nummer 11 / november 2016
krant
FTS/GTB
DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG.
SPEC I EDIT ALE IE FIET S- EN G BEDR IJVENT-
Met onderhouds contracten houd je verbinding Michael en Louis Mica, Helmstadt
in dit nummer:
Leren is leuk
Cultuurverandering in GT-branche pagina 10
Afval bestaat niet Circulaire economie pagina 12
Conflict met je klant
Wat doet een geschillen commissie eigenlijk? pagina 18
Leren en bijblijven
IN MEMORIAM
OUD-BESTUURSLID NDA EN PENNINGMEESTER BOVAG OVERLEDEN
Piet Bochane (1946 -2016)
verenigingsleven. Eerst als voorzitter van de BOVAG bereikte het trieste bericht Renault Dealervereniging en vervolgens binnen dat Piet Bochane in de leeftijd van BOVAG Autodealers, als portefeuillehouder Dealer Business Management, lid van de projectgroezeventig jaar op zaterdag 15 oktober pen Branche Barometer en Evaluatie Europese is overleden. Piet was tussen 2001 Regelgeving (BER). Dat Piet cijfermatig zeer sterk onderlegd was en bijzonder werd gewaardeerd en 2009 bestuurslid van BOVAG door alles en iedereen binnen de autobranche, Autodealers (destijds de Nederlandse bleek wel uit zijn benoeming tot bondspenvan BOVAG in 2009. Dat was een Dealer Associatie) en van 2009 tot 2011 ningmeester turbulente periode binnen de vereniging, maar bondspenningmeester van BOVAG. Piet kwam altijd zeer zorgvuldig voorbereid voor
P
iet was een zeer aimabel mens en vocht al enkele jaren een oneerlijke strijd tegen een vreselijke ziekte. Desondanks bleef hij altijd optimistisch en opgewekt en hij legde een onmetelijke vechtlust aan de dag. Hij stond bekend als een markant ondernemer en was zeer betrokken bij het
2 BOVAGkrant NUMMER 11 / NOVEMBER 2016
de dag, kon prima ‘door de cijfers heen’ kijken en wist bovendien goed te relativeren. Hij loodste de vereniging door een lastige periode en na voltooiing van een aantal bestuurlijke hervormingen maakte hij plaats voor een opvolger. Het was fijn werken met Piet en hij was altijd vrolijk; een warme en innemende persoonlijkheid, een voorbeeld voor velen.
Na een carrière bij Renault Nederland startte Piet Bochane in 1984 zijn eigen dealerbedrijf. Hij nam destijds twee Renault-vestigingen over in Veenendaal en Maarn, die hij wist uit te bouwen tot een van de grotere autodealers in ons land, met achttien vestigingen, een schadeherstelbedrijf, een leasemaatschappij en verhuurbedrijf. In 2009 droeg Piet de zaak over aan zijn zoon Thijs. Bertho Eckhardt, algemeen voorzitter BOVAG: “Geschokt hebben wij kennis genomen van het overlijden van Piet. Wij hebben hem leren kennen als een uiterst positief ingesteld mens en als een markante ondernemer. BOVAG is Piet zeer dankbaar voor zijn tomeloze inzet binnen de vereniging en voor de vele mooie momenten die we met hem hebben mogen beleven. We wensen de familie Bochane en alle anderen die Piet lief hadden zeer veel sterkte toe bij het verwerken van dit verlies.”
VOORAF
VOORWOORD
INHOUD
Rekening rijden?
D
e afgelopen weken dook het onderwerp weer op in de media. Rekeningrijden. Nu de verkiezingen hun schaduw vooruitwerpen, roeren de believers zich weer. In de mobiliteitsbranche is een aantal partijen verklaard voorstander. Denk aan RAI Vereniging, die dat ook niet onder stoelen of banken steekt. RAI ziet het als dé oplossing voor de files in Nederland. Hoe zit dat met BOVAG? Vooropgesteld: rekeningrijden is geen goede term. Het gaat om betalen naar gebruik. In plaats van de vaste belastingen zoals MRB en BPM. Geen éxtra heffing dus. BOVAG is voorstander van dat eerlijke principe, dat al jaren wordt toegepast door het waterbedrijf, de energieleverancier en de telefoonprovider. Of het de aanzwellende fileproblematiek in Nederland oplost, staat echter niet bij voorbaat vast. De rapporten die ten grondslag lagen aan het vorige plan zijn sterk verouderd. De wereld is niet meer dezelfde als tien jaar geleden. Denk aan de opkomst van de deeleconomie, die deels een oplossing kan bieden voor de fileproblematiek, maar die een succesvolle introductie van de kilometerprijs ook kan compliceren. Dat vraagt dus om een heroriëntatie op basis van onderzoeken die rekening houden met veranderingen in de mobiliteitsbehoefte van de consument. I s bijvo or b e e ld e e n va s t b e d ra g p e r kilometer genoeg? Daar is in de samenleving wel draagvlak voor, aldus een poll van EenVandaag. Of moet je gaan differentiëren naar tijd en plaats? Dat valt al veel minder lekker bij de automobilist. BOVAG gaat de komende tijd zijn huiswerk doen. We kijken naar integraal mobiliteitsbeleid, want dat is onomkeerbaar. Daar praten we met experts over. En aan u, leden van BOVAG, gaan we vragen hoe ú erover denkt. Zodat we r u i m vo or de verkiezingen met een gefundeerd standpunt over de kilometerprijs kunnen komen.
8
10
Dat lossen we samen op
Niemand wil een geschil met zijn klant. En als dat toch gebeurt, dan helpt het BOVAG Bemiddelingsbureau veel onmin uit de wereld. Lukt het daar niet, dan is er de Geschillencommissie Consumenten, die zich ook door BOVAG-deskundigen laat bijstaan.
10
Leren om bij te blijven Het bijscholen van medewerkers helpt bij het terugdringen van garantieclaims en levert uiteindelijk blije klanten op. Daarvoor is een cultuuromslag nodig in de GT-branche: werkgever en werknemer moeten leren om weer te gaan leren.
Het oer-Amsterdamse bedrijf Helmstadt B.V. bestaat al 122 jaar, maar gaat met zijn tijd mee. Onlangs voegden vader en zoon Mica de elektrische scooter aan het assortiment toe.
17 Tweespraak Retailen zonder webshop; Mario ten Berge en Marc de Wit denken daar heel verschillend over.
04 KORT
100% recycling
Berichten van BOVAG, ideeën voor innovatie, gehoord in de branche en daarbuiten.
7 BOVEMIJ
Bertho Eckhardt, algemeen voorzitter BOVAG
Michael en Louis Mica
21 KLANTREIS 22 LEDENVOORDEEL
12
De overheid wil naar een circulaire economie. Dat betekent dat er van een product na de levensduur zo min mogelijk afval mag achterblijven. De mobiliteitsbranche doet het al heel goed: van een auto wordt nu al 97 procent gerecycled. BOVAGkrant NUMMER 11 / NOVEMBER 2016 3
KORT TOOLKIT
VAN DE HOFLEVERANCIER
Snel betalen, er valt nog wat te halen
E Slim motoronderhoud
S
limme motorrijders laten hun motor onderhouden voordat hij de winterstalling ingaat. De motor gaat dan in goede conditie de stalling in en bij het eerste lentezonnetje kunnen motorrijders zonder lange wachttijden snel de weg weer op. BOVAG promoot daarom de komende periode opnieuw motoronderhoud. Het doel is om de werkplaats van motorbedrijven gevuld
te houden, ook buiten het zomerseizoen. Via bovag.nl en Facebook worden eigenaren van motorfietsen gewezen op het gemak van onderhoud en reparatie voordat de wintertijdperiode aanbreekt.
Wilt u uw klanten ook wijzen op de voordelen van onderhoud in de winterperiode? Op leden.bovag.nl/ motoronderhoud vindt u een handige toolkit.
APP
Nieuws via WhatsApp? Meld u aan
S
nel leuke info en weetjes van BOVAG op uw telefoon? BOVAG stuurt via WhatsApp berichten over innovatie, werkgeversschap en marketing. Aanmelden daarvoor is een kleine moeite: 1. Z et het nummer van BOVAG WhatsApp in uw telefoon bij contacten: (06) 13 86 33 20.
CIJFERS
BOVAG heeft in oktober opnieuw geïnvesteerd in de naams- en logobekendheid van BOVAG. 12 verschillende uitingen, die de breedte het BOVAGnetwerk weergeven, hingen door heel Nederland. 4 BOVAGkrant NUMMER 11 / NOVEMBER 2016
2. A pp WGZ AAN, Innovatie AAN of Marketing AAN naar het nummer. 3. Eenmaal ingeschreven ontvangt u hooguit een paar keer per week een appje met informatie. 4. U ontvangt daarna regelmatig berichten over het thema van uw keuze. 5. B evalt het toch niet? App dan WGZ UIT, Innovatie UIT of Marketing UIT naar het nummer en u wordt automatisch uitgeschreven.
en factuur in de branche wordt op dit moment gemiddeld na veertig dagen voldaan. Dat verdient een compliment, want een betaling van een factuur laat in Nederland gemiddeld 41 dagen op zich wachten. Dat is lang, met name voor met name de kleinere ondernemers die zich willen verzekeren van voldoende cashflow. Maar ook voor grotere bedrijven die willen weten welke investeringen ze in de toekomst kunnen doen. Of het nu gaat om
een minnelijke, juridische of internationale incasso, Graydon helpt u graag met vraagstukken hieromtrent. Omdat Graydon ervan overtuigd is dat ze met uw kennis uit de markt en hun kennis op het gebied van debiteurenbeheer het betaalgedrag in Nederland kunnen verbeteren.
Meer weten? Neem dan contact op met Graydon Incasso via (020) 567 95 99 of incassosales@graydon.nl.Meer informatie is eveneens te vinden op www.graydon.nl/incasso.
