BOVAGkrant 2017-09

nummer 9 / september 2017

krant

ALG

ALLES VOOR EEN BETERE KILOMETER.

in dit nummer:

Batterijen

100% recycling in zicht pagina 10

Van Defensie naar de truckdealer pagina 18

Traditionele motordealers laten de elektrische motorfiets links liggen

BOVAG helpt

Marchel Bulthuis, Electric Motorcycles Nederland

Personeels­ match

Advies van ervarings­ deskundigen pagina 26

Krijg ik mijn team straks net zo connected als de connected car?

Ben jij klaar voor de toekomst?

Er verandert veel binnen de autobranche. Verander daarom mee. Haal het beste uit je bedrijf. En uit je mensen. Wil je weten hoe? Stel deze vraag dan aan één van onze gratis loopbaancoaches. Ze zijn er voor werkgevers én individuele medewerkers. Ontdek hoe loopbaancoaching werkt en lees de ervaringen van anderen op oomt.nl/loopbaancoaches.

VOORAF

VOORWOORD

Verkapte belasting­ verhoging Auto’s die vanaf 2018 op de markt komen, moeten de nieuwe WLTP-verbruikstest ondergaan.

Hoewel nog steeds een laboratoriumtest, levert de WLTP verbruikswaarden op die een stuk dichter bij het praktijkverbruik liggen. Goede zaak dus. Het verbruik dat de test laat zien, ligt gemiddeld zo’n vijftien procent hoger dan nu. En de CO2-uitstoot stijgt – op papier! – met hetzelfde percentage. Dat wil niet zeggen dat die auto’s meer uitstoten, maar dat nauwkeuriger is vastgesteld wat een auto aan CO2-uitstoot.

Nogmaals, een goede zaak. Er is alleen een belangrijk aandachtspunt: in Nederland is de BPM gebaseerd op de CO2-uitstoot van een auto.

Als die op papier ineens met vijftien procent stijgt, zou ook de BPM die consumenten moeten betalen, ineens fors stijgen. Omdat de BPM werkt met een progressief tarief kan het – als je niks aan de tarieven doet – in sommige gevallen zelfs leiden tot een verdubbeling van de BPM. Dat kan natuurlijk niet de bedoeling zijn. Dat vindt ook het ministerie van Financiën en daarom wordt er nu druk gerekend aan een nieuwe BPM-tabel. BOVAG zit daarbij aan tafel. Helemaal gerust zijn we er nog niet op.

Het is complex om per model te regelen dat de BPM-heffing gelijk blijft. En voor sommige politieke par tijen is het ongetwijfeld verleidelijk om de hogere BPM-inkomsten gewoon te incasseren. Daarom roep ik de politiek op om de redelijkheid te bewaren en samen met BOVAG te zorgen dat invoering van de WLTP niet leidt tot een verkapte verhoging van de autobelastingen. Autobezitters dragen met dik achttien miljard jaarlijks genoeg bij aan de schatkist.

Bertho Eckhardt, algemeen voorzitter BOVAG

INHOUD

10

8

Nieuw leven

Batterijen en accu’s hebben één hele goede eigenschap: de grondstoffen zijn in potentie volledig herbruikbaar. De stelling dat ze net zo vervuilend en schadelijk zouden zijn voor ons leefmilieu houdt op termijn dus geen stand. En dat is goed nieuws voor elektrisch vervoer.

Marchel Bulthuis Hij is geen duurzaamheids­ freak, maar toch staat Marchel Bulthuis van Electric Motorcycles Nederland in vuur en vlam voor de elektrische motorfiets. Puur vanwege de power en technologie.

04 KORT Berichten van BOVAG, ideeën voor innovatie, gehoord in de branche en daarbuiten.

07 FEITEN & CIJFERS De revisiebranche doét ertoe.

14 SNAPSHOT BOVAG wast de deel­ nemers van de Red Bull Zeepkistenrace.

17 ONDERAAN DE STREEP Wat valt er te besparen op telecom en telefonie?

20 TESTEN MAAR Transavia en AutoPalace gebruiken A/B-testen voor betere conversie op de website.

25 SNAPSHOT De grootste fietsenstalling van Europa zit onder de grond van Utrecht.

18

Perfect personeelsprofiel Technisch personeel van Defensie blijkt over het perfecte profiel te beschikken voor een tweede carrière in de truckdealerbranche.

26 BOVAG BEDRIJFSADVIES

Trekkracht

Managementadvies van ervarings­deskundigen.

Een elektrische auto kan niet zomaar een caravan trekken. Is dat slecht nieuws voor de caravanbranche?

Of zijn er al innovatieve oplossingen die het gebrek aan trekkracht opvullen?

30 LEDENVOORDEEL

28

BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017 3

KORT VAN DE HOFLEVERANCIER

MIJNBOVAG

Arbeidsrisico’s verminderen met de RI&E

Ledenwebsite vernieuwd

D

e website voor leden van BOVAG, ondernemers in de mobiliteitsbranche, is vernieuwd.

E

en Risico-inventarisatie en evaluatie (RI&E) brengt alle arbeidsrisico’s in kaart, zodat u deze gericht kunt aanpakken.

Hofleverancier ArboNED biedt BOVAGleden daarbij de helpende hand.

Als de inspectie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid u benadert voor een steekproef, moet u met een actuele RI&E inclusief plan van aanpak kunnen aantonen dat de arbeidsomstandigheden in uw bedrijf op orde zijn. Iedere werkgever is wettelijk verplicht de RI&E uit te voeren en up-to-date te houden.

Gezonde bedrijfsvoering Een groeiend aantal werkgevers ziet méér in de RI&E dan puur een wettelijke verplichting vanuit de Arbowet.

“En terecht”, vindt consultant en

U vindt er nieuws, dossiers, handige downloads en informatie over aankomende evenementen die u helpen om optimaal te kunnen ondernemen.

MijnBOVAG is nog in ontwikkeling. Stap voor stap veiligheidskundige Ad van Zundert van ArboNed. “De RI&E is de onmisbare basis voor een goed arbobeleid.” Lees het hele interview met Van Zundert op arboned.nl/rie.

Voldoen aan de wet ArboNed helpt BOVAG-leden graag met de totale uitvoering van de RI&E. Maar ook met het opstellen van het plan van aanpak of alleen het uitvoeren van de verplichte toets van de RI&E (niet verplicht voor bedrijven met maximaal 25 werknemers die erkend branche RI&E instrument gebruiken).

 Heeft u vragen of wilt u direct de hulp van ArboNed inschakelen? Kijk op arboned.nl/rie, bel naar (030) 299 62 77 of stuur een e-mail naar salessupport@arboned.nl.

BOVAG-PITSTOP

BOVAG in de schijnwerpers Daags voor de Grand Prix van België, speelde BOVAG in op het feit dat naar verluidt 80.000 Nederlandse racefans naar Spa Francorchamps togen om het spektakel van de Formule 1 bij te wonen. Op de laatste parkeerplaats voor de grens richtte BOVAG een heuse F1 Pitstop in, waar de vele liefhebbers terecht konden voor onder andere een gratis kopje koffie, croissantjes en veel gezelligheid.

4 BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017

komen er nieuwe content (inhoud) en functionaliteiten bij.

Dat betekent dat we het 'oude' ledenportaal nog een tijdje in de lucht houden, kunt u dus iets niet vinden op MijnBOVAG, druk dan op de knop bovenaan de pagina om terug te gaan naar de oude website.

 Benieuwd? Kijk op mijn.bovag.nl.

Agenda September  18 september: Lesauto Testdag 2017 (Soest)  25 september: Workshop Denk vooruit. Denk digitaal.

(Kaatsheuvel)  26 september: Jaarcongres BOVAG Autowasbedrijven (Amsterdam) Oktober  2 oktober: Ledenbijeen­ komst kleinschalige professionele rijscholen (Eindhoven)

1 1 oktober: Waterstof­ seminar BOVAG Tankstations (Bunnik) November 1 5 november: Jaarcongres BOVAG Verhuur- en Deelautobedrijven (Bunnik)

 Kijk voor meer events op mijn.bovag.nl/ evenementen.

KORT BOVAG OP WHATSAPP

BOVAG LEDENADVIES

Meld u aan!

W

BBL’er aannemen: hoe zit het ook alweer?

ilt u naast de nieuws­ brief ook af en toe interessante berichten van BOVAG ontvangen via WhatsApp?

2) App 'innovatie aan', 'marketing aan' of 'wgz aan' (werkgeverszaken) via WhatsApp naar dit nummer.

Meld u dan eenvoudig aan in twee stappen: 1) Voeg het nummer (06) 13 86 33 20 toe aan uw contacten.

Bevalt het toch niet? App dan bijvoorbeeld 'wgz uit' terug naar het nummer. U wordt direct uitgeschreven.

M

et de start van het nieuwe schooljaar zullen er ook weer aankomende BBL-leerlingen bij BOVAG-leden aankloppen voor een leerwerkplek. Waar moet je op letten bij het aannemen van een BBL’er?

houden? Dat kan, omdat de wettelijke ketenregeling niet meer geldt voor BBL’ers. Zolang ze een opleiding volgen, kunnen ze in dienst blijven zonder aanspraak te kunnen maken op een vast dienstverband.

Maak altijd gebruik van het model arbeidsovereenkomst voor BBL’ers dat BOVAG speciaal voor deze medewerkers opgesteld heeft. Het is te vinden via de ledenwebsite MijnBOVAG en is exclusief voor leden.

Subsidie Vraag tot slot subsidie aan voor het begeleiden van een BBL-leerling. Dat kan elk jaar in de zomerperiode na afloop van het schooljaar en is bekend onder de naam Subsidieregeling praktijkleren.

Reserveer 15 november alvast in uw agenda, want dan vindt het jaarcongres van BOVAG Verhuur- en Deelautobedrijven plaats op De Landgoederij in Bunnik. Meer informatie ontvangt u via de mail.

Dienstverband Bent u tevreden over uw BBL-leerling en wilt u hem of haar langer in dienst

 Meer lezen over het aannemen van

BIJEENKOMST

VERENIGING

VERHUURCONGRES

Save the date: 15 november

een BBL’er? Ga naar mijn.bovag.nl/ bbl-leerlingaannemen.

De toekomst van waterstof

D

e toekomst van waterstof staat centraal tijdens het Waterstofseminar op 11 oktober. Hoe doorbreken we het kip-of-ei-dilemma rondom waterstof?

Er is geen ontkomen aan.

Het gebruik van fossiele brandstof gaat écht een keer stoppen. Wanneer precies weet niemand, maar Nederland is al goed op weg naar schone en duurzame mobiliteit. Dit oliedieet zorgt ervoor dat op termijn schone, alternatieve brandstoffen zoals waterstof een dominante positie in gaan nemen. Tijdens het waterstofseminar op 11 oktober geeft BOVAG zijn visie op duurzame brandstoffen.

Businesscase Waterstof heeft veel potentie.

Maar voordat mensen

waterstofauto’s kopen moet er wel op voldoende plekken ‘getankt’ kunnen worden.

En voordat pomphouders willen investeren in een waterstoftankstation moeten er wel genoeg waterstofauto’s rondrijden, want de investering is niet mals. Een klassiek kipof-ei-dilemma. Toch zijn er al ondernemers die ervoor zijn gegaan. Tijdens het seminar vertelt tankstation-ondernemer Jan-Paul Kerkhof hoe hij zijn businesscase rond denk te krijgen.

Praktische informatie  Wat: Waterstofseminar  Wanneer: 11 oktober 2017  Tijd: 15.00 uur tot 18.00 uur  Waar: BOVAGhuis, Bunnik  Kosten: gratis

 Meer informatie en aanmelden: mijn.bovag.nl/ waterstofseminar.

