BOVAGkrant 07-08-2018

nummer 7-8 / augustus 2018

krant ALLES VOOR EEN BETERE KILOMETER.

EVEN OPLADEN! Een special vol energie

(ADVERTENTIE)

Nog niet eerder was mobiliteit op zoveel manieren te ervaren. Naast apparatuur, onderdelen, accessoires, management en services, is voor het eerst ook de bandenindustrie vertegenwoordigd in Frankfurt. De Automechanika en REIFEN – twee toonaangevende vakbeurzen op de meest internationale beurslocatie van Duitsland: profiteer van de synergie van de bandenindustrie en het garagebedrijf, op de grootste bijeenkomst van de sector sinds het begin van de Automechanika!

HET WEBLABEL VAN 100% ONDERHOUDEN:

www.automechanika.com info@netherlands.messefrankfurt.com Tel. +31 (0) 70 262 90 71

Is eenvoudig online bij de advertentie te selecteren, gelijk aan NAP label.

Geeft gemiddeld € 972,- meer waarde aan de geadverteerde auto.

Laat duidelijk zien dat de auto goed en tijdig onderhouden is volgens het fabrieksschema.

Wordt gesteund door ANWB en BOVAG.

MEER INFORMATIE? KIJK OP WWW.100PROCENTONDERHOUDEN.NL

25th

Automechanika Frankfurt

64620-026_AUM_Besucher_allg_De_Bovagkrant_104x280 • ISO 39 • CMYK • bs: 17.05.2018

Synergieën die beweging brengen 11 t/m 15. 9. 2018

DU: 20.07.2018

Niederlande

WEES TRANSPARANT OVER ONDERHOUD

VOORAF

VOORWOORD

INHOUD

18

Energie over Ondernemen geeft veel energie. Maar het kost ook energie. En soms onnodig veel. Met name als ondernemers tegen een woud van regels aanlopen. Hoe goedbedoeld ook. En dat terwijl de overheid al jaren werkt aan het verlagen van wat in Haags jargon ‘de administratieve lastendruk’ heet. Dat blijkt nog maar matig te lukken. Een voorbeeld: Europa verplicht tankstationhouders om alle 50.000 vulpistolen in Nederland van een stickertje te voorzien. Goedbedoeld, wa nt zo wordt de automobilist behoed voor verkeerd tanken.

Maar wel omslachtig voor de ondernemer. En hoe ver moet je gaan in het bij de hand nemen van een volwassen bestuurder? Het staat immers ook al op de pomp. Ander voorbeeld: regels kunnen en mogen lokaal verschillen.

Waar gemeente A streng op handhaaft, kijkt gemeente B niet naar om. Dat is soms verre van praktisch en ook oneerlijk.

BOVAG maakt, samen met VNO, werk van het indammen van de overdreven regelzucht waar de overheden nu en dan aan lijden. Waar mogelijk proberen wij de regeldruk zo laag mogelijk te houden, terug te dringen of zo goedkoop mogelijk te houden. Zodat u energie over heeft om te doen waar u goed in bent: ondernemen. En als u toch tegen onwerkbare, oneerlijke of onnodige regels aanloopt: laat het mij dan weten. Dan stop ik er energie in om die regeldruk voor u te verminderen.

Dealer van duur­zame mobiliteit

De Century Autogroep opende vorig jaar een mobiliteitscampus in Groningen. Consumenten kunnen er terecht voor hun totale mobiliteit: van fiets tot auto, van koop tot abonnement. Maar ook voor onderhoud, wassen, poetsen en schadeherstel. En alles zoveel mogelijk gedreven door duurzame energie.

06

Energiebronnen

Waar halen BOVAG-leden de brandstof vandaan om dagelijks met ent­housiasme hun bedrijf te blijven leiden?

04 KORT Berichten van BOVAG, ideeën voor innovatie, gehoord in de branche en daarbuiten.

14 SNAPSHOT Aan de vlieger vooruit.

16 FEITEN & CIJFERS De speedpedelec mag wel wat harder gaan, want hij zit vol potentie voor een duurzame samenleving.

28 SNAPSHOT Racen op zonne-energie.

30 BOVEMIJ Energieke medewerkers dankzij Bovemij Fit.

26

Pionieren met waterstof

Jan Paul Kerkhof was het al langer van plan, maar binnenkort gaat de eerste spade echt in de grond; op zijn Shell-tankstation aan de Haagse Binckhorstlaan zet hij een waterstofpomp neer.

Voertuigen met zes wielen

32 ENERGIE TOEN & NU Als het om brandstof gaat is de discussie door de eeuwen heen nauwelijks veranderd.

36 TIPS

Bertho Eckhardt, algemeen voorzitter BOVAG

Tips om na de vakantie je energie vast te houden.

38 SERVICE

24

D66-kamerlid Matthijs Sienot in gesprek met de BOVAGkrant over mobiliteit in de toekomst en welke rol de overheid daarbij kan spelen.

BOVAGkrant NUMMER 7-8 / AUGUSTUS 2018 3

KORT VERENIGING

Succesvolle Nationale Autowasdag 2018

D

e BOVAG Nationale Autowasdag stond dit jaar in het teken van een goed doel, namelijk Villa Pardoes. Villa Pardoes bezorgt kinderen van 4 tot 12 jaar die ernstig ziek zijn, een onvergetelijke vakantie. Zo kunnen zij met het hele gezin even tot rust komen en weer opladen.

De 71 BOVAG-autowas- en -poetsbedrijven die deelnamen aan de BOVAG Nationale Autowasdag hebben maar liefst 34.515 euro gedoneerd aan Villa Pardoes. Op zaterdag 30 juni spanden deze bedrijven zich in om zoveel mogelijk auto’s te wassen en poetsen, waarbij een deel van de opbrengst was bestemd voor het goede doel.

De cheque werd in Kaatsheuvel overhandigd aan Villa Pardoes. Algemeen directeur Peter Persoon was blij verrast: “We waren al zeer vereerd toen BOVAG ons vroeg of de Nationale Autowasdag in

het teken van Villa Pardoes mocht staan, en deze cheque overtreft alle verwachtingen. We willen alle deelnemende BOVAG-bedrijven bedanken voor hun inzet en hun gulle bijdrage. Hiermee kunnen wij weer vele gezinnen met een ernstig ziek kind laten genieten van een zorgeloze vakantieweek in Kaatsheuvel.”

Wist u dat?

Uit onderzoek blijkt dat 42 procent van de Britten geen idee heeft of een elektrische auto wel door de wasstraat kan. Het onderzoek werd uitgevoerd door Go Ultra Low, een gezamenlijke campagne van de overheid en de auto-industrie om elektrisch vervoer te stimuleren.

INNOVATIE

NIEUWS

Zonnecellen in alle soorten en maten

Shell werkt aan snellaadpuntennetwerk

S

hell Recharge is de naam van de nieuwe oplaadservice van het bedrijf.

Daarmee wil Shell inspelen op het veranderende wagenpark.

Z

door het dak zelf haast niet meer zichtbaar is, zijn de zonnecellen geïntegreerd in de dakpannen zelf.

Zonneceldakpannen zijn het antwoord. Elon Musk mag zichzelf in 2016 de bedenker van dat idee genoemd hebben, het Nederlandse bedrijf Zep is al sinds 2013 bezig met de speciale dakpannen. In plaats van grote zonnepanelen te plaatsen, waar-

Zonnepanelen op caravans Niet alleen de daken van gebouwen zijn geschikt voor zonnepanelen, maar ook die van campers en caravans. Want waarom wel op een stenen huis, maar niet op mobiele woningen? Met wat kleine ingrepen, en eventueel een aparte accu om de elektriciteit in op te slaan, kunnen vakantiegangers hun camper of caravan al van zelf opgewekte groene energie voorzien.

onnepanelen op daken van huizen en bedrijfspanden zijn tegenwoordig de normaalste zaak van de wereld. Maar wat als er geen plek voor zonnepanelen is op een schuin dak, of als het plaatsen ervan simpelweg niet toegestaan is?

Met de opkomst van het elektrisch vervoer, neemt ook de vraag naar snellaadpunten toe.

Shell wil voorzien in de wens van automobilisten om onderweg te kunnen laden, en is van plan een eerste netwerk van 25 laadpalen te realiseren. Daarvan zullen de eerste snellaadpunten in de Randstad komen. De Shell Recharge-laadpunten komen in eerste instantie bij belangrijke snelweglocaties.

Shell werkt voor het snellaadpunten­netwerk langs snelwegen samen met Allego, dat alle oplaadpalen onder beheer heeft. De elektriciteit die klanten afnemen is afkomstig van groene, Nederlandse energiebronnen, aldus Shell.

CIJFERS

Energiebesparing met banden 4 BOVAGkrant NUMMER 7-8 / AUGUSTUS 2018

De rolweerstand van autobanden is verantwoordelijk voor circa 20% van het brandstofverbruik.

Hoe lager de bandenspanning, hoe meer rolweerstand.

0,6 Een bandenspanning die 0,6 bar te laag is, geeft 4% meer brandstofverbruik en verkort de levensduur met 45%.

7,5

%

Het brandstofverbruik van een autoband met klasse A is gemiddeld 7,5% lager dan een band met klasse G.

KORT KIJK- & LEESTIPS

GEHOORD IN DE BRANCHE

Als je de opkomst van elektrische auto’s wil versnellen door subsidie, dan moet dat niet over de rug van andere automobilisten gebeuren Bertho Eckhardt in zijn reactie op het Klimaatakkoord  Brandstof van de toekomst Worden alle auto’s elektrisch, of rijden ze straks allemaal op waterstof of groen gas of andere duurzame biobrandstoffen?  Lees de BOVAG-brandstofvisie op mijn.bovag.nl/brandstofvisie of in BOVAGkrant 11 van 2017.

LEDENVOORDEEL

30% besparen op energie Met weinig moeite veel besparen: dat kan met de energiedeal van de BOVAG Ledenwinkel. Doordat de Ledenwinkel collectief energie inkoopt, kunt u als BOVAG-lid honder­den of zelfs duizenden euro’s besparen op uw energierekening. Ondernemers die overstappen, besparen gemiddeld dertig procent op hun energietarief. Zo verdient u snel de kosten van uw BOVAG-contributie terug! Gebruik maken van dit voordeel is eenvoudig.

Stuur een recente (jaar)energienota naar de BOVAG Ledenwinkel. Dan krijgt u een vrijblijvende energiebesparingsanalyse op maat voor elektriciteit en gas.  Kijk voor meer informatie op bovagledenwinkel.nl.

LUISTERTIPS

10 energizers

 Revenge of the Electric Car De elektrische auto is niet iets nieuws.

In de jaren negentig bracht General Motor (GM) de EV1 uit. Deze volledig elektrische auto werd door een paar duizend Amerikanen, waaronder veel sterren, geleased. Onder druk van de oliemaatschappijen en de rest van de autobranche werden deze auto’s al snel teruggeroepen om vernietigd te worden.

Maar de elektrische auto kwam terug, in deze documentaire zie je de ondergang van de elektrische auto in de jaren negentig, en de strijd van Elon Musk voor de doorbraak van de elektrische auto’s tien jaar geleden.  De documentaire is te zien op youtu.be/ru89x1jmpq4.

 VPRO Tegenlicht – Groene vliegtuigpioniers Er wordt al snel gekeken naar auto’s en trucks als het gaat om uitstoot van CO2, maar hoe zit het met de luchtvaartindus­ trie? Vliegen heeft al lang niet meer een groen imago, maar je hoort nog maar weinig over een ‘groene’ revolutie.

Toch zijn er al wel groene vliegtuigpioniers die dromen van een uitstootvrije toekomst van de luchtvaart.  Bekijk de aflevering op npo.nl.