Agenda November 28 november: Regiobijeenkomst BOVAG Fietsbedrijven (Eindhoven) 30 november: Ondernemerscafé (Sneek)
13 december: Onder nemerscafé (Giethoorn) 14 december: Regiobijeen komst BOVAG Fietsbedrijven (Bunnik)
Kijk op leden.bovag.nl/ December 7 december: Ondernemers café (Poortugaal/Rhoon)
agenda voor meer events.
1.458
De 30 snelwegmasten werden 42 miljoen keer gezien. De 1.458 billboards en abri’s werden door ongeveer 6,2 miljoen mensen (boven de 18) opgemerkt. Deze mensen kwamen gemiddeld 9 keer de BOVAG-campagne tegen. In totaal werden de billboards en abri’s 58 miljoen keer gezien.
100.000.000 x In totaal werden de BOVAGuitingen honderd miljoen keer gezien in 2 weken tijd.
KORT VAN DE BESTUREN
VOER ‘M TERUG-CAMPAGNE
Onverlicht fietsen afstraffen
Zeg ‘nee’ tegen opvoeren
D
e zon gaat inmiddels alweer om half vijf onder en dus is er weer aandacht voor het gebrek aan juiste fietsverlichting.
Vooral onder jongeren en in steden is het slecht gesteld met de bereidheid om te fietsen met een lampje. Laat staan met de juiste lampjes. De oudere doelgroep besteedt kennelijk meer aandacht (en geld, ongetwijfeld) aan het stalen ros en bij de fietsen in het hogere segment is geïntegreerde verlichting ook vaker gemeengoed. Fietsen zonder licht lijkt echter normaal geworden, niemand kijkt er van op. Maar het zou juist door de maatschappij moeten worden afgestraft, want autorijden zonder verlichting wordt ook niet geaccepteerd en je wordt door anderen meteen gewaarschuwd. Misschien moeten wij ook gewoon iemand publiekelijk op z’n donder geven als er onverlicht wordt gefietst. Nu zal dat heus nog wel een middelvinger opleveren, maar de aanhouder wint. Intussen aan ons als fietsondernemers de taak om het probleem aan te kaarten, overal en altijd. Zet de stelling met losse lampen duidelijk in het zicht in de winkel, leg contact met scholen en sportclubs en wijs (groot) ouders op hun verantwoordelijkheid.
D
e toekomst van met name de snorfiets is onzeker in Nederland, onder andere door de overlast van opgevoerde voertuigen.
voer ‘m terug. Dat bezorgt u meer klandizie, maar zo helpt u ook mee om de brom- en snorfiets in Nederland veilig te stellen. U bent hard nodig bij het bewustmaken van brom- en snorfietsers van de gevaren en consequenties. Helpt u mee?
Rob van Oosterhout, voorzitter BOVAG Fietsbedrijven
BOVAG gaat brom- en snorfietsers daarom weer bewust maken van de consequenties en gevaren van te hard rijden. Ze worden daarbij naar u als BOVAG-lid gestuurd voor de oplossing:
Reuring in de tent
JA ARCONGRES BOVAG FIETSBEDRIJVEN 2017
T
Neem het voortouw!
raditiegetrouw gaan we een paar rustige maanden tegemoet. Onze branche moet het typisch hebben van goed weer en daarom is het voor de meesten van ons tot aan het voorjaar een kwestie van weinig afleveringen en een matig gevulde werkplaats. Een enkeling zal het ervaren als een heerlijk rustmoment, maar voor de rasechte ondernemer is het een periode om gillend gek van te worden. Wat mij betreft komt er dus ook in de winter reuring in de tent. In samenwerking met diverse externe partijen organiseren wij in onze zaak in Amsterdam bijvoorbeeld gratis toegankelijke workshops. Avontuurlijke vakanties, basisonderhoud, verlichting, accessoires: in de vorm van presentaties, instructies en demonstraties is een bonte verzameling van onderwerpen de afgelopen jaren de revue gepasseerd. En bijna altijd is het volle bak in de showroom. Het kost me hooguit een hapje en een drankje, we verkopen accessoires en kleding, maar boven alles staat onze zaak de rest van het jaar weer op het netvlies bij de juiste doelgroep. In alle drukte van het seizoen is voor zulke evenementen juist geen tijd. Nu wel, dus benut die tijd dan ook. Simone Bokma, bestuurslid BOVAG Gemotoriseerde Tweewielerbedrijven
V
oorzitter Rob van Oosterhout en branchemanager Niels Hansen verwelkomen u op 6 februari in de Prodentfabriek voor een inspirerend fietscongres. Ondernemen in de fietsbranche is niet makkelijk. Branchebreed onderzoek wijst zelfs uit dat we de grip kwijt zijn (congres 2016). De nieuwverkopen dalen, marges staan zwaar onder druk en kosten nemen toe. Ook zorgen overaanbod
Gebruik de gratis promotiematerialen op leden.bovag.nl/voermterug.
en concurrentie van nieuwe merken voor prijsdruk. Kortom, te veel winkels verdienen geen geld meer. Een sombere boodschap, maar desondanks zien wij zien de toekomst zonnig in. Omdat we een collectief zijn. Het aankomende jaarcongres staat daarom in het teken van gezamenlijk aan de bak gaan. Niet volgend en afwachtend, maar door de leiding te nemen. Ziet u dit zitten? Kom dan op 6 februari 2017 ook naar het Jaarcongres van BOVAG Fietsbedrijven. Locatie: Prodentfabriek in Amersfoort. Thema: Neem het voortouw! Wat kunt u verwachten? Kennis en inhoud van verschillende sprekers. Zowel praktisch als informatief. En volop gelegenheid om als fietsretailers onder elkaar te zijn. Zonder sponsoren, alleen ENRA! Kijk voor meer informatie en om u aan te melden op leden.bovag.nl/ fietscongres2016. BOVAGkrant NUMMER 11 / NOVEMBER 2016 5
(ADVERTENTIE)
Beveilig uw autoterrein
Iedereen kent het helaas wel; inbraak en vandalisme op het terrein. Diefstal van airbags,multimediasystemen en exclusieve onderdelen komen we dagelijks tegen. Inmiddels wordt BouWatch dan ook succesvol ingezet bij een groot aantal autobedrijven. Graag laten we u kennismaken met de meest efficiÎnte oplossing voor terreinbeveiliging.
Efficiënt beveiligen
BouWatch is Plug & Play en binnen 1 uur operationeel. Altijd snel beveiligd. BouWatch detecteert alleen indringers en geeft geen valse alarmen. Nooit onnodige kosten. BouWatch is altijd goedkoper dan conventionele oplossingen zoals manbewaking. BouWatch is Kiwa-gecertificeerd. Elk project wordt opgeleverd met een Kiwa-certificaat. Kortom, kwaliteit gewaarborgd. Korting op uw verzekeringspremie of eigen risico behoort tot de mogelijkheden.
Een veilig gevoel
Door onze koppeling met Live View kan de meldkamer van de politie rechtstreeks meekijken met de camerabeelden. Hierdoor kan de politie sneller en adequater reageren en wordt de pakkans vergroot.
Omgaan met werkstress Iedereen heeft wel eens stress. Dat is op zich niet erg. Maar van te lang en te veel stress kun je ziek worden. Benieuwd wat je kunt doen om uitval door stress te voorkomen? Bekijk het webinar ‘Omgaan met werkstress, energiek aan het werk’ op 13 december a.s. Aanmelden of terugkijken kan via arboned.nl/werkstress.
Het Graydon Decision Model
Voor snelle en uniforme beoordeling van al uw zakenrelaties.
Onvoldoende tijd om een jaarrekening te analyseren? Geen expertise om een jaarrekening te ontleden? Geen jaarrekening beschikbaar om een bedrijf te controleren? Geen uniform en objectief proces bij klantacceptatie? Een beperkt aantal gegevens om een bedrijf door te lichten? Het Graydon Decision Model haalt de beperkingen bij traditionele klantacceptatie onderuit.
Vraag uw demo aan via:
graydon.nl/bovag 212x68 DECISION v2.indd 1
20-10-16 12:17
BOVEMIJ
5 REDENEN OM OVER TE STAPPEN OP DE BOVAG ZORGPOLIS
1
Tot 10% korting op de basisverzekering Iedereen die in Nederland woont of werkt, moet een basiszorgverzekering hebben. De overheid bepaalt elk jaar welke zorgkosten worden vergoed door het basispakket. Een medewerker in de mobiliteitsbranche profiteert van maximaal 10% korting op de premie van de basisverzekering.
Zo gezond mogelijk blijven is nooit een overbodige luxe
2
Zorgen voor het collectief Het succes van een bedrijf staat of valt met de medewerkers. Als zij goed in hun vel zitten, is dat ook goed voor de werkgever. BOVAG sprak met Peter Beukers van Bovemij over het belang van een collectieve zorgverzekering voor een werkgever.
H
oe kort of lang een werknemer ook ziek is, de werkgever is altijd verantwoordelijk voor de ziekteverzuimbegeleiding en re-integratie van een zieke medewerker”, vertelt Beukers. “Een duurzaam personeelsbeleid begint wat mij betreft dan ook bij het aanbieden van een goede collectieve zorgverzekering. Dan dragen werkgevers eraan bij dat hun medewerkers zo gezond mogelijk blijven en dat is nooit een overbodige luxe.” De BOVAG Zorgpolis is speciaal samengesteld voor mensen die werken in de mobiliteitsbranche en is afgestemd op de zorg die de medewerkers nodig hebben, bijvoorbeeld met extra fysiothe-
rapie vanwege de lichamelijke arbeid. Binnen de BOVAG Zorgpolis kunnen medewerkers zich collectief aansluiten bij gerenommeerde zorgaanbieders Zilveren Kruis, OHRA en De Friesland Zorgverzekeraar. “Via de BOVAG Zorgpolis kunnen leden van BOVAG optimaal profiteren van kortingen en aantrekkelijke zorgpakketten voor een scherpe premie. Hiermee zijn aangesloten leden en hun medewerkers een stuk voordeliger uit dan wanneer ze een reguliere zorgverzekering afsluiten. Daarnaast profiteren zij van vele extra’s. Zo werken we niet met ingewikkelde toegangsprocedures. Medewerkers van BOVAG-leden worden gegarandeerd geaccepteerd binnen de BOVAG Zorgpolis.”
