BOVAGkrant 2019-01 by BOVAG

nummer 1 / januari-februari 2019

krant ALLES VOOR EEN BETERE KILOMETER.

in dit nummer:

Omdenken

Berthold Gunster legt uit pagina 16

Verkoop gebruikt

Occasions uit de automaat pagina 18

De werkplaats Onderhoud ‘over the air’ pagina 24

Het BOVAGhuis is ook uw huis • Ontmoet collega’s uit de branche en de mensen van BOVAG • Maak gratis gebruik van een werkplek en koffie • Lekkere lunches en diners uit de BOVAG Keuken • Centraal in Nederland afspreken • Ruim voldoende gratis parkeergelegenheid Het BOVAGhuis in Bunnik is het huis van alle leden van BOVAG. U bent van harte welkom voor een kop koffie en u kunt kosteloos gebruik maken van het mooie lichte atrium als u met een collega wil afspreken, even een werkplek nodig heeft of voor een kop koffie of een broodje onderweg. Uiteraard is vergaderen bij BOVAG ook mogelijk, tegen sterk gereduceerd tarief kunt u als BOVAG-lid gebruik maken van het vergadercentrum.

Meer informatie via www.bovag.nl/vergaderen of via vergaderen@bovag.nl en 030-6595212

VOORAF

VOORWOORD

INHOUD

14 Vers van de CES Op zoek naar nieuwe ontwikkelingen in mobiliteit keek BOVAG rond op de Consumer Electronics Show 2019 in Las Vegas. Tegenwoordig dé plek waar autofabrikanten laten zien hoe ver ze zijn met autonoom rijden.

Andere bril Het is leuk en nuttig om af en toe eens door een andere bril te kijken. Dat kan een roze bril zijn. Of een verrekijker. Of een loep. En daarom vind ik het thema van deze eerste BOVAGkrant van het nieuwe jaar ook zo mooi: ‘Anders kijken’. Het is heel verleidelijk om zaken te bezien zoals je ze van oudsher bekijkt. Maar dan kom je geen steek verder. ‘Als je doet wat je deed, krijg je wat je kreeg,’ zei Einstein al. Om andere dingen te gaan doen, moet je anders kijken. En andere dingen doen, is noodzakelijk omdat uw product, markt, medewerkers en klant snel veranderen. Een onderwerp waar BOVAG de komende tijd bewust heel anders naar kijkt, is de relatie werkgever–werknemer. Er loopt een experiment bij vijf BOVAG-bedrijven, waar we onder leiding van externe hulptroepen onderzoeken of er op een andere, slimmere en vooral flexibelere manier afspraken te maken zijn tussen bijvoorbeeld een monteur en de ondernemer. Afspraken die meer op het lijf geschreven zijn van die monteur, die passen bij zijn of haar levensfase. Zonder de knellende banden van gedetailleerde sectorbrede cao-afspraken. Zodat zowel werknemer als werkgever meer vrijheid krij gen om hun samenwerking vorm te geven. Is dat überhaupt moge lijk? Waar zitten de hobbels? Waar zit de weerstand? Medio juni weten we wat deze experimentele doch frisse blik door een andere bril ons heeft gebracht. Ik ben heel benieuwd.

07 Vijf BOVAG-leden die eens door een andere bril naar hun bedrijf keken, vertellen hoe ze daardoor kleine of grote vernieuwingen konden doorvoeren.

Werkplaats van de toekomst

Elektrische aandrijving, Advanced Driver Assistance Systems, Over The Air-onderhoud en reparatie; door technologische vernieuwing gaat er nogal wal veranderen in de werkplaats. Hoe anders ziet de werkplaats er in de toekomst uit?

16 Omdenken De oplossing van een probleem is meestal gericht op het veranderen van de feiten. Maar wie de verwachtingen rond een probleem goed onderzoekt, krijgt vaak een hele andere kijk op de zaak. Berthold Gunster van ‘Omdenken’ legt uit hoe dat werkt.

04 KORT Berichten van BOVAG, ideeën voor innovatie, gehoord in de branche en daarbuiten.

23 AAN HET WOORD Wampie Hoogzaad uit Edam keek anders naar haar woon-werkverkeer en klom op de speed-pedelec.

28 PENSIOENVISIE

Bertho Eckhardt, algemeen voorzitter BOVAG

BOVAG ontwikkelde een andere kijk op de pensioenen in de branche.

30 SERVICES

18 Automatiek In Singapore kijken ze heel anders tegen occasionverkoop aan. Daar haal je een exclusieve gebruikte bolide gewoon uit de automaat. BOVAGkrant NUMMER 1 / JANUARI-FEBRUARI 2019 3

KORT PUZZEL

CIJFERS

12,9% De nieuwverkoop van dieselauto’s is gedaald van 17,4% in 2017 naar 12,9% in 2018. De verkoop van gebruikt steeg iets van 15,0% in 2017 naar 15,4% in 2018.

24,3%

is het aandeel van diesels in de import in 2018. Dit is was in 2017 een stuk hoger: 27,5%. Het aandeel in export daalde in 2018 van 2018 van 47,4% naar 45,8%.

Anders kijken Anders kijken kan verfrissend zijn, nieuwe ideeën brengen én het is te leren. BOVAG inspireert u graag en daagt u uit om anders te kijken. Wat ziet u als u naar dit plaatje kijkt? Een grijs vlak? Of ziet u meer? Tip: plaats uw neus tegen het plaatje en beweeg steeds een klein stukje verder van het blad af. Ontdek zo de PAL-V, over anders kijken gesproken!

67 Het aantal stadagen van verkochte dieselauto’s is gemiddeld 67, dat is 2 dagen meer dan in 2017.

WERKGEVERSZAKEN

2019: dit verandert er voor uw personeel

ok de overheid kijkt met regelmaat opnieuw naar weten regelgeving en schaaft deze bij. Voor 2019 is weer een aantal regels rondom werkgelegenheid gewijzigd. 1 Hoeveelheid kraam- en adoptieverlof Partners krijgen in plaats van twee dagen betaald kraamverlof, vanaf 2019 eenmaal de wekelijkse arbeidsduur. Een werknemer die fulltime werkt, krijgt dus vijf dagen betaald verlof voor de geboorte van een kind. Daarnaast is het adoptie- en pleegzorgverlof uitgebreid van vier naar zes weken. 2 Hoogte transitievergoeding De maximale transitievergoeding is per 2019 verhoogd naar van € 79.000 naar € 81.000 bruto. De hoogte van deze ver-

4 BOVAGkrant NUMMER 1 / JANUARI-FEBRUARI 2019

goeding bij ontslag wordt bepaald op basis van het maandsalaris en het aantal halve dienstjaren. 3 Compensatie van overwerk De compensatie van overwerk in vrije tijd (tijd voor tijd) is alleen nog mogelijk als er in de cao afspraken zijn gemaakt. Dat is het geval in cao’s Motorvoertuigenen Tweewielerbedrijf en Carrosserie. Voor medewerkers onder de cao Tank stations en Wasbedrijven betekent dit dat overwerk gecompenseerd mag worden in betaalde vrije tijd, maar meerwerk niet meer in alle gevallen.  Kijk voor de exacte wijzigingen op mijn.bovag.nl/personeelszaken2019. Daar vindt u ook de officiële feestdagen per cao, en alle loonsverhogingen en premies die zijn gewijzigd per januari.

KORT ANDERS KIJKEN, ANDERS DENKEN

Directeur tegen HR-manager:

Wat als we investeren in onze mensen en ze gaan daarna weg? HR-manager:

Wat als we het niet doen en ze blijven? ONLINE

MijnBOVAG vernieuwd

CAO

Nieuwe cao MvT, zó past u hem toe Het had wat voeten in aarde, maar half januari werden vakbonden en BOVAG het eens over de collectieve arbeidsvoorwaarden. Daarmee is de nieuwe cao Motor voertuigen- en Tweewielerbedrijf een feit. De looptijd bedraagt twee jaar. Hij gaat met terugwerkende kracht in vanaf 1 november 2018 en duurt tot 31 oktober 2020. Wat er precies verandert en hoe u de nieuwe regels moet toepassen leest u op mijn.bovag.nl in het dossier Cao-onderhandelingen MvT 2018.

ONDERZOEK

BOVAG onderzoekt: ADAS en OTA en de werkplaats

as u net gewend aan het idee dat de komst van elektrisch vervoer impact gaat hebben op uw bedrijf, zijn er nóg twee belangrijke tech nologische ontwikkelingen waar u niet omheen kunt: ADAS en OTA.

Hoe vaak kijkt u op mijn.bovag.nl? Elke dag verschijnt op deze website nieuws over de mobiliteitsbranche. Naast korte, actuele artikelen, kunt u ook op de site terecht voor wat langere verhalen. Lees mee met branchegenoten die hun persoonlijke verhaal vertellen. Kijk of er binnenkort nog voor u interessante evenementen plaatsvinden. Ga snel naar digitale formulieren, download er voorwaarden, contracten of informatie over de cao of bekijk de wijzigingen in personeelszaken. De BOVAGkrant nog een keertje nalezen of iets opzoeken in een ouder nummer? Ze staan allemaal op mijnBOVAG. Ook op mobiel Geen probleem als u geen computer in de buurt heeft. MijnBOVAG is ook geschikt om te bekijken op uw smartphone of tablet. Zet hem op het startscherm of in uw favorieten zodat u altijd relevante branche-informatie bij de hand hebt.

Naast een elektrische aandrijving, worden nieuwe auto’s nu ook steeds meer voorzien van Advanced Driver Assistance Systems (ADAS) en ‘Over The Air (OTA)’-connectiviteit. En die twee technologieën hebben invloed op de werkplaats van autobedrijven. OTA-technologie werkt op basis van sensoren en actuatoren die onderhoud op afstand mogelijk maken. Voor updates aan de software van een auto, hoeft deze dus niet meer fysiek in de garage te staan, ze kunnen zelfs rijdend worden uitgevoerd. Wat betekent zoiets voor de bezetting van de werkplaats en voor het perso-

neel? Ook ADAS zorgt voor verande- ring, met name de aard van de werk zaamheden in de werkplaats. Van mechanische klussen naar meer elek trotechnisch werk, bijvoorbeeld. Daarvoor zal er anders opgeleid per soneel nodig zijn die over een stevige ICT-basiskennis beschikt. Om leden te helpen deze ontwikkelingen te duiden en in te schatten hoe groot de impact precies is, doet BOVAG dit voorjaar onderzoek naar ADAS en OTA. De opgedane kennis wordt uiteraard met u gedeeld via bijeenkomsten, BOVAGkrant en mijn.bovag.nl.

