BOVAGkrant 2019-02

nummer 2 / maart 2019

krant ALLES VOOR EEN BETERE KILOMETER.

Onze Pitstop Service is uniek Bart Schoones, Liba Campers

in dit nummer:

Alternatieve brandstof

BOVAG-debat maakt de tongen los pagina 10

Krimp in schade Toekomstvisie schade­ herstelbedrijf pagina 18

Vastgoed verkopen

Pensioenfonds zoekt belegging pagina 26

U O Y T N A W WE

G N I D I R W E N YOUR N O I T U L O V E R

WORD JIJ ONZE NIEUWE TRIUMPH DEALER VOOR DE REGIO LIMBURG? VOOR MEER INFO NEEM CONTACT OP MET: MARCEL VELDKAMP - DEALER DEVELOPMENT & AREA SALES MANAGER THE NETHERLANDS TRIUMPH MOTORCYCLES BENELUX OPAALSTRAAT 16 1812 RH ALKMAAR TEL: +31-72-5410316 MARCEL.VELDKAMP@TRIUMPH.CO.UK

Triumph Motorcycles

Official Triumph

#fortheride

triumphmotorcycles.nl

nummer 2 maart 2019

VOORAF 04 KORT

17 TIPS

26 VASTGOED

Berichten van BOVAG, ideeën voor innovatie, gehoord in de branche en daarbuiten.

In vijf stappen AVG-proof.

Pensioenfonds PMT zoekt bedrijfspanden voor herontwikkeling.

07 BOVEMIJ

De gevolgen van veiligheidssystemen in de auto voor het auto- en schadebedrijf.

Het autobedrijf van Erik Beets werd slachtoffer van cybercrime.

08 ONDERNEMERSPORTRET Bart Schoones runt Liba Campers in Liempde.

22 ADAS

30 SERVICE

25 REKENSOM De pensioenconsulent van BOVAG helpt ondernemers en hun medewerkers bij sparen voor later.

14 10

28 18

De brandstofmix van de toekomst

Onderhoud volgens het boekje

Minder schades, minder bedrijven

Rijles door de VR-bril

De vraag welke brandstof ons duurzame mobiliteit kan bieden, wordt urgenter. BOVAG vroeg deskundigen naar hun mening op het goedbezochte brandstofdebat in Utrecht.

Een extra propositie om gebruikte auto’s goed te verkopen, dat is wat het label 100% onderhouden biedt.

Het bewijs is er inmiddels, onder andere in minder stadagen.

Door alle technologische vernieuw­ ingen zoals ADAS gaat het werk in de schadebranche veranderen. Een krimp van het aantal bedrijven lijkt onvermijdelijk, dus voor ondernemers is het tijd om keuzes te maken.

Rijscholen ontkomen er niet aan, de generatie Z vraagt om nieuwe lesmethoden. Interactief en met virtual reality.

Gezond verstand O

nlangs vielen er twee brieven bij BOVAG in de bus. Een van CNV en een van FNV. Daarin werden stakingen aangekondigd. Ik zal niet zeggen dat ik van mijn stoel viel, maar het scheelde niet veel.

We hebben immers net een nieuwe cao. Een prima cao, met een marktconforme loonstijging en extra voordeel voor jongeren. Maar wel een cao die moeizaam tot stand kwam. Na veel onderhandelen, actievoeren en gedoe. En dan vind ik het ongepast om enkele maanden daarna alweer acties aan te kondigen. Ik snap dat vakbonden goede nieuwe pensioenafspraken willen.

Dat wil BOVAG ook. Zie onze pensioenvisie in de vorige BOVAGkrant. Maar het geeft geen pas om daarvoor op 18 maart te gaan staken in BOVAG-bedrijven, zoals in de brieven is aangekondigd. Want daarmee gaan ze voorbij aan het feit dat hun cao-acties de arbeidsverhoudingen in veel bedrijven op scherp hebben gezet.

Tussen werkgever en werknemers en ook tussen werknemers onderling. BOVAG-ondernemers zijn nog steeds druk doende die verhoudingen te herstellen. En dan

helpt het niet om weer met nieuwe acties te dreigen.

Bovendien zijn de vakbonden aan het verkeerde adres.

Ze moeten hun pijlen richten op Den Haag! Ik roep de vakbonden dan ook op om het gezonde verstand te laten zegevieren, vooral de politiek aan te spreken en de BOVAG-bedrijven met rust te laten. Dan kunnen wij met vakbonden weer werken aan een mooie en toekomstbestendige automotive sector.

Bertho Eckhardt Algemeen voorzitter BOVAG BOVAGkrant NUMMER 2 / MA ART 2019 3

KORT

BOVAG Garantie is geen verzekering

Herbenoeming Bertho Eckhardt

Voor BOVAG-bedrijven en hun klanten is er goed nieuws: BOVAG Garantie hoeft toch niet te worden opgevat als een verzekering. Dit blijkt uit de aangepaste garantie-Q&A op de website van De Nederlandsche Bank (DNB).

B

ertho Eckhardt (60) is unaniem herbenoemd als algemeen voor­ zitter van BOVAG. Nadat het vereni­ gingsbestuur hem onlangs had voorgedragen, benoemde de ledenraad, het hoogste orgaan van BOVAG, hem in februari unaniem voor zijn derde termijn. Zijn derde en laatste termijn gaat in op 1 januari 2020 en bedraagt conform de statuten nog maximaal twee jaar. In de komende jaren gaat hij zich richten op drie speerpunten: een goede samenwerking in de mobiliteitsbranche met álle partijen, het moder­ niseren van arbeidsvoorwaarden in de sector en het klaarstomen van de vereniging voor de toekomst.

Verhuren?

Gebruik de BOVAGverhuurvoorwaarden

V

V

oor BOVAG-bedrijven betekent dit nieuws dat alles ‘business as usual’ blijft, in plaats van ingrijpende veranderingen in het verkoopproces door te moeten voeren, zoals een eigen AFM-vergunning of contract met verzekeraar als verbonden bemiddelaar.

Grote gevolgen Diverse landelijke media droegen in september 2017 de BOVAG Garantie ten grave omdat die omgebouwd zou moeten worden naar een verzekering. Een en ander zou het gevolg zijn van een tekstuele aanpassing in een Q&A op de website van DNB. BOVAG vond die interpretatie echter zeer onterecht, en bovendien zou die grote consequenties hebben voor BOVAG-leden, die de BOVAG Garantie

niet langer of alleen door forse aanpassingen en investeringen zouden kunnen blijven aanbieden. Daarbij werd ook duidelijk dat het belang van de consument zeker niet gediend was met die interpreta­ tie: het aantal keren dat BOVAG Garantie wordt aangeboden, zou naar verwachting namelijk drastisch dalen. De ontstane ophef mondde zelfs uit in Kamervragen.

erhuurvoorwaarden lastig? Niet voor een BOVAG-lid.

BOVAG heeft kant-en-klare verhuurvoorwaarden voor u die u dient te gebruiken bij het verhuren van: auto's aan particuliere of zakelijke rijders, fietsen, motoren, aanhangwagens, caravans, kampeerauto's en vouwwagens. Als BOVAG-lid moet u gebruik maken van al deze verschillende verhuurvoorwaarden, ongeacht van welke afdeling u lid bent. U vindt de informatie op mijn.bovag.nl waar u overeenkomsten kunt downloaden of formulieren digitaal kunt invullen.

Goed contact BOVAG heeft goed contact gehad met DNB en ook met het ministerie van Financiën. Dat leidde tot een consultatie van marktpartijen over een nieuwe Q&A, waarvan de definitieve versie recent is gepubliceerd. Conclusie na die exercitie is dat BOVAG Garantie niet als verzekering hoeft te worden aangemerkt.

CIJFERS | WINTERSPORT

1 op 7 Nederlandse wintersporters neemt geen sneeuwkettingen mee in de auto.

4 BOVAGkrant NUMMER 2 / MA ART 2019

21% van de wintersporters die sneeuw­ kettingen meeneemt op vakantie weet niet of het wel de juiste maat is.

30.000 wintersporters riskeren boetes tot € 5.000 door op vakantie te gaan zonder sneeuwkettingen of door geen winterbanden onder hun auto te hebben.

KORT

Meldplicht energie­ besparende maatregelen

BOVAG: nieuwe franchisewet bijna helemaal goed BOVAG is positief over de door staatssecretaris Mona Keizer van Economische Zaken en Klimaat voor­ gestelde ‘Wet franchise’ en hoopt dat deze met enkele aanpassingen snel in werking treedt.

B

ertho Eckhardt, algemeen voorzitter BOVAG: “De wet zal in de praktijk leiden tot een betere balans tussen de belangen van franchisegevers en franchisenemers. En dat is ook in de mobiliteitsretail zeer wen-

selijk. Wel moeten er nog een paar puntjes op de i.” Die verbeterpunten heeft BOVAG ingediend bij de consultatieronde van het wetsvoorstel.

Samenwerking Het wetsvoorstel van Mona Keizer is gericht op een goede samenwerking tussen franchisegever en franchisenemers, bijvoorbeeld in de relatie tussen merkdealers en autofabrikant/ importeur. En dat is van fundamenteel belang, om in de huidige tijd van snel veranderende

klantenwensen en marktomstandigheden als franchiseformule zo goed mogelijk op alle veranderingen te kunnen inspelen. Dat er meer balans komt in de afspraken tussen franchisegevers en franchisenemers raakt overigens veel meer BOVAG-sectoren en hun ondernemers. Denk aan rijscholen, fietsbedrijven, tankstations en onafhankelijke autobedrijven.  Kijk voor meer informatie op mijn.bovag.nl en zoek op ‘franchisewet’.

A

lle bedrijven die meer dan 50.000 kWh elektriciteit of 25.000 m³ aardgas verbruiken, zijn verplicht om voor 1 juli 2019 te melden welke energiebesparende maatregelen zij hebben genomen. Dat melden gaat via een digitaal meldpunt dat op dit moment nog niet in de lucht is. BOVAG adviseert bedrijven om zich toch nu alvast voor te bereiden op deze eis en te starten met het op papier verzamelen van de genomen energiebesparende maatregelen. BOVAG stelt u op de hoogte wanneer het exacte webadres bekend is waarop u de melding kunt doen.

Truckdealer: zorg dat u klaar bent voor de slimme tachograaf De Europese Commissie voert vanaf 15 juni 2019 de slimme tachograaf in.

Dat betekent dat alle bedrijfswagens die vanaf deze datum voor het eerst worden geregistreerd, moeten beschikken over de G2V1-tachograaf.

