten deze mensen zich wel houden aan strenge regels. Zo mogen klanten alleen op afspraak komen en moeten er vooraf vragen worden gesteld over de gezondheid van de klant. Ook mag iedereen boven de 18 vanaf 11 mei weer buiten sporten en gaan bibliotheken weer open.

Veranderingen per 1 juni en 1 juli De andere datum die hij noemt is 1 juni. Terrassen, cafĂŠs, theaters en bioscopen mogen vanaf die datum weer open, maar mogen niet meer dan 30 mensen tegelijk ontvangen. Ook musea mogen dan weer open. Per 1 juli hoopt de premier het maximaal aantal bezoekers te verhogen naar 100. Vanaf die datum mogen ook alle sanitaire voorzieningen op campings en vakantieparken weer open. De premier haalt ook 1 september aan: per die datum mogen onder andere sportscholen weer open.

Verder is er aandacht voor het openbaar vervoer.

Vanaf 1 juni rijdt alles weer volgens de reguliere dienstregeling, maar volgens de premier moeten mensen alleen met de trein of bus reizen als dit echt noodzakelijk is. Bijvoorbeeld omdat iemand een vitaal beroep heeft. Wie niets te zoeken heeft in het openbaar vervoer kan er beter geen gebruik van maken. Alle reizigers in het ov moeten vanaf 1 juni een mondkapje dragen.

POLITIEK / FOTOREPORTAGE

CORONA magazine | 65

KLM vervoert cruci

Waaronder mondkapjes, op de De vraag naar medische hulpgoederen is zo groot, dat KLM ze op de stoelen van passagiersvliegtuigen van China naar Nederland brengt.

Vracht, niet passagiers, houdt de luchtvaartmaatschappij nog tijdelijk in de lucht.

66 | CORONA magazine

D

onderdagochtend arriveerde vlucht KL896 op Schiphol met aan boord medische hulpgoederen - niet alleen in het vrachtruim, maar ook in de cabine. Zowel in de bagagebakken, waar normaal koffertjes liggen, als vastgegespt in de stoelen nam de Boeing 777-300 - het grootste toestel in de KLM-vloot - ruim 400 dozen met mondkapjes en beschermende kledij mee. ‘Zo vergroten we de vrachtcapaciteit per toestel in een klap met 40 procent,’ zegt een cargotopman van KLM. De maatschappij pendelt al sinds de uitbraak van het coronavirus met verder lege passagierstoestellen tussen Nederland en China om in het vrachtruim medische hulpgoederen, onderdelen voor zorgapparatuur en elektronica naar Schiphol te brengen.

VERVOER / NATUUR

ale luchtvracht

passagiersstoelen

Corona en de natuur: effect minder indrukwekkend dan gedacht Minder schadelijke uitstoot en een schonere lucht meldde het KNMI onlangs. Zit er dan toch nog een klein positief aspect aan de uitbraak van het coronavirus?

Luchtkwaliteit Onlangs berichtte het KNMI dat de maatregelen tegen corona hebben geleid tot ‘een afname van tussen de 20 en 60 procent van de concentraties schadelijke stoffen als koolstofdioxide en stikstofdioxide boven Nederland’.

Het energieverbruik dan?

Kantoren liggen stil, winkels zijn gesloten, maar velen werken thuis met de laptop aan. Wat is het effect op het elektriciteitsgebruik? Zo’n 7 tot 10 procent lager, op basis van de eerste twee weken na de coronamaatregelen. Massale videovergaderingen schroeven de cijfers maar nauwelijks op. Ook omdat veel kantoren en winkels nu niet of minder gebruikt worden.

Geluidhinder Minder (vracht)verkeer en luchtvaart, dat moet leiden tot minder geluidsoverlast. Langdurige geluidhinder, bij luchthavens, langs snelwegen of bij industriegebieden, kan leiden tot gezondheidsklachten. Is er al effect gemeten? Vanaf de eerste week na de eerste maatregelen tot halverwege vorige week zien we een afname van het geluidsniveau van 3 tot 4 decibel (db).

CORONA magazine | 67

HOE MAAK JE EEN MONDKAPJE?

68 | CORONA magazine

CORONA magazine | 69

‘Altijd blijven

De laatste pagina’s van dit Corona

70 | CORONA magazine

lachen’

HUMOR

magazine ...

CORONA magazine | 71

Š CORONA magazine werd samengesteld en geproduceerd door Ger Bomans van Different Design Deventer. Dit magazine is een eerbetoon aan alle mensen die tijdens de Corona crisis van 2020 ons land op de been hielden en zij die voor de besmette medeburgers zorgden. Dank hiervoor!