ANDERS KIJKEN, ANDERS DENKEN

Als je te veel tegenwind hebt, fiets je misschien wel de verkeerde kant op Chinees gezegde BOVAGkrant NUMMER 1 / JANUARI-FEBRUARI 2019 5

viaBOVAG

Hè, hè, eindelijk! Uw eigen occasionwebsite Zelf de touwtjes in handen Meer vertrouwen bij de klant Goede leads en inzicht in data Landelijke reclamecampagne Aantrekkelijk instaptarief

Stap in viaBOVAG.nl, dé occasionsite voor en door BOVAG-bedrijven Ga naar mijn.bovag.nl/viabovag Mail naar autobedrijven@viabovag.nl of bel 020 - 549 39 50

ONDERNEMERSPORTRETTEN

Anders kijken … Het is eenvoudig om de dingen te doen zoals je dat altijd al hebt gedaan. Maar juist door anders te kijken, creëer je nieuwe kansen. Die andere blik onderscheidt deze ondernemers binnen hun niche. BOVAGkrant portretteert vijf ondernemers met een andere blik op duurzaamheid, marketing, financiën, personeel en margestructuren. Tekst: Floortje Vink Fotografie: Peter Arno Broer

BOVAGkrant NUMMER 1 / JANUARI-FEBRUARI 2019 7

ANDERS KIJKEN NA AR PERSONEELSTEKORT

Rijlessen met een yoga-aanpak Niels Konijn is kersverse rijschool houder in het Friese Harlingen. Hij verkocht daarvoor zijn biologische winkel en yogaschool. “Ik hoorde zoveel negatieve verhalen van jongeren over hun rijinstructeur, dat inspireerde mij om het anders te doen. Op een positieve manier je rijbewijs halen.” Van een biologische winkel en yogaschool naar een rijschool, waarom? “Ik werk graag met mensen, maar door mijn werk in de winkel had ik het idee dat mijn wereld erg klein werd. Ik zocht een beroep waarbij ik met veel verschillende mensen in contact kom en ik wat vrijer ben. Ik hoorde om mij heen rare verhalen over rijinstructeurs. Jongeren die in tranen zijn omdat instructeurs boos worden als ze iets verkeerd doen. Dat deed me besluiten een rijschool te starten met een positieve aanpak.” Hoe ziet uw positieve aanpak eruit? “Vanuit mijn yoga-achtergrond weet ik hoe je met positieve energie iemand zekerder kan maken en kan laten opbloeien. In mijn lessen is ruimte om fouten te maken, dat betekent dat er wat geleerd wordt. Boos worden is niet pro ductief, daardoor reageert iemand de volgende keer alleen maar krampachtiger en angstiger.” Wat doet u anders dan anderen in marketing? “Mijn huisstijl, auto en logo zijn al anders vormgegeven dan bij de meeste rijscholen. Ook heb ik een eigen chocoladewikkel ontworpen die ik uitdeel. Aan jongeren die op de bus wachten bijvoorbeeld, geef ik een chocoladereep. Dat kunnen zomaar potentiële klanten zijn. Ook doet een groep dansers flashmobs op drukke plekken, waarbij ze uit mijn opvallende lesauto springen. Iedereen vindt het leuk, moet lachen én ziet mijn auto met alle info erop. Daarnaast is mond-totmondreclame in deze branche nog altijd erg belangrijk. Social media is de volgende stap.”

Curriculum vitae Naam: Niels Konijn Bedrijf: DriveRepeat Functie: eigenaar Leeftijd: 45 Plaats: Harlingen Aantal medewerkers: geen Hobby’s: concerten en bioscoop bezoeken, klussen in en om het huis

8 BOVAGkrant NUMMER 1 / JANUARI-FEBRUARI 2019

ANDERS KIJKEN NA AR DUURZAAMHEID

Clubgevoel zorgt voor stabiele inkomsten The Mechanic specialiseert zich in reparatie en onderhoud van youngtimers en oldtimers, maar alle auto’s zijn welkom. Wat het garagebedrijf uniek maakt is dat er een enorm clubgevoel heerst. Dat komt door een mix van passie van de medewerkers, de huiskamer voor bezoekers, de mancave met bar, maar vooral door de loyale klanten. Jullie zijn net verhuisd naar een pand in Voorburg. Hoe zijn jullie daar terecht gekomen? “Vijf jaar geleden zijn we gestart in een oud pand van Connexxion in Leidschendam, maar daar moesten we uit. We zochten een ruim pand, liefst met een industriële uitstraling, want dat past bij ons bedrijf. Via een gezamenlijke kennis kwamen mijn compagnon Raymond Slootweg en ik in contact met een vriendengroep, die dit pand hadden én autogek zijn.” De deal was dus snel beklonken? “Zij hadden een oud Porsche-pand beschikbaar, precies wat we zochten. The Mechanic heeft op de begane grond een werkplaats van bijna 900 m2. De vriendengroep heeft in de kelder een bedrijf gevestigd voor stalling van maximaal 50 klassieke auto’s. Die klanten komen vaak bij ons voor onderhoud en reparaties.” Hoe is het gefinancierd? “We hebben het bedrijf volledig zelf gefinancierd. Bij de start heb ik de opbrengst van de verkoop van mijn vorige autobedrijf ingebracht en mijn compagnon heeft hetzelfde bedrag gestort. We wilden per se op eigen benen staan en geen geld lenen bij een bank. We hebben een zeer hechte community opgebouwd door de jaren heen en zo’n 1.100 vaste klanten. Die community groeit nog steeds. Er worden activiteiten georganiseerd vanuit ons bedrijf en klanten kunnen meehelpen bij restauratieprojecten in de werkplaats. We hebben echt een band met onze klanten en dat resulteert in een heel stabiele inkomstenstroom.”

Curriculum vitae Naam: Rolf Wilderink Bedrijf: The Mechanic Functie: eigenaar Leeftijd: 59 Plaats: Voorburg Aantal medewerkers: 3 Hobby’s: restaureren en repareren van oude sportwagens, zeilen en snowboarden

BOVAGkrant NUMMER 1 / JANUARI-FEBRUARI 2019 9

Vragen over wetten of regels?

Check het bij Ledenadvies! Loopt u rond met vragen over bijvoorbeeld ontslag of verlof? Heeft u een probleem met een klant of leverancier? En kunt u het antwoord niet vinden op leden.bovag.nl/advies-vragen? Neem dan contact op met BOVAG Ledenadvies. De deskundige adviseurs beantwoorden uw vragen en geven advies op het gebied van personeel, milieu, fiscaliteit en juridische zaken.

U kunt BOVAG Ledenadvies bereiken via ledenadvies@bovag.nl of (030) 659 53 00

ANDERS KIJKEN NA AR BEDRIJFSFINANCIERING

De aardbol sparen Volvo-dealer Frank Arendsen wil door duurzaam te ondernemen de aardbol sparen. Dat gaat verder dan de bouw van zijn duurzame dealerpand in Hengelo zo’n anderhalf jaar geleden. “Wij willen dat onze mensen fit, blij en professioneel zijn, daar besteden we dan ook veel aandacht aan.” Wat zijn de meest groene onderdelen van het pand? “In Hengelo hebben we een sedumdak aangelegd. Sedum is een soort mos dat niet alleen goed isoleert, maar ook fijnstof en regenwater opneemt en de bio diversiteit stimuleert. Ook liggen er 443 zonnepanelen op het dak. We hebben geen gasaansluiting meer, maar zijn een all-electric pand. De straatklinkers bestaan voor twintig procent uit afval en de vloerbedekking is gemaakt van kunststof uit voorruiten en oude visnetten. Daarnaast maken we ook gebruik van tweedehands meubelen die we bij de kringloop halen.” En hoe duurzaam is uw werkgeverschap? “Sociale duurzaamheid is voor mij ook erg belangrijk. Goed werkgeverschap staat hoog in het vaandel. Ik wil dat mijn medewerkers blij, vitaal en professioneel zijn. Dat resulteert in een hoge medewerkerstevredenheid en een laag ziekteverzuim. Mensen willen hun hypotheek kunnen betalen en leuke dingen doen, maar het ook naar hun zin hebben tíjdens het werk. Dat doen we onder andere door al onze medewerkers zeggenschap en inspraak te geven. We werken niet met een MT dat top-down de regels bepaalt, maar met een kernteam met afgevaardigden van alle afdelingen.” Hoe nu verder? “Het is een te grote investering om al onze panden op deze manier in te richten, maar dat zou wel mijn droom zijn. Ook bij de importeur leeft de wens voor duurzaam ondernemerschap, wij zijn daar doorlopend met ze over in gesprek.”

Curriculum vitae Naam: Frank Arendsen Bedrijf: Volvo Harrie Arendsen met 5 vestigingen Functie: dga Leeftijd: 48 Plaatsen: Almelo, Doetinchem, Hengelo, Ruurlo en Zevenaar Aantal medewerkers: 140 Hobby’s: hardlopen en fietsen

BOVAGkrant NUMMER 1 / JANUARI-FEBRUARI 2019 11

ANDERS KIJKEN NA AR MARKETING

Van Syrische vluchteling naar vaste monteur Jos Fikken kampte met een personeelstekort. Hij besloot de Syrische vluchteling Hakop Papas aan te nemen. Eerst bij wijze van proef, maar inmiddels is de 38-jarige monteur een vaste kracht in de werkplaats. Hoe bent u met Hakop Papas in contact gekomen? “Zo’n 2,5 jaar geleden werd ik door de gemeente Nijverdal benaderd of ik een Syrische vluchteling een stageplek kon bieden voor zijn inburgeringscursus. Hij was in Syrië ook automonteur en wilde via deze weg de Nederlandse taal leren.” Hoe verliep dat in het begin? “Hij kwam eerst praten. Ik ben nooit in Syrië geweest, dus ik wist niet wat hij wel en niet kon in de werkplaats. Hij was pas een half jaar in Nederland, maar beheerste de taal al voldoende om een gesprek te voeren. Zijn eerste opdracht was een grote motorreparatie waar een andere monteur niet uit kwam. Nog voor de lunch had hij de klus geklaard. Wat bleek: in Syrië waren motoren zijn specialisme.” En hij mocht blijven … “Na een jaar vroeg de gemeente of we hem in dienst wilden nemen. Hij is zo ontzettend gedreven, heeft veel respect voor klanten en wilde graag de opleiding voor tweede monteur doen. Ik heb hem fulltime in dienst genomen en hij heeft werk met zijn studie gecombineerd.” Dus, een aanrader? “Ja, ik raad ik iedereen aan zich hiervoor open te stellen. Het traject heeft in deze omgeving veel aandacht gekregen, zelfs de burge meester is met enkele wethouders koffie komen drinken om kennis te maken met Hakop.”