D

e ‘smart tacho’ is voorzien van nieuwe functies zoals locatie­bepaling en de mogelijkheid voor hand­havers om op korte afstand fraudesignalen op te sporen. Niet alle tachograafleveranciers zijn klaar voor de nieuwe verordening, dit kan problemen opleveren voor de branche. De Europese Commissie komt namelijk niet met een restantvoorraadregeling en stelt de verordening niet uit. BOVAG heeft er samen met de RAI Vereniging alles aan gedaan om een restantvoorraadregeling gere­geld te krijgen, maar dit bleek helaas niet haalbaar.

BOVAG adviseert om nu al in uw offertes

en planning zoveel mogelijk rekening te houden met deze nieuwe eis. Voertuigen die vanaf 15 juni geregistreerd worden, moeten mogelijk tegen meerkosten omgebouwd worden. Het kan ook een optie zijn om samen met de klant te besluiten om de chassis-cabines voor 15 juni te registreren en te naam te stellen, waarna de rest van het voertuig wordt afgebouwd. Ombouw wordt hierbij voorkomen.  Meer informatie en adviezen op mijn.bovag.nl (zoekwoord: slimme tachograaf).

BOVAGkrant NUMMER 2 / MA ART 2019 5

Oostzaan 9 APRIL Nootdorp 4 APRIL

28 MAART Drachten 2 APRIL Zwolle

Vught 11 APRIL

19 MAART Arnhem

Bergen op Zoom 21 MAART

27 MAART Urmond

Regiobijeenkomst BOVAG Onafhankelijke Autobedrijven

>

Programma

17.30 uur

Ontvangst eters met een warm buffet

18.30 uur

Ontvangst niet-eters met een kop koffie/thee

19.00 uur

> Welkom door uw voorzitter Gerard ten Buuren > Voor 1 juli moet u energiebesparende maatregelen binnen uw bedrijf melden bij de overheid.

Hoe pakt u dat aan? BOVAG geeft praktische tips. > Een klant benaderen, voordat hij zelf actief op zoek gaat naar een andere auto, hoe pak je dat nou slim aan? > Nieuws rondom RDW: import, recalls en sanctioneringsbeleid 20.00 uur

Pauze

20.30 uur

> Impact van rijhulpsystemen (ADAS) op aftersales en update over Pass Thru > Bemiddelen in verzekeren, hoe zit dat nou? > Vertel en vraag het BOVAG: wat kan BOVAG volgens u anders of beter doen? Wat doen we juist goed?

Of stel uw vraag over actuele onderwerpen als cao, klimaatakkoord etc. We horen het graag van u. > Cabaretier Rob Urgert: in 2016 heeft hij al een keer een succesvolle show gegeven tijdens de regiobijeenkomst. Nu is hij terug met een nieuwe, komische, maar ook leerzame show over creatief en innovatief denken. ‘Hoe krijg ik een geniaal idee in 30 minuten.’ 21.30 uur

Tijdens de netwerkborrel is er tijd om bij te praten met collega-ondernemers uit uw regio, BOVAG-medewerkers en onze partners.

22.30 uur

Einde programma

Meer informatie en aanmelden >>

mijn.bovag.nl/regiobijeenkomstautobedrijven

BOVEMIJ

Gehackt via een filmpje Iedereen kent de verhalen over skimmen, dataleks en nepmails. “Akkefietjes die altijd anderen overkomen, maar mij niet”, dacht ook Erik Beets van Bosch Car Service Bertus Beets. Totdat zijn autobedrijf door een hack geen toegang meer had tot klanten- en bedrijfsgegevens.

E

rik Beets is samen met vader Bertus eigenaar van garage Bosch Car Service Bertus Beets in Purmerend. Op een dag al alle andere deden ze een nare ontdekking: zij kwamen niet meer in hun garagesoftwaresysteem. Eerst leek alsof de boel was vastgelopen, maar bij nader inzien bleek dat alle bestanden waren veranderd. Erik Beets: “Alles zat op ‘slot’. We konden he-le-maal niks.” Beets dacht nog: “we werken in de cloud, dus wat kan je dan gebeuren?”. De cloud-beheerder had echter slecht nieuws: ze waren gehackt, iemand had het op hun klantgegevens voorzien.

Back-up Zonder data ben je als bedrijf nergens, vertelt Beets. “Je kunt niet door.” Tijd om na te denken over de ernst van de zaak was er niet na de hack, vertelt Beets. Hij schakelde meteen zijn IT’er in om contact te zoeken met de hacker. Die vroeg om een bedrag in Bitcoins, als voorwaarde om

de sleutel tot het virus te krijgen. Na een hoop gesteggel, konden ze na drie dagen weer in het systeem. De hacker bleek tot Beets’ verbazing de week ervoor via een instructievideo op YouTube het systeem binnengekomen.

Waardevolle klantgegevens Een heel recente back up was er niet, dus ze werkten dag en nacht bij het garagebedrijf om de boel weer draaiend te krijgen, “We misten van drie maanden klantgegevens en werkorders.”

Inmiddels is het weer business as usual. Wel zijn er extra voorzorgsmaatregelen genomen, zoals het vaker draaien van backups, en een aparte computer om te Googlen en filmpjes te kijken. Beets weet inmiddels dat niet alleen de Heinekens maar ook de MKB-bedrijven kwetsbaar zijn. “Juist kleinere ondernemers zijn dankbare doelwitten, omdat ze massaal digitaal zijn gegaan en allemaal waardevolle klantgegevens hebben. Geloof me: het kan echt iedereen over-

Cyber Event Alles over cyberrisico’s en hoe dat uw bedrijf kan raken hoort u op het Bovemij Cyber Event op 12 maart 2019 in Nijmegen. Test bijvoorbeeld uw kennis over cybercrime.

Ervaar zelf hoe het is om gehackt te worden.

Kom erachter wat phishing is en hoe u zich hiertegen kunt wapenen. Of kom meer te weten over privacy & security. Het event trapt af met keynote spreker Edwin van Andel (ceo Zerocopter), een van de bekendste hackers van ons land. Aanmelden kan via bovemij.nl/cyber.

komen. Ik weet er helaas alles van.” Maar liefst één op de drie BOVAG-leden had in 2017 te maken met cybercrime. Naar verwachting is dit risico twee keer hoger dan op brand.  Om mobiliteitsbedrijven te beschermen tegen de gevolgen van onder meer hacks, ransomware en datalekken, heeft Bovemij het Digitaal Veilig Pakket.

Meer over het dit pakket en de ervaringen van Erik Beets kunt u lezen op bovemij.nl.

BOVAGkrant NUMMER 2 / MA ART 2019 7

PORTRET VAN EEN ONDERNEMER

“Bijblijven om kansen te pakken” Kerst 2002 stoppen Bart Schoones en zijn vrouw Lisette de stekker in het stopcontact. Van de kerstverlichting én van hun bedrijf. Nu, zestien jaar later, is Liba Campers in Liempde een toonaangevend allround camperbedrijf.

“De werkplaats was en is continu volgepland.”

I

“

Over Liba Campers Jaar van oprichting: 2002 Vestiging: Liempde Eigenaren: Bart en Lisette

Schoones Bijzonder: Na de brand in 2007

werd de oude showroom omgebouwd tot werkplaats en verrees uit de as van de werkplaats een hele ruime showroom.

8 BOVAGkrant NUMMER 2 / MA ART 2019

k was 24, werkte bij een lokale garage, maar wilde graag zelf iets beginnen. We wonen echter in een dorp met – toen – ruim vierduizend inwoners en vier of vijf garages. Mijn schoonvader vroeg zich daarom terecht af of nog een autobedrijf er bij wel verstandig was. ‘Doe iets met campers’, zei hij.

Mijn schoonouders waren op zoek naar een camper en het viel hen op dat de bedrijven alleen campers verkochten. Voor speciale opbouw, reparatie, onderhoud en accessoires werden ze doorverwezen naar caravanbedrijven of reguliere garages. ‘Als je dat nou eens allemaal zelf gaat doen, dan heb je iets unieks.’ Met mijn technische kennis zag ik wel mogelijk­heden. Ik werkte weliswaar nog bij het autobedrijf, maar kocht een paar campers in de kerstperiode van 2002 om deze in het voorjaar te verkopen. Een paar weken later was ik ze al kwijt, zelfs met sneeuw op de weg. Het duurde daarna niet lang meer voor we Liba Campers openden.”

was de start van onze Pitstop Service. Toen een unicum in camperland en nog steeds zijn er maar weinig bedrijven die een soortgelijke service bieden: zonder afspraak binnenrijden voor kleine reparaties en onderhoud. Problemen die maximaal twee uur kosten, lossen we meteen op. Drie dagen per week in voor- en naseizoen. We hebben hiervoor onze voorraad flink opgehoogd, om zo min mogelijk mis te grijpen. De service wordt enorm gewaar­deerd en

Weinig geheimen

het spreekt zich rond op campings. Laatst nog hebben we een Spaanse camperrijder gehad die kampeerde in Zuid-Duitsland. Hij moest daar minimaal anderhalve week wachten op hulp, hoorde van onze service en is naar Liempde gereden.”

“In die tijd heb ik opbouwcursussen gevolgd om alles in eigen huis te kunnen doen. Accessoires inbouwen had weinig geheimen, dat deed ik ook in het autobedrijf, net zoals onderhoud. Daarnaast heb ik een half jaar lang marktonderzoek gedaan door beurzen en andere bedrijven te bezoeken en langzaamaan begon alles vorm te krijgen. Dealerschappen, personeel, het ging hard. Een bedrijfsbrand in 2007 was een tegenslag, maar daar zijn we beter uitgekomen.

Zelfs de crisisjaren hebben we goed doorstaan. Wel hebben we in die jaren afscheid genomen van een van de dealerschappen, met name vanwege de voorraadverplichtingen.”

Meteen oplossen “De werkplaats was en is continu volgepland. Het leve­ren en monteren van bijzondere accessoires, van lucht­vering tot koelkast, vormt een mooie aanvulling op het reguliere werk. Helemaal bijzonder

De Pitstop Service wordt enorm gewaardeerd en het spreekt zich rond op campings

Elektrische kennis “Het is een bijzondere bedrijfstak. Je verkoopt immers honderd procent emotie. Ook daarom willen wij alles zelf doen: alleen zo kun je een klant goed van dienst zijn. Campers verkopen is niet iets wat je erbij doet. Stel dat ik voor elk accessoire inbouwen of reparatie iemand moet inhuren. Dan laat ik een hoop werk, inko­men en klanten liggen. Op de hoogte blijven van nieuwe ontwikkeling hoort hier bij. Daar steken we veel energie in. Zelfs elektrische kennis hebben we in huis. Dat zie ik zo snel nog niet gebeu­ ren, maar het kan een kans zijn. Als het iets wordt, dan wil ik er graag meteen bij zijn. Vooruit denken hoort bij ons.”