H

oe trek je jezelf door middagdip op het werk of een lange autorit naar Zuid-Frankrijk? Juist, met muziek! Het geeft energie en is ook nog eens goed voor je lichamelijke en psychische gezondheid. Deze liedjes geven gegarandeerd een flinke dosis energie.

1 Pharrell Williams – Happy 2 Katrina & The Waves – Walking on sunshine 3 Justin Timberlake – Can’t stop the feeling 4 James Brown – I feel good (I got you) 5 Earth, Wind & Fire – Boogie wonderland 6 Mark Ronson & Bruno Mars – Uptown funk 7 Robbie Williams – Let me entertain you 8 Marvin Gaye & Tammi Terrell – Ain’t no mountain high enough 9 Tina Turner – The best 10 The Black Eyed Peas – I gotta feeling

LEESTIP  Trekt-ie het nog?

De trend is al een decennium zichtbaar op de weg: auto’s worden kleiner en groener. Maar mag en kan zo’n auto nog wel iets trekken? Ziet de kampeerbranche deze trend als een bedreiging?

Of wordt de soep minder heet gegeten?  Lees het artikel terug in BOVAGkrant 9 van 2017 op bovagkrant.nl.

BOVAGkrant NUMMER 7-8 / AUGUSTUS 2018 5

LEDEN EN HUN ENERGIEBRON

Waar halen ze de energie vandaan?

Ondernemen is topsport en daar heb je veel energie voor nodig. Niet iedereen haalt die energie altijd maar uit de zaak. Zes BOVAG-leden vertellen waar ze hun accu opladen.

6 BOVAGkrant NUMMER 7-8 / AUGUSTUS 2018

Tekst: Julia Hamel en Linda in ’t Hout Fotografie: Peter Arno Broer

Na anderhalf uur plankgas op het hockeyveld kom ik als herboren thuis Wouter van Kuilenburg

Autobedrijf van Kuilenburg werd in 1978 gestart door Kees van Kuilenburg. Zoon Wouter (48) kwam in 1987 in de zaak werken.

Toen vader Kees in 1999 overleed, zette Wouter het Utrechtse bedrijf voort, samen met zijn zus en later ook met haar vriend.

“Nooit gedacht dat ik zo gegrepen zou worden door een sport. Ik ben pas op latere leeftijd met hockey begonnen, zo’n vier jaar geleden. Mijn kinderen hockeyen en ik deed mee aan het jaarlijkse ouder-kindtoernooi. Blijkbaar bakte ik er wel iets van, want ze moedigden me aan om te komen trainen op maandagavond. Mijn conditie was wel slecht, daarom ben ik gaan hardlopen en gezonder gaan eten. Ik ben zeventien kilo afgevallen. Sindsdien zit ik veel beter in m’n vel. Ik werd ook gevraagd om wedstrijden mee te spelen. Wat ik leuk vind aan hockey, is dat het een snelle en tactische sport is. Het is ook echt ons ‘gezinsding’, mijn vrouw is de enige thuis die niet hockeyt. Toen ik twee jaar geleden een openhartoperatie moest ondergaan, was ik in zo’n goede con­ ditie, dat ik er heel snel weer boven­op was. De energie uit hockey werkt door in mijn werk. Soms heb je op maandag al zo’n gevoel van: laat de week maar zo snel mogelijk voorbij zijn. Maar na anderhalf uur plankgas op het veld kom ik als herboren thuis en zit ik vol nieuwe ideeën. Mijn hockeyavond op maandag houd ik daarom echt vrij. Door m’n zinnen even te verzetten kan ik pro­blemen op het werk beter aan. Op het veld krijg je wel eens een beuk of doet iemand onaardig. Kon ik vroeger dan sneller uit m’n vel springen, nu heb ik beter geleerd om m’n emoties in bedwang te houden. Eerst even tot tien tellen, het spel overzien. Ook in mijn bedrijf.”

BOVAGkrant NUMMER 7-8 / AUGUSTUS 2018 7

Als ik terug naar huis rij met de auto op de trailer, krijg ik echt een kick Guido Fioole

Guido Fioole (35) is de grondlegger van Fioole Auto’s, dat elf jaar geleden in het klein begon in Zierikzee. Inmiddels hebben ze een mooi pand op loopafstand van het centrum, waar ze met zeven mensen werken.

“De perfecte auto vinden voor een klant: dat geeft me energie. We hebben geen volle showroom met occasions, maar gaan persoonlijk op zoek in Nederland én buitenland. In het eerste gesprek met de klant hoor je vaak dat mensen het internet hebben afgestruind, maar dat ze door de bomen het bos niet meer zien. Of dat ze zijn besodemieterd en een auto hebben gekocht waar van alles aan mankeerde. Klanten geven ons veel vertrouwen, door het hele proces uit handen te geven. In negentig procent van de gevallen koopt de klant de auto zelfs zonder dat hij hem van tevoren in het echt heeft gezien. We luisteren eerst goed naar de wensen van de klant, gaan dan op zoek en stellen een top drie samen. Nadat de klant een van de auto’s heeft gekozen, gaan we op pad om hun nummer één te bekijken en te testen. We maken ’m daarna met het team helemaal netjes: reparaties worden uitgevoerd en de auto wordt gepolijst, zodat hij echt de wow-factor heeft. We vragen mensen pas om te komen kijken als de auto helemaal klaar is en op een prominente plek in de showroom is neergezet. Als de klant dan helemaal versteld staat van het resultaat, geeft dat zoveel positieve energie.

We krijgen vaak verzoeken voor speciaal spul. Zo hebben we onlangs een gloednieuwe Alpine A110 opgehaald uit Italië, die overal uitverkocht was. Het is ons na een lange zoektocht toch gelukt om de auto op de kop te tikken. Als ik dan met de auto op de trailer naar huis rijdt, geeft dat zo’n kick.”

8 BOVAGkrant NUMMER 7-8 / AUGUSTUS 2018

De goede sfeer in ons bedrijf geeft me energie Kathleen van Dijk

Kathleen van Dijk (45) staat samen met haar man Rob aan het roer van Tweewielercentrum Van Dijk. Het familiebedrijf in Zeist bestaat al drie generaties en richt zich tegenwoordig volledig op scooterverkoop- en reparatie.

Ze hebben een vaste monteur en een leerling in dienst.

“Ik krijg energie als ik een klant blij kan maken. En dan vooral als ik kan adviseren bij de aankoop van een scooter.

Afgelopen week kreeg ik twee keer de vraag: wat zou jij doen? Dat vind ik bijzonder, dat een klant je vertrouwt en je advies ook opvolgt. Dat ik een vrouw ben, heeft dan soms z’n voordelen.

Mensen durven mij vragen te stellen, die ze een man niet zo snel zullen voorleggen, uit angst dat het misschien een domme vraag is. Als een klant opgelucht reageert als het bedrag van een reparatie meevalt, dan vind ik dat zelf ook fijn. Als ik vaak ‘jeetje, wat duur’ hoor, dan zou ik mijn werk niet meer leuk vinden! Wij ondernemen op gevoel en kijken niet constant naar de cijfers.

Er moet natuurlijk geld verdiend worden, maar we vinden een relaxte sfeer en tijd voor de klant nemen erg belangrijk. Mensen komen regelmatig even aanwaaien om koffie te drinken. Klanten, maar ook ouderen uit de buurt. Dat geeft wel aan dat er een prettige sfeer hangt in het bedrijf. Daar word ik ook echt blij van. Vorig jaar hebben we een grote brand gehad. We hebben toen zoveel berichten, bloemen en taarten gekregen. Mensen kwamen langs om hun medeleven te tonen. Een klant kwam zijn scooter omruilen en besloot om een nieuwe te kopen, om ons op die manier te helpen. Al die reacties hebben ons een enorme boost gegeven om door te gaan.”

BOVAGkrant NUMMER 7-8 / AUGUSTUS 2018 9

(ADVERTENTIE)

Maakt uw innovatieve product of dienst mobiliteit slimmer, schoner en/of efficiënter?

Meld uw innovatie dan aan voor de AUTOMOTIVE INNOVATION AWARD een prestigieuze prijs waarmee u uw innovatie in de spotlight zet; binnen de sector én bij het brede publiek.

Er zijn drie categorieën: Technology (productgeoriënteerde innovaties) Services (dienstgeoriënteerde innovaties) Challenging Concepts (idee of concept dat zich nog in de ontwikkelfase bevindt)

Winnaars 2017

Winnaars 2015

Onder leiding van juryvoorzitter Jan Peter Balkenende beoordeelt een onafhankelijke jury de inzendingen op de innovatiekracht, impact op mobiliteit en implementatie. Uit de inzendingen kiest de jury negen finalisten.

De ontknoping vindt plaats tijdens een exclusief diner op 11 februari 2019.

Inschrijven voor de Automotive Innovation Award kan tot 1 oktober via:

www.automotiveinnovationaward.nl

GRATIS VOOR BOVAG-LEDEN! Bent u sportsponsor of organiseert u een evenement? Vraag kosteloos veiligheidshesjes en ander promotiemateriaal aan via mijn.bovag.nl/sport

SPONSOR VAN SPORTERS ONDERWEG ALLES VOOR EEN BETERE KILOMETER.

Dankzij het karten van mijn zoon kan ik er tijdens het werk volop tegenaan Edward Verdoold

Carwashondernemer Edward Verdoold staat aan het roer van One2Wash, een autowas­bedrijf met drie locaties. Het bedrijf draait sinds de oprichting ruim zes jaar geleden op volle kracht en is maar liefst 364 dagen per jaar geopend.

“Ik ben altijd al een fan geweest van autosport. Dat zie je terug in de huisstijl van mijn bedrijf en de wasstraat zelf.

Toen ik met mijn bedrijf een raceteam ging sponsoren, kwam ik in aanraking met karten. Mijn zoon van acht was meteen enthousiast en bleek talent te hebben. Inmiddels zijn we bijna ieder weekend op de kartbaan te vinden. We leven samen naar een race toe; hij doet dit jaar zelfs mee aan het Nederlands Kampioenschap Karten. Mijn bedrijf is altijd open, maar op die dagen kan ik dus niet op de zaak zijn. In het begin vond ik dat erg moeilijk, maar inmiddels vertrouw ik echt op mijn team en kan ik het loslaten. Dankzij het karten van mijn zoon kan ik er tijdens het werk volop tegenaan. Naast het sleutelen aan de kart, coach en begeleid ik mijn zoon.

Daar leer ik ontzettend veel van. Want die coachingvaardigheden pas ik ook weer toe op mijn personeel. Bij One2­ Wash staan service en klantvriendelijkheid voorop. Of klanten nu aan komen rijden in een bolide of een barrel, mijn medewerkers staan voor iedereen met een oprechte glimlach klaar. Dat kan alleen als ze goed in hun vel zitten en zich gewaardeerd voelen. Met het coachen heb ik nu de smaak te pakken, ik volg ook een leiderschapstraject om de fijne kneepjes onder de knie te krijgen en wil dit najaar een coachingtraject met mijn medewerkers starten. Er is nog genoeg om aan te werken, zelfs aan mijn werk-privébalans, maar dat zit natuurlijk ook wel in de aard van de ondernemer.”

BOVAGkrant NUMMER 7-8 / AUGUSTUS 2018 11

Vrijwilligers­werk zet onder­ nemerszorgen in perspectief Gerrie Weijman

Alléén werken op de zaak is niet genoeg voor Gerrie Weijman (51).

Samen met haar partner Martin runt ze Auto Jawes in Ede. Achttien jaar geleden namen zij samen het bedrijf van haar schoonouders over. Auto’s zijn er bij haar vroeger niet met de paplepel ingegoten.

Sterker nog, haar ouders hadden er niet eens een! Gerrie geniet van het werken in het autobedrijf, maar put haar energie voornamelijk uit vrijwilligerswerk in een hospice.

“Zelf had ik waarschijnlijk nooit voor de autobranche gekozen. Maar dan ontmoet je de man van je leven en overkomt het je. Ik run nu al achttien jaar met veel plezier samen met Martin het bedrijf.