Curriculum vitae Naam: Jos Fikken Bedrijf: AD Autobedrijf Jos Fikken Functie: eigenaar Leeftijd: 56 Plaats: Nijverdal Aantal medewerkers: 3 Hobby’s: werk, autosport en dan met name de rallysport en Formule 1

12 BOVAGkrant NUMMER 1 / JANUARI-FEBRUARI 2019

ANDERS KIJKEN NA AR MARGESTRUCTUREN

Focus op de juiste nasmaak De autobranche is volgens Thierry Köhler te veel bezig met het blussen van brandjes, terwijl het creëren van toekomstbestendige businesscases belangrijker is. Daarom ging hij anders naar zijn margestructuur kij ken, zodat de afhankelijkheid van de marges op motorolie minder wordt. Wat is er mis met de margestructuren in de autobranche? “Vooral dat zeer ongezonde structuren in stand worden gehouden en dat de prijzen steeds verder naar beneden worden gedrukt om op die manier klanten te lokken. Dat is niet gezond voor de branche.” Wat zou er moeten veranderen? “Neem bijvoorbeeld de enorme marges op motorolie. Als er straks meer elektrische auto’s komen, wordt motorolie overbodig. Veel bedrijven, zeker ketens als Kwik-Fit en Profile, zijn afhan kelijk van die marge. Ondernemers moeten goed nadenken waar ze goed in zijn, zodat ze op de lange termijn ook relevant blijven. En vervolgens de juiste prijs vragen.” Waar is uw bedrijf goed in? “Wij doen veel specialistische reparaties die dealers niet meer zelf doen, zoals het vervangen van motoren en versnellingsbakken. Bij iedere klant proberen we de auto zo te behandelen dat iemand merkt dat de auto beter rijdt dan voordat ‘ie bij ons de garage in kwam.” Dan bent u niet de goedkoopste? “Nee, ik ben duurder dan het gemiddelde autobedrijf. Er wordt nu veel te veel marge weggegeven: stuntprijzen voor apk’s en onderhoudsbeurten. Er wordt te weinig geld gevraagd voor iets waar we goed in zijn. De klant wil een veilige auto en is ook bereid daarvoor te betalen. Het gaat niet om de hoogte van het bedrag, maar de nasmaak die de klant heeft na een bezoek aan je bedrijf. Ben je alleen maar goed in het bijvullen van motorolie, dan is je bedrijf geen lang leven beschoren.”

Curriculum vitae Naam: Thierry Köhler Bedrijf: Köhler BV, erkend reparateur Seat en Skoda Functie: eigenaar Leeftijd: 48 Aantal medewerkers: 6 Plaats: Hoofddorp Hobby’s: autosport, Köhler is onder andere instructeur op Circuit Zandvoort

BOVAGkrant NUMMER 1 / JANUARI-FEBRUARI 2019 13

INNOVATIE

BOVAG BRENGT TECHNOLOGISCHE ONTWIKKELINGEN IN K A ART

CES 2019:

kijken naar de toekomst De Consumer Electronic Show (CES) is onderdompelen in de toekomst. Meer dan 4.500 stands op de beurs en honderden paneldiscussies en presentaties met inzichten over de toenemende rol van technologie in ons dagelijkse leven. Hans Bresser, directeur strategie en innovatie, en Peter Niesink, algemeen directeur van BOVAG, namen er een kijkje.

an een brancheorganisatie wordt verwacht dat ze het oog op de toekomst heeft om haar leden daar tijdig op voor te bereiden. BOVAG doet dat door diverse onderzoeken te doen en met leden en branchepartijen te praten, maar ook door te kijken naar de nieuwste technologische ontwikkelingen. Voor de automotive branche stonden daarvoor nog niet zo heel lang geleden diverse toonaangevende autotentoonstellingen op de jaaragenda. Maar nu grote technologiebedrijven van consumentenproducten zich ook op mobiliteit storten, verplaatst de plek waar je moet zijn om al het nieuws te zien. Vandaar dat BOVAG dit jaar in Las Vegas op de Consumer Electronics Show, kortweg CES, vernieuwing ging opsnuiven.

Autonoom rijdende motorfiets Peter Niesink, algemeen directeur van BOVAG: “Grote automerken kiezen tegenwoordig liever een beurs als de CES om hun nieuwe modellen te introduceren dan de traditionele autoshows; dat heeft natuurlijk alles te maken met de komst van het autonoom rijden. Dat lijkt nu voor sommigen nog een gadget, maar de fabrikanten op de CES lieten zien hoe ver ze al zijn. Aptiv (een grote techspeler in de autobranche, vroeger Delphi, red.) reed met een aantal auto’s rond het beursgebouw om te laten zien dat ze zonder ingrijpen van de chauffeur al op een natuurlijke manier meegaan in het stadsverkeer en van rijbaan wisselen om in te halen. BMW demon14 BOVAGkrant NUMMER 1 / JANUARI-FEBRUARI 2019

Data-uitwisseling moet gereguleerd worden en daar zijn publiekprivate partnerships voor nodig streerde zijn eerste autonoom rijdende motorfiets. Op weliswaar nu nog een afgesloten terrein rijdt deze al rondjes zonder dat er een persoon op zit, terwijl hij toch op twee wielen in balans blijft. Het is gaaf om te zien hoe ver ze al zijn.”

baal opererende autofabrikanten. Tegelijkertijd beseffen ze zich wel dat de oplossingen ook moeten werken i n de voorsteden en de buitengebieden.”

Frictieloze aansluiting

Ook werd duidelijk dat het werken met verschillende talen en standaarden een probleem begint te worden om data te verzamelen en uit te wisselen. Steeds veranderende API’s en standaarden frustreren de samenwerking, zo vertelt Bresser. “Data-uitwisseling moet gereguleerd worden en daar zijn publiek-private partnerships voor nodig. Door afspraken over een metalaag te maken, zal de samenwerking verbeteren. Omdat er zoveel private partijen betrokken zijn, zal de markt het zelf niet oplossen. Dit roept de vraag op wie de regie neemt. Grote steden en diverse staten in Amerika zijn bereid verantwoordelijkheid te nemen en geven daarbij expliciet aan dat ze ook bereid zijn om als investeringspartij te acteren.” “Maar hoe goed partijen zich ook aan het voor-

Tijdens de diverse paneldiscussies die Niesink en Bresser bijwoonden stond steeds weer de noodzaak en de impact van de komst van meer technologie en de autonoom rijdende auto centraal. Hans Bresser: “Overheden zien er een kans in om de veiligheid van het verkeer te vergroten en congestie en milieuvervuiling aan te pakken. En ze praten ook met marktpartijen zoals taxisystemen Uber en Lyft, deelfietsaanbieder Lime, autofabrikanten en OV-systemen over frictieloze aansluiting van verschillende vervoerssystemen en data-uitwisseling om de consument via platforms te informeren en te ondersteunen. Zo’n stad als Los Angeles is vanwege zijn omvang dan een serieuze gesprekspartner voor de glo-

Data-uitwisseling

Tekst: Johan Geerdink en Han van Well

bereiden zijn, de uitspraak van John Krafcik, ceo van Waymo, nuanceerde de hele discussie over de autonoom rijdende auto weer”, vult Niesink aan. Waymo stelde dat een zogenaamde level 5-auto, de ultieme zelfrijdende auto, nooit zal bestaan. “Met zijn uitspraak reageerde hij op de recente dodelijke ongelukken met een Uber-voertuig en met Tesla’s op autopilot. En daarmee gaf hij ook aan dat de ultieme vormgeving van een transportsysteem waarin het bezit van een voertuig niet meer nodig is, voorlopig niet aan de orde is.”

Refurbishing Op de CES was er verder uiteraard veel aandacht voor de technologie in de auto’s, zoals het idee om auto's met behulp van 3D-printtechnologie te refurbishen. Een nieuw jasje eromheen maken, zoals bij mobieltjes en laptops, zorgt voor een veel langere levensduur van de auto. Door toepassing van Advanced Driver Assistance Systems (ADAS) en moderne chips is de auto steeds makkelijker up-to-date te brengen. “Dat zijn ontwikke

Grote automerken kiezen tegenwoordig liever de CES om hun nieuwe modellen te introduceren lingen waar onze BOVAG-leden op termijn ook de gevolgen van gaan voelen in hun aftersales. Daarom doen we dit voorjaar een onderzoek naar de impact op het autobedrijf van ADAS en bijvoorbeeld Over The Air-diagnose stellen en onderhoud”, vertelt Bresser. Ook spraaksystemen spelen straks een grote rol in de auto, zo bleek eveneens op de CES. Alexa, het systeem van Amazon, wordt binnenkort in auto’s gebruikt. Vooral de voorspellende en adviserende functies van dit soort systemen zijn inte ressant. Als je Alexa thuis goedenacht zegt, doet

ze de lichten uit en waarschuwt als de achterdeur niet op slot is. Hitachi werkt aan iets vergelijkbaars; aan biometrische technieken om personen en hun gemoedstoestand te herkennen. Camera's registreren of de bestuurder fit is, of wordt afgeleid, en zelfs of iemand humeurig is. Alle data wordt geïnterpreteerd en kan leiden tot proactief ingrijpen van de voertuigsystemen. Mobileye, een Intel-bedrijf, heeft dergelijke systemen al werkend in taxi's. En de komst van 5G maakt realtime informatie mogelijk. Niesink: “Echt, het wordt ons allemaal zo makkelijk gemaakt in de toekomst. Alhoewel … iedere technologische vernieuwing brengt ook weer nieuwe moeilijke uitdagingen met zich mee, dat heeft de CES ook maar weer duidelijk gemaakt.”

