NOV / DEC 2016
Ben je in je vrije tijd bezig met fotografie, film of multimedia, of kriebelen je vingers om eraan te beginnen? Het Centrum voor Beeldexpressie is je aanspreekpunt. Je krijgt er advies, informatie en documentatie op maat.
BEELD EXPRESS 4/2016
Centrum voor Beeldexpressie
een abonnement op het tijdschrift Beeld Express een lidkaart die erkend is door de Vlaamse gemeenschap gratis deelname aan alle wedstrijden georganiseerd door het Centrum voor Beeldexpressie een aanzienlijke korting (vaak 100 %) op alle door ons georganiseerde activiteiten (lezingen, projecten, cursussen en workshops, wedstrijden, exposities en evenementen) de ontlening van opname-, projectie- en expomateriaal een SABAM-regeling voor al wie muziek gebruikt bij films of AV-producties een verzekering burgerlijke aansprakelijkheid (+ rechtsbijstand) én lichamelijke ongevallen de mogelijkheid om financiële steun te bekomen voor een buitengewoon project kortingstarief (€ 6 i.p.v. € 8) bij een bezoek aan het FoMu Antwerpen regelmatig kans tot het winnen van dvd’s, boeken, tickets, … in Beeld Express bij aankoop van 2 tickets op vertoon van geldige lidkaart: reductieprijs bij Sphinx cinema Gent (www.sphinx-cinema.be) 10% korting op al je aankopen bij het fotolabo ONELAB fine art printing (www.onelab.be) 10 % korting op het ontwikkelen van films en op het printen en monteren van fotowerk bij Fotoshop Gent (www.fotoshopgent.be) 10 % korting bij fotolabo Milo-Profi (www.milo-profi.be) 10 % korting op alle aankopen, met uitzondering van Fine Art Scans, bij fotolabo Fotorama in Wevelgem (www.fotorama.be) 15 % korting op het bestellen van prints en op eindafwerking bij Beeldmakers photo labo in Aalst (www.beeldmakers-labo.com) kortingstarief bij een abonnement op het fotografietijdschrift Shoot (www.shoot.be) kortingstarief bij aankoop van een catalogus n.a.v. een expo in CC Hasselt (www.ccha.be) reductietarief bij voorstellingen Beursschouwburg (www.beursschouwburg.be) 10% korting en gratis verzending op het volledige aanbod in de webshop van Lannoo (www.lannooshop.be/beeldexpressie) ledenkorting op een ticket voor het Lowland Photo Festival op 10 en 11 december 2016 in Kinepolis Antwerpen (€ 42 i.p.v. € 47 voor een dagticket of € 74 i.p.v. € 84 voor een weekendticket)
Hou onze website, je mailbox of de volgende nummers in de gaten, want er volgen nog nieuwe voordelen! Je wordt lid voor € 25 (lidkaart met of zonder foto)! Jongeren tot en met 25 krijgen korting: zij betalen € 17,5.
www.beeldexpressie.be
november/december - Afgiftekantoor Antwerpen X - P309297 - 5 x per jaar in maart, juni, september, november en januari
Iedereen met een liefde voor beeldtaal kan bij ons terecht, maar leden genieten van extra voordelen en daar komen er weer enkele nieuwe bij:
Tijdschrift van het Centrum voor Beeldexpressie vzw
BEELD
EXPRESS
BEELD EXPRESS (oplage 5.900 ex.) nummer 4, jaargang 46, november/december 2016
Verschijnt 5 x per jaar in maart, juni, september, november en januari. Centrum voor Beeldexpressie, CvB vzw, erkend door de PSA, FIAP en UNICA Voorzitter en verantwoordelijk uitgever: F. Van Vlaenderen, Rijsenbergstraat 130, 9000 Gent Tel. 09/220 29 15 e-mail: voorzitter@beeldexpressie.be Hoofdredacteur - redactieadres: Joke Embrechts Vorstermanstraat 7 bus 1.5, 2000 Antwerpen Tel.: 03/289 12 03 e-mail: hoofdredacteur@beeldexpressie.be Overige redacteurs: J. Embrechts, C. Goossens, M. Pylyser, M. Thysens, W. Van Springel Inlichtingen, adreswijzigingen, publicitaire inlassingen, ...: Vorstermanstraat 7 bus 1.5, 2000 Antwerpen Tel.: 03/289 12 01 e-mail: sec@beeldexpressie.be Abonnementen: 25 euro per jaargang (5 nrs.) te storten op BE81 4144 1999 9124 (BIC: KREDBEBB) van CvB vzw, Vorstermanstraat 7- bus 1.5, 2000 Antwerpen, Meer informatie op onze website: www.beeldexpressie.be Alle artikels worden gepubliceerd onder de verantwoordelijkheid van de auteurs en dienen naar de hoofdredacteur gestuurd te worden. De niet gepubliceerde artikels worden tenzij anders afgesproken - niet teruggestuurd. Niets uit dit nummer mag gedeeltelijk of in zijn geheel overgenomen worden zonder uitdrukkelijke toestemming. Lay-out en prepress: K. Peeters Foto cover: © Daniel Osorio (zie ook p. 22)