Ondernemerschap in combinatie met een druk gezinsleven was jarenlang genoeg, maar inmiddels zijn mijn kinderen bijna volwassen. Een paar jaar gele­ den dacht ik ineens ‘is dit het nou?’. Bij een ziek familielid kwam ’s nachts een vrijwilliger om te waken. Ik vond het zo mooi dat iemand z’n vrije tijd zo besteedt.

Ik ben rond gaan kijken en kwam op het idee om vrijwilligerswerk te doen bij het hospice in Bennekom. Ik ga daar een keer per week na werktijd heen en ben rond elf uur ’s avonds thuis. In tegenstelling tot wat veel mensen denken, voelt het werk daar totaal niet als zwaar. Als ik na het hospice thuiskom barst ik juist van de energie. Alle eventuele kopzorgen die ik na het werk had zijn weg. Die staan namelijk helemaal niet in ver­ houding tot wat mensen in het hospice doormaken. Ik vind de dood trouwens totaal niet eng, het hoort bij het leven.

De laatste weken van een mens zijn minstens zo bijzonder als de eerste weken van een baby. Er komt een soort rust over mensen heen in die laatste fase van het leven. Ik ben er voor ze als luisterend oor, iemand die voor ze zorgt of als gesprekspartner.”

12 BOVAGkrant NUMMER 7-8 / AUGUSTUS 2018

De energie die ik aan sporten besteed krijg ik dubbel en dwars terug Tom van Vliet

Tom van Vliet (45) staat samen met zijn zus Brenda Zwinkels aan het roer van Caravanstalling Van Vliet. Tom begon in 1982 in het bedrijf van zijn ouders en startte al snel een werkplaats om de gestalde voertuigen te onderhouden. Inmiddels staan er zo’n 1.500 kampeervoertuigen bij het bedrijf in de stalling en draait de werkplaats op volle toeren.

“Als ondernemer met een druk en succesvol bedrijf kom je al snel uit­ geblust thuis. Niet leuk voor mij, maar zeker niet voor mijn vrouw en zoons van zeven en negen. Vorig jaar besloot ik dat hier écht een eind aan moest komen, ik overwoog zelfs om uit het bedrijf te stappen. Een acupuncturist vertelde me dat ik bijna tegen een burn-out aan zat. Vlak daarna zag ik een bord langs de weg staan met daarop ‘fit to be happy’, dat sprak me direct aan. Op internet gezocht wat dat precies inhield. Bleek om een soort privésportschool te gaan die tevens aan mental coaching doet. De proefles viel meteen in de smaak en nu zes maanden later ben ik in echt goede conditie. Ik ga twee keer in de week hardlopen, doe een keer in de week een privéworkout en trek er regelmatig met vrienden op uit voor een wielrentocht.

In het begin vond ik het wel moeilijk, want je toch al kostbare vrije tijd besteden aan sporten betekent wel dat je die tijd niet bij je gezin kunt zijn. Maar de tijd die ik nu wel vrij heb voor mijn gezin, barst van de positiviteit. Want de energie die ik aan het sporten besteed, krijg ik nu dubbel en dwars terug.”

BOVAGkrant NUMMER 7-8 / AUGUSTUS 2018 13

SNAPSHOT

400 m

2

De vliegers hebben een oppervlakte tot wel 400 m2.

50%

Op een goede dag kan het brandstofgebruik van een schip gehalveerd worden.

Bij gunstige wind nemen de vliegers tot 2.000 kWh over van de scheepsmotor.

Bron: SkySails Group GmbH

14 BOVAGkrant NUMMER 7-8 / AUGUSTUS 2018

Tekst: Max Vermeer

De vliegers zouden op jaarbasis 10 tot 15% lager brandstofgebruik moeten opleveren

Met de wind mee Zou windenergie ook benut kunnen worden voor transport over water? Een Duits bedrijf rust schepen uit met enorme vliegers die windenergie voor de aandrijving leveren. De vliegers kunnen op een hoogte van 100 tot 300 meter worden opgelaten, waardoor ze vanwege de hardere winden daar een grotere trekkracht leveren dan zeilen aan een mast.

De vliegers zouden op jaarbasis 10 tot 15% lager brandstofgebruik moeten opleveren.

Windenergie is sinds de industriële revolutie steeds minder efficiënt geworden voor mobi­ liteit. Maar wie weet, misschien dat de scheep­ vaart windenergie weer omarmt onder druk van de CO2-reductie.

BOVAGkrant NUMMER 7-8 / AUGUSTUS 2018 15

N

SP

EN

EE

E R GI

E

•

• EVE

FEITEN & CIJFERS

!

N

A OPL DEN

E CIA L V O L

Speedpedelec

gaat nog niet snel genoeg Terwijl de gewone stadsfiets minder wordt verkocht, wordt de e-bike steeds populairder. De speedpedelec kan een goede bijdrage leveren aan de doel­ stellingen van het Klimaatakkoord, maar hij wacht vooralsnog op zijn defi­nitieve doorbraak.

D

e speedpedelec is een goed alternatief voor het korte en middellange werkverkeer. Behalve dat forenzen op de fiets helpen de files te verminderen, is de dagelijkse beweging goed voor hun gezondheid.

En dan is fietsen natuurlijk ook nog eens goed voor het milieu. Toch blijft de grote doorbraak van de speedpedelec vooralsnog uit. Volgens BOVAG heeft dat verschillende redenen. Wettelijk gezien is het een bromfiets en dus hoort hij op de rijbaan tussen

16 BOVAGkrant NUMMER 7-8 / AUGUSTUS 2018

de auto’s. Dit zorgt voor levensgevaarlijke situaties en ontmoedigt consumenten om een speedpedelec aan te schaffen. Maar ook de aankoopprijs is behoorlijk. BOVAG blijft daarom overheid en gemeenten wijzen op de kansen die deze vorm van vervoer biedt. Een goede fiscale behandeling van de fiets van de zaak helpt om gebruik te stimuleren. Daarnaast moet ook de infrastructuur van fietspaden meegroeien met de nieuwe vormen van mobiliteit. Ook daar blijft BOVAG aandacht voor vragen.

€12.000.000.000 is de jaarlijkse milieuschade die Nederland oploopt door de uitstoot van schadelijke stoffen door de sector verkeer en vervoer.

Tekst: Max Vermeer Fotografie: Gazelle

Fietsplan Staatssecretaris Stientje van Veldhoven van Infrastructuur wil files aanpakken met een nationaal fietsplan. Forenzen moeten gestimuleerd worden om vaker naar het werk te fietsen.

200.000 forenzen uit de file en op de fiets.

Fietsers leven langer

< 7,5 km

Regelmatige beweging zorgt voor een hogere levensverwachting.

Met matige beweging, zoals fietsen, wint een vrouw gemiddeld 1,5 jaar en een man gemiddeld 1,4 jaar.

1.128

45 km/u

speedpedelecs werden in de eerste vijf maanden van 2018 verkocht. Vorig jaar waren dat in dezelfde periode nog 1.291.

is de topsnelheid van de meeste speed­ pedelecs. In de praktijk rijden speed­ pedelecs gemiddeld tussen de 30 en 35 kilometer per uur.

De helft van de autoritten naar werk is korter dan 7,5 kilometer.

Een prima te fietsen afstand.

De actieradius van speedpedelecs verschilt per merk, motor- en accutype. De meeste halen een afstand van ruim 50 tot soms wel 100 kilometer op één opgeladen accu. Dit hangt echter wel sterk af van het gebruik van de fiets.

Een zwaardere ondersteuningsstand kost bijvoorbeeld meer energie en ook het wegdek, de weersomstandigheden en het gewicht van de berijder hebben invloed op de actieradius.

Er wordt een kwart miljard euro uitgetrokken voor onder andere fietssnelwegen en extra stallingen bij treinstations.

BOVAGkrant NUMMER 7-8 / AUGUSTUS 2018 17

E R GI

E

•

• EVE

SALES & AFTERSALES

!

N

A OPL DEN

BOUWEN A AN EEN BUSINESSMODEL IN DE ENERGIETRANSITIE

N

EN

EE

Century SP

E CIA L V O L

berijdt de groene golf In een jaar tijd is het hard gegaan bij Century. De campus in Groningen is bijna klaar, de eerste elektrische deelauto’s rijden, een Transporter op waterstof trekt veel bekijks en in de show­ room staan e-bikes van Kalkhoff. De motor achter al die ontwikkelingen: groene energie. “Als je ermee bezig bent, creëer je vraag”, zegt dga Erik Meems.

S

ymbolisch is het zeker. Op de hoek van de campus van Century, ten zuidoosten van de stad Groningen, staat een hoogspanningsmast. De Century Mobiliteit Campus is de trots van Century (spreek uit: “Senturie”). Alle merken zijn er gevestigd: Volkswagen, Audi, SEAT, ŠKODA, Cupra, Volkswagen Bedrijfswagens, maar ook Porsche. Sinds april hebben de vierwielermerken gezelschap gekregen van Kalkhoff, een premium Duits e-bike­ merk. Maar bezoekers kunnen er ook terecht in de hypermoderne wasstraat en in het schade­ bedrijf met zeven hybride cabines. De horecavergunning voor een broodjeszaak naast de wasstraat is net verleend. En in het hart van het terrein, onder de hoogspanningsleidingen, staat sinds 2014 een snellader. “Bij het Audi-pand staan ook twee laadpalen”, zegt Ben Hendriks, manager

18 BOVAGkrant NUMMER 7-8 / AUGUSTUS 2018

van het Business Center. “Later dit jaar installeren we nog een 120 kW-station voor de komende Audi e-tron-modellen.”

Aardwarmte Een draadje van de hoogspanningsleiding naar de campus zit er helaas niet in. Daarom heeft Century voorbereidingen getroffen om alle daken vol te leggen met zonnepanelen. “Die dekken zeventig tot tachtig procent van de energiebehoefte van het bedrijf en van onze klanten”, zegt directeur-­eigenaar Erik Meems. “Het schadebedrijf en de wasstraat verbruiken flink wat energie.

Daar staat tegenover dat de Audi- en VW-panden worden verwarmd en gekoeld met aardwarmte.

En alle panden zijn uitgerust met een sensorsysteem dat het licht dimt als er niemand in een ruimte is.” De Mobiliteit Campus werd afgelopen

Tekst: Sjoerd van der Linden Fotografie: Stephan van Leiden

Erik Meems (links) en Ben Hendriks

april geopend door Jürgen Stackmann, directeur van Volkswagen AG. “In zijn speech noemde hij onze campus als voorbeeld van het mobiliteitsbedrijf van de toekomst”, zegt Ben Hendriks. Hij benadrukt dat het om mobiliteit gaat – meer dan auto’s dus. “We hebben bewust gekozen voor ver­ breding van onze activiteiten. Op de campus willen we alle autogerelateerde zaken bij elkaar hebben: verkoop, onderhoud, reparatie, inbouw, ombouw, schade, wassen. Maar ook verhuur, lease en advisering over vergroening en verduurzaming, zowel zakelijk als particulier.” De campus moet klanten een totaalbeleving bieden, legt Hendriks uit: “Mensen komen voor de wasstraat. Een van onze vriendelijke medewerkers daar wijst op een deukje, dat ze laten repareren bij het schade­bedrijf.

Intussen halen ze een broodje bij onze broodjeszaak en bezoeken ze onze showrooms.”