Peter Niesink en Hans Bresser maakten een vlog tijdens hun bezoek aan de CES. Bekijk hem nu op mijn.bovag.nl/ces2019. BOVAGkrant NUMMER 1 / JANUARI-FEBRUARI 2019 15

INTERVIEW

BERTHOLD GUNSTER GEEFT EEN LESJE OMDENKEN

Gefeliciteerd met uw problemen Problemen zijn er om opgelost te worden. Toch? Niet als het aan Berthold Gunster ligt. Als schrijver, spreker en trainer houdt hij zich bezig met andere manieren van omgaan met problemen. “De oplossing van vandaag is vaak het probleem van morgen.”

Vier manieren om met een probleem om te gaan Berthold Gunster ziet elk probleem als een botsing tussen feiten en verwachtingen. Dat heeft tot gevolg dat oplossen maar één manier is om met een probleem om te gaan. “Alle vier zijn ze even belangrijk”, zegt Gunster, “en het is een goed idee om ze allemaal te oefenen.” 1. Oplossen: de feiten aanpassen aan je verwachtingen. Voorbeeld: dingen repareren. 2. Loslaten: de feiten accepteren en je verwachtingen bijstellen. Voorbeeld: op je 68ste afscheid nemen van je jeugddroom astronaut te worden. 3. Waarnemen: de feiten en je verwachtingen accepteren. “Het is vervelend maar er is niets aan te doen”. Voorbeeld: elke dag in de file moeten staan. 4. Omdenken: je verwachtingen bijstellen en sommige feiten veranderen. Voorbeeld: fietstochten die de windrichting van de dag volgen (zie tekst).

16 BOVAGkrant NUMMER 1 / JANUARI-FEBRUARI 2019

tel, u bent groenteboer op de markt. Uw waren zijn erg in trek. Vaak staan de mensen rijen dik om de kraam; nogal wat mensen lopen weg omdat ze te lang moeten wachten. Om uw klanten tijdens piekdrukte goed te kunnen bedienen, heeft u vijf mensen nodig. Het probleem is, dat u er maar twee wit kunt betalen; mensen zwart inhuren wilt u liever niet, uit principe en vanwege het risico. Wat te doen? “Wij mensen zijn slecht toegerust om de werkelijkheid waar te nemen zoals die is”, zegt Berthold Gunster. Van origine is hij theatermaker, maar sinds 1996 legt hij zich toe op ‘omdenken’. Die term, van eigen makelij, is tevens de naam van het bureau waarmee Gunster en collega’s trainingen, workshops en shows verzorgen voor bedrijven. Ook schreef hij meerdere boeken over problemen, kansen en denkfouten. Bovenstaand raadsel doet het altijd goed, vertelt hij. “Als we worden geconfronteerd met een probleem, is onze neiging om dat zo snel mogelijk op te lossen. De marktkoopman moet Polen of Chinezen inhuren, of zich laten betalen in natura.” Gunster moet erom grinniken. “Elk probleem is in feite een conflict tussen de feiten en onze verwachtingen. Oplossen is maar één van vier manieren om met dat spanningsveld om te gaan (zie kader, red.), een die alleen is gericht op het veranderen van de feiten. Vaak zijn we ons niet bewust van onze verwachtingen. Om een probleem echt goed

helder te krijgen, moet je je verwachtingen onderzoeken. Dat is een heel lastige opgave.”

Korting Wie zich niet bewust is van zijn eigen verwachtingen, loopt het risico op 'vastdenken'. Gunster omschrijft dat als “van een probleem een ramp maken”. Als voorbeeld haalt hij een ondernemer aan die een omzetdoelstelling heeft voor een bepaald jaar. In november ziet de ondernemer dat hij die niet gaat halen. “Hij wil die doelstelling toch halen, en dus gaat hij stunten. Als de korting maar hoog genoeg oploopt, komen de mensen wel en haalt hij zijn doelstelling. Maar de oplossing van dit jaar wordt het probleem van de jaren erna. Want in het voorjaar loopt zijn omzet terug: die klanten heeft hij eerder naar zich toe getrokken. En in september gaan mensen wachten op de eindejaarskorting. Als hij dan ten einde raad weer gaat stunten, raakt hij nog verder in het slop.” Het vastdenken ontstaat hier doordat de ondernemer niet inziet dat die omzetdoelstelling zijn eigen verwachting is, die bijgesteld kan worden. “Vastdenken kun je eenvoudig herkennen”, zegt Gunster. “Als je heel hard je best doet maar er gebeurt bijna niets, dan kun je er beter mee stop pen. Dat is eng, want je laat de illusie van controle los en je weet even niet hoe het verder moet. Wij mensen zijn daar erg gevoelig voor: we zijn vluchtdieren, eerder een hert dan een leeuw. Als

Tekst: Sjoerd van der Linden

Als je een probleem echt hebt omgedacht, wil je meer van het aan vankelijke probleem

er gevaar dreigt, willen we rennen, zonder ons af te vragen of het wel de juiste richting is. We zijn zo bang om iets te verliezen dat we geen oog hebben voor wat we kunnen winnen. Maar juist door het probleem toe te laten en het even niet te weten, kan iets nieuws ontstaan. Het begint met afstand nemen van het probleem, herbezinnen.” De groenteboer op de markt deed dat ook, voegt Gunster toe. “Hij ontdekte dat zijn verwachting was dat hij personeel moest aannemen voor zijn kraam. Moest dat eigenlijk wel?”

Ronde Met wat afstand en bezinning kun je een probleem gaan omdenken: verwachtingen en feiten op elkaar afstemmen. Gunster noemt een hele reeks voorbeelden; een ervan gaat over een VVV op het Groningse platteland. Niemand wilde hun fiets tochten doen, omdat de fietser elke ronde onvermijdelijk een deel tegen de wind in moest trappen

– en het waait hard in Groningen. “Die wind is een feit”, zegt Gunster. “Maar dat een fietstocht een ronde moet zijn is een verwachting, en die kun je bijstellen. Nu hebben ze routes klaarliggen naar alle windrichtingen. Mensen beginnen op een vast punt en fietsen met wind in de rug naar een eindpunt. Daar pikt een bus hen op en brengt ze terug naar het begin. Het is een groot succes. Iedereen houdt van fietsen met wind mee.”

U-vorm Omdenken is niet eenvoudig. Het druist tegen onze natuur in om stil te staan bij een probleem en eerst eens goed te kijken wat er aan de hand is alvorens te handelen. Gunster: “In problemen zit grote energie. Op het toneel heb je problemen nodig, anders gebeurt er niets. Ook in het dagelijks leven komt er grote creatieve energie vrij als je stopt problemen te beheersen en weg te werken en begint ze te accepteren en te onder-

zoeken. Dan ontstaan nieuwe benaderingen van de situatie. Dat is precies het speelveld waar echt succesvolle ondernemers opereren. Kijk naar de groenteboer. In plaats van personeel aan te nemen, bouwde hij zijn kraam om tot een u-vorm, met hem en zijn kassa bij de uitgang. Zelfbediening is niets nieuws, elke supermarkt doet het, maar deze groenteboer kan met dit principe een veelvoud aan klanten bedienen, tegen gelijkblijvende kosten.” En dat is meteen een belangrijk kenmerk van omdenken, voegt Gunster toe: “Als je een probleem echt hebt omgedacht, wil je meer van het aanvankelijke probleem. Meer drukte! Meer wind!”  Meer informatie vindt u op www.omdenken.nl.

BOVAGkrant NUMMER 1 / JANUARI-FEBRUARI 2019 17

SALES

Mosterd erbij? Het ziet er uit als een uit de kluiten gewassen krokettenautomaat. Maar in plaats van frituursnacks bevat deze automatiek zestig exclusieve automobielen. Hij staat in Singapore en laat zien dat je occasions ook op een compleet andere manier kunt tentoonstellen en verkopen.

18 BOVAGkrant NUMMER 1 / JANUARI-FEBRUARI 2019

Tekst: Jim Maas

Doe die maar

> BOVAGkrant NUMMER 1 / JANUARI-FEBRUARI 2019 19

Wilt u de aandacht van ruim 9.000 BOVAGondernemers?

1 - 32 TDE/TTB PAGINA'S 01 - 24 ADE PAGINA'S 01 - 32 FTS/GTB PAGINA'S 01 - 24 ALG PAGINA'S 02 - 32 PAGINA'S ADE 02 - 32 OAB/RVS PAGINA'S 02 - 32 ALG PAGINA'S 03 - 32 PAGINA'S nummer 01 / januari 2015

nummer 01 / januari 2015

nummer 02 / februari 2015

RIJ nr.03 - 24 ALG PAGINA'S nr.04 - 32 ADE PAGINA'S nr.04 -TDE/TTB 32 PAGINA'S nr.04 -ALG 24 nr.05 PAGINA'S -FTS-GTB 32 PAGINA'S nr.03 -RIJ 24 nr.05 PAGINA'S -OAB-RVS 24 PAGINA'S nr.05 OAB-RVS - 32 PAGINA'S nr.05 - 32 PAGINA'S IN A'S 4 PA03 G/ maart 2015 2nummer nummer 03 / maart 2015 nummer 04 / maart 2015 nummer 04 / maart 2015 nummer 04 / maart 2015 nummer 05 / april 2015 nummer 05 / april 2015 nummer 05 / april 2015 nummer 05 / april 2015 nummer 05 / april 2015 3 2015 0 art / ma n r. er 03 numm S-GTB nummer 02 / februari 2015

t krant krant krant krant krant krant krant krant krant krant krant krant krant krant krant krant krankrant in dit nummer: in dit nummer:

Verenigingsbestuur en ledenraad maken frisse start pagina 10

200 auto’s tegelijk

Face it!

Vastgoed

Over fiscale sturing en wachtrijen in de showroom pagina 26

Dealercongres 2015 pagina 22

Van tankstation tot creatief bureau pagina 14

Gastvrij

Van turbu lentie naar potentie

Thérèse Boer lééft voor haar klanten pagina 20

Bart Warmerdam, directeur Warmerdam De Fietsspecialist

Ken de fietser van nu pagina 05

Lokaal innoveren loont pagina 21

in dit nummer:

BOVAG-campagne scoort pagina 9

Aan de ketting

Personeel moet flexibeler inzetbaar zijn pagina 10

OAB/RVS

RIJ

FTS/GTB

ALG

TDE/TTB

Ik wil me blijven ontwikkelen

Peter de Kort, Autorijschool Peter de Kort

in dit nummer:

Harde cijfers Aan de ketting

Aan de ketting

ALG

RIJ

ALG

OAB/RVS

ADE

De perfecte opvolger voor het fietsplan

Fietsbranchedag 2015 pagina 16

Ans, Maartje en Frits

Gastvrij

Stapp.in deel autoconcept

Thérèse Boer lééft voor haar klanten pagina 20

Bart Wiegerinck, directeur Wiegerinck Groep

Verenigingsbestuur en ledenraad maken frisse start pagina 8

Leden in de lead

Verenigingsbestuur en ledenraad maken frisse start pagina 10

Klantbehoeftes zijn onderhevig aan tijd

in dit nummer:

Leden in de lead

DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG.

