BOVAGkrant 2017-09 Truckeditie

Page 1

nummer 9 / september 2017

krant

TDE/TTB

ALLES VOOR EEN BETERE KILOMETER.

SPEC IALE

TRUC EDIT K­ IE

in dit nummer:

Personeels­ match

Van Defensie naar de truckdealer pagina 12

BOVAG helpt

Advies van ervarings­ deskundigen pagina 14

Batterijen

100% recycling in zicht pagina 18

Bij Bluekens heb ik altijd de ruimte gekregen om mijn ideeën uit te voeren, dat voelt als ondernemen Jan de Roover, Bluekens Truck & Bus


Krijg ik mijn team straks net zo connected als de connected car?

OOMT COACH (2) ADV. Ben jij klaar voor de toekomst?

Er verandert veel binnen de autobranche. Verander daarom mee. Haal het beste uit je bedrijf. En uit je mensen. Wil je weten hoe? Stel deze vraag dan aan één van onze gratis loopbaancoaches. Ze zijn er voor werkgevers én individuele medewerkers. Ontdek hoe loopbaancoaching werkt en lees de ervaringen van anderen op oomt.nl/loopbaancoaches.


VOORAF

VOORWOORD

INHOUD

Verkapte belasting­ verhoging Auto’s die vanaf 2018 op de markt komen, moeten de nieuwe WLTP-verbruikstest ondergaan. Hoewel nog steeds een laboratoriumtest, levert de WLTP verbruikswaarden op die een stuk dichter bij het praktijkverbruik liggen. Goede zaak dus. Het verbruik dat de test laat zien, ligt gemiddeld zo’n vijftien procent hoger dan nu. En de CO2-uitstoot stijgt – op papier! – met hetzelfde percentage. Dat wil niet zeggen dat die auto’s meer uitstoten, maar dat nauwkeuriger is vastgesteld wat een auto aan CO2-uitstoot. Nogmaals, een goede zaak. Er is alleen een belangrijk aandachtspunt: in Nederland is de BPM gebaseerd op de CO2-uitstoot van een auto. Als die op papier ineens met vijftien procent stijgt, zou ook de BPM die consumenten moeten betalen, ineens fors stijgen. Omdat de BPM werkt met een progressief tarief kan het – als je niks aan de tarieven doet – in sommige gevallen zelfs leiden tot een verdubbeling van de BPM. Dat kan natuurlijk niet de bedoeling zijn. Dat vindt ook het ministerie van Financiën en daarom wordt er nu druk gerekend aan een nieuwe BPM-tabel. BOVAG zit daarbij aan tafel. Helemaal gerust zijn we er nog niet op. Het is complex om per model te regelen dat de BPM-heffing gelijk blijft. En voor sommige politieke par tijen is het ongetwijfeld verleidelijk om de hogere BPM-inkomsten gewoon te incasseren. Daarom roep ik de politiek op om de redelijkheid te bewaren en samen met BOVAG te zorgen dat invoering van de WLTP niet leidt tot een verkapte verhoging van de autobelastingen. Autobezitters dragen met dik achttien miljard jaarlijks genoeg bij aan de schatkist.

Bertho Eckhardt, algemeen voorzitter BOVAG

10

12

Jan de Roover

Perfect personeelsprofiel Technisch personeel van Defensie blijkt over het perfecte profiel te beschikken voor een tweede carrière in de truckdealerbranche.

17 500 miljoen BOVAG publiceerde het nieuwe standaardwerk ‘Revisie in Cijfers'. Met een gezamenlijke omzet van vijfhonderd miljoen doét de revisiebranche er echt toe. Zeker nu de circulaire economie meer vorm krijgt.

Na een dienstverband van zestig jaar en een carrièrepad van monteur tot algemeen directeur mag je gerust stellen dat Jan de Roover bij Bluekens ook wel een beetje de ondernemer is.

18

Nieuw leven

Batterijen en accu’s hebben één hele goede eigenschap: de grondstoffen zijn in potentie volledig herbruikbaar. De stelling dat ze net zo vervuilend en schadelijk zouden zijn voor ons leefmilieu houdt op termijn dus geen stand. En dat is goed nieuws voor elektrisch vervoer.

04 KORT Berichten van BOVAG, ideeën voor innovatie, gehoord in de branche en daarbuiten.

Leden helpen leden

09 ONDERAAN DE STREEP Wat valt er te besparen op telecom en telefonie?

14

BOVAG Bedrijfsadvies biedt coaching en consultancy. Extra bijzonder: alle adviseurs zijn zelf ondernemer met een flinke ervaring in de branche. BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017 3


RDC (4) ADV.

De regie over de klantreis (customer journey) komt steeds meer in handen van de consument. De rol van de dealer in de klantreis verandert daarmee ook. Het keuzeproces van de consument start niet meer in de showroom, maar op het internet. Daarbij verwacht de klant dat hij gekend en herkend wordt wanneer hij in contact treedt met de dealer. Boost uw business

Om de conversieratio op uw leads te optimaliseren, biedt RDC een salesplatform waarin u de digitale en fysieke klantcontacten kunt converteren naar meer business.

Laat de RDC Engine voor u werken! We kunnen u verder nog vertellen over de RDC Engine, de beste automotive marketingdatabase, master data management en e-marketingautomatisering. Maar waar het natuurlijk om gaat is dat u als retailer de best mogelijke gereedschapsset heeft voor uw werk. En dat is uw klant bedienen zoals uw klant dat wil. Dat begrijpen wij. Daarover praten wij graag met u verder. Onze accountmanagers maken graag een afspraak met u.

www.rdc.nl


KORT VAN DE VOORZIT TER

BOVAG LEDENADVIES

De toon zetten

B

OVAG heeft bepaald niet stil gezeten afgelopen zomer en we gaan dan ook met frisse moed de laatste maanden van 2017 in.

Onlangs presenteerden we een rekentool waarmee u de kosten voor tachograafwerkzaamheden in kaart kunt brengen. In EUverband is daarvoor behoorlijk wat gewijzigd de afgelopen jaren, zoals de verplichte vierjaarlijkse bijscholing en de noodzaak voor nieuwe hard- en software. De rekentool helpt u dus grip op uw kosten te krijgen. We werken momenteel ook aan de ‘Werkplaats van de toekomst’ om concreet inzicht te krijgen in de gevolgen voor u als ondernemer van alle technologische ontwikkelingen die zich in rap tempo voltrekken. Vanzelfsprekend zorgt BOVAG Truckdealers ervoor dat het beleid voor ons eigen onderwijsproject daarop wordt afgestemd en dat leden met raad en daad worden bijgestaan. En dan hebben we natuurlijk nog het jaarlijkse branchediner in november. Deze keer wordt dat een bijzondere editie, omdat het bestuur dan haar nieuwe meerjarenbeleid presenteert. Tipje van de sluier: het BOVAG Laadklepkeurmerk wordt zodanig uitgebreid dat de BOVAG-truckdealer straks een flinke streep voor heeft en de toon zet in de markt.

BBL’er aannemen: hoe zit het ook alweer?

M

et de start van het nieuwe schooljaar zullen er ook weer aankomende BBL-leerlingen bij BOVAG-leden aankloppen voor een leerwerkplek. Waar moet je op letten bij het aannemen van een BBL’er?

houden? Dat kan, omdat de wettelijke ketenregeling niet meer geldt voor BBL’ers. Zolang ze een opleiding volgen, kunnen ze in dienst blijven zonder aanspraak te kunnen maken op een vast dienstverband.

Maak altijd gebruik van het model arbeidsovereenkomst voor BBL’ers dat BOVAG speciaal voor deze medewerkers opgesteld heeft. Het is te vinden via de ledenwebsite MijnBOVAG en is exclusief voor leden.

Subsidie Vraag tot slot subsidie aan voor het begeleiden van een BBL-leerling. Dat kan elk jaar in de zomerperiode na afloop van het schooljaar en is bekend onder de naam Subsidieregeling praktijkleren.

Dienstverband Bent u tevreden over uw BBL-leerling en wilt u hem of haar langer in dienst

 Meer lezen over het aannemen van

Henk Rotman, voorzitter BOVAG Truckdealers

EVENEMENT

VERENIGING

een BBL’er? Ga naar mijn.bovag.nl/ bbl-leerlingaannemen.

Autosportcoryfeeën op DAF Museumdagen

D

AF-trucks en -personenwagens hebben een rijke historie van deelname aan race- en rally-evenementen. Tijdens de DAF Museumdagen op 30 september en 1 oktober staan dit jaar ‘DAF Sport & Specials’ centraal. Met als hoogtepunt een unieke bijeenkomst op 1 oktober, waarbij onder

andere autosportcoryfeeën Rob Koch (voormalig DAF Autosportmanager), Gijs van Lennep (DAF Formule 3) en David van Lennep (DAF rally’s) aanwezig zijn. Daarnaast is er een scala aan niet eerder tentoongestelde voertuigen te zien, die passen bij het thema ‘Sport & Specials’.

 Kijk voor meer informatie op dafmuseum.nl.