En omdat de beste mobiliteitsoplossing lang niet altijd een eigen auto is, betekent verbreding ook het aanbieden van andere vervoermiddelen. De aftrap daarvoor was het verzoek van de ondernemersvereniging van het bedrijventerrein om deelauto’s neer te zetten. Aanvankelijk schrokken de ondernemers van de investering vooraf, maar de gemeente en provincie sprongen bij en nu rijdt er een e-Golf van Century en een BMW van een dealer in de buurt. Meems: “Door dit soort dingen te doen spreek je een latente behoefte aan bij klanten. Wij zijn inmiddels in gesprek met het Universitair Medisch Centrum Groningen. Met dertienduizend werknemers is dat de grootste werkgever van Noord-Nederland. Zij zijn geïnte­ resseerd in oplossingen om artsen vervoer te bie­ den tussen ziekenhuizen. Wij willen daarin best pionieren.” Behalve de deelauto’s zou daar een >

Wat het businessmodel wordt voor de autobranche weet niemand, maar wij hebben nu een basis om op te bouwen

BOVAGkrant NUMMER 7-8 / AUGUSTUS 2018 19

viaBOVAG

Hè, hè, eindelijk!

Uw eigen occasionwebsite Zelf de touwtjes in handen Meer vertrouwen bij de klant Goede leads en inzicht in data Landelijke reclamecampagne Aantrekkelijk instaptarief

Stap in viaBOVAG.nl, dé occasionsite voor en door BOVAG-bedrijven Ga naar mijn.bovag.nl/viabovag Mail naar autobedrijven@viabovag.nl of bel 020 - 549 39 50

Geert Brummelhuis Manager BOVAG Autodealers Elektrische auto’s vinden nu nog vooral aftrek bij zakelijke rijders. Willen we aan het Klimaatakkoord voldoen, dan moeten ook particulieren aan de elektrische auto. Onbekendheid met elektrisch rijden en vooral met de randvoorwaarden, zoals de laadvoorzieningen thuis en langs de weg, kunnen een drempel zijn voor aanschaf. Geert Brummelhuis, manager BOVAG Autodealers: “Mobiliteit zal in de toekomst steeds meer als een totaalpakket worden verkocht. De consument wil geen zorgen en verwacht dat alles geregeld is. Volgens mij een mooie kans voor autodealers om zo’n mobiliteitspakket aan te bieden, inclusief laadpaal thuis bijvoorbeeld. Maar alleen al het goed informeren van klanten over elektrisch rijden, kan de verkoop bevorderen. BOVAG kijkt samen met branchepartijen of er hulp nodig is in de kennistoename via scholing.”

> andere verbreding van het portfolio best bij kunnen

passen: de e-bikes van Kalkhoff. Op 1 april werd het Kalkhoff experience center op de campus geopend. “Er is in Nederland één andere autodealer die deze fietsen aanbiedt”, zegt Hendriks. “Sommigen zeiden: schoenmaker blijf bij je leest. Maar dat is juist wat we doen. Onze leest is het bieden van een mobiliteitsoplossing. En dat doen we met succes. Laatst kwamen mensen helemaal uit Schagen naar ons toe. We gaan ze ook aanbieden in de zakelijke lease, privélease en in onze verhuurvloot.” Die vloot bestaat uit zeshonderd auto’s, waarvan tien elektrisch en vijf op groengas.

Waterstof Voor Century is de energietransitie niet bepaald nieuw. “Toen ik hier in 2012 kwam, waren wij al de dealer die de meeste groengasauto’s van Neder­

land verkocht”, zegt Erik Meems. “Daarin speelt mee dat het hier aardbevingsgebied is: de noodzaak om op biologisch gas over te gaan doet zich voelen.” Die koppositie in gas houdt het bedrijf ook vandaag nog vast: in april werd bekend dat Century 199 Transporters op groengas gaat leveren aan de Gasunie. De ombouw wordt gedaan door het eveneens Groningse Holthausen, dat stevig aan de weg timmert in alternatieve aandrijvingstechnologieën. “Onze samenwerking bestaat al heel lang”, zegt Hendriks. “Die is ontstaan door de orders van de Gasunie, maar we zijn inmiddels ook op andere vlakken aan het pionieren.” Dankzij die samenwerking had Century in maart een primeur: de eerste Volkswagen Bedrijfswagens-dealer in Nederland met elektri­ sche Transporters, met een actieradius van honderd kilometer. Kort daarop volgde een nieuwe >

Onze leest is het bieden van een mobiliteitsoplossing

BOVAGkrant NUMMER 7-8 / AUGUSTUS 2018 21

Ontmoet collega’s uit de branche en de mensen van BOVAG Het BOVAGhuis in Bunnik is het huis van alle leden van BOVAG. U bent van harte welkom voor een kop koffie en u kunt kosteloos gebruik maken van het mooie lichte atrium als u met een collega wil afspreken, even een werkplek nodig heeft of voor een kop koffie of een broodje onderweg. Uiteraard is vergaderen bij BOVAG ook mogelijk, tegen sterk gereduceerd tarief kunt u als BOVAG-lid gebruik maken van het vergadercentrum.

Het BOVAGhuis is altijd voor iedereen goed bereikbaar, met auto en OV. Het BOVAGhuis in Bunnik is dus de ideale locatie in de buurt van Utrecht om branchegenoten te ontmoeten.

Meer informatie via www.bovag.nl/vergaderen of via vergaderen@bovag.nl en 030-6595212

Century in cijfers

6.000

nieuwverkochte auto’s per jaar.

600 verhuurauto’s.

180.000 schadewerkplaatsuren per jaar.

Het beleidskader is helemaal gebouwd rondom duurzaam ondernemen > primeur: de eerste Transporter op waterstof.

“Holthausen heeft de aandrijflijn in Duitsland laten vervangen en vervolgens een brandstofcel en tank geïnstalleerd”, zegt Hendriks. “Nu kan hij vierhonderd kilometer rijden op een tank.” De auto wordt ingezet als demo en trekt veel bekijks.

Een tweede is in de maak.

Specialisten Al dit soort initiatieven rond nieuwe energie roe­ pen een hoop belangstelling op bij ondernemers.

Ben Hendriks: “Aanvankelijk waren het vooral de grote bedrijven die de benodigde investeringen konden en wilden opbrengen om duurzame mobi­ liteit in te zetten. Inmiddels zie je die bereidheid groter worden.” In het Business Center van Century werken vijf accountmanagers en een mobiliteitsadviseur. “Zij zijn allemaal goed onderlegd

in waterstof, elektrische mobiliteit, e-bikes en groengas”, zegt Hendriks. “Enkelen zijn echte specialisten op een of meer deelgebieden. Zo kunnen we altijd snel iemand bijschakelen om op de klantvraag in te spelen. Met de ontwikke­ lingen van afgelopen jaar zien we een enorme vraag op gang komen. Daarom hebben we net iemand aangenomen die fulltime naast onze mobiliteitsadviseur komt te staan.” Meems: “Toen we dit allemaal inzetten, wisten we totaal niet wat er zou gaan gebeuren. Inmiddels hebben we een beleidskader dat helemaal gebouwd is rondom duurzaam ondernemen. En er blijkt business in te zitten. Wat uiteindelijk het businessmodel wordt voor de autobranche weet niemand. Maar als je het mij vraagt hebben we nu de basis neergezet om de komende jaren op verder te bouwen.”

BOVAGkrant NUMMER 7-8 / AUGUSTUS 2018 23

N

SP

EN

EE

E R GI

E

•

• EVE

INTERVIEW

!

N

A OPL DEN

E CIA L V O L

“Zes wielen heeft de toekomst” Z

Matthijs Sienot zit voor D66 in de Tweede Kamer. Vol energie stort hij zich op de portefeuille mobiliteit. De BOVAGkrant ging met hem in gesprek over mobiliteit en de energietransitie, de doelen in het Klimaatakkoord en hoe we die kunnen halen.

24 BOVAGkrant NUMMER 7-8 / AUGUSTUS 2018

elf kiest hij de fiets, trein of een deelauto op zonne-energie, maar een ander verplichten om een duur­ zaam vervoermiddel te gebruiken doet hij bewust niet. Die keuze mag iedereen zelf maken in Nederland. Aan stimuleren daarentegen, doet hij wel. Als D66-kamerlid staat Utrechter Matthijs Sienot pal achter het standpunt dat schoner en zuiniger vervoer in deze tijd van klimaatverandering en dichtslibbende wegen

gewoonweg moét. Alleen meer asfalt aanleggen is volgens hem geen optie. Er zullen andere oplossingen gezocht moeten worden.

Door bedrijven en door de overheid. Samen.

Vanaf het moment dat hij op 31 oktober 2017 werd geïnstalleerd in de Tweede Kamer toont Sienot zich een gepassioneerd pleitbezorger voor duurzame mobiliteit, een slimme infrastructuur en veilig verkeer. Niet zelden schudt hij de bewindspersonen wakker en ook niet zelden monden zijn kritische vra-

Tekst: Elvira Spoelstra Fotografie: D66

Je moet wegblijven van discussies over kosten

gen uit in een nieuw beleid of wetsvoorstel.

De BOVAGkrant draait de rollen om en legt het Kamerlid en grondlegger van het platform hetkanwel.nl enkele vragen voor.

Wat is uw visie op de mobiliteit in Nederland?

“Willen we Nederland bereikbaar houden, dan hebben mensen meer keuzes nodig.

Ik geloof dat vervoer met zes wielen de toekomst heeft. Dus in de vorm van een abonnement op een fiets én een auto. De norm daarbij is dat we gebruik maken van steeds schonere en duurzamere energiebronnen. Die kant willen we uit. In 2030 worden alleen nog emissievrije voertuigen verkocht, dat is in het regeerakkoord afgesproken. Daarmee heeft het kabinet scherpe en duidelijke doelen gesteld.”

Om de doelen van het Klimaatakkoord te halen, doet het kabinet een beroep op bedrijfsleven en branchepartijen.

Aan de Mobiliteitstafel proberen alle partijen tot een gezamenlijke inzet te komen. Aan het begin van het zomerreces was er nog geen eenduidigheid.

Er werd vooral gekeken naar de kosten en de dekking daarvan. Wat vindt u daarvan?

“Willen we in 2030 zeven megaton minder CO2 uitstoten, dan lukt dat alleen als iedereen meedoet. Dus industrie, overheid en consument. Er ligt nu een lijst op tafel met maatregelen die samen optellen tot zestien megaton. Kansen genoeg dus om een reductie van zeven megaton te realiseren. En dat lukt alleen als we samenwerken. Er zijn goede ideeën geopperd, maar die moeten eerst worden doorgerekend. Ik vind het jammer dat de discussie nu vooral over de kosten gaat. Aan de tafel wordt naar de overheid gekeken om die te dekken, maar ik denk dat je daarvan moet wegblijven.

Ga het gewoon doen, er is al heel veel mogelijk, zeker als men slim met elkaar samenwerkt.”

Als de overheid niet voor de financiering van de bezuiniging kan of wil zorgen, welke rol heeft ze dan volgens u?

“De overheid stelt duidelijke normen en kaders en daagt de industrie uit om met slimme oplossingen te komen. Toen we het een paar jaar geleden over windmolens had­ den, vonden we dat ook allemaal te duur.

Achttien miljard euro! Nu blijkt dat het maar één derde daarvan kost, zes miljard. Dat komt enerzijds omdat de techniek goedkoper wordt in de tijd, maar ook omdat de overheid scherpe doelen en eisen stelt. Mensen blijken dan ontzettend slimme dingen te kunnen bedenken. Het heeft dus niet zoveel zin om alleen maar over geld te praten en te discussiëren over wie moet betalen.”

Wel makkelijk om de industrie en het bedrijfsleven dit op te laten lossen.

De overheid kan toch meer dan kaders stellen?

“Zeker wel, vooral het wegnemen van belem­ meringen is een belangrijke taak van de overheid. Een mooi voorbeeld: de groei van elektrische auto’s blijft achter omdat er voor particulieren geen tweedehands markt is.