Francien van der Wal nieuwe financieel directeur

F

rancien van der Wal (45) is op 15 augustus gestart als financieel directeur BOVAG. Samen met algemeen directeur Peter Niesink vormt ze de statutaire directie van BOVAG. Ook treedt Francien toe tot het verenigingsbestuur van BOVAG. Francien van der Wal is afgestudeerd registeraccountant en begon haar carrière

bij KPMG, PGGM en HLB Blömer. Daarna vervolgde ze haar loopbaan als manager finance bij IG&H Consulting en als COO/ CFO bij Rabobank Utrechtse Waarden e.o.

Bertho Eckhardt, algemeen voorzitter BOVAG: “Met Francien hebben we een ervaren financieel directeur in huis gehaald die ons verder kan helpen met de stappen op weg naar een toekomstbestendige BOVAG.” BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017 5

DE BUSINESSCASE ONTRAFELD

11 OKTOBER 2017 | BOVAGhuis | KOSTERIJLAND 15, BUNNIK

UITNODIGING: BOVAG WATERSTOFSEMINAR Nederland is op weg naar schone en duurzame mobiliteit. Daar zijn zowel nationale als internationale afspraken over gemaakt. Fossiele brandstoffen maken plaats voor alternatieve, schone brandstoffen. Waterstof is één van die schone opties!

DE BUSINESSCASE ONTRAFELD

Locatie

Op 11 oktober organiseert BOVAG het Waterstofseminar. De totale keten komt tijdens dit seminar aan het woord en de businesscase van waterstof wordt vanuit verschillende perspectieven bekeken. BOVAG biedt de keten dit podium om gezamenlijk tot inzichten te komen. Immers, niemand kan alleen zorgen voor een doorbraak van deze brandstof, daar is een collectief voor nodig.

BOVAGhuis, Kosterijland 15 in Bunnik

sprekers zijn o.a.: Rogier Kuin (manager public affairs) presenteert de BOVAG-brandstoffenvisie VNPI, PitPoint en Orange Gas presenteren hun visie op duurzame brandstoffen Businesscase waterstof vanuit het perspectief van: John Grin, hoogleraar duurzaamheid Jan-Paul Kerkhof, eerste ondernemer met een waterstofvulpunt Edward Doorten, ondernemer en mede-initiatiefnemer ‘Noord-Nederland vooruit op waterstof’ Hyundai, fabrikant waterstofauto’s Robert Dencher, voorzitter H2 Platform Resato, leverancier waterstofinstallaties

Tijden 14:30 | Inloop en ontvangst 15:00 | Aanvang programma 18:00 | Afsluiting en uitgebreide borrel

Aanmelden Alle pomphouders, stakeholders en andere partijen in de branche zijn van harte welkom om het BOVAG Waterstofseminar bij te wonen. Ook als u geen BOVAG-lid bent. Bent u geïnteresseerd in waterstof en de kansen die deze brandstof op termijn te bieden heeft? Dan bent u van harte welkom om dit seminar bij te wonen. Vooraf aanmelden kan online via mijn.bovag.nl/waterstofseminar.

mijn.bovag.nl/waterstofseminar

FEITEN & CIJFERS

KLEINE BRANCHE IS GOED VOOR OMZET VAN 500 MILJOEN

475

Revisie doét ertoe Een primeur: de complete revisiebranche in Nederland is in kaart gebracht.

BOVAG en collegabranchevereniging VIV publiceerden onlangs de eerste editie van ‘Revisie in Cijfers’.

Ondanks dat de complete branche maar 475 bedrijven in totaal telt, weten ze samen toch een jaaromzet van maar liefst 500 miljoen te realiseren. Deze kleine branche doet er dus écht toe. De branche verwacht zelf dat die omzet de komende jaren nog verder stijgt. Revisie past namelijk perfect bij de circulaire economie en duurzaam ondernemen. Revisiebedrijven verwachten dat de komende tien jaar vooral de transitie naar elektrisch vervoer van grote invloed zal zijn op de branche. Die transitie zien ze zowel als een kans als bedreiging.

Op de korte termijn verwacht de branche dat strengere wet- en regelgeving het reviseren van verbrandingsmotoren aantrekkelijker maakt.

13

%

Van alle medewerkers van revisiebedrijven is 87% man en 13% vrouw. De man-vrouwverhouding verschilt vrijwel niet tussen de verschillende typen revisiebedrijven. De branche autohandel en reparatie kent een vrijwel vergelijkbare verhouding: 85% van de werknemers is man en 15% vrouw.

Begin 2017 telde Nederland 475 revisiebedrijven. De meeste revisiebedrijven zijn gespecialiseerd in automotoren- (41%), componenten- (25%) of scheeps- en pleziervaartmotorenrevisie (17%). Voor 61% van de revisiebedrijven is het reviseren van motoren en/of componenten de hoofdactiviteit en voor 39% is het een nevenactiviteit.

€501

mln

5.585

omzet

Eind 2016 waren er bij Nederlandse revisiebedrijven ongeveer 5.585 mensen werkzaam. Bedrijven met revisie als hoofdactiviteit vertegenwoordigen 52% van alle banen en bedrijven waarvoor revisie een nevenactiviteit is 48%.

76

%

Circa 76% van de banen bij revisiebedrijven betreft een voltijdbaan en 24% een deeltijdbaan. Het aandeel voltijdbanen ligt een fractie hoger bij bedrijven met revisie als nevenactiviteit dan

Zuid-Holland

fulltime bij bedrijven waarvoor revisie de hoofdactiviteit is. Het aandeel deeltijdbanen ligt bij VIV-leden (18%) aanzienlijk lager dan bij BOVAG-leden en revisiebedrijven die niet zijn aangesloten bij een brancheorganisatie.

20 =31 %

In 2016 bedroeg de totale omzet in Nederland uit revisie-activiteiten circa 501 miljoen euro.

Ongeveer 91% van de revisieomzet komt voor rekening van bedrijven waarvoor revisie de hoofdactiviteit is. VIV-leden waren in 2016 goed voor 60% van de totale revisieomzet, BOVAG-leden voor 12% en revisiebedrijven niet aangesloten bij een brancheorganisatie 28%.

JAAR OF JONGER

Kijkend naar de verdeling van medewerkers van revisie­ bedrijven naar leeftijd, dan valt op dat 20% jonger is dan 31 jaar, 51% tussen de 31 en 51 jaar oud is en 29% 51 jaar of ouder is. De meest voorkomende leeftijdscategorie is 46 tot 50 jaar. Verder blijkt dat VIV-leden minder werknemers van 30 jaar en jonger in dienst hebben (16%) dan BOVAGleden (24%) en bedrijven die niet zijn aangesloten bij een brancheorganisatie (24%).

De meeste revisiebedrijven zijn te vinden in de provincie ZuidHolland, gevolgd door Gelderland en Noord-Brabant.

Zij zijn goed voor meer dan de helft van alle revisiebedrijven.

Gratis download Meer cijfers uit de revisiebranche zijn te vinden in de publicatie ‘Revisie in Cijfers 2016-2017’. Deze is voor zowel leden als niet-leden gratis te downloaden op mijn.bovag.nl.

BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017 7

PORTRET VAN EEN ONDERNEMER

8 BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017

Tekst: Gideon van Aartsen Fotografie: Marco Slot

Ik begrijp niet waarom traditionele motordealers er niet massaal bovenop springen

In 2,8 seconden naar de 100 Voormalig brandwacht Marchel Bulthuis (37) raakte in vuur en vlam van de elektrische motorfiets. Nu is hij eigenaar van Electric Motorcycles Nederland, en verkoopt en verhuurt hij ze. “Traditionele motordealers laten elektrisch links liggen. Gemiste kans, elektrisch is de toekomst. Ga je nu niet mee, dan sta je straks achteraan.”

I

“

k dacht óók altijd: een echte motor is een brulpijp onder je kont. Ik reed zelf zo’n dikke Buell V-Twin. Nu heb ik een elektrische met een koppel van tweehonderd Nm. Trekt in 2,8 seconden naar de honderd. Kan met sommige gewone motorfietsen ook, maar dan moet je als Rossi schakelen, optrekken en rijden! Op mijn elektrische kan – excuseer me – iedere lompe boer gas geven en er als de brandweer vandoor gaan. En doseerbaar snel, hè. Ik ben geen duurzaamheidsfreak, geen groen sandalentype. Puur vanwege de power en technologie sta ik in vuur en vlam voor de elektrische motorfiets. Ik begrijp niet waarom traditionele motordealers er niet massaal bovenop springen.”

Zelfbouwer “Ik werk vanuit Groningen, we doen zaken in heel Nederland. Naast elektrische motorfietsen verhuren wij Tesla’s. Vroeger werkte ik bij de brandweer. In de weekends racete ik met mijn Buell op het circuit. Dat kostte flink wat bandjes. Zaterdags monteerde ik ze, zondags rookte ik ze op. In 2004 tikte ik een bandenmachine op de kop en begon ook voor vrienden bandjes te zetten. Al snel werd dat een business, banden verkopen inclusief montage en het repareren en verkopen van tweedehands motorfietsen.

In 2012 bouwde ik in mijn werkplaats een elektrisch motorfietsje. Uit de aandrijfunit van een elektrisch golfkarretje, drie gare autoaccu’s en het frame van een roestige Aprilia 125 CC. Ik reed de straat uit op mijn zelfbouwer, kwam drie kilometer ver en moest naar huis teruglopen. Onderweg vroeg ik me af of zoiets eigenlijk al bestond: een elektrische motorfiets. Online vond ik Zero Motorcycles, in 2006 bouwde dat Amerikaanse bedrijf de eerste prototypes.

Ze hadden zelfs een importeur in Alkmaar.

Ik dacht: fantastisch! Bij ons in ’t noorden rijden geen elektrische motorfietsen, ik word dealer! Maar de importeur zag mij niet zitten. Zo’n brandweerman met een werkplaatsje?”

Vliegende start “Via Google vond ik een ander Amerikaans merk, Brammo. Zij produceerden een naked bike, de Empulse, een stoere motor. Maar die reed alleen in de VS. Een andere Brammo, de Enertia, werd wel in Europa verkocht. Maar zó lelijk, volgens mij onverkoopbaar aan echte motorliefhebbers. Hartje zomer 2013 vroeg ik Brammo Europa vlakbij München of ik langs mocht komen. Zij wilden wel zaken met mij doen, beloofden ze. Ze zouden mij een Empulse

leveren, zodat ik die kon introduceren op de Motorbeurs 2014 in Utrecht. Maar vervolgens hoorde ik maandenlang niets.

Toen kocht ik maar rechtstreeks een Empulse in Amerika. En, wat een grap, binnen twintig minuten na mijn order in Amerika had ik München aan de lijn: wat ik in hemelsnaam aan het doen was? Ze vonden mij maar een rare. Maar toch … op de dag dat ’t vliegtuig met mijn motor landde, belden ze opnieuw: of zij mijn motor ook op de beurs in Kassel mochten tonen. Want zelf hadden ze er nog steeds niet één. Ik zou dan ook meteen officieel Nederlands Brammo-importeur worden. Na een vliegende start ging het mis. Want nadat ik veertig Empulse motoren had verkocht, leverden ze mij er maar 34 en toen ging bij Brammo definitief de stekker eruit. Dat heeft mij veel geld en goodwill gekost. Maar we hebben het overleefd. Ik ben nu weg bij de brandweer en fulltime importeur van Energica, Johammer en Tacita en alsnog dealer van Zero. En vraag ’t mijn trouwe hondje Murphy, die altijd meerijdt op mijn ‘tank’-tas, dit zijn de motorfietsen van de toekomst. Ik roep dan ook alle traditionele motordealers op: bel mij! Ga deze motorfietsen ook verhuren en verkopen. Zorg nú dat je straks niet achteraan staat.”

BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017 9

DUURZAAMHEID

ALS RECYCLING VAN BATTERIJEN OPTIMAAL IS, KUNNEN WE HET WINNEN VAN GRONDSTOFFEN UIT DE NATUUR MINIMALISEREN

De batterij is zo slecht nog niet “De beste eigenschap van een batterij is dat de grondstoffen teruggewonnen kunnen worden. En dat kan bij fossiele brandstoffen niet.” Thalia Verkade, onderzoeksjournaliste bij De Correspondent, rekent af met het vooroordeel dat batterijen en accu’s net zo schadelijk zijn voor het milieu als fossiele brandstoffen.

