BOVAGkrant 2016-8 editie Tankstations en Autowasbedrijven

nummer 8 / augustus 2016

krant

TNK/WAS

DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG.

SPEC I EDIT ALE IE

TANK S EN A TATIONS UTOW AS BEDR IJVEN ­

Tanken en betalen in anderhalve minuut Ger Loogman, Loogman Tanken & Wassen

in dit nummer:

Nieuwe handel Tankstationondernemers breiden uit pagina 10

EHBO

Tips tegen datalekkage pagina 12

Uit de kinder­ schoenen

De deeleconomie groeit pagina 18

Comfortabel

Vragen over wetten of regels?

Check het bij LEDEN­ Ledenadvies!

ADVIES (2) ADV.

Loopt u rond met vragen over bijvoorbeeld ontslag of verlof? Heeft u een probleem met een klant of leverancier? En kunt u het antwoord niet vinden op leden.bovag.nl/advies-vragen? Neem dan contact op met BOVAG Ledenadvies. De deskundige adviseurs beantwoorden uw vragen en geven advies op het gebied van personeel, milieu, fiscaliteit en juridische zaken.

U kunt BOVAG Ledenadvies bereiken via ledenadvies@bovag.nl of (030) 659 53 00

VOORAF

VOORWOORD

INHOUD

Prinsjes­ dag voorbij De derde dinsdag in september is in zicht.

Pers, ondernemers en burgers kijken – als het goed is – reikhalzend uit naar de miljoenennota en de diverse begrotingen van de ministeries. Wat is er voor mij in petto?

Ga ik ergens voordeel van hebben of gaat de politiek me dwars zitten?

BOVAG verwacht geen grote verrassingen voor de branche in 2017. De grote wijziging van de autobelastingen (Autobrief II) staat los van alle Prinsjesdag-reuring en is inmiddels ongeschonden door de Tweede en Eerste Kamer geloodst. Daarmee is, dankzij stevige lobby van onder meer BOVAG, een eind gekomen aan de onnodige en ineffectieve fiscale marktverstoring in autoland.

De meeste lobby-energie van BOVAG zit dan ook niet in Prinsjesdag 2017, maar in de Tweede Kamerverkiezingen van 2017. Alle politieke partijen hebben van BOVAG input gekregen voor hun verkiezingsprogramma’s. Dat gaat onder meer over de huidige economische groei.

Goed nieuws natuurlijk, maar hoe houden we Nederland daarbij mobiel? Het is van belang dat iedereen van die groei meeprofiteert, dus ook het mkb. Dat kaart ik ook aan in VNO-verband, waar BOVAG immers een zetel heeft in het dagelijks bestuur. Daarnaast pleit BOVAG voor een betere aansluiting van wet- en regelgeving op nieuwe ontwikkelingen. Denk aan de innovaties op het gebied van data.

En dan bedoel ik niet alleen de connected en zelfrijdende auto.

De wet loopt hopeloos achter. Dat moet met name in Europa snel en goed geregeld worden. U begrijpt: lobby is nooit klaar.

Bertho Eckhardt, algemeen voorzitter BOVAG

10

Samen delen, samen verdienen

De deeleconomie lijkt de hype voorbij. Volgens deskundigen is de trend van bezit naar gebruik een blijvertje. Langzaam verovert het delen van goederen een plekje in onze economie. En dus speelt geld verdienen er inmiddels ook een rol.

14

8 Ger Loogman Tanken óp de lopende band.

Ger Loogman biedt service in de overtreffende trap.

Zijn familie­bedrijf Loogman Tanken & Wassen uit Aalsmeer introduceerde een wereld­ primeur: de Comfort Lane.

Feiten & cijfers

Aan de ketting

21

E-bikes zijn populair bij het dievengilde. Voorkomen van diefstal heeft daarom de grootste aandacht van verzekeraars.

Hoe is het gesteld met de leegstand van vastgoed?

05 KORT Berichten van BOVAG, ideeën voor innovatie, gehoord in de branche en daarbuiten. Kortom, de dingen die BOVAG en haar leden bezighouden.

22 LEDENVOORDEEL

12 Tips tegen datalekkage Het lekken van data kan u duur komen te staan. Zorg dus dat alle gaten goed dicht zitten.

BOVAGkrant NUMMER 8 / AUGUSTUS 2016 3

t m o k U ? k o o toch

CAFÉ (4) ADV.

Dezelfde plaatsen. Dezelfde cafés. Nieuw programma!

14 21 28 12 02

sept. sept. sept. okt. nov.

Hoogeveen Roosendaal Beuningen Alkmaar Hengelo

08 15 30 07 13

nov. nov. nov. dec. dec.

Oss Bunnik Sneek Poortugaal/Rhoon Giethoorn

Het BOVAG Ondernemerscafé draait om de nieuwe klant, om innovatie en om samenwerken.

Kom naar het café bij u in de buurt en kom ideeën opdoen.

Door mee te praten én te leren van collega’s uit uw eigen regio.

Kijk voor meer informatie op: leden.bovag.nl/ondernemerscafe

AANMELDEN

KORT VEELGESTELDE VRA AG

CONGRES

Save the date!

O

p 21 november vindt het gloednieuwe jaarcongres plaats voor ondernemers met aanhangwagen-, was-, tank-, gemotoriseerde tweewieler, verhuur- en/of deelautobedrijven.

Het centrale thema is 'Vooruit!'. Wat dit precies

R AA N WIN

Anti-spamwet: zorg voor toestemming

K

lanten attenderen op acties en nieuwtjes. Ideaal om dat via een nieuwsbrief te doen.

De e-mailadressen zitten in het klantenbestand en een e-mail is zo opgesteld.

Zeker als u gebruik maakt van één van de vele tools die online te vinden zijn.

Maar mag dat zomaar, alle contacten uit het klantenbestand spammen? BOVAG zet de regels rond e-mailmarketing op een rij. H oofdregel is dat het verboden is om zonder toestemming vooraf commerciële e-mailings te sturen. De ontvanger moet actief toestemming

geven voor het ontvangen van dergelijke e-mailings. Bijvoorbeeld door het aanvinken van een vakje dat niet vooraf ingevuld is.  S tuurt u een e-mailing naar bestaande klanten, dan heeft u geen toestemming nodig. Voorwaarde is dat u alleen mails mag sturen over soortgelijke producten die de klant al eerder bij u kocht en alleen tijdens de economische levensduur van het product.

Overtreedt u deze wettelijke regels, dan hangt u een boete van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) boven het hoofd. Maar vervelender is misschien nog wel de reputatieschade die u kunt oplopen als u bij consumenten te boek staat als spammer.

CIJFERS 600

Verkoop lpg per miljoen liter *Voorlopige cijfers Bron: CBS

618

584

inhoudt en hoe de dag er uit ziet hoort u binnenkort. Maar noteer 21 november alvast in uw agenda. We ontmoeten u graag bij Fort Voordorp in Groenekan, vlakbij Utrecht.

 Kijk voor meer informatie op leden.bovag.nl/ vooruitcongres.

De oplossing van de woordzoeker uit BOVAGkrant 7 is FIJNE ZOMER. Onder de goede inzendingen is Frank Overweg van Autobedrijf Frank Overweg de gelukkige winnaar. Hij ontvangt van BOVAG het boek Formule 1 van Olav Mol.

Agenda September  5 september: Start workshopprogramma Connect (Holten)  6 september: Start workshopprogramma Connect (Breda)  7 september: Start workshopprogramma Connect (Eindhoven)  8 september: Start workshopprogramma Connect (Hilversum)

568

 14 september: BOVAG Ondernemerscafé (Hoogeveen)  21 september: BOVAG Ondernemerscafé (Roosendaal)  26 september: Innovationto-go (Bunnik)

 Kijk op leden.bovag.nl/ agenda voor meer events.

539

400

385*

343*

2014

2015

200 0 2006

2008

2010

2012

BOVAGkrant NUMMER 8 / AUGUSTUS 2016 5

GRATIS VOOR SPORTIEVE BOVAG-LEDEN! Bent u sportsponsor? Profileer uw bedrijf en vraag kosteloos veiligheidshesjes en ander promotiemateriaal aan via leden.bovag.nl/sport

SPORT­ SPONSORING (6) ADV. SPONSOR VAN SPORTERS ONDERWEG DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG.

KORT VAN DE VOORZIT TERS

ONLINE

Klanten wegjagen met een klantenkaart

Q

ua tankpassen zijn volgens mij drie smaken mogelijk in onze business. Je kan als pomphouder een compleet eigen kaartprogramma opzetten, maar dat is nogal omslachtig en kostbaar.

Daarnaast zijn er onafhankelijke externe partijen die een kaart in de markt zetten, met eigen beleid en voorwaarden. Dan kun je als ondernemer zelf kiezen of je die wil accepteren; zie MKB Brandstof en Multitankcard. Ten derde zijn er de merkspecifieke kaarten, zoals de EuroShell Card, waarbij het cruciaal is dat deze door datzelfde merk wordt beheerd. Er mag dus geen externe organisatie aan de haal gaan met het klantenbestand van het merk en van de pomphouder, laat staan dat er een compleet ander prijsbeleid op wordt losgelaten. De klant ziet namelijk dat verschil niet en heeft nog steeds zijn merkkaart in de portemonnee. En als ‘m dat niet meer bevalt, zegt ‘ie alles op en knipt de kaart doormidden.