Die auto’s verdwijnen naar het buitenland, terwijl wij er hier in geïnvesteerd hebben met subsidies. Dat is toch raar? Zulke belem­ merende drempels moet de overheid snel wegnemen. Een andere taak is veelbelovende initiatieven op het gebied van innovatie en duurzame mobiliteit een vliegende start geven. Bijvoorbeeld door voor een beperkte periode financieel te participeren, zoals bij het deelautoproject ‘We drive solar’ nu gebeurt. Dat is in Utrecht begonnen en wordt nu in andere steden uitgerold.”

Uw geloof in samenwerking tussen industrie, consument, bedrijfsleven en overheid is groot. Waar komt dat vandaan?

“Ik zie in de praktijk dat mensen samen tot mooie dingen in staat zijn. Neem de coalitie ‘Anders reizen’, een samenwerking tussen

Wie is Matthijs Sienot?

Hetkanwel.nl! Met die drie woorden gaf Matthijs Sienot voordat hij Kamerlid werd, podium aan mensen en bedrijven die de wereld een beetje groener, eerlijker en leuker wilden maken. Een website voor gelijkgestemde pioniers, die ergens vóór zijn. En niet ertegen. Met die progressieve houding wist Sienot sinds zijn functie als Kamerlid al diverse duurzame verbeteringen door te voeren. Op zijn conto komen onder andere een verkeersbord dat aangeeft waar snellaadstations voor elektrische auto’s zijn en de vereenvoudiging van de fiscale behandeling van de fiets van de zaak.

veertig bedrijven die samen 400.000 medewerkers andere keuzes willen laten maken voor hun woon-werkverkeer. Zij noemen bijvoorbeeld als maatregel een reiskostenvergoeding voor fietsers, net als voor automobilisten. Een relatief eenvoudige regeling die veel werkgevers niet eens kennen. Dat kan dus zonder éxtra financiële hulp van de overheid gerealiseerd worden. Vaak blijkt er trouwens ook veel onwetendheid te zijn over wat er wel en niet mogelijk is. Dus met samenwerken bedoel ik ook kennis delen en vergroten, dat zijn belangrijke voorwaar­ den om duurzame mobiliteit te laten groeien.”

Wat is volgens u de brandstof van de toekomst? Hebben alle auto’s straks een stekker of rijden ze op waterstof?

“Ik denk niet dat het ‘of-of’ is, maar ‘en-en’.

De norm is technologieneutraal emissievrij.

Waterstof zal het vooral goed gaan doen in het transport, stekkervervoer waarschijnlijk meer bij consumenten. Bovendien geloof ik dat mensen áltijd zelf iets te kiezen willen hebben. Dat is ook een fundamenteel standpunt van onze partij: iedereen heeft keuzevrijheid. Dus ook in het kiezen van nieuwe mobiliteit. Zolang het maar wel emissievrij is. Overigens vind ik dat de overheid ook hier tot taak heeft om belemmeringen weg te nemen en als kick-starter te fungeren, bijvoorbeeld bij het aanleggen van een goede laadinfrastructuur.”

BOVAGkrant NUMMER 7-8 / AUGUSTUS 2018 25

N

SP

E CIA L V

EN

EE

E R GI

E

•

• EVE

WATERSTOF

!

N

A OPL DEN

OL

WATERSTOF MA AKT (DEELS) DE WEG VRIJ NA AR NULEMISSIE

“We zoeken believers” “Twintig waterstofstations in 2020.”

Die ambitie spreekt Dirk Schaap van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat uit. Jan Paul Kerkhof geeft het streven van het ministerie vorm en inhoud met de opening van een waterstofstation nog dit jaar.

Een gesprek over de kansen van waterstof.

G

een waterstofstations, geen waterstofauto’s. En andersom. Het is het durende kip-eiverhaal. Toch is verandering aanstaande. Hyundai (Nexo) en Toyota (Mirai) bieden al waterstofauto’s aan en heel wat andere merken als Mercedes, BMW en Audi wer­ ken op dit moment aan seriemodellen. “Ook zal het aantal waterstofstations snel groeien”, verwacht Schaap. Nederland telt nu drie publiek toeganke­ lijke waterstofstations, eind volgend jaar moe­ten dat er veertien zijn. In 2020 moet de teller op twintig staan”, aldus Schaap. Scenario’s van andere stakeholders als het H2-Platform gaan zelfs uit van ruim 210 waterstoftankstations, 300.000 personenauto’s en 75.000 andere voertuigen op waterstof in 2030. Dit kan onder meer worden bereikt met € 175 miljoen CAPEX-­subsidie voor de infrastructuur. Subsidie­regelingen dragen sowieso bij aan de groei. Vanuit Europa, en vanuit de Nederlandse overheid. “De Demonstratieregeling Klimaat Technologieën en Innova­ties in Transport (DKTI-Transport) geeft invulling aan de doelstellingen van het Energieakkoord”, verklaart Schaap. Projecten voor duurzaam vervoer, met als uiteindelijke doel het reduceren van CO2, worden door deze regeling ondersteund. “Dit jaar hebben we al negen stations voorzien van subsi­

die, zij hebben ook een bijdrage ontvangen van Europa. Ondernemers kunnen door het combine­ ren van Europese subsidie en KTI-subsidie tot 90% van de realisatiekosten van het waterstofstation gefinancierd krijgen. Dat is in deze fase nodig.

Ondernemers doen behoorlijke investeringen waar­ bij onzeker is wanneer die gaan renderen. De overheid helpt tijdelijk dat risico te verkleinen.”

Wees creatief Schaap benadrukt dan ook dat er best veel mogelijkheden zijn voor ondernemers via de diverse subsidieregelingen. “En wees creatief. Wie in mijn regio kan er in waterstofauto’s rijden? Ga de boer op. Ook zie je dat overheden en vervoers­ bedrijven al regelmatig kiezen voor voertuigen die rij­den op waterstof. Pro­beer afspraken daar­­ over te maken.” Schaap bena­drukt dat de overheid toe wil naar zero-­emissie. “En elektrisch aange­ dreven voertuigen gevoed door batterijen en/of brandstofcellen op waterstof zijn de enige vorm van automobiliteit die echt niets uit­stoten. Natuur­ lijk streven we ernaar dat waterstof snel uit duurzaam opgewekte elektriciteit geproduceerd wordt. Naast het comfort van elektrisch rijden biedt een waterstofvoertuig gebruikers een actieradius en tank­­ ervaring zoals zij die nu gewend zijn. Ook om die redenen geloof ik in de toekomst van waterstof. Maar”, zegt hij verder, “de markt heeft wel believers nodig. Ondernemers die hun nek durven uit te steken en net als ik geloven in waterstof. Immers, je weet dat de eerste jaren het aantal gebruikers nog gering is.”

Jan Paul Kerkhof is zo’n believer. Hij heeft de diverse subsidiemogelijkheden aangesproken en hoopt eind dit jaar zijn waterstofstation te openen naast zijn tankstation met de klassieke brandstoffen aan de Binckhorstlaan in Den Haag. “De subsidie is een mooie pleister op de wonde, ik

De eerste vijf à zes jaar zal ik verlies draaien op het waterstofstation, geld verdien ik pas bij grotere volumes

26 BOVAGkrant NUMMER 7-8 / AUGUSTUS 2018

Tekst: Martijn Louws Fotografie: Van der Vaart Fotografie – Bastiaan van der Hulst

Waterstof in Nederland

moet er daarnaast zeker enkele tonnen eigen geld insteken”, verklaart hij.

Honderd waterstofauto’s Kerkhof is al twee jaar bezig met het verkrijgen van vergunningen en (Europese) gelden. “Het gaat langzaam, maar ik zie wel dat het op de agenda staat in Den Haag. Waterstof wordt gezien als een belangrijke toekomstige energiedrager voor het wegverkeer.” Dat feit geeft hem vertrouwen. “Ik hoop binnen twee jaar honderd rijders van waterstofauto’s te trekken die één keer per week komen tanken.” Hij spreekt dan ook voorlopig nog niet van een verdienmodel. “De eerste vijf à zes jaar zal ik verlies draaien op het waterstofstation, geld verdien ik pas bij grotere volumes.” Dat heeft ook te maken de vele ontwikkelingskosten die Kerkhof en zijn partners nu betalen. Een waterstof­ installatie kost tussen de 1,3 en 1,5 miljoen euro.

Kerkhof werkt samen met bouwer Resato uit Assen en met netbeheerder Stedin. Stedin wil vraag en aanbod in het netwerk in balans houden. “Stedin ziet het probleem van de elektrische auto; als iedereen na zijn werk zijn auto inplugt om op te laden, dat kan het stroomnet nooit aan.

Mede daarom moeten er meer alternatieven zijn.”

Het station van Kerkhof wordt binnenkort gebouwd. Hier wordt straks de waterstof gevuld, waarna deze in de auto wordt omgezet naar elek­­ triciteit. Deze omzetting wordt gedaan door een brandstofcel. “De complexiteit zit ’m in het feit dat de waterstof onder hoge druk in de auto moet worden gepompt. Grote voertuigen, zoals bussen, vrachtwagens en ook heftrucks kunnen uit de voeten met 350 bar, voor auto’s is een druk van 700 bar nodig. Bovendien moet het snel wor­den teruggekoeld naar -40 graden Celsius, dan stroomt het sneller de auto in. Dat alles samen maakt het ingewikkeld. En duur.” Toch is de opening aanstaande. “Als bedrijf is waterstof iets waarop we moeten voorsorteren. Wij zijn gestart als kolenen oliehandel en hebben in de loop van de jaren steeds met alle ontwikkelingen meebewogen.

Ook nu weer, sinds enige tijd verkoop ik al alternatieve brandstoffen als groengas. En vanaf eind dit jaar kunnen klanten hier waterstof tanken.

Dat is hetzelfde als elektrisch rijden, alleen heeft een waterstofauto geen 700 kilo aan accu’s nodig: één brandstofcel is genoeg. Daarom denk ik dat het kleine boodschappenautootje elektrisch wordt en de langere afstanden worden straks gereden met een auto op waterstof.”

Er zijn 5 waterstofstations in Nederland, daarvan zijn er 3 openbaar en 2 niet-openbaar.

40

waterstofauto’s rijden er rond.

Binnen nu en twee jaar zijn dat er tussen de 50 en 100.

Het kost 1,3-1,5 miljoen euro om een waterstofstation te realiseren.

BOVAGkrant NUMMER 7-8 / AUGUSTUS 2018 27

SNAPSHOT

Techniek in het zonnetje De World Solar Challenge kennen we in Nederland wel. Over het algemeen zijn Nederlanders namelijk erg succesvol in de zonnerace. Voor jongeren tussen de 14 en 17 jaar bestaat sinds 2014 de Young Solar Race, waarin teams het niet in zonneauto’s, maar in zelfgebouwde zonneboten tegen elkaar opnemen.

De Young Solar Challenge daagt jongeren uit bezig te zijn met techniek, innovatie en duurzaamheid.

De teams ontvangen een bouwpakket en maken daar hun eigen zonneboot van. Vervolgens worden er in meerdere steden wedstrijden gehouden, waarna uit­ eindelijk één team zich een jaar lang Open Nederlands Kampioen Young Solar Challenge mag noemen.

28 BOVAGkrant NUMMER 7-8 / AUGUSTUS 2018

Tekst: Max Vermeer Fotografie: André Minkema – Young Solar Challenge

Jongeren komen in contact met techniek, innovatie en duurzaamheid

30

scholen deden er in 2018 mee aan de Young Solar Challenge.

8+2

8 leerlingen en 2 docenten zitten er in een team.

Een bouwpakket bestaat uit het hout voor de romp, zonnepanelen, accu, MPPT’s en een motor.

TechniekTalent.nl is het platform van waaruit BOVAG en de sociale partners de keuze van jongeren voor techniek en een technische opleiding stimuleren.

Initiatieven als de Young Solar Challenge zorgen ervoor dat jongeren op een leuke manier met de techniek en brandstoffen van de toekomst in contact komen.