A

llemaal leuk en aardig, die elektrische auto’s, maar die batterijen die daarvoor nodig zijn vormen toch óók een aanslag op onze leefomgeving, net als fossiele brandstoffen? Ze zijn óók giftig en gevaarlijk en kunnen niet zomaar bij het gewone afval worden gedaan aan het einde van hun leven. Dan zit je nog met de winning van de grondstoffen, in de natuur van bijvoorbeeld Congo, China en Argentinië: dat is een milieu­ onvriendelijk proces dat de lokale leefomgeving op zijn kop zet en gepaard gaat met sociale misstanden. Tot slot komt er bij het produceren van de batterijen en bij opwekken van de stroom die in de batterijen gaat veel CO2 vrij zolang we dat met grijze stroom doen.

Dus: is de batterij wel zo’n goede methode om tot een emissieloos wagenpark te komen in 2035?

Na een half jaar onderzoek naar de duurzaamheid van batterijen, concludeer ik: ja. Want niet alleen

10 BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017

zijn de lithium-ionbatterijen nu al op de markt (ook in onze smarthones en laptops) en kan de stroom ervoor op duurzame manier worden opgewekt – ze hebben nóg twee geweldige eigenschappen die olie als bron van energie niet heeft.

Batterijen zijn te recyclen en de grondstoffen waarmee ze worden gemaakt, kunnen nog veranderen. Dit betekent dat ze gestaag duurzamer kunnen worden en er steeds minder grondstoffen uit kwetsbare natuur hoeven te worden gewonnen. En dat recyclen van batterijen, zo blijkt bij een bezoek aan de Antwerpse vestiging van het internationale materiaaltechnologiebedrijf Umicore, is nu al heel goed mogelijk.

Grootschalige elektrificatie Met Maarten Quix (38), verantwoordelijk voor de batterijrecyclage bij Umicore, loop ik over het fabrieksterrein langs de Schelde. Er werken hier zo’n 1.600 man – bij Umicore wereldwijd

werken meer dan 10.000 mensen. We bewegen ons weg van de enorme hoogoven, langs grote plakken lood en koper die zijn herwonnen uit resten metaalafval. Umicore, van oorsprong een mijnbouwbedrijf, levert grondstoffen, onder meer voor katalysators en batterijen. Daarnaast is het gespecialiseerd in het terugwinnen van metalen als goud, zilver, koper, lood en kobalt en het recyclen van batterijen. Per schip, via de Schelde, komen oude batterijen van verschillende types het fabrieksterrein binnen. De installatie voor de recycling van lithium-ionbatterijen bevindt zich in een gebouw met zonnepanelen op het dak.

Verduizendvoudigen Deze fabriek is volgens Umicore groot genoeg om nu 250 miljoen smartphonebatterijen per jaar te verwerken, of straks 35.000 batterypacks uit elektrische auto’s, die honderden kilo’s per stuk wegen. Omdat elektrische auto’s nog nieuw zijn, komen die nu maar beperkt binnen, maar dat is wel waar de recycler de batterijeninstallatie voor klaarmaakt: de verwachte grootschalige elektrificatie van ons vervoer, die het batterijengebruik qua volume in één klap zou verduizendvoudigen.

De auto-industrie is zich hier ook druk op aan het voorbereiden, vertelt Maarten Quix. Zo blijkt Umicore al zaken te doen met Toyota en Nissan.

Umicore smelt de batterijen, die onder andere bestaan uit nikkel, kobalt, koper, grafiet, lithium, mangaan, aluminium, fosfor en fluor, om >

Tekst: Thalia Verkade m.m.v. Elvira Spoelstra Fotografie: Umicore Illustratie: Leon de Korte (De Correspondent)

Van koper, nikkel en kobalt wordt uit batterijen nu al meer dan 95 procent teruggewonnen

BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017 11

> in een levensgrote oven, waarna een legering

(metaalmengsel) overblijft die afkoelt tot fijne korrels koper, nikkel en kobalt. En wat ik hier tot mijn grote verbazing ontdekt: van deze drie metalen wordt uit batterijen nu al meer dan 95 procent teruggewonnen. Bijna alles dus. En dan heb je het niet over minder goed materiaal: je krijgt de pure atomen weer terug.

Vergelijk deze manier van winnen van grondstoffen uit batterijen eens met de winning ervan in de natuur. Graafmachines (of kinderhandjes) moeten bergen onbruikbare erts omwoelen, waar vervolgens maar een heel klein beetje bruikbaar metaal uit kan worden gewonnen. De concentratie van deze metalen in een groeve is tegenwoordig zelden hoger dan een paar procent. Smelt je een batterij om, dan win je sowieso meer dan de helft van het gewicht terug. Oude batterijen vormen feitelijk een geweldige, zeer geconcentreerde bron van grondstoffen: een nieuwe mijn. Wat daarom gek is, is dat we een van de allerbeste eigenschappen van batterijen en accu’s altijd pas in tweede instantie benoemen: dat die grondstoffen juist uit batterijen nu al ontzettend goed herwonnen kunnen worden. Dat kun je met olie per definitie niet: je wint het, je raffineert het, je verbrandt het en het is weg – deels omgezet in warmte en energie, deels in CO2 en andere gassen die de huidige klimaatverandering op aarde veroorzaken.

Ook lithium terugwinnen Goed. Koper, nikkel en kobalt krijg je dus bijna volledig terug in pure vorm. Maar hoe zit het met de rest van dat lijstje? Lithium, mangaan, aluminium en fosfor belandden bij Umicore tot nog toe in een restproduct dat ‘slak’ heet: brokjes geoxideerd metaal. Deze slak werd verkocht aan makers van constructiematerialen zoals beton, dat daar sterker van wordt. Maar met de komst van de elektrische auto is er zoveel lithium nodig, dat ook deze grondstof rendabel wordt om te herwinnen. Daar zetten ze bij Umicore in elk geval op in met de ontwikkeling van een nieuwe technologie, die nu al op industriële schaal (maar nog niet commercieel) wordt toegepast. Quix kan 12 BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017

Oude batterijen vormen feitelijk een geweldige, zeer geconcentreerde bron van grondstoffen: een nieuwe mijn

wegens vertrouwelijkheid niet zeggen hoeveel er bij dit proces – dat door een extern bedrijf wordt uitgevoerd – precies wordt herwonnen, maar het is volgens hem in elk geval niet weinig, en het stadium van de laboratoriumproeven echt voorbij. “De opbrengst wordt nog steeds meer met elke ontwikkelingsstap die we doen.”

Wat hebben we dan nog over? Fluor en grafiet.

Dit zijn de enige grondstoffen die we nu nog echt als verloren moeten beschouwen. Het fluor wordt opgeslagen, het grafiet verbrandt in de oven.

Hogere energiedichtheid Met de komst van de batterij verplaatst eventuele vervuiling, zoals bij de productie van batterijen of bij grijze stroom die erin gaat, zich van de plekken waar we wonen en nu last hebben van uitlaatgassen, naar industriële gebieden. Dat is voor de leefomgeving van de mens een verbetering. Komende jaren zal bovendien een groter en groter aandeel van de stroom in de batterijen met groene energie (moeten) worden opgewekt.

En ook de technologie van de batterij zelf zal nog erg gaan veranderen. Zo zit er nu bijvoorbeeld al minder kobalt in lithium-ionbatterijen dan een paar jaar geleden en zou het grafiet vervangen kunnen worden door een andere grondstof.

Silicium bijvoorbeeld. Dat zou de batterij ook een veel hogere energiedichtheid kunnen geven: vandaar dat er in laboratoria over de hele wereld naarstig wordt onderzocht hoe je dat precies voor elkaar krijgt.

Zit er dan echt geen nadeel aan de batterij? Kost

het bijvoorbeeld niet een hoop akelige chemicaliën, energie en CO2 om die grondstoffen uit oude batterijen te halen? Maarten Quix vertelt dat er inderdaad chemicaliën nodig zijn om nikkel, kobalt en koper terug te winnen uit een legering, maar dat die binnen de fabriek blijven. Aan de batterijrecyclingsinstallatie aan de Schelde worden helemaal geen schadelijke chemische stoffen toegevoegd.

Hard nodig Mijn conclusie: we hebben de batterij hard nodig voor een duurzame toekomst van onze planeet.

De batterij maakt elektrificatie van de auto mogelijk. Dat maakt rijden op groene energie mogelijk. De huidige lithium-ionbatterij heeft haar problemen, met name bij de winning van grondstoffen. Maar juist recycling lost dat probleem grotendeels op – en waar dat niet kan is er innovatie van de batterij zelf mogelijk. Voordat we genoeg grondstoffen kunnen gebruiken uit oude batterijen, zullen we eerst nog heel veel grondstoffen uit de natuur moeten winnen om het wagenpark te elektrificeren. Dat zal nog veel schade aan de natuur en leefomgeving aanrichten. Maar bij het alternatief, oliewinning, gaat die schade en het daarmee gepaarde sociale onrecht eeuwig door. Bovendien wordt olie steeds moeilijker winbaar. Alle reden dus om met veel energie de batterijentechnologie en recycling daarvan te optimaliseren, en te zorgen dat het logistieke proces dat ervoor nodig is zo snel en efficiënt mogelijk wordt opgetuigd.

Hoe zit dat in Nederland met accu- en batterijrecycling?

In Nederland zijn fabrikanten en importeurs volgens het Besluit beheer batterijen (Bbb) verplicht om de startaccu’s en batterypacks na gebruik terug te nemen. Dit innamepro­ ces wordt voor auto’s geregeld door ARN, en gefinancierd uit de beheerbijdrage van de eigenaar van de auto. ARN zorgt dat de afgedankte accu’s worden gerecycled, dit kan onder andere bij Umicore. Daarnaast krijgen ze ook steeds vaker een tweede leven. Als de au­ tobatterij door de fabrikant vanwege een defect is afgekeurd, is hij vaak nog niet echt kapot. Hij kan dan nog prima dienst doen in een niet-au­ tomotive omgeving, bijvoorbeeld als stationair opslagpunt voor zonne-energie, of voor lichten langs een landingsbaan waar geen netwerk­ kabels zijn. “Recycling is natuurlijk ideaal voor het milieu, maar het is ook kostbaar. Voor de recycling van lithium-ion batterijen moet een hoog poorttarief betaald worden. Als we meer batterijen kunnen inzetten voor ‘second use’ dan kunnen ze dus veel langer mee voordat hij naar de kostbare smeltoven moet”, vertelt Hector Timmers, bij ARN dé specialist op het gebied van accurecycling.

Gratis verder lezen De hoofdtekst van dit artikel is gebaseerd op een verhaal op De Correspondent (www.decorrespon­ dent.nl), waar Thalia Verkade een half jaar journalistiek onderzoek deed naar batterijen. Op De Correspon­ dent publiceerde ze meer artikelen over elektrificering van het wagen­ park. Als lezer van de BOVAGkrant krijgt u een maand lang gratis toe­ gang tot De Correspondent. Kijk op mijn.bovag.nl/decorrespondent, vanuit daar klikt u meteen door.

BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017 13

SNAPSHOT

SPEKTAKEL IN VALKENBURG

Zeepkisten wassen BOVAG was als servicepartner verbonden aan de Red Bull Zeepkistenrace op 19 augustus in Valkenburg, waar Max Verstappen fungeerde als jurylid. In het parcours was zeer prominent een BOVAG-wasstraat opgenomen, inclusief ronddraaiende borstels, zeepbellen, rook en een sproei-installatie. Spektakel gegarandeerd! Zowel Red Bull als de zeventig deelnemende teams trokken alle registers open om het publiek op spectaculaire wijze te vermaken en daar waar het onverhoopt onderweg mis ging – en dat gebeurde vaak – boden de vele BOVAG-marshalls langs het parcours de helpende hand. Daags van tevoren beoor­ deelden de twee keurmeesters van BOVAG alle zeepkisten op technische aspecten.