Francien van der Wal nieuwe financieel directeur

F

rancien van der Wal (45) is op 15 augustus gestart als financieel directeur BOVAG. Samen met algemeen directeur Peter Niesink vormt ze de statutaire directie van BOVAG. Ook treedt Francien toe tot het verenigingsbestuur van BOVAG. Francien van der Wal is afgestudeerd registeraccountant en begon haar carrière

bij KPMG, PGGM en HLB Blömer. Daarna vervolgde ze haar loopbaan als manager finance bij IG&H Consulting en als COO/ CFO bij Rabobank Utrechtse Waarden e.o. Bertho Eckhardt, algemeen voorzitter BOVAG: “Met Francien hebben we een ervaren financieel directeur in huis gehaald die ons verder kan helpen met de stappen op weg naar een toekomstbestendige BOVAG.” BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017 5


(ADVERTENTIE)

24 B-HUIS RENTAL (6) (6) ADV. ADV. GRATIS VOOR SPORTIEVE BOVAG-LEDEN!

Import en Groothandel

Bent u sportsponsor? Profileer uw bedrijf en vraag kosteloos veiligheidshesjes en ander promotiemateriaal aan via leden.bovag.nl/sport

SPONSOR VAN SPORTERS ONDERWEG DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG.

Wilt u de aandacht van ruim 9.000 BOVAG-ondernemers?

ADVERTEREN (6) ADV.

ALG 01 - 32 TDE/TTB PAGINA'S 01 - 24 ADE PAGINA'S 01 - 32 FTS/GTB PAGINA'S 01 - 24 ALG PAGINA'S 02 - 32 PAGINA'S ADE 02 - 32 OAB/RVS PAGINA'S 02 - 32 ALG PAGINA'S 03 - 32 PAGINA'S nummer 01 / januari 2015

nummer 01 / januari 2015

nummer 01 / januari 2015

nummer 01 / januari 2015

nummer 02 / februari 2015

3 B n r.0 T S -G T

nummer 02 / februari 2015

RIJ nr.03 - 24 ALG PAGINA'S nr.04 - 32 ADE PAGINA'S nr.04 -TDE/TTB 32 PAGINA'S nr.04 -ALG 24 nr.05 PAGINA'S -FTS-GTB 32 PAGINA'S nr.03 -RIJ 24 nr.05 PAGINA'S -OAB-RVS 24 PAGINA'S nr.05 - 32 PAGINA'S IN A'S 4 PA03 G/ maart 2015 nummer 03 / maart 2015 nummer 04 / maart 2015 nummer 04 / maart 2015 nummer 04 / maart 2015 nummer 05 / april 2015 nummer 05 / april 2015 nummer 05 / april 2015 nummer 05 / april 2015 - 2nummer 2015 maart

nummer 02 / februari 2015

t krant krant krant krant krant krant krant krant krant krant krant krant krant krant krant krankrant r 03 / numme

200 auto’s tegelijk

Over fiscale sturing en wachtrijen in de showroom pagina 26

Gastvrij

Thérèse Boer lééft voor haar klanten pagina 20

in dit nummer:

in dit nummer:

Verenigingsbestuur en ledenraad maken frisse start pagina 10

Verenigingsbestuur en ledenraad maken frisse start pagina 10

Face it!

Vastgoed

Dealercongres 2015 pagina 22

Van tankstation tot creatief bureau pagina 14

Van turbu­ lentie naar potentie

Thérèse Boer lééft voor haar klanten pagina 20

Bart Warmerdam, directeur Warmerdam De Fietsspecialist

Ken de fietser van nu pagina 05

Lokaal innoveren loont pagina 21

in dit nummer:

BOVAG-campagne scoort pagina 9

Aan de ketting

Personeel moet flexibeler inzetbaar zijn pagina 10

Personeel moet flexibeler inzetbaar zijn pagina 10

Personeel moet flexibeler inzetbaar zijn pagina 10

OAB/RVS

RIJ

FTS/GTB

ALG

TDE/TTB

B

in dit nummer:

Aan de ketting

Aan de ketting

Ik wil me blijven ontwikkelen

Peter de Kort, Autorijschool Peter de Kort

in dit nummer:

in dit nummer:

Harde cijfers

in dit nummer:

ALG

RIJ

ALG

OAB/RVS

ADE

De perfecte opvolger voor het fietsplan

Fietsbranchedag 2015 pagina 16

Ans, Maartje en Frits

Gastvrij

Stapp.in deel­ autoconcept

Bart Wiegerinck, directeur Wiegerinck Groep

Verenigingsbestuur en ledenraad maken frisse start pagina 8

Leden in de lead

Leden in de lead

Klantbehoeftes zijn onderhevig aan tijd

in dit nummer:

Leden in de lead

DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG.

FTS/GT

Paul Bleijlevens, directeur Bleijlevens Motoren & Techniek

Verenigingsbestuur en ledenraad maken frisse start pagina 10

ALG

FTS/GT

ADE

ALG

TDE/TTB

Wij gooien niks weg, we repareren

in dit nummer:

Leden in de lead

VAG.

ADE

F

BO DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG. GIN BIJ UIT. BE VOOR DENK

in dit nummer:

Zelfrijdende auto

Zelfrijdende auto

Hoe lang duurt het nog? pagina 10

Hoe lang duurt het nog? pagina 10

Hoe overleeft de retail?

in dit num

Van offline naar online en weer terug pagina 20

Personeel metmeer Er zit nog een rugzak toekomst in continue Tijd en toewijding bereikbaarheid gevraagd pagina 22

mer:

ranche Fietsb 15 dag 20 is met kenn Maak matische e de prag kend nzoe 10 en steu r pagina fietskope

in dit nummer:

Eindelijk de weg op Lotte (17) koos bewust Klanten pleasen en voor een BOVAGrijschool pagina 9 verwennen. Dan gaan ze vanzelf van jeHet houden kaf van Edward Doorten, van hetduurzaam koren

rijf Je bed een in runnen ing is in dit nummer: gev om krimp voudig r t een sen, directeu nieCheck, o Roo Motoren Lud dubbelcheck Rosa

tankstation Green Planet over en de Meningen Doorten Pesse nieuwe Autobedrijf lidmaat-

Ik wil overal een succes van in dit nummer: maken Check, Gert-Jan Kreeft, dubbelcheck Kreeft Opleidingen

Mee met de milieuinspecteur pagina 10

Check, dubbelcheck Mee met de milieuinspecteur pagina 10

Vervangend vervoer

Huren levert meer op pagina 19

De truckdealer­ branche laat me nog niet los

Paul van Leuven, erelid in van BOVAG Truckdealers dit nummer:

Autobrief 2.0 Stop de marktverstoring. Nu! pagina 10

Doen, falen en doorgaan

in dit nummer:

Ken de klant

Autobrief 2.0

Steunzoekers en pragmatische kopers pagina 10

Stop de marktverstoring. Nu! pagina 10

in dit nummer:

Doen, falen en doorgaan

Jaarcongres

Profilering door professionaliteit pagina 8

Leden beoordelen garagesoftware pagina 19

A1-rijbewijs op z’n retour

A1-rijbewijs op z’n retour

Doen, falen en doorgaan

Floris over Van Bommel pagina 16

Hoe nu verder? pagina 19

Hoe nu verder? pagina 11

Goede raad

Floris over Van Bommel pagina 20

We moeten weer de juiste klanten krijgen Leen de Koning, directeur Amega Groep

met Lekker met Verwachtingen RevisieEen ís klant Fiscaal Hier komt de Ondernemer emet emen torhart rnOpleiden o Ondmissie Met de Risicospreiding bezig zijn m verdientfeestje aandacht duurzaamheid Leasefiets een groene inndmobiliteit overtreffen Er is nog fietsenLaatbloeier is De fun Ondernemen van Groeiende kloppe tijd mee Teamplayer aanhang kamperen niet stilzitten zoveel te doen De goedkoopste zijn is niet genoeg Ernst Sommerauer, MAN-truckdealer

Stop de pers

Harde cijfers

Drukkerij vindt nieuw businessmodel pagina 16

BOVAG-campagne scoort pagina 19

Selfies

Stop de pers

De 308 SW was niet aan te slepen

Connect Jonge gezinnen Bent u al online? pagina 20 moeten weer gaan kamperen

Guido Fioole, directeur Fioole Auto’s

www.autoflex.nl

line! ook on

line! ook on

WWW.CBX-NEDERLAND.NL www.autoflex.nl

(de)montage Balanceren

Remmentest

Uitlijnen

Hefbruggen

line! ook on

Emissietest

(de)montage

(de)montage

Balanceren

Balanceren

Uitlijnen

Uitlijnen

Uitlijnen

Hefbruggen

Hefbruggen

Hefbruggen

| 0345 - www.autoflex.nl 580.670 WWW.CBX-NEDERLAND.NL | 0345 - www.autoflex.nl 580.670 WWW.CBX-NEDERLAND.NL | 0345 - 580.670

WWW.CBX-NEDERLAND.NL | 0345 - 580.670

✔ Zoeken op chassisnummer ✔ Onderhoudssets 5.000/10.000 km ✔ Afhalen bij dealer of verzenden

✔ Afhalen bij dealer of verzenden on aixam-onderdelen.nl ok

10% korting t/m feb 2015, gebruik de code: BOVAG10%

10% korting t/m feb 2015, gebruik de code: BOVAG10%

Grootste assortiment originele AIXAM onderdelen!