KIJKEN & BEZOEKEN 02 Brugge Foto 16: Fototraject doorheen Brugge 07 De sterke vrouwen van Kris Dewitte 08 Razor Reel Flanders Film Festival met Filmklaps 10 DE DONKERE KAMER 12 FOMU pakt uit met Selleslags en Leiter 18 Familiefilm ‘Isra & het magische boek’ 21 Bij plaatjes horen praatjes 25 The Magnificent (Seven) Ten 26 De urbexfotografie van Marc Wynen 28 Filmgala 2016 Centrum voor Beeldexpressie 29 UIT met het Centrum voor Beeldexpressie 30 Fotografie in het M HKA 34 UIT in Vlaanderen en over de grens 35 EXPRMNTL 36 ‘De Premier’ van Erik Van Looy 42 UIT met leden en aangesloten groepen 44 De beste natuurfotografie op Lowland Photo Festival 46 KIKK: Hart van creatieve en digitale cultuur 48 Internationale documentaires in Amsterdam 50 Binnen- en buitenlandse kortfilms in Leuven 51 Het roerige leven van fotografe Ata Kandó en reflecteren over migratie met Josef Koudelka 57 No more, No less. Bernaded Dexters 59 20ste Paris Photo 60 Trademarks Stadstriënnale HasseltGenk
KORTFILMFESTIVAL 11maart 2017 - Cinema Zuid, Antwerpen CALL FOR ENTRIES: deadline 15 november 2016 p. 02
© KLAARTJE LAMBRECHTS h
IN HUIS HALEN 07 Boek: ‘Amazing Women’ van Kris Dewitte 26 Boek: ‘Pure Silence’ van Marc Wynen 47 Boekennieuws 56 Productinfo 57 Boek: ‘No more, No less’ van Bernaded Dexters 62 Uit op dvd
DOEN 22 ZOOM: Een dag scherpgesteld op fotografie 58 Wedstrijd: Photo View 2017 63 Wedstrijden
De donkere en sombere herfst- en wintermaanden zitten er weer aan te komen. Wij brengen met plezier een beetje kleur, licht en inspiratie in die donkere maanden. In dit nummer zetten we graag enkele sterke vrouwelijke fotografen in de kijker, zoals Ata Kandó, Bernaded Dexters, Danielle van Zadelhoff en Klaartje Lambrechts in Brugge Foto, of Michèle Matyn in het M HKA. Of tonen we sterke vrouwen voor de lens van mannelijke fotografen, zoals bij Kris Dewitte het geval is. Naast tentoonstellingen die je kan bezoeken op een druilerige regendag, zijn er natuurlijk ook weer heel wat filmfestivals om te bezoeken en nieuwe films om te gaan ontdekken in een warme bioscoopzaal. Een grote publiekstrekker wordt ongetwijfeld ‘De Premier’, de langverwachte nieuwe film van Erik Van Looy. Doorblader dit nummer, kijk ook eens naar de wedstrijden bij de artikels en wie weet ga jij op onze kosten naar een leuke expo of film! Joke Embrechts hoofdredactrice
VRAGEN 64 WIE contacteren WAARVOOR in het Centrum voor Beeldexpressie
collectie Nederlands Fotomuseum, courtesy Kahmann Gallery Amsterdam
p. 57
h Zonder titel, uit de serie 'Kalypso & Nausikaä', Italië 1956 © Ata Kandó /
Patti Smith © Bernaded Dexters i
p. 51
KIJKEN & BEZOEKEN / Fotofestival
2
Fototraject doorheen Brugge
Brugge Foto 16 TEKST: JOKE EMBRECHTS met dank aan Luc RaBAEy / Foto's: Danielle van Zadelhoff, JOHN VINK
In de donkerste weken van het jaar loopt in Brugge de 4de editie van het stadsfestival rond fotografie. Boeiende tentoonstellingen én een uitgebreid extra programma maken van Brugge Foto een uniek evenement. Fototentoonstellingen op 15 prachtige locaties in het centrum van Brugge vormen samen een mooi wandeltraject door de historische binnenstad. Brugge Foto getuigt van de grote diversiteit in de wereld van het fotografisch beeld, met aandacht voor documentaire verhalen, fotografische essays, intimistische avant-garde, conceptuele fotografie en video-installatie. Het festival heeft drie themalijnen: ‘Engeland’ - ook het thema van December Dance in het Concertgebouw -, ‘Body & Soul’ en ‘Photography 2.0’. Meer dan 30 Belgische en buitenlandse fotografen tonen hun fotoprojecten. Op het programma staan zowel toonaangevende fotografen als opkomend talent, zoals Klaartje Lambrechts en Lionel Jusseret.