14 BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017

Tekst: Tom Huyskens Fotografie: Red Bull

Red Bull Zeepkistenrace met Max Verstappen als jurylid

Feiten & cijfers

70

zeepkisten namen de BOVAGkeurmeesters onder de loep.

10.000 bezoekers telde Red Bull in het Kuurpark op de Cauberg.

350 meter lang was de speciaal aangelegde baan.

BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017 15

R O O V R A A L K BEN JIJ ?

T S M O K E O T E D C AN S T S M O K E O T DOE DE TRIP D A O R N E E P SO N A K K A A M N E

De zelfrijdende auto gaat voor grote veranderingen zorgen in de mobiliteitsbranche.

Daar merk je misschien nog niets van, maar je kunt je er nu al op voorbereiden. En OOMT helpt je daarbij! Wil jij weten of je klaar bent voor de toekomst? Doe dan de toekomstscan op oomt.nl/toekomstscan. Dan maak je ook nog eens kans op een roadtrip voor twee personen naar de Mercedes-Benz fabriek in Bremen. Dat is niet alleen heel bijzonder om mee te maken, maar ook nog eens leerzaam.

GA SNEL NAAR OOMT.NL/TOEKOMSTSCAN Kijk op de website voor de actievoorwaarden en spelregels.

ONDERAAN DE STREEP

sTN adviseert BOVAG-leden over de aanbieder met de beste prijskwaliteit­verhouding

Voord

Telecom door de apk De aanbiedingen voor telefonie- en internet­abonne­ menten vliegen u om de oren.

Maar, wat is de beste keuze?

BOVAG Ledenvoordeel helpt daarbij met een ‘telecom-apk’; het zoekt de beste deal uit en geeft daar bovenop een fikse collectiviteitskorting.

N

iets is zo veranderlijk als de wereld van de telecom. Naast de overvloed aan aanbiedingen, volgen de technologische ontwikkelingen elkaar snel op. Sinds juni 2017 zijn de tarieven in de Europese Unie gereguleerd, traditionele telefonie gaat verdwijnen en telefonie via internet (VoIP) is sterk in opkomst. Om ondernemers te helpen bij het maken van keuzes, heeft BOVAG Ledenvoordeel de krachten met sTN gebundeld. sTN is ruim twintig jaar actief op het gebied van telecommunicatie. Zij adviseren BOVAG-le-

eel Reken een fie voorbeeld v oo ts medew bedrijf met t r e r k e r s ( p er w e e  Oude jaar). rekenin g bellen (nation : onbeperkt aal) en tot 80 M intern et Totaa bps l :

 Nieu € 1. we Leden rekening via 211,40 voorde BOVA G el: Advies op ma at: Gr O n b ep at e intern rkt bellen (B is et tot e 100 M nelux) en Totaa b ps l :

-----------------------------------€ 687 ,6 0 Versc h i l : -----------------------------------€ 523 , 80 Door t elefon ie af te slu en inte rn it Leden en via de BO et ­voorde V AG el ondern emer r bespaart dez uim 43 e rekenin % g van he inclusief een op zijn t totale u pakket pgrade -----------------------------------.

den over de aanbieder met de beste prijs-kwaliteitverhouding. Ze nemen uw huidige contracten onder de loep, geven advies op maat, zoeken de best passende oplossing en leveren die voor de laagste prijs. Leden profiteren daarnaast ook nog eens van een BOVAG-collectiviteitskorting. sTN hecht waarde aan service en heeft daarom een speciale helpdesk waar leden met vragen en problemen terecht kunnen.

Benieuwd naar uw ‘telecom-apk’? Stuur een kopie van een recente factuur op via bovagledenwinkel.nl en u krijgt vrijblijvend een advies op maat.

BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017 17

SAMENWERKING

DEFENSIEPERSONEEL K AN HET TEKORT BIJ NEDERL ANDSE TRUCKDEALERS A ANVULLEN

Perfecte match: BOVAG en Defensie

18 BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017

Tekst: Norbert Hoogenslag Fotografie: Ministerie van Defensie

De match met BOVAG is veelbelovend: bij Defensie werken veel technici omdat we beschikken over alle mogelijke voertuigen Evelien Bakker-Blom

Een groot deel van het Defensiepersoneel heeft een contract voor bepaalde tijd. Dat betekent dat veel werknemers na een dienstverband van zo’n tien jaar op zoek moeten naar een baan buiten Defensie. Nederlandse truckdealers staan te springen om nieuw personeel. Dat biedt interessante perspectieven volgens Aad Verkade van BOVAG Truckdealers en Evelien Bakker-Blom van Defensie.

D

efensie en BOVAG. Op het eerste gezicht lijkt dat nou niet direct een logische match, maar dat zit toch anders volgens Aad Verkade: “Vanuit de truckbranche werken we al langer samen met Defensie. Dat gebeurt onder de paraplu van ons opleidings- en inspiratieprogramma ‘Go4Trucks’, waarbij ook het bedrijfsleven en negen ROC’s verspreid over het hele land zijn betrokken. Die ROC’s werken op hun beurt ook weer samen met Defensie. Dat heeft ertoe geleid dat we samen met Defensie zijn gaan kijken of er nog meer raakvlakken waren. Daarbij bleek dat de continue uitstroom van Defensiemedewerkers voor een deel zou kunnen passen op het tekort aan personeel bij de Nederlandse truckdealers.

Als ik vandaag honderd truckmonteurs zou hebben, zouden deze binnen een week aan het werk kunnen. Toen Defensie eind juni een banenmarkt organiseerde, waren wij er natuurlijk bij. Daar kwam direct een aantal speeddates en spontane gesprekken uit voort en ook werden er al cv’s uitgewisseld. Overigens gaat het dan niet alleen om technici, we kijken ook verder: bij Defensie werken in totaal zo’n vijftigduizend mensen in heel veel verschillende functies.

We zien bijvoorbeeld ook mogelijkheden voor rijinstructeurs, op administratief vlak en zelfs op managementniveau.”

Een werkwijze met perspectief Om de uitstroom van Defensie te koppelen aan de personeelsvragen van de leden van BOVAG, zijn de twee partijen een plan aan het maken waarbij vooral vooruit wordt gekeken: Evelien Bakker-Blom van Defensie zegt daarover: “Bij

Defensie werken we op diverse niveaus met zogenaamde FPS-contracten, waarbij FPS staat voor Flexibel Personeel Systeem. Dit is een systeem met tijdelijke contracten waarmee wij zorgen voor een jong personeelsbestand. Door het FPS vindt een constante uitstroom van personeel plaats. Dat is niet van de ene op de andere dag: betrokken defensiemedewerkers krijgen drie jaar voor ontslag te horen dat zij uit dienst gaan.

Daarmee creëren we voor die medewerkers de tijd om zich met hulp van de organisatie voor te bereiden op een volgende baan. Dat voorbereiden begint met het vaststellen wat de kandidaat wil en kan. Aansluitend bekijken we of er opleiding en training met of zonder stage nodig is, om de kans op de arbeidsmarkt zo groot mogelijk te maken. Idealiter maken we één of twee jaar voor ontslag afspraken bij een potentiële werkgever over een baan. Defensie financiert vervolgens de benodigde opleiding en biedt de militair gelegenheid tot studeren en stage lopen. De potentiële werkgever biedt baangarantie onder voorwaarde dat de militair de studie en stage goed doorloopt.

De militair kan vervolgens na het uitdienen van zijn of haar contract naadloos over naar de nieuwe werkgever. Als het om uitstromers gaat, nemen we dus onze (maatschappelijke) verantwoordelijk door hen pasklaar af te leveren bij het bedrijfsleven, terwijl wij voor onszelf een gecontroleerde uitstroom bewerkstelligen. Dat is haalbaar omdat ons aanbod groot is en de vraag bij BOVAG ook. De match met BOVAG is wat dat betreft veelbelovend: bij Defensie werken veel technici omdat we beschikken over alle mogelijke voertuigen. De affiniteit met de branches die BOVAG vertegenwoordigt, is er en blijft er.”

Aad Verkade, branchemanager BOVAG Truckdealers “Het opzetten van de samenwerking met Defensie past precies bij de rol die van een brancheorganisatie verwacht mag worden. Truckbedrijven worden vaak geregeerd door de waan van de dag. Bij BOVAG hebben we overzicht en kijken we naar trends voor de langere termijn.

We verwachten dat de vraag naar goed geschoold personeel voorlopig blijft, maar we zien ook dat de onderhoudsbehoefte van trucks steeds kleiner wordt. Daar moeten we rekening mee gaan houden.

Het onderzoek 'Werkplaats van de Toekomst' dat we nu doen, zal een beeld schetsen van hoe in de toekomst een werkplaats eruit zal zien en hoe deze wordt aangestuurd. Daarmee kunnen we onze leden nog beter adviseren.”

BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017 19

DENK VOORUIT. DENK DIGITAAL.

Door A/B-testen zorgen we dat minder sitebezoekers afhaken

?

ZO VERBETERT U DE CONVERSIE OP UW WEBSITE MET A /B-TESTEN

TO CLICK OR NOT TO CLICK? Doorklikken of niet doorklikken, dat wordt bepaald door allerlei triggers in de opbouw van een website. Maar hoe weet je wat werkt? Levert een button linksboven meer conversie op dan rechstonder? Met zogenaamde A/Btesten kun je dat uitproberen. De conversiespecialisten van luchtvaartmaatschappij Transavia en dealerholding Auto Palace delen hun tips.

20 BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017

Tekst: Allard Frederiks

?

Wat is A/Btesten?

Case Transavia Doel conversieoptimalisatie: balans tussen klantvriendelijkheid en omzetstijging Aan het woord: Conversiespecialist Vanja Mlaco

T

ransavia vervoerde in 2016 ruim dertien miljoen passagiers. Vanja Mlaco is verantwoordelijk voor de conversieoptimalisatie van de digitale kanalen van Transavia. Hij omschrijft zijn taak als: ervoor zorgen dat de klant zo min mogelijk stappen nodig heeft om z’n doel te bereiken.

Testen en conversieoptimalisatie vindt plaats in alle fasen die de klant doorloopt, legt Mlaco uit; van de werving tot de conversie en de aftersales.

Focus op klantvriendelijkheid zorgt volgens Mlaco uiteindelijk voor betere financiële resultaten. Daarom hecht Transavia grote waarde aan A/B-testen. Waar Transavia twee jaar geleden nog maar vier testen in het hele jaar deed, zijn dat er nu honderden per jaar, op de website, mobiel en in de nieuwsbrief. “We bouwen bijna niets meer zonder dat we het eerst hebben getest.” Maar, A/B-testen hebben zeker niet alleen als doel om te onderzoeken welke variant het meeste geld oplevert, benadrukt Mlaco.

Rode versus blauwe tekst Een voorbeeld: klanten kunnen op de Transavia-website een stoel in het vliegtuig selecteren.

In een A/B-test kreeg de ene groep sitebezoekers in rode tekst te zien hoeveel stoelen er nog beschikbaar waren, en een andere groep kreeg

deze melding in blauwe letters. Wat bleek? De rode tekst zorgde voor meer urgentie. “Daarmee verkochten we meer stoelen op een vlucht; het leverde meer omzet op. Toch hebben we voor de blauwe variant gekozen. De reden is dat we geen stress bij de klant willen creëren. Daarom kozen we toch voor de gematigde versie, ook al levert die minder omzet op.”

Omzetgroei Bij andere A/B-tests kon Transavia klantvriendelijkheid en omzetgroei wel mooi met elkaar combineren. Zo testte de luchtvaartmaatschappij manieren om informatie over upgrade-pakketten, zoals het bijboeken van bagage en verzekeringen, overzichtelijker te presenteren. De variant waarbij klanten eenvoudiger konden kiezen voor extra’s bovenop het basispakket sprong eruit.