Scherpe premie op de aanvullende verzekeringen Met een aanvullende verzekering ben je beter verzekerd tegen onverwachte kosten, zoals die van fysiotherapie en orthodontie. Deze kosten worden niet vergoed vanuit de basisverzekering en kunnen aardig oplopen. De BOVAG Zorgpolis biedt een zeer scherpe premie op de aanvullende verzekering.
3
Gratis BOVAG Plus-dekking Wie voor Zilveren Kruis kiest, krijgt de BOVAG Plus-dekking en profiteert daarmee van nog meer voordelen. Zoals een gratis zorgcoach voor advies en wachtlijstbemiddeling, één keer per jaar een gratis healthcheck, drie extra fysiotherapiebehandelingen per jaar en extra vergoeding voor lenzen of brillen.
4
Eigen risico in termijnen betalen Het eigen risico voor de basisverzekering blijft in 2017 voor het eerst gelijk aan het jaar ervoor, 385 euro dus. Om verzekerden via de BOVAG Zorgpolis tegemoet te komen, kunnen zij het eigen risico ook in termijnen betalen. Dit kan bij het afsluiten van de verzekering worden aangegeven.
5
Gegarandeerde acceptatie De BOVAG Zorgpolis accepteert alle medewerkers van BOVAG-leden. Dus geen intensieve screening op financiële draagkracht, ziektebeeld of leeftijd. Alle medewerkers zijn welkom. Interesse in de BOVAG Zorgpolis? Regel de overstap dan voor 1 januari 2017. Bel naar (088) 121 02 01 voor persoonlijk advies. Of kijk op bovagzorgpolis.nl voor meer informatie en om te vergelijken of direct af te sluiten.
BOVAGkrant NUMMER 11 / NOVEMBER 2016 7
PORTRET VAN EEN ONDERNEMER
Goed contract met je klant Helmstadt BV, het familiebedrijf van Louis en Michael Mica, importeert GOVECS elektrische scooters. Maar dat is slechts een klein deel van de handel van deze ras-Amsterdammers. Helmstadt BV keeps everything running, is het credo van vader en zoon Mica. Naast scooters importeren ze duizenden fietsen, machines en voertuigen.
L
ouis: “Wij zijn ‘Hofleverancier bij koninklijke beschikking’. Michael en ik zijn daar erg trots op. Ons familiebedrijf, mijn vrouw Riet bestiert de boekhoudafdeling, bestaat inmiddels 122 jaar. We zitten nu in Amsterdam Zuid-Oost, maar het bedrijf begon in 1894 in de Amsterdamse Jodenbuurt. Meneer J. Helmstadt verhuurde en repareerde trap-, bak- en transportfietsen. Voor loodgieters, slagers en groenteboeren. Zijn zoon, Samuel Levi Helmstadt, nam de zaak over. Maar in 1942 moest hij onderduiken. Na de oorlog keerden Samuel Levi en zijn zus terug in het bedrijf, als enigen van de familie die de oorlog hadden overleefd. Ik kwam in 1961, op m’n vijftiende, bij de zaak. Als onderhoudsmonteur. In die periode deden we vooral fietsen en bromfietsen. Je had toen ook al de Batavus elektrotrucks, met batterijen van 370 kilo! Gemeentereiniging Amsterdam werkte nog met tweetaktbrombakfietsen, enorme luchtvervuilers. Wij onderhielden zeshonderd van die dingen. Onder druk van de Provobeweging moest de stad schoner. Luud Schimmelpennink, bekend van de Witkarren, werd wethouder en het aantal elektrisch aangedreven gemeentelijke voertuigen steeg binnen zes jaar van nul naar 182! Wij onderhielden die apparatuur, zoals veegmachines en veegvuilwagens.”
Op één paard “Meneer Helmstadt werkte tot zijn zeventigste bij ons. Hij had geen kinderen, daarom leidde hij mij op tot zijn opvolger. 8 BOVAGkrant NUMMER 11 / NOVEMBER 2016
Hij leerde mij: ‘Binnen het bedrijf zijn we allemaal evenveel waard. De klant is onze directeur, die voert de boventoon en stuurt je aan.’ Hij deed zaken als een echte handelaar. Scherp onderhandelen, maar bij aanbestedingen nooit te laag inschrijven. Dat kost je de kop. En of we nu bij een directeurenvergadering van de gemeente zaten of op het hoofdkantoor van Unilever, meneer Helmstadt besloot iedere meeting met een vlakke handklap op tafel: ‘Heren, u kunt op ons rekenen. Het komt voor elkaar!’ Hij zei ook altijd. ‘We leveren wat ons wordt gevraagd, al moeten we pakken suiker verkopen!’ Meneer Helmstadt wedde nooit op één paard. ‘Zorg ervoor dat je je handel breed houdt. Valt één poot weg, dan heb je altijd nog poten over om op te blijven staan.’”
Alles wat klanten vragen “En dus doen we alles wat onze klanten van ons vragen. Voor Unilever bouwden we 1.700 ijsventwagens. Voor Waternet doorslijpmachines met scootermotortjes eraan, voor het doorsnijden van betonnen buizen. Wij voorzagen Gazelle Apollo bakbrommers van elektrische aandrijving. Werken met elektronica werd onze specialiteit. Michael kwam 23 jaar geleden in de zaak. Hij besloot dat we van de stad naar Zuid-Oost moesten. Nu hebben we ook de ruimte om aanhangwagens te onderhouden, een nieuwe poot aan onze business.” Michael: “Nog steeds doen wij hoofdzakelijk business to government en business tot business. Onderhoudscontracten vor-
men onze core business. Daarmee bind je je klanten. Consumentenverkoop is voor ons niet meer zo belangrijk. Met de opkomst van internet is de concurrentie in de consumentenverkoop te heftig geworden. Daarop ga je snel kapot. Maar onderhoudscontracten met de overheid en grote bedrijven bieden je een stabiele basis. We krijgen hier dagelijks politie over de vloer, omdat we tweeduizend politiefietsen en -scooters onderhouden. De agenten kunnen hier nu ook meteen terecht voor speciale kleding en materialen, tot aan handboeien toe. Over spreiden van de business gesproken ... Ons personeel is voortdurend onderweg. We onderhouden zo’n 750 scooters van PostNL. Doen we bij de postbezorgers aan huis. Preventief onderhoud garandeert onze klanten continue mobiliteit en voorkomt dure correctieve reparaties.”
Overstappen op elektrisch “Sinds 1 mei zijn wij de importeur van GOVECS elektrische scooters. We adviseren onze klanten op elektrisch over te stappen. Grappig is dat de politiek soms nog sneller wil rennen dan wij. Toen ze in Amsterdam in één klap alle brom- en snorfietsen van voor 2011 uit de stad wilden bannen, konden wij BOVAG helpen bij de lobby voor de versoepeling van de milieuzone voor scooters. Wij wisten dat de gemeente zelf nog veel scooters had rondrijden, die dan eigenlijk ook meteen vervangen zouden moeten worden. En dat zijn hun streven zelf echt niet in één keer konden waarmaken.”
Tekst: Gideon van Aartsen Fotografie: Peter Arno Broer
De klant is de directeur, die stuurt je aan
BOVAGkrant NUMMER 11 / NOVEMBER 2016 9
ONDERWIJS
Iedereen onderkent dat monteurs moeten bijblijven
LOOPBAANCOACH HELPT GT-ONDERNEMERS
Op naar een ontwikkel cultuur Bedrijven met een open cultuur waar ruimte is voor feedback en groei, in combinatie met een mooi aanbod van trainingen en opleidingen. Daar moet het naar toe volgens BOVAG, RAI Vereniging en Innovam. Dan worden er minder fouten gemaakt in de werkplaats, met tevreden klanten en – niet onbelangrijk – gelukkige werkgevers en werknemers tot gevolg.
E
en ontwikkelvacuüm. Je zal er maar in zitten als ondernemer met een gemotoriseerd tweewielerbedrijf. Het klinkt als een serieuze aandoening waar je snel vanaf moet. Symptomen kunnen zijn: ontevreden klanten en een toenemend aantal garantieclaims. En als die klachten lange tijd aanhouden, dan kan de aandoening desastreuze gevolgen hebben voor je bedrijf. Kortom, zit je in zo’n vacuüm, dan kun je maar beter met een behandeling starten. “Dit klinkt natuurlijk als een grappige metafoor, maar in werkelijkheid is zo’n ontwikkelvacuüm een serieuze bedreiging voor onze branche”, zegt Christa Grootveld, branchemanager van BOVAG Gemotoriseerde Tweewielerbedrijven.
Veel garantieclaims Tijd voor wat meer uitleg; met de term ontwikkelvacuüm wordt de situatie bedoeld waarin werkgevers niet in scholing en ontwikkeling van hun medewerkers investeren en de medewerkers er zelf ook niet om vragen. Tegelijkertijd zien werkgevers 10 BOVAGkrant NUMMER 11 / NOVEMBER 2016
in de GT-branche wel dat hun medewerkers het werk niet (in één keer) goed kunnen uitvoeren. Ook importeurs constateren dat, want het aantal garantieclaims is hoog door het aantal terugkomreparaties. Dit zijn de belangrijkste uitkomsten van het onderzoek dat Innovam in opdracht van BOVAG en RAI Vereniging deze zomer deed naar de kwaliteit van de opleidingen in de branche.