TB FTS/G

Paul Bleijlevens, directeur Bleijlevens Motoren & Techniek

in dit nummer:

Leden in de lead

ALG

ADE

FTS/GT

ALG

TDE/TTB

Wij gooien niks weg, we repareren

VAG.

ADE

J BO DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. GIN BI UIT. BE VOOR DENK

in dit nummer:

Zelfrijdende auto

Hoe lang duurt het nog? pagina 10

Hoe overleeft de retail?

in dit num

Van offline naar online en weer terug pagina 20

Personeel metmeer Er zit nog een rugzak toekomst in continue Tijd en toewijding bereikbaarheid gevraagd pagina 22

in dit nummer:

Eindelijk de weg op Lotte (17) koos bewust Klanten pleasen en voor een BOVAGrijschool pagina 9 verwennen. Dan gaan ze vanzelf van jeHet houden kaf van Edward Doorten, van hetduurzaam koren

mer:

eranch Fietsb 15 dag 20nis met ken Maak matische de prag kende nzoe 10 en steu er pagina fietskop

ijf Je bedreen in runnen ing is in ditev nummer: mg krimpo voudig r t een sen, directeu nieCheck, o Roo Motoren Lud dubbelcheck a Ros

tankstation Green Planet over en de Meningen Doorten Pesse nieuwe Autobedrijf lidmaat-

Ik wil overal een succes van in dit nummer: maken Check, Gert-Jan Kreeft, dubbelcheck Kreeft Opleidingen

Mee met de milieuinspecteur pagina 10

Check, dubbelcheck

De truckdealer branche laat me nog niet los Paul van Leuven, erelid in van BOVAG Truckdealers dit nummer:

Autobrief 2.0

Mee met de milieuinspecteur pagina 10

Stop de marktverstoring. Nu! pagina 10

Vervangend vervoer

Doen, falen en doorgaan

Huren levert meer op pagina 19

in dit nummer:

Ken de klant

Autobrief 2.0

Steunzoekers en pragmatische kopers pagina 10

Stop de marktverstoring. Nu! pagina 10

in dit nummer:

Doen, falen en doorgaan

Jaarcongres

A1-rijbewijs op z’n retour

Floris over Van Bommel pagina 16

Hoe nu verder? pagina 19

Goede raad

in dit nummer:

Autobrief 2.0 Stop de marktverstoring. Nu! pagina 10

Goede raad

Profilering door professionaliteit pagina 8

Leden beoordelen garagesoftware pagina 19

A1-rijbewijs op z’n retour

Doen, falen en doorgaan

Hoe nu verder? pagina 11

Floris over Van Bommel pagina 20

We moeten weer de juiste klanten krijgen Leen de Koning, directeur Amega Groep

W de j k

Leen d

et Lekker met Verwachtingen RevisieEen ís klant Fiscaal Hier komt de Verwachtinge Ondernemer emet Opleiden men m rhart e n r d o t o On missie Met de Risicospreiding fietsen bezig zijn m verdientfeestje aandacht duurzaamheid Leasefiets een groene Laatbloeier overtreffen overtreffen Er is nog is De fun Ondernemen van Groeiende peinndmobiliteit tijd mee klop Teamplayer aanhang kamperen niet stilzitten zoveel te doen De goedkoopste zijn is niet genoeg Ernst Sommerauer, MAN-truckdealer

Stop de pers

Harde cijfers

Drukkerij vindt nieuw businessmodel pagina 16

BOVAG-campagne scoort pagina 19

Selfies

Stop de pers

De 308 SW was niet aan te slepen

Connect Jonge gezinnen Bent u al online? pagina 20 moeten weer gaan kamperen

Guido Fioole, directeur Fioole Auto’s

line! ook on

www.autoflex.nl

line! ook on

WWW.CBX-NEDERLAND.NL www.autoflex.nl

(de)montage Balanceren

Remmentest

Uitlijnen

Hefbruggen

line! ook on

Eenvoudig AIXAM brommobiel onderdelen bestellen

aixam-onderdelen.nl

Remmentest

Emissietest

(de)montage

Balanceren

Uitlijnen

Hefbruggen

Balanceren

Face It en werk samen! pagina 16

Brand!!

| 0345 - www.autoflex.nl 580.670 WWW.CBX-NEDERLAND.NL | 0345 - www.autoflex.nl 580.670 WWW.CBX-NEDERLAND.NL | 0345 - 580.670

WWW.CBX-NEDERLAND.NL | 0345 - 580.670

Eenvoudig AIXAM brommobiel onderdelen bestellen

✔ Zoeken op chassisnummer

Eenvoudig AIXAM onderdelen bestellen 10%aixam-onderdelen.nl korting t/m maart 2015, gebruik de code BOVAG10% Eenvoudig AIXAMbrommobiel brommobiel onderdelen ✔bestellen Onderhoudssets 5.000/10.000 km

✔ Afhalen bij dealer of verzenden aixam-onderdelen.nl

Grootste assortiment originele AIXAM onderdelen! ✔ Zoeken op chassisnummer ✔ Onderhoudssets 5.000/10.000 km ✔ Afhalen bij dealer of verzenden

Grootste assortiment originele AIXAM onderdelen!

n bestellenEenvoudig AIXAM brommobiel onderdelen bestellen

10% korting t/m feb 2015, gebruik de code: BOVAG10%

2015,rdel /10.000 onderdelen! op chass maart nde 5.000 AIXAM m-o Zoeken korting t/m ent originele

✔ Afhalen bij dealer of verzenden on aixam-onderdelen.nl ok

Grootste assortiment originele AIXAM onderdelen!

✔ en llen nden ssets aixa rhoud beste 10% r of verze bestell e! elendelen ✔ Onde Grootste lin assortiment originele AIXAM onderdelen! onder onderd en bij deale obiel obiel k on bromm bromm ✔ Afhal

✔ Zoeken op chassisnummer ✔ Onderhoudssets 5.000/10.000 km ✔ Afhalen bij dealer of verzenden

assortim ummer .000 km op chassisn n ✔ Zoeken udssets 5.000/10 verzende ✔ Onderho bij dealer of ✔ Afhalen

Grootste

oo AIXAM ✔ Zoeken op chassisnummer len.nl ✔! Onderhoudssets 5.000/10.000 km derde onderdelen -ont origin ✔ Afhalen bij dealer of verzenden ele AIXAM www.autoflex.nl aixsteam assor timen AIXAM

10% korting t/m feb 2015, gebruik de code: BOVAG10%

Filebestrijding op de vluchtstrook pagina 20

We willen de eerste zijn met one-way verhuur

Floris over Van Bommel pagina 20

Groot

isnummer 0 km /10.00 n op chass ✔ Zoeke houdssets 5.000verzenden ✔ Onder n bij dealer of ✔ Afhale

10% korting t/m feb 2015, gebruik de code: BOVAG10%

10% korting

10%

t/m feb

t/m feb korting

2015, gebruik

BOVAG10

Private Lease De kleine lettertjes Ik geniet van pagina het 22 succes dat ons nu ten deel valt

nle! x.lin fleon tok auoo

www.

10% korting t/m feb 2015, gebruik de code: BOVAG10%

Doen, falen en doorgaan

Floris over Van Bommel pagina 18

Renata Knook, Jaguar/Land Rover dealer

rdele che mobiel onde AIXAM brom .nlaixam-onderdelen.nlde autobran Eenvoudig n! erdeMlen Grootste assortiment originele AIXAM onderdelen! voor onderdele -ond AIXA ware Eenvoudig AIXAMft originele aixtsteam So brommobiel onderdelen bestellen Christian Tepper, Zoeken op chassisnummer ✔10% timent en bestellen assor onderdel onderdelen Eenvoudig AIXAM brommobiel bestellen 10%aixam-onderdelen.nl korting t/m maart 2015, gebruik de! code BOVAG10% Eenvoudig AIXAM brommobiel onderdelen biel brommo ✔bestellen Onderhoudssets 5.000/10.000 km Software voor de autobranche Software voor de autobranche directeur Pak ’n Bak Groo l BOVAG k de code ig AIXAM en.n ne Eenvoud isnummer gebruikm

dig Eenvouudig Eenvo

✔ Zoeken op chassisnummer ✔ Onderhoudssets 5.000/10.000 km ✔ Afhalen bij dealer of verzenden

Wegslepen of niet?

Donkervoort Denis volgt Joop op pagina 20

Remmentest

(de)montage

Terugblik Dealercongres

Denis volgt Joop op pagina 20

Tips voor preventie pagina 22

Grootste assortiment originele AIXAM onderdelen!

Remmentest

line! ook on

Donkervoort

Thérese r klanten haa voor 16 pagina

Edgar van Schaik, salesmanager Nefkens Midden Peugeot

Software voor de autobranche Software voor de autobranche Software voor Software voor Emissietestde autobranche Emissietestde autobranche

schapseisen pagina 21

rij GastvBoer leeft

Siewert Gorter, directeur Caravanlife Gorter

Zorg of zegen? pagina 25

Drukkerij vindt nieuw businessmodel pagina 24

Mee met de milieuinspecteur pagina 10

www.autoflex.nl

Software voor de autobranche Software voor de autobranche Software voor de autobranche Software voor de autobranche Software voor de autobranche

line! ook on

www.autoflex.nl

line! ook on

2015, gebru

10% korting t/m feb 2015, gebruik de code: BOVAG10%

ik de code:

g t/m feb

10%

BOVAG

2015, gebru

10% kortin

De BOVAGkrant is hét magazine voor ondernemers die zich bezighouden met mobiliteit. Oftewel, BOVAG-leden werkzaam in de branche van personenen bedrijfsauto's, trucks, fietsen, gemotoriseerde tweewielers, caravans, aanhangwagens, revisie, autoverhuur, autowassen, rijscholen of tankstations.