✔ en 10% nden ssets aixa rhoud bestellen r of verze bestell e! elen elen ✔ Onde Grootste lin assortiment originele AIXAM onderdelen! onderd onderd en bij deale obiel on obiel k bromm ✔ Afhal oo AIXAMbromm .nl✔ Zoeken op chassisnummer dig AIXAM udig Grootste

✔ Zoeken op chassisnummer ✔ Onderhoudssets 5.000/10.000 km ✔ Afhalen bij dealer of verzenden

o

assortime

ummer .000 km op chassisn n ✔ Zoeken dssets 5.000/10 verzende ✔ Onderhoubij dealer of ✔ Afhalen

len delen!✔ Onderhoudssets 5.000/10.000 km derde onder -onorigin ✔ Afhalen bij dealer of verzenden ele AIXAM www.autoflex.nl aixsteam assortiment

Eenvou Eenvo

✔ Zoeken op chassisnummer ✔ Onderhoudssets 5.000/10.000 km ✔ Afhalen bij dealer of verzenden

li

2015,rdel /10.000 onderdelen! op chass maart nde 5.000 AIXAM m-o Zoeken korting t/m nt originele

Grootste assortiment originele AIXAM onderdelen!

Grootste assortiment originele AIXAM onderdelen!

Filebestrijding op de vluchtstrook pagina 20

We willen de eerste zijn met one-way verhuur

delen beste e mobiel onder anch l AIXAM brom tobr n.naixam-onderdelen.nl Eenvoudig de au n! erdele Grootste assortiment originele AIXAM onderdelen! voor onderdele -ond AIXAM ware Eenvoudig AIXAMft originele aixtsteam So brommobiel onderdelen bestellen Christian Tepper, Zoeken op chassisnummer ✔10% timent n bestellen assor Eenvoudig AIXAM brommobiel bestellen 10%aixam-onderdelen.nl korting t/m maart 2015, gebruik de! code BOVAG10% iel onderdele onderdelen Eenvoudig AIXAM brommobiel onderdelen brommob ✔bestellen Onderhoudssets 5.000/10.000 km Software voor de autobranche Software voor de autobranche directeur Pak ’n Bak Groo de code l BOVAG g AIXAM en.n ne Eenvoudi isnummer gebruik km

Eenvoudig AIXAM brommobiel onderdelen bestellen

✔ Zoeken op chassisnummer

Eenvoudig AIXAM onderdelen bestellen 10%aixam-onderdelen.nl korting t/m maart 2015, gebruik de code BOVAG10% Eenvoudig AIXAMbrommobiel brommobiel onderdelen ✔bestellen Onderhoudssets 5.000/10.000 km

✔ Afhalen bij dealer of verzenden aixam-onderdelen.nl

Wegslepen of niet?

Donkervoort

llenEenvoudig AIXAM brommobiel onderdelen bestellen

Eenvoudig AIXAM brommobiel onderdelen bestellen

aixam-onderdelen.nl

Remmentest

Emissietest

Balanceren

Face It en werk samen! pagina 16

Brand!!

Denis volgt Joop op pagina 20

Remmentest

(de)montage

Terugblik Dealercongres

Denis volgt Joop op pagina 20

Tips voor preventie pagina 22

Grootste assortiment originele AIXAM onderdelen!

line! ook on

Mee met de milieuinspecteur pagina 10

Donkervoort

Thér klanten haar voor a 16 pagin

Edgar van Schaik, salesmanager Nefkens Midden Peugeot

Remmentest

Software voor de autobranche Software voor de autobranche Software voor Software voor Emissietestde autobranche Emissietestde autobranche

schapseisen pagina 21

rij leeft r Gastv ese Boe

Siewert Gorter, directeur Caravanlife Gorter

Zorg of zegen? pagina 25

Drukkerij vindt nieuw businessmodel pagina 24

Groot

isnummer km 10.000 n op chass den ✔ Zoeke houdssets 5.000/ verzen ✔ Onder n bij dealer of ✔ Afhale

10% korting t/m feb 2015, gebruik de code: BOVAG10%

10% korting

t/m

g t/m feb

gebruik feb 2015,

%

BOVAG10

nle! x.lin fleon tok auoo

www.

10% korting t/m feb 2015, gebruik de code: BOVAG10%

Floris over Van Bommel pagina 20

Doen, falen en doorgaan

Private Lease De kleine lettertjes Ik geniet van pagina het 22 succes dat ons nu ten deel valt

Floris over Van Bommel pagina 18

Renata Knook, Jaguar/Land Rover dealer

Software voor de autobranche Software voor de autobranche Software voor de autobranche Software voor de autobranche

line! ook on

www.autoflex.nl

www.autoflex.nl

line! ook on

2015, gebru

10% kortin

10% korting t/m feb 2015, gebruik de code: BOVAG10%

k de code:

10% korting

t/m feb

10%

BOVAG

2015, gebrui

De BOVAGkrant is hét magazine voor ondernemers die zich bezighouden met mobiliteit. Oftewel, BOVAG-leden werkzaam in de branche van personen- en bedrijfsauto's, trucks, fietsen, gemotoriseerde tweewielers, caravans, aanhangwagens, revisie, autoverhuur, autowassen, rijscholen of tankstations.

Benieuwd naar de mogelijkheden om één of meerdere van deze doelgroepen te bereiken? Neem contact met ons op voor een vrijblijvende offerte op maat. BOVAGkrant I www.bovagkrant.nl E sales@bovag.nl T 030 – 65 95 294

line! ook on

• Maak gratis gebruik van een werkplek en koffie • Geniet van verse gerechten uit de BOVAG Keuken • Centraal in Nederland afspreken met collega’s

line! ook on

• Maak gratis gebruik van een werkplek en koffie • Geniet van verse gerechten uit de BOVAG Keuken • Centraal in Nederland afspreken met collega’s

• Maak gratis gebruik van een werkplek en koffie • Geniet van verse gerechten uit de BOVAG Keuken • Centraal in Nederland afspreken met collega’s

• Maak gratis gebruik van een werkplek en koffie • Geniet van verse gerechten uit de BOVAG Keuken • Centraal in Nederland afspreken met collega’s

www.bovag.nl/vergaderen of vergaderen@bovag.nl en 030-6595212 www.bovag.nl/vergaderen of vergaderen@bovag.nl en 030-6595212 www.bovag.nl/vergaderen of vergaderen@bovag.nl en 030-6595212 www.bovag.nl/vergaderen of vergaderen@bovag.nl en 030-6595212 www.autoflex.nl www.autoflex.nl www.autoflex.nl

G10%t/m feb 2015, gebruik de code: BOVAG10% BOVA 10% korting ik de code:

de code:


KORT VAN DE HOFLEVERANCIER

MIJNBOVAG

Arbeidsrisico’s verminderen met de RI&E

Ledenwebsite vernieuwd

D

e website voor leden van BOVAG, ondernemers in de mobiliteitsbranche, is vernieuwd.

E

en Risico-inventarisatie en evaluatie (RI&E) brengt alle arbeidsrisico’s in kaart, zodat u deze gericht kunt aanpakken. Hofleverancier ArboNED biedt BOVAGleden daarbij de helpende hand. Als de inspectie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid u benadert voor een steekproef, moet u met een actuele RI&E inclusief plan van aanpak kunnen aantonen dat de arbeidsomstandigheden in uw bedrijf op orde zijn. Iedere werkgever is wettelijk verplicht de RI&E uit te voeren en up-to-date te houden. Gezonde bedrijfsvoering Een groeiend aantal werkgevers ziet méér in de RI&E dan puur een wettelijke verplichting vanuit de Arbowet. “En terecht”, vindt consultant en

U vindt er nieuws, dossiers, handige downloads en informatie over aankomende evenementen die u helpen om optimaal te kunnen ondernemen. MijnBOVAG is nog in ontwikkeling. Stap voor stap veiligheidskundige Ad van Zundert van ArboNed. “De RI&E is de onmisbare basis voor een goed arbobeleid.” Lees het hele interview met Van Zundert op arboned.nl/rie.

komen er nieuwe content (inhoud) en functionaliteiten bij. Dat betekent dat we het 'oude' ledenportaal nog een tijdje in de lucht houden, kunt u dus iets niet vinden op MijnBOVAG, druk dan op de knop bovenaan de pagina om terug te gaan naar de oude website.

 Benieuwd? Kijk op mijn.bovag.nl.

PERSONEEL

Tip: handige checklist

Voldoen aan de wet ArboNed helpt BOVAG-leden graag met de totale uitvoering van de RI&E. Maar ook met het opstellen van het plan van aanpak of alleen het uitvoeren van de verplichte toets van de RI&E (niet verplicht voor bedrijven met maximaal 25 werknemers die erkend branche RI&E instrument gebruiken).

 Heeft u vragen of wilt u direct de hulp van ArboNed inschakelen? Kijk op arboned.nl/rie, bel naar (030) 299 62 77 of stuur een e-mail naar salessupport@arboned.nl.

Heeft u snel een (tijdelijke) medewerker nodig? Of duurt het invullen van een vacature lang? Dan kan een uitzendbureau uitkomst bieden. Maar welke regels

gelden er en waar moet u aan denken?

 Ga naar mijn.bovag.nl en zoek op ‘checklist uitzendkrachten’.