Hulp van buitenaf Vermoed werd toen dat er in het technisch GT-onderwijs wel een kwaliteitsslag gemaakt kon worden, maar nu blijkt er dus meer aan de hand. Grootveld: “Het blijkt dat we in een status quo hebben in de GT-branche. Iedereen onderkent dat de technische ontwikkelingen hard gaan en dat monteurs moeten bijblijven, maar de bereidheid om ook daadwerkelijk aan bijscholing en ontwikkeling te doen ontbreekt. Zonder hulp van buitenaf komt er geen verandering in deze situatie want werkgevers en werknemers weten zelf niet goed waar ze moeten beginnen.” Reden voor BOVAG en RAI Vereniging om bij OOMT een
subsidieaanvraag te doen om dit ontwikkelvacuum op te heffen. In oktober kwam daarop groen licht en inmiddels is er een pilot gestart waarin eerst vijftien GT-bedrijven persoonlijk worden begeleid op weg naar een situatie waarin medewerkers meer aan ontwikkeling en bijscholing gaan doen. Marleen van Reeden is loopbaancoach bij BOVAG. Zij gaat deze bedrijven helpen. “Het uiteindelijke doel van onze aanpak is natuurlijk dat we de branche naar een hoger niveau willen tillen, waarin een echte ontwikkelcultuur heerst en er een goed opleidingslandschap is. Bij de ondernemer en de werknemer moet een knop om. De maatschappij waarin wij nu leven vraagt om andere competenties van mensen. Klanten zijn veeleisender en mondiger. Ze zoeken op een andere manier contact met je, via social media bijvoorbeeld. Ben je als bedrijf al ingesteld op zulke communicatie en hoe ga je daar zelf mee om? Door internet is een concurrent veel dichterbij dan vroeger, dus klantenbinding is belangrijker dan ooit. Maar hoe pak je dat aan? Op dit soort onderwerpen kun je trainingen ontwikkelen,
Tekst: Elvira Spoelstra
Pilot opleidings landschap start bij scooterbranche
maar het is minstens zo belangrijk om een bedrijfscultuur te creëren waarin je elkaar feedback durft te geven. Waarin fouten maken mag en waarin je dingen mag uitproberen.” Van Reeden gaat zich in haar gesprekken met de ondernemers en hun medewerkers dan ook in eerste instantie daarop richten. Tegelijkertijd zal ze de opleidingsbehoefte in kaart brengen. “Dat is heel praktisch, er moet een overzicht komen van welke trainingen en opleidingen er nodig zijn, zowel op technisch gebied als op het gebied van gastheerschap en marketing en sales bijvoorbeeld.”
Gedeelde verantwoordelijkheid Om werkgevers de noodzaak van een ontwikkelcultuur te laten beseffen, gebruikt Van Reeden een simpele denkoefening: “Je huurt iemand in, omdat je denkt dat hij een belangrijke bijdrage kan leveren aan je bedrijf. Hoe zonde is het, als je zo’n werknemer in al die jaren niet stimuleert om bij te blijven. Zonder bijscholing en persoonlijke ontwikkeling zal zijn bijdrage aan je bedrijf in de loop van de tijd afnemen. Gemiddeld
blijven werknemers in deze branche lang trouw aan hun werkgever. De investering in opleiding en ontwikkeling, levert dus veel op.” Aan de andere kant moet de werknemer ook zijn verantwoordelijkheid pakken, vindt de loopbaancoach. “Een werknemer moet zich opstellen als médewerker. Hij moet zich, net als de ondernemer, afvragen waar hij over vijf of tien jaar staat. Doet hij dan nog steeds hetzelfde werk, op dezelfde manier als nu? Wat is zijn bijdrage aan het succes van het bedrijf? Het is een gedeelde verantwoordelijkheid om dit ontwikkelvacuüm op te heffen.”
Wereld winnen Wilco Wolterink, van Roto Tweewielers uit Deventer, onderstreept de visie van Van Reeden. Met zijn bedrijf en zijn tien medewerkers doet hij mee aan de pilot van BOVAG. “Ik ben pas sinds maart dit jaar eigenaar van dit bedrijf, en ik ben een nieuwkomer in de GT-branche. Hiervoor heb ik altijd in de autobranche gewerkt. Ik heb de switch gemaakt omdat het in de
Dit najaar start een pilot bij vijftien scooterbedrijven. Het doel is om de kennis en vaardigheden van medewerkers in de gemotoriseerde tweewielerbranche verder te ontwikkelen, maar óók om de opleidingsbereidheid van werkgevers en medewerkers duurzaam te verbeteren. De pilot is een initiatief van BOVAG, RAI Vereniging en Innovam en wordt mede financierd door OOMT. Het is de bedoeling om na de pilot een breed opleidingslandschap in te richten, waarin voor zowel scooter- als motorbedrijven en voor zowel werkgevers als zittend personeel, (zij-)instromend personeel en voor de docenten op de mbo-opleidingen een passend trainingsaanbod is.
autobranche allemaal goed geregeld is en ik een nieuwe uitdaging zocht. In GT-branche is er nog een wereld te winnen als het gaat om het optimaliseren van bedrijfsprocessen en professionaliteit. Ook bij de opleidingen. In de autobranche sluit opleiding en training heel goed aan bij wat er in de praktijk gebeurt. In de GT-branche zie ik dat niet. Er is heel veel technologische ontwikkeling aan onze scooters en bromfietsen, maar het opleidingsniveau is niet mee ontwikkeld. Fabrikanten en scholingsinstituten moet hun krachten bundelen. Ik vind het dan ook een goede zaak dat BOVAG zich hard gaat maken voor een beter opleidingsklimaat.” BOVAGkrant NUMMER 11 / NOVEMBER 2016 11
DUURZAAMHEID
Recycling door ARN
In Amsterdam struikel je over de oude fietsen, die kun je zien als een enorme stroom grondstoffen OP WEG NA AR EEN CIRCUL AIRE ECONOMIE
97 Afval %
is de recyclingprestatie van ARN, samen met demontagebedrijven en shredders. Dat betekent dat 97% procent van de massa van de auto nuttig wordt hergebruikt. Dat gebeurt als volgt: 87,7% materiaalhergebruik 9,3% ‘recovery’. Recovery betekent energieterugwinning, bijvoorbeeld door verbranding in een energiecentrale. 3% resteert en wordt gestort.
bestaat niet Van grondstof naar product naar afval. Op dat model is de wereldeconomie gebaseerd. Maar terwijl de afvalbergen groeien, worden grondstoffen schaarser en duurder. Dat moet anders, vindt de Nederlandse overheid, en lanceerde in september het Rijksbrede programma circulaire economie. Waar raakt dat de mobiliteitsbranche?
95 N % 85 %
is de wettelijk verplichte recyclingprestatie.
is wettelijk verplicht materiaalhergebruik.
Arie de Jong van ARN: “We streven naar een gezonde balans tussen recyclingpercentages, kosten en CO2-footprint. We kunnen ook 99,5% recyclen, maar dan zijn de kosten en de uitstoot astronomisch. Dat geld kun je ook op een andere manier besteden aan duurzaamheid. 97% is een prima percentage”.
12 BOVAGkrant NUMMER 11 / NOVEMBER 2016
Tiemen ter Hoeven, Roetz Bikes
ederlanders bezitten bij elkaar ruim 18 miljoen fietsen. Jaarlijks worden één miljoen nieuwe fietsen gekocht en evenveel afgedankt. Het grootste deel daarvan wordt tot schroot vermalen en als oud ijzer verkocht: in het economisch verkeer zijn ze niets meer waard. Althans, dat is de gangbare opvatting. Tiemen ter Hoeven denkt daar anders over. Hij was ooit adviseur bij Deloitte en onderzocht remanufacturing voor een Duitse autofabrikant. ”I k vond het een cha r ma nt concept. I n Amsterdam struikel je over de oude fietsen. Die kun je zien als een enorme stroom grondstoffen.”
OV-fietsen Ter Hoeven is nu directeur van Roetz Bikes uit Amsterdam. Zijn bedrijf koopt zogenoemde weesfietsen op van verschillende gemeenten. Bruikbare onderdelen worden verkocht, de frames en voorvorken worden in een eigen fabriek opnieuw opgebouwd tot fraaie ‘nieuwe’ fietsen. De monteurs van Roetz hebben een flinke afstand tot de arbeidsmarkt, maar het
bedrijf leidt hen met geduld en intensieve begeleiding op voor het fietsvak. Bovendien doet Roetz aan remanufacturing van fietsvloten. Een grote klant is NS, die zijn vloot van achtduizend OV-fietsen in fases laat reviseren in plaats van ze af te danken. Zeventig procent van de massa van elke fiets blijft behouden, en de NS koopt ‘nieuwe’ fietsen terug met kleine maar belangrijke ergonomische verbeteringen.
Robuust Dat is een totaal nieuwe aanpak, aldus Ter Hoeven. “Wij zijn minder afhankelijk van beschikbare grondstoffen. Wij produceren lokaal, dus transport van grondstoffen wordt sterk gereduceerd. Onze impact op het milieu is veel lager. Dit is het model van de toekomst, in het licht van stijgende grondstoffenprijzen en geopolitieke verschuivingen. De circulaire aanpak is robuust, zeker en milieuvriendelijk.” Roetz, opgericht in 2011, draaide de afgelopen twee jaar break-even en verwacht dit jaar winst te maken. Dit jaar levert het bedrijf tweeduizend fietsen af, Ter Hoeven spreekt van veertig tot
Tekst: Sjoerd van der Linden
vijftig procent groei op jaarbasis. Ter Hoeven staat niet alleen. “Het is tijd voor de circulaire economie”, schreef staatssecretaris Dijksma van Milieu op 14 september aan de Tweede Kamer ter introductie van het Rijksbrede prog ra m ma ci rcu la i re econom ie. Daa r in “schetst het kabinet het perspectief op een toekomstbestendige, duurzame economie en een leefbare aarde voor toekomstige generaties”, schrijft Dijksma. “Concreet betekent dit dat grondstoffen efficiënt zullen worden ingezet en optimaal worden hergebruikt. Dat grondstoffen op duurzame wijze worden gewonnen. Maar ook dat er minder grondstoffen nodig zijn, omdat we efficiëntere producten en diensten ontwikkelen. En dat aantasting van milieu, leefomgeving en gezondheid zoveel mogelijk wordt voorkomen.” Het kabinet ambieert om tot 2030 het gebruik van primaire grondstoffen (mineraal, fossiel en metalen) met vijftig procent te verminderen. In 2050 moet de Nederlandse economie zelfs volledig circulair zijn. Vergelijkbare landen hebben een vergelijkbaar ambitieniveau, schrijft de staatssecretaris.