Een greep uit het programma In de Sint-Godelieveabdij loopt de tentoonstelling ‘This was Belgium’ van Magnumfotograaf John Vink (BE, °1948). Hij presenteert unieke zwart-witafdrukken met opnames uit zijn archief van België. Vink maakt sterke reportagefotografie. Zijn beelden getuigen van zijn talent en gevoel voor boeiende composities met, zowel inhoudelijk als vormelijk, veel diepgang. Zijn foto’s bevatten meerdere lagen en de interactie tussen de elementen van voor- en achtergrond vormen zowat zijn persoonlijke schriftuur. Hij brengt de visuele elementen op het juiste moment samen en maakt zo eenvoudig leesbare beelden. Het werk van Danielle van Zadelhoff (NL, °1963) kan je niet onberoerd laten. Pas in 2013 begon zij te fotograferen, maar de basis was al gelegd in haar jeugd bij een kunstminnende vader, een huisbibliotheek vol boeken over kunst en geschiedenis en haar eigen ervaring als beeldend kunstenaar. Geen wonder dat haar indringende en tijdloze portretten herinneren aan de oude meesters uit de renaissance en aan recentere kunstenaars. Haar liefde voor schilderkunst en haar fascinatie voor de menselijke psyche vinden elkaar wonderwel in haar foto’s. Haar tentoonstelling ‘A caring eye’ wordt getoond in het Broederkloooster van het Hospitaalmuseum, zij aan zij met de eeuwenoude kunstwerken van dit middeleeuwse pand. De fascinatie van Rob Mellink (NL, °1976) voor de vrouw blijft niet onopgemerkt. De voyeuristische maar spektakelloze manier waarop hij (naakte) vrouwen in beeld brengt, plaatst de toeschouwer van zijn werk direct in een voyeuristische positie. Het geeft het
êêê
g © Danielle van Zadelhoff
3
KIJKEN & BEZOEKEN / Fotofestival
4
publiek hierdoor de gelegenheid op deze blik te reflecteren. Het fotografische werk van Rob Mellink maakt een spanning voelbaar die op vergelijkbare wijze terug te vinden is in onze samenleving. En dan in het bijzonder in de wijze waarop wij onze identiteit en intimiteit in de moderne tijd presenteren en etaleren, in en met fotografie. Mellinks foto’s zijn te zien in de Schipperskapel. Binnen de themalijn ‘Photography 2.0’ loopt in de Bogardenkapel een belangrijke tentoonstelling van Jasper Rigole (BE, °1980). Rigole werkt aan de uitbouw van zijn fictief instituut IICADOM (The International Institute for the Conservation, Archiving and Distribution of Other people’s Memories). Hij verzamelt al sinds 2005 foto’s, home movies, tapes en objecten die hij vindt op rommelmarkten, garageverkopen en in tweedehandszaken. Hij analyseert, catalogiseert en digitaliseert ze en bouwt zo aan wat hij een archief van andermans herinneringen noemt. Deze persoonlijke souvenirs gunnen ons een blik op het verleden van onbekenden. Ze verbeelden de vrijetijdscultuur en het dagelijks leven van toen, maar onthullen ook iets over de makers van de films. Welke momenten hebben ze gekozen om vast te leggen? Hoe brengen ze hun wereld in beeld? Jasper Rigole ziet zichzelf zowel als archivaris, als onderzoeker en als kunstenaar. Met het basismateriaal maakt hij eigenzinnige interpretaties waarin persoonlijke en collectieve herinnering, institutionele precisie en zuiver toeval, feit en fictie voortdurend door elkaar lopen. Het artistieke werk van Jean-François Lepage (FR, °1960) bevindt zich in het grensgebied van modefotografie en kunst. Al in de jaren 1980 werkte hij in reclameprojecten met onconventionele beelden, een eind verwijderd van het glamoureuze idee van vrouwelijke schoonheid. In zijn fantasmagorisch universum combineert hij originele foto's en abstracte vormen. In de serie ‘Recycling (prelude)’ creëert hij griezelige modecollages door foto's uit zijn archief te deconstrueren. Zijn beklijvende collages zijn verzadigd met diepe tonen, wat resulteert in een donker en surrealistisch aura. Lepage exposeert in 44 Gallery. In het Sint-Xaverius ziekenhuis exposeert Lionel Jusseret (BE, °1989) een mooie selectie uit zijn langetermijnproject ‘Kinderszenen’. Met de ontoereikendheid van en de ballingschap in de instellingen en de toxiciteit van de moderne psychiatrie, is autisme controversieel in de media. ‘Kinderszenen’ toont een portret van kinderen tijdens hun vakantie op het platteland, ver weg van het regime binnen de muren van de instituten. Deze fotografische serie is een dromerige, soms naïeve, mysterieuze reis. Een poëtische evocatie tegen de vergetelheid. Bij het fotofestival hoort ook een aanvullend programma met lezingen, een salongesprek, film- en theatervoorstellingen, een bookshop en een portfolioreview in samenwerking met Urbanautica, een internationaal platform voor fotografie en visuele antropologie. Begin je bezoek aan Brugge tijdens de gezellige winterperiode al maar te plannen! •
h © JOHN VINK
5
Brugge Foto loopt van 8 december tot en met 8 januari 2017 in de Brugse binnenstad, donderdag - zondag, 14 u. - 18 u. (op twee locaties na zijn alle expo’s gratis). Alle info en het volledige programma vind je via www.bruggefoto.be en www.facebook.com/ BRUGGEFOTO.