BOVAGkrant NUMMER 7-8 / AUGUSTUS 2018 29

BOVEMIJ

GEZONDE MEDEWERKERS ZORGEN VOOR EEN GEZOND BEDRIJF

Fit houdt

Bovemij

vitaal

Een vitale medewerker is een productieve medewerker. Voor werkgevers is het daarom interessant om bij te dragen aan de vitaliteit van medewerkers. Bovemij startte begin 2017 met Bovemij Fit. “Medewerkers zijn de basis voor alles wat we kunnen bereiken”, zegt RvB-lid Renate Leander.

O

“

Bovemij Fit is een puzzelstukje in een bredere ambitie Renate Leander 30 BOVAGkrant NUMMER 7-8 / AUGUSTUS 2018

nze medewerkers zijn het grootste deel van hun dag bij Bovemij”, zegt Renate Leander, lid van de Raad van Bestuur van Bovemij. “Dat geeft ons als werkgever een grote verantwoordelijkheid.

Groter dan alleen voorzien in een werkplek en een computer. Wij geloven in de talenten van mensen, we hoeven ze niet te vertellen hoe ze hun werk moeten doen. Wat wel tot onze taak behoort, is om te zorgen dat ze zich veilig, vertrouwd en goed voelen bij ons.” Dat is niet (alleen) uit mensenlievendheid, maar ook uit welbegrepen eigenbelang, legt Leander uit. “Wij vragen van mensen dat ze keihard werken. Dat kan alleen als ze zich goed voelen en lekker in hun vel zitten.”

Daarom biedt Bovemij een reeks programma’s aan voor talentontwikkeling en persoonlijk leiderschap. Maar daarnaast is er sinds begin 2017 ook Bovemij Fit, een programma dat zich richt op de fysieke kant van welzijn. “Superleuk”,

noemt Leander dat. “Het fysiek en het intellect zijn nauw met elkaar verbonden. We ondersteunen onze medewerkers bij het op peil houden van hun vitaliteit. Daarmee doen we indirect een bij­ drage aan het verbeteren van de productiviteit.”

Olympische Spelen Het idee vloeide voort uit een beweging naar lean en agile werken die Bovemij in 2015 inzette. Aan­ vankelijk draaide het daarin vooral om processen optimaliseren en flexibel maken. “Al gauw kwamen we tot het inzicht dat niet alleen het werk zich continu moet ontwikkelen, maar ook onze mensen.” Bovemij kwam toen in contact met het nationale heren-waterpoloteam. Zij hebben zich tot doel gesteld om op de Olympische Spelen van 2020 goud te halen. “Hun aanpak vonden wij heel inspirerend. Zij gaan uit van de kracht van het team: niet individuen en evenmin de leidinggevende bepalen het succes. En dus werken ze kei­

Tekst: Sjoerd van der Linden

Tips om zelf aan de slag te gaan  Begin klein bij wat je bedrijf nodig heeft “Vitaliteit hoeft niet heel veel geld of tijd te kosten. Een lunchwandeling of een sessie met rekoefeningen voor monteurs is zo geregeld.”  Houd het levend “Een vitaliteitsprogramma heeft alleen zin als je het langere tijd doet en ook steeds weer verknoopt met een hoger doel.

Anders wordt het los zand.”  Houd het los en stuur niet direct op productiviteit “Laat medewerkers eigenaar worden van hun vitaliteit en faciliteer dat. Geen verplichte deelname dus. Vertel erbij dat je dit aanbiedt omdat je je verantwoordelijkheid als werkgever neemt, in de hoop dat werknemers hun verantwoordelijkheid ook nemen.”

hard aan teambuilding. Wij konden hun drijfveren en aanpak zo kopiëren. Het enige verschil is dat Bovemij iedere dag wel een gouden medaille wil of moet halen.” In overleg met de ondernemingsraad kwam zo het programma Bovemij Fit tot stand.

Vitaliteit Net als het waterpoloteam vormt fysieke vitaliteit bij Bovemij een component voor het beoogde succes. Bovemij Fit is dus een puzzelstukje in de bredere ambitie. Of eigenlijk vijf puzzelstukjes, want het programma richt zich op vijf aspecten van vitaliteit: voeding, beweging, verbinding, ontspanning en werk. “We gebruiken de Olympische ringen om die aspecten met elkaar te ver­ binden”, zegt Leander. “In de invulling van die thema’s grijpen we zo ook telkens weer terug op het hogere doel van goud in 2020.” Binnen elk thema worden regelmatig activiteiten georganiseerd door de projectgroep. Bijvoorbeeld: “Er wordt vaak een lunchwandeling van een half uur uitgezet. Medewerkers die zich opgeven, krijgen een appel en een broodje gezond mee en dan gaan we er een halfuurtje uit. We verliezen daar niets mee, want mensen gingen toch al lunchen.

Maar behalve beweging en ontspanning halen mensen er ook nieuwe contacten uit: ze raken

in gesprek met mensen uit andere teams. Daar ontstaan soms interessante initiatieven en ideeën.”

Goed slapen Ook zijn er, voor of na werktijd, regelmatig workshops over een bepaald thema, met praktische handvatten om meteen mee aan de slag te gaan.

Over slapen bijvoorbeeld. “Goed slapen is superbelangrijk voor hoe je je voelt. Maar toen de workshop werd aangekondigd, deden mensen er een beetje lacherig over: we komen hier toch om te werken? Nu is het onderwerp beter bespreekbaar geworden. En mensen letten er echt op. Dat zien we met de meeste activiteiten: mensen gaan bewuster en actiever om met aspecten van hun vitaliteit.” En dat leidt weer tot merkbaar voordeel voor Bovemij. “Iedereen mocht laatst vrijblijvend op gesprek bij een diëtiste. Veel mensen wilden zoiets al langer, dus het sloot aan bij persoonlijke ambities. Maar zo’n diëtiste helpt ook praktisch, met tips tegen een middagdip bij­voorbeeld. Daar profiteert het team van.”

Vrijwillig

rijk daarbij is dat we deelname altijd vrijwillig houden. Als het moet, schrik je mensen af. We willen juist dat mensen zich eigenaar voelen van hun vitaliteit.” Evenzeer belangrijk is dat het gro­ tere doel altijd in zicht blijft. “Het moeten geen losse aardigheidjes zijn, elke activiteit moet inte­ graal onderdeel uitmaken van hoe we naar de wereld kijken en in de wereld staan. We verwach­ ten wel wat terug van onze medewerkers.” Welk effect dat precies heeft, is volgens Leander niet direct te meten. “Het ziekteverzuim daalt, de werknemerstevredenheid stijgt. Maar je kunt onmogelijk zeggen wat de rol van Bovemij Fit daarin is. Wel zien we grote belangstelling voor de meeste activiteiten. En we zien dat mensen zich meer verbonden voelen met hun collega’s: ze durven meer te vragen, worden zelfsturender en dragen eerder suggesties voor verandering aan. Dat is heel belangrijk voor een organisatie.

En ten slotte merken we ook dat met name jongere mensen dit programma heel interessant vinden. Dat geeft ons een voorsprong op de krappe arbeidsmarkt.”

Volgens Renate Leander worden de initiatieven heel enthousiast ontvangen. “Medewerkers ervaren het echt als een cadeautje”, zegt ze. “BelangBOVAGkrant NUMMER 7-8 / AUGUSTUS 2018 31

E R GI

E

•

• EVE

TIJDLIJN

!

N

A OPL DEN

N

EN

EE

Van waterstof naar … waterstof?

SP

E CIA L V O L

Wat is dé brandstof van de toekomst? Een typische vraag die past bij 2018 zou je zeggen, maar voor dit vraagstuk stonden uitvinders en voertuig­ fabrikanten eind negentiende eeuw ook. De een zweerde bij elektriciteit, de ander bij waterstof en weer een ander geloofde heilig in petroleum. Kortom, nieuw is de discussie over energiebronnen voor mobiliteit zeker niet

1769

Op stoom Nicolas-Joseph Cugnot bouwde het eerste voertuig dat uit zichzelf kon voortbewegen.

Zijn brandstof: kolen, en dus stoom.

32 BOVAGkrant NUMMER 7-8 / AUGUSTUS 2018

1805

1816

Knalgas

Benenwagen

De Zwitserse uitvinder Francois Isaac de Rivaz ontwikkelde een verbrandingsmotor geïnspireerd op de uitvinding van het pistool. Zijn allereerste ‘auto’ liep op waterstofgas (knalgas). Dit gas sloeg hij op in een soort ballon. Door een explosie liet hij een zuiger omhoog schieten in een cilinder. Bij het vallen van de zuiger werd er aan een touw getrokken dat vast zat aan de wielen waardoor er beweging kwam.

De ‘draisine’ is een uitvinding van de Oostenrijker Karl Drais.

Deze voorloper van de moderne fiets lijkt meer op een loopfiets en moest mensen minder afhankelijk maken van dieren als vervoermiddel.

1837

700 kg batterijen Het eerste elektrische voertuig is gemaakt door de Schot Robert Davidson. Het had zeven batterijen van 100 kg per stuk en kon daarmee 6 ton lading met een snelheid van zes km/h over een afstand van 2,4 km vervoeren. Dit voertuig is vrijwel direct na de bouw vernietigd door mijnwerkers die bang waren dat de machine hun werk zou inpikken.

Tekst: Julia Hamel Illustraties: Margôt Melissen

Dieselen

Trappen De vélocipède van de Fransmannen Pierre en Ernest Michaux had een ijzeren frame en wielen met trappers aan de voorzijde. De trappers zaten aan het voorwiel waardoor de snelheid erg laag was. Michaux ontwierp daarom snel de ‘hoge bi’, een fiets met een enorm voorwiel dat zorgde voor meer snelheid. Een grote doorbraak kwam in 1885, toen ontwierp John Kemp Starley een tweewieler met een kettingaandrijving waardoor met kleinere wielen meer snelheid gemaakt kon worden.

Deze fiets lijkt op de moderne fiets.

1865

1885

De Duitser Rudolf Diesel legde het patent op diesel en dieselmotor vast. Hij overtuigde Maschinenfabrik Augsburg (nu bekend als truckfabrikant MAN) om geld te steken in de doorontwikkeling van de dieselmotor. In 1897 werden de eerste echte exemplaren gebouwd. Het zou tot 1967 duren voordat diesel in personenauto’s doorbrak. De Volks­ wagen Golf zorgde voor de kentering.

1892

Benzine breekt definitief door In de jaren sinds de uitvinding van de benzinemotor kwam de auto op grote schaal door meerdere aanbieders op de markt. In 1910 werd het tijdperk van de stoomauto’s en elektrische auto’s langzaam afgesloten en ging nagenoeg iedereen verder met het ontwikkelen van benzineauto’s. Deze auto’s waren namelijk veel lichter en dus praktischer, en benzine was er in die tijd in overvloed.

1895

1910

1941

Elektrische opleving

Benzine

De brandstofcrisis in de Tweede Wereldoorlog zorgde voor een kleine opleving in de verkoop van elektrische auto’s. Peugeot produceerde in 1941 de Voiture Légère de Ville, een auto met een maximumsnelheid van 30 km/uur en een actieradius van 80 kilometer.

De ontdekking van olie omstreeks 1860 en later benzine zorgde ervoor dat de eerste auto’s met een benzinemotor werden gebouwd. Meerdere uitvinders claimden onafhankelijk van elkaar de uitvinding van de eerste auto met benzine. Bekende namen onder hen waren Carl Benz en Gottlieb Daimler.

Fiets met batterij De patentaanvraag op een elektrisch aangedreven fiets kwam van de Amerikaan Ogden Bolton. Daarna verbeterden diverse uitvinders de motor.

Maar pas honderd jaar later kwam de grote doorbraak. Nu is bijna één op de drie nieuwe fietsen elektrisch.