Het rijksbrede programma is ontstaan vanuit de behoefte om het versnipperde overheidsbeleid op dit terrein samen te ballen en bedrijven te helpen die grondstoffen zien in afval. “Deze gezamenlijke transitie vraagt om een overheid die zich niet alleen opstelt als marktmeester”, aldus Dijksma aan de Kamer. “Waar nodig zal de overheid als regisseur richting geven, de voortgang en samenhang met ander beleid bewaken en het beschikbare instrumentarium, zoals wetgeving en financiering inzetten.”
Gemeengoed E en sleutelwoord i n he t prog ra m m a i s producentverantwoordelijkheid: de plicht voor bedrijven om rekening te houden met demontage en hergebruik van hun producten nadat de levensduur ten einde is. De overheid wil die verantwoordelijkheid dieper verankeren in producteisen. In de auto-industrie is dat al gemeengoed, zegt Arie de Jong, directeur van ARN (voorheen Auto Recycling Nederland). Zijn bedrijf is een uitvloeisel van de huidige wetgeving op dit gebied, een samenwerkingsverband van
RAI Vereniging, BOVAG, FOCWA Schadeherstel en STIBA om autorecycling en sinds enkele jaren ook scooterrecycling vorm te geven.
Autodemontage ARN heeft een holdingstructuur met drie werkmaatschappijen: ARN Sustainability doet advieswerk over duurzaamheid en recycling in mobiliteit, bijvoorbeeld via stichting IvDM, houder van Erkend Duurzaam. De tweede werkmaatschappij is ARN Autorecycling, die de regie voert in de keten van demontagebedrijf tot shredder, en de derde is ARN Recycling, die de shredderproducten verder verwerkt. ARN Autorecycling heeft een netwerk van 233 autodemontagebedrijven. De Jong: “Het autodemontagebedrijf sloopt onderdelen van de auto en verkoopt die. Vervolgens zorgen zij voor het correct aftappen en opslaan van vloeistoffen. ARN haalt die op voor recycling.” De banden worden opgehaald door bandenverwerkers, verenigd in RecyBEM, het inzamelings- en verwerkingssysteem van de samenwerkende Nederlandse bandenindustrie. > BOVAGkrant NUMMER 11 / NOVEMBER 2016 13
> Inzamelingsplicht
Dealers en universelen kiezen vrij snel voor nieuwe producten, aan revisie en hergebruik wordt niet direct gedacht Marianne Tromp, Automotive Ronald Morien
14 BOVAGkrant NUMMER 11 / NOVEMBER 2016
Wereldwijd vormen autobanden een groot milieuprobleem. Elk jaar worden er circa anderhalf miljard afgedankt. In veel landen worden ze verbrand of gestort. Dat zorgt voor schadelijke stoffen in de lucht en de bodem. In Nederland worden auto-, aanhangwagen- en caravanbanden ingezameld door bedrijven die zijn aangesloten bij RecyBEM. Die inzameling wordt betaald uit de verwijderingsbijdrage. Voor fietsbanden geldt geen inzamelingsplicht en bestaat er geen landelijk inzamelingssysteem. Sommige banden vertegenwoordigen nog waarde: het loopvlak kan worden vernieuwd of ze kunnen worden verkocht aan bijvoorbeeld Afrika. Zogenoemde schrotbanden worden voor materiaalhergebruik bestemd. Staal gaat naar de staaloven, het rubber wordt verwerkt tot rubbergranulaat of rubbertegels. Maar die verwerking kan hoogwaardiger. “Voor de productie van banden wordt een hoop aardolie gebruikt, in de vorm van carbon black”, zegt Martijn Lopes Cardozo. Carbon black geeft structuur en eigenschappen aan het rubber, zoals slijtvastheid. “Voor één kilo carbon black is 2,5 liter aardolie nodig. Bij de productie komt heel veel CO2 vrij.” Dat moet anders, besloten Cardozo en zijn vijf vennoten, elk topspecialisten in hun vakgebied.
Samen richtten ze Black Bear Carbon op. In zes jaar ontwikkelden zij een proces om carbon black terug te winnen uit autobanden en opnieuw aan de industrie te leveren. Dat bespaart olie en uitstoot. “Inmiddels kunnen wij zes soorten carbon black leveren van dezelfde kwaliteit als die uit olie”, zegt Lopes Cardozo. “Wij zoeken naar processen om meer soorten van die kwaliteit te leveren.”
Winstgevend De eerste Black Bear-fabriek draait inmiddels op het terrein van Kargro in Nederweert. Kargro groep is actief in inzamelen en vernieuwen van vrachtautobanden onder de merknamen UBO en Bandag en verwerkt daarnaast banden in Nederweert. Lintire is het inzamelbedrijf voor personenwagenbanden dat ook bij veel BOVAGbedrijven voorrijdt. “Kargro verwijdert het staal uit de banden”, vertelt Lopes Cardozo. “Ongeveer veertig procent van het rubber dat overblijft kunnen we omzetten in hoogwaardig carbon black. De rest scheiden we in gas en olie. Het gas dekt onze elektriciteitsbehoefte en dan houden we nog ruim over. We opereren dus CO2-negatief. De olie gaat nu nog naar energiecentrales, maar op termijn winnen we daar ook nieuwe producten uit.” Het doel van Black Bear is expliciet om zo circulair mogelijk te opereren. “Ik wilde een
Ons proces is winstgegeven, wij zijn klaar om groot te gaan Martijn Lopes Cardozo, Black Bear Carbon
winstgevend bedrijf voor een betere wereld creëren”, zegt Lopes Cardozo. Black Bear zoekt dan ook naar wereldwijde partnerschappen. “Ons proces is winstgevend. Wij zijn klaar om groot te gaan.”
tweehonderd machines die met allerlei technieken de restanten van de shredder scheiden naar kunststof, metaal, vloeistoffen en noem maar op. Wij zoeken voortdurend naar manieren om die ergens in de industrie opnieuw te gebruiken.”
Statiegeld
Nascheiding
Ook in de autodemontagesector vinden we de circulaire gedachte. Een bekende speler is Automotive Ronald Morien. Twintig jaar geleden kocht Morien een sloperij op in het Friese Wieuwerd, vertelt Marianne Tromp. Sinds de dood van Morien eerder dit jaar leidt zij de dagelijkse operatie, samen met Rudolf de Beer. “Ronald begon helemaal opnieuw, met een eigen visie. Het bedrijf bestaat uit een autodemontagebedrijf, aangesloten bij ARN en STIBA, en een revisiebedrijf, lid van BOVAG. Wij demonteren jonge auto’s die total loss zijn. Alle onderdelen die nog bruikbaar zijn verkopen we. Ook motorblokken en versnellingsbakken, met de kilometerstand en het chassisnummer erbij zodat alles herleidbaar is. Op die onderdelen vragen we statiegeld: we vragen bedrijven ons de kapotte motoren en versnellingsbakken te sturen. Die reviseren wij. Kapotte onderdelen worden gescheiden afgevoerd ter recycling. De gereviseerde delen verkopen we opnieuw met statiegeld. Zo zijn we altijd voorzien van een stroom werk.”
ARN maakt geen winst, aldus De Jong. “Ons model kost geld. De werkelijke waarde wordt eruit gehaald bij het autodemontagebedrijf en bij de shredder. Het koper en aluminium uit het wrak leveren ons aardig wat geld op, maar we moeten geld bijleggen om bijvoorbeeld vezels uit bekleding en matten als brandstof te mogen aanbieden in cementovens. De bijdrage van 45 euro die de importeur int op elke verkochte auto is dan ook broodnodig.” De Jong verwacht echter dat ARN Recycling op termijn overbodig wordt. “Materialen worden schaarser en duurder en er komen nieuwe technieken voor het recyclen van materialen. Daar werken wij hard aan mee. Op den duur zullen het demontagebedrijf en de shredder dusdanig veel materiaal uit de auto halen dat nascheiding niet meer nodig is. Maar er moet nog wel wat gebeuren voor het zo ver is.”