Weg klant. Helaas zien we extern uitbesteden in de praktijk nu toch gebeuren, terwijl een merk veel reclame maakt om nieuwe klanten te werven en zo’n tankpas bedoeld is om klanten te houden. Maar nu worden juist klanten weggejaagd, onbegrijpelijk.

Jan Paul Kerkhof, Voorzitter BOVAG Tankstations

Appel en een ei

H

et is alweer een hele tijd geleden, maar we mogen terugkijken op een zeer succesvolle Nationale Autowasdag afgelopen juni.

Het principe ‘autowassen voor een appel en ei’ was eerder al een hit bij onze eigen BOB Autowas en bij Hanex, dus ik ben heel erg blij dat het bestuur en de marketingcommissie van BOVAG Autowasbedrijven deze ideeën hebben overgenomen. Door de promotie op Facebook en de resultaten van ons grote onderzoek van vorig najaar er nog eens bij te halen, werden ook de media wakker. Dat resulteerde op de dag zelf in een mooi interview op de landelijke radio en daags erna in een artikel met foto op de website van De Telegraaf. Toch een alleszins mooie score als je bedenkt dat deze actie met zeer bescheiden financiële middelen is opgezet.

De kracht ervan schuilt in het even simpele als verrassende gegeven dat er op heel veel plekken daadwerkelijk in ruil voor een appel en ei werd gewassen. Of dat er andere ludieke acties met appeltaarten voor de voedselbank werden opgetuigd. Wat mij betreft volgend jaar weer!

Mark de Graaf, voorzitter BOVAG Autowasbedrijven

BOVAG Ledenportaal voor al uw vragen

D

ossiers, veelgestelde vragen, de agenda en natuurlijk nieuws; het is allemaal te vinden op het ledenportaal.

Log in met uw lidmaatschapsnummer en wachtwoord en grote kans dat u het antwoord vindt op uw vraag. Scrol ook meteen door de dossiers en u bent weer helemaal op de hoogte van de actuele ontwikkelingen. Voeg meteen leden.bovag.nl toe aan de favorieten.  leden.bovag.nl/goed-werkgeverschap: alles rondom goed werkgeverschap, cao,

arbeidsvoorwaarden, bedrijfscultuur en meer.  leden.bovag.nl/advies-vragen: antwoord op de meest gestelde vragen op het gebied van bedrijfsvoering, techniek, duurzaamheid, juridische en fiscale zaken.  leden.bovag.nl/actueel/dossiers: het laatste nieuws over de caoonderhandelingen MvT en verder vindt u bij branchedossiers informatie over klantreizen, duurzaamheid en energiebesparing.

LEDENADVIES

Alles over de nieuwe cao Tank & Was

D

e nieuwe cao voor Tankstations en Wasbedrijven is sinds het voorjaar definitief en rechtsgelding.

Dat betekent dat u de nieuwe cao moet gaan toepassen.

De tekst daarvan kunt u vinden op het ledenportaal en straks ook in het gedrukte cao-boekje. Een exemplaar krijgt u als lid van BOVAG eenmalig toegestuurd. De nieuwe cao is ingegaan op 1 november 2015 en loopt tot en met 31 december 2017. De belangrijkste afspraken zijn:

 Twee loonsverhogingen: op 1 mei 2016 (1,5%) en op 1 februari 2017 (1,5%)  Feestdagentoeslag vanaf 1 mei 2016 verhoogd naar 50%  Twee maanden proeftijd bij contracten langer dan zes maanden  Recht op 8 uur scholing per jaar voor werknemers  Premie scholingsfonds OOTW vanaf 2017 verhoogd met 0,05%

 Meer lezen over de cao kan op leden.bovag.nl/caotw.

BOVAGkrant NUMMER 8 / AUGUSTUS 2016 7

PORTRET VAN EEN ONDERNEMER

8 BOVAGkrant NUMMER 8 / AUGUSTUS 2016

Tekst: Jeroen Kreule Fotografie: Peter Arno Broer

Eenheidsworsten zijn er al genoeg

Zitten, relaxen en tanken

Loogman Tanken & Wassen in Aalsmeer is het grootste, onafhankelijke pompstation van Nederland. Met de Comfort Lane heeft directeur Ger Loogman (56) iets revolutionairs bedacht: tanken op de lopende band.

De automobilist blijft zitten, krijgt geen vieze handen en kan snel weer door. Een wereldprimeur.

A

“

ls jong jochie zat ik vaak aan de keukentafel van ons huis aan de Oosteinderweg in Aalsmeer. Vanaf die plek had ik altijd zicht op de twee pompen van ons tankstation.

Ome Piet stond aan de pomp. Ik vond het prachtig om naar hem te kijken. Een liter super kostte 48 cent, een liter normaal 45 cent. De prijzen waren geschilderd op een groot bord. Hooguit twee keer per jaar moesten de literprijzen worden aangepast. De geschiedenis van de Loogman Groep begint in 1959, toen mijn ouders petroleum, stookolie en gasflessen gingen verkopen. Mijn vader zocht de klanten op, mijn moeder deed de administratie. Op de keukentafel lagen twee dingen: de telefoon en een dik boek met daarin de gegevens van alle klanten.”

Benzineslurpers “In 1965 opende mijn vader een tankstation. Ik ben opgegroeid met de lucht van benzine. Op woensdagmiddag ging ik vaak met een chauffeur mee benzine halen. Als jochie van twaalf hielp ik al mee, op mijn zeventiende kwam ik op de loonlijst te staan. Even heb ik overwogen naar de heao te gaan. Ik ben er welgeteld

één dag geweest: tijdens de open dag. De studie was me te theoretisch, ik wilde met mijn handen werken. Mijn vader had ook tankstations in Beverwijk, Venlo en Delft. Die zijn later allemaal afgestoten.

In 1972 is het tankstation verhuisd naar de Aalsmeerderweg. In 1983 bedacht ik de wasstraat, als extra dienstverlening voor onze klanten. Ik houd van auto’s en spelen met water, simpel zat. Inmiddels telt de Loogman Groep acht wasstraten. De markt voor tankstations is krimpende. Waarom?

Er wordt minder getankt dan vroeger. Toen reden mensen in een Ford Taunus die 1 op 5 reed. Wie nu in een benzineslurper rijdt, wordt een aso genoemd. Elke nieuwe auto die op de markt komt, is zuiniger dan de vorige. En dan heb ik het nog niet eens over de elektrische auto. Benzine zal niet helemaal verdwijnen: in 2035 rijdt 70 procent van de auto’s nog steeds op fossiele brandstoffen.”

Patent “Het idee voor de Comfort Lane zit al twintig jaar in mijn hoofd, nooit viel het kwartje. Tot nu. Just sit back & relax, zo luidt de slogan van de Comfort Lane. Je komt aanrijden, draait het raampje omlaag en

betaalt met je bankpas of Loogman Tankpas. Vervolgens komt er een pompbediende die gaat aftanken, terwijl de auto zich op een lopende band voortbeweegt. Dit alles duurt hooguit anderhalve minuut. Als de tank vol is, kan de klant gelijk wegrijden.

In juli zijn we opengegaan. Bediende tankstations zijn er nauwelijks meer, terwijl ik merk dat met name ouderen en vrouwen willen betalen voor extra service. Omdat de Comfort Lane een wereldprimeur is, heb ik een patent aangevraagd. De belangstelling is groot, ik heb zelfs al mensen uit Duitsland, Zwitserland en Rusland op bezoek gehad. Het zou prachtig zijn als ik het idee wereldwijd kan verkopen.

Vergeet niet dat de benzinebranche al 35 jaar op slot zit: een vernieuwing zoals de Comfort Lane trekt al snel de aandacht. Ik wil onderscheidend zijn. Eenheidsworsten zijn er al genoeg. Inspiratie doe ik altijd en overal op. Bij de slager om de hoek, bij collega’s in het buitenland. We hebben een enorme groei doorgemaakt. In 2002 had ik 35 werknemers, tegenwoordig heb ik 280 mensen in dienst. Toch sta ik nog regelmatig een paar uur in de wasstraat.

Die feeling met het personeel én de klant is enorm belangrijk.”

BOVAGkrant NUMMER 8 / AUGUSTUS 2016 9

MANAGEMENT

DRIE TANKSTATIONONDERNEMERS OVER HUN LUCRATIEVE NEVENACTIVITEITEN

Zoeken naar nieuwe bronnen Het wordt steeds lastiger om een goede boterham te verdienen aan de verkoop van traditionele brandstoffen.

Dat zet ondernemers aan om te gaan experimenteren met andere, creatieve inkomsten­ bronnen, zoals een luxe was­ straat, een kenteken­loket of een reparatiedienst voor smart­phones en tablets.

10 BOVAGkrant NUMMER 8 / AUGUSTUS 2016

W

aar kun je nog geld aan verdienen nu de omzet van traditionele brandstoffen steeds verder wegzakt? BOVAG deed onderzoek naar deze vraag en bracht alle ideeën samen in het rapport Tankstation 2.0.

Er blijken nog volop kansen te liggen. Het is de kunst om de ontwikkelingen in de markt te zien, en hier creatief op in te spelen. BOVAG presenteert het complete rapport tijdens de komende algemene ledenvergadering op het congres ‘Vooruit’ op 21 november.

Sportsessie Het rapport signaleert bijvoorbeeld dat steeds minder mensen op kantoor werken (het

nieuwe werken). Er komt dus meer behoefte aan goed bereikbare werkplekken of ontmoetingsruimtes. Een tankstation zou daar uitermate geschikt voor zijn. En wat dacht u van een sportaccommodatie op een tankstation? Op het station Amsterdam Centraal is het al mogelijk om een sportsessie van twintig minuten te volgen. Misschien vinden klanten dat wel een goede invulling van hun tijd, terwijl ze wachten tot hun elektrische auto is opgeladen.