BOVAG-PITSTOP

BOVAG in de schijnwerpers Daags voor de Grand Prix van België, speelde BOVAG in op het feit dat naar verluidt 80.000 Nederlandse racefans naar Spa Francorchamps togen om het spektakel van de Formule 1 bij te wonen. Op de laatste parkeerplaats voor de grens richtte BOVAG een heuse F1 Pitstop in, waar de vele liefhebbers terecht konden voor onder andere een gratis kopje koffie, croissantjes en veel gezelligheid. BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017 7


(ADVERTENTIE)

RAI (8) ADV. GRATIS VOOR SPORTIEVE BOVAG-LEDEN! Bent u sportsponsor? Profileer uw bedrijf en vraag kosteloos veiligheidshesjes en ander promotiemateriaal aan via leden.bovag.nl/sport

SPORT (8) ADV.

SPONSOR VAN SPORTERS ONDERWEG DENK VOORUIT. BEGIN BIJ BOVAG.


ONDERAAN DE STREEP

sTN adviseert BOVAG-leden over de aanbieder met de beste prijskwaliteit­verhouding

Voord

Telecom door de apk De aanbiedingen voor telefonie- en internet­abonne­ menten vliegen u om de oren. Maar, wat is de beste keuze? BOVAG Ledenvoordeel helpt daarbij met een ‘telecom-apk’; het zoekt de beste deal uit en geeft daar bovenop een fikse collectiviteitskorting.

N

iets is zo veranderlijk als de wereld van de telecom. Naast de overvloed aan aanbiedingen, volgen de technologische ontwikkelingen elkaar snel op. Sinds juni 2017 zijn de tarieven in de Europese Unie gereguleerd, traditionele telefonie gaat verdwijnen en telefonie via internet (VoIP) is sterk in opkomst. Om ondernemers te helpen bij het maken van keuzes, heeft BOVAG Ledenvoordeel de krachten met sTN gebundeld. sTN is ruim twintig jaar actief op het gebied van telecommunicatie. Zij adviseren BOVAG-le-

eel Reken een fie voorbeeld v oo ts medew bedrijf met t r e r k e r s ( p er w e e  Oude jaar). rekenin g bellen (nation : onbeperkt aal) en tot 80 M intern et Totaa bps l :  Nieu € 1. we Leden rekening via 211,40 voorde BOVA G el: Advies op ma at: Gr O n b ep at e intern rkt bellen (B is et tot e 100 M nelux) en Totaa b ps l : -----------------------------------€ 687 ,6 0 Versc h i l : -----------------------------------€ 523 , 80 Door t elefon ie af te slu en inte rn it Leden en via de BO et ­voorde V AG el ondern emer r bespaart dez uim 43 e rekenin % g van he inclusief een op zijn t totale u pakket pgrade -----------------------------------.

den over de aanbieder met de beste prijs-kwaliteitverhouding. Ze nemen uw huidige contracten onder de loep, geven advies op maat, zoeken de best passende oplossing en leveren die voor de laagste prijs. Leden profiteren daarnaast ook nog eens van een BOVAG-collectiviteitskorting. sTN hecht waarde aan service en heeft daarom een speciale helpdesk waar leden met vragen en problemen terecht kunnen. Benieuwd naar uw ‘telecom-apk’? Stuur een kopie van een recente factuur op via bovagledenwinkel.nl en u krijgt vrijblijvend een advies op maat. BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017 9


PORTRET VAN EEN ONDERNEMER

Ook al is het niet je eigen bedrijf, het voelt voor mij wel zo

10 BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017


Tekst: Mark Litjens Fotografie: Ingmar Timmer

“Het voelt als ondernemen” Als zestienjarig jochie wist Jan de Roover zijn baas te overtuigen hem aan te nemen als vers afgestudeerde lts’er. Hij doorliep nagenoeg alle afdelingen binnen het bedrijf en schopte het uiteindelijk tot algemeen directeur. Dit jaar vierde hij bij Bluekens Truck en Bus zijn vijftigjarig jubileum.

O

ndernemen is niet iets wat ik van huis uit heb meegekregen. Mijn ouders hadden een boerenbedrijf en het enige dat ik zeker wist, was dat dit niks was voor mij. Ik had al vroeg iets met techniek en heb een technische opleiding gevolgd. Toen ik een leerbedrijf moest zoeken, ben ik naar Bluekens in Chaam gestapt omdat daar ook wel eens aan vrachtwagens werd gewerkt. Dat was mijn droom, zwaar materieel. Ik heb flink moeten praten om de stageplaats te krijgen en ik heb er al vijftig jaar geen spijt van.”

Iets lager pitje “Ik heb aardig wat carrièrestappen gemaakt. Van monteur tot chef werkplaats en verder. Tot aan algemeen directeur. Op dit moment heb ik een stapje terug gedaan naar adjunct-directeur om mijn opvolger, Jaco Overbeeke, de ruimte te geven. Wij werken al heel wat jaren samen, maar nu mag hij het gaan doen. Ik wil nog zeker een jaar of twee verder, maar dat mag op een iets lager pitje. Ondernemerschap heb je nodig in deze branche, wil je succesvol zijn. Ook al is het niet voor je eigen bedrijf, het voelt voor mij wel zo. Ik heb van de familie Bluekens altijd alle ruimte en vertrouwen gekregen. Dit vertrouwen is onmisbaar en heeft zijn vruchten afgeworpen: van vijf medewerkers zestig jaar geleden is

Bluekens Truck en Bus gegroeid naar 135 mensen en van één vestiging naar vijf in het zuidwesten van Nederland.”

Inzet “Dat lukt niet zonder het vertrouwen van de leiding, maar zeker ook niet zonder de inzet van alle mensen. Die mensen zijn daarom heel belangrijk voor ons en wij doen er alles aan om dat zo te houden. Dat betekent ook dat als iemand uitvalt, bijvoorbeeld door ziekte, dat ik die persoonlijk begeleid. Of iemand anders uit de directie. Betrokkenheid is er altijd en het levert op dat de mensen zich erg verbonden voelen met de zaak. Vandaar dat ik heel trots ben dat wij als een van de eerste bedrijfswagendealers van Nederland het PSO-certificaat hebben behaald, de Prestatieladder Socialer Ondernemen. Natuurlijk omdat de vraag naar dit certificaat steeds vaker terugkomt als eis bij aanbestedingen, maar vooral omdat wij laten zien dat wij gaan voor een duurzaam personeelsbeleid, waarin iedereen gelijke kansen krijgt en waar aandacht is voor juist die mensen die het moeilijker hebben op de arbeidsmarkt. Ook die krijgen bij ons een kans en dat voelt goed. Zo hoort het.”

Pionieren “Daarnaast zijn wij groot geworden door pionieren. Met onze kennis hebben we heel wat moois gedaan. Jaren terug kwamen we al met oplossingen die het uiteindelijk bij

Volvo tot de productielijn hebben gehaald. Meer recent zijn onze eigen ontwikkelingen rond elektrisch rijden. Al vroeg kwamen we tot de conclusie dat elektriciteit een mooie toekomst heeft en zijn wij begonnen met het in eigen huis ontwikkelen van elektrische voertuigen. Hierdoor klopten fabrikanten van elektrische bedrijfswagen, zoals BYD met hun bussen, bij ons aan. Als sparringpartner op kennisgebied en voor het lokale onderhoud van hun producten.”

Raar “En durf om iets aan te pakken. Dat hebben we nooit geschuwd. Wij hebben zo’n beetje als eerste bedrijfswagendealer onderhoudscontracten gesloten met publieke bedrijven, zoals openbaar vervoersbedrijven. Dat was eerder heel raar. Al die ondernemingen hadden hun eigen technische mensen in dienst, toch zijn wij er naartoe gegaan met als resultaat dat wij op dit moment zo’n tweehonderd stadsbussen onderhouden en voor alle brandweerkorpsen in Zuid-Nederland het onderhoud en de keuring verzorgen van de brandweervoertuigen, inclusief bepakking en opbouw. Terugkijkend op een halve eeuw Bluekens zie ik een mooi bedrijf dat een goede ontwikkeling doormaakt en waar ik altijd de kans heb gekregen om mijzelf te bewijzen en veel van mijn ideeën uit te voeren. Dat voelt als ondernemen, maar dan wel met een mooi team van mensen om mij heen.” BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017 11


SAMENWERKING

DEFENSIEPERSONEEL K AN HET TEKORT BIJ NEDERL ANDSE TRUCKDEALERS A ANVULLEN

Perfecte match: BOVAG en Defensie

12 BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017


Tekst: Norbert Hoogenslag Fotografie: Ministerie van Defensie

De match met BOVAG is veelbelovend: bij Defensie werken veel technici omdat we beschikken over alle mogelijke voertuigen Evelien Bakker-Blom

Een groot deel van het Defensiepersoneel heeft een contract voor bepaalde tijd. Dat betekent dat veel werknemers na een dienstverband van zo’n tien jaar op zoek moeten naar een baan buiten Defensie. Nederlandse truckdealers staan te springen om nieuw personeel. Dat biedt interessante perspectieven volgens Aad Verkade van BOVAG Truckdealers en Evelien Bakker-Blom van Defensie.