PST-fabriek In het bedrijf werken 52 mensen, waarvan 20 in de revisiewerkplaats. Samen reviseren zij meerdere honderden versnellingsbakken en motoren per jaar. “Onze afnemers zijn veel universele autobedrijven, dealerbedrijven, maar ook leasemaatschappijen op zoek naar kostenbesparing. Wij doen de in- en uitbouw voor hen.” De kale wrakken belanden bij de shredder. En daarmee keren we terug bij Arie de Jong van ARN. “De shredder verkoopt het metaal. Wat overblijft werd gestort of verbrand. Vandaag de dag gaat het echter naar ARN Recycling. Die bedrijft de PST-fabriek, voor post-shredder technologie. In een grote hal staan zo’n
Trots In de mobil iteitsbra nche k r ijg t ci rcu la i r ondernemen dus voet aan de grond. Maar het kan nog veel beter, vindt Marianne Tromp. “Dealers en universelen kiezen vrij snel voor nieuwe producten. Aan revisie en hergebruik wordt niet zo snel gedacht. Natuurlijk is een nieuw onderdeel bestellen makkelijk. Voor dealers zitten er ook omzetregelingen en verplichtingen aan vast. Revisie kampt toch met het stigma van de sloperij. Wij geven echter ijzersterke garantie op onze producten. Revisie is de toekomst, daar ben ik van overtuigd.” Ter Hoeven van Roetz Bikes ziet dat circulair produceren volop in de belangstelling staat. “We worden vaak benaderd door allerlei bedrijven en onderwijsinstellingen die van ons willen leren. Met de juiste prikkels en de juiste persoon aan de top kunnen ook grote bedrijven de ommezwaai gaan maken. In de fietsenbranche zie ik het nog niet, maar
Jan Bessembinders, specialist milieu en veiligheid bij BOVAG: “De circulaire gedachte is dat wat afval is voor de één, een grondstof is voor een ander. Primair ligt de taak om dit mogelijk te maken bij de fabrikanten en afvalverwerkers, BOVAG-leden zitten daar als gebruiker tussenin. Daardoor dringt de vraag zich op wat hun rol kan zijn in de circulaire economie. Hoewel via bijvoorbeeld ARN en de RecyBEM veel materialen verantwoord worden verwerkt, is voor andere afvalstromen in de mobiliteitsbranche nu nog geen circulaire oplossing beschikbaar. Er is nog een wirwar aan wet- en regelgeving en niet zelden ontbreekt een financiële prikkel. De komende jaren wil BOVAG zijn leden helpen om te zoeken naar financieel gezonde bedrijfsprocessen rond deze circulaire gedachte. Toch kunnen BOVAG-leden ook nu al hun steentje bijdragen. Dat begint bij een verantwoorde verwerking, door bijvoorbeeld restproducten aan te bieden bij verwerkingsbedrijven. Maar ook door te kiezen voor gereviseerde onderdelen in plaats van nieuwe.”
ik weet niet waar in de directiekamers over gesproken wordt.” Arie de Jong van ARN is optimistisch gestemd. “In veel Nederlandse branches wordt aan recycling gedaan. Maar op een recyclingpercentage van 97 procent kan niemand bogen. We mogen er trots op zijn dat we dat met elkaar hebben bereikt.” Meer i n for mat ie over de ideeën va n de overheid over circulaire economie vindt u op rijksoverheid.nl. BOVAGkrant NUMMER 11 / NOVEMBER 2016 15
t m o k U ? k o o toch
Dezelfde plaatsen. Dezelfde cafés. Nieuw programma! 14 21 28 12 02
sept. sept. sept. okt. nov.
Hoogeveen Roosendaal Beuningen Alkmaar Hengelo
08 15 30 07 13
nov. nov. nov. dec. dec.
Oss Bunnik Sneek Poortugaal/Rhoon Giethoorn
Het BOVAG Ondernemerscafé draait om de nieuwe klant, om innovatie en om samenwerken. Kom naar het café bij u in de buurt en kom ideeën opdoen. Door mee te praten én te leren van collega’s uit uw eigen regio. Kijk voor meer informatie op: leden.bovag.nl/ondernemerscafe
AANMELDEN
TWEESPRAAK
Retailen zonder webshop Kan het tegenwoordig nog? Mark de Wit van De Wit Schijndel en Mario ten Berge van Vredeveld Fietsshop in Assen zijn het er allebei over eens: succesvol retailen zonder webshop kan als je een lokale speciaalzaak bent. Maar voor een megastore met landelijk bereik is het een ander verhaal. ‘De vriendelijkste fietsverkoper in Assen’ staat er op de website van Mario ten Berge, eigenaar van Fietsshop Vredeveld in Assen. In Assen en omgeving weten ze waar ze moeten zijn voor elektrische fietsen en goede service: in zíjn winkel. Ten Berge koos er bewust voor om geen webshop te openen.
Voor persoonlijke aandacht moet je in de winkel zijn
Ten Berge: “Of je nog succesvol kunt zijn zonder webshop, ligt in mijn ogen aan de kracht van de winkelier. De vent maakt de tent. En voor persoonlijke aandacht en service moet je toch in de winkel zijn. Daar wil ik mijn klanten ook het liefste hebben. Ik heb er dan ook bewust voor gekozen om geen webshop te starten.” De Wit: “Ik denk zeker dat je succesvol kunt zijn zonder webshop als je een speciaalzaak hebt. Maar als je een winkel hebt met een breed bereik, dan kun je niet zonder. De bekendheid van onze winkel reikt verder dan Schijndel alleen. Van oudsher weten klanten van heinde en verre ons al te vinden. Met het openen van een webshop trokken we de grenzen helemaal open. Heel Nederland kon vanaf dat moment bij onze winkel kopen, zonder daarvoor naar Schijndel te moeten rijden.” Ten Berge: “Onze klanten bevinden zich voornamelijk in de omgeving van Assen. Daar richten wij ons ook bewust op. Als ik mijn klanten een fiets verkoop, wil ik ze namelijk ook weer terugzien voor de reparatie. Samen met het verkopen van de fiets verkopen we ook een stukje service om een band met onze klanten op te bouwen. Klanten die voor elektrische fietsen komen, willen bovendien de fietsen aanraken, zien en uitproberen. Met een webshop kan ik ze dat niet bieden.” De Wit: “We zouden ons geen webshop zonder winkel kunnen voorstellen,
maar ook geen winkel zonder webshop. De Wit Schijndel is een totaalconcept. In de winkel kunnen we de klant ve r ra ss e n e n e e n onve r ge te l ijke ervaring meegeven. Zulke aandacht kunnen we online nooit evenaren. M a a r i n de web shop bie de n we vervolgens weer service aan door m iddel va n e en snel le en goe de levering. Online en fysiek zijn op deze manier in elkaar verweven.” Ten Berge: “Wij gaan op onze eigen manier mee met de tijd. Zo hebben we veel aandacht besteed aan onze website, wa nt dat is ons d ig ita le visitekaartje. Bij het starten van een webshop komt veel kijken op logistiek en distributieniveau. Dat kan ik met mijn zaak niet opbrengen. Het is bovendien ook niet mijn vak. Als ik dan ooit een webshop zou starten, dan doe ik dat het liefst met een partij samen aan wie ik de inrichting van de shop zou kunnen overdragen.”
Mark de Wit staat samen met zijn zus als derde generatie aan het roer van De Wit Schijndel. De megastore in Schijndel telt zeventigduizend vierkante meter met kampeer-, sport- en tuinartikelen en trekt klanten vanuit heel Nederland. Al in 2006 gingen de virtuele deuren van hun webshop open.
Online en fysiek zijn verweven
De Wit: “Ik kan me goed voorstellen dat spe c iaa l z a ken n iet voor e en webshop kiezen. Het is ook niet iets wat je één-twee-drie opstart. Een webshop is een volledige onderneming waar veel investering voor nodig is. Het is niet alleen een technisch verhaal, maar ook een logistieke onderneming. Als je een goede naam hebt in je regio snap ik heel goed dat je er niet voor kiest. Maar hoe mooi je winkel ook is: een goede website is onmisbaar. Dat is toch de etalage van je bedrijf.” BOVAGkrant NUMMER 11 / NOVEMBER 2016 17
JURIDISCHE ZAKEN
GARANTIEZAKEN MEEST VOORKOMEND BIJ BOVAG BEMIDDELING & DE GESCHILLENCOMMISSIE
Vecht het 50 samen maar uit vier branches zijn er aangesloten bij de Geschillencommissie.
In 4 geschillencommissies heeft BOVAG zitting: Auto verhuur, Rijopleidingen, Tweewielers en Voertuigen (inclusief caravan & camper).
Verschil van inzicht over garantie, een technisch probleem of discussie over een reparatie. Als een BOVAG-bedrijf en een klant er samen niet meer uit komen, komen ze meestal terecht bij de Geschillencommissie. “Niemand zit te wachten op een geschil met een klant.”
3 J
leden telt een Geschillencommissie, totaal heeft BOVAG 8 commissieleden afgevaardigd. Per zaak kan de samenstelling van de commissie wisselen.
aarlijks behandelt de Geschillencommissie ruim vierhonderd klachten die betrekking hebben op BOVAG-leden. Veruit de meeste BOVAG-leden krijgen dus nooit met de commissie te maken. Toch heeft het orgaan een belangrijke functie, want het voorkomt dat consumenten en bedrijven een ingewikkelde, langdurige en kostbare gang naar de rechter moeten maken. Gelukkig komt het meestal niet zo ver. Voordat de Geschillencommissie Voertuigen een klacht in behandeling neemt, krijgen ondernemers en klanten altijd eerst het advies om samen tot een oplossing te komen. Uiteindelijk is bij helft van de klachten echt een bindende juridische uitspraak nodig. In het proces daarvóór speelt BOVAG Bemiddeling een belangrijke rol.
Luisteren De voorzitter is altijd een jurist, advocaat of rechter. De consument wordt vertegenwoordigd door een commissielid namens de Consumentenbond, het bedrijf door een commissielid namens BOVAG.
18 BOVAGkrant NUMMER 11 / NOVEMBER 2016
Juriste Simone Diemel van BOVAG Juridische Zaken: “Consumenten bellen BOVAG Bemiddeling regelmatig als ze te maken krijgen met een klacht waar ze zelf niet uitkomen. Wij adviseren onze leden altijd om samen met de klant tot een oplossing te komen, zonder tussenkomst van een derde partij.” Klachten ontstaan nogal eens door misverstanden of onduidelijkheid. “Consumenten kunnen BOVAG Bemiddeling ook bellen voor advies of uitleg. Goed luisteren lost veel problemen op.” Mocht dat niet werken, dan bemiddelen de specialisten van BOVAG tussen het bedrijf en de klant. “Het grote voordeel van BOVAG Bemiddeling
is de laagdrempeligheid”, aldus Diemel. “Telefonisch of schriftelijk advies vragen, is gemakkelijk en snel gedaan, en meestal komt BOVAG Bemiddeling samen met het bedrijf en de klant snel tot een bevredigende oplossing.”