In dit artikel vertellen drie ondernemers welke inkomstenbronnen zij hebben gevonden naast de verkoop van benzine.

Tekst: Maaike Tindemans

Jochen van der Voort (BP Zwart Amsterdam) wil zijn klanten van alles te bieden hebben. Hij heeft onder andere een reparatiedienst voor smartphones en tablets, een dogwash, een aftappunt voor osmosewater, een speeltuin en een wasmachine.

De reparatiedienst klinkt als een vreemde eend in de bijt. Hoe kwam u daarop?

“Klanten hebben hun telefoon altijd bij zich en ze willen hem niet kwijt. Ik hoorde van een collega in Gendringen dat hij een reparatiedienst voor smartphones en tablets heeft. Ik zag daar meteen kansen in.”

Hoe heeft u dit aangepakt?

“Ik heb die collega gevraagd met wie hij samenwerkte, en of ik die partij ook mocht benaderen. Dat vond hij geen probleem. Ik werk nu met dezelfde partij samen, namelijk telefoonmaken.nl. Twee medewerkers hebben daar een opleiding gevolgd. Zij kunnen nu ter plaatse een smartphone of tablet repareren voor onze klanten.”

Wat was de grootste uitdaging bij het opzetten van de reparatiedienst?

“Het vinden van een goede leverancier voor de onderdelen. Het is voor mij onmogelijk om originele onderdelen te bestellen. Maar ik wil wel een goede kwaliteit leveren. Ik heb inmiddels een leverancier gevonden die mij dat kan bieden.”

Moeten al uw activiteiten winstge­ vend zijn?

“Uiteindelijk is dat wel de intentie. Maar eigenlijk vind ik het belangrijker dat ik klanten veel kan bieden. Ze komen naar mijn tankstation om hun hond te laten wassen, om de was te doen of om osmosewater te halen, waarmee ze hun ramen streeploos droog krijgen. Deze klanten kopen misschien ook een broodje en komen tanken.

Alles bij elkaar zorgt dat ervoor dat klanten hier graag komen.”

Peter Theuws (TOTAL Bergeijk) heeft een kentekenloket. Dit is handig voor mensen die in het weekend een auto kopen, bijvoorbeeld via Marktplaats. Zij kunnen hun auto op dit tanksta­ tion ook op zaterdagavond of op zondag op hun naam laten zetten.

Hoe kwam u op het idee om een kente­ kenloket te openen?

“Ik ben altijd op zoek naar aparte dingen. Op een gegeven moment hoorde ik dat Brezan ondernemers zocht voor het overschrijven van kentekens. Ik zag dit meteen als een kans. Mensen die een auto kopen van particulieren, doen dit vaak ’s avonds of in het weekend. Zij kunnen dan op weinig plekken terecht om deze auto op hun naam te zetten. Het is voor hen een groot voordeel dat we ruime openingstijden hebben.”

Hoe loopt het?

“Het loopt erg goed. Klanten komen van heinde en verre om hier hun auto op naam te zetten.

Eén overschrijving levert me niet veel op. Maar al die beetjes bij elkaar zorgen ervoor dat ik er toch goed aan verdien.”

Hoe wilt u deze dienst verder uitbouwen?

“Ik wil gaan adverteren op Marktplaats, want dat is de plek waar veel van mijn klanten hun auto kopen. Daarnaast ben ik net begonnen met een pilot van de ANWB. Klanten kunnen via mijn kentekenloket een ANWB-wegenwachtpakket afsluiten. Voor mensen die net een auto hebben gekocht, is dat waarschijnlijk wel interessant.”

Gaan deze activiteiten op termijn winst opleveren?

“Dat is nooit vooraf te zeggen. Ondernemen betekent voor mij dat je constant op zoek bent naar nieuwe kansen in de markt. Je merkt pas of je er daadwerkelijk iets mee verdient door het gewoon te doen. Zo waren we jaren geleden een van de eerste tankstations met een DHL-pakketdienst. Nu doet iedereen dat. En soms valt de winstgevendheid van een nieuwe activiteit in de praktijk tegen.

Dan heb je het in ieder geval geprobeerd, en ga je weer op zoek naar iets anders.”

Jan Paul Kerkhof (SHELL Binckhorst Den Haag) investeerde zo’n 15 jaar geleden in een dubbele wasstraat. Hij wilde het beste van het beste, dus dit was een hele hoge investering. Nu haalt hij 80% van zijn omzet uit autowassen en het kost hem 20% van zijn tijd.

Wat vindt u belangrijk aan de wasstraat?

“Dat de kwaliteit en de kwantiteit goed zijn.

Klanten willen dat hun auto snel gewassen wordt. Dus als ondernemer heb je de neiging om de band sneller te zetten. Dit betekent dat de borstels en de shampoo minder tijd hebben om hun werk te doen. Tegelijkertijd wil ik een hoge kwaliteit leveren. De auto’s moeten gegarandeerd schoon de wasstraat uitkomen.

Dus het is zoeken naar de juiste balans.”

Hoe zorgt u ervoor dat u succesvol blijft?

“Door altijd kritisch te zijn op de kwaliteit.

Ik kijk of de auto’s perfect schoon uit de wasstraat komen. Soms heb ik het gevoel dat de kwaliteit nog net iets hoger kan. Ik zoek dan hoe ik dat kan verbeteren. Het personeel is erg bepalend voor de kwaliteit. Dus ik zorg ervoor dat de juiste mensen bij de wasstraat zijn. Na een paar jaar gaan zij misschien wat routinematiger werken. Ik let erop dat ze scherp blijven.”

Welke kansen ziet u voor de toekomst?

“De techniek van wasstraten ontwikkelt zich geleidelijk aan. Dat is geen revolutie, maar eerder een evolutie. Ik verwacht dat ik daar de komende jaren geen grote investeringen in hoef te doen. Voor mij liggen de nieuwe kansen in de verkoop van waterstof. Ik verwacht dat daar in de toekomst veel vraag naar komt.

Dus ik ben al met de voorbereidingen bezig.

Ik wil een van de eerste tankstations zijn die waterstof verkoopt.”

BOVAGkrant NUMMER 8 / AUGUSTUS 2016 11

WETGEVING

Soms is de waarde van een auto ook een persoonsgegeven

6

BESCHERM PERSOONSGEGEVENS GOED, RISKEER GEEN BOETE

vragen over datalekken Persoonsgegevens zijn sinds begin dit jaar nog beter beschermd in de wet.

Dat betekent dat bedrijven er alles aan moeten doen om de informatie van en over personen goed te beschermen. Wie dat niet doet, loopt de kans dat de data weglekt. En dat kan een boete van dik acht ton opleveren. BOVAG biedt eerste hulp bij datalekken.

12 BOVAGkrant NUMMER 8 / AUGUSTUS 2016

1

Wat is een datalek?

De wet gaat specifiek over het lekken of kwijtraken van persoonsgegevens die een bedrijf in beheer heeft. Denk hierbij aan klant- of personeelsgegevens. Als deze gegevens in handen komen van mensen die daar geen toegang toe mogen hebben, dan is er sprake van een datalek. Meestal gaat het om uitgelekte computerbestanden. Dat kan via een moedwillige hack, maar het kan ook doordat een medewerker een USB-stick of een papieren dossier kwijtraakt. Als gegevens zijn veranderd door onbevoegden of als de gegevens door bijvoorbeeld een brand niet meer toegankelijk zijn, is volgens de wet ook sprake van een datalek.

2

Wat zijn persoonsgegevens?

Persoonsgegevens zijn gegevens over natuurlijke personen. Gegevens over ondernemingen of organisaties zijn meestal geen persoonsgegevens. Een onderneming of organisatie is immers geen natuurlijk persoon. Komen er in de klantenbestanden alleen ondernemingen voor, dan zijn de desbetreffende gegevens meestal dus geen

persoonsgegevens. Legt u ook gegevens vast over contactpersonen bij die ondernemingen, dan zijn dit wĂŠl persoonsgegevens.

Of bepaalde gegevens wel of geen persoonsgegevens zijn, is vaak een grijs gebied. De waarde van een auto is bijvoorbeeld wel een persoonsgegeven wanneer die waarde wordt verwerkt in de administratie van een autoverzekeringsmaatschappij.

Die waarde zegt immers in het maatschappelijk verkeer iets over het inkomen van de eigenaar van de auto. In de prijslijst van een autodealer daarentegen is de waarde geen persoonsgegeven.

3

Wat gebeurt als u een datalek niet meldt?

Dan loopt u kans op een boete die kan oplopen tot â‚Ź 820.000. De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) zal meestal eerst een gele kaart geven, vergezeld van de opdracht alsnog de melding te doen. Wie dan in gebreke blijft, krijgt een dikke boete. Als de AP echter de indruk heeft dat de melding bewust achterwege is gebleven dan kan de AP ook direct een boete opleggen.

Tekst: Paul de Waal

Voorkom datalekken!

4

Gelden deze nieuwe strenge regels ook voor kleine onder­ nemers?

Ja, deze regels gelden voor alle ondernemers en organisaties. Ook voor bijvoorbeeld verenigingen zoals BOVAG. Wel is het zo dat de boete voor hele grote bedrijven nog veel hoger kan zijn. De regel is: de maximum boete bedraagt € 820.000 of tien procent van de wereldwijde omzet. En dat kan dus aardig oplopen.