D

efensie en BOVAG. Op het eerste gezicht lijkt dat nou niet direct een logische match, maar dat zit toch anders volgens Aad Verkade: “Vanuit de truckbranche werken we al langer samen met Defensie. Dat gebeurt onder de paraplu van ons opleidings- en inspiratieprogramma ‘Go4Trucks’, waarbij ook het bedrijfsleven en negen ROC’s verspreid over het hele land zijn betrokken. Die ROC’s werken op hun beurt ook weer samen met Defensie. Dat heeft ertoe geleid dat we samen met Defensie zijn gaan kijken of er nog meer raakvlakken waren. Daarbij bleek dat de continue uitstroom van Defensiemedewerkers voor een deel zou kunnen passen op het tekort aan personeel bij de Nederlandse truckdealers. Als ik vandaag honderd truckmonteurs zou hebben, zouden deze binnen een week aan het werk kunnen. Toen Defensie eind juni een banenmarkt organiseerde, waren wij er natuurlijk bij. Daar kwam direct een aantal speeddates en spontane gesprekken uit voort en ook werden er al cv’s uitgewisseld. Overigens gaat het dan niet alleen om technici, we kijken ook verder: bij Defensie werken in totaal zo’n vijftigduizend mensen in heel veel verschillende functies. We zien bijvoorbeeld ook mogelijkheden voor rijinstructeurs, op administratief vlak en zelfs op managementniveau.”

Een werkwijze met perspectief Om de uitstroom van Defensie te koppelen aan de personeelsvragen van de leden van BOVAG, zijn de twee partijen een plan aan het maken waarbij vooral vooruit wordt gekeken: Evelien Bakker-Blom van Defensie zegt daarover: “Bij

Defensie werken we op diverse niveaus met zogenaamde FPS-contracten, waarbij FPS staat voor Flexibel Personeel Systeem. Dit is een systeem met tijdelijke contracten waarmee wij zorgen voor een jong personeelsbestand. Door het FPS vindt een constante uitstroom van personeel plaats. Dat is niet van de ene op de andere dag: betrokken defensiemedewerkers krijgen drie jaar voor ontslag te horen dat zij uit dienst gaan. Daarmee creëren we voor die medewerkers de tijd om zich met hulp van de organisatie voor te bereiden op een volgende baan. Dat voorbereiden begint met het vaststellen wat de kandidaat wil en kan. Aansluitend bekijken we of er opleiding en training met of zonder stage nodig is, om de kans op de arbeidsmarkt zo groot mogelijk te maken. Idealiter maken we één of twee jaar voor ontslag afspraken bij een potentiële werkgever over een baan. Defensie financiert vervolgens de benodigde opleiding en biedt de militair gelegenheid tot studeren en stage lopen. De potentiële werkgever biedt baangarantie onder voorwaarde dat de militair de studie en stage goed doorloopt. De militair kan vervolgens na het uitdienen van zijn of haar contract naadloos over naar de nieuwe werkgever. Als het om uitstromers gaat, nemen we dus onze (maatschappelijke) verantwoordelijk door hen pasklaar af te leveren bij het bedrijfsleven, terwijl wij voor onszelf een gecontroleerde uitstroom bewerkstelligen. Dat is haalbaar omdat ons aanbod groot is en de vraag bij BOVAG ook. De match met BOVAG is wat dat betreft veelbelovend: bij Defensie werken veel technici omdat we beschikken over alle mogelijke voertuigen. De affiniteit met de branches die BOVAG vertegenwoordigt, is er en blijft er.”

Aad Verkade, branchemanager BOVAG Truckdealers “Het opzetten van de samenwerking met Defensie past precies bij de rol die van een brancheorganisatie verwacht mag worden. Truckbedrijven worden vaak geregeerd door de waan van de dag. Bij BOVAG hebben we overzicht en kijken we naar trends voor de langere termijn. We verwachten dat de vraag naar goed geschoold personeel voorlopig blijft, maar we zien ook dat de onderhoudsbehoefte van trucks steeds kleiner wordt. Daar moeten we rekening mee gaan houden. Het onderzoek 'Werkplaats van de Toekomst' dat we nu doen, zal een beeld schetsen van hoe in de toekomst een werkplaats eruit zal zien en hoe deze wordt aangestuurd. Daarmee kunnen we onze leden nog beter adviseren.”

BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017 13


MANGEMENT & BELEID

De bedrijfadviseurs hebben kennis en ervaring, maar ook een frisse en onpartijdige blik BOVAG-LEDEN EN ERVARINGSDESKUNDIGEN HELPEN COLLEGA-LEDEN VOORUIT

BOVAG Bedrijfsadvies: bewezen dienst Hoe pas je je bedrijf aan op alle veranderingen in de maatschappij? Bij die vraag probeert BOVAG zijn leden zoveel mogelijk te helpen. Met kennisprogramma’s, maar ook met persoonlijke hulp. BOVAG Bedrijfsadvies is het jongste voorbeeld daarvan: coaching door oud-leden en ervaringsdeskundigen.

T

ien jaar geleden sloeg de crisis toe in de autobranche. Tegelijkertijd kwam het inzicht dat het distributienetwerk van autodealers te groot was voor de toekomstverwachting in nieuwverkoop en de onderhoudsbehoefte van auto’s. Veel leden worstelden met de vraag hoe ze hiermee om moesten gaan. “Als ondernemer moet je op dat soort momenten in je eentje belangrijke keuzes maken over reorganisaties, personeel, financiering of nieuwe businessmodellen. Daar kun je wel wat hulp bij gebruiken”, vertelt Geert Brummelhuis, manager BOVAG Autodealers. “BOVAG kreeg veel specifieke vragen binnen van leden, maar die waren te specifiek voor het collectief. Toen is het idee ontstaan om (oud-)leden vanuit hun eigen ervaring andere leden te laten helpen via BOVAG Executive Help (later BOVAG Dealeradvies geheten, red.). Natuurlijk zijn er in de branche consultants genoeg, maar meestal zijn dit geen mensen die echt zelf aan het roer hebben gestaan van een vergelijkbaar bedrijf.”

14 BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017

Het bleek een schot in de roos. Afgelopen decennium heeft Executive Help zich bewezen. “Er zijn in tien jaar tijd al honderden ondernemers geholpen volgens het principe ‘BOVAG-leden helpen BOVAG-leden’. De experts kennen het klappen van de zweep en kunnen hierdoor heel waardevol zijn voor ondernemers die bijvoorbeeld een frisse blik op hun bedrijf nodig hebben of advies over te nemen beslissingen. Vaak ingrijpende beslissingen.” Hoewel de service ooit is begonnen voor ondernemers in de autodealerbranche, komen er de laatste tijd steeds meer hulpvragen binnen uit de andere BOVAG-geledingen. “Daarom is de dienst omgedoopt naar BOVAG Bedrijfsadvies en is het nu voor alle branches binnen de vereniging beschikbaar. Volgens hetzelfde recept: ondernemers die gepokt en gemazeld zijn in hun branche helpen ondernemers uit diezelfde branche”, vertelt Brummelhuis.

Talloze vragen Hoewel de crisis nu gelukkig achter ons ligt, zijn er nog talloze vragen te bedenken waarbij een onder-

nemer best wat advies kan gebruiken. Ook al is het moeilijk om als ondernemer naar buiten te treden met die vragen, zo ervaart Michel Jochems die voor BOVAG nu het management van de dienst verzorgt: “Wij merken dat het allesbehalve gemakkelijk is om als ondernemer hulp te vragen. Ondernemers willen het graag allemaal zelf oplossen, maar lopen daarop vaak vast. Wij zeggen altijd: zie het niet als hulp, maar maak gebruik van de expertise die er is. Klankborden, sparren, het helpt gegarandeerd en hoort nu eenmaal bij het ondernemen. Het is echt de normaalste zaak. Grote bedrijven hebben niet voor niks adviesraden. Je kunt niet alles in je eentje uitvinden.”

Onpartijdige blik BOVAG Bedrijfsadvies is op veel fronten actief: het kopen of verkopen van een onderneming, fusie, opvolging, continuïteitsvraagstukken en investeringsvraagstukken, kortom alle facetten die in een onderneming voorbij kunnen komen en waar je als ondernemer niet altijd de juiste kennis voor in huis hebt. Of waarbij het eenvoudigweg heel moeilijk is


Tekst: Mark Litjens

Wie zijn de BOVAG Bedrijfsadviseurs?

om een beslissing te nemen, omdat hier ook emotie bij kan spelen. “Onze experts bieden daarom niet alleen kennis en ervaring op deze gebieden, maar vooral een frisse en onpartijdige blik. Neem bijvoorbeeld de familieopvolging. Misschien is het voor de ondernemer heel gewoon dat een zoon, dochter of ander familielid het bedrijf overneemt, maar is die persoon wel geschikt? Als je daaraan twijfelt, is dat best een probleem omdat je je eigen familie niet tekort wilt doen. Dan is het fijn om iemand erbij te halen die hier volstrekt onpartijdig tegenaan kijkt en goed en gedegen advies kan geven”, aldus Jochems.

je triggeren om verder te gaan of ziet deze persoon wél mogelijkheden om onderscheidend vermogen voor je bedrijf te verwezenlijken. Bijvoorbeeld op basis van een ervaring in een andere regio.” Twee weten er tenslotte altijd meer dan één. De experts van BOVAG Bedrijfsadvies zijn externe adviseurs en coaches die op basis van hun specifieke ervaring worden ingezet. Dit betekent dat je als ondernemer altijd met de juiste persoon wordt gematcht. “Alle adviseurs worden door BOVAG geselecteerd, het zijn niet de eerste beste. Je weet dat je eersteklas advies krijgt, wat je vraag ook is.”