Dit zorgde voor een toename van het aantal afgenomen upgrade-pakketten met 27 procent.

Voor elke organisatie is het zinvol om te testen op je website, stelt Mlaco. “Je hebt ‘laaghangend fruit’ waarvan je gelijk kunt profiteren. Het gebeurt bijvoorbeeld nog vaak dat bezoekers op verkeerde landingspagina’s terechtkomen. Dat is zonde, zeker als je daar een Google-campagne voor had ingericht. Dan heb je geïnvesteerd, maar levert het je niks op.”

Transavia hanteert een prioriteitenmodel. “Aan de hand van dat model bepalen we: wat gaan we A/B-testen en wat gaan we bouwen? We vragen ons steeds af: wat heeft de klant hieraan? Het

Gevonden worden in Google is één.

Maar het uiteindelijke doel is dat web­ sitebezoekers ook daadwerkelijk tot actie overgaan. Door doelen te stellen – zoals aanmeldingen voor de nieuws­ brief, een offerteaanvraag en een werk­ plaatsafspraak – kun je de conversie op de website meten. Een veelgebruikte methode om het effect van een aanpas­ sing op de site te meten, is A/B-testen.

Een A/B-test meet de impact van één specifieke wijziging door twee varian­ ten van een pagina aan twee groepen bezoekers te presenteren. Bijvoorbeeld: wat zorgt voor meer offerteaanvragen: eenzelfde pagina met een blauwe but­ ton of met een groene?

In beide gevallen kan met speciale analysesoftware (bijvoorbeeld het gratis Google Optimize) de conversieratio worden gemeten; dit is het percentage bezoekers dat tot actie overgaat (zoals: op de button klikken).

model helpt ons een afweging te maken van de toegevoegde waarde van een idee versus de inspanning die we ervoor moeten doen.”

Tips van Transavia voor conversieoptimalisatie  Begin klein met testen, bijvoorbeeld met het gratis hulpmiddel Google Optimize.  Een internetbureau kan in het begin helpen om de conversieoptimalisatie goed in te regelen.  E r bestaat niet één aanpak voor elke organisatie. Durf te experimenteren; niemand weet van tevoren of iets wel of niet werkt.  Wees niet bang om de klant zelf te vragen waar die behoefte aan heeft. > BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017 21

(ADVERTENTIE)

Postbus: 333 2740 AH Waddinxveen 085 732 55 24 info@24idcheck.com

Aanbevolen door:

-

GRATIS VOOR SPORTIEVE BOVAG-LEDEN! Bent u sportsponsor? Profileer uw bedrijf en vraag kosteloos veiligheidshesjes en ander promotiemateriaal aan via leden.bovag.nl/sport

Echtheidscontrole ID-bewijzen Gegevens uitlezen ID-bewijzen RDW-Rijbewijsnummer controle ELENA controle Afschermen BSN nummer Afschermen foto Inzage in eigen gegevens Transparantie naar de klant

Software integratie met:

SPONSOR VAN SPORTERS ONDERWEG

voor PROEFRIT en VERHUUR

DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG.

Wilt u de aandacht van ruim 9.000 BOVAG-ondernemers?

ALG 01 - 32 TDE/TTB PAGINA'S 01 - 24 ADE PAGINA'S 01 - 32 FTS/GTB PAGINA'S 01 - 24 ALG PAGINA'S 02 - 32 PAGINA'S ADE 02 - 32 OAB/RVS PAGINA'S 02 - 32 ALG PAGINA'S 03 - 32 PAGINA'S nummer 01 / januari 2015

nummer 01 / januari 2015

nummer 01 / januari 2015

nummer 01 / januari 2015

nummer 02 / februari 2015

3 B n r.0 T S -G T

nummer 02 / februari 2015

RIJ nr.03 - 24 ALG PAGINA'S nr.04 - 32 ADE PAGINA'S nr.04 -TDE/TTB 32 PAGINA'S nr.04 -ALG 24 nr.05 PAGINA'S -FTS-GTB 32 PAGINA'S nr.03 -RIJ 24 nr.05 PAGINA'S -OAB-RVS 24 PAGINA'S nr.05 - 32 PAGINA'S IN A'S 4 PA03 G/ maart 2015 nummer 03 / maart 2015 nummer 04 / maart 2015 nummer 04 / maart 2015 nummer 04 / maart 2015 nummer 05 / april 2015 nummer 05 / april 2015 nummer 05 / april 2015 nummer 05 / april 2015 - 2nummer 2015 maart

nummer 02 / februari 2015

t krant krant krant krant krant krant krant krant krant krant krant krant krant krant krant krankrant r 03 / numme

200 auto’s tegelijk

Over fiscale sturing en wachtrijen in de showroom pagina 26

Gastvrij

Thérèse Boer lééft voor haar klanten pagina 20

in dit nummer: in dit nummer:

Verenigingsbestuur en ledenraad maken frisse start pagina 10

Verenigingsbestuur en ledenraad maken frisse start pagina 10

Face it!

Vastgoed

Dealercongres 2015 pagina 22

Van tankstation tot creatief bureau pagina 14

Van turbu­ lentie naar potentie

Thérèse Boer lééft voor haar klanten pagina 20

Bart Warmerdam, directeur Warmerdam De Fietsspecialist

Ken de fietser van nu pagina 05

Lokaal innoveren loont pagina 21

in dit nummer:

BOVAG-campagne scoort pagina 9

Aan de ketting

Personeel moet flexibeler inzetbaar zijn pagina 10

Personeel moet flexibeler inzetbaar zijn pagina 10

Personeel moet flexibeler inzetbaar zijn pagina 10

OAB/RVS

RIJ

FTS/GTB

ALG

TDE/TTB

B

in dit nummer:

Aan de ketting

Aan de ketting

Ik wil me blijven ontwikkelen

Peter de Kort, Autorijschool Peter de Kort

in dit nummer:

in dit nummer:

Harde cijfers in dit nummer:

ALG

RIJ

ALG

OAB/RVS

ADE

De perfecte opvolger voor het fietsplan

Fietsbranchedag 2015 pagina 16

Ans, Maartje en Frits

Gastvrij

Stapp.in deel­ autoconcept

Bart Wiegerinck, directeur Wiegerinck Groep

Verenigingsbestuur en ledenraad maken frisse start pagina 8

Leden in de lead

Leden in de lead

Klantbehoeftes zijn onderhevig aan tijd

in dit nummer:

Leden in de lead

DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG.

FTS/GT

Paul Bleijlevens, directeur Bleijlevens Motoren & Techniek

Verenigingsbestuur en ledenraad maken frisse start pagina 10

ALG

ADE

FTS/GT

ALG

TDE/TTB

Wij gooien niks weg, we repareren

in dit nummer:

Leden in de lead

VAG.

ADE

F

BO DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. GIN BIJ UIT. BE VOOR DENK

in dit nummer:

Zelfrijdende auto

Zelfrijdende auto

Hoe lang duurt het nog? pagina 10

Hoe lang duurt het nog? pagina 10

Hoe overleeft de retail?

in dit num

Van offline naar online en weer terug pagina 20

Personeel metmeer Er zit nog een rugzak toekomst in continue Tijd en toewijding bereikbaarheid gevraagd pagina 22

mer:

ranche Fietsb 15 dag 20 is met kenn Maak matische e de prag kend nzoe 10 en steu r pagina fietskope

in dit nummer:

Eindelijk de weg op Lotte (17) koos bewust Klanten pleasen en voor een BOVAGrijschool pagina 9 verwennen. Dan gaan ze vanzelf van jeHet houden kaf van Edward Doorten, van hetduurzaam koren

rijf Je bed een in runnen ing is in dit nummer: gev om krimp voudig r t een sen, directeu nieCheck, o Roo Motoren Lud dubbelcheck Rosa

tankstation Green Planet over en de Meningen Doorten Pesse nieuwe Autobedrijf lidmaat-

Ik wil overal een succes van in dit nummer: maken Check, Gert-Jan Kreeft, dubbelcheck Kreeft Opleidingen

Mee met de milieuinspecteur pagina 10

Check, dubbelcheck Mee met de milieuinspecteur pagina 10

Vervangend vervoer

Huren levert meer op pagina 19

De truckdealer­ branche laat me nog niet los Paul van Leuven, erelid in van BOVAG Truckdealers dit nummer:

Autobrief 2.0 Stop de marktverstoring. Nu! pagina 10

Doen, falen en doorgaan

in dit nummer:

Ken de klant

Autobrief 2.0

Steunzoekers en pragmatische kopers pagina 10

Stop de marktverstoring. Nu! pagina 10

in dit nummer:

Doen, falen en doorgaan

Jaarcongres

Profilering door professionaliteit pagina 8

Leden beoordelen garagesoftware pagina 19

A1-rijbewijs op z’n retour

A1-rijbewijs op z’n retour

Doen, falen en doorgaan

Floris over Van Bommel pagina 16

Hoe nu verder? pagina 19

Hoe nu verder? pagina 11

Goede raad

We moeten weer de juiste klanten krijgen Leen de Koning, directeur Amega Groep

Floris over Van Bommel pagina 20

met Lekker met Verwachtingen RevisieEen ís klant Fiscaal Hier komt de Ondernemer emet emen torhart rnOpleiden o Ondmissie Met de Risicospreiding bezig zijn m verdientfeestje aandacht duurzaamheid Leasefiets een groene inndmobiliteit overtreffen Er is nog fietsenLaatbloeier is De fun Ondernemen van Groeiende kloppe tijd mee Teamplayer aanhang kamperen niet stilzitten zoveel te doen De goedkoopste zijn is niet genoeg Ernst Sommerauer, MAN-truckdealer

Stop de pers

Harde cijfers

Drukkerij vindt nieuw businessmodel pagina 16

BOVAG-campagne scoort pagina 19

Selfies

Stop de pers

De 308 SW was niet aan te slepen

Connect Jonge gezinnen Bent u al online? pagina 20 moeten weer gaan kamperen

Guido Fioole, directeur Fioole Auto’s

www.autoflex.nl

line! ook on

line! ook on

WWW.CBX-NEDERLAND.NL www.autoflex.nl

(de)montage Balanceren

Remmentest

Uitlijnen

Hefbruggen

line! ook on

Emissietest

(de)montage

(de)montage

Balanceren

Balanceren

Uitlijnen

Uitlijnen

Uitlijnen

Hefbruggen

Hefbruggen

Hefbruggen

| 0345 - www.autoflex.nl 580.670 WWW.CBX-NEDERLAND.NL | 0345 - www.autoflex.nl 580.670 WWW.CBX-NEDERLAND.NL | 0345 - 580.670

WWW.CBX-NEDERLAND.NL | 0345 - 580.670

✔ Zoeken op chassisnummer ✔ Onderhoudssets 5.000/10.000 km ✔ Afhalen bij dealer of verzenden

✔ Afhalen bij dealer of verzenden on aixam-onderdelen.nl ok

10% korting t/m feb 2015, gebruik de code: BOVAG10%

10% korting t/m feb 2015, gebruik de code: BOVAG10%

Grootste assortiment originele AIXAM onderdelen!

✔ en 10% nden ssets aixa rhoud bestellen r of verze bestell e! elen elen ✔ Onde Grootste lin assortiment originele AIXAM onderdelen! onderd onderd en bij deale obiel on obiel k bromm ✔ Afhal oo AIXAMbromm .nl✔ Zoeken op chassisnummer dig AIXAM udig Grootste

✔ Zoeken op chassisnummer ✔ Onderhoudssets 5.000/10.000 km ✔ Afhalen bij dealer of verzenden

o

assortime

ummer .000 km op chassisn n ✔ Zoeken dssets 5.000/10 verzende ✔ Onderhoubij dealer of ✔ Afhalen

len delen!✔ Onderhoudssets 5.000/10.000 km derde onder -onorigin ✔ Afhalen bij dealer of verzenden ele AIXAM www.autoflex.nl aixsteam assortiment

Eenvou Eenvo

✔ Zoeken op chassisnummer ✔ Onderhoudssets 5.000/10.000 km ✔ Afhalen bij dealer of verzenden

li

2015,rdel /10.000 onderdelen! op chass maart nde 5.000 AIXAM m-o Zoeken korting t/m nt originele

Grootste assortiment originele AIXAM onderdelen!