6
De sterke vrouwen van
Kris Dewitte TEKST: JOKE EMBRECHTS / Foto: Kris Dewitte
Na enkele drukke jaren met werk in de internationale filmwereld komt fotograaf Kris Dewitte nu naar buiten met een nieuw boek - zijn tiende monografie ondertussen - en een tentoonstelling. Kris Dewitte is gefascineerd door foto én film, een combinatie die ook in dit geval een mooi huwelijk oplevert. Al jaren schuimt hij diverse nationale en internationale filmfestivals af om er filmmakers, acteurs en actrices te fotograferen. In België en Nederland is hij een veel gevraagd fotograaf om beklijvende beelden te schieten op filmsets. Hij publiceerde in tal van (inter)nationale publicaties. Hij fotografeerde de afgelopen jaren meer dan 1.000 filmpersonaliteiten en maakte reportages en foto’s op honderden filmsets. Wie nog oude nummers van Beeld Express heeft liggen, kan deze intro samen met een uitgebreid interview eens rustig nalezen. Zoek naar het eerste nummer van Beeld Express van jaargang 2008 - de coverfoto is ook van Kris Dewitte - en kijk en lees vanaf pagina 10! En nu is er dus een nieuw boek en dito expo. Kris Dewitte legt uit: “‘Amazing Women’ bestaat uit drie reeksen, waarvan twee reeksen met nieuw werk. ‘Night Mood’ zijn foto's de pose voorbij. Een kader waarin geen verhaal wordt vrijgegeven. Het kunnen tegelijk wel 100 verhalen zijn. De foto’s zijn bij nacht gefotografeerd, zonder extra licht, met een 400 asa kleurfilm. Eén persoon in een onbepaalde stad. De foto's zijn genomen in Istanbul, Londen, Parijs, Amsterdam,... Er is geen tijd- of plaatsbepaling. Tijdloosheid is een belangrijk aspect in mijn werk. ‘Soft irruptions in a private place’ is een reeks van één persoon, één strakke plek binnen een tijdslimiet van twee dagen. Er is geen echt doel. Poseren is er niet bij. Wat doet iemand in een limiet van plaats, binnen één beperkte ruimte en tijd. Dag en nacht. Verre van reportage. Het sturen van een gevoel. Gestileerde beelden van gevoelens. Sensualiteit, maar ontdaan van alle erotiek. In zwart-wit. Ook op film opgenomen. De portretreeks ‘Amazing Women’, die de drie reeksen samen brengt van beelden van vrouwen, sluit aan bij mijn gekende werk in de film. Het zijn portretten in zwart-wit van sterke vrouwen zoals Patti Smith, Jane Birkin, Charlotte Rampling, Marina Abramovic, Dita Von Teese, Kate Moss en Tilda Swinton. Die laatste siert ook de cover van het boek. Allemaal bijzondere vrouwen. Pure kracht en emotie.” •
De expo ‘Amazing Women’ loopt van 27 november (opening en boekvoorstelling) tot en met 31 december in Galerie Jan Dhaese (Ajuinlei 15B) in Gent, donderdag - zaterdag, 14 u. - 18 u. en zondag, 11 u. - 14 u. Alle info via www.jandhaese.be of www.facebook.com/kris.dewitte.
IN HUIS HALEN, KIJKEN & BEZOEKEN / Boek & expo
7
8
Razor Reel
Flanders Film Festival met Filmklaps TEKST: JOKE EMBRECHTS
Beneluxfans van genrefilm, spits de oren! Het Razor Reel Flanders Film Festival maakt in november weer zijn opwachting in Brugge.
Sinds jaar en dag een thuishaven voor alle hybriden die onder de noemer ‘fantastische film’ vallen, belooft de negende editie deze herfst uit te pakken met een mix van vertrouwd en vernieuwend. Zoals vanouds tekent de Young Blood competitie present met een internationale selectie van markante debuutfilms of tweede langspelers. Ook opnieuw van de partij is de Méliès d’Argent competitie die kijkers onderdompelt in een kwalitatief en fantasievol aanbod, op zoek naar een winnaar die als beste Europese short naar voren treedt. Aanvullend trakteert het enige echte Vlaamse genrefilmfestival ook op een brede waaier aan shorts uit alle hoeken van de wereld. Een topper is alvast Tim Egans ‘Curve’, dé Australische horrorsensatie van 2016. Daarnaast ben je bij Razor Reel ook aan het juiste adres voor de recente Fantasia-winnaar ‘Un ciel bleu presque parfait’ van de Franse cineast Quarxx. Voor deze editie verrijkt Razor Reel zijn typerend eclectische programmatie met speciale focus op drie thema’s. Dat coming-of-age films mede dankzij de vele adaptaties van Amerikaanse jeugdromans terug laaiend populair zijn, is Razor Reel niet ontgaan. Het programma bewijst dat ook genreliefhebbende regisseurs er een eigenzinnige draai aan kunnen geven. Naast aandacht voor jongeren richten ze in Brugge hun blik ook op Duitstalige film. Een van de tips binnen dit genre is ‘Der bunker’. Bevreemdend en tevens duister komisch, is het een film die helemaal opgaat in zijn eigen, unieke wereldje. Als hoofdthema trekt Razor Reel met enkele ‘creature features’ nog steeds onvervalst de horrorkaart voor fans van het eerste uur. Gooi er nog enkele retro’s voor nostalgische liefhebbers tegenaan, en diverse premières voor de fans van nieuwe cutting edge en Razor Reel 2016 wordt de place to be voor filmliefhebbers in Brugge en omstreken.