Tekst: Mark Litjens Fotografie: Peter Arno Broer

BOVAGkrant NUMMER 2 / MA ART 2019 9

INNOVATIE & ONDERNEMERSCHAP

BOVAG BRANDSTOFDEBAT BRENGT DISCUSSIE OVER ALTERNATIEVEN VOOR ELEKTRISCH RIJDEN OP GANG

Brandstof tot spreken Grijze stroom, groene stroom, waterstof, biodiesel, bio-ethanol?

Welke brandstof heeft de beste kwalificaties om schone mobiliteit te realiseren? Tijdens het BOVAG Brandstofdebat eind januari ging de crème de la crème van de brandstofbranche met elkaar in gesprek op zoek naar een antwoord.

W

at gaat het worden? Die vraag brandt niet alleen op de lippen van tankstationondernemers aangesloten bij BOVAG, ook alle andere ondernemers uit de mobiliteitsbranche willen weten welke brandstofmix er nodig is om het Nederlandse wagenpark in de nabije en verre toekomst duurzaam rij­ dend te houden. Een vraag die BOVAG daarom stelde aan een keur aan experts tijdens het BOVAG Brandstofdebat in het Utrechtse TivoliVredenburg op 31 januari. Onder aanvoering van debatleider Maarten Bouwhuis, bekend van BNR, discussieerden veertien deskundigen uit overheids-, autofabrikanten- en brandstoffenland aan de hand van stellingen over de toekomst van brandstof. Maar niet nadat

BOVAG-brede Brandstofvisie 2025 Wilt u meer weten over de toekomstige brandstofmix? BOVAG heeft daarover een visie ontwikkeld. Daarin is de waarschijnlijkheid van het wel of niet doorzetten van een brandstofsoort bekeken aan de hand van drie B’s: beschikbaarheid, betaalbaarheid en betrouwbaar overheidsbeleid. U leest de BOVAG-brede Brandstofvisie 2025 op mijn.bovag.nl.

10 BOVAGkrant NUMMER 2 / MA ART 2019

Mariëtte van Empel, programmadirecteur Duurzame Mobiliteit, de doelen van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat had benoemd.

Belastinginkomsten compenseren Om in 2050 de CO2-uitstoot gehalveerd te heb­ ben, zet het ministerie voor het wegvervoer vooral in op het stimuleren van elektrisch rijden (stekker en waterstof). En waar elektri­ ficatie niet mogelijk is, wil het ministerie zoveel mogelijk het gebruik van biobrandstof­ fen stimuleren. Daarbij staat de overheid voor een grote uitdaging, want nu zijn er veel belas­tinginkomsten uit mobiliteit die gaan wegvallen door elektrificatie. De vraag die voorligt is hoe die gecompenseerd kunnen worden. Daarnaast zal de overheid tot 2025 veel investeren in nieuwe technologie om die verduurzaming van mobiliteit van de grond te krijgen. De financiering van tank- en laadinfrastructuur zal voor een groot deel uit overheidsgelden moeten komen. “In 2030 hebben we acht miljoen laadpalen nodig in Nederland, dus dan moeten er vanaf nu per dag per gemeente twee palen worden geïnstalleerd en dat vraagt om flinke investeringen en subsidies”, zegt Van Empel. “Natuurlijk zijn er meer brandstoffen die een bijdrage kunnen leveren aan vermindering van CO2-uitstoot, maar we kunnen als overheid niet alles stimuleren. We kijken daarbij ook naar innovatie en marktwerking. Voor LNG en CNG is

bijvoorbeeld niet voldoende markt, vandaar dat daar nu geen stimulering op zit.”

Lijdzaam ondergaan Dat de investeringen stevig zijn, onderstreept Jan Paul Kerkhof, tankstationondernemer en voorzitter van BOVAG Tankstations op het debat. Voor zijn nieuwe waterstofvulstation aan de Haagse Binckhorst investeert hij samen met de overheid maar liefst anderhalf miljoen euro. Een investering die naar verwachting pas over tien jaar rendabel zal zijn. Maar Kerkhof doet het graag, zo vertelt hij op het brandstofdebat: “Je kunt beter onderdeel zijn van de transitie dan hem lijdzaam ondergaan.

Het voelt als heel logisch dat we hiermee verder gaan. Ons familiebedrijf heeft ook de switch gemaakt van gas naar benzine, dus nu gaan we ook door met nieuwe brandstof als de maatschappij daar om vraagt.” Met die instelling typeert Kerkhof ook zijn collega-­ ondernemers in de zaal van Tivoli. Zonder uitzondering is men ervan overtuigd dat er actie nodig is. Actie door ondernemers die kunnen vertrouwen op een betrouwbaar en stabiel overheidsbeleid, zodat de transitie naar duurzame mobiliteit die rijdt op duurzame en schone brandstof zo snel mogelijk gemaakt kan worden.

Tekst: Elvira Spoelstra Fotografie: Fotostudio 7, Rianne van den Heuvel

Debatleider Maarten Bouwhuis voelt deskundigen uit overheids-, autofabrikanten- en brandstoffenland aan de tand over de brandstoffenmix van de toekomst

De aanwezigen beoordeelden het debat met maar liefst een 8,5

Mariëtte van Empel, programmadirecteur Duurzame Mobiliteit bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat

“Welnee! De klant bepaalt wat we rijden. Niet de overheid.”

Raymond Gense, director Public Affairs & Future Technology bij Pon Holdings

Stelling De overheid kan van alles bedenken, maar autofabrikanten bepalen de koers De zaal: 33% eens, 67% oneens

“Absoluut niet. De invloed van de Nederlandse overheid is extreem. Nederland is voor autofabrikanten een moeilijk land om mee te doen. Weet u nog?

De Mitsubishi Outlander? En vorig jaar december zijn er alleen maar Jaguars iPace verkocht in Nederland.”

Frank Meijer, hoofd Eco Car & Mobility bij Hyundai Motor Europe

“Het enige dat de Nederlandse overheid bepaalt is welke auto’s de fabrikant naar Nederland stuurt.”

Marnix Koopmans, manager Public Affairs bij Verenigde Nederlandse Petroleum Industrie

“Als de overheid wil dat er meer elektrische auto’s komen, dan moet ze eerst stabiel beleid laten zien. De fabrikanten zijn momenteel hun vertrouwen in Nederland kwijt.”

Raymond Gense, director Public Affairs & Future Technology bij Pon Holdings

> BOVAGkrant NUMMER 2 / MA ART 2019 11

>

Stelling Waterstof voor personenauto’s wordt een succes in Nederland De zaal: 64% eens, 36% oneens

“Ik denk het niet. Wat is het bestaansrecht van waterstof ten aanzien van stekkerelektra als je kijkt naar het rendement? Er wordt nu heel veel grijze waterstof gemaakt door de industrie. Met windenergie kunnen we veel eenvoudiger en goedkoper groene waterstof maken. Maar het duurt nog wel even voordat er voldoende windparken in Nederland staan.”

Sander Komen, Senior Data Engineer bij Diesel Büchli

“Jazeker! Zelfs ik heb een waterstofauto besteld, en ik ben eigenlijk een verstokte V8-rijder.”

Robert Dencher, voorzitter H2Platform

“Waterstof gaat zeker een belangrijke rol spelen, alleen al omdat stekker­ infra een enorme opgave wordt voor het personenautovervoer.”

Ida Sanders, programmaleider Duurzame Mobiliteit bij Stichting Natuur & Milieu

Rogier Kuin, manager Public Affairs bij BOVAG

Dirk Schaap, coördinator Waterstof bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat

“De kabels naar de laadpunten gaan overspannen raken, dus de stekkerinfra is te kwetsbaar. Daarom zal waterstof een heel goed alternatief zijn.”

Marnix Koopmans, manager Public Affairs bij Verenigde Nederlandse Petroleum Industrie

“Absoluut mee eens! De CO2-reductie uit biobrandstoffen is nu al tachtig procent door bijmenging in traditionele brandstoffen.”

Stelling Met biobrandstoffen kan snel en simpel veel klimaatwinst behaald worden De zaal: 50% eens, 50% oneens

Eric van den Heuvel, directeur Platform Duurzame Biobrandstoffen

“Mee eens. In het vrachtverkeer gebeurt nu al heel veel. Met bio-CNG kunnen we veel bijdragen. Maar de bottleneck is het verdelingsvraagstuk.

Er is veel vraag naar biomassa, niet alleen vanuit de mobiliteit.”

Rob Aarse, beleidscoördinator Duurzaamheid bij Transport & Logistiek Nederland

“Biomassa is gunstig in de transitie naar elektrificatie, maar er is te weinig aanbod.”

Mariëtte van Empel, programmadirecteur Duurzame Mobiliteit bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat 12 BOVAGkrant NUMMER 2 / MA ART 2019

“De discussie over biomassa zit te veel in herkomst en de voedselketen, maar de herkomst van alle brandstoffen is discussieerbaar. Ook de stekkerauto rijdt op energie die uit kolen is verkregen.”

Marnix Koopmans, manager Public Affairs bij Verenigde Nederlandse Petroleum Industrie

“Wij maken ons zorgen over de vraag naar biomassa die er nodig is om biobrandstoffen te maken; daar zitten veel haken en ogen aan. Want is het niet concurrerend aan de voedselproductie? En moet je biomassa willen importeren waarvoor vervoer nodig is?

En is plastic niet een beter bron om biomassa te maken?”

Ida Sanders, programmaleider Duurzame Mobiliteit bij Stichting Natuur & Milieu

Stelling Oliemaatschappijen moeten meer investeren in beschikbaarheid van alternatieve brandstoffen De zaal: 83% eens, 8% oneens, 9% geen mening

“Hyundai heeft twee miljard euro geïnvesteerd in waterstofauto’s. Als ik dan hoor dat oliemaatschappijen maar een paar honderd miljoen investeren, dan kan daar zeker nog wel een schepje bovenop.”

Frank Meijer, hoofd Eco Car & Mobility bij Hyundai Motor Europe

“Het kan zeker meer. Nu gaat het nog maar om 1,3% van de totale investeringen. Oliemaatschappijen zitten nog in de reddingsbootfase. Er is nog geen visie.”