Grootste assortiment originele AIXAM onderdelen!

Filebestrijding op de vluchtstrook pagina 20

We willen de eerste zijn met one-way verhuur

delen beste e mobiel onder anch l AIXAM brom tobr n.naixam-onderdelen.nl Eenvoudig de au n! erdele Grootste assortiment originele AIXAM onderdelen! voor onderdele -ond AIXAM ware Eenvoudig AIXAMft originele aixtsteam So brommobiel onderdelen bestellen Christian Tepper, Zoeken op chassisnummer ✔10% timent n bestellen assor Eenvoudig AIXAM brommobiel bestellen 10%aixam-onderdelen.nl korting t/m maart 2015, gebruik de! code BOVAG10% iel onderdele onderdelen Eenvoudig AIXAM brommobiel onderdelen brommob ✔bestellen Onderhoudssets 5.000/10.000 km Software voor de autobranche Software voor de autobranche directeur Pak ’n Bak Groo de code l BOVAG g AIXAM en.n ne Eenvoudi isnummer gebruik km

Eenvoudig AIXAM brommobiel onderdelen bestellen

✔ Zoeken op chassisnummer

Eenvoudig AIXAM onderdelen bestellen 10%aixam-onderdelen.nl korting t/m maart 2015, gebruik de code BOVAG10% Eenvoudig AIXAMbrommobiel brommobiel onderdelen ✔bestellen Onderhoudssets 5.000/10.000 km

✔ Afhalen bij dealer of verzenden aixam-onderdelen.nl

Wegslepen of niet?

Donkervoort

llenEenvoudig AIXAM brommobiel onderdelen bestellen

Eenvoudig AIXAM brommobiel onderdelen bestellen

aixam-onderdelen.nl

Remmentest

Emissietest

Balanceren

Face It en werk samen! pagina 16

Brand!!

Denis volgt Joop op pagina 20

Remmentest

(de)montage

Terugblik Dealercongres

Denis volgt Joop op pagina 20

Tips voor preventie pagina 22

Grootste assortiment originele AIXAM onderdelen!

line! ook on

Mee met de milieuinspecteur pagina 10

Donkervoort

Thér klanten haar voor a 16 pagin

Edgar van Schaik, salesmanager Nefkens Midden Peugeot

Remmentest

Software voor de autobranche Software voor de autobranche Software voor Software voor Emissietestde autobranche Emissietestde autobranche

schapseisen pagina 21

rij leeft r Gastv ese Boe

Siewert Gorter, directeur Caravanlife Gorter

Zorg of zegen? pagina 25

Drukkerij vindt nieuw businessmodel pagina 24

Groot

isnummer km 10.000 n op chass den ✔ Zoeke houdssets 5.000/ verzen ✔ Onder n bij dealer of ✔ Afhale

10% korting t/m feb 2015, gebruik de code: BOVAG10%

10% korting

t/m

g t/m feb

gebruik feb 2015,

%

BOVAG10

nle! x.lin fleon tok auoo

www.

10% korting t/m feb 2015, gebruik de code: BOVAG10%

Floris over Van Bommel pagina 20

Doen, falen en doorgaan

Private Lease De kleine lettertjes Ik geniet van pagina het 22 succes dat ons nu ten deel valt

Floris over Van Bommel pagina 18

Renata Knook, Jaguar/Land Rover dealer

Software voor de autobranche Software voor de autobranche Software voor de autobranche Software voor de autobranche

line! ook on

www.autoflex.nl

www.autoflex.nl

line! ook on

2015, gebru

10% kortin

10% korting t/m feb 2015, gebruik de code: BOVAG10%

k de code:

10% korting

t/m feb

10%

BOVAG

2015, gebrui

De BOVAGkrant is hét magazine voor ondernemers die zich bezighouden met mobiliteit. Oftewel, BOVAG-leden werkzaam in de branche van personen- en bedrijfsauto's, trucks, fietsen, gemotoriseerde tweewielers, caravans, aanhangwagens, revisie, autoverhuur, autowassen, rijscholen of tankstations.

Benieuwd naar de mogelijkheden om één of meerdere van deze doelgroepen te bereiken? Neem contact met ons op voor een vrijblijvende offerte op maat.

BOVAGkrant I www.bovagkrant.nl E sales@bovag.nl T 030 – 65 95 294

line! ook on

• Maak gratis gebruik van een werkplek en koffie • Geniet van verse gerechten uit de BOVAG Keuken • Centraal in Nederland afspreken met collega’s

line! ook on

• Maak gratis gebruik van een werkplek en koffie • Geniet van verse gerechten uit de BOVAG Keuken • Centraal in Nederland afspreken met collega’s

• Maak gratis gebruik van een werkplek en koffie • Geniet van verse gerechten uit de BOVAG Keuken • Centraal in Nederland afspreken met collega’s

• Maak gratis gebruik van een werkplek en koffie • Geniet van verse gerechten uit de BOVAG Keuken • Centraal in Nederland afspreken met collega’s

www.bovag.nl/vergaderen of vergaderen@bovag.nl en 030-6595212 www.bovag.nl/vergaderen of vergaderen@bovag.nl en 030-6595212 www.bovag.nl/vergaderen of vergaderen@bovag.nl en 030-6595212 www.bovag.nl/vergaderen of vergaderen@bovag.nl en 030-6595212 www.autoflex.nl www.autoflex.nl www.autoflex.nl

G10%t/m feb 2015, gebruik de code: BOVAG10% BOVA 10% korting ik de code:

de code:

?

Workshop Denk vooruit.

Denk digitaal.

Maandag 25 september 2017 Locatie: Efteling, Kaatsheuvel Thema: Hoe krijg ik grip op mijn klant?

Programma Vanaf 13.30 uur Ontvangst 13.30 – 14.00 uur Inloop

Case Auto Palace > Doel conversieoptimalisatie: minder afhakers

op de webiste Aan het woord: André Meijer, marketingmanager

D

“

oor middel van A/B-testen zorgen we dat minder websitebezoekers afhaken”, vertelt marketingmanager André Meijer van Auto Palace, dat acht merken voert en veertien vestigingen heeft. Zo’n half jaar geleden is de dealerholding serieus werk gaan maken van conversieoptimalisatie. “Daardoor gaat de gemiddelde bezoekduur omhoog en optimaliseren we de conversieratio. Dat is waarvoor je het doet: we willen niet alleen goed vindbaar zijn, maar ook dat mensen die op de website komen ons de lead gunnen.”

Afhaakmomenten Met hulp van een internetbureau analyseert Meijer waar mogelijke afhaakmomenten zitten in de websites van Auto Palace. “Vervolgens stellen we een hypothese. Die komt erop neer dat een bepaalde wijziging op een pagina zorgt voor een hogere conversieratio van een x-percentage, bijvoorbeeld: wat is het effect van een taxatietool op een pagina van een actiemodel?” In de praktijk gebruikt Auto Palace een A/B-testingtool om de test te verwerken. Meijer: “Deze tool doet al het rekenwerk, zoals de grootte van de steekproef, de duur van de test en de betrouwbaarheid van de uitkomst. Na activering van de test is het een kwestie van afwachten tot er voldoende data

14.00 – 14.10 uur Welkomstwoord door BOVAG

binnen zijn om een uitspraak te doen over een resultaat dat ten minste 95 procent betrouwbaar is. Bij een succesvolle test voeren we de wijziging definitief door op die pagina.”

Inzichten “Op de pagina met actiemodellen verwezen we door naar een overzichtspagina van onze vestigingen. Het leek ons handig voor mensen om te kunnen zien welke vestiging bij ze in de buurt is. Alleen was er op die overzichtskaart geen link naar de vestiging. Een gevolg was dat bezoekers de website verlieten. Dat gaan we nu aanpassen.”

Op de vraag hoeveel tijd Auto Palace kwijt is aan de conversieoptimalisatie, antwoordt André Meijer: “Met de grootte die wij hebben, kun je er een dagtaak aan hebben. Het gaat niet alleen om verkoop van auto’s, maar we willen ook mensen naar de werkplaats halen voor service, onderhoud en apk.

Ik bekijk elke dag de websitestatistieken. Met ons internetbureau overleggen we wekelijks welke aanpassingen we willen doorvoeren. Testen kan met gratis tools. Bij ons maakt het onderdeel uit van het pakket dat we afnemen van ons bureau.”

Tip van Auto Palace over A/B-testen “Hou het simpel. A/B-testen biedt je de mogelijkheid om zelf eenvoudig een hypothese te stellen op basis van analytics-data. Er moeten natuurlijk wel voldoende bezoekers op je testpagina komen; anders kan het heel lang duren voordat er een betrouwbaar resultaat uit de test komt.”

14.10 – 14.50 uur Paul de Vries (Marktplaats) geeft u praktische tips over het verbeteren van het opvolgen van uw telefonische en online leads.

14.40 – 15.30 uur Dennis Pettinga (Daar Online Media) vertelt u over verschillende online kana­ len die u kunt inzetten in uw jacht op de klant en op welke manier u bepaalt of deze succesvol voor u zijn.

15.30 – 15.50 uur Pauze 15.50 - 16.30 uur Frans Goenee (Inspiratie en Concept­ manager van de Efteling) weet hoe je van de klant een koning maakt. Leer van de jarenlange expertise op klant­ gerichtheid en neem belangrijke lessen mee terug naar uw eigen bedrijf.

16.30 – 17.00 uur Netwerkborrel

Aanmelding

Deelname aan deze workshop is on­ derdeel van uw BOVAG-lidmaatschap.

Het aantal plaatsen is beperkt, dus meld u snel aan via mijn.bovag.nl.

BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017 23

De regie over de klantreis (customer journey) komt steeds meer in handen van de consument. De rol van de dealer in de klantreis verandert daarmee ook. Het keuzeproces van de consument start niet meer in de showroom, maar op het internet. Daarbij verwacht de klant dat hij gekend en herkend wordt wanneer hij in contact treedt met de dealer.

Boost uw business Om de conversieratio op uw leads te optimaliseren, biedt RDC een salesplatform waarin u de digitale en fysieke klantcontacten kunt converteren naar meer business.

Laat de RDC Engine voor u werken!

We kunnen u verder nog vertellen over de RDC Engine, de beste automotive marketingdatabase, master data management en e-marketingautomatisering.

Maar waar het natuurlijk om gaat is dat u als retailer de best mogelijke gereedschapsset heeft voor uw werk.

En dat is uw klant bedienen zoals uw klant dat wil.

Dat begrijpen wij. Daarover praten wij graag met u verder. Onze accountmanagers maken graag een afspraak met u.

www.rdc.nl

SNAPSHOT

Utrecht heeft de grootste Fietsen zit diep geworteld in de Nederlandse cultuur.

Dat blijkt maar weer eens aan de recent geopen足 de fietsenstalling in Utrecht. Met plek voor 12.500 fietsen is de nieuwe fietsenstalling straks de groot足 ste ter wereld. In augustus is het eerste deel geo足 pend waardoor en nu plaats is voor 6.000 fietsen. De stalling bestaat uit drie parkeerlagen en is voorzien van een hypermodern digitaal verwijssysteem waarop fietsers kunnen zien op welke etage en in welke rij er nog plaats is. Het systeem is tevens verbonden aan het P-route-systeem waarmee fietsers via een app en borden in de stad kunnen zien welke parkeergelegen足 heid plaats heeft.

BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017 25

MANGEMENT & BELEID

De bedrijfadviseurs hebben kennis en ervaring, maar ook een frisse en onpartijdige blik BOVAG-LEDEN EN ERVARINGSDESKUNDIGEN HELPEN COLLEGA-LEDEN VOORUIT

BOVAG Bedrijfsadvies: bewezen dienst Hoe pas je je bedrijf aan op alle veranderingen in de maatschappij? Bij die vraag probeert BOVAG zijn leden zoveel mogelijk te helpen. Met kennisprogramma’s, maar ook met persoonlijke hulp. BOVAG Bedrijfsadvies is het jongste voorbeeld daarvan: coaching door oud-leden en ervaringsdeskundigen.

T

ien jaar geleden sloeg de crisis toe in de autobranche. Tegelijkertijd kwam het inzicht dat het distributienetwerk van autodealers te groot was voor de toekomstverwachting in nieuwverkoop en de onderhoudsbehoefte van auto’s. Veel leden worstelden met de vraag hoe ze hiermee om moesten gaan. “Als ondernemer moet je op dat soort momenten in je eentje belangrijke keuzes maken over reorganisaties, personeel, financiering of nieuwe businessmodellen. Daar kun je wel wat hulp bij gebruiken”, vertelt Geert Brummelhuis, manager BOVAG Autodealers.

“BOVAG kreeg veel specifieke vragen binnen van leden, maar die waren te specifiek voor het collectief. Toen is het idee ontstaan om (oud-)leden vanuit hun eigen ervaring andere leden te laten helpen via BOVAG Executive Help (later BOVAG Dealeradvies geheten, red.).

Natuurlijk zijn er in de branche consultants genoeg, maar meestal zijn dit geen mensen die echt zelf aan het roer hebben gestaan van een vergelijkbaar bedrijf.”

26 BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017

Het bleek een schot in de roos. Afgelopen decennium heeft Executive Help zich bewezen. “Er zijn in tien jaar tijd al honderden ondernemers geholpen volgens het principe ‘BOVAG-leden helpen BOVAG-leden’. De experts kennen het klappen van de zweep en kunnen hierdoor heel waardevol zijn voor ondernemers die bijvoorbeeld een frisse blik op hun bedrijf nodig hebben of advies over te nemen beslissingen. Vaak ingrijpende beslissingen.” Hoewel de service ooit is begonnen voor ondernemers in de autodealerbranche, komen er de laatste tijd steeds meer hulpvragen binnen uit de andere BOVAG-geledingen. “Daarom is de dienst omgedoopt naar BOVAG Bedrijfsadvies en is het nu voor alle branches binnen de vereniging beschikbaar. Volgens hetzelfde recept: ondernemers die gepokt en gemazeld zijn in hun branche helpen ondernemers uit diezelfde branche”, vertelt Brummelhuis.

Talloze vragen Hoewel de crisis nu gelukkig achter ons ligt, zijn er nog talloze vragen te bedenken waarbij een onder-

nemer best wat advies kan gebruiken. Ook al is het moeilijk om als ondernemer naar buiten te treden met die vragen, zo ervaart Michel Jochems die voor BOVAG nu het management van de dienst verzorgt: “Wij merken dat het allesbehalve gemakkelijk is om als ondernemer hulp te vragen. Ondernemers willen het graag allemaal zelf oplossen, maar lopen daarop vaak vast. Wij zeggen altijd: zie het niet als hulp, maar maak gebruik van de expertise die er is. Klankborden, sparren, het helpt gegarandeerd en hoort nu eenmaal bij het ondernemen. Het is echt de normaalste zaak. Grote bedrijven hebben niet voor niks adviesraden. Je kunt niet alles in je eentje uitvinden.”

Onpartijdige blik BOVAG Bedrijfsadvies is op veel fronten actief: het kopen of verkopen van een onderneming, fusie, opvolging, continuïteitsvraagstukken en investeringsvraagstukken, kortom alle facetten die in een onderneming voorbij kunnen komen en waar je als ondernemer niet altijd de juiste kennis voor in huis hebt. Of waarbij het eenvoudigweg heel moeilijk is

Tekst: Mark Litjens

Wie zijn de BOVAG Bedrijfsadviseurs?

om een beslissing te nemen, omdat hier ook emotie bij kan spelen. “Onze experts bieden daarom niet alleen kennis en ervaring op deze gebieden, maar vooral een frisse en onpartijdige blik. Neem bijvoorbeeld de familieopvolging. Misschien is het voor de ondernemer heel gewoon dat een zoon, dochter of ander familielid het bedrijf overneemt, maar is die persoon wel geschikt? Als je daaraan twijfelt, is dat best een probleem omdat je je eigen familie niet tekort wilt doen. Dan is het fijn om iemand erbij te halen die hier volstrekt onpartijdig tegenaan kijkt en goed en gedegen advies kan geven”, aldus Jochems.

je triggeren om verder te gaan of ziet deze persoon wél mogelijkheden om onderscheidend vermogen voor je bedrijf te verwezenlijken. Bijvoorbeeld op basis van een ervaring in een andere regio.” Twee weten er tenslotte altijd meer dan één. De experts van BOVAG Bedrijfsadvies zijn externe adviseurs en coaches die op basis van hun specifieke ervaring worden ingezet. Dit betekent dat je als ondernemer altijd met de juiste persoon wordt gematcht. “Alle adviseurs worden door BOVAG geselecteerd, het zijn niet de eerste beste. Je weet dat je eersteklas advies krijgt, wat je vraag ook is.”

Goud

BOVAG Bedrijfsadvies is een betaalde dienstverlening voor leden. Het is echter een uitdrukkelijk doel om de kosten zo laag mogelijk te houden voor de ondernemer en de effectiviteit zo hoog mogelijk.

Wilt u meer informatie hebben over wat BOVAG Bedrijfsadvies voor uw bedrijf kan betekenen, kijk dan op www.bovagbedrijfsadvies.nl, of neem contact op via (0347) 23 80 03 of met uw BOVAG-contactpersoon.

Een ander belangrijk punt is de toekomstbestendigheid van een bedrijf. Vaak hebben ondernemers te maken met teruglopende omzetten of willen ze juist investeren maar weten niet of hun plan hout snijdt. “Om dan te sparren met iemand die op dit gebied een hoop expertise in huis heeft evenals een frisse kijk op de zaak, is goud waard. Soms zie je het zelf niet meer helder en kan een buitenstaander

Aart de Koning

Ad de Haan

Egbert van Drie

Eric Tak

Herman Driessen Joop van der Holst

Klaas Olijnsma

Martin den Heijer

Martin Huisman

Hans Struijk

Tony van Tol

Wim Manders

Kosten

BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017 27

INNOVATIE

KLEINERE AUTO’S, ELEKTRISCHE AANDRIJVING: EEN BEDREIGING VOOR CARAVANS?

Trekt-ie het nog?

Al een jaar of tien worden auto’s in het Nederlandse wagenpark gemiddeld kleiner.

In de duurdere segmenten krijgen veel modellen hybride of elektrische aandrijving. Met beide kun je meestal geen caravans en aanhangers trekken. Is dat daadwerkelijk een bedreiging voor de branche, of wordt de soep toch minder heet gegeten?

28 BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017

B

OVAG-branchemanager Maarten Mastop is stellig: het is echt niet allemaal kommer en kwel in de caravanbranche.

Maar: “We staan voor uitdagingen”, zegt hij. En ja, kleinere auto’s, hybrides met weinig trekvermogen en elektrische auto’s die ook zonder caravan al een zeer beperkte actieradius hebben, “daar moet je als branche over doordenken.”

“Die angst voor elektrisch en hybride had ik jaren geleden al”, zegt Taco Smit. Hij is eigenaar van Buikema Stalling en Onderhoud uit Kampen. In zijn verwarmde stalling is plaats voor duizend objecten: veel caravans, honderdvijftig campers en nog wat boten. “Destijds vroeg ik me af waar dat naartoe moest. Inmiddels zie ik dat de grote omwenteling uitblijft.” Smit heeft klanten die een elektrische auto rijden in de lease. “De bijtelling is zo laag, dat ze van het geld dat ze overhouden een trekauto huren voor de vakantie.” Voor andere klanten, vooral ouderen, rijden

zijn medewerkers de caravan naar de camping.

De bezitters arriveren vervolgens in hun Nissan Micra. Smit is aangesloten bij TOPstalling.nl, een vereniging van tien grote stallingsbedrijven. Ook daar hoort hij weinig zorgen op dit punt. “De markt verandert continu. Als elektrisch rijden doorzet, zal er wel een oplossing voor komen.”

Controle Theo de Jong van Mobiledrome & Partners in Oud-Gastel en De Vossenhoek Caravan & Recreatie in Rucphen ziet die oplossing al ontstaan.

Neem nu het nieuwste model van Knaus, de Travelino. “Die is gebouwd volgens een heel nieuw concept, met kunststoffen in plaats van hout en verlijmingstechnieken in plaats van schroeven. Dat geeft grote gewichtsbesparing.”

En de trend in caravans is: terug naar de basis.

“Koelkast, toilet, kachel, dat is voldoende. Net als de auto weer een vervoermiddel wordt, wordt de caravan weer een kampeermiddel. Noem het

Tekst: Sjoerd van der Linden

Voor onze branche komt altijd wel een oplossing

Smart-Trailer

een generatieverschil.”

De Jong ziet het gebrek aan trekkracht van hybride auto’s vooral als kinderziekte. “In de ontwikkeling van de Prius en de Honda Civic was totaal geen aandacht voor trekvermogen, omdat de techniek zo nieuw was. Inmiddels is er veel meer controle over die processen. Een hybride Mercedes E350 mag al 2.100 kilo trekken.” Elektrische auto’s zijn een ander verhaal.

De Jong ziet daar zo snel geen caravan achter hangen, ondanks het voordeel dat de elektromotor onmiddellijk vol vermogen levert bij het optrekken.

Ondersteuning “Het is nog maar de vraag of de trend van batterij-elektrische auto’s gaat doorzetten”, relativeert Theo Gerrits. Ondanks zijn pensionering is hij zeer actief binnen de caravanwereld: met zijn bedrijf Caravan Advies Nederland volgt hij alle ontwikkelingen in de branche op de voet. Ook inspecteert hij caravanbedrijven op het naleven van de voorschriften voor de BOVAG Onderhoudsbeurt. “Accucapaciteit en laadinfrastructuur blijven een probleem, dat kan die auto’s nog parten gaan spelen. Maar het staat vast dat er iets gaat gebeuren, want fossiele brandstoffen moeten de wereld uit. Maar wat het ook wordt, voor onze branche komt altijd wel een oplossing.”

Sterker nog: er is al een oplossing. Wel zal die voorlopig noodgedwongen op de plank blijven liggen. Twee jaar geleden ontwikkelden studenten

van de TU Delft de E-Trailer, een elektrische aandrijving voor caravans. “Je kunt het vergelijken met de ondersteuning die een e-bike levert bij het trappen”, zegt Boy Trip, een van de oprichters van het bedrijfje dat de E-Trailer verder ontwikkelt.

“De elektromotor drijft de as van de caravan aan en ondersteunt de trekauto als die te weinig vermogen heeft.” Er is een werkend prototype, dat Gerrits heeft getest: “Een helling van achttien procent was geen probleem.”

Lancering Wat wel een probleem is, is de wetgeving. “Een aanhangwagen met aandrijving is een motorrijtuig”, zegt Gerrits. En een motorrijtuig achter een motorrijtuig, daar zijn geen regels voor. Nog niet, althans. Boy Trip: “Wij gaan zorgen dat er wetgeving komt. Maar dat is een kwestie van lange adem, en als bedrijf moeten we zorgen dat er geld verdiend wordt. Daarom zijn we het concept gaan uitkleden in drie delen.” Het eerste product is de boordcomputer, die is doorontwikkeld tot handige assistent die via een app allerlei informatie over de caravan doorgeeft. De zogenoemde Smart-Trailer is sinds begin april commercieel verkrijgbaar bij 25 caravandealers.

“Dat mogen er best meer worden”, zegt Trip.

Vervolgens richt het bedrijf zijn pijlen op het tweede deel: een elektrisch remsysteem. “Dat remt harder, voorkomt slingeren en zal niet oververhitten”, zegt Trip. Er is nu een werkend prototype, in 2018 moet het op de markt komen.