5

Waarom zijn de regels rond datalekken zo streng?

Persoonsgegevens zijn privacygevoelig.

De overheid wil niet dat onbevoegden misbruik kunnen maken van deze data.

Dit misbruik kan variëren van lastig gevallen worden met ongewenste reclame tot misbruik van een identiteit om bijvoorbeeld aankopen te doen of een misdrijf te plegen.

6

Wat moet ik doen als er onver­ hoopt toch data is weggelekt?

 Neem zo snel mogelijk maatregelen om het lek te dichten en zo verder lekken te voorkomen.  Houd een logboek bij waarin staat wat er gebeurd is, welke maatregelen u neemt om het lek te dichten en welke maatregelen u eventueel in de toekomst neemt om herhaling te voorkomen.  Breng in kaart welke gegevens zijn gelekt en wat voor gevolgen dit heeft.  Meld het datalek binnen 72 uur bij de Autoriteit Persoonsgegevens via autoriteitpersoonsgegevens.nl.  Indien noodzakelijk: informeer de personen waarvan gegevens zijn gelekt. Dit is verplicht als het waarschijnlijk is dat het lek ongunstige gevolgen voor de persoonlijke levenssfeer van de betrokken persoon heeft. Deze melding omvat in elk geval de aard van de inbreuk, de instanties waar meer informatie over de inbreuk kan worden verkregen en de aanbevolen maatregelen om de negatieve gevolgen van de inbreuk te beperken. Deze plicht geldt niet als de gelekte persoonsgegevens versleuteld zijn.

 Zorg er allereerst voor dat persoonsgegevens op uw bedrijfscomputer of –server goed beveiligd zijn en dat gevoelige informatie zoals persoonsgegevens versleuteld (met encryptie) zijn opgeslagen.  Beveilig uw systemen met een wachtwoord en vergrendel computers indien ze niet in gebruik zijn. Gebruik sterkte wacht­woorden en verander deze met regelmaat.  Wees terughoudend met het opslaan en bewaren van persoonsgegevens op datadragers zoals USB-sticks of cd’s/dvd’s. Bewaar deze altijd in een kluis.  Beveilig uw apparaten met pin­ codes of wachtwoorden en stel in dat u het apparaat op afstand kan wissen. Zo houdt u grip op uw data bij verlies of diefstal.  Informeer uw medewerkers over de risico’s rondom datalekken.

Zo is het onverstandig dat medewerkers persoonsgegevens verspreiden via e-mail of opslaan in clouddiensten die niet door de werkgever gefaciliteerd worden.  Informeer uw medewerkers over de meldplicht datalekken.  Sluit overeenkomsten met softwareleveranciers van bijvoorbeeld kassasystemen, CRM-systemen en garage­ software­pakketten. Neem in die overeenkomst op wie er wanneer verantwoordelijk is voor datalekken.  Open nooit bijlages en klik nooit op links van e-mails die verdacht zijn. Kijk op fraudehelpdesk.nl voor bekende meldingen van valse e-mails.

Meer informatie over het lekken van data en de wetgeving hierover vindt u op leden.bovag.nl/datalekken.

BOVAGkrant NUMMER 8 / AUGUSTUS 2016 13

SNAPSHOT

Geef uw klant tips om fietsdiefstal tegen te gaan

Dit pikken we niet!

De elektrische fiets is mateloos populair. Helaas ook bij fietsendieven.

Volgens de politie zijn het niet alleen gelegenheidsdieven. Georganiseerde bendes rijden met een busje naar hotspots en laden tientallen e-bikes in om ze vervolgens op een rustige plek open te breken. Fietsverzekeraar ENRA (onderdeel van Bovemij) gaat met andere organisaties de strijd aan om dit de kop in te drukken.

In een voorlichtingscampagne geven ze consumenten tips tegen fietsendiefstal.

Het gebruik van bijvoorbeeld een tweede slot en het vastmaken van de fiets aan een fietsenrek of hek maakt de kans op diefstal al een stuk kleiner. Er is voor BOVAGbedrijven gratis campagnemateriaal beschikbaar om klanten op de preventietips te wijzen. Kijk voor meer informatie op stopfietsendiefstal.nu.

14 BOVAGkrant NUMMER 8 / AUGUSTUS 2016

Tekst: Julia Hamel Fotografie: Pieter Magielsen

Cijfers

276.000 Er zijn vorig jaar in Nederland 276.000 e-bikes verkocht. In 2014 waren dat er nog maar 223.000. De populariteit blijft dus nog steeds toenemen.

98.916

In 2015 is er in totaal 98.916 keer aangifte gedaan van fietsdiefstal (zowel e-bikes als gewone fietsen). Het werkelijke aantal diefstallen ligt veel hoger.

Naar schatting doet maar 30% van de consumenten aangifte bij de politie.

241

%

Sinds 2010 is het aantal e-bikes dat wordt gestolen met 241% gestegen.

Bron: Stichting Aanpak Voertuigcriminaliteit

BOVAGkrant NUMMER 8 / AUGUSTUS 2016 15

ECONOMIE & MAATSCHAPPIJ

SPELEN MOBILITEITSRETAILERS MEE MET DE DEELECONOMIE?

Mobiliteits­visie 2020 - 2030 BOVAG is op dit moment bezig om samen met de Growth Strategy Firm RevelX een visie voor mobiliteitsretail voor 2030 te ontwikkelen. Het rapport nadert zijn voltooiing en zal onder andere ingaan op de gevolgen die de deeleconomie op BOVAG-leden heeft.

Onderzoeker Wiebren Reitsema onderkent dat de trend ‘delen’ effecten heeft voor BOVAG-leden: “Het delen van bijvoorbeeld auto’s, campers en fietsen heeft impact op de leden. We moeten tijdig nadenken wat dit betekent voor hun huidige businessmodellen.

Vandaar dit onderzoek. Je ziet nieuwe partijen toetreden zoals Google en Tesla – die laatste gaat nu ook inzetten op autodelen, vrachtwagens en bussen – en nieuwe businessmodellen ontstaan.

Van online deelplatformen, denk aan SnappCar, Peerby en Abel, tot de samenwerking tussen NS (business card) en MultiTankCard. BOVAG-leden moeten nadenken over welke rol ze op de markt kunnen spelen”, aldus Reitsema.

16 BOVAGkrant NUMMER 8 / AUGUSTUS 2016

De deel­ economie wordt volwassen Wie nog gelooft dat er van delen niks goeds komt of dat het alleen iets is voor de stedelijke millenials, heeft het mis. Zo lijkt het tenminste, want de deeleconomie groeit. Van een geiten­wollen­sokken­ trend wordt het langzaam maar zeker een heuse economie, waarin gewoon geld wordt verdiend.

Oftewel: hoe de deeleconomie volwassen wordt.

Tekst: Mark Litjens Illustratie: Edith Buenen

Ervaring, dat is wat er voor bezit in de plaats komt Pieter Paul Verheggen, trendwatcher

H

“

ebben is niet meer het grootste goed.” Aan het woord is Pieter Paul Verheggen, algemeen directeur van Mot ivac t ion. A ls ona f ha n kel ijk onderzoeks- en adviesbureau onderzoekt Motivaction de waarden, motieven en leefstijl van mensen en organisaties. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat millenials, de generatie die grofweg tussen 1980 en 2000 is geboren, anders aankijken tegen bezit. “Wie nu opgroeit, doet dat in welvaart. Alles wat je zoekt, is beschikbaar. Maar deze generatie ziet ook de gevolgen van deze groei, zowel financieel als op het gebied van duurzaamheid.

Ze zoeken naar manieren om efficiënter om te gaan met wat er is, onder andere om geld te besparen en het milieu minder te belasten”, aldus Verheggen.

Financiële en groene motieven liggen ten grondslag aan de deeleconomie. Aangedreven door nog een andere belangrijke ontwikkeling: technologie. Moderne technologie maakt eenvoudig inzichtelijk wat wanneer beschikbaar

is. Kijk bijvoorbeeld naar taxidienst Uber of ruimteverhuurder Airbnb. Met een smartphone in je hand laat je je voor weinig geld vervoeren naar een goedkope kamer die je voor een paar avonden huurt, middenin de stad. De technologische ontwikkelingen zorgen dat alles wat er al is, beter wordt gebruikt. Bovendien worden deze technologieën steeds eenvoudiger en goedkoper in gebruik. Waardoor er vaker nieuwe initiatieven ontstaan om de deeleconomie vooruit te helpen.

Honderd keer Ook trendwatcher en techfanaat Vincent Everts ziet de deeleconomie groeien, waarbij bijvoorbeeld de beschikbaarheid van mobiliteit volgens hem echt een andere kant op zal gaan. “Na het huis is de auto voor de meeste mensen het duurste bezit. Die auto staat 94 procent van de tijd stil. Waarom dan niet in die tijd geld verdienen met die auto? Ik heb mijn Tesla Model S daarom honderd keer verhuurd de afgelopen twee jaar. Veel mensen willen een keer voelen

hoe het is om in een echte elektrische auto te rijden en zijn daarna verkocht. Daarnaast gaat mijn vrouw deze vakantie naar Zweden en ik met de Tesla naar Italië. Dus regelde ik via SnappCar binnen één dag voor tien dagen een Volvo stationcar voor driehonderd euro, inclusief all-riskverzekering. Die stond toch stil bij zijn eigenaar. Dit is nu toch wel een beetje de toekomst aan het worden.”