Goud

BOVAG Bedrijfsadvies is een betaalde dienstverlening voor leden. Het is echter een uitdrukkelijk doel om de kosten zo laag mogelijk te houden voor de ondernemer en de effectiviteit zo hoog mogelijk. Wilt u meer informatie hebben over wat BOVAG Bedrijfsadvies voor uw bedrijf kan betekenen, kijk dan op www.bovagbedrijfsadvies.nl, of neem contact op via (0347) 23 80 03 of met uw BOVAG-contactpersoon.

Een ander belangrijk punt is de toekomstbestendigheid van een bedrijf. Vaak hebben ondernemers te maken met teruglopende omzetten of willen ze juist investeren maar weten niet of hun plan hout snijdt. “Om dan te sparren met iemand die op dit gebied een hoop expertise in huis heeft evenals een frisse kijk op de zaak, is goud waard. Soms zie je het zelf niet meer helder en kan een buitenstaander

Aart de Koning

Ad de Haan

Egbert van Drie

Eric Tak

Herman Driessen Joop van der Holst

Klaas Olijnsma

Martin den Heijer

Martin Huisman

Hans Struijk

Tony van Tol

Wim Manders

Kosten

BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017 15


R O O V R A A L K BEN JIJ ? T S M O K E O T E D

OOMT ZELF­ RIJDENDE AUTO (16) ADV.

C AN S T S M O K E O T DOE DE TRIP D A O R N E E P SO N A K K A A M N E

De zelfrijdende auto gaat voor grote veranderingen zorgen in de mobiliteitsbranche.

Daar merk je misschien nog niets van, maar je kunt je er nu al op voorbereiden. En OOMT helpt je daarbij! Wil jij weten of je klaar bent voor de toekomst? Doe dan de toekomstscan op oomt.nl/toekomstscan. Dan maak je ook nog eens kans op een roadtrip voor twee personen naar de Mercedes-Benz fabriek in Bremen. Dat is niet alleen heel bijzonder om mee te maken, maar ook nog eens leerzaam.

GA SNEL NAAR OOMT.NL/TOEKOMSTSCAN Kijk op de website voor de actievoorwaarden en spelregels.


FEITEN & CIJFERS

KLEINE BRANCHE IS GOED VOOR OMZET VAN 500 MILJOEN

475

Revisie doét ertoe Een primeur: de complete revisiebranche in Nederland is in kaart gebracht. BOVAG en collegabranchevereniging VIV publiceerden onlangs de eerste editie van ‘Revisie in Cijfers’. Ondanks dat de complete branche maar 475 bedrijven in totaal telt, weten ze samen toch een jaaromzet van maar liefst 500 miljoen te realiseren. Deze kleine branche doet er dus écht toe. De branche verwacht zelf dat die omzet de komende jaren nog verder stijgt. Revisie past namelijk perfect bij de circulaire economie en duurzaam ondernemen. Revisiebedrijven verwachten dat de komende tien jaar vooral de transitie naar elektrisch vervoer van grote invloed zal zijn op de branche. Die transitie zien ze zowel als een kans als bedreiging. Op de korte termijn verwacht de branche dat strengere wet- en regelgeving het reviseren van verbrandingsmotoren aantrekkelijker maakt.

13

%

Van alle medewerkers van revisiebedrijven is 87% man en 13% vrouw. De man-vrouwverhouding verschilt vrijwel niet tussen de verschillende typen revisiebedrijven. De branche autohandel en reparatie kent een vrijwel vergelijkbare verhouding: 85% van de werknemers is man en 15% vrouw.

Begin 2017 telde Nederland 475 revisiebedrijven. De meeste revisiebedrijven zijn gespecialiseerd in automotoren- (41%), componenten- (25%) of scheeps- en pleziervaartmotorenrevisie (17%). Voor 61% van de revisiebedrijven is het reviseren van motoren en/of componenten de hoofdactiviteit en voor 39% is het een nevenactiviteit.

€501

mln

5.585

omzet

Eind 2016 waren er bij Nederlandse revisiebedrijven ongeveer 5.585 mensen werkzaam. Bedrijven met revisie als hoofdactiviteit vertegenwoordigen 52% van alle banen en bedrijven waarvoor revisie een nevenactiviteit is 48%.

76

%

Circa 76% van de banen bij revisiebedrijven betreft een voltijdbaan en 24% een deeltijdbaan. Het aandeel voltijdbanen ligt een fractie hoger bij bedrijven met revisie als nevenactiviteit dan

Zuid-Holland

fulltime bij bedrijven waarvoor revisie de hoofdactiviteit is. Het aandeel deeltijdbanen ligt bij VIV-leden (18%) aanzienlijk lager dan bij BOVAG-leden en revisiebedrijven die niet zijn aangesloten bij een brancheorganisatie.

20 =31 %

In 2016 bedroeg de totale omzet in Nederland uit revisie-activiteiten circa 501 miljoen euro. Ongeveer 91% van de revisieomzet komt voor rekening van bedrijven waarvoor revisie de hoofdactiviteit is. VIV-leden waren in 2016 goed voor 60% van de totale revisieomzet, BOVAG-leden voor 12% en revisiebedrijven niet aangesloten bij een brancheorganisatie 28%.

JAAR OF JONGER

Kijkend naar de verdeling van medewerkers van revisie­ bedrijven naar leeftijd, dan valt op dat 20% jonger is dan 31 jaar, 51% tussen de 31 en 51 jaar oud is en 29% 51 jaar of ouder is. De meest voorkomende leeftijdscategorie is 46 tot 50 jaar. Verder blijkt dat VIV-leden minder werknemers van 30 jaar en jonger in dienst hebben (16%) dan BOVAGleden (24%) en bedrijven die niet zijn aangesloten bij een brancheorganisatie (24%).

De meeste revisiebedrijven zijn te vinden in de provincie ZuidHolland, gevolgd door Gelderland en Noord-Brabant. Zij zijn goed voor meer dan de helft van alle revisiebedrijven.

Gratis download Meer cijfers uit de revisiebranche zijn te vinden in de publicatie ‘Revisie in Cijfers 2016-2017’. Deze is voor zowel leden als niet-leden gratis te downloaden op mijn.bovag.nl.

BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017 17


DUURZAAMHEID

ALS RECYCLING VAN BATTERIJEN OPTIMAAL IS, KUNNEN WE HET WINNEN VAN GRONDSTOFFEN UIT DE NATUUR MINIMALISEREN

De batterij is zo slecht nog niet “De beste eigenschap van een batterij is dat de grondstoffen teruggewonnen kunnen worden. En dat kan bij fossiele brandstoffen niet.” Thalia Verkade, onderzoeksjournaliste bij De Correspondent, rekent af met het vooroordeel dat batterijen en accu’s net zo schadelijk zijn voor het milieu als fossiele brandstoffen.

A

llemaal leuk en aardig, die elektrische auto’s, maar die batterijen die daarvoor nodig zijn vormen toch óók een aanslag op onze leefomgeving, net als fossiele brandstoffen? Ze zijn óók giftig en gevaarlijk en kunnen niet zomaar bij het gewone afval worden gedaan aan het einde van hun leven. Dan zit je nog met de winning van de grondstoffen, in de natuur van bijvoorbeeld Congo, China en Argentinië: dat is een milieu­ onvriendelijk proces dat de lokale leefomgeving op zijn kop zet en gepaard gaat met sociale misstanden. Tot slot komt er bij het produceren van de batterijen en bij opwekken van de stroom die in de batterijen gaat veel CO2 vrij zolang we dat met grijze stroom doen. Dus: is de batterij wel zo’n goede methode om tot een emissieloos wagenpark te komen in 2035? Na een half jaar onderzoek naar de duurzaamheid van batterijen, concludeer ik: ja. Want niet alleen

18 BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017

zijn de lithium-ionbatterijen nu al op de markt (ook in onze smarthones en laptops) en kan de stroom ervoor op duurzame manier worden opgewekt – ze hebben nóg twee geweldige eigenschappen die olie als bron van energie niet heeft. Batterijen zijn te recyclen en de grondstoffen waarmee ze worden gemaakt, kunnen nog veranderen. Dit betekent dat ze gestaag duurzamer kunnen worden en er steeds minder grondstoffen uit kwetsbare natuur hoeven te worden gewonnen. En dat recyclen van batterijen, zo blijkt bij een bezoek aan de Antwerpse vestiging van het internationale materiaaltechnologiebedrijf Umicore, is nu al heel goed mogelijk.

Grootschalige elektrificatie Met Maarten Quix (38), verantwoordelijk voor de batterijrecyclage bij Umicore, loop ik over het fabrieksterrein langs de Schelde. Er werken hier zo’n 1.600 man – bij Umicore wereldwijd

werken meer dan 10.000 mensen. We bewegen ons weg van de enorme hoogoven, langs grote plakken lood en koper die zijn herwonnen uit resten metaalafval. Umicore, van oorsprong een mijnbouwbedrijf, levert grondstoffen, onder meer voor katalysators en batterijen. Daarnaast is het gespecialiseerd in het terugwinnen van metalen als goud, zilver, koper, lood en kobalt en het recyclen van batterijen. Per schip, via de Schelde, komen oude batterijen van verschillende types het fabrieksterrein binnen. De installatie voor de recycling van lithium-ionbatterijen bevindt zich in een gebouw met zonnepanelen op het dak.