Als eerste stap op weg naar de E-Trailer bracht het gelijknamige bedrijf van Boy Trip en zijn compagnon Rick Lenssen de Smart-Trailer op de markt, een dashboard met allerlei nuttige informatie over de caravan. De basis is de E-Connect, een boordcomputer voor de caravan. Daarop kan de gebruiker allerlei modules aansluiten.

De gegevens worden via de E-Connect via bluetooth doorgegeven aan de smartphone van de gebruiker.

Leverbaar is een waterpas-module.

In juni volgden een module om bandenspanning te controleren en een module om de hellingshoek van wegen te meten en te waarschuwen als de remmen oververhit dreigen te raken.

Er zijn meer modules in de maak: voor het meten van kogeldruk en accustatus bijvoorbeeld. E-Trailer is op zoek naar caravandealers die de Smart-Trailer in hun assortiment willen opnemen. Meer weten? Kijk op www.e-trailer.nl.

Met het geld dat het bedrijf met deze vondsten verdient, wordt de lancering van de E-Trailer voorbereid. “Wij hebben een juridische partij uit de automotive sector in de arm genomen om het wetgevingsvraagstuk rond te krijgen”, zegt Trip. “Via de RDW en in Duitsland de TÜV willen we proberen een lokale uitzondering te krijgen op de Europese regels. Samen met die organisaties kunnen we dan verder testen of het concept veilig is. Daarna kunnen we gezamenlijk de stap maken naar Europa met een verzoek de regels voor de hele EU te wijzigen.”

BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017 29

BOVAG LEDENVOORDEEL

Verdien uw contributie terug De BOVAG Ledenwinkel is het grootste inkoopcollectief binnen de automotive branche. Iedere dag worden nieuwe scherpe deals gemaakt.

Laat dat voordeel niet liggen, want met de BOVAG Ledenwinkel verdient u heel gemakkelijk een deel van uw BOVAG-contributie terug.

Collectief ledenvoordeel voor u

LED-verlichting Door uw TL-lampen te wisselen voor LED-verlichting bespaart u direct geld. Via BOVAG Ledenwinkel kunt u deze heel voordelig aanschaffen en daardoor is uw investering vaak al binnen twee tot drie jaar terugverdiend. Ook fiscaal interessant doordat u gebruik kunt maken van de Energie Investeringsaftrek (EIA).

Telefonie Speciaal voor alle BOVAG leden aantrekkelijke kortingen op zowel de bestaande als nieuwe telefonie- en internetdiensten van o.a. KPN, XS4ALL en T-Mobile met kortingen tot wel 60%!

Daarnaast is er een speciaal ingerichte BOVAG helpdesk Telefonie zonder wachttijden.

Stuur ons uw laatste factuur en ontvang een scherpe offerte.

Kantoorartikelen BOVAG-leden ontvangen een fikse korting op kantoorartikelen van Lyreco. Dat geldt voor het gehele assortiment, waaronder papier, ordners, schrijfwaren, toners en inkjets, facilitaire producten en meubilair.

Daarnaast kunt u met uw eigen contactpersoon van Lyreco speciale prijzen overeenkomen voor artikelen die u vaak bestelt.

Kijk op bovagledenwinkel.nl onder Collectief voordeel.

Kijk op bovagledenwinkel.nl en zoek op: telefonie.

Kijk op: bovagledenwinkel.nl en zoek op: Lyreco.

Energie Bespaar heel veel euro’s met het BOVAG Ledenwinkel Energiecollectief. Overstappen is zeer eenvoudig en wordt verzorgd door de Ledenwinkel.

Uw besparingen kunnen oplopen tot wel 30% gemiddeld! Vraag geheel vrijblijvend een besparings­ analyse aan.

Kijk op bovagledenwinkel.nl en zoek op: energie aanbieding.

Meer ledenvoordeel? Kijk op: www.bovagledenwinkel.nl, bel met (030) 65 95 222 of mail naar info@bovagledenwinkel.nl

Vergaderen bij BOVAG Van kleine besloten bijeenkomsten tot grote presentaties of congressen. Iedereen is welkom om te vergaderen in het BOVAGhuis in Bunnik.  Centraal in Nederland  Zalen voor 4 tot 250 personen  Gezonde, verse en ambachtelijke maaltijden uit de BOVAGkeuken  Ruim atrium biedt ruimte voor uw event of afterparty  Ruime, eigen parkeergelegenheid

30 BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017

ieuwsgierig? Doe de virtuele N tour door het BOVAGhuis op www.bovag.nl/vergaderen.

Daar vindt u ook informatie over zalen, catering en tarieven.

Reserveren kan via de site, maar ook via (030) 65 95 212 of vergaderen@bovag.nl.

BOVAG Ledenadvies Voor advies over cao en personeel, juridische zaken, arbo en veiligheid, milieuzaken en fiscale zaken kunt u terecht op: mijn.bovag.nl.

Staat uw vraag er niet bij, bel dan met BOVAG Ledenadvies (030) 65 95 300.

SERVICES Afdelingen en sites

BOVAG online

Autodealers

BOVAG Ledenportaal mijn.bovag.nl Laatste branchenieuws, achter­ grond­informatie in dossiers, praktische tools en hulpmiddelen.

BOVAG.nl www.bovag.nl Informatie voor consumenten, inclusief zoekmachine waarin alle BOVAG-leden terug te vinden zijn.

Geert Brummelhuis E geertbrummelhuis@bovag.nl T (030) 659 52 42

Tankstations en Autowas- & Poetsbedrijven

BOVAGkrant www.BOVAGkrant.nl Alle branche-edities online teruglezen, plus informatie voor adverteerders.

Erik Stern E erikstern@bovag.nl T (030) 659 52 16

Fietsbedrijven en Verhuur& Deelautobedrijven Marjolein Ruijgrok E marjoleinruijgrok@bovag.nl T (030) 659 52 18

Het BOVAG-verenigingsbestuur

Onafhankelijke Autobedrijven

Bertho Eckhardt algemeen voorzitter berthoeckhardt@bovag.nl

Derk de Haas bestuurslid verenigingsbestuur@bovag.nl

George Seitzinger penningmeester verenigingsbestuur@bovag.nl

Peter Niesink algemeen directeur BOVAG peterniesink@bovag.nl

Peter de Rooy bestuurslid verenigingsbestuur@bovag.nl

Francien van der Wal financieel directeur BOVAG francienvanderwal@bovag.nl

Hans Joosten E: hansjoosten@bovag.nl T (030) 659 54 86

Caravan- & Camperbedrijven en Aanhangwagenbedrijven Maarten Mastop E maartenmastop@bovag.nl T (030) 659 52 30

Revisiebedrijven Timon Rutten bestuurslid verenigingsbestuur@bovag.nl

Hannie Tak E hannietak@bovag.nl T (030) 659 52 27

BOVAG Hofleveranciers De BOVAG Hofleveranciers zijn speciaal door BOVAG geselecteerde dienstverleners, die, eventueel na bemiddeling door BOVAG Ledenadvies, BOVAG-leden kunnen helpen bij het ondernemen. Met hen zijn speciale tarieven en voorwaarden afgesproken.

Alfa Dealer Accountants Service Van Siburgstraat 2-4 3863 HW Nijkerk T: (088) 253 32 01 E: nijkerk@alfa.nl I: www.alfa.nl

ArboNed B.V. Zwarte Woud 10 3524 SJ Utrecht T: (030) 299 62 99 E: info@arboned.nl I: www.arboned.nl

Gemotoriseerde Tweewielerbedrijven en Rijscholen Christa Grootveld E christagrootveld@bovag.nl T (030) 659 53 45

Truckdealers Aad Verkade E aadverkade@bovag.nl T (030) 659 53 02

Schadeherstelbedrijven Frans Kragten E franskragten@bovag.nl T (030) 659 54 36

BOVAG Loopbaancoaches Remko van Eindhoven E remkovaneindhoven@bovag.nl T (030) 659 52 69 Marleen van Reeden E marleenvanreeden@bovag.nl T (030) 659 53 13

BOVAG dochters Bovemij Groep www.bovemij.nl – (024) 366 66 66 Innovam Groep www.innovam.nl – (030) 608 77 22 RDC www.rdc.nl – (020) 549 71 71

Colofon Graydon Nederland BV Hullenbergweg 250 1101 BV Amsterdam ZO T: (020) 567 97 50 E: verkoop@graydon.nl I: www.graydon.nl/bovag

Consolid – HR Garage Radarweg 511-513 1043 NZ Amsterdam T: (020) 586 11 06 E: info@hr-garage.nl I: www.hr-garage.nl

GGN Stationsplein 50 5211 AP Den Bosch T: (088) 311 61 61 E: info@ggn.nl I: www.ggn.nl

MKB Adviseurs/Flynth Bezuidenhoutseweg 12 Malietoren (18e verdieping) Den Haag T: (070)349 06 50 E: info@mkbadviseurs.nl I: www.mkbadviseurs.nl en www.flynth.nl

New Vision Groep Bellweg 2a 4104 BJ Culemborg T: (088) 04 04 010 E: info@newvisiongroep.nl I: www.newvisiongroep.nl

15 september 2017, jaargang 24, nr. 9 De BOVAGkrant is het officiële leden­ magazine van BOVAG en verschijnt 11 keer per jaar.

UITGEVER BOVAG, Kosterijland 15, 3981 AJ Bunnik. Postbus 1100, 3980 DC Bunnik Tel.: (030) 65 95 211. I: www.bovagkrant.nl.

HOOFDREDACTIE Elvira Spoelstra.

E: elviraspoelstra@bovag.nl.

REDACTIE Julia Hamel, Linda in ’t Hout, Selita Oosterveld E: redactie@bovag.nl TRAFFIC Carolien van Rheenen.

E: traffic@bovagkrant.nl.

PROJECTBEGELEIDING & VORMGEVING ZB Communicatie & Media; Ritchard Kelliher ADVERTENTIES Vakmedianet; Informatie over verschijningsdata, plaatsing en tarieven van advertenties op www.bovagkrant.nl.

Mail: sales@bovagkrant.nl DRUK Drukkerij Zalsman, Zwolle.

ABONNEMENTEN Opgave, adres­ wijzigingen en vragen: Abonnementenland, Postbus 20, 1910 AA Uitgeest. Tel. (0900) 22 65 263. E: klantenservice@aboland.nl.

I: www.aboland.nl. Abonnementsprijs: € 110,00 per jaar excl. BTW. (Losse

nummers op aanvraag.)

BOVAGKRANT niet ontvangen? Mail naar traffic@bovagkrant.nl. MEDEWERKERS AAN DEZE UITGAVE Gideon van Aartsen, Communicatiebron, Allard Frederiks, Eline Hensen, Norbert Hoogenslag, Sjoerd van der Linden, Leon de Korte, Mark Litjens, Red Bull, Marco Slot, Ingmar Timmer, Umicore, Thalia Verkade, Paul de Waal, Adobe Stock, BOVAG-archief, fotoarchief ministerie van Defensie.

De redactie van BOVAG is bij de samen­ stelling van deze uitgave zorgvuldig te werk gegaan. Ondanks dat kan het toch mogelijk zijn dat gepubliceerde informatie onvolledig of onjuist is. BOVAG stelt het op prijs om daarvan op de hoogte te worden gesteld. Hergebruik van artikelen uit de BOVAG­krant is toegestaan, mits BOVAG daarvoor vooraf toestemming heeft ge­ geven. Op sommige artikelen en beelden rust copyright. BOVAG kan (tenzij sprake is van opzet en/of grove schuld van BOVAG of haar medewerkers) geen aansprakelijk­ heid aanvaarden voor moge­lijke gevolgen die zouden kunnen voort­vloeien uit het (her)gebruik van de in deze uit­gave opgenomen informatie.

BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017 31

Verzekeringen, financieringen en data & internet.

Samen gaan we vooruit.

Hoe kunnen wij jou helpen?

www.wijzijnbovemij.nl