Marnix Koopmans, manager Public Affairs bij Verenigde Nederlandse Petroleum Industrie

Robert Dencher, voorzitter H2Platform

Debatleider Maarten Bouwhuis, bekend van BNR Nieuwsradio

Een samenvatting en uitgebreide videoreportage vindt u op mijn.bovag.nl/brandstofdebat.

“100% volledig elektrisch in 2030 is niet reëel. De winst van vandaag is dat er aan­ dacht komt voor andere alternatieven.”

Rogier Kuin, manager Public Affairs bij BOVAG

Stelling De klimaatambities voor mobiliteit voor 2030 in Nederland zijn ambitieus, maar absoluut haalbaar De zaal: 36% eens, 64% oneens

“We zitten met zijn allen in een zinkend schip vol met CO2 en we zijn aan het ruziën over met welk emmertje we moeten hozen.”

Eric van den Heuvel, directeur Platform Duurzame Biobrandstoffen

“Het is wel haalbaar, maar niet betaalbaar.”

“Mee eens, maar dan moeten we wel een bredere mobiliteitstransitie maken en minder afhankelijk zijn van wegvervoer.”

Ida Sanders, programmaleider Duurzame Mobiliteit bij Stichting Natuur & Milieu

“We moeten eerst over alle vervoersmodaliteiten heen kijken naar oplossingen en niet ieder voor zijn eigen parochie preken. Het is én, én, én: andere brandstof, de trein de fiets. Het totaalpakket moet anders worden georganiseerd.”

Bert Klerk, voorzitter Formule E-Team

Berry den Ridder, voorzitter Platform Autogas BOVAGkrant NUMMER 2 / MA ART 2019 13

FEITEN & CIJFERS

100% ONDERHOUDEN-L ABEL BEWIJST ZIJN WA ARDE

Betere prijs en sneller verkocht Van onbekend naar eis Wanneer je al jarenlang bij hetzelfde auto­ bedrijf je auto's koopt, lijkt 100% onderhouden wellicht wat minder belangrijk. Toch gaf deze garantie aan Karen Hoogeveen de extra zeker­heid die zij zocht.

“Bij het kopen van een gebruikte auto zoek je toch altijd naar houvast over de betrouwbaarheid ervan”, vertelt Karen. “Ik had hiervoor een auto met mankementen. Dat risico wilde ik zoveel mogelijk uitsluiten bij de aankoop van een volgende auto.” Al achttien jaar gaat zij naar autobedrijf Klever­laan in Limmen. Ook in het najaar van 2018 stapte zij daar de showroom binnen, op zoek naar een andere auto. Van 100% onderhou­ den had zij op dat moment nog niet gehoord.

“De verkoper vertelde me erover en ik vond het meteen een veilig idee. Door omstandigheden moest ik deze auto in mijn eentje kopen en dat was best spannend. Ook al is Kleverlaan voor mij een vertrouwde garage, met dit label weet ik zeker dat de auto altijd goed is onderhouden.”

Inmiddels rijdt zij zo'n vijf maanden zorgeloos en naar volle tevredenheid in haar vijf jaar oude Peugeot 107. Zorgen over grote mankementen aan haar auto maakt zij zich niet. Kopen met 100% onderhouden is wel iets waar Karen in de toekomst op gaat letten. “Wanneer ik bij Kleverlaan mijn volgende auto koop, kan ik me voorstel­ len dat ik op mijn autobedrijf vertrouw. Mocht ik ergens anders een auto kopen, dan is het 100% onderhouden-label echt wel een harde eis.”

14 BOVAGkrant NUMMER 2 / MA ART 2019

Het 100% onderhouden-label werkt. Recent onderzoek laat zien dat een auto met dit label sneller wordt verkocht en meer oplevert. Driehonderdvijftig auto­bedrijven beoordeelden al 60.000 auto’s en verstrekten aan twee derde daarvan het 100% onderhouden-label.

R

isico’s uitsluiten gaat zelden, ze kleiner maken kan wel. Dat is precies wat de stichting 100% onderhouden doet voor consumenten die een tweedehands auto kopen. Autobedrijven zien dat auto’s met een 100% onderhouden-label aanzienlijk sneller verkopen dan de auto’s zonder label. Dat blijkt uit een analyse van de autoverkopen van vier grote autobedrijven. Eerder was al vastgesteld dat consumenten ook bereid zijn aanzienlijk meer te betalen voor een auto met dit label.

Hameren op onderhoud 100% onderhouden is een onafhankelijke stichting die aan consumenten voorlichting geeft over auto-onderhoud en (web)labels verstrekt. Auto’s die aantoonbaar alle belangrijke, door de fabriek voorgeschreven onderhoudsbeurten op tijd hebben gehad, komen in aanmerking voor het label.

De koper hoeft hiervoor niet het onderhoudsboekje te bestuderen en ziet al online dat de occasion netjes is onderhouden. Het label is vergelijkbaar met de vroegere Nationale Autopas (nu Tellerrapport) waarin wordt bijgehouden hoe betrouwbaar de tellerstand van een auto is, maar dan geënt op onderhoud. Op websites zoals

viaBOVAG.nl kan een bezoeker al bij zijn online zoektocht op dit label selecteren.

Op de website 100procentonderhouden.nl legt de stichting uit hoe belangrijk een op tijd onderhouden auto is voor de auto zelf, voor het milieu maar ook voor de gezondheid en portemonnee van de bestuurder. Anton Pluim, directeur stichting 100% onderhouden: “Auto-onderhoud wordt nog te vaak overgeslagen en dat is vaak de oorzaak van veel onverwachte reparatiekosten. Door een heldere voorlichting over nut en noodzaak van goed onderhoud proberen we samen met de autobranche houding en gedrag van consumenten te beïnvloeden. De consument koopt op die manier niet alleen een goed onderhouden auto maar wordt ook nog beloond met een goede inruilprijs omdat een 100% onderhouden auto zijn waarde behoudt. Voor het autobedrijf betekent meer en vaker onderhoud een kans op klantenbinding en omzetgroei. Een win-win­ situatie dus.”

Met de onderhoudsinterval-indicator kunnen websitebezoekers zien wanneer hun auto onderhoud nodig heeft. Autobedrijven kunnen op 100procentonderhouden.nl informatie krijgen over het label en over deelname daaraan.

Tekst: Danielle Rousselet Fotografie: Peter Arno Broer

€972

4

is wat mensen gemiddeld bereid zijn meer te betalen voor een auto met een aantoonbare, volledige onderhoudshistorie.

60.000 auto’s zijn er inmiddels beoordeeld volgens de richtlijnen van de stichting 100% onderhouden door 350 deelnemende autobedrijven.

30% sneller

35 stadagen

werden 100% onderhouden auto’s in 2018 verkocht dan gemiddeld.*

had een 100% onderhouden auto gemiddeld tegen 51 stadagen van auto’s zonder dit label.

40.000 auto’s hebben inmiddels het 100% onderhouden-certificaat gekregen.

* gemeten bij vier autobedrijven Bron: stichting 100% onderhouden

doelstellingen van 100% onderhouden

1. Minder economische schade door achterstallig onderhoud of fraude bij onderhoud 2. Minder verkeersongelukken waarin achterstallig onderhoud een factor is 3. Verlenging van de technische levensduur van een auto 4. Verlagen van de gemiddelde onderhouds- en reparatie­ kosten van een auto

BOVAGkrant NUMMER 2 / MA ART 2019 15

viaBOVAG

Hè, hè, eindelijk!

Uw eigen occasionwebsite Zelf de touwtjes in handen Meer vertrouwen bij de klant Goede leads en inzicht in data Landelijke reclamecampagne Aantrekkelijk instaptarief

Stap in viaBOVAG.nl, dé occasionsite voor en door BOVAG-bedrijven Ga naar mijn.bovag.nl/viabovag Mail naar autobedrijven@viabovag.nl of bel 020 - 549 39 50

PRIVACY

In stappen naar een AVG-proof bedrijf De overheid gaat vanaf dit jaar strenger handhaven op de nieuwe privacy­­ wet, die op 25 mei vorig jaar is ingegaan. Ook zullen er mogelijk boetes uitgedeeld worden. Belangrijk dus om uw zaken op orde te hebben.

Met deze vijf stappen bent u zo AVG-proof.

Registreer gegevensver­wer­kingen.

Instrueer uw medewerkers. Om aan

Houd in een verwerkingsregister bij welke persoonsgegevens u vastlegt, met welk doel en welke bewaartermijn u aanhoudt. Zorg dat u alleen de noodzakelijke persoonsgegevens vastlegt, dat kost bovendien de minste tijd om bij te houden. Verwerkt u persoonsgegevens op basis van toestemming? Leg dan ook goed vast hoe en op basis van welke informatie de klant toestemming heeft gegeven.

de AVG te voldoen, is het belangrijk dat uw personeel weet hoe ze om moeten gaan met per­ soonsgegevens. Neem kleine stapjes en herhaal de informatie regelmatig, bijvoorbeeld door per­ soneelsbijeenkomsten te houden, posters op te hangen of de BOVAG Privacy Game aan te bieden.

Deze game leert medewerkers op laagdrempelige manier om te gaan met privacygevoelige gegevens. Wijs ook iemand in uw bedrijf aan als aanspreekpunt bij vragen of problemen.

Deel uw privacy policy. De privacy policy van uw organisatie moet voor ieder­ een vindbaar zijn. Het eenvoudigste is om deze op de website te plaatsen. Hierin vertelt u welke gegevens van de klant u opslaat en voor welke doeleinden, en welke rechten de klant heeft (inzage, verwijdering, etc.). Een voorbeeld is te vinden in de BOVAG Privacytool.

Handige tools BOVAG heeft praktische hulpmiddelen die u helpen om aan de privacywet te voldoen. De BOVAG Privacytool loodst u door alle stappen van de privacywet, voorzien van heldere uitleg en filmpjes. Ondernemers kunnen tot 1 mei 2019 gratis gebruikmaken van deze tool, daarna wordt er een kleine bijdrage gevraagd.

Daarnaast is er de BOVAG Privacy Game, een app die personeel spelenderwijs meeneemt in de AVG. Ga voor meer informatie naar mijn.bovag.nl/privacy.

Stel verwerkersovereenkomsten vast. Als u persoonsgegevens doorgeeft aan andere partijen die deze gegevens in uw opdracht verwerken, zoals een softwareaanbieder van een digitale nieuwsbrief, drukker, CMS-leverancier of salarisadministrateur, dan moet u afspraken over de gegevensuitwisseling vooraf vastleggen in een verwerkersovereenkomst. U spreekt daarin af wat wel en niet met de gegevens mag gebeuren. In de BOVAG Privacytool vindt u een standaarddocument en een checklist waarmee u de overeenkomst van een leverancier inhoudelijk kunt controleren.