BOVAGkrant NUMMER 7-8 / AUGUSTUS 2018 33

ADVERTORIAL

Fietstechnicus Marijn Hermsen:

‘LOOPBAANCOACHING GAF EEN DUWTJE IN DE JUISTE RICHTING’ Na tien jaar werken in de tweewielerbranche liep fietstechnicus Marijn Hermsen vast.

Hij kon zijn ambities niet kwijt in zijn werk en twijfelde: ligt het aan mij of zit ik op de verkeerde plek? Loopbaancoaching gaf hem zijn motivatie en werkplezier terug.

“Ik had dit veel eerder moeten doen.”

Ik werk hard en toch heb ik het idee dat ik niet verder kom. Dat gevoel had Marijn Harmsen toen hij vorig jaar contact opnam met een OOMT Loopbaancoach. “Fietsen en fietstechniek is het mooiste wat er is”, vertelt hij. “Vroeger gingen we op fietsvakantie en sleutelde ik samen met mijn vader aan fietsen.

Toen ik aan de Bikeflex-opleiding begon, vielen de puzzelstukjes op zijn

LEUKER WERKEN MET OOMT LOOPBAANCOACHING Meer plezier in je werk. Nieuwe talenten of doorgroeimogelijkheden ontdekken.

Nieuwe loopbaankeuzes maken. Van individuele medewerkers tot complete teams, de OOMT loopbaancoaches staan klaar om je daarbij te helpen. Kijk op www.oomt.nl/ loopbaancoaching of bel 030-6087755 en ontdek wat de OOMT loopbaancoaches voor jou kunnen doen.

plek: de fietswerkplaats past bij mij.”

Hermsen deed bij verschillende bedrijven ervaring op. Omdat hij meer wilde weten over management volgde hij de MBO Niveau 4-opleiding tot manager retail. “In mijn vorige baan kon ik mijn ambities niet kwijt. Ik wilde meer met management doen en dat kwam er niet van. Het werk liep stroef en ik begon aan mijzelf te twijfelen. Totdat een collega een tip gaf over loopbaancoaching.”

Blij Tijdens het kennismakingsgesprek met OOMT loopbaancoach Tamara was het meteen raak. “Ze stelde precies de juiste vragen. Door de coachingsgesprekken weet ik beter wat mijn talenten zijn en hoe ik die in mijn werk kan gebruiken.

Het vertrouwen in mijn vakkennis en mijzelf kwam terug. Ik ontdekte dat ik niet op de juiste plek zat.”

Begin dit jaar stapte Marijn over naar een andere baan. “Dankzij de loopbaancoaching durfde ik voor mijn ambities te kiezen. In mijn nieuwe werk heb ik meer verantwoordelijkheid. Ik krijg de ruimte om te doen waar ik goed in ben.

Ik sleutel, heb contact met klanten en mag meedenken over de organisatie

Marijn Hermsen: “Dankzij loopbaan­ coaching ben ik weer blij met mijn werk”.

van de winkel en de werkplaats.” Door de loopbaancoaching is hij weer blij met zijn werk. “Het heeft mij het duwtje in de rug gegeven dat ik nodig had.”

Ervaringscertificaat Wat vindt hij het belangrijkste voordeel van loopbaancoaching? “Met een coach praten geeft inzicht in jezelf en in je werk.

Het dwingt je tot kritisch nadenken. Waar sta ik? Wat kan ik? Wat wil ik? Coaching schept duidelijkheid. Ik weet nu wat mijn kwaliteiten en valkuilen zijn.” Door de contacten met de OOMT loopbaancoach is Marijn begonnen met een nieuw opleidingstraject. “Ik wil mijn EVC-certificaat halen. De meeste vakkennis heb ik in de praktijk geleerd. Met het EVC-certificaat kan ik laten zien wat ik kan. Ik wil graag instromen in het volwassenenonderwijs en doorleren. Dat is allemaal het resultaat van loopbaancoaching.” Iedereen die wil, kan zichzelf ontwikkelen en verder komen, vindt Marijn. “Groeien in je werk gaat verder dan techniek. Het gaat ook om leren over jezelf. Praten met een loopbaancoach helpt je op weg als het niet lekker gaat, maar ook wat als je meer uit je werk of uit jezelf wilt halen. Je haalt er altijd wel iets uit.”

Elektrisch breekt door Tesla komt op de markt met de Roadster. Een volledig elektrische auto met een actieradius van meer dan 300 kilometer. In de jaren hiervoor kwamen fabrikanten zoals Nissan en Lotus ook al met kleine oplages elektrische auto’s, maar Tesla was de eerste met een aanzienlijke oplage.

Nog meer elektrisch Begin jaren ’90 bracht Peugeot een elektrische auto uit. Er werden 6.400 exemplaren geproduceerd. De overheid kocht de meeste exemplaren op, de animo bij het grote publiek bleef echter achterwege. Ook Amerikaanse autoproducenten experimenteerden met elektrische auto’s, zo kwam Ford met de EV-Ranger en GM met de EV1. Door de dalende olieprijzen en druk van de olieproducenten werd de productie al snel gestopt en werden de auto’s vernietigd.

1955

~1990

1997

2008

… en verder De brandstofdiscussie is weer enorm actueel, maar dit keer vooral onder druk van het klimaat en de leefomgeving. BOVAG heeft zijn visie op de toekomst van brandstoffen uiteengezet in de BOVAG Brandstofvisie. Bekijk deze visie op mijn.bovag.nl/ brandstofvisie.

2014

2018

Hybride Op gas Het bedrijf Bessel-Kok (BK-gas) introduceert lpg voor het eerst in Nederland.

Toyota bracht de Prius op de markt en zorgde ervoor dat hybride-auto’s onderdeel werden van het straatbeeld. Toch werd de eerste hybride auto al honderd jaar eerder, in 1899, op de markt gebracht door Ferdinand Porsche.

Waterstof Toyota pakt de primeur met de eerste in serie geproduceerde waterstofauto ter wereld. De Toyota Mirai werd in 2014 geïntroduceerd, eind 2017 waren er wereldwijd 5.300 verkocht. Een echte doorbraak is er nog niet, maar volgens deskundigen zal dat niet lang meer duren. Ondertussen wordt er ook geïnvesteerd in waterstofvulstations, om de kip-ei-situatie te doorbreken.

Disclaimer: hoewel BOVAG er alles aan heeft gedaan om deze tijdlijn zo zorgvuldig mogelijk samen te stellen, zijn niet alle bronnen het eens over de feiten rondom de uitvinding van de auto.

BOVAGkrant NUMMER 7-8 / AUGUSTUS 2018 35

N

SP

EN

EE

E R GI

E

•

• EVE

TIPS

!

N

A OPL DEN

E CIA L V O L

HOE HOUDT U UW ENERGIE VAST NA DE VAK ANTIE?

Op volle batterij vooruit Na de vakantie gaan de

meeste ondernemers vol energie en briljante ideeën terug naar de zaak. Helaas verdwijnen ze snel van de actielijst als de waan van de dag de regie overneemt.

Hoe hou je de vakantie-­ energie vast? Met deze tips voert u wél de plannen uit én blijft de batterij geladen.

D

e meesten herkennen het wel: na een vakantie is het soms lastig om de opgedane energie vast te houden.

In het begin is die tomeloos en hebt u het gevoel dat u de hele wereld aan kan. Maar voor u het weet is het weer ‘business as usual’ en weet u niet meer waar te beginnen. Ook tijd om dat éne plan uit te werken ontbreekt. BOVAG geeft tips over hoe u die energie vasthoudt en wél aan die plannen toekomt.

Energie vasthouden Weer terug op de zaak bent u fysiek aanwezig, maar daar dringen de fijne vakantieherinneringen zich af en toe op. Omschakelen en de draad weer oppakken duurt even. Voorkom dat u de waan van de dag die weer aan de deur rammelt, binnen laat. Hoe u dat doet?

1 2

Praat bij met collega’s of medewerkers die werk hebben overgenomen. Hoe is het gegaan? Heeft u dingen gemist? Evalueer samen de periode van uw afwezigheid.

Pak uw e-mail gestructureerd aan. Ook al heeft u tussendoor gekeken, de mailbox zal goed gevuld zijn. Bekijk de e-mails omgekeerd chronologisch of op onderwerp.

Kiest u voor chronologie, begin dan bij de meest recente berichten. Gaat u voor sorteren op onderwerp, dan zijn de mailwisselingen over hetzelfde thema overzichtelijk gegroepeerd.

U heeft dan meteen een lijst actiepunten.

3

De verleiding is groot om meteen alle mail af te handelen. Wacht daar even mee. Breng eerst alle actiepunten in kaart en prioriteer ze. Zo houdt u de touwtjes in handen. Plan vaste momenten in voor het bekijken van uw e-mail. Vlak voor de lunch bijvoorbeeld, of daarna en aan het eind van de werkdag. Klussen die kunnen wachten leiden u dan niet af.

4

Benoem dagelijks maximaal drie grotere, misschien lastigere klussen die tijd kosten en die u belangrijk vindt. Plan er tijd voor. Start de dag met het aanpakken van deze ‘olifanten’. En laat de spreekwoordelijke ‘konijnen’, de afleiding door telefoon of e-mail, in hun hok. Werken aan olifanten geeft het gevoel dat je vooruit gaat. En daar krijgt u dan weer energie van.

36 BOVAGkrant NUMMER 7-8 / AUGUSTUS 2018

Tekst: Selita Oosterveld

Plannen uitvoeren

Een energiek team

Genoeg praktische tips voor agendabeheer en voorwaarden scheppen om het energieniveau op peil te houden; deze relatief kleine aanpas­ singen zijn de basis, maar er is méér. De vakantie­ periode is vaak hét moment voor reflectie. Op het leven, werk, uzelf. Wat gaat goed, wat min­ der? Wat wilt u aanpakken als u straks terug bent? Welke valkuilen wilt u vermijden? Welk plan gaat u écht aanpakken en uitvoeren? En hoe maakt u eindelijk tijd voor deze plannen?

Niet alleen u bent opgeladen na de vakantie, de rest van het team ook. Hoe houdt u samen die energie vast en hoe benutten u en uw medewerkers die stroom optimaal? Hier kunnen de loopbaancoaches van BOVAG u bij helpen. Zij leren u bijvoorbeeld te kijken door de motivatiebril. Energie heeft alles te maken met motivatie. Het gaat onder andere over de talenten van medewerkers. Over zorgen dat ze werk doen waar ze voldoening uit halen.

Want daar krijgt iedere werknemer energie van. De motivatiebril is een van de tien brillen waar u als manager, teamleider of coach door kunt kijken naar een team. Ze staan beschreven in het boek ‘Top 10 voor topteams’.

De loopbaancoaches gebruiken het als een van de bronnen voor hun begeleiding van teams. Ze kunnen bedrijven alles vertellen over wat je kunt doen om energie in teams doelgericht te gebruiken en vast te houden.

1

Schrijf ideeën die bij u opkomen op en bewaar ze. Stuur eventueel een kaart naar uzelf, met daarop het plan. U herinnert uzelf zo aan het idee en u bent weer even terug in de vakantiesfeer en voelt weer even de energie van toen.

2

Vertel anderen over uw plannen. Als u uw partner, compagnon of collega deelgenoot maakt, is de kans groter dat u het écht doet. Zeker als u mensen vraagt erop terug te komen.

 Kijk op mijn.bovag.nl/loopbaancoaches voor meer informatie.

Doen vóór de vakantie

1

Zorg dat u bij terugkomst geen werk hoeft in te halen. Draag werk over of rond op tijd af.

2

Zet de automatische antwoorden op de e-mail een paar dagen langer aan. Dat geeft rust en zorgt ervoor dat u tijd hebt overzicht te krijgen.

3

Maak voor de eerste dagen na terugkomst geen afspraken. Het geeft tijd om ‘er weer in te komen’ en u hebt zelf de regie over de werkzaamheden.

3 4

Maak het plan concreet. Omschrijf precies wat u wilt doen, bereiken en wanneer de eerste stappen gezet moeten zijn. Visualiseren helpt ook.

Deel het plan op in kleine stukken. Dat schept overzicht en maakt de voortgang zichtbaar. Elk afgerond deel zorgt voor een energieboost.

BOVAGkrant NUMMER 7-8 / AUGUSTUS 2018 37

MIJN.BOVAG.NL

BOVAG-agenda September 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 Oktober 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

18 september

6

september Bijeenkomst BOVAG Truckdealers (Bunnik) Deze avond voor BOVAG-­truckdealers staat in het teken van de cao-onderhande­lingen die in september van start gaan. Truck­bedrijven worden deze avond meegenomen in het proces richting een nieuwe cao, krijgen uitleg over hoe BOVAG de onderhandelingen aanvliegt en krijgen de uitkomsten van enkele onderzoeken te horen. Er is daarbij ook ruimte om vragen te stellen.

11

september Regiobijeenkomst BOVAG Revisiebedrijven (Dordrecht) Wilt u eens een kijkje in de keuken nemen bij een revisiebedrijf dat maar liefst 180 jaar bestaat? Dat kan op dinsdag 11 septem­ ber in Dordrecht tijdens de BOVAG-regiobijeenkomst. Koninklijke Van Twist zet die avond de deuren open voor alle BOVAG-revisieleden. Zij vertellen daar wat het geheim is achter hun bijna tweehonderdjarige bestaan. Naast een presentatie en rondleiding door het bedrijf, is er ook tijd om bij te praten tijdens de netwerkborrel.

18

september Workshop Denk vooruit. Denk digitaal: hoe krijg ik grip op mijn klant? (Sassenheim) Van der Valk werd, nipt na Coolblue, tweede bij de verkiezing van het ‘Klantvriendelijkste bedrijf

10 t/m 14 oktober

17 oktober

van Nederland’. Hoe zijn ze zover gekomen? Ab de Bruijn, vierde generatie en eigenaar Van der Valk Hotel Sassenheim-Leiden, vertelt u hier alles over tijdens de nieuwste workshop van Denk vooruit. Denk digitaal. op dinsdagmiddag 18 sep­ tember in Sassenheim. Daarnaast krijgt u twee aan de mobiliteitsbranche verbonden presentaties, die u ook inspiratie bieden voor uw bedrijf.

9

oktober Jaarcongres BOVAG Onafhankelijke Autobedrijven (Nieuwegein) De verschuiving van bezit naar gebruik, de beperkte toegang tot technische informatie, de groei van online verkopen en krapte op de arbeidsmarkt. Allemaal ontwikkelingen die vragen om het maken van keuzes en besluiten. Hoe krijgt u meer grip op de zaak? Meer grip op technische informatie, op online verkoop, op uw medewerkers en op uw toekomst? Tijdens het jaarcongres van BOVAG Onafhankelijke Autobedrijven krijgt u concrete handvatten. Het is een dag vol informatie, inspiratie en interactie.

als dé vakman als het gaat om aankoop, onderhoud én schadeherstel. Er is een heus BOVAG-terras in de jaarbeurs en op de camping organiseren we de BOVAG Pitstop, waar BOVAG-vakmannen de staat van caravans en campers op het kampeerterrein checken, bezoekers voorlichten en de BOVAG Onderhoudsbeurt promoten.

17

oktober Kennissessie Stoppen of doorgaan (Hoogeveen) Ga ik stoppen of door met mijn bedrijf? En hoe pak ik dat goed aan? Veel ondernemers worstelen met deze vragen. BOVAG organiseert samen met Alfa Accountants kennissessies waarbij de belangrijkste punten van bedrijfsverkoop, bedrijfsoverdracht en bedrijfsbeëindiging aan bod komen. Bent u 17 oktober verhinderd of is Hoogeveen niet bij u in de buurt? Dan heeft u nog op 14 november de mogelijkheid om de kennissessie te volgen in Gorinchem.

10

t/m 14 oktober Kampeer- en Caravan Jaarbeurs (Utrecht) De Kampeer- en Caravan Jaarbeurs is hét feestje voor de kampeerbranche. Ook BOVAG is natuurlijk weer van de partij om de BOVAG-bedrijven bij kampeerders aan te prijzen

 Kijk voor meer informatie en om u aan te melden op mijn.bovag.nl/evenementen.

Vergaderen bij BOVAG Van kleine besloten bijeenkomsten tot grote presentaties of congressen. Iedereen is welkom om te vergaderen in het BOVAGhuis in Bunnik.  Centraal in Nederland  Zalen voor 4 tot 250 personen  Gezonde, verse en ambachtelijke maaltijden uit de BOVAGkeuken  Ruim atrium biedt ruimte voor uw event of afterparty  Ruime, eigen parkeergelegenheid

38 BOVAGkrant NUMMER 7-8 / AUGUSTUS 2018

ieuwsgierig? Doe de virtuele tour N door het BOVAGhuis op www.bovag.nl/vergaderen.

Daar vindt u ook informatie over zalen, catering en tarieven. Reserveren kan via de site, maar ook via (030) 65 95 212 of vergaderen@ bovag.nl.

BOVAG Ledenadvies Voor advies over cao en personeel, juridische zaken, arbo en veiligheid, milieuzaken en fiscale zaken kunt u terecht op: mijn.bovag.nl.

Staat uw vraag er niet bij, bel dan met BOVAG Ledenadvies (030) 65 95 300.

SERVICES Afdelingen

BOVAG online mijn.bovag.nl Laatste branchenieuws, achter­ grond­informatie in dossiers, praktische tools en hulpmiddelen.

Autodealers

bovag.nl Informatie voor consumenten, inclusief zoekmachine waarin alle BOVAG-leden terug te vinden zijn.

Fietsbedrijven en Gemotoriseerde Tweewielerbedrijven

Geert Brummelhuis E geertbrummelhuis@bovag.nl T (030) 659 52 42

Christa Grootveld E christagrootveld@bovag.nl T (030) 659 53 45

Tankstations en Autowas- & Poetsbedrijven

bovagkrant.nl Alle edities online teruglezen, plus informatie voor adverteerders.

Truckdealers en Truck& Trailerbedrijven

Erik Stern E erikstern@bovag.nl T (030) 659 52 16

Aad Verkade E aadverkade@bovag.nl T (030) 659 53 02

Verhuur- & Deelautobedrijven

Schadeherstelbedrijven en Ruitschadeherstelbedrijven

Vacature

Frank Ruygrok E frankruygrok@bovag.nl T (030) 659 53 52

Het BOVAG-verenigingsbestuur Bertho Eckhardt algemeen voorzitter berthoeckhardt@bovag.nl

Derk de Haas bestuurslid verenigingsbestuur@bovag.nl

George Seitzinger penningmeester verenigingsbestuur@bovag.nl

Peter Niesink algemeen directeur BOVAG peterniesink@bovag.nl

Peter de Rooy bestuurslid verenigingsbestuur@bovag.nl

Francien van der Wal financieel directeur BOVAG francienvanderwal@bovag.nl

ABONNEMENTEN Opgave, adres­wijzigingen en vragen: Abonnementenland, Postbus 20, 1910 AA Uitgeest. Tel. (025) 125 79 24.

E: klantenservice@aboland.nl.

I: www.aboland.nl.

Remko van Eindhoven E remkovaneindhoven@bovag.nl T (030) 659 52 69

Hans Joosten E: hansjoosten@bovag.nl T (030) 659 54 86

Marleen van Reeden E marleenvanreeden@bovag.nl T (030) 659 53 13

Caravan- & Camperbedrijven en Aanhangwagenbedrijven Maarten Mastop E maartenmastop@bovag.nl T (030) 659 52 30

Jolanda Verwoert E jolandaverwoert@bovag.nl T (030) 659 53 65

BOVAG dochters

Jos van den Broek E josvandenbroek@bovag.nl T (030) 659 52 18

Bovemij Groep www.bovemij.nl – (024) 366 66 66 Innovam Groep www.innovam.nl – (030) 608 77 22

Colofon

UITGEVER BOVAG, Kosterijland 15, 3981 AJ Bunnik. Postbus 1100, 3980 DC Bunnik Tel.: (030) 65 95 211. I: www.bovagkrant.nl.

HOOFDREDACTIE Elvira Spoelstra.

E: elviraspoelstra@bovag.nl.

REDACTIE Julia Hamel, Linda in ’t Hout, Selita Oosterveld, E: redactie@bovag.nl TRAFFIC Carolien van Rheenen.

E: traffic@bovagkrant.nl.

PROJECTBEGELEIDING & VORMGEVING Clog-Work.com; Martijn Ubink ADVERTENTIES Informatie over verschijningsdata, plaatsing en tarieven van advertenties op www.bovagkrant.nl.

Mail: sales@bovagkrant.nl DRUK Drukkerij Zalsman, Zwolle.

BOVAG Loopbaancoaches

Rijscholen

Timon Rutten bestuurslid verenigingsbestuur@bovag.nl

10 augustus 2018, jaargang 24, nr. 7-8 De BOVAGkrant is het officiële leden­ magazine van BOVAG en verschijnt 11 keer per jaar.

Onafhankelijke Autobedrijven, Dutch Car Restorers en Autogroothandelaren

Revisiebedrijven Abonnementsprijs: € 112,00 per jaar excl. btw. (Losse nummers op aanvraag.)

BOVAGKRANT niet ontvangen? Mail naar traffic@bovagkrant.nl. MEDEWERKERS AAN DEZE UITGAVE Peter Arno Broer, Bastiaan van der Hulst, Stephan van Leiden, Sjoerd van der Linden, Martijn Louws, Margôt Melissen, André Minkema, Max Vermeer, Paul de Waal, Adobe Stock, BOVAG-archief, D66, Gazelle.

De redactie van BOVAG is bij de samen­ stelling van deze uitgave zorgvuldig te werk gegaan. Ondanks dat kan het toch mogelijk zijn dat gepubliceerde informatie onvolledig of onjuist is. BOVAG stelt het op prijs om daarvan op de hoogte te worden gesteld. Hergebruik van artikelen uit de BOVAG­krant is toegestaan, mits BOVAG daarvoor vooraf toestemming heeft ge­geven. Op sommige artikelen en beelden rust copyright. BOVAG kan (tenzij sprake is van opzet en/of grove schuld van BOVAG of haar medewerkers) geen aansprakelijk­heid aanvaarden voor moge­ lijke gevolgen die zouden kunnen voort­ vloeien uit het (her)gebruik van de in deze uit­gave opgenomen informatie.

RDC www.rdc.nl – (020) 549 71 71

Hannie Tak E hannietak@bovag.nl T (030) 659 52 27

BOVAG Hofleveranciers De BOVAG Hofleveranciers zijn speciaal door BOVAG geselecteerde dienstverleners, die, eventueel na bemiddeling door BOVAG Ledenadvies, BOVAG-leden kunnen helpen bij het ondernemen. Met hen zijn speciale tarieven en voorwaarden afgesproken.

ArboNed B.V. Zwarte Woud 10 3524 SJ Utrecht T: (030) 299 62 99 E: info@arboned.nl I: www.arboned.nl

Consolid – HR Garage Radarweg 511-513 1043 NZ Amsterdam T: (020) 586 11 06 E: info@hr-garage.nl I: www.hr-garage.nl

New Vision Groep Bellweg 2a 4104 BJ Culemborg T: (088) 04 04 010 E: info@newvisiongroep.nl I: www.newvisiongroep.nl

BOVAGkrant NUMMER 7-8 / AUGUSTUS 2018 39

VOOR DE

ONDERNEMER DIE ZORGELOOS DIGITAAL WIL ONDERNEMEN

Altijd een oplossing die past Bovemij.nl/digitaalveilig