“Spullen zijn gedoe”, zo vervolgt Everts. “Je ziet dat er een beweging gaande is waarin de mensen graag de beschikking hebben over een auto, maar deze niet per se willen bezitten. Lease is > BOVAGkrant NUMMER 8 / AUGUSTUS 2016 17

Verkoop neemt af als er wordt gedeeld Vincent Everts, trendwatcher en techfanaat

De deel­ economie in cijfers

500

%

Peerby startte in 2012 en ziet haar platform sinds die tijd jaarlijks gemiddeld met 500% groeien.

20.101

Autodeelplatform SnappCar.nl, waar je als particulier je auto kunt delen met iemand anders, zag in de zomermaanden mei, juni en juli en augustus een record­ aantal van 20.101 boekingen: een stijging van bijna 100% ten opzichte van vorig jaar.

4,5

Ook de gemiddelde huur­ periode van de SnappCar-deel­ auto’s stijgt in deze maanden: van 1,5 dag naar 4 tot 5 dagen.

De langste huurperiode is maar liefst 47 dagen.

18 BOVAGkrant NUMMER 8 / AUGUSTUS 2016

> daar eigenlijk al een voorbeeld van. Datzelfde

geldt voor fietsen en caravans en alle andere vormen van mobiliteit. Dat heeft natuurlijk gevolgen voor de bestaande economie. Als je kijkt naar de bedrijven die zijn aangesloten bij BOVAG, dan kun je je voorstellen dat het aantal verkopen afneemt als er meer wordt gedeeld. Je zult als mobiliteitsaanbieder echt moeten gaan nadenken over deze ontwikkeling.”

De directeur van Motivaction deelt dit beeld.

Verheggen: “Als je alleen auto’s verkoopt, dan kun je het zwaar krijgen. Alles wat iemand bezit, voldoet vaak maar aan een paar eisen.

Soms wil hij net iets anders. Als hij daar eenvoudig toegang toe heeft, waarom zou hij het dan nog aanschaffen? Het is fijner om te weten dat zaken beschikbaar zijn op het moment dat jij het nodig hebt. Dus: waarom alleen auto’s verkopen en niet ook verhuren? Je zult als ondernemer toegevoegde waarde moeten gaan bieden. Vroeger ging iedereen voor zijn brood naar de warme bakker op de hoek. Nu nog maar elf procent, de rest gaat naar de supermarkt.

Maar die mensen die nog wel gaan, die gaan voor echt lekker vers brood. Dat bovendien drie keer duurder mag zijn.”

Buiten de lijntjes kleuren Martijn Arets is eigenaar van Crowd Expedition.

Met zijn bedrijf bestudeert hij de ontwikkeling van de deeleconomie. Ook hij onderstreept

het belang van de toegevoegde waarde die traditionele retailers moeten gaan bieden. “Je bewust zijn van welke waarde jij als organisatie toevoegt, is inderdaad belangrijk. Als straks veel wordt gedeeld dan moet je weten waar je kansen liggen. Ga je van producent of leverancier naar dienstverlener? En buiten de lijntjes kleuren mag. Dat doet de concurrentie ook. Zet als autobedrijf je stilstaande demo’s in het weekend en de avond in als deelauto.

Of als taxi’s à la Uber”, zegt Arets. Dat er bedrijfsdeuren dicht gaan, is onvermijdelijk.

Vincent Everts: “Vroeger werkte 95 procent van de beroepsbevolking in de landbouw. Nu nog drie procent. Nog niet zo lang geleden werkte vijftig tot zestig procent van ons in fabrieken.

Nu nog een kwart. Toch hebben we het met z’n allen beter gekregen.”

Ervaring, dat is wat er voor bezit in de plaats komt volgens Pieter Paul Verheggen. “Meemaken. Memorabele momenten kunnen delen.

Dat lijkt voor jongere generaties belangrijker dan voor oudere generaties. Bezit is daarvoor minder relevant geworden. Kijk naar Netflix of Spotify. Waarom al die films of muziek in eigen beheer hebben als je naar alles kunt luisteren of kijken op het moment dat jij daar behoefte aan hebt? Dat het een waarheid is, blijkt wel: Netflix heeft in een paar jaar tijd een marktaandeel gepakt van twaalf procent.

Van een markt die eerder niet bestond.”

Geld verdienen is van alle tijden, dus ook in de deeleconomie zal het een rol gaan spelen Martijn Arets, directeur Crowd Expedition

Peerby is nog zo’n voorbeeld. Als je een gaatje wilt boren, heb je een boormachine nodig. Maar moet je zo’n apparaat dan kopen? “Nee hoor,” zegt Hugo van der Spek, hoofd communicatie van Peerby, “dan kijk je gewoon op onze website of app om te zien wie er in jouw directe omgeving een boormachine met je wil delen.

Waarom iets kopen als het op afroep beschikbaar is? Wij zien een transitie van bezit naar toegang tot bezit, waarbij vooral economische en duurzame gedachten een drijfveer zijn.

Maar je moet het wel op weg helpen. Wij zijn begonnen als gratis leenplatform, maar merkten dat we meer gebruikers konden krijgen, als we een manier zouden toevoegen om je buurman te compenseren. Bijvoorbeeld door het betalen van een huurbedrag in combinatie met het gemak van het aan huis bezorgen van het geleende of gehuurde. Dat soort zaken. Dat is nu geregeld in onze nieuwe huurdienst en dan zie je dat het los komt.”

Transitie Het zegt ook iets over de transitie die de deeleconomie nu doormaakt. Begon het eigenlijk vanuit vaak groene en filantropische gedachten (‘ik heb iets wat ik wel wil delen zodat iemand anders het niet hoeft te kopen’), nu is het meer en meer een echte economie aan het worden, waarin geld wordt verdiend. Zij het nog mondjesmaat. Geld verdienen is van alle

We zijn begonnen als gratis leenplatform, maar inmiddels hebben we ook huurdiensten Hugo van der Spek, hoofd communicatie van Peerby

tijden, dus ook in de deeleconomie zal het een rol gaan spelen. “Uiteindelijk kiest de grootste massa voor die partij die de beste oplossing biedt op het moment dat er behoefte aan iets is.

Alles wat je nodig hebt, is toegankelijk, zonder dat je het hoeft te kopen. Je maakt er tijdelijk gebruik van. Dit heeft niets met ideologie te maken, maar met logica. Natuurlijk zullen er altijd mensen blijven die wél voor bezit gaan.

Maar dat er meer gedeeld gaat worden, dat is onvermijdelijk. Dat gebeurt niet van vandaag op morgen, maar groeit langzaam in verschillende fasen. Het zal zeker nog tien tot twintig jaar duren voordat het echt uitontwikkeld is. Dat is de tijd die traditionele, op verkoop gerichte ondernemers hebben om ervoor te zorgen dat ze tegen die tijd nog bestaansrecht hebben”, besluit Arets.

Pionierende BOVAG-leden Niet alleen grote (internationale) deelplatforms timmeren aan de weg om hun plek te veroveren in de groeiende deeleconomie.

Ook lokaal zien ondernemin­ gen kansen voor de toekomst.

Diverse BOVAG-leden zijn aan het pionieren geslagen, zoals de Oostendorp Autogroep uit Uden.

“Wij kijken naar maatschappelijke en technische ontwikkelingen en de invloed die dit heeft op mobiliteit. Met een grote klant zijn wij een proef gestart om poolauto’s te faciliteren met een online reserveringssysteem en ‘keyless entry’ via een smartpho­ ne-app. Vanuit deze proef is ons corporate car sharing initiatief Ready2Drive ontstaan, een alternatief voor de eigen poolauto van een bedrijf of een traditio­ nele huurauto”, zegt Ronald van Lankveld, bij de Oostendorp Autogroep verantwoordelijk voor lease en verhuur. In 2014 is de proef gestart. Van Lankveld: “Onze verwachtingen zijn nog bescheiden, maar wij geloven erg in de toekomst van flexibele mobiliteitsconcepten. Wij zullen Ready2Drive en andere concep­ ten daarom blijven ontwikkelen.”

BOVAGkrant NUMMER 8 / AUGUSTUS 2016 19

Wilt u de aandacht van ruim 9.000 BOVAGADV BK ondernemers?

(20) ADV.

1 - 32 TDE/TTB PAGINA'S 01 - 24 ADE PAGINA'S 01 - 32 FTS/GTB PAGINA'S 01 - 24 ALG PAGINA'S 02 - 32 PAGINA'S ADE 02 - 32 OAB/RVS PAGINA'S 02 - 32 ALG PAGINA'S 03 - 32 PAGINA'S nummer 01 / januari 2015

nummer 01 / januari 2015

nummer 01 / januari 2015

nummer 01 / januari 2015

nummer 02 / februari 2015

nummer 02 / februari 2015

RIJ nr.03 - 24 ALG PAGINA'S nr.04 - 32 ADE PAGINA'S nr.04 -TDE/TTB 32 PAGINA'S nr.04 -ALG 24 nr.05 PAGINA'S -FTS-GTB 32 PAGINA'S nr.03 -RIJ 24 nr.05 PAGINA'S -OAB-RVS 24 PAGINA'S nr.05 OAB-RVS - 32 PAGINA'S nr.05 - 32 PAGINA'S IN A'S 4 PA03 G/ maart 2015 2nummer nummer 03 / maart 2015 nummer 04 / maart 2015 nummer 04 / maart 2015 nummer 04 / maart 2015 nummer 05 / april 2015 nummer 05 / april 2015 nummer 05 / april 2015 nummer 05 / april 2015 nummer 05 / april 2015 3 2015 0 art / ma n r. er 03 numm S-GTB nummer 02 / februari 2015

t krant krant krant krant krant krant krant krant krant krant krant krant krant krant krant krant krankrant in dit nummer: in dit nummer:

Verenigingsbestuur en ledenraad maken frisse start pagina 10

Verenigingsbestuur en ledenraad maken frisse start pagina 10

200 auto’s tegelijk

Face it!