Beveilig uw ICT-omgeving. Software veilig en up-to-date houden, de systemen waar persoonsgegevens in staan goed beveiligen, wachtwoorden regelmatig veranderen. Een paar voorbeelden waarmee u de kans op het lek­ ken van persoonsgegevens verkleint. Zorg daarnaast voor een stap­pen­plan, zodat u in geval van datalek snel in actie kunt komen om het op te lossen en te melden. Maak ook regelmatig back-ups, zodat u persoonsgegevens beschermt tegen verlies of diefstal.

BOVAGkrant NUMMER 2 / MA ART 2019 17

SCHADEHERSTEL

NU VOORSORTEREN OP DE TOEKOMST

Schadeherstelmarkt

een derde kleiner in 2030 Een markt die met een derde afneemt, steeds ‘slimmere’ auto’s die schades helpen voorkomen en fabrikanten die hogere eisen stellen aan kennis en apparatuur van schade­ herstellers. Dat is wat de schadeherstelmarkt staat te wachten tussen nu en 2030.

D

it zijn enkele conclusies uit een onderzoek dat BOVAG deed naar de schadeherstelbranche. Hierover verscheen het rapport ‘Toekomstvisie Schadeherstel 2030’. Het geeft een vooruitblik tot 2030 en richting aan hoe schadeherstelbedrijven op deze veranderingen kunnen inspelen.

Van ADAS tot overstromingen

Frank Ruygrok Branchemanager BOVAG Schadeherstelbedrijven

Primeur in de branche Frank Ruygrok: “We voelen allemaal dat er grote veranderingen aankomen. Maar in welke volgorde en hoe snel? De schadeherstelbranche heeft behoefte aan inzichten in de effecten van deze veranderingen op schadeherstel. Samen met de belangrijkste spelers in deze professioneel georganiseerde branche heeft BOVAG kennis en cijfers verzameld. Deze zijn met hulp van consultancybureau Roland Berger gespiegeld aan de belangrijkste ontwikkelingen en trends. Van daaruit is een beeld geschetst van het marktvolume en de toekomstige spelers. Het is voor het eerst dat er zo’n uitgebreide visie ligt op de branche.”

18 BOVAGkrant NUMMER 2 / MA ART 2019

“Een aantal trends en ontwikkelingen bij elkaar gaat de markt de komende jaren verkleinen”, legt branchemanager BOVAG Schadeherstelbedrijven Frank Ruygrok uit. “Denk aan de opkomst van deelauto’s. Hiermee daalt het aantal auto’s in Nederland maar het vergroot het aantal gereden kilometers per auto. Worden de auto’s vervolgens ook nog steeds vaker uitgerust met Advanced Driver Assistance Systems (ADAS), dan neemt het aantal schades af. Doordat ADAS steeds meer handelingen van de mens overneemt, denk aan ‘parking assist’ of ‘lane keep assist’, is er minder ruimte voor menselijke fouten die tot schade leiden.” (Meer over ADAS op pagina 22.)

Die extra techniek in auto’s, maakt reparaties van schades steeds complexer. Frank: “Een buitenspiegel vervangen wordt een heel ander verhaal wanneer daar sensoren in zitten die na plaatsing ook nog moeten worden gekalibreerd. De technische toevoegingen zijn vaak ook nog per merk anders waardoor reparaties merkspecifieker wor­ den. Fabrikanten zullen meer eisen gaan stellen aan de kennis en apparatuur van schadeherstellers. Ook maakt al deze techniek dat onderdelen vaker worden vervangen in plaats van gerepareerd. Overigens bedoel ik met techniek niet de

aandrijving van elektrische auto’s, want die zouden juist voor een omzetvergroting kunnen zorgen in de schadeherstelmarkt. Een elektrische auto heeft de helft minder onderdelen maar deze onderdelen zijn duurder en het werk is arbeidsintensiever. Reparaties aan een elektrische auto vragen om extra handelingen zoals de auto volledig stroomvrij maken. Het verandert ook de expertise die nodig is in de werkplaats.”

Risico “Dan is er ook nog een ontwikkeling met invloed op de schadeherstelmarkt uit een verrassende hoek: klimaatverandering”, vervolgt Frank. “We >

Tekst: Danielle Rousselet Illustraties: Edith Buenen

Natuurlijk is zo'n grote terugloop schrikken maar deze ontwikkelingen gaan geleidelijk.

Er is tijd om stappen te zetten

BOVAGkrant NUMMER 2 / MA ART 2019 19

Maandag 1 april

Voor alle toppers in de kampeerbranche: ondernemers én relaties, dealers én universele kampeerbedrijven

Papendal Arnhem

SEIZOENSAFTRAP BOVAG EN KCI JAARCONGRES Samen bezorgen we Nederland een fantastische kampeervakantie

SEIZOENSAFTRAP: 1 APRIL 2019

BOVAG-PROGRAMMA

Het BOVAG en KCI Jaarcongres vindt eenmalig in het voorjaar plaats. Voor caravan- en camperbedrijven is het seizoen natuurlijk allang van start gegaan. Maar kamperend Nederland staat nog te popelen om er weer op uit te gaan. En dankzij ons wordt die reis zorgeloos, goed voorbereid én veilig. Daarom is het congres omgedoopt tot dé seizoensaftrap van 2019. Want samen bezorgen we Nederland ook dit jaar weer een fantastische kampeervakantie! Bent u er ook bij?

Ondernemers, BOVAG-specialisten, gastsprekers en stakeholders gaan in gesprek over deze thema’s: Schade: hoe ziet de toekomst van schadeherstel eruit en hoe werkt BOVAG aan een eerlijk speelveld voor schadespecialisten in de kampeerbranche?

Personeel: hoe werken we aan voldoende instroom en wat kunt u als ondernemer zelf doen om personeel vast te houden?

Kwaliteit: kwaliteit is wat BOVAG-kampeerbedrijven onderscheidt in de markt. Hoe borgen we dat, waar liggen de uitdagingen, wat doet BOVAG en wat kunnen ondernemers zelf?

14:00

Inloop en ontvangst

14:30

Aanvang jaarcongres

18:45

Afsluiting en diner

20:30

Einde programma

Ga voor het volledige programma naar: mijn.bovag.nl/JaarcongresCaravanCamper2019

DAGVOORZITTER: JANNEKE WILLEMSE

Belangenbehartiging: ook caravans en campers staan op de agenda van onze landelijke en Europese politici. Hoe dit in zijn werk gaat? Wat u niet ziet, maar wel wilt weten?

Een kijkje in de keuken.

Promotie: BOVAG investeert volop in campagnes én in de doorontwikkeling van het online platform viaBOVAG.nl.

Hoe profiteert de kampeerbranche hiervan en wat kunnen we gezamenlijk doen om ons marktaandeel de komende jaren te vergroten?

Net als voorgaande jaren organiseert BOVAG dit congres samen met KCI.

C A R A V A N S VOUWWAGENS C A M P E R S

PROGRAMMATIJDEN

Kampeer en Caravan Industrie KCI

Kampeer en Caravan.nl

AANMELDEN: MIJN.BOVAG.NL/JAARCONGRESCARAVANCAMPER2019

Kampeer en Caravan.nl

4 mogelijke bedrijfsmodellen Schadeherstelbedrijven kunnen op termijn niet meer alles voor iedereen doen. Richting kiezen geeft in de toekomst de beste kansen op succes in deze markt. De toekomstvisie beschrijft vier mogelijke bedrijfsmodellen:

> krijgen steeds vaker te maken met extreem weer

zoals zware storm, hagel of overstromingen waardoor auto’s beschadigd raken.”

Een hele andere trend die in de markt speelt, is die van verzekeraars die risico willen beperken op letselschade als gevolg van ondeugdelijke reparaties. “Verzekeraars willen meer zekerheid over de kwaliteit van de reparatie en duidelijkheid over de aansprakelijkheid wanneer de reparatie niet goed is uitgevoerd. Om die reden is de verwachting dat verzekeraars vaker verwijzen naar merk-erkende herstellers.”

“Wat tot slot blijkt, is dat de meeste schadeherstelbedrijven veelal hetzelfde proces en werkwijze hanteren voor al hun klanten. Albert Heijn en Lidl tegelijk willen zijn, is erg lastig. Leasebedrijven zorgen bijvoorbeeld nog altijd voor veel werk in de markt, maar zetten wel de marges onder druk door zo laag mogelijke tarieven te bedingen. Met de verschillende eisen en voorwaarden die leasemaatschappijen en verzekeraars stellen, is het in de toekomst bijna niet vol te houden om hiervoor dezelfde aanpak en processen te hebben. Positief aan de markt is dat deze in relatief grote delen is verdeeld. Dat geeft een schadeherstelbedrijf de mogelijkheid om zich te specialiseren en nog altijd een markt te hebben die groot genoeg is om succesvol in te opereren.”

Local hero De ondernemer legt zich toe op niet-­ gestuurd, universeel schadeherstel en heeft een grote, trouwe en vooral lokale klantenbasis.

Geen paniek Een krimp van de markt met een derde in 2030 is volgens Frank een reden om nu na te denken over de toekomst. Geen reden voor paniek.

“Natuurlijk is zo'n grote terugloop schrikken

Albert Heijn en Lidl tegelijk willen zijn, is erg lastig

Meer weten?

De BOVAG Toekomstvisie Schadeherstel 2030 lezen? Hij is te downloaden op mijn.bovag.nl. Liever een gedrukt exemplaar? Stuur dan een bericht naar schadeherstel@bovag.nl. In de branche zijn er al mooie voorbeelden van bedrijven die met het oog op de toekomst al een nieuwe koers hebben ingezet. Hoe pakken zij dit aan en wat kunt u leren van hun ervaringen? De komende maanden publiceren wij hun verhaal op mijn.bovag.nl.

maar deze ontwikkelingen gaan geleidelijk. Er is tijd om stappen te zetten. Wat een schadeherstelbedrijf nu al kan doen is bepalen: waar staat het bedrijf? Welke specialisatie en welke klanten passen daar het beste bij en waar gaat het naartoe groeien? Hoe ziet het bedrijf eruit in 2030 of wat dichterbij over drie of vier jaar? Met deze toekomstvisie en het maken van bewuste keuzes daarin wil BOVAG zijn leden helpen.”

Brand’s best friend Voornamelijk gestuurde en merk-erkend schadeherstel, concurrerend op kwaliteit en klantervaring en minder op prijs.

Ondernemer heeft geïnvesteerd in apparatuur en gekwalificeerd personeel.