Benieuwd naar de mogelijkheden om één of meerdere van deze doelgroepen te bereiken? Neem contact met ons op voor een vrijblijvende offerte op maat. BOVAGkrant I www.bovagkrant.nl E sales@bovag.nl T 030 – 65 95 294

line! ook on

• Maak gratis gebruik van een werkplek en koffie • Geniet van verse gerechten uit de BOVAG Keuken • Centraal in Nederland afspreken met collega’s

line! ook on

• Maak gratis gebruik van een werkplek en koffie • Geniet van verse gerechten uit de BOVAG Keuken • Centraal in Nederland afspreken met collega’s

line! ook on

• Maak gratis gebruik van een werkplek en koffie • Geniet van verse gerechten uit de BOVAG Keuken • Centraal in Nederland afspreken met collega’s

• Maak gratis g • Geniet van ve • Centraal in Ne

www.bovag.nl/vergaderen of vergaderen@bovag.nl en 030-6595212 www.bovag.nl/vergaderen of vergaderen@bovag.nl en 030-6595212 www.bovag.nl/vergaderen of vergaderen@bovag.nl en 030-6595212 www.bovag.nl/vergaderen of vergaderen@bovag.nl en 030-6595212 www.bovag.nl/vergaderen of verg www.autoflex.nl www.autoflex.nl www.autoflex.nl www.autoflex.nl

G10%t/m feb 2015, gebruik de code: BOVAG10% BOVA 10% korting ik de code:

de code:

ary Hong, een van de oprichters van Autobahn Motors, de grootste en meest exclusieve autohandelaar van Singapore, heeft het zelf graag over “the world’s largest vending machine”. Een mooie woordspeling, want een verkoopmachine is het. Binnen bevindt zich een kale ‘showroom’, zonder auto’s. Voor je op de tweezitsbank plaatsneemt, heb je op een groot aanraakscherm een auto uit gezocht. Dat kan een supercar zijn, of een klassieker. Vervolgens krijg je een gelikt filmpje van die auto voorgeschoteld. Onderwijl haalt de autoautomatiek je droomauto uit zijn vakje en laat hem landen in een van de twee displays achter de glazen wanden van de showroom, waar precies op het juiste moment

de belichting aangaat. Dat alles begeleid door passende muziek. Desgewenst kan de auto meteen ingezet worden voor een proefrit, waarbij de jongste bediende meegaat als menselijke waarborg. “Nee, wij voeren nooit verkoopgesprekken”, legt Gary Hong uit. ”Dat hoeft niet bij onze klanten. Ze komen, ze kijken, ze rijden. Soms wel vijf keer. En op enig moment zeggen ze: ‘Doe die maar.’”

Statussymbool Binnenkort begint de bouw van een tweede autotoren. Midden in het centrum van Singapore. Twee keer zo groot. Zodat dát dan de world’s largest vending machine wordt. En dan te bedenken dat auto’s in Singapore een keer of drie, vier over de kop gaan qua

prijs, vanwege alle heffingen en belastingen. Meer dan waar ook, is het hebben van een auto in Singapore een statussymbool. Vanwege de prijs, en vanwege het feit dat je voor elke auto een even dure als schaarse vergunning nodig hebt. Eén auto Singapore uit, is één auto Singapore in. En als je dan op je oprit een Lambo, een klassieke Mercedes én een Porsche cabrio hebt staan, dan ben je echt het mannetje. Wil je weten hoe dat er aan toe gaat in het milieu van de rich and famous in Singapore? Kijk dan de film ‘Crazy rich asians’. Drie keer raden wie de auto’s voor die film heeft geleverd.  Meer over Crazy Rich Asians kun je vinden op bit.ly/2JUCJw9.

Wij voeren nooit verkoopgesprekken; ze komen, ze kijken, ze rijden

Autobahn Motors Zien hoe je zo’n bolide uit de automaat trekt? Bekijk dan het filmpje van de ‘vending machine’ van Autobahn Motors op mijn.bovag.nl/automaat.

BOVAGkrant NUMMER 1 / JANUARI-FEBRUARI 2019 21

GRATIS VOOR BOVAG-LEDEN! Bent u sportsponsor of organiseert u een evenement? Vraag kosteloos veiligheidshesjes en ander promotiemateriaal aan via mijn.bovag.nl/sport

SPONSOR VAN SPORTERS ONDERWEG ALLES VOOR EEN BETERE KILOMETER.

KLANT AAN HET WOORD

“Auto uit, trappers op” Beter slapen, minder stress, goedkoper, groener en een gevoel van vrijheid. Dat is wat anders kijken naar woon-werkverkeer heeft opgeleverd voor de Edamse Wampie Hoogzaad.

eze opleidingsmanager van het Team Welzijn aan het ROC van Amsterdam verruilde in oktober van dit jaar haar auto voor een speed-pedelec die ondersteunt tot 45 kilometer per uur. “Zelfs tot 47 kilometer per uur haal ik ermee met de wind in mijn rug”, vertelt Wampie enthousiast. Regelmatig zat zij anderhalf uur in de auto voor de 27,5 kilometer van werk naar huis. “Dat is gewoon té lang. Daarbij ben ik een buitenmens en hou ik erg van fietsen. Toen mijn man vervolgens ook nog een leaseauto kreeg, besloot ik dat het tijd was om zaken anders te rege len. Ik ben echt principieel tegen twee auto’s voor de deur.”

Dit is het! Zij stapte bij overbuurman Fietsspeciaal zaak Ronald Schot in Edam naar binnen en huurde er een elektrische fiets. Dat was geen succes. Anderhalf uur duurde de reis naar haar werk en ze werd links en rechts ingehaald door veel snellere fietsen. “Ik ging terug, mocht een speed-pedelec lenen en wist meteen: dit is het!” De fiets wint het voor haar van alle andere vervoersvormen die ze had bedacht, waaronder het openbaar vervoer en carpoolen met haar man. “De fiets geeft me een gevoel van vrijheid. Mijn reistijd is nu een uur en ik kom meer uitgerust thuis dan toen ik met de auto ging. Met fietsen trap ik alle stress eruit.”

Feestje Regen houdt haar niet tegen, maar wind is haar vijand. Bij storm kiest Wampie voor het openbaar vervoer of carpoolen. “Ik heb een functie waarin ik representatief moet zijn en ik wil niet helemaal bezweet op mijn werk aankomen. Boven windkracht vijf ga ik niet tegen de wind in trappen.” Daarnaast vraagt de overstap naar de snelle fiets creativiteit en planning. “Ik draag graag rokjes, jurkjes en hakken. Dat was even puzzelen hoe dat op de fiets moet! Nu doe ik gewoon een softshell broek over mijn panty en wissel ik schoenen op het werk. Een kleine aanpassing, maar dat is het waard. Vaak kom ik thuis en denk ik: het was weer een feestje op de fiets!” BOVAGkrant NUMMER 1 / JANUARI-FEBRUARI 2019 23

AFTERSALES

BOVAG DOET ONDERZOEK NA AR DE WERKPL A ATS VAN DE TOEKOMST

Hoe ziet uw werkplaats er in 2040 uit? Een glazen bol hebben we niet en toch wil BOVAG u helpen voor bereiden op de toekomst. Wat gebeurt er om ons heen, welke invloed heeft dat op uw werkplaats en hoe kunt u daarop inspe len? Geen vage visies en aannames maar concreet. Gedegen onderzoek en een panelexpert van autobedrijven, importeurs, de RDW en toeleveranciers leverden vijf veranderingen op waar ieder autobedrijf mee te maken krijgt. Uw autobedrijf ook.

e wet verandert, we gaan over op elektrisch rijden en er zit steeds meer slimme technologie in de auto die ook nog eens kan communiceren met de werkplaats. Het bezitten van een auto is niet meer voor iedereen een vanzelfsprekendheid bleek uit eerdere onderzoeken naar trends in de mobiliteitsbranche. Mensen gaan op zoek naar de beste oplossing voor hun mobiliteit. Dit alles heeft gevol gen voor uw werkplaats. Welke gevolgen dat zijn en hoe u daarop kunt inspelen, beschrijft het rapport ‘De werkplaats van de toekomst’.

Beeld in 2040 Werkplaatspersoneel dat met twintig tot veertig procent afneemt,

24 BOVAGkrant NUMMER 1 / JANUARI-FEBRUARI 2019

gewijzigde apk-regels, auto’s staan continu in contact met de fabrikant en hebben een zelfdiagnosesysteem. Het zijn zomaar een paar voorbeelden van waar ontwikkelingen u naartoe kunnen brengen. Het rapport geeft aan hoe die groei kan gaan en hoe u kunt meegroeien.

Vandaag, morgen, volgend jaar? Hoe snel gaan deze trends? Dat hangt voor een groot deel af van hoe snel uw klanten overstappen op nieuwe technologieën en hoeveel nieuwe partijen de markt gaan betreden. ‘De werkplaats van de toekomst’ beschrijft vier mogelijkheden: de meestribbelende wereld, onstuimige wereld, veeleisende wereld en digitale wereld. Down

load op mijn.bovag.nl het hele rap port, lees mee en herken straks de ontwikkelingen in de markt. Het helpt u uw strategie voor de komende jaren te bepalen en uw werkplaats ervoor klaar te stomen. Het rapport geeft veel praktische tips voor zowel management, materieel als personeel in uw werkplaats. Ook kunt u informatie vinden op werkplaatsvandetoekomst.nl. Roept dit onderwerp vragen bij u op? Bespreek ze met uw BOVAG-accountadviseur. De werkplaats van de toekomst is een samenwerking van BOVAG, Innovam, OOMT en RAI Vereniging.