Vastgoed

Over fiscale sturing en wachtrijen in de showroom pagina 26

Dealercongres 2015 pagina 22

Van tankstation tot creatief bureau pagina 14

Gastvrij

Van turbu­ lentie naar potentie

Thérèse Boer lééft voor haar klanten pagina 20

Bart Warmerdam, directeur Warmerdam De Fietsspecialist

Ken de fietser van nu pagina 05

Lokaal innoveren loont pagina 21

in dit nummer:

in dit nummer:

in dit nummer:

BOVAG-campagne scoort pagina 9

Aan de ketting

Personeel moet flexibeler inzetbaar zijn pagina 10

Personeel moet flexibeler inzetbaar zijn pagina 10

Personeel moet flexibeler inzetbaar zijn pagina 10

OAB/RVS

OAB/RVS

RIJ

FTS/GTB

ALG

TDE/TTB

Ik wil me blijven ontwikkelen

Peter de Kort, Autorijschool Peter de Kort

in dit nummer:

in dit nummer:

Harde cijfers Aan de ketting

Aan de ketting

ALG

RIJ

ALG

OAB/RVS

ADE

De perfecte opvolger voor het fietsplan

Fietsbranchedag 2015 pagina 16

Ans, Maartje en Frits

Gastvrij

Stapp.in deel­ autoconcept

Thérèse Boer lééft voor haar klanten pagina 20

Bart Wiegerinck, directeur Wiegerinck Groep

Verenigingsbestuur en ledenraad maken frisse start pagina 8

Leden in de lead

Leden in de lead

Verenigingsbestuur en ledenraad maken frisse start pagina 10

Klantbehoeftes zijn onderhevig aan tijd

in dit nummer:

Leden in de lead

DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG.

TB FTS/G

Paul Bleijlevens, directeur Bleijlevens Motoren & Techniek

in dit nummer:

Leden in de lead

ALG

ADE

FTS/GT

ALG

TDE/TTB

Wij gooien niks weg, we repareren

VAG.

ADE

FT

J BO DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. GIN BI UIT. BE VOOR DENK

in dit nummer:

Zelfrijdende auto

Zelfrijdende auto

Hoe lang duurt het nog? pagina 10

Hoe lang duurt het nog? pagina 10

Hoe overleeft de retail?

in dit num

Van offline naar online en weer terug pagina 20

Personeel metmeer Er zit nog een rugzak toekomst in continue Tijd en toewijding bereikbaarheid gevraagd pagina 22

in dit nummer:

Eindelijk de weg op Lotte (17) koos bewust Klanten pleasen en voor een BOVAGrijschool pagina 9 verwennen. Dan gaan ze vanzelf van jeHet houden kaf van Edward Doorten, van hetduurzaam koren

mer:

eranch Fietsb 15 dag 20nis met ken Maak matische de prag kende nzoe 10 en steu er pagina fietskop

ijf Je bedreen in runnen ing is in ditev nummer: mg krimpo voudig r t een sen, directeu nieCheck, o Roo Motoren Lud dubbelcheck a Ros

tankstation Green Planet over en de Meningen Doorten Pesse nieuwe Autobedrijf lidmaat-

Ik wil overal een succes van in dit nummer: maken Check, Gert-Jan Kreeft, dubbelcheck Kreeft Opleidingen

Mee met de milieuinspecteur pagina 10

Check, dubbelcheck

De truckdealer­ branche laat me nog niet los Paul van Leuven, erelid in van BOVAG Truckdealers dit nummer:

Autobrief 2.0

Mee met de milieuinspecteur pagina 10

Stop de marktverstoring. Nu! pagina 10

Vervangend vervoer

Doen, falen en doorgaan

Huren levert meer op pagina 19

in dit nummer:

Ken de klant

Autobrief 2.0

Steunzoekers en pragmatische kopers pagina 10

Stop de marktverstoring. Nu! pagina 10

in dit nummer:

Doen, falen en doorgaan

Jaarcongres

A1-rijbewijs op z’n retour

Floris over Van Bommel pagina 16

Hoe nu verder? pagina 19

Goede raad

in dit nummer:

Autobrief 2.0 Stop de marktverstoring. Nu! pagina 10

Goede raad

Profilering door professionaliteit pagina 8

Leden beoordelen garagesoftware pagina 19

Leden beoordelen garagesoftware pagina 19

A1-rijbewijs op z’n retour

Doen, falen en doorgaan

Doen, falen en doorgaan

Hoe nu verder? pagina 11

Floris over Van Bommel pagina 20

Floris over Van Bommel pagina 20

We moeten weer de juiste klanten krijgen Leen de Koning, directeur Amega Groep

W de j k

Leen d

et Lekker met Verwachtingen RevisieEen ís klant Fiscaal Hier komt de Verwachtinge Ondernemer emet Opleiden men m rhart e n r d o t o On missie Met de Risicospreiding fietsen bezig zijn m verdientfeestje aandacht duurzaamheid Leasefiets een groene Laatbloeier overtreffen overtreffen Er is nog is De fun Ondernemen van Groeiende peinndmobiliteit tijd mee klop Teamplayer aanhang kamperen niet stilzitten zoveel te doen De goedkoopste zijn is niet genoeg Ernst Sommerauer, MAN-truckdealer

Stop de pers

Harde cijfers

Drukkerij vindt nieuw businessmodel pagina 16

BOVAG-campagne scoort pagina 19

Selfies

Stop de pers

De 308 SW was niet aan te slepen

Connect Jonge gezinnen Bent u al online? pagina 20 moeten weer gaan kamperen

Guido Fioole, directeur Fioole Auto’s

line! ook on

www.autoflex.nl

line! ook on

WWW.CBX-NEDERLAND.NL www.autoflex.nl

(de)montage Balanceren

Remmentest

Uitlijnen

Hefbruggen

line! ook on

Eenvoudig AIXAM brommobiel onderdelen bestellen

aixam-onderdelen.nl

Remmentest

Emissietest

Emissietest

(de)montage

(de)montage

Balanceren

Balanceren

Uitlijnen

Uitlijnen

Uitlijnen

Hefbruggen

Hefbruggen

Hefbruggen

Balanceren

Face It en werk samen! pagina 16

Brand!!

| 0345 - www.autoflex.nl 580.670 WWW.CBX-NEDERLAND.NL | 0345 - www.autoflex.nl 580.670 WWW.CBX-NEDERLAND.NL | 0345 - 580.670

WWW.CBX-NEDERLAND.NL | 0345 - 580.670

Eenvoudig AIXAM brommobiel onderdelen bestellen

✔ Zoeken op chassisnummer

Eenvoudig AIXAM onderdelen bestellen 10%aixam-onderdelen.nl korting t/m maart 2015, gebruik de code BOVAG10% Eenvoudig AIXAMbrommobiel brommobiel onderdelen ✔bestellen Onderhoudssets 5.000/10.000 km

✔ Afhalen bij dealer of verzenden aixam-onderdelen.nl

Grootste assortiment originele AIXAM onderdelen! ✔ Zoeken op chassisnummer ✔ Onderhoudssets 5.000/10.000 km ✔ Afhalen bij dealer of verzenden

Grootste assortiment originele AIXAM onderdelen!

n bestellenEenvoudig AIXAM brommobiel onderdelen bestellen

10% korting t/m feb 2015, gebruik de code: BOVAG10%

li

2015,rdel /10.000 onderdelen! op chass maart nde 5.000 AIXAM m-o Zoeken korting t/m ent originele

✔ Afhalen bij dealer of verzenden on aixam-onderdelen.nl ok

Grootste assortiment originele AIXAM onderdelen!

✔ en llen nden ssets aixa rhoud beste 10% r of verze bestell e! elendelen ✔ Onde Grootste lin assortiment originele AIXAM onderdelen! onder onderd en bij deale obiel obiel k on bromm bromm ✔ Afhal

✔ Zoeken op chassisnummer ✔ Onderhoudssets 5.000/10.000 km ✔ Afhalen bij dealer of verzenden

o

assortim ummer .000 km op chassisn n ✔ Zoeken udssets 5.000/10 verzende ✔ Onderho bij dealer of ✔ Afhalen

Grootste

oo AIXAM ✔ Zoeken op chassisnummer len.nl ✔! Onderhoudssets 5.000/10.000 km derde onderdelen -ont origin ✔ Afhalen bij dealer of verzenden ele AIXAM www.autoflex.nl aixsteam assor timen AIXAM

10% korting t/m feb 2015, gebruik de code: BOVAG10%

Filebestrijding op de vluchtstrook pagina 20

We willen de eerste zijn met one-way verhuur

Floris over Van Bommel pagina 20

Groot

isnummer 0 km /10.00 n op chass ✔ Zoeke houdssets 5.000verzenden ✔ Onder n bij dealer of ✔ Afhale

10% korting t/m feb 2015, gebruik de code: BOVAG10%

10% korting

10%

t/m feb

t/m feb korting

2015, gebruik

%

BOVAG10

Private Lease De kleine lettertjes Ik geniet van pagina het 22 succes dat ons nu ten deel valt

nle! x.lin fleon tok auoo

www.