Leaselover De leaselover is sterk in grote volumes en heeft een hoge bezetting. Gestuurd en universeel schadeherstel, waarbij prijs en efficiëntie voorop staan. Harde franchise met landelijke dekking.

Discussie De Toekomstvisie Schadeherstel 2030 is voor BOVAG een vertrekpunt voor toekomstige activiteiten voor de schadeherstelbranche. “Vanuit dit rapport blijven we gefundeerd en met degelijke kennis in gesprek met verzekeraars, leasemaatschappijen, leveranciers en onze leden. Dat zal leiden tot discussie over de inhoud van dit rapport en de beschreven conclusies en dat is goed. Dat is wat BOVAG wil: samen met branchepartijen werken aan een goede agenda en plannen richting 2030. Dus ik nodig bij deze iedereen uit om mee te doen.”

Nichespeler Deze ondernemer bedient een specifiek segment voor zowel niet-gestuurd als gestuurd, universeel schadeherstel. Hij is uniek in zijn vakgebied bijvoorbeeld door het soort opdrachtgever, technologie, soort schade of leeftijd van de auto.

BOVAGkrant NUMMER 2 / MA ART 2019 21

ONDERZOEK

BOVAG SCHETST GEVOLGEN VAN RIJTA AKONDERSTEUNENDE SYSTEMEN

Minder schade door ADAS Zo’n 23 procent minder schade in aantallen en een negen procent lagere omzet in schadeherstel in 2030. Dat is het gevolg van de komst van auto’s die zichzelf kunnen inparkeren, op tijd remmen als degene voor ons plotseling op de rem trapt en een seintje geven wanneer we even niet goed opletten en uit onze baan gaan. Voor de werkplaats van autobedrijven biedt ADAS nieuwe kansen.

D

e terugloop in schade is de hoofdconclusie uit het onderzoek dat BOVAG heeft laten doen naar het effect van de komst van ADAS (Advanced Driver Assistance Systemszie kader) op reparatie, onderhoud en schadevolume. Het BOVAG-onderzoek naar de toekomst van de schadeherstelmarkt sluit hierop aan (zie ook pagina 18). Vier technieken die op dit moment de grootste invloed hebben zijn: automatic emergency braking, lane change assist/blind spot monitoring, lane keep assist en parking assist (zie kader).

Opmerkelijk genoeg bleek uit het onderzoek dat adaptive cruise control nauwelijks invloed heeft op het beperken van de schadelast.

Effecten De hulpsystemen die de automobilist meer vei­ ligheid en comfort bieden, leveren naar verwachting minder schades op. Zelfs 23 procent minder. Wanneer zo’n complexe auto schade heeft, is het schadebedrag wel meteen hoger waardoor de omzet minder hard afneemt. De onderdelen zijn namelijk duurder en de auto moet worden gekalibreerd. De toekomstige rol van verschillende bedrijven in de schadeherstelbranche wordt bepaald door de manier waarop een bedrijf weet om te gaan met de steeds grotere complexiteit van de auto’s. Schaal­ grootte van het bedrijf en toegang tot kennis zijn de andere twee bepalende factoren.

Ook voor reparatie en onderhoud van auto’s heeft de komst van ADAS gevolgen. Ervaring leert dat de nieuwe, technische systemen 22 BOVAGkrant NUMMER 2 / MA ART 2019

weinig tot geen reparatie nodig hebben. Maar een reparatie of onderhoud aan een traditioneler onderdeel in de auto kan extra werk met zich meebrengen doordat bijvoorbeeld de met ADAS-uitgevoerde bumper eraf moet om de reparatie elders in de auto goed te kunnen uitvoeren. Na het terugplaatsen van de bumper moet deze alsnog worden gekalibreerd.

Hier is extra kennis en apparatuur voor nodig in de werkplaats.

Alle automerken ADAS is sinds de afgelopen jaren bezig met een grote opmars in de auto-industrie. Zelfrijdende auto’s zijn misschien nog een toekomstbeeld maar het integre­ren van slimme systemen gaat snel naar een standaard toe.

“Mede door overheidsregulering, de vraag van de markt en van verzekeraars, verwachten we dat over vijf jaar iedere nieuw verkochte auto over één of meerdere ADAS-systemen beschikt”, vertelt branchemanager BOVAG Autodealers Geert Brummelhuis. “In de strijd voor verkeersveiligheid gaat de overheid een aantal systemen waaronder AEB (Automatic Emergency Brake) naar alle waarschijnlijkheid verplichten. Verzekeraars hebben belang bij minder blikschade, letselschade maar ook bij minder maatschappelijke schade zoals kosten van files en hulpdiensten. Daarom sturen zij op de aanwezigheid van ADAS in auto’s. Automobilisten leren de technieken steeds meer kennen en gebruiken en willen ze daarna ook in hun volgende auto.”

Op basis van trends deed het onderzoeksbu-

reau in opdracht van BOVAG een schatting van hoe snel de ontwikkelingen van de verschillende systemen gaan. Waar in 2008 nog maar enkele auto’s zelfstandige noodremsystemen hadden, heeft in 2018 al vijfenveertig procent van de nieuw verkochte auto’s dat er nu standaard in zitten. Rond 2030 is de verwachting dat negentig procent van de nieuwe auto’s is uitge­r ust met deze techniek. Als er inderdaad (Europese) wetgeving komt die AEB verplicht stelt, is dat percentage in 20232024 al honderd procent. Voor de andere hulpsystemen duurt het naar verwachting langer voordat elke auto in Nederland hiermee is uitgerust.  Meer weten over ADAS? Kom dan naar de bijeenkomst hierover op 10 april in het BOVAGhuis in Bunnik. Ga naar mijn.bovag.nl om hiervoor in te schrijven.

Tekst: Danielle Rousselet

We verwachten dat over vijf jaar iedere nieuw verkochte auto over één of meerdere ADAS-systemen beschikt Geert Brummelhuis, branchemanager BOVAG Autodealers

Wat is ADAS? ADAS is een afkorting van Advanced Driver Assistance Systems. Het is een verzamelnaam voor allerlei systemen waar een auto mee kan worden uitgerust om comfort en veiligheid van de inzittenden te vergroten. Simpel gezegd: de bestuurder krijgt steeds meer ondersteuning bij het rijden. ADAS is verdeeld in fases. In fase één gaat het om ondersteunende systemen in de auto en een ADAS fase vijf-auto is een zelfrijdende auto. Hieronder een aantal voorbeelden van ADAS in auto’s.

Lane change assist (LCA) Wanneer de bestuurder van rijbaan verandert en er een voertuig in de blinde hoek zit, speuren sen­ soren aan de zijkant van de auto of de weg vrij is.

Als dit niet zo is, krijgt de bestuurder een waarschuwing. Dat kan een geluidje zijn of een lampje of het kan voelbaar zijn in het stuur met een trilling.

Automatic Emergency Braking (AEB) Sensoren aan de voorkant van de auto detecteren dat het voertuig ervoor afremt of plotseling stopt. Wanneer degene achter het stuur niet zelf

Lane Keep Assist (LKA) De auto geeft stuurcorrecties en een waarschuwing wanneer deze van de rijstrook afdwaalt zonder dat de richtingaanwijzer is gebruikt.

remt, doet de auto dat voor hem. Dit kan een botsing voorkomen of minimaal de impact van de botsing verlagen.

Blind Spot Monitoring (Blis) Sensoren in de linker en rechter buitenspiegels detecteren voertuigen die naast de auto rijden maar niet meer te zien zijn in de spiegels. Voer­ tuigen die dus in de blinde hoek zitten.

Parking assist (PA) De auto kan zelf inparkeren door sensoren in de bumper en/of camera’s rondom de auto. Wanneer de sensoren een geschikte parkeerruimte hebben gevonden, hoeft de bestuurder alleen nog gas te geven en te remmen en de auto parkeert zichzelf.

BOVAGkrant NUMMER 2 / MA ART 2019 23

GRATIS VOOR BOVAG-LEDEN! Bent u sportsponsor of organiseert u een evenement?

Vraag kosteloos veiligheidshesjes en ander promotiemateriaal aan via mijn.bovag.nl/sport

SPONSOR VAN SPORTERS ONDERWEG ALLES VOOR EEN BETERE KILOMETER.

ONDERAAN DE STREEP eel Voord - - - - - - - - - - - - - - - -

--ij - - - - - - - eld waarb e t b r n ---o e l vo su Reken nsioencon or: o e een p ngskomt v ensioena bij u l tie over de p erkers a e s medew re nt • een p aan u en uw s over een g ie regelin ankelijk adv ag • onafh pecifieke vra ---------s -------rei-------- lusief voorbe n) --ur (inc voorrijkoste / wee u Tijd: t lusief reistijd - - - - - - - - - - - c x e , g din --- - - - - - - osten: t: ------K nsulen ioenco s n e p deld) ekozen • Zelfg 250,- (gemid lent: € 0,-. € consu ---nsioen - - - - - - - - - - - e p T r • PM e m -nderne ------- - - - - - - rdeel: een o l € 250,Voo imaa sioen­ art min bespa r de PMT-pen oo t. als hij v nsulent kies co

PMT heeft een werk­geversconsulent speciaal voor BOVAG-­ leden, die kosteloos advies op maat geeft

Pensioenexpert binnen handbereik Krijgt u een vraag van een werk­ nemer die u niet direct kunt beantwoorden? Of heeft u zelf vragen over de pensioenregeling? De consulent van Pensioenfonds Metaal en Techniek komt kosteloos bij u langs om advies te geven of om uw personeel te informeren. Dat is een zorg én een kostenpost minder!

D

e pensioenregeling van PMT is voor u en uw medewerkers geen dagelijkse kost.

Misschien loopt u daardoor wel eens tegen lastige zaken aan. PMT heeft een werkgeversconsulent, die u dan uitleg en advies op maat geeft. Speciaal voor BOVAG-leden is dat Freddo Wieringa. Hij heeft jarenlange ervaring als PMT-consulent en is dus goed bekend met de bedrijfsvoering van mobiliteitsondernemers. Freddo kan daarnaast bij alle informatie uit de systemen van PMT. U kunt hem telefonisch of per e-mail benaderen voor vragen, maar hij kan bij uitgebreide vragen of grote veranderingen in het bedrijf ook op locatie komen. Bijvoorbeeld als uw bedrijf overstapt vanuit een andere pensioenregeling, of in geval van een reorganisatie of overname. Freddo

Wieringa kan een presentatie verzorgen voor u en uw medewerkers over hoe de PMT-pensioenregeling in elkaar steekt en wat dit voor uw medewerkers betekent. Of actuele ontwikkelingen die spelen rondom pensioenen toelichten. Er is daarbij ruimte voor werknemers om vragen te stellen, ook over individuele situaties. Omdat PMT het belangrijk vindt dat u en uw medewerkers goed geïnformeerd zijn, zijn er geen kosten verbonden aan de diensten van de consulent.

 Meer informatie vindt u op mijn.bovag.nl (zoekwoord: ‘pensioenconsulent’) of op bpmt.nl. Direct contact opnemen met Freddo Wieringa kan via freddo.wieringa@bpmt.nl of (06) 21 24 51 69.

BOVAGkrant NUMMER 2 / MA ART 2019 25

VASTGOED EN PENSIOENEN

MN SERVICES EN PENSIOENFONDS PMT EXPERIMENTEREN MET HERONTWIKKELING BEDRIJFSPANDEN

Pensioenfonds zoekt showroom Een eigen bedrijfspand kan een blok aan het been zijn bij bedrijfsbeëindiging of wanneer een nieuwe locatie zich aandient. Verkoop is dan het meest voor de hand liggende scenario, maar minder bekend is de optie van herontwikkeling. Met hulp van het pensioenfonds. “Een optie die in veel gevallen zeer profijtelijk kan zijn.”

Aad Verkade, branchemanager BOVAG Truckdealers en vastgoedspecialist

BOVAG helpt bij verkoop Bij BOVAG is branchemanager Aad Verkade het aanspreekpunt voor leden die de moge­lijkheid tot verkoop aan de pen­ sioenfondsen, waarvoor MN optreedt, willen verkennen. “Wij zijn ondertussen al met een paar partijen in gesprek, maar omdat de procedures lang lopen, kan ik daar nog niks over zeggen. Wel dat de ervaring tot nu toe leert dat deze optie een mooie oplossing is voor leden die om welke reden dan ook van hun bedrijfspand af willen”, aldus Verkade.  Wie meer wil weten over de mogelijk­ heden en de procedure, kan contact opnemen met Verkade door een mail te sturen naar vastgoed@bovag.nl.

26 BOVAGkrant NUMMER 2 / MA ART 2019

A

an het woord is Remy van Dinther, Acquisiteur Onroerend Goed Nederland bij MN. Deze pensioenuitvoeringsorganisatie beheert ruim 130 miljard euro aan pensioenvermogen voor zo’n twee miljoen mensen die verbonden zijn aan de pensioenfondsen Metaal & Techniek, Metalektro en de Maritieme sector (Bedrijfspensioenfonds Koopvaardij). “Een deel van dit geld wordt op verschillende manieren belegd, waaronder in nieuwbouwprojecten. Met name op het gebied van woningbouw. Op dit moment beheren we circa 6.000 woningen voor onze opdrachtgevers PMT en BPF Koopvaardij en we zoeken continu naar nieuwe projecten”, aldus Van Dinther.

En hier wordt het interessant voor bedrijfseigenaren die van hun locatie weg willen, bijvoorbeeld vanwege bedrijfsbeëindiging of verhuizing. Van Dinther: “Wanneer die bedrijfseigenaren hun pand en grond in bezit hebben, dan zou er zomaar een mooie wisselwerking kunnen ontstaan: wij de locatie voor een bouwproject, de eigenaar een interessante prijs voor het onroerend goed. Plus de wetenschap dat wij het hele traject dat hierbij komt kijken regelen. Daar heeft de verkopende partij geen omkijken naar.”

Met het ‘hele traject’ doelt de acquisiteur op de gesprekken met projectontwikkelaars, gemeenten

en belanghebbenden. En de officiële procedure die hier op volgt. Immers, wanneer een bedrijfs­ terrein wordt omgevormd tot woongebied dan heeft dit nogal wat voeten in de aarde. “Het bestem­ mingsplan moet worden gewijzigd en ook moet er een omgevingsvergunning komen. De procedure van ruimtelijke ordening kan lang duren, soms wel jaren. Het is daarom van belang om tijdig na te denken over het stoppen op je locatie.

Drie tot vijf jaar, afhankelijk van de gemeente en de mogelijke bezwaren, is het gemiddelde”, waar­ schuwt Van Dinther.

Lokaal Wel is het zo dat MN alles in het werk stelt om de overdracht van grond en pand zo snel mogelijk te laten verlopen. “Bij voorkeur werken we met lokale partners die de plaatselijke procedures kennen, bovendien is de ondernemer in kwestie vaak goed ingevoerd binnen de gemeente. Dit kan versnellend werken. Samen met een project­ ontwikkelaar maken we een herinrichtingsplan, waarbij we rekening houden met de wensen van een gemeente: hebben ze een voorkeur voor sociale woningbouw, woningen die zich richten op ouderen of juist op jonge gezinnen? Wanneer wij in dit vroege stadium al de indruk krijgen dat de plannen goed vallen binnen de gemeente,

Tekst: Mark Litjens

dan kan de procedure sneller lopen. We nemen bedrijfspand en kavel echter pas over op het moment dat we de garantie hebben dat het beoogde eindproduct gebouwd kan worden”, zegt Van Dinther. Hij vervolgt: “Als de omgevingsvergunning binnen is en het bestemmingsplan gewijzigd is, gaan we naar de notaris en wordt de betaling geregeld. De verkoper hoeft niet te wachten tot het hele project staat. Zodra wij de eerste spijker uit het plafond kunnen trekken, nemen we afscheid van elkaar.”

Aankloppen bij BOVAG BOVAG-leden die op dit moment een bedrijfsverkoop overwegen, kunnen aankloppen bij MN of bij BOVAG-branchemanager Aad Verkade (zie kader). “Waarbij gezegd moet worden dat lang niet elke locatie geschikt is. Wij zoeken naar investeringen voor de lange termijn. In de zogenaamde krimpregio’s, regio’s zoals Limburg en het noordoosten van het land waar mensen steeds vaker wegtrekken, kunnen we zulke projecten niet realiseren. In grote steden zoals Groningen en Maastricht weer wel. Of een locatie geschikt is, kunnen we meestal binnen enkele dagen toetsen. Daarnaast moet een kavel minimaal geschikt zijn voor de bouw van dertig woningen, eventueel in de vorm van een appartementenblok.

Met name kavels die goed zijn voor de bouw van minimaal 50 tot maximaal 350 woningen, vinden wij heel interessant. Een autobedrijf met een beetje showroom is vaak al groot genoeg”, aldus Van Dinther. “Klein bedrijf? Kom maar op. We gaan in elk geval in gesprek.”

Taxeren Op het moment dat er een principeafspraak wordt gemaakt – dus voordat alle procedures zijn doorlopen – weet je als ondernemer wat het hele pro­ ject gaat opleveren. Zodra het eindproduct in beeld is, van appartementencomplex tot deel van een woonwijk, wordt dit getaxeerd. Daar gaan dan, kort gezegd, de bouwkosten, de eventuele saneringskosten, de procedurele kosten etc. vanaf, waarna er een prijs overblijft die de eigenaar ontvangt op het moment dat de procedures zijn doorlopen.

“Op dit moment hebben we al een aantal projecten afgerond. Twee scholen in Diemen en een kantoorgebouw in Den Haag zijn respectievelijk omgebouwd tot locaties met eengezinswoningen en appartementen. Zolang er vraag is naar wonin­ gen, zijn dit hele mooie projecten. We willen daarom graag in gesprek met mogelijke kandida­ ten en als dit iets oplevert voor beide partijen, dan gaan wij aan de slag”, zegt Van Dinther tot slot.

Wij de locatie voor een bouwproject, de eigenaar een interessante prijs voor het onroerend goed

Checklist  Passende locatie  Kavel groot genoeg  Oriënterend gesprek tussen MN en verkoper  Overleg met projectontwikkelaar  Oriënterend overleg met gemeente  Procedure ruimtelijke ordening  Bevestiging omgevingsvergunning en aanpassing bestemmingsplan  Overdracht bij notaris

BOVAGkrant NUMMER 2 / MA ART 2019 27

SNAPSHOT

Virtuele rijles Lessen in een auto, maar ook met een VR-bril: dat kan over een paar jaar zomaar de normaalste zaak van de wereld zijn. Jongeren zien dit wel zitten. Iedereen die na 2000 geboren is, oftewel generatie Z, raakt er steeds meer aan gewend dat technologie verweven raakt in het onderwijs. Zij draaien hun hand niet om voor een digitale leeromgeving, virtual reality-toepassing of onderwijsgame. Sterker nog, deze lesmethoden gaat de veeleisende generatie Z ook verwachten van hun rijschool, net als service, ontzorging en beleving.

Rijscholen moeten zich onderscheiden door bijvoorbeeld e-learnings aan te bieden, of door een VR-concept of game te ontwikkelen (samen met andere rijopleiders) waarmee leer­lingen kunnen oefenen. Deze en andere ont­wikkelingen waar rijscholen de komende jaren mee te maken krijgen, zijn beschreven in het rapport ‘Sturen op succes’, aangevuld met ideeën waarmee rijscholen zich kunnen onderscheiden. Dit onderzoek is te downloaden op mijn.bovag.nl/sturenopsucces.

28 BOVAGkrant NUMMER 2 / MA ART 2019

Generatie Z raakt er steeds meer aan gewend dat technologie verweven is met het onderwijs

Generatie Z

Altijd online: deze generatie is opgegroeid met internet, zoekt en vergelijkt razendsnel online informatie en bevindt zich veel op social media.

Veeleisend: generatie Z vindt service, persoonlijke aandacht en beleving belangrijk. Zij verwachten all-in-pakketten met daarover heldere informatie, en een lesauto met de nieuwste technologische snufjes.

Bewust: deze jongeren hebben oog voor de wereld om hen heen en vinden het belangrijk dat bedrijven maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen.

BOVAGkrant NUMMER 2 / MA ART 2019 29

MIJN.BOVAG.NL

BOVAG-agenda Maart April

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

13 maart

2 april

13

1

maart Bijeenkomst over de nieuwe cao MvT (Bunnik) Over de nieuwe cao Motorvoertuigen en Tweewie­ lerbedrijven is in januari 2019 een definitief akkoord bereikt door BOVAG en de vakbonden. Wat bete­ kent dat voor uw onderneming en medewerkers?

april BOVAG en KCI Jaarcongres 2019 (Papendal) Het jaarcongres van BOVAG en KCI vindt eenmalig in het voorjaar plaats; op 1 april 2019 in Papendal.

Daarom hebben we het jaarcongres omgedoopt tot dé seizoensaftrap van 2019. Het programma is informatief en boeiend voor iedereen in de kampeerbranche. Deze dag staat de praktijk van kampeerbedrijven centraal, met onderwerpen zoals schade, personeel en kwaliteit.

19

maart t/m 11 april Regiobijeenkomsten Onafhankelijke autobedrijven Wat staat het onafhankelijke autobedrijf te wachten de komende tijd? Wat kunt u daarbij van BOVAG verwachten? Luister en praat mee op een van de acht regiobijeenkomsten: Arnhem (19 maart), Bergen op Zoom (21 maart), Urmond (27 maart), Drachten (28 maart), Zwolle (2 april), Nootdorp (4 april), Oostzaan (9 april) en Vught (11 april).

20

23 april

2

maart: Training omgaan met criminaliteit en agressie (Nieuwegein) Huurders van vervoersmiddelen hebben niet altijd de beste bedoelingen. Dat leidt soms tot vervelende confrontaties aan de verhuurbalie. Hoe ga je daar als baliemedewerker mee om? Deze eendaagse training wordt verzorgd door specialisten op het gebied van fraude en fraudepreventie.

april Workshop Denk vooruit.

Denk digitaal. (Bunnik) Thema van deze workshop is ‘Marketing en medewerkers’. Hoe maakt u een succesvol marketingplan en hoe krijgt u uw medewerkers daarin mee? Marketeer en schrijver van het boek ‘Marketingplan op 1 A4’ Ment Kuiper biedt u inspiratie en beantwoordt prangende vragen.

10

april Bijeenkomst over ADAS (Bunnik) Steeds meer auto’s hebben rijtaakondersteunde systemen aan boord, oftewel Advanced Driver Assistance Systems (ADAS). Wat is de impact

daarvan op de aard van de werkzaamheden in de werkplaats, en wat betekent dit voor het personeel? BOVAG liet hier onderzoek naar doen.

16

en 17 april Opleiding G607-­gaskeuring (Bunnik) Kampeerders worden in Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk in toenemende mate geconfronteerd met campinghouders die een G607-keurmerk op het kampeermiddel verplicht stellen. BOVAG organiseert met Gimeg een opleiding om Nederlandse monteurs voor deze keuring te certificeren.

23

april Kennissessie ‘Stoppen of doorgaan?’ (Gorinchem) Denkt u over stoppen met uw bedrijf? Of wilt u doorgaan, maar dan wel op een andere manier?

BOVAG organiseert een nieuwe reeks kennissessies waarin de belangrijkste punten van bedrijfsverkoop, -overdracht en beëindiging aan bod komen. Deze sessie wordt ook op 22 mei (Aalsmeer), 15 oktober (Sneek) en 13 november (Dodewaard) gehouden.  Kijk voor meer informatie en om u aan te melden op mijn.bovag.nl/evenementen.

Vergaderen bij BOVAG Van kleine besloten bijeenkomsten tot grote presentaties of congressen. Iedereen is welkom om te vergaderen in het BOVAGhuis in Bunnik.  Centraal in Nederland  Zalen voor 4 tot 250 personen  Gezonde, verse en ambachtelijke maaltijden uit de BOVAGkeuken  Ruim atrium biedt ruimte voor uw event of afterparty  Ruime, eigen parkeergelegenheid

30 BOVAGkrant NUMMER 2 / MA ART 2019

ieuwsgierig? Doe de virtuele tour N door het BOVAGhuis op www.bovag.nl/vergaderen.

Daar vindt u ook informatie over zalen, catering en tarieven. Reserveren kan via de site, maar ook via (030) 65 95 212 of vergaderen@ bovag.nl.

BOVAG Ledenadvies Voor advies over cao en personeel, juridische zaken, arbo en veiligheid, milieuzaken en fiscale zaken kunt u terecht op: mijn.bovag.nl.

Staat uw vraag er niet bij, bel dan met BOVAG Ledenadvies (030) 65 95 300.

SERVICES Afdelingen

BOVAG online mijn.bovag.nl Laatste branchenieuws, achter­ grond­informatie in dossiers, praktische tools en hulpmiddelen.

Autodealers

bovag.nl Informatie voor consumenten, inclusief zoekmachine waarin alle BOVAG-leden terug te vinden zijn.

Fietsbedrijven en Gemotoriseerde Tweewielerbedrijven

Geert Brummelhuis E geertbrummelhuis@bovag.nl T (030) 659 52 42

Christa Grootveld E christagrootveld@bovag.nl T (030) 659 53 45

Tankstations en Autowas- & Poetsbedrijven

bovagkrant.nl Alle edities online teruglezen, plus informatie voor adverteerders.

Truckdealers en Truck& Trailerbedrijven

Erik Stern E erikstern@bovag.nl T (030) 659 52 16

Aad Verkade E aadverkade@bovag.nl T (030) 659 53 02

Verhuur- & Deelautobedrijven

Schadeherstelbedrijven en Ruitschadeherstelbedrijven

Marjolijn Spoorenberg E: marjolijnspoorenberg@bovag.nl T (030) 659 52 34

Het BOVAG-verenigingsbestuur Bertho Eckhardt algemeen voorzitter berthoeckhardt@bovag.nl

Derk de Haas bestuurslid verenigingsbestuur@bovag.nl

George Seitzinger penningmeester verenigingsbestuur@bovag.nl

Peter Niesink algemeen directeur, bestuurslid peterniesink@bovag.nl

Peter de Rooy bestuurslid verenigingsbestuur@bovag.nl

Francien van der Wal financieel directeur, bestuurslid francienvanderwal@bovag.nl

Timon Rutten bestuurslid verenigingsbestuur@bovag.nl

Hans Bresser directeur strategie & inno­ vatie, bestuursadviseur hansbresser@bovag.nl

UITGEVER BOVAG, Kosterijland 15, 3981 AJ Bunnik. Postbus 1100, 3980 DC Bunnik Tel. (030) 65 95 211 I: www.bovagkrant.nl HOOFDREDACTIE Elvira Spoelstra E: elviraspoelstra@bovag.nl REDACTIE Julia Hamel, Linda in ’t Hout, Danielle Rousselet E: redactie@bovag.nl TRAFFIC Carolien van Rheenen E: traffic@bovagkrant.nl PROJECTBEGELEIDING & VORMGEVING Clog-Work.com; Martijn Ubink ADVERTENTIES Informatie over verschijningsdata, plaatsing en tarieven van advertenties op www.bovagkrant.nl.

Mail: sales@bovagkrant.nl DRUK Drukkerij Zalsman, Zwolle ABONNEMENTEN Opgave, adres­wijzigingen en vragen: Abonnementenland, Postbus 20, 1910 AA Uitgeest. Tel. (025) 125 79 24 E: klantenservice@aboland.nl I: www.aboland.nl

Onafhankelijke Autobedrijven, Dutch Car Restorers en Autogroothandelaren

BOVAG Loopbaancoaches Linda Bergstra E lindabergstra@bovag.nl T (06) 41 09 68 39

Hans Joosten E: hansjoosten@bovag.nl T (030) 659 54 86

Trudy van Breugom E trudybreugom@bovag.nl T (06) 17 35 69 81

Caravan- & Camperbedrijven en Aanhangwagenbedrijven Maarten Mastop E maartenmastop@bovag.nl T (030) 659 52 30

Remko van Eindhoven E remkovaneindhoven@bovag.nl T (030) 659 52 69

Rijscholen

Jolanda Verwoert E jolandaverwoert@bovag.nl T (030) 659 53 65

Jos van den Broek E josvandenbroek@bovag.nl T (030) 659 52 18

BOVAG dochters

Colofon 01 maart 2019, jaargang 25, nr. 2 De BOVAGkrant is het officiële leden­ magazine van BOVAG en verschijnt 11 keer per jaar.

Frank Ruygrok E frankruygrok@bovag.nl T (030) 659 53 52

Revisiebedrijven Abonnementsprijs: € 112,00 per jaar excl. btw. (Losse nummers op aanvraag.)

BOVAGKRANT niet ontvangen? Mail naar traffic@bovagkrant.nl MEDEWERKERS AAN DEZE UITGAVE Peter Arno Broer, Edith Buenen, Rianne van den Heuvel (Fotostudio 7), Mark Litjens, Paul de Waal, Adobe Stock, Nationale Beeldbank, BOVAG-archief.

De redactie van BOVAG is bij de samen­ stelling van deze uitgave zorgvuldig te werk gegaan. Ondanks dat kan het toch mogelijk zijn dat gepubliceerde informatie onvolledig of onjuist is. BOVAG stelt het op prijs om daarvan op de hoogte te worden gesteld. Hergebruik van artikelen uit de BOVAG­krant is toegestaan, mits BOVAG daarvoor vooraf toestemming heeft ge­geven. Op sommige artikelen en beelden rust copyright. BOVAG kan (tenzij sprake is van opzet en/of grove schuld van BOVAG of haar medewerkers) geen aansprakelijk­heid aanvaarden voor moge­ lijke gevolgen die zouden kunnen voort­ vloeien uit het (her)gebruik van de in deze uit­gave opgenomen informatie.

Hannie Tak E hannietak@bovag.nl T (030) 659 52 27

Bovemij Groep www.bovemij.nl – (024) 366 66 66 Innovam Groep www.innovam.nl – (030) 608 77 22 RDC www.rdc.nl – (020) 549 71 71

BOVAG Hofleveranciers De BOVAG Hofleveranciers zijn speciaal door BOVAG geselecteerde dienstverleners, die, eventueel na bemiddeling door BOVAG Ledenadvies, BOVAG-leden kunnen helpen bij het ondernemen. Met hen zijn speciale tarieven en voorwaarden afgesproken.

ArboNed B.V. Zwarte Woud 10 3524 SJ Utrecht T: (030) 299 62 99 E: info@arboned.nl I: www.arboned.nl

Consolid – HR Garage Radarweg 511-513 1043 NZ Amsterdam T: (020) 586 11 06 E: info@hr-garage.nl I: www.hr-garage.nl

New Vision Groep Bellweg 2a 4104 BJ Culemborg T: (088) 04 04 010 E: info@newvisiongroep.nl I: www.newvisiongroep.nl

BOVAGkrant NUMMER 2 / MA ART 2019 31

We nodigen je graag uit voor ons Cyber Event op dinsdag 12 maart. Hier hoor en ervaar je alles over cybercrime. Een interactief programma vol interessante workshops.

We hebben niemand minder dan Edwin van Andel als keynote spreker weten te strikken, die al vanaf zijn 13e hackt!

Ga naar www.bovemij.nl/cyber en schrijf je meteen in!