Tekst: Danielle Rousselet

Veranderende wetgeving Regels vanuit de overheid kunnen direct de markt beïnvloeden en aanpassingen in uw werkplaats voorschrijven of vragen. Een voorbeeld is de AVG die voor elke onderneming en vereniging in Nederland gevolgen had. Ook het stimuleren van rijden op andere brandstoffen of andere aandrijving heeft direct gevolgen voor uw werkplaats. Andere voertuigen hebben andere service nodig en komen meestal ook minder vaak binnen voor service. Of denk aan opslagvoorschriften van accu’s. Met alle nieuwe technologieën is het ook aannemelijk dat de regels voor de apk veranderen. Hoe hard is die nog nodig wanneer auto’s zijn uitgerust met ‘Over The Air-onderhoud’ en ze misschien wel permanent kunnen worden uitgelezen? > BOVAGkrant NUMMER 1 / JANUARI-FEBRUARI 2019 25

Elektrische voertuigentechnologie Steeds meer elektrische auto’s op de markt betekent dat er ook steeds meer elektrotechnische kennis nodig is in uw werkplaats. Volledig elektrische auto’s hebben de helft minder onderhoud nodig. Olie verversen hoeft bijvoorbeeld al niet meer. Het onderhoud dat overblijft, is voornamelijk het vervangen van remmen, banden en vloeistoffen. Uw werkplaats is in 2040 misschien wel ingericht in een gedeelte voor mechanische werkzaamheden en een bijna steriel gedeelte voor elektronische werkzaamheden. U vervangt uw emissietesters, uitlaatgassystemen en smeermiddelen voor een batterijlift en specialistisch gereedschap. We verwachten dat uw huidige uitleesapparatuur bruikbaar blijft. We raden u aan om bij te houden hoeveel van uw klanten elektrisch rijden. Op basis daarvan beslist u wanneer u moet investeren in werkplaatsaanpassingen.

Over The Air- onderhoud Sensoren in de auto signaleren problemen en actuatoren zetten het signaal om in actie. Zo werkt Over The Air (OTA) en steeds meer auto’s zijn hiermee uitgerust. De auto stuurt signalen door de lucht naar de werkplaats. De werkplaats kan ook signalen terugsturen naar het voertuig. De auto hoeft dus niet in de werkplaats te zijn om aanpassingen te kunnen doen aan de software. Onderhoud op afstand dat zelfs tijdens het rijden kan worden gedaan. Zorg dat u uw klanten op de hoogte brengt van deze technologie en wijs ze op de voordelen van een data-abonnement op OTA. Hou bij hoeveel klanten data kunnen vrijgeven en hoeveel dat ook doen. Neem uw medewerkers mee in deze technologie en train ze.

26 BOVAGkrant NUMMER 1 / JANUARI-FEBRUARI 2019

Elektrische auto's hebben de helft minder onderhoud nodig

Mobility as a Service Mensen hebben geen eigen vervoermiddel voor de deur staan maar regelen vervoer op maat wanneer ze het nodig hebben. Daar staat Mobility as a Service (MaaS) voor. Via een app plannen, boeken en betalen ze bijvoorbeeld deelauto’s, openbaar vervoer, deelfietsen en elektrische steps. De app geeft actuele reisinformatie en de beste reismogelijkheden die ook nog eens het beste passen bij de geanalyseerde reisvoorkeuren van de gebruiker. Minder particulier bezit betekent voor u minder particuliere klanten maar meer grotere, zakelijke klanten.

Autonoom rijden ADAS staat voor Advanced Driver Assistance: de auto neemt taken van de chauffeur over. Dit kan zijn dat hij de afstand tot de voorganger automatisch regelt (Adaptive Cruise Control) tot niveau vijf waarbij de auto volledig zelfstandig rijdt. In deze futuristische wereld is ook de werkplaats veranderd. Monteurs maken gebruik van augmented reality en zien in een filmpje door bijvoorbeeld een futuristische versie van Google Glass hoe zij een reparatie moeten uitvoeren. Auto’s hebben zelfdiagnosesystemen en een monteur is alleen nodig als het systeem faalt. Een technische helpdesk ondersteunt de monteur op afstand en als dat nodig is gaat de auto naar een centrale ‘hub’ waar specialisten complexe diagnoses kunnen stellen.

Maak goed onderscheid tussen consumenten en zakelijke klanten en denk vanuit hun verschillende behoeften. Zorg dat u zichtbaar bent voor particulieren op bijvoorbeeld online platforms en maak goede afspraken met zakelijke klanten.

BOVAGkrant NUMMER 1 / JANUARI-FEBRUARI 2019 27

PENSIOENEN

PENSIOENVISIE: DE DOORSNEEPREMIE IS NIET MEER VAN DEZE TIJD

Geen zorgen, geen drempels Leidende principes Wat zijn de leidende principes van de pensioenvisie van BOVAG?  De jaarlijkse pensioenkosten zijn gelijk aan de betaalde pensioenpremie.  BOVAG-pensioenbeleid is integraal onderdeel van het levensfasebeleid en het duurzame inzetbaarheidsbeleid van BOVAG. In de financiering is een duidelijke splitsing aangebracht. De pensioenpremie is in principe alleen bestemd voor pensioenopbouw.  De pensioenpremie die aan een medewerker wordt besteed, en daarmee de waarde van de pensioenopbouw ten behoeve van die medewerker, moet onafhankelijk zijn van persoonlijke omstandigheden als leeftijd, geslacht, burgerlijke staat, anciënniteit, carrièrepatroon enz. Marktconformiteit qua pen sioenregeling (collectieve regeling of individuele pensioenpotjes) prevaleert boven dit principe. Wanneer het nieuwe pensioenstelsel wordt ingevoerd, zal de markt worden gevolgd, met de kanttekening dat de transitie niet mag leiden tot kosten voor de werkgever.  De uitvoering van de pensioenregeling moet zo zijn, dat er ‘value for money’ is. Dit ziet zowel toe op een effectieve en efficiënte uitvoering van de pensioen regeling tegen marktconforme uitvoeringskosten, als ook op een gezonde financiële situatie van de uitvoerder.  De pensioencommunicatie richting de werknemers dient begrijpelijk en transparant te zijn.

28 BOVAGkrant NUMMER 1 / JANUARI-FEBRUARI 2019

De polder discussieert al vele jaren over nieuwe weten regelgeving rond het pensioen. BOVAG besloot in 2018 ter voorbereiding op de uitkomst van die discussie een eigen visie te ontwikkelen op het pensioen in de komende decennia. De uitkomst: geen zorgen voor ouderen, geen drempels voor jongeren.

ij het werven van nieuw personeel kan de pensioenregeling een grote hobbel zijn. Jonge mensen hikken aan tegen de huidige pensioenregeling met zijn doorsneepremie, waarbij alle leeftijdscategorieën hetzelfde percentage aan pensioenpremie betalen. Dat maakt dat jongeren relatief veel betalen en feitelijk de oudere generaties subsidiëren. Bertho Eckhardt, algemeen voorzitter BOVAG: “Jongeren willen dat niet. We horen van leden dat bij salarisbesprekingen steeds vaker om uitgebreide toelichting op de pensioenregeling wordt gevraagd. Medewerkers willen precies weten wat de kosten van het pensioen zijn.”

Pensioendiscussie Maar hoe moet het dan wél met de pensioenregeling in de toekomst? Om een antwoord te vinden op die vraag, besloot BOVAG een eigen ‘pensioenvisie’ te ontwikkelen, en dat is best bijzonder in de wereld van branche- en sectororganisaties. Eckhardt: “BOVAG onderhandelt als werkgeversorganisatie over twee cao’s, de cao Motorvoertuigenbedrijven en Tweewielerbedrijven en de cao Tankstations en Wasbedrijven. Dat gaat over meer dan 87.000 mensen. Nu

hadden we wel ideeën en opvattingen over opleiding en scholing, maar gek genoeg niet over het pensioendeel. Verder wisten we niet goed wat er in Den Haag in de Nationale Pensioendiscussie werd besproken. Als daar afspraken gemaakt worden, moeten we er wel wat van kunnen vinden. Zo ontstond het idee om een visie te ontwikkelen waaruit blijkt wat de branche belangrijk vindt en die tegelijkertijd fungeert als een meetlat, die we naast de uitslag van de pensioendiscussie kunnen leggen.”

Verrassend Er werd een klankbordgroep van BOVAG-leden opgericht. Over een aantal zaken was de klankbordgroep het snel eens. Zo vindt iedereen dat de branche af moet van de doorsneepremie. “Het is niet meer van deze tijd dat jongere werknemers betalen voor de pensioenen van de oudere collega’s.” Verder vinden BOVAG-leden dat pensioen belangrijk is en marktconform moet zijn, maar dat het niet iets hoeft te zijn waarmee je je nou eens bij uitstek wil onderscheiden. Veel meer discussie was er over de vraag tot hoe ver de zorgplicht van de werkgever reikt en waar de eigen verantwoordelijkheid van de werknemer begint. Eckhardt: “We kwamen er op uit

Tekst: Paul de Waal

dat het werknemersdeel vrijer besteed mag worden, maar dat het werkgeversdeel alleen wordt gebruikt voor pensioen. Wij zien het als goed werkgeverschap dat een werknemer verzekerd is van een goed pensioen, ook als hij zelf gekke dingen heeft gedaan.” De klankbordgroep vindt verder dat de werknemer het vrije deel zoveel mogelijk moet besteden aan inkomen of pensioen. “Voor opleiding en scholing hebben we andere budgetten.” En de dekkingen bij arbeidsongeschiktheid en overlijden moeten overeind blijven. “In onze branche werken veel kostwinners, en als er wat gebeurt, moet het gezin goed verzorgd achterblijven. Ook dat is een vorm van zorgplicht”, aldus Eckhardt. Als werknemers meer keuzes kunnen maken, moet er ook heldere, betrouwbare informatie zijn over de verschillende mogelijkheden en de consequenties daarvan. “Mensen moeten gemakkelijk kunnen nagaan of ze na hun pensionering nog voldoende inkomen hebben om hun hypotheek te kunnen aflossen bijvoorbeeld.”

Veel belangstelling ‘Geen zorgen voor ouderen, geen drempels voor jongeren’. Dat is volgens Bertho Eckhardt de essentie van de pensioenvisie die uiteindelijk op

tafel ligt. Die visie is besproken in alle afdelingsbesturen en daarna uiteindelijk goedgekeurd door het verenigingsbestuur. “Onze leden vinden het goed dat BOVAG zich hierover uitspreekt. En opvallend – er is veel belangstelling voor de pensioenvisie bij andere brancheorganisaties; een aantal is al op bezoek geweest.”

Het is niet meer van deze tijd dat jongere werknemers betalen voor de pensioenen van oudere collega’s

 De BOVAG-pensioenvisie is na te lezen op mijn.bovag.nl/pensioen.