10% korting t/m feb 2015, gebruik de code: BOVAG10%

Doen, falen en doorgaan

Floris over Van Bommel pagina 18

Renata Knook, Jaguar/Land Rover dealer

rdele che mobiel onde AIXAM brom .nlaixam-onderdelen.nlde autobran Eenvoudig n! erdeMlen Grootste assortiment originele AIXAM onderdelen! voor onderdele -ond AIXA ware Eenvoudig AIXAMft originele aixtsteam So brommobiel onderdelen bestellen Christian Tepper, Zoeken op chassisnummer ✔10% timent en bestellen assor onderdel onderdelen Eenvoudig AIXAM brommobiel bestellen 10%aixam-onderdelen.nl korting t/m maart 2015, gebruik de! code BOVAG10% Eenvoudig AIXAM brommobiel onderdelen biel brommo ✔bestellen Onderhoudssets 5.000/10.000 km Software voor de autobranche Software voor de autobranche directeur Pak ’n Bak Groo l BOVAG k de code ig AIXAM en.n ne Eenvoud isnummer gebruikm

dig Eenvouudig Eenvo

✔ Zoeken op chassisnummer ✔ Onderhoudssets 5.000/10.000 km ✔ Afhalen bij dealer of verzenden

Wegslepen of niet?

Donkervoort Denis volgt Joop op pagina 20

Remmentest

(de)montage

Terugblik Dealercongres

Denis volgt Joop op pagina 20

Tips voor preventie pagina 22

Grootste assortiment originele AIXAM onderdelen!

Remmentest

line! ook on

Donkervoort

Thérese r klanten haa voor 16 pagina

Edgar van Schaik, salesmanager Nefkens Midden Peugeot

Software voor de autobranche Software voor de autobranche Software voor Software voor Emissietestde autobranche Emissietestde autobranche

schapseisen pagina 21

rij GastvBoer leeft

Siewert Gorter, directeur Caravanlife Gorter

Zorg of zegen? pagina 25

Drukkerij vindt nieuw businessmodel pagina 24

Mee met de milieuinspecteur pagina 10

www.autoflex.nl

Software voor de autobranche Software voor de autobranche Software voor de autobranche Software voor de autobranche Software voor de autobranche

line! ook on

www.autoflex.nl

line! ook on

2015, gebru

10% korting t/m feb 2015, gebruik de code: BOVAG10%

ik de code:

g t/m feb

10%

BOVAG

2015, gebru

10% kortin

De BOVAGkrant is hét magazine voor ondernemers die zich bezighouden met mobiliteit. Oftewel, BOVAG-leden werkzaam in de branche van personenen bedrijfsauto's, trucks, fietsen, gemotoriseerde tweewielers, caravans, aanhangwagens, revisie, autoverhuur, autowassen, rijscholen of tankstations.

Benieuwd naar de mogelijkheden om één of meerdere van deze doelgroepen te bereiken? Neem contact met ons op voor een vrijblijvende offerte op maat.

BOVAGkrant I www.bovagkrant.nl E sales@bovag.nl T 030 – 65 95 294

line! ook on

• Maak gratis gebruik van een werkplek en koffie • Geniet van verse gerechten uit de BOVAG Keuken • Centraal in Nederland afspreken met collega’s

line! ook on

• Maak gratis gebruik van een werkplek en koffie • Geniet van verse gerechten uit de BOVAG Keuken • Centraal in Nederland afspreken met collega’s

line! ook on

• Maak gratis gebruik van een werkplek en koffie • Geniet van verse gerechten uit de BOVAG Keuken • Centraal in Nederland afspreken met collega’s

• Maak gratis gebruik van een werkplek en koffie • Geniet van verse gerechten uit de BOVAG Keuken • Centraal in Nederland afspreken met collega’s

• Maak gratis g • Geniet van ve • Centraal in Ne

www.bovag.nl/vergaderen of vergaderen@bovag.nl en 030-6595212 www.bovag.nl/vergaderen of vergaderen@bovag.nl en 030-6595212 www.bovag.nl/vergaderen of vergaderen@bovag.nl en 030-6595212 www.bovag.nl/vergaderen of vergaderen@bovag.nl en 030-6595212 www.bovag.nl/vergaderen of verg www.autoflex.nl www.autoflex.nl www.autoflex.nl www.autoflex.nl

G10%t/m feb 2015, gebruik de code: BOVAG10% BOVA 10% korting ik de code:

de code:

FEITEN & CIJFERS

BOVAG ZIET OPLOSSING IN SAMENWERKING EN HERBESTEMMING

Rood licht voor vastgoed Meer en meer bedrijfspanden komen leeg te staan. Niet gek als je bedenkt dat commercie zich in rap tempo verplaatst van de fysieke wereld naar online. Maar wat betekent dat voor ondernemers die hun kapitaal in vastgoed hebben zitten?

Gouden tip van BOVAG Ontwikkelingen autowasbedrijven Index ontwikkeling branche Autowasserij per provincie (2006-2016)

N

ederland vergrijst en ontgroent. De steden en randstad groeien, maar het platteland loopt leeg. De financiële crisis heeft voor veel faillissementen gezorgd, ook in de mobiliteitsbranche. Consumenten oriënteren zich en kopen steeds vaker via internet. Toch groeide het aantal fysieke retailverkooppunten de afgelopen tien jaar nog, onder andere door nieuwbouw.

Met veel leegstand van bestaande panden tot gevolg. Leegstaand vastgoed wordt minder waard en het is lastiger om bedrijfspanden te verkopen. Niet zelden komt dat door een bestemmingsplan dat niet eenvoudig te wijzigen is. BOVAG werkt met beleidsmakers, ondernemers en vastgoedeigenaren samen om leegstand van vastgoed tegen te gaan, onder andere door herbestemming te bevorderen.

Kijk voor meer informatie in het dossier Vastgoed & Bestemmingsplannen op leden.bovag.nl.

Bron: Locatus In de meeste provincies is het aantal autowasbedrijven de afgelopen 10 jaar met meer dan 30% toegenomen. In Groningen was er een groei van 10 tot 30%, terwijl het in Flevoland gelijk bleef. De toename past bij de trend dat consumenten meer geld uitgeven aan dienstverlening.

63

%

11.000.000 Nederlanders hebben wel eens iets via internet gekocht, in 2006 waren dat nog 6 miljoen mensen.

2.500.000 m² Het vloeroppervlak van verkoop­punten is in 10 jaar met 2.500.000 m² vermeerderd. Dit is een toename van 9,4%.

Huub Stammes, project­ leider Vastgoed bij BOVAG: “Denk nu alvast na over uw vastgoedstrategie: breng in kaart wat u de komende 5 à 10 jaar met uw bedrijf en pand wilt doen. Zoek bijvoorbeeld uit welke functie­bestem­ming er op het pand rust. Dit kunt u inzien bij de gemeente of via ruimtelijkeplannen.nl. Is de functiebestemming van uw pand breed genoeg om het te kunnen verkopen aan kandidaten uit andere branches? Laat uw pand taxeren en win advies in van experts. Ook kan het lonen om samen te werken met collega-ondernemers op hetzelfde bedrijventerrein.”

Er zijn tussen 2006 en 2016 4.560 retail­verkooppunten bijgekomen.

Dit ondanks de financiële crisis.

Het aantal winkelpanden steeg van 217.814 naar 222.374.

groeide de leegstand in de af­g elopen 10 jaar. Op dit moment staan er meer dan 16.000 winkel­panden leeg.

Bron: BOVAG en CBS

Veranderingen in het koop­ gedrag van consumenten tussen 2006 en 2016:  Het aantal consumptieve bestedingen is gegroeid met 12% (€ 32 miljard).  Er is € 8 miljard meer geld uitgegeven aan voeding en genotsmiddelen.  Duurzame bestedingen zijn afgenomen met € 6 miljard, waarvan bestedingen aan voertuigen met € 1,8 miljoen zijn afgenomen.  De dienstverlening deed het goed met een groei van € 28 miljard euro. Daar maakt brandstof € 0,2 miljard van uit.

BOVAGkrant NUMMER 8 / AUGUSTUS 2016 21

BOVAG LEDENVOORDEEL

Verdien uw contributie terug De BOVAG Ledenwinkel is het grootste inkoopcollectief binnen de automotive branche. Iedere dag worden nieuwe scherpe deals gemaakt.

Laat dat voordeel niet liggen, want met de BOVAG Ledenwinkel verdient u heel gemakkelijk een deel van uw BOVAG-contributie terug.

Collectief ledenvoordeel voor u

Energie Bespaar heel veel euro’s met het BOVAG Ledenwinkel Energiecollectief. Overstappen is zeer eenvoudig en wordt verzorgd door de Ledenwinkel.

Uw besparingen kunnen oplopen tot wel 23% gemiddeld! Vraag geheel vrijblijvend een besparings­ analyse aan.

Kijk op www.bovagledenwinkel.nl en zoek op: energie aanbieding.

TL-Verlichting Door uw TL-lampen te wisselen kunt u direct 50% stroom besparen. U plaatst in uw bestaande armaturen door middel van een adapter, een energiezuinige Philips T5 TL-lamp.

Deze is net zo zuinig als LEDverlichting en geeft meer licht. Binnen tien seconden bespaart u al elektriciteit.