Mondiger Komen het bedrijf en de klant er echt niet uit, dan kan de consument kiezen voor een gang naar de rechter of naar de Geschillencommissie. “Consumenten zijn de laatste jaren mondiger geworden, maar ze hebben niet altijd gelijk”, zegt Peter Scholten, die sinds 2003 namens BOVAG in de Geschillencommissie Voertuigen zit. “Aan de andere kant hebben autobedrijven hun zaken steeds beter op orde. Ze gaan zeer serieus om met klachten en klanttevredenheid. Niemand zit te wachten op een geschil met een klant.” Scholten studeerde Consumentenrecht en is directeur van Scholten Toyota in Nijmegen. Als commissielid heeft hij de meest uiteenlopende klachten en problemen voorbij zien komen. “Dertien jaar geleden gingen geschillen veelal over teruggedraaide tellers en gebroken distributieriemen. Tegenwoordig is er vooral discussie over garantie, nonconformiteit en elektronicastoringen.”
Goed vastleggen Consumenten kunnen bij de Geschillencommissie Voertuigen terecht als ze een voertuig met BOVAG Garantie hebben gekocht. Soms zit daarin de kern van het probleem.
Tekst: Bas Snijder Illustratie: Edith Buenen
Met het uitsluiten van garantie maken bedrijven relatief veel fouten Peter Scholten, lid van de Geschillencommissie
Bijvoorbeeld omdat de ondernemer vindt dat garantie in het koopcontract is uitgesloten, terwijl de klant het tegenovergestelde beweert. “Met het uitsluiten van garantie maken bedrijven relatief veel fouten”, constateert Scholten. “Als een consument bij een BOVAG-bedrijf een auto van 4.500 euro of duurder koopt, heeft hij standaard recht op zes maanden BOVAG Garantie. Verkopen zonder garantie mag, maar alleen als de consument ondubbelzinnig afstand van zijn rechten doet.” De schriftelijke toevoeging ‘voetstoots verkocht’ of ‘verkocht zoals gezien en bereden’ aan het koopcontract is niet duidelijk genoeg. “Daarom is het voor BOVAG-bedrijven verstandig om altijd met het standaard BOVAG-koopcontract te werken. Daarop staat een apart blokje over verkoop zonder garantie. Consumenten moeten daar expliciet voor tekenen. Als een bedrijf dit niet goed vastlegt, kan een klant zich altijd op BOVAG Garantie beroepen. Daar kan de Geschillencommissie niets aan veranderen.”
Non-conformiteit Los van BOVAG Garantie hebben consumenten altijd recht op wettelijke garantie op basis van conformiteit. Conformiteit betekent dat een product redelijkerwijs aan de verwachtingen moet voldoen. Geschillen over dit onderwerp gaan meestal over de vraag of een onderdeel bij een bepaalde leeftijd of kilometerstand wel of niet stuk mag gaan. “De getuige-deskundige beoordeelt dat op
basis van ervaring en de praktijk”, zegt Scholten. “Een krukas mag bij normaal gebruik bijvoorbeeld niet breken bij 100.000 kilometer, maar olieverbruik van 1 liter op 4.000 kilometer kan acceptabel zijn. Dat verschilt per geval.” Soms veroorzaakt een consument een technisch probleem zelf. “Als motorschade ontstaat doordat iemand het onderhoud heeft verwaarloosd, dan ligt dat niet aan het autobedrijf. In zo’n situatie wordt een klacht eigenlijk altijd ongegrond verklaard.”
Emoties In de praktijk wordt de soep niet zo heet gegeten als hij wordt opgediend. De Geschillencommissie Voertuigen streeft volgens Scholten altijd naar mediation tussen de strijdende partijen. “Geschillen gaan heel vaak om een relatief klein bedrag, maar om heel veel emotie. Een klacht wordt pas een geschil als de relatie tussen een bedrijf en een klant verslechtert. Als iedereen zich redelijk opstelt, is dat meestal te voorkomen.” Scholten voegt daar terecht aan toe dat de meeste transacties tussen autobedrijven en consumenten soepel verlopen. “Op de verkoop van één miljoen gebruikte auto’s, bijna een half miljoen nieuwe auto’s en vele honderdduizenden werkplaatsdoorgangen komen jaarlijks slechts vierhonderd klachten bij de Geschillencommissie terecht. En dat aantal daalt, want in 2013 waren het er nog ruim vijfhonderd. Je mag dus gerust stellen dat BOVAG-bedrijven hun werk goed doen.”
Download de BOVAG Koopovereenkomst Veel ondernemers gebruiken de factuur als koop overeenkomst en maken daar aantekeningen op, zoals ‘zonder garantie’ of ‘gekocht zoals gezien en bereden’. Juridisch is dat onvoldoende sterk. Op leden.bovag.nl staan gratis pdf-bestanden van koopovereenkomsten die aan alle juridische eisen voldoen. Zoek op ‘Digitale BOVAG-formulieren’.
BOVAGkrant NUMMER 11 / NOVEMBER 2016 19
GRATIS VOOR SPORTIEVE BOVAG-LEDEN! Bent u sportsponsor? Profileer uw bedrijf en vraag kosteloos veiligheidshesjes en ander promotiemateriaal aan via leden.bovag.nl/sport
SPONSOR VAN SPORTERS ONDERWEG DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG.
KLANTREIS
Ik vond het kopen van een motor echt superspannend
Op de twijfeltoer
Klant in beeld In deze editie maakt u kennis met twijfelaar Benthe. Twijfelende kopers weten nog niet zo goed wat ze willen en worden graag ondersteund bij het aankoopproces. Hun startpunt is altijd online. BOVAG deed onderzoek en bracht voor de gemotoriseerde tweewielerbranche verschillende klantreizen en koopstrategieën in kaart. Lees ze allemaal op leden.bovag.nl/ klantreis.
29 procent van de motorrijders houdt ervan om samen op de motor te toeren met familie, partner, bekenden of een groep. Benthe ook, ze is een echte gezelligheidsrijder. Ze geniet van het samen rijden en van de omgeving. Maar toen ze haar motor kocht, twijfelde ze enorm.
N
et zoals in 77 procent van de gevallen, begon ook Benthes klantreis online. Dat doen twijfelaars altijd. Ze vergeleek daar prijzen, verschillende modellen, verdiepte zich in veiligheid en deed de nodige kennis op over techniek en ervaringen van anderen die hun eerste motor kochten. “Ik vond het kopen van een motor echt superspannend. Het is mijn eerste dus ik wist niet echt van de hoed en de rand qua techniek. Gelukkig kon ik bij mijn oom terecht, ervaren motorrijder en aanstichter van mijn nieuwe hobby. Hij is met mij mee geweest naar dealers en met proefritten.” Bij de dealer waren ze gelukkig erg begripvol voor Benthe. Ze vroeg de verkopers het hemd van het lijf en ze namen de tijd om al haar vragen serieus te beantwoorden. Ze hielpen haar goed om zo tot een goede beslissing te komen. Ze kreeg brochures met informatie mee en bezocht thuis
ook de overzichtelijke en duidelijke website nog meerdere keren. “Ze vonden het geen probleem dat ik meerdere proefritten maakte op verschillende motoren, zo kon ik goed verschillen voelen en ervaren. Op de motor die ik uiteindelijk kocht had ik al drie keer gereden voordat hij met mij mee naar huis ging.” De hele zomer heeft Benthe genoten van de motortochten met haar oom. Ze bereiden voor volgend voorjaar een toerweekend voor. Bepakt en bezakt het land door, tentje mee in de koffers en gaan! Die koffers moet ze nog gaan aanschaffen, maar dat komt na de ervaringen met de aankoop van de motor zelf ook helemaal goed.
Typen kopers Motor: Twijfelaar Motor:
Doelgerichte beslisser
Motor:
Calculerende koper
Motor:
Sociale koper
Motor: Customizer
BOVAGkrant NUMMER 11 / NOVEMBER 2016 21
BOVAG LEDENVOORDEEL
Verdien uw contributie terug De BOVAG Ledenwinkel is het grootste inkoopcollectief binnen de automotive branche. Iedere dag worden nieuwe scherpe deals gemaakt. Laat dat voordeel niet liggen, want met de BOVAG Ledenwinkel verdient u heel gemakkelijk een deel van uw BOVAG-contributie terug.
Collectief ledenvoordeel voor u
Energie Bespaar heel veel euro’s met het BOVAG Ledenwinkel Energiecollectief. Overstappen is zeer eenvoudig en wordt verzorgd door de Ledenwinkel. Uw besparingen kunnen oplopen tot wel 23% gemiddeld! Vraag geheel vrijblijvend een besparings analyse aan. Kijk op www.bovagledenwinkel.nl en zoek op: energie aanbieding.
TL-Verlichting Door uw TL-lampen te wisselen kunt u direct 50% stroom besparen. U plaatst in uw bestaande armaturen door middel van een adapter, een energiezuinige Philips T5 TL-lamp. Deze is net zo zuinig als LEDverlichting en geeft meer licht. Binnen tien seconden bespaart u al elektriciteit. Kijk op www.bovagledenwinkel.nl en zoek op: tl verlichting.
Sleutelorganisatie BOVAG Ledenwinkel.nl is exclusief distributeur van AHBproducten in Nederland. Daarom krijgt u als BOVAG-lid speciale korting op de AHB-verkoopprijs van producten voor werkplaats, showroom en buitenterrein. Bij deze BOVAGkrant vindt u de brochure Sleutelorganisatie. Kijk voor uw speciale BOVAG-prijzen op www.bovagledenwinkel.nl/ werkplaats/sleutellabels.