‘De huidige regeling is een keurslijf’ Matthijn Vermoolen was een van de leden van de klankbordgroep die meedacht over de BOVAG-pensioenvisie. Vermoolen is HR-manager van PGA Nederland, een automotive holding waar zo’n tweeduizend mensen werken. De huidige regeling moet aangepast worden aan de eisen van de huidige tijd, vindt Vermoolen. “Mensen willen bijvoor-

beeld de hoogte van de premie kunnen aanpassen aan de levensfase. Als er kleine kinderen zijn, hebben ze vaak al het geld nodig en willen ze minder betalen. Zijn de kinderen eenmaal uit huis en afgestudeerd, dan kunnen ze weer meer premie betalen. Het is belangrijk dat mensen meer invloed krijgen op de hoogte van de premie en het

risico. De huidige regeling is een keurslijf. Door de doorsneepremie is de regeling relatief duur voor starters. En mensen letten daar tegenwoordig op. Als jonge sollicitanten horen hoe hoog de premie is, schrikken ze. De pensioenvisie moet uiteindelijk resulteren in een flexibeler pensioen dat ook voor jongeren aantrekkelijk is.”

BOVAGkrant NUMMER 1 / JANUARI-FEBRUARI 2019 29

MIJN.BOVAG.NL

Uitgelichte dossiers

Met een andere bril kijken naar uw bedrijf

Met een andere bril kijken naar uw bedrijf Wat voor soorten klanten zijn er en wat is hun strategie als zij een nieuwe auto, fiets of motor kopen? BOVAG heeft prak tische brochures gemaakt die u helpen om de klant beter te leren kennen, zodat u in kunt spelen op de behoeften van de klant en daarmee kans op verkopen vergroot. Ga naar mijn.bovag.nl/klantreis.

De impact van elektrisch vervoer De groei van het aantal elektrische auto’s en bestelwagens stijgt en dat maakt het noodzakelijk om anders naar uw werkplaats te kijken. Elektrisch aangedreven voertuigen hebben namelijk minder onderhoud nodig. Wat is de impact op uw autobedrijf? Gebruik de speciale rekentool op mijn.bovag.nl/onderzoekev.

Go digital Welk product consumenten ook willen kopen, of het nu gaat om een auto, motor, fiets of caravan: de reis begint tegenwoordig altijd op internet. Hoe bedient u deze klant zo goed mogelijk? Ga naar het dossier Denk vooruit. Denk digitaal. Daar leest u meer over workshops, trainingen, onderzoeken en een online scan.

Stoppen of doorgaan? Blijft u de komende jaren hetzelfde werk doen? Misschien is er een bedrijfsoverdracht of -beëindiging in zicht. In de brochure ‘Stoppen of doorgaan’ staan vijf verschillende scenario’s geschetst, met per situatie aan welke zaken u dan moet denken. Ga naar het dossier Bedrijfsbeëindiging, bedrijfsoverdracht en bedrijfsovername.

Ga naar mijn.bovag.nl en klik in de navigatiebalk op dossiers.

Vergaderen bij BOVAG Van kleine besloten bijeenkomsten tot grote presentaties of congressen. Iedereen is welkom om te vergaderen in het BOVAGhuis in Bunnik.  Centraal in Nederland  Zalen voor 4 tot 250 personen  Gezonde, verse en ambachtelijke maaltijden uit de BOVAGkeuken  Ruim atrium biedt ruimte voor uw event of afterparty  Ruime, eigen parkeergelegenheid

30 BOVAGkrant NUMMER 1 / JANUARI-FEBRUARI 2019

ieuwsgierig? Doe de virtuele tour N door het BOVAGhuis op www.bovag.nl/vergaderen. Daar vindt u ook informatie over zalen, catering en tarieven. Reserveren kan via de site, maar ook via (030) 65 95 212 of vergaderen@ bovag.nl.

BOVAG Ledenadvies Voor advies over cao en personeel, juridische zaken, arbo en veiligheid, milieuzaken en fiscale zaken kunt u terecht op: mijn.bovag.nl. Staat uw vraag er niet bij, bel dan met BOVAG Ledenadvies (030) 65 95 300.

SERVICES Afdelingen

BOVAG online mijn.bovag.nl Laatste branchenieuws, achter grondinformatie in dossiers, praktische tools en hulpmiddelen.

Autodealers

bovag.nl Informatie voor consumenten, inclusief zoekmachine waarin alle BOVAG-leden terug te vinden zijn.

Fietsbedrijven en Gemotoriseerde Tweewielerbedrijven

Geert Brummelhuis E geertbrummelhuis@bovag.nl T (030) 659 52 42

Christa Grootveld E christagrootveld@bovag.nl T (030) 659 53 45

Tankstations en Autowas- & Poetsbedrijven

bovagkrant.nl Alle edities online teruglezen, plus informatie voor adverteerders.

Truckdealers en Truck& Trailerbedrijven

Erik Stern E erikstern@bovag.nl T (030) 659 52 16

Aad Verkade E aadverkade@bovag.nl T (030) 659 53 02

Verhuur- & Deelautobedrijven

Schadeherstelbedrijven en Ruitschadeherstelbedrijven

Marjolijn Spoorenberg E: marjolijnspoorenberg@bovag.nl T (030) 659 52 34

Het BOVAG-verenigingsbestuur Bertho Eckhardt algemeen voorzitter berthoeckhardt@bovag.nl

Derk de Haas bestuurslid verenigingsbestuur@bovag.nl

George Seitzinger penningmeester verenigingsbestuur@bovag.nl

Peter Niesink algemeen directeur, bestuurslid peterniesink@bovag.nl

Peter de Rooy bestuurslid verenigingsbestuur@bovag.nl

Francien van der Wal financieel directeur, bestuurslid francienvanderwal@bovag.nl

Timon Rutten bestuurslid verenigingsbestuur@bovag.nl

Hans Bresser directeur strategie & inno vatie, bestuursadviseur hansbresser@bovag.nl

UITGEVER BOVAG, Kosterijland 15, 3981 AJ Bunnik. Postbus 1100, 3980 DC Bunnik Tel. (030) 65 95 211 I: www.bovagkrant.nl HOOFDREDACTIE Elvira Spoelstra E: elviraspoelstra@bovag.nl REDACTIE Julia Hamel, Linda in ’t Hout, Danielle Rousselet E: redactie@bovag.nl TRAFFIC Carolien van Rheenen E: traffic@bovagkrant.nl PROJECTBEGELEIDING & VORMGEVING Clog-Work.com; Martijn Ubink ADVERTENTIES Informatie over verschijningsdata, plaatsing en tarieven van advertenties op www.bovagkrant.nl. Mail: sales@bovagkrant.nl DRUK Drukkerij Zalsman, Zwolle ABONNEMENTEN Opgave, adreswijzigingen en vragen: Abonnementenland, Postbus 20, 1910 AA Uitgeest. Tel. (025) 125 79 24 E: klantenservice@aboland.nl I: www.aboland.nl

Onafhankelijke Autobedrijven, Dutch Car Restorers en Autogroothandelaren

BOVAG Loopbaancoaches Linda Bergstra E lindabergstra@bovag.nl T (06) 41 09 68 39

Hans Joosten E: hansjoosten@bovag.nl T (030) 659 54 86

Trudy van Breugom E trudybreugom@bovag.nl T (06) 17 35 69 81

Caravan- & Camperbedrijven en Aanhangwagenbedrijven Maarten Mastop E maartenmastop@bovag.nl T (030) 659 52 30

Remko van Eindhoven E remkovaneindhoven@bovag.nl T (030) 659 52 69

Rijscholen

Jolanda Verwoert E jolandaverwoert@bovag.nl T (030) 659 53 65

Jos van den Broek E josvandenbroek@bovag.nl T (030) 659 52 18

BOVAG dochters

Colofon 01 februari 2019, jaargang 25, nr. 1 De BOVAGkrant is het officiële leden magazine van BOVAG en verschijnt 11 keer per jaar.

Frank Ruygrok E frankruygrok@bovag.nl T (030) 659 53 52

Revisiebedrijven Abonnementsprijs: € 112,00 per jaar excl. btw. (Losse nummers op aanvraag.) BOVAGKRANT niet ontvangen? Mail naar traffic@bovagkrant.nl MEDEWERKERS AAN DEZE UITGAVE Peter Arno Broer, Johan Geerdink, Sjoerd van der Linden, Arno Lingerak, Jim Maas, Floortje Vink, Paul de Waal, Han van Well, Adobe Stock, BOVAG-archief. De redactie van BOVAG is bij de samen stelling van deze uitgave zorgvuldig te werk gegaan. Ondanks dat kan het toch mogelijk zijn dat gepubliceerde informatie onvolledig of onjuist is. BOVAG stelt het op prijs om daarvan op de hoogte te worden gesteld. Hergebruik van artikelen uit de BOVAGkrant is toegestaan, mits BOVAG daarvoor vooraf toestemming heeft gegeven. Op sommige artikelen en beelden rust copyright. BOVAG kan (tenzij sprake is van opzet en/of grove schuld van BOVAG of haar medewerkers) geen aansprakelijkheid aanvaarden voor moge lijke gevolgen die zouden kunnen voort vloeien uit het (her)gebruik van de in deze uitgave opgenomen informatie.

Hannie Tak E hannietak@bovag.nl T (030) 659 52 27

Bovemij Groep www.bovemij.nl – (024) 366 66 66 Innovam Groep www.innovam.nl – (030) 608 77 22 RDC www.rdc.nl – (020) 549 71 71

BOVAG Hofleveranciers De BOVAG Hofleveranciers zijn speciaal door BOVAG geselecteerde dienstverleners, die, eventueel na bemiddeling door BOVAG Ledenadvies, BOVAG-leden kunnen helpen bij het ondernemen. Met hen zijn speciale tarieven en voorwaarden afgesproken.

ArboNed B.V. Zwarte Woud 10 3524 SJ Utrecht T: (030) 299 62 99 E: info@arboned.nl I: www.arboned.nl

Consolid – HR Garage Radarweg 511-513 1043 NZ Amsterdam T: (020) 586 11 06 E: info@hr-garage.nl I: www.hr-garage.nl

New Vision Groep Bellweg 2a 4104 BJ Culemborg T: (088) 04 04 010 E: info@newvisiongroep.nl I: www.newvisiongroep.nl

BOVAGkrant NUMMER 1 / JANUARI-FEBRUARI 2019 31

We nodigen je graag uit voor ons Cyber Event op dinsdag 12 maart. Hier hoor en ervaar je alles over cybercrime. Een interactief programma vol interessante workshops. We hebben niemand minder dan Edwin van Andel als keynote spreker weten te strikken, die al vanaf zijn 13e hackt!

Ga naar www.bovemij.nl/cyber en schrijf je meteen in!