Kijk op www.bovagledenwinkel.nl en zoek op: tl verlichting.

Sleutelorganisatie BOVAG Ledenwinkel.nl is exclusief distributeur van AHBproducten in Nederland. Daarom krijgt u als BOVAG-lid speciale korting op de AHB-verkoopprijs van producten voor werkplaats, showroom en buitenterrein. Bij deze BOVAGkrant vindt u de brochure Sleutelorganisatie.

Kijk voor uw speciale BOVAG-prijzen op www.bovagledenwinkel.nl/ werkplaats/sleutellabels.

Meer ledenvoordeel? Kijk op: www.bovagledenwinkel.nl, bel met (030) 65 95 222 of mail naar info@bovagledenwinkel.nl

Kantoorartikelen BOVAG-leden ontvangen een fikse korting op kantoorartikelen van Lyreco. Dat geldt voor het gehele assortiment, waaronder papier, ordners, schrijfwaren, toners en inkjets, facilitaire producten en meubilair.

Daarnaast kunt u met uw eigen contactpersoon van Lyreco speciale prijzen overeenkomen voor specifieke producten die u regelmatig bestelt.

Kijk op www.bovagledenwinkel.nl onder het tabblad kantoor.

Vergaderen bij BOVAG Van kleine besloten bijeenkomsten tot grote presentaties of congressen. Iedereen is welkom om te vergaderen in het BOVAGhuis in Bunnik.  Centraal in Nederland  Zalen voor 4 tot 250 personen  Gezonde, verse en ambachtelijke maaltijden uit de BOVAGkeuken  Ruim atrium biedt ruimte voor uw event of afterparty  Ruime, eigen parkeergelegenheid

22 BOVAGkrant NUMMER 8 / AUGUSTUS 2016

ieuwsgierig? Doe de virtuele N tour door het BOVAGhuis op www.bovag.nl/vergaderen.

Daar vindt u ook informatie over zalen, catering en tarieven.

Reserveren kan via de site, maar ook via (030) 65 95 212 of vergaderen@bovag.nl.

BOVAG Ledenadvies Voor advies over cao en personeel, juridische zaken, arbo en veiligheid, milieuzaken en fiscale zaken kunt u terecht op: leden.bovag.nl/ advies-vragen.

Staat uw vraag er niet bij, bel dan met BOVAG Ledenadvies (030) 65 95 300.

SERVICES Afdelingen en sites

BOVAG online BOVAG Ledenportaal leden.bovag.nl Laatste branchenieuws, achter­ grond­informatie in dossiers, praktische tools en hulpmiddelen.

BOVAGkrant www.BOVAGkrant.nl Alle branche-edities online teruglezen, plus informatie voor adverteerders.

BOVAGhuis www.bovaghuis.nl Samenwerken en kennisdelen met andere BOVAG-leden.

BOVAG.nl www.bovag.nl Informatie voor consumenten, inclusief zoekmachine waarin alle BOVAG-leden terug te vinden zijn.

BOVAG TANSTATIONS Uw aanspreekpunt Erik Stern Branchemanager E tankstations@bovag.nl T (030) 65 95 216

BESTUUR BOVAG TANKSTATIONS Jan Paul Kerkhof (voorzitter) E info@kerkhof.com T (070) 347 35 04 Pieter Bogaers E bogaers.p@vollenhovenolie.nl T (013) 468 92 81 Vivian Diepemaat E vivian@diepemaat.nl T (053) 573 74 50 Martijn Hanekroot E m.hanekroot@abmy.nl T (070) 381 18 22

Het BOVAG-verenigingsbestuur

Luco Wiltink E luco.wiltink@rbaned.nl T (06) 55 52 80 05

Bertho Eckhardt algemeen voorzitter berthoeckhardt@bovag.nl

Derk de Haas bestuurslid verenigingsbestuur@bovag.nl

George Seitzinger penningmeester verenigingsbestuur@bovag.nl

Peter Niesink algemeen directeur BOVAG peterniesink@bovag.nl

Peter de Rooy bestuurslid verenigingsbestuur@bovag.nl

Bart de Vries directeur BOVAG bartdevries@bovag.nl

Ed van Zuylen E info@auto-middelweerd.nl T (0348) 44 55 90

BOVAG AUTOWASBEDRIJVEN Uw aanspreekpunt Erik Stern Branchemanager E autowas@bovag.nl T (030) 65 95 216

BESTUUR BOVAG Autowasbedrijven Mark de Graaf Voorzitter E autowas@bovag.nl Edward Verdoold E verdoold@stadenlandschap.nl Timo van Riet E info@carwashco.nl Frank Vekemans E frank.vekemans@washin7.nl Alex Versteeg E info@wassteeg.nl

BOVAG partners BOVAG Ledenwinkel T (030) 659 52 22 Bovemij Verzekeringen T (024) 366 66 66 Innovam groep T (030) 608 77 22 Bovemij Financiële Diensten T (024) 366 55 66 RDC inMotiv T (020) 549 71 71 ViaNorm T (030) 608 79 70

Timon Rutten bestuurslid verenigingsbestuur@bovag.nl

BOVAG Hofleveranciers De BOVAG Hofleveranciers zijn speciaal door BOVAG geselecteerde dienstverleners, die, eventueel na bemiddeling door BOVAG Ledenadvies, BOVAG-leden kunnen helpen bij het ondernemen. Met hen zijn speciale tarieven en voorwaarden afgesproken.

Alfa Dealer Accountants Service Van Siburgstraat 2-4 3863 HW Nijkerk T: (088) 253 32 01 E: nijkerk@alfa.nl I: www.alfa.nl

ArboNed B.V. Zwarte Woud 10 3524 SJ Utrecht T: (030) 299 62 99 E: info@arboned.nl I: www.arboned.nl

Colofon Graydon Nederland BV Hullenbergweg 250 1101 BV Amsterdam ZO T: (020) 567 97 50 E: verkoop@graydon.nl I: www.graydon.nl/bovag

Consolid – HR Garage Radarweg 511-513 1043 NZ Amsterdam T: (020) 586 11 06 E: info@hr-garage.nl I: www.hr-garage.nl

GGN Stationsplein 50 5211 AP Den Bosch T: (088) 311 61 61 E: info@ggn.nl I: www.ggn.nl

MKB Adviseurs/Flynth Bezuidenhoutseweg 12 Malietoren (18e verdieping) Den Haag T: (070)349 06 50 E: info@mkbadviseurs.nl I: www.mkbadviseurs.nl en www.flynth.nl

DEMAC Acountans/ Consultants Bellweg 2a 4104 BJ Culemborg T: (0345) 53 20 10 E: info@demac.nl I: www.demac.nl

26 augustus 2016, jaargang 24, nr. 8.

De BOVAGkrant is het officiële leden­ magazine van BOVAG en verschijnt 12 keer per jaar.

UITGEVER BOVAG, Kosterijland 15, 3981 AJ Bunnik. Postbus 1100, 3980 DC Bunnik Tel.: (030) 65 95 211. I: www.bovagkrant.nl.

HOOFDREDACTIE Elvira Spoelstra.

E: elviraspoelstra@bovag.nl.

REDACTIE Julia Hamel, Linda in ’t Hout, Selita Oosterveld E: redactie@bovag.nl TRAFFIC Carolien van Rheenen.

E: traffic@bovagkrant.nl.

PROJECTBEGELEIDING & VORMGEVING ZB Communicatie & Media; Ritchard Kelliher ADVERTENTIES Vakmedianet; Informatie over verschijningsdata, plaatsing en tarieven van advertenties op www. bovagkrant.nl. Mail: sales@bovagkrant.nl DRUK Drukkerij Zalsman, Zwolle.

ABONNEMENTEN Opgave, adres­ wijzigingen en vragen: Abonnementenland, Postbus 20, 1910 AA Uitgeest. Tel. (0900) 22 65 263. E: klantenservice@aboland.nl.

I: www.aboland.nl. Abonnementsprijs:

€ 110,00 per jaar excl. BTW. (Losse nummers op aanvraag.)

BOVAGKRANT niet ontvangen? Mail naar traffic@bovagkrant.nl. MEDEWERKERS AAN DEZE UITGAVE Gideon van Aartsen, Peter Arno Broer, Bastiaan ter Burg, Tom Huyskens, Jeroen Kreule, Mark Litjens, Pieter Magielsen, Dirk Jan Poot, Maaike Tindemans, Paul de Waal, Adobe Stock, ANP, Shutterstock, BOVAG-archief.

De redactie van BOVAG is bij de samen­ stelling van deze uitgave zorgvuldig te werk gegaan. Ondanks dat kan het toch mogelijk zijn dat gepubliceerde informatie onvolledig of onjuist is. BOVAG stelt het op prijs om daarvan op de hoogte te worden gesteld.

Hergebruik van artikelen uit de BOVAG­krant is toegestaan, mits BOVAG daarvoor vooraf toestemming heeft ge­geven. Op sommige artikelen en beelden rust copyright. BOVAG kan (tenzij sprake is van opzet en/of grove schuld van BOVAG of haar medewerkers) geen aansprakelijk­heid aanvaarden voor moge­lijke gevolgen die zouden kunnen voort­vloeien uit het (her)gebruik van de in deze uit­gave opgenomen informatie.

BOVAGkrant NUMMER 8 / AUGUSTUS 2016 23

Verzekeringen, financieringen en rechtshulp.

Samen gaan we vooruit.

Hoe kunnen wij jou helpen? www.wijzijnbovemij.nl

BOVEMIJ (24) ADV.