Verduizendvoudigen Deze fabriek is volgens Umicore groot genoeg om nu 250 miljoen smartphonebatterijen per jaar te verwerken, of straks 35.000 batterypacks uit elektrische auto’s, die honderden kilo’s per stuk wegen. Omdat elektrische auto’s nog nieuw zijn, komen die nu maar beperkt binnen, maar dat is wel waar de recycler de batterijeninstallatie voor klaarmaakt: de verwachte grootschalige elektrificatie van ons vervoer, die het batterijengebruik qua volume in één klap zou verduizendvoudigen. De auto-industrie is zich hier ook druk op aan het voorbereiden, vertelt Maarten Quix. Zo blijkt Umicore al zaken te doen met Toyota en Nissan. Umicore smelt de batterijen, die onder andere bestaan uit nikkel, kobalt, koper, grafiet, lithium, mangaan, aluminium, fosfor en fluor, om >


Tekst: Thalia Verkade m.m.v. Elvira Spoelstra Fotografie: Umicore Illustratie: Leon de Korte (De Correspondent)

Van koper, nikkel en kobalt wordt uit batterijen nu al meer dan 95 procent teruggewonnen

BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017 19


> in een levensgrote oven, waarna een legering

(metaalmengsel) overblijft die afkoelt tot fijne korrels koper, nikkel en kobalt. En wat ik hier tot mijn grote verbazing ontdekt: van deze drie metalen wordt uit batterijen nu al meer dan 95 procent teruggewonnen. Bijna alles dus. En dan heb je het niet over minder goed materiaal: je krijgt de pure atomen weer terug. Vergelijk deze manier van winnen van grondstoffen uit batterijen eens met de winning ervan in de natuur. Graafmachines (of kinderhandjes) moeten bergen onbruikbare erts omwoelen, waar vervolgens maar een heel klein beetje bruikbaar metaal uit kan worden gewonnen. De concentratie van deze metalen in een groeve is tegenwoordig zelden hoger dan een paar procent. Smelt je een batterij om, dan win je sowieso meer dan de helft van het gewicht terug. Oude batterijen vormen feitelijk een geweldige, zeer geconcentreerde bron van grondstoffen: een nieuwe mijn. Wat daarom gek is, is dat we een van de allerbeste eigenschappen van batterijen en accu’s altijd pas in tweede instantie benoemen: dat die grondstoffen juist uit batterijen nu al ontzettend goed herwonnen kunnen worden. Dat kun je met olie per definitie niet: je wint het, je raffineert het, je verbrandt het en het is weg – deels omgezet in warmte en energie, deels in CO2 en andere gassen die de huidige klimaatverandering op aarde veroorzaken.

Ook lithium terugwinnen Goed. Koper, nikkel en kobalt krijg je dus bijna volledig terug in pure vorm. Maar hoe zit het met de rest van dat lijstje? Lithium, mangaan, aluminium en fosfor belandden bij Umicore tot nog toe in een restproduct dat ‘slak’ heet: brokjes geoxideerd metaal. Deze slak werd verkocht aan makers van constructiematerialen zoals beton, dat daar sterker van wordt. Maar met de komst van de elektrische auto is er zoveel lithium nodig, dat ook deze grondstof rendabel wordt om te herwinnen. Daar zetten ze bij Umicore in elk geval op in met de ontwikkeling van een nieuwe technologie, die nu al op industriële schaal (maar nog niet commercieel) wordt toegepast. Quix kan 20 BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017


Oude batterijen vormen feitelijk een geweldige, zeer geconcentreerde bron van grondstoffen: een nieuwe mijn

wegens vertrouwelijkheid niet zeggen hoeveel er bij dit proces – dat door een extern bedrijf wordt uitgevoerd – precies wordt herwonnen, maar het is volgens hem in elk geval niet weinig, en het stadium van de laboratoriumproeven echt voorbij. “De opbrengst wordt nog steeds meer met elke ontwikkelingsstap die we doen.” Wat hebben we dan nog over? Fluor en grafiet. Dit zijn de enige grondstoffen die we nu nog echt als verloren moeten beschouwen. Het fluor wordt opgeslagen, het grafiet verbrandt in de oven.

Hogere energiedichtheid Met de komst van de batterij verplaatst eventuele vervuiling, zoals bij de productie van batterijen of bij grijze stroom die erin gaat, zich van de plekken waar we wonen en nu last hebben van uitlaatgassen, naar industriële gebieden. Dat is voor de leefomgeving van de mens een verbetering. Komende jaren zal bovendien een groter en groter aandeel van de stroom in de batterijen met groene energie (moeten) worden opgewekt. En ook de technologie van de batterij zelf zal nog erg gaan veranderen. Zo zit er nu bijvoorbeeld al minder kobalt in lithium-ionbatterijen dan een paar jaar geleden en zou het grafiet vervangen kunnen worden door een andere grondstof. Silicium bijvoorbeeld. Dat zou de batterij ook een veel hogere energiedichtheid kunnen geven: vandaar dat er in laboratoria over de hele wereld naarstig wordt onderzocht hoe je dat precies voor elkaar krijgt. Zit er dan echt geen nadeel aan de batterij? Kost

het bijvoorbeeld niet een hoop akelige chemicaliën, energie en CO2 om die grondstoffen uit oude batterijen te halen? Maarten Quix vertelt dat er inderdaad chemicaliën nodig zijn om nikkel, kobalt en koper terug te winnen uit een legering, maar dat die binnen de fabriek blijven. Aan de batterijrecyclingsinstallatie aan de Schelde worden helemaal geen schadelijke chemische stoffen toegevoegd.

Hard nodig Mijn conclusie: we hebben de batterij hard nodig voor een duurzame toekomst van onze planeet. De batterij maakt elektrificatie van de auto mogelijk. Dat maakt rijden op groene energie mogelijk. De huidige lithium-ionbatterij heeft haar problemen, met name bij de winning van grondstoffen. Maar juist recycling lost dat probleem grotendeels op – en waar dat niet kan is er innovatie van de batterij zelf mogelijk. Voordat we genoeg grondstoffen kunnen gebruiken uit oude batterijen, zullen we eerst nog heel veel grondstoffen uit de natuur moeten winnen om het wagenpark te elektrificeren. Dat zal nog veel schade aan de natuur en leefomgeving aanrichten. Maar bij het alternatief, oliewinning, gaat die schade en het daarmee gepaarde sociale onrecht eeuwig door. Bovendien wordt olie steeds moeilijker winbaar. Alle reden dus om met veel energie de batterijentechnologie en recycling daarvan te optimaliseren, en te zorgen dat het logistieke proces dat ervoor nodig is zo snel en efficiënt mogelijk wordt opgetuigd.

Hoe zit dat in Nederland met accu- en batterijrecycling? In Nederland zijn fabrikanten en importeurs volgens het Besluit beheer batterijen (Bbb) verplicht om de startaccu’s en batterypacks na gebruik terug te nemen. Dit innameproces wordt voor auto’s geregeld door ARN, en gefinancierd uit de beheerbijdrage van de eigenaar van de auto. ARN zorgt dat de afgedankte accu’s worden gerecycled, dit kan onder andere bij Umicore. Daarnaast krijgen ze ook steeds vaker een tweede leven. Als de autobatterij door de fabrikant vanwege een defect is afgekeurd, is hij vaak nog niet echt kapot. Hij kan dan nog prima dienst doen in een niet-automotive omgeving, bijvoorbeeld als stationair opslagpunt voor zonne-energie, of voor lichten langs een landingsbaan waar geen netwerkkabels zijn. “Recycling is natuurlijk ideaal voor het milieu, maar het is ook kostbaar. Voor de recycling van lithium-ion batterijen moet een hoog poorttarief betaald worden. Als we meer batterijen kunnen inzetten voor ‘second use’ dan kunnen ze dus veel langer mee voordat hij naar de kostbare smeltoven moet”, vertelt Hector Timmers, bij ARN dé specialist op het gebied van accurecycling.

Gratis verder lezen De hoofdtekst van dit artikel is gebaseerd op een verhaal op De Correspondent (www.decorrespondent.nl), waar Thalia Verkade een half jaar journalistiek onderzoek deed naar batterijen. Op De Correspondent publiceerde ze meer artikelen over elektrificering van het wagenpark. Als lezer van de BOVAGkrant krijgt u een maand lang gratis toegang tot De Correspondent. Kijk op mijn.bovag.nl/decorrespondent, vanuit daar klikt u meteen door.

BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017 21


BOVAG LEDENVOORDEEL

Verdien uw contributie terug De BOVAG Ledenwinkel is het grootste inkoopcollectief binnen de automotive branche. Iedere dag worden nieuwe scherpe deals gemaakt. Laat dat voordeel niet liggen, want met de BOVAG Ledenwinkel verdient u heel gemakkelijk een deel van uw BOVAG-contributie terug.

Collectief ledenvoordeel voor u

LED-verlichting Door uw TL-lampen te wisselen voor LED-verlichting bespaart u direct geld. Via BOVAG Ledenwinkel kunt u deze heel voordelig aanschaffen en daardoor is uw investering vaak al binnen twee tot drie jaar terugverdiend. Ook fiscaal interessant doordat u gebruik kunt maken van de Energie Investeringsaftrek (EIA).

Telefonie Speciaal voor alle BOVAG leden aantrekkelijke kortingen op zowel de bestaande als nieuwe telefonie- en internetdiensten van o.a. KPN, XS4ALL en T-Mobile met kortingen tot wel 60%! Daarnaast is er een speciaal ingerichte BOVAG helpdesk Telefonie zonder wachttijden. Stuur ons uw laatste factuur en ontvang een scherpe offerte.

Kantoorartikelen BOVAG-leden ontvangen een fikse korting op kantoorartikelen van Lyreco. Dat geldt voor het gehele assortiment, waaronder papier, ordners, schrijfwaren, toners en inkjets, facilitaire producten en meubilair. Daarnaast kunt u met uw eigen contactpersoon van Lyreco speciale prijzen overeenkomen voor artikelen die u vaak bestelt.

Kijk op bovagledenwinkel.nl onder Collectief voordeel.

Kijk op bovagledenwinkel.nl en zoek op: telefonie.

Kijk op: bovagledenwinkel.nl en zoek op: Lyreco.

Energie Bespaar heel veel euro’s met het BOVAG Ledenwinkel Energiecollectief. Overstappen is zeer eenvoudig en wordt verzorgd door de Ledenwinkel. Uw besparingen kunnen oplopen tot wel 30% gemiddeld! Vraag geheel vrijblijvend een besparings­ analyse aan. Kijk op bovagledenwinkel.nl en zoek op: energie aanbieding.

Meer ledenvoordeel? Kijk op: www.bovagledenwinkel.nl, bel met (030) 65 95 222 of mail naar info@bovagledenwinkel.nl

Vergaderen bij BOVAG Van kleine besloten bijeenkomsten tot grote presentaties of congressen. Iedereen is welkom om te vergaderen in het BOVAGhuis in Bunnik.  Centraal in Nederland  Zalen voor 4 tot 250 personen  Gezonde, verse en ambachtelijke maaltijden uit de BOVAGkeuken  Ruim atrium biedt ruimte voor uw event of afterparty  Ruime, eigen parkeergelegenheid

22 BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017

ieuwsgierig? Doe de virtuele N tour door het BOVAGhuis op www.bovag.nl/vergaderen. Daar vindt u ook informatie over zalen, catering en tarieven. Reserveren kan via de site, maar ook via (030) 65 95 212 of vergaderen@bovag.nl.

BOVAG Ledenadvies Voor advies over cao en personeel, juridische zaken, arbo en veiligheid, milieuzaken en fiscale zaken kunt u terecht op: mijn.bovag.nl. Staat uw vraag er niet bij, bel dan met BOVAG Ledenadvies (030) 65 95 300.


SERVICES Afdelingen en sites

BOVAG online BOVAG Ledenportaal mijn.bovag.nl Laatste branchenieuws, achter­ grond­informatie in dossiers, praktische tools en hulpmiddelen.

BOVAG.nl www.bovag.nl Informatie voor consumenten, inclusief zoekmachine waarin alle BOVAG-leden terug te vinden zijn.

Henk Rotman (voorzitter) henk.rotman@netvisit.nl Arno Roebbers (Volvo) arno.roebbers@nebim.nl Bert Roordink (MAN) broordink@roordink.nl Mark Scheffers (Iveco) markscheffers@deba-trucks.nl Pieter Vlek (Scania) pieter.vlek@scania.com Rob Weinberg (DAF) r.weinberg@allers.com Vacature (Mercedes-Benz)

Het BOVAG-verenigingsbestuur Derk de Haas bestuurslid verenigingsbestuur@bovag.nl

George Seitzinger penningmeester verenigingsbestuur@bovag.nl

Peter Niesink algemeen directeur BOVAG peterniesink@bovag.nl

Peter de Rooy bestuurslid verenigingsbestuur@bovag.nl

Francien van der Wal financieel directeur BOVAG francienvanderwal@bovag.nl

BOVAG Ledenwinkel T (030) 659 52 22 Bovemij T (024) 366 66 66 Innovam groep T (030) 608 77 22 RDC T (020) 549 71 71 ViaNorm T (030) 608 79 70

BOVAG-sites leden.bovag.nl www.bovag.nl www.bovagledenwinkel.nl www.bovaghuis.nl www.bovagkrant.nl

Jos Overmars E josovermars@bovag.nl T (06) 22 19 62 35

BOVAG Loopbaancoaches Marleen van Reeden E marleenvanreeden@bovag.nl T (06) 51 70 40 61 Remko van Eindhoven E remkovaneindhoven@bovag.nl T (06) 22 40 23 29

Timon Rutten bestuurslid verenigingsbestuur@bovag.nl

BOVAG Hofleveranciers

ArboNed B.V. Zwarte Woud 10 3524 SJ Utrecht T: (030) 299 62 99 E: info@arboned.nl I: www.arboned.nl

BOVAG-partners

Accountadviseur BOVAG Truck- en Trailerbedrijven

Bertho Eckhardt algemeen voorzitter berthoeckhardt@bovag.nl

Alfa Dealer Accountants Service Van Siburgstraat 2-4 3863 HW Nijkerk T: (088) 253 32 01 E: nijkerk@alfa.nl I: www.alfa.nl

Aad Verkade Branchemanager E aadverkade@bovag.nl of truckdealers@bovag.nl T (030) 659 53 02

Bestuur BOVAG Truckdealers

BOVAGkrant www.BOVAGkrant.nl Alle branche-edities online teruglezen, plus informatie voor adverteerders.

De BOVAG Hofleveranciers zijn speciaal door BOVAG geselecteerde dienstverleners, die, eventueel na bemiddeling door BOVAG Ledenadvies, BOVAG-leden kunnen helpen bij het ondernemen. Met hen zijn speciale tarieven en voorwaarden afgesproken.

BOVAG Truckdealers Uw aanspreekpunt

Colofon Graydon Nederland BV Hullenbergweg 250 1101 BV Amsterdam ZO T: (020) 567 97 50 E: verkoop@graydon.nl I: www.graydon.nl/bovag

Consolid – HR Garage Radarweg 511-513 1043 NZ Amsterdam T: (020) 586 11 06 E: info@hr-garage.nl I: www.hr-garage.nl

GGN Stationsplein 50 5211 AP Den Bosch T: (088) 311 61 61 E: info@ggn.nl I: www.ggn.nl

MKB Adviseurs/Flynth Bezuidenhoutseweg 12 Malietoren (18e verdieping) Den Haag T: (070)349 06 50 E: info@mkbadviseurs.nl I: www.mkbadviseurs.nl en www.flynth.nl

New Vision Groep Bellweg 2a 4104 BJ Culemborg T: (088) 04 04 010 E: info@newvisiongroep.nl I: www.newvisiongroep.nl

15 september 2017, jaargang 24, nr. 9 De BOVAGkrant is het officiële leden­ magazine van BOVAG en verschijnt 11 keer per jaar. UITGEVER BOVAG, Kosterijland 15, 3981 AJ Bunnik. Postbus 1100, 3980 DC Bunnik Tel.: (030) 65 95 211. I: www.bovagkrant.nl. HOOFDREDACTIE Elvira Spoelstra. E: elviraspoelstra@bovag.nl. REDACTIE Julia Hamel, Linda in ’t Hout, Selita Oosterveld E: redactie@bovag.nl TRAFFIC Carolien van Rheenen. E: traffic@bovagkrant.nl. PROJECTBEGELEIDING & VORMGEVING ZB Communicatie & Media; Ritchard Kelliher ADVERTENTIES Vakmedianet; Informatie over verschijningsdata, plaatsing en tarieven van advertenties op www.bovagkrant.nl. Mail: sales@bovagkrant.nl DRUK Drukkerij Zalsman, Zwolle. ABONNEMENTEN Opgave, adres­ wijzigingen en vragen: Abonnementenland, Postbus 20, 1910 AA Uitgeest. Tel. (0900) 22 65 263. E: klantenservice@aboland.nl. I: www.aboland.nl. Abonnementsprijs: € 110,00 per jaar excl. BTW. (Losse

nummers op aanvraag.) BOVAGKRANT niet ontvangen? Mail naar traffic@bovagkrant.nl. MEDEWERKERS AAN DEZE UITGAVE Gideon van Aartsen, Communicatiebron, Allard Frederiks, Eline Hensen, Norbert Hoogenslag, Sjoerd van der Linden, Leon de Korte, Mark Litjens, Red Bull, Marco Slot, Ingmar Timmer, Umicore, Thalia Verkade, Paul de Waal, Adobe Stock, BOVAG-archief, fotoarchief ministerie van Defensie. De redactie van BOVAG is bij de samen­ stelling van deze uitgave zorgvuldig te werk gegaan. Ondanks dat kan het toch mogelijk zijn dat gepubliceerde informatie onvolledig of onjuist is. BOVAG stelt het op prijs om daarvan op de hoogte te worden gesteld. Hergebruik van artikelen uit de BOVAG­krant is toegestaan, mits BOVAG daarvoor vooraf toestemming heeft ge­ geven. Op sommige artikelen en beelden rust copyright. BOVAG kan (tenzij sprake is van opzet en/of grove schuld van BOVAG of haar medewerkers) geen aansprakelijk­ heid aanvaarden voor moge­lijke gevolgen die zouden kunnen voort­vloeien uit het (her)gebruik van de in deze uit­gave opgenomen informatie.

BOVAGkrant NUMMER 9 / SEPTEMBER 2017 23


Verzekeringen, financieringen en data & internet.

BOVEMIJ (24) ADV.

Samen gaan we vooruit. Hoe kunnen wij jou helpen?

www.wijzijnbovemij.nl


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.