Razor Reel Flanders Film Festival loopt van 10 tot en met 15 november in Cinema Liberty (Kuipersstraat 23) in Brugge. ‘Filmklaps’ gaat door op zaterdag 12 november, 10 u. - 18 u. Alle info via www.rrfff.be of www.facebook.com/rrfff.
Filmklaps Na een sabbatjaar in 2015 zal Razor Reel nu opnieuw een dag organiseren in het teken van de amateuren semiprofessionele filmmaker. Wat voorheen door het leven ging als de ‘Dag van de Jonge Filmmaker’, heet nu ‘Filmklaps’, met een eerste editie op zaterdag 12 november. Bedoeling is om een prikkelend, kennisverrijkend, kwalitatief en doelgericht dagprogramma aan te bieden. Ben je een amateur-of semiprofessionele filmmaker, al dan niet aangesloten bij een filmclub? Ben je een student die geïnteresseerd is in het filmberoep en zijn of haar kennis wil verrijken? Of ben je een filmliefhebber, filmadept of gewoon geïnteresseerd in het filmgebeuren? Dan wordt dit een dag op jouw maat! Het programma is bij het ter perse gaan nog niet bekend, maar vind je via de website. Zonder de roots te verloochenen wil Razor Reel met enkele nieuwe accenten de drempelvrees voor nieuwsgierigen verlagen door te benadrukken dat ‘fantastisch’ veel meer omvat dan enkele liters bloed uitkieperen over een filmscherm. Laat je verrassen! •
KIJKEN & BEZOEKEN / Filmfestival
9
WIN ! Beeld Express geeft tien duotickets weg voor een filmvoorstelling naar keuze (exclusief openingsavond). Mail voor 13 november 2016 en maak kans om te winnen. Vermeld in je mail zeker je naam, lidnummer en adresgegevens. Je kan maar deelnemen aan 1 wedstrijd uit dit nummer. Veel succes! •
Ah, eindelijk een beeld in onze advertentie. En we hebben nog steeds dezelfde naam.
Uit de vriendschappelijke fusie tussen een handvol Belgische drukkerijen en een
communicatiebureau, ontsproot DADDY KATE. Gewoon omdat het kan, weet u wel.
Want daar draait het bij ons om. Making things happen. Onze eigen grenzen verleggen, en graag die van onze klanten ook. Never stop learning. Neen, we zijn geen drukkerij. En neen, ook geen reclame- of communicatiebureau. Toch niet enkel dat.
Tot gauw www.daddykate.be @wearedaddykate
10
DE DONKERE KAMER Wie van fotografie houdt, kan er niet wegblijven! TEKST: JOKE EMBRECHTS / Foto: Catalina Martin-Chico
Een avond vol fotografie. Een avond over fotografie. Een avond met fotografen. Drie zinnen over ‘De Donkere Kamer’ en wie van fotografie houdt, kan er niet wegblijven. Twee keer vulden ze dit jaar zalen in Antwerpen en Brussel. Eén stad mocht dus niet ontbreken: Gent. Op 14 november vindt in Gent de derde editie van 'De Donkere Kamer' plaats. In Museum Dr. Guislain is Magnum-Belg Harry Gruyaert topper van de avond. Hij toont een documentaire over zijn werk en licht zijn urbane landschappen uit. Maar Gruyaert is niet alleen. De Franse fotografe Catalina Martin-Chico, die een indrukwekkend oeuvre opbouwde over nomaden in Iran, komt vertellen over haar eigenzinnige werk. Verder praten gastvrouw Anna Luyten en gastheer Edie Peeters met Karoly Effenberger (winnaar Nikon Press Photo Award Portret 2015) over zijn serie ‘Alleen’, die op BredaPhoto Festival te zien was. Stijn Meuris voorziet, zoals steeds, een foto van een spoken column. Eric Rinckhout reviewt een nieuw boek over Diane Arbus en uiteraard zijn er weer drie pitchers, drie jonge beloftevolle fotografen, die elk een project voorstellen om zoveel mogelijk entreegeld in de wacht te slepen. De avond past binnen de prestigieuze najaarsexpo ‘De Andere Wereld’, die het 30-jarige Museum Dr. Guislain organiseert.
De Donkere Kamer? Het was Dupho, de Nederlandse vereniging voor fotografen, die op het idee kwam. Met presentaties, interviews en actuele discussies wordt tijdens 'De Donkere Kamer' ingezoomd op fotografie anno 2016. Niet één soort fotografie, verschillende disciplines komen aan bod. Jonge en oudere meesters uit binnen- en buitenland. Nieuw werk wordt getoond, bekend werk ook. Interessant en leerrijk voor wie professioneel met fotografie bezig is, maar ook wie dat niet is. Het spectrum is breed, de beeldtaal begrijpelijk, het visueel genot groot. De Donkere Kamer wil een blik op deze wereld bieden. En wat in Nederland een succes werd, wordt door visueel projectbureau Sluitertijd van Kaat Celis over de grens gehaald. Met eigen en eigenzinnige accenten, maar ook met de beproefde formule. En met een prachtige kans voor nieuw talent. Drie jonge creatieve fotografen krijgen de kans een nieuw project voor te stellen in het onderdeel 'Pitch je fotoproject'. Nadien stemt het publiek en het entreegeld wordt aan de hand van die stemmen over die drie projecten verdeeld. Bij een volgende editie kan de winnaar zijn of haar afgewerkt project nog eens komen voorstellen. Een volgende editie is er zeker. Ook in België. Na Gent, volgt in 2016 nog een aflevering van De Donkere Kamer in C-Mine in Genk op 15 december. Bestellen maar, die tickets! De vorige edities waren uitverkocht, dus snel zijn is de boodschap! •
De Donkere Kamer vindt plaats op 14 november om 20 u. in Museum dr. Guislain (Jozef Guislainstraat 43) in Gent. Tickets kosten € 8 en zijn te verkrijgen op www.ddk-live.com. De laatste editie dit jaar van De Donkere Kamer vindt plaats op 15 december om 20 u. in C-Mine (C-mine 10) in Genk. Tickets kosten € 8 en zijn te verkrijgen via de website van C-mine www.c-minecultuurcentrum.be. Alle info ook op www.sltrtd.be of op de Facebook-pagina van Sluitertijd.
KIJKEN & BEZOEKEN / Live magazine
11
12
FOMU pakt uit met Selleslags en Leiter TEKST: JOKE EMBRECHTS / Foto's: Rik Selleslags, Herman Selleslags, Saul Leiter
Dit najaar presenteert het FOMU een retrospectieve van het werk van Saul Leiter en pakt het uit met het werk van Herman Selleslags. De bovenste verdieping is ‘Braakland’.
Selleslags pakt uit 11 oktober tot 22 juni 2017 Herman Selleslags is een van de bekendste fotografen van België. Hij wordt in 1938 in Antwerpen geboren. Op vijftienjarige leeftijd zegt hij de schoolbanken vaarwel en treedt hij in dienst bij het fotoagentschap van zijn vader, Rik Selleslags (1911-1982). In 1956 maakt Herman zijn eerste reportage voor het weekblad HUMO. Het is het begin van een samenwerking die bijna vijftig jaar zal duren. Tal van beroemdheden poseren voor zijn lens: van The Rolling Stones tot The Beatles, van Julien Schoenaerts tot Hugo Claus. Het archief van Herman en Rik Selleslags omvat meer dan een halve eeuw aan binnen- en buitenlandse geschiedenis in foto’s, negatieven, contactvellen, glasplaten en dia’s. In 2015 schenkt de familie Selleslags dit magistrale fotoarchief aan het FOMU. De honderden archiefdozen verhuizen naar de museumdepots en staan letterlijk centraal in deze tentoonstelling. ‘Selleslags pakt uit’ geeft de diversiteit van Rik en Herman Selleslags’ oeuvre weer. De tentoonstelling biedt een eerste inkijk in de rijkdom van dit archief en toont een kleine selectie van het omvangrijke werk. Van reportages voor HUMO, familiealbums en productfotografie voor de Grand Bazar tot straatfotografie, foto’s van Joodse huwelijken, de winter in 1943 en de wateroverlast in 1953. g Oktober ‘43, Marollen, Brussel, 1943 © Rik Selleslags
Oktober ’43 Rik Selleslags werkt tijdens de Duitse bezetting als persfotograaf voor het fotoagentschap Belga en de rechtse krant ‘De Dag’. Na de oorlog wordt hij als collaborateur opgepakt en tot een gevangenisstraf veroordeeld. Van Rik Selleslags zijn weinig foto’s overgebleven. Wanneer zijn echtgenote na zijn arrestatie een grote som geld aangeboden krijgt voor de negatieven, stookt ze in paniek bijna het volledige archief op. Zo’n twintig jaar geleden vindt Herman op zolder een kartonnen doos met 6x6-negatieven: vergeten foto’s van zijn vader Rik uit oktober 1943. Ook in volle oorlogstijd gaat het leven door. Rik fotografeert met zijn Rolleiflex de volkse Marollenbuurt in Brussel, de armoede en krotwoningen in Aalst en de smokkelroutes in Kortrijk en omgeving. Het zijn beelden zonder concreet oorlogsgeweld: kinderen op straat, gesjoemel op de zwarte markt, interieurs, een man met hazewindhonden, …. Een selectie van deze beelden wordt in 1998 samen met gedichten van Hugo Claus gebundeld in het boek ‘Oktober ’43’.
Overstroming 1953
Julien Schoenaerts
In de nacht van zaterdag 31 januari op zondag 1 februari 1953 vindt een van de zwaarste overstromingen uit de Nederlandse geschiedenis plaats. De combinatie van een hevige stormvloed en springtij doet het water in de zuidelijke Noordzee tot extreme hoogte stijgen. Langs de kust en de Schelde breken de dijken. In Nederland sterven 1836 mensen, in België 28. Rik Selleslags neemt de route van Antwerpen naar Breda richting Noord-Brabant en Moerdijk en fotografeert de tragedie met zijn Rolleiflex. Zo’n 300 negatieven leggen getuigenis af van ‘de dag dat het water kwam’.
Julien Schoenaerts (1925-2006) is een van de grootste naoorlogse acteurs in Vlaanderen. Samen met Hugo Claus is hij een van de mensen die Herman Selleslags het langst gefotografeerd heeft. Schoenaerts speelt zowel in theaterstukken als ‘De Wereldverbeteraar’, ‘Wachten op Godot’ en ‘De kleine prins’ als in televisieproducties en films, waaronder ‘De Leeuw van Vlaanderen’ en ‘Daens’. Voor de jongere generatie is hij beter bekend als de vader van acteur Matthias Schoenaerts. Gedurende een halve eeuw brengt Herman leven en werk van zijn vriend Julien in beeld. Hij toont de acteur aan het werk in Vlaanderen en Nederland, maar legt ook persoonlijke en intieme momenten uit zijn leven vast. De foto’s zijn een waardevol tijdsdocument, een registratie van de mooie en minder fraaie periodes in iemands leven. Maar ook van de band tussen fotograaf en gefotografeerde, tot de moeilijkheid om iemand te fotograferen die je goed kent.
êêê
Productfotografie Op vijftienjarige leeftijd begint Herman Selleslags bij het fotoagentschap van zijn vader. Eerst helpt hij enkel met klusjes en sleurt hij met statieven en glasplaten. Vanaf zijn zestiende krijgt hij opdrachten om zelfstandig uit te voeren. Na de oorlog laat Rik de persfotografie over aan zijn zoon met de woorden: “Kijk daar maar mee uit, want voor je het weet, raak je in de problemen.” Om geld te verdienen legt Rik zich toe op productfotografie. Het is seriewerk waarbij hij zo’n zeventig foto’s per dag maakt. Het motto van Rik, ‘We specialiseren ons niet, we doen alles’ is merkbaar in de diversiteit van de glasplaten en 6x6-negatieven: van brochurefoto’s voor de Grand Bazar en het elektriciteitsbedrijf EBES tot auto’s, meubels, gebruiksvoorwerpen en onderdelen van huishoudtoestellen. Rik werkt niet alleen in zwart-wit, maar ook in kleur. De roze zweem die vandaag enkele negatieven siert, voegt er een nostalgische laag aan toe en doet denken aan vervlogen tijden. h Selfie, New York, Times Square, 1971 © Herman Selleslags
KIJKEN & BEZOEKEN / Expo
13
14
HUMO & Bobbejaan Schoepen Herman Selleslags is vijftig jaar lang huisfotograaf van het weekblad HUMO, waarvoor hij tot dertig reportages per maand maakt. HUMO stuurt hem de baan op voor reportages over internationale muzikanten, Belgische politici, bekende Vlamingen, omroepsters, acteurs en schrijvers. HUMO heeft aanvankelijk geen fotoredactie. Selleslags’ foto’s verschijnen bij de interviews, vaak klein afgedrukt en bewerkt zonder inspraak van de fotograaf. Part of the job, het lot van de fotojournalist. De Vlaamse cowboy en zanger Bobbejaan Schoepen (BE, 1925-2010) verschijnt regelmatig voor Selleslags’ lens. In 1971 maakt Herman de bekende foto van Bobbejaan met cowboyhoed in een zwembad. HUMO gebruikt dit coverbeeld nadien nog zeven keer, telkens met een andere bekende kop. Pas op vijfenzestigjarige leeftijd stopt Herman Selleslags bij HUMO. Zijn HUMO-archief bestaat vandaag uit tientallen dozen met negatieven, contactvellen en afdrukken, alfabetisch geklasseerd op onderwerp.
The Beatles en The Rolling Stones Herman Selleslags is vandaag het meest bekend als muziekfotograaf. Grote binnen- en buitenlandse popsterren passeren voor zijn lens. Wie kent niet de iconische beelden die hij maakte van The Beatles en The Rolling Stones? In de jaren zestig valt Selleslags als jonge kerel niet op tussen het muzikale geweld. Fotograferen vergt geduld en een flinke dosis lef en geluk. Nadat Selleslags The Beatles twee dagen heeft achtervolgd, spreekt Paul McCartney hem aan omdat ze hetzelfde leren jasje hebben. Door dit toeval krijgt hij in 1967
de kans om als enige fotograaf The Magical Mystery Tour te fotograferen. De contactbladen in de expo tonen de momenten voor en net na het maken van die ene iconische foto. Ze geven inzicht in de werkwijze en het selectieproces van de fotograaf.
36 opnames Doorgaans telt een filmrolletje 36 opnames - 36 kansen om dat ene iconische beeld te maken. Een reportage begint of eindigt soms halverwege het rolletje. Naast een portret van bijvoorbeeld Lernout & Hauspie of Hugo Claus vind je op zo’n filmrol foto’s die tussendoor gemaakt zijn, vaak straatfotografie, waarin de hand van de fotograaf onmiskenbaar aanwezig is. Met een paar witte handschoenen en het bijbehorende doosje kan je zelf door de 36 beelden bladeren. Je krijgt zo een zeldzame inkijk in het werkproces van Herman Selleslags en de diversiteit van zijn oeuvre. Zou je dezelfde foto selecteren als de fotograaf?
Archief in FOMU Het archief van Herman en Rik Selleslags verhuisde in 2015 van Hermans grote huis aan de Cogels-Osylei naar het depot in het FOMU. Selleslags is in de loop der jaren enkele keren van archiveringssysteem veranderd. Sommige delen van het archief zijn chronologisch geordend, andere alfabetisch per onderwerp. Zijn bekendste reeksen heeft hij uit het klassement gehaald en in een aparte doos bewaard. De voorbije maanden is er een condition assessment gemaakt van het archief: het materiaal is geteld, geïdentificeerd en de toestand ervan beschreven. Het FOMU zal de objecten de komende jaren zorgvuldig beschrijven, digitaliseren, reinigen en herverpakken in zuurvrije verpakkingen. Door de grote hoeveelheden is dit een enorm duur en arbeidsintensief werk, maar het museum gaat deze uitdaging met volle overgave aan. Met deze expo krijg je een kleine eerste inkijk in de rijkdom van dit archief.
êêê
g Paul McCartney, Hyde Park, Londen, 1968 © Herman Selleslags
KIJKEN & BEZOEKEN / Expo
15
16
Retrospectieve Saul Leiter 28 oktober - 29 januari 2017 Dit najaar presenteert het FOMU een retrospectieve van het werk van Saul Leiter (VS, 1923-2013), pionier in de kleurenfotografie. Leiter gebruikte in 1946 al kleurenfilm, een tijd waarin enkel zwartwitfotografie aanvaard werd als artistiek expressiemiddel. Hij ontwricht daarmee de aanname dat kleurenfotografie pas gebruikt werd in de jaren 1970, met de New Color Photography van Stephen Shore en William Eggleston. Saul Leiter kreeg pas op late leeftijd erkenning voor deze uitzonderlijke voortrekkersrol, maar geldt sindsdien als een vaste waarde in de fotografiegeschiedenis. Saul Leiter beschouwde zichzelf zowel schilder als fotograaf. In beide disciplines wordt zijn beeldtaal gekenmerkt door abstractie en vlakheid. Hij fotografeerde vooral in de straten van New York, waar hij meer dan zestig jaar woonde. Zijn composities zijn opgebouwd uit spiegels, ramen, verkeersborden, gebouwen en voorbijgangers. Deze urbane elementen lijken te vervagen tot kleuraccenten en worden daardoor gelijkwaardige componenten van het fotografische beeld.
Braakland 28 oktober - 4 juni 2017 Met Braakland transformeert het FOMU zijn bovenste verdieping zeven maanden lang tot een vruchtbare voedingsbodem voor fotografie. In deze dynamische ruimte komt de verscheidenheid en complexiteit van het medium fotografie op de eerste plaats. Met uitdagende tentoonstellingen, artist talks, debatten, één-avond evenementen, portfolioviewings, screenings en tientallen samenwerkingen viert Braakland de fotografische diversiteit. Braakland is een open festival waar de dialoog tussen kunstenaars en publiek centraal staat. “Naast tentoonstellingen van zowel nationaal als internationaal talent programmeren we een waaier aan activiteiten en stimuleren we fotografen om hun creaties te tonen in het museum. We delen de tentoonstellingszaal op in drie delen, die elk op hun eigen ritme met kortlopende en lange projecten ingevuld worden. Braakland wil een creatieve invulling van de tentoonstellingsruimte stimuleren. Het wil een plaats geven aan initiatieven die de eigenheid van de fotografie en de fotograaf omarmen en onderzoeken,” vertellen ze in het FOMU. Naast geplande tentoonstellingen en projecten blijft een groot deel van het programma braak liggen. Daarom lanceert het FOMU een ‘museum take-over’ en doen ze een oproep aan iedereen met een hart voor fotografie: breng jouw project naar het museum! Het programma blijft in volle ontwikkeling: hou dus zeker de website van het FOMU in de gaten! •
Deze tentoonstelling omvat zowel Leiters kleuren- als zwart-witfotografie als een selectie van zijn schilderijen en nooit eerder getoonde werken zoals overschilderde naaktfoto’s en notitieboeken.
Alle expo’s zijn te bekijken in het FOMU (Waalsekaai 47) in Antwerpen, dinsdag - zondag, 10 u. - 18 u. (€ 8). Meer info via www.fotomuseum.be. Leden van het Centrum voor Beeldexpressie genieten van het kortingstarief en betalen maar € 6 op vertoon van hun lidkaart.
g Snow, 1960 / Saul Leiter © The Estate of Saul Leiter
KIJKEN & BEZOEKEN / Expo
17
KIJKