Ans Tros - Vertragen is versnellen

Neem tijd voor ReflAction: het bewust inlassen van een tussenmoment om stil te staan bij wat je ervaart of waarneemt en daarnaar te handelen. Naarmate je dat vaker doet, ga je merken dat je dagelijkse activiteiten soepeler en meer ontspannen gaan verlopen. Ans Tros nodigt je in haar artikel uit te gaan experimenteren met lichaamsbewustzijn in je dagelijks leven.

Tijd heeft me altijd gefascineerd en door ervaringen in coaching kwam ik op het spoor van mijn eigen theorie. Twee voorbeelden.

Een manager vertelt me dat haar team over haar gebrek aan sensitiviteit klaagt. Tegenover me zat een mooie vrouw van begin veertig met een korte coupe. Haar gezicht was als een schilderij, wit gepoederd, prachtige rode lippen en een enigszins doffe blik in haar ogen. Haast een pierrot-achtig gezicht. Ik keek haar aan en vroeg: ‘Is er een groot verlies in je leven geweest?’ Ze knikte, een toelichting bleef uit omdat ze wilde nadenken. De dag erna belde ze om te zeggen dat ze haar baan ging opzeggen omdat ze niet kon voldoen aan de wensen van haar team en met zichzelf aan de slag ging. Later hoorde ik, via via, dat ze vlak voor haar huwelijk door haar verloofde was verlaten en dat ze nu eindelijk een nieuwe liefde was tegengekomen.

De man tegenover me vroeg zich hardop af of hij terug wilde in de zorgsector na afronding van zijn proefschrift. Ik nodigde hem uit om te fantaseren hoe dat zou zijn met behulp van een ‘stel dat’-vraag. Het bleek een gouden greep. Zonder aarzeling begon hij te vertellen en zijn gezicht sprak boekdelen: glunderend formuleerde hij vanzelf het antwoord op zijn vraag.

Soms kies je iets wat overeenstemt met je verlangens

Dit bracht me op het idee om te onderzoeken vanuit welke perspectieven je naar tijd kunt kijken. Welke mechanismen spelen hierin een rol? Uit beide voorbeelden kunnen we afleiden dat er sprake is van onzichtbare tijdlijnen. Zoals in het volgende plaatje wordt gevisualiseerd.

De persoon in de figuur staat op het punt om een keuze te maken. Elk moment van de dag nemen we beslissingen die meestal kleine, maar soms grote gevolgen kunnen hebben. Soms kies je iets wat overeenstemt met je verlangens en soms neem je een pad dat veel energie blijkt te kosten. Of blijft een deel van jou achter op een oude tijdlijn.

Je kunt tijdlijnen als denkbeeldige paden zien. Zoals je in sommige films kunt kiezen voor een ‘ze leefden nog lang en gelukkig’-scenario of een tragisch einde. Als we kijken naar de vrouw die werd verlaten, weten we nu dat ze met een deel van haar ziel was blijven staan op een tijdlijn van het voorgenomen huwelijk. Bevroren in de tijd op een doodlopend spoor. Ze was niet in staat geweest haar verdriet te verwerken en een deel van haar was niet aanwezig op haar huidige tijdlijn. Iets waarover haar team zich beklaagde: je bent er niet helemaal voor ons. Een gevoelsdeel was als het ware afgesplitst. Pas toen ze in therapie ging en een baan aanvaarde waarin ze minder op empathie werd aangesproken, kon ze een nieuwe tijdlijn betreden.

In het andere voorbeeld stapte de man even in een potentiële tijdlijn in de zorgsector. Hardop denken was al voldoende om te ervaren dat dit hem gelukkig zou maken.

Tijdlijnen

Het is gemakkelijk om in parallelle tijdlijnen te blijven hangen. Een voorbeeld: stel iemand heeft een relatie beëindigd, maar blijft jaren later nog nadenken over de vraag ‘Hoe had mijn leven er nu uitgezien als ik toch door was gegaan met deze partner?’ Want als we meerdere opties open willen houden en moeilijk afscheid nemen, blijven we mentaal en emotioneel bezet. Het verleden is dan nog niet afgerond.

Het gevolg daarvan is dat we onze energie niet volledig richten op ons huidige leven. Dit kun je herkennen aan versnippering, afsplitsing of een overbelast zenuwstelsel.

Versnippering

Als je nog niet in staat bent, of bent vergeten, om een tijdlijn af te sluiten blijft een deel van onze energie nog bezig met ‘oude’ tijdlijnen. Denk hierbij aan het afronden van een conflict, afscheid nemen van een vriendschap of beloften die je ooit hebt gedaan, maar niet bent nagekomen. Ergens blijft er dan nog iets knagen; in je achterhoofd heb je nog een lijstje dat af en toe om aandacht zeurt. Zolang je geen beslissing neemt om jezelf te ontslaan van vage beloften of de ander te vertellen dat je weliswaar iets hebt beloofd, maar dat je het niet wilt nakomen, blijft een deel van je energie als het ware bezet. Op de achtergrond draaien er nog programma’s op je harde schijf die je niet meer nodig hebt, maar nog wel beslag leggen op je werkgeheugen. Er komen vast voorbeelden in je op.

Afsplitsing

Als je nog gemengde gevoelens hebt over een situatie in je leven of een traumatische ervaring hebt meegemaakt, kan het zijn dat je met een deel van je ziel nog bent blijven leven in die tijdlijn. Zoals in het voorbeeld van de vrouw. Het is mogelijk dat de ziel voor een deel uit het lichaam is gegaan omdat de gebeurtenis te overweldigend was. Dat gebeurt in een split second en is een reële mogelijkheid. Denk bijvoorbeeld aan mensen die na een heftige schok nooit meer de ‘oude’ werden of hun levensplezier verliezen. Therapie of zelfs een ‘soulretrieval’ door een sjamaan zijn dan waardevol.

Overbelast zenuwstelsel

Daarnaast komt het veel voor dat het zenuwstelsel in een vecht-, vlucht- of bevriezingsstand is blijven steken waardoor de veerkracht en het incasseringsvermogen van een persoon is verminderd. Dit kan zelfs al voor je geboorte, tijdens de zwangerschap zijn gebeurd doordat ouders veel stress te verduren hadden. Praten vormt dan geen oplossing. Werken met het zenuwstelsel om de paniek te ontladen is dan de aangewezen manier om het zenuwstelsel langzaam te leren resetten. Denk hierbij aan Somatic Experiencing, maar ook aan het werken met een Heart Practice waarbij je direct in gesprek gaat met een ongemakkelijk gevoel in het lichaam. Er bestaan bovendien vele waardevolle methodes om je zenuwstelsel zelf te leren kalmeren, zoals EFT.

Je eigen gebruiksaanwijzing

De begrippen ziel, zenuwstelsel en lichaamsbewustzijn zijn in relatie tot tijd te beschouwen als belangrijke bakens. Want in het hier-en-nu is voelbaar en zichtbaar of de ziel volop kan meedoen in een ontmoeting. Dit zal zich uiten in een vrije, levendige expressie, contact met gevoelens en een adequate afstemming op anderen en de omgeving. De staat van het zenuwstelsel is alleen indirect waar te nemen, maar kan worden afgeleid door de mate waarin iemand in staat is om met tegenslag en triggers om te gaan en de effecten daarvan op gedrag, ontspannen en slapen. Mensen met een ‘belast’ zenuwstelsel hebben vaker een kort lontje, zijn sneller van slag of emotioneler. Het komt ook voor dat ze niet kunnen reageren in spannende situaties. Ze vallen stil of trekken zich terug.

In je achterhoofd heb je nog een lijstje dat af en toe om aandacht zeurt

Lichaamsbewustzijn vormt de bepalende factor in het dagelijks leven. Als mensen vooral mentaal aanwezig zijn in ontmoetingen, en te weinig aandacht besteden aan hun emoties of fysieke sensaties in het moment zelf, is de kans groot dat gesprekken of vergaderingen stroever verlopen. Er is dan weinig vrije ruimte beschikbaar voor afstemming op anderen en gesprekken blijven dan vooral inhoudelijk en mentaal. Olifanten in de kamer worden vermeden omdat er snel doelen moeten worden bereikt. Maar het kan anders, als je bereid bent je te verdiepen in je eigen gebruiksaanwijzing en lichaamsbewustzijn. Ik nodig je uit te gaan experimenteren met deze praktische tips. De cursieve tekst kun je als opdracht aan jezelf geven, neem het letterlijk en je hoeft het niet te begrijpen. Neem na elke opdracht waar of er iets verschuift in je lichaam of om je heen.

De tijd nemen en landen in je dagelijks leven en werk

1 Neem voldoende tijd om af te ronden voordat je aan iets nieuws begint

Zorg dat je ‘hoofd’ weer leeg is voordat je een volgend gesprek start. Gun jezelf het rondje lopen, schrijf iets op. Zeg: ‘Ik laat de energie van de ontmoeting los door te visualiseren dat ze een kleur heeft die verdwijnt in de aarde.’

2 Land in je lijf voorafgaand een gesprek of vergadering Geef de opdracht om jezelf weer helemaal op te vullen met je eigen energie. Vraag een optimale gronding. Neem even tijd om te ervaren of het verschil maakt. Nodig zo mogelijk anderen uit om dit ook te doen met een korte landingsoefening (zie kader).

3 Zet intenties voorafgaand aan de bijeenkomst

Mijn favoriete bestelling is: Ik bestel dat de hoogst mogelijke potentiële uitkomsten in het allerhoogste goed van alle aanwezigen en afwezige betrokken die met de gevolgen te maken krijgen, zich vandaag mogen manifesteren. En ik bestel dat mensen spreken vanuit hun hart en waarheid. Je kunt het eveneens samen doen.

4 Schoon de ruimte op

Vraag een vortex (een afvoer) in de vloer en vraag vervolgens dat alle energie van voor de datum van die dag en het huidige tijdstip nu volledig verdwijnt door de vortex. Blijf waarnemen of je er iets van bemerkt. Nodig desgewenst een optimale energie uit passend bij de intentie.

5 Check je aanwezig-heid gedurende de bijeenkomst Blijf gedurende de bijeenkomst alert op je lichaam, emoties en de energie om je heen. Vaak ben je stem van het ‘systeem’, je bent deel van het geheel en kunt daardoor gemakkelijk emoties of ongemakken uit de onderstroom oppikken.

6 Deel je (on)gemakken

Schroom niet om te benoemen wat je ervaart, houd het bij je jezelf en stel een open vraag. Bijvoorbeeld: Ik merk dat ik plotseling verdriet voel, zijn er meer mensen die dat herkennen? Je zal verbaasd staan hoe vaak je niet de enige blijkt te zijn.

7 Kijk terug op de bijeenkomst

Neem even tijd om terug te blikken op het proces en waar je tevreden over bent. Vermijd nieuwe discussies.

Zo komen we uit op het begrip timing. Het afstemmen op het juiste moment om te reageren of in actie te komen. Lichaamsbewustzijn gedurende je dag vormt de kern van de oplossing. Ik noem dat ReflAction; het bewust inlassen van een tussenmoment om stil te staan bij wat je ervaart of waarneemt en daar desgewenst naar te handelen. Naarmate je dat vaker en bewuster doet, ga je merken dat je dagelijkse activiteiten soepeler en meer ontspannen gaan verlopen. Bovendien kunnen je ontmoetingen bijzondere uitkomsten opleveren. Dus lichaamsbewustzijn, vertragen en je gewaarwordingen delen helpt om tijd te winnen en je aanwezigheid in het moment te optimaliseren. En als bonus onvoorziene resultaten behalen met elkaar te. Door te vertragen laat je tijd in je voordeel werken, want vertragen is versnellen.

Landen in je lichaam

Het doel

Je energie centreren in het huidige moment voordat je een nieuwe bijeenkomst start.

Begeleid de ander of een groep door hen uit te nodigen ontspannen te gaan zitten en hun ogen te sluiten terwijl je de opdrachten voorleest. Vertel dat alle uitkomsten goed zijn, waarnemen in en om hun lichaam is het belangrijkste doel.

1. Vraag om in te schatten, op een schaal van 0-100%: in hoeverre ben je nu met je bewustzijn aanwezig in je lichaam? Laat het percentage in je opkomen en laat het weer los.

2. Doe een bodyscan door mensen contact te laten maken met alle delen van hun lichaam – op hoofdlijnen. Dus: Maak contact met je hoofd, hals, nek, schouders et cetera.

3. Zeg vervolgens: Het is denkbaar dat je nog energie, gedachten of emoties van anderen hebt meegenomen van datgene wat je eerder vandaag hebt meegemaakt. Je kunt dit opschonen door tegen jezelf te zeggen: ‘Ik laat nu alle energie en projecties van anderen los’. Het enige wat je hoeft te doen is waarnemen of het verschil maakt.

4. Zeg dan: Het is voorstelbaar dat je aandacht nog ergens is blijven hangen in een vorige ontmoeting of dat je je ergens zorgen over maakt. Je kunt dit uitproberen door te zeggen: ik haal nu alle energie terug naar mijn eigen systeem. Blijf waarnemen.

5. De laatste stap is om te zeggen: Ik laat nu alle energie los die ik niet meer nodig heb op de huidige datum en dit tijdstip nu.

6. Check dan opnieuw het percentage aanwezigheid met je bewustzijn in je lichaam. Wellicht is er een verschil, maar het hoeft niet. Laat mensen kort delen.

Ans Tros is ondernemer, schrijver en uitgever. Zij schreef Dynamisch Coachen (2002), Leiderschap door(zelf)coaching (2009) en De psychologie van ReflAction (2022). Ze was medeoprichter en creatief directeur van SchoolvoorCoaching tot 2022 en is nu actief vanuit www.reflactionspace.nl