Meer ledenvoordeel? Kijk op: www.bovagledenwinkel.nl, bel met (030) 65 95 222 of mail naar info@bovagledenwinkel.nl
Kantoorartikelen BOVAG-leden ontvangen een fikse korting op kantoorartikelen van Lyreco. Dat geldt voor het gehele assortiment, waaronder papier, ordners, schrijfwaren, toners en inkjets, facilitaire producten en meubilair. Daarnaast kunt u met uw eigen contactpersoon van Lyreco speciale prijzen overeenkomen voor specifieke producten die u regelmatig bestelt. Kijk op www.bovagledenwinkel.nl onder het tabblad kantoor.
Vergaderen bij BOVAG Van kleine besloten bijeenkomsten tot grote presentaties of congressen. Iedereen is welkom om te vergaderen in het BOVAGhuis in Bunnik. Centraal in Nederland Zalen voor 4 tot 250 personen Gezonde, verse en ambachtelijke maaltijden uit de BOVAGkeuken Ruim atrium biedt ruimte voor uw event of afterparty Ruime, eigen parkeergelegenheid
22 BOVAGkrant NUMMER 11 / NOVEMBER 2016
ieuwsgierig? Doe de virtuele N tour door het BOVAGhuis op www.bovag.nl/vergaderen. Daar vindt u ook informatie over zalen, catering en tarieven. Reserveren kan via de site, maar ook via (030) 65 95 212 of vergaderen@bovag.nl.
BOVAG Ledenadvies Voor advies over cao en personeel, juridische zaken, arbo en veiligheid, milieuzaken en fiscale zaken kunt u terecht op: leden.bovag.nl/ advies-vragen. Staat uw vraag er niet bij, bel dan met BOVAG Ledenadvies (030) 65 95 300.
SERVICE Afdelingen en sites
BOVAG online BOVAG Ledenportaal leden.bovag.nl Laatste branchenieuws, achter grondinformatie in dossiers, praktische tools en hulpmiddelen.
BOVAGkrant www.BOVAGkrant.nl Alle branche-edities online teruglezen, plus informatie voor adverteerders.
BOVAGhuis www.bovaghuis.nl Samenwerken en kennisdelen met andere BOVAG-leden. BOVAG.nl www.bovag.nl Informatie voor consumenten, inclusief zoekmachine waarin alle BOVAG-leden terug te vinden zijn.
Het BOVAG-verenigingsbestuur Bertho Eckhardt algemeen voorzitter berthoeckhardt@bovag.nl
Derk de Haas bestuurslid verenigingsbestuur@bovag.nl
George Seitzinger penningmeester verenigingsbestuur@bovag.nl
Peter Niesink algemeen directeur BOVAG peterniesink@bovag.nl
Peter de Rooy bestuurslid verenigingsbestuur@bovag.nl
Bart de Vries directeur BOVAG bartdevries@bovag.nl
BOVAG FIETSBEDRIJVEN Uw aanspreekpunt Niels Hansen Branchemanager E nielshansen@bovag.nl T (030) 659 54 17
Bestuur BOVAG Fietsbedrijven Rob van Oosterhout (voorzitter) E info@bike4all.nl T (076) 571 32 57 Leon Slijkerman (bestuurslid) E info@fietsenmakerhoorn.nl T (0229) 21 54 67 Ronald Schot (bestuurslid) E info@ronaldschot.nl T (0299) 37 21 55 Wim Landewé E w.landewe@fietscity.nl T (055) 533 37 97 Vacature (bestuurslid)
BOVAG GEMOTORISEERDE TWEEWIELERBEDRIJVEN Uw aanspreekpunt Christa Grootveld Branchemanager E christagrootveld@bovag.nl T (030) 659 53 45
ArboNed B.V. Zwarte Woud 10 3524 SJ Utrecht T: (030) 299 62 99 E: info@arboned.nl I: www.arboned.nl
BOVAG-dochters Bovemij Groep T (024) 366 66 66 Innovam groep T (030) 608 77 22 RDC T (020) 549 71 71
leden.bovag.nl www.bovag.nl www.bovagledenwinkel.nl www.bovaghuis.nl www.bovagkrant.nl
BOVAG Hofleveranciers
Alfa Dealer Accountants Service Van Siburgstraat 2-4 3863 HW Nijkerk T: (088) 253 32 01 E: nijkerk@alfa.nl I: www.alfa.nl
Simone Bokma E simone@harley-davidson-amsterdam.nl T (020) 722 00 00 Fred Dibbets E sanderstweewielers@hotmail.com T (024) 397 23 20 Kathleen van Dijk E kathleen@twcvandijk.nl T (030) 695 53 60 Joël van der Horst E joel@leertouwer.com T (035) 601 21 06 Roger van de Kuinder E roger@vandekuinder.nl T (035) 621 47 27 Bart Pols E bart@polsmotoren.nl T (041) 633 27 49 Michael Smit E michael@mvm.nl T (034) 628 61 48 Jeroen Weijers E j.weijers3@gmail.com T (025) 251 52 29
BOVAG-sites
Timon Rutten bestuurslid verenigingsbestuur@bovag.nl
De BOVAG Hofleveranciers zijn speciaal door BOVAG geselecteerde dienstverleners, die, eventueel na bemiddeling door BOVAG Ledenadvies, BOVAG-leden kunnen helpen bij het ondernemen. Met hen zijn speciale tarieven en voorwaarden afgesproken.
Bestuur BOVAG GEMOTORISEERDE TWEEWIELERBEDRIJVEN
Colofon Graydon Nederland BV Hullenbergweg 250 1101 BV Amsterdam ZO T: (020) 567 97 50 E: verkoop@graydon.nl I: www.graydon.nl/bovag
Consolid – HR Garage Radarweg 511-513 1043 NZ Amsterdam T: (020) 586 11 06 E: info@hr-garage.nl I: www.hr-garage.nl
GGN Stationsplein 50 5211 AP Den Bosch T: (088) 311 61 61 E: info@ggn.nl I: www.ggn.nl
MKB Adviseurs/Flynth Bezuidenhoutseweg 12 Malietoren (18e verdieping) Den Haag T: (070)349 06 50 E: info@mkbadviseurs.nl I: www.mkbadviseurs.nl en www.flynth.nl
DEMAC Acountans/ Consultants Bellweg 2a 4104 BJ Culemborg T: (0345) 53 20 10 E: info@demac.nl I: www.demac.nl
25 november 2016, jaargang 24, nr. 11. De BOVAGkrant is het officiële leden magazine van BOVAG en verschijnt 12 keer per jaar. UITGEVER BOVAG, Kosterijland 15, 3981 AJ Bunnik. Postbus 1100, 3980 DC Bunnik Tel.: (030) 65 95 211. I: www.bovagkrant.nl. HOOFDREDACTIE Elvira Spoelstra. E: elviraspoelstra@bovag.nl. REDACTIE Julia Hamel, Linda in ’t Hout, Selita Oosterveld E: redactie@bovag.nl TRAFFIC Carolien van Rheenen. E: traffic@bovagkrant.nl. PROJECTBEGELEIDING & VORMGEVING ZB Communicatie & Media; Ritchard Kelliher ADVERTENTIES Vakmedianet; Informatie over verschijningsdata, plaatsing en tarieven van advertenties op www. bovagkrant.nl. Mail: sales@bovagkrant.nl DRUK Drukkerij Zalsman, Zwolle. ABONNEMENTEN Opgave, adres wijzigingen en vragen: Abonnementenland, Postbus 20, 1910 AA Uitgeest. Tel. (0900) 22 65 263. E: klantenservice@aboland.nl. I: www.aboland.nl. Abonnementsprijs:
€ 110,00 per jaar excl. BTW. (Losse nummers op aanvraag.) BOVAGKRANT niet ontvangen? Mail naar traffic@bovagkrant.nl. MEDEWERKERS AAN DEZE UITGAVE Gideon van Aartsen, Peter Arno Broer, Edith Buenen, Rianne van den Heuvel, Tom Huyskens, Sjoerd van der Linden, Mark Litjens, Marco Slot, Bas Snijder, Mike Tekst & Beeld, Ingmar Timmer, Paul de Waal, Adobe Stock, BOVAG-archief. De redactie van BOVAG is bij de samen stelling van deze uitgave zorgvuldig te werk gegaan. Ondanks dat kan het toch mogelijk zijn dat gepubliceerde informatie onvolledig of onjuist is. BOVAG stelt het op prijs om daarvan op de hoogte te worden gesteld. Hergebruik van artikelen uit de BOVAGkrant is toegestaan, mits BOVAG daarvoor vooraf toestemming heeft gegeven. Op sommige artikelen en beelden rust copyright. BOVAG kan (tenzij sprake is van opzet en/of grove schuld van BOVAG of haar medewerkers) geen aansprakelijkheid aanvaarden voor mogelijke gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit het (her)gebruik van de in deze uitgave opgenomen informatie.
BOVAGkrant NUMMER 11 / NOVEMBER 2016 23
Voordeel op uw zorgverzekering met de BOVAG Zorgpolis
De BOVAG Zorgpolis is speciaal samengesteld voor alle medewerkers in de mobiliteitsbranche. Alle gezinsleden profiteren van korting op de premie en van een uitstekende dekking. Deze collectieve zorgverzekering is ondergebracht bij Zilveren Kruis, OHRA en De Friesland. Heeft u al een zorgverzekering bij ĂŠĂŠn van onze zorgverzekeraars, maar maakt u nog geen gebruik van de extra korting op de premie? Regel dan direct extra korting op uw premie via www.bovagzorgpolis.nl.
De belangrijkste voordelen op een rijtje: Korting op de basisverzekering en aanvullende verzekeringen Collectieve voordelen zoals extra fysiotherapie en een gratis health check Mogelijkheid om het eigen risico gespreid te betalen Gegarandeerde acceptatie Wij zeggen uw huidige zorgverzekering op als u zich voor 1 januari 2017 aanmeldt.
Bereken uw premie op www.bovagzorgpolis.nl of bel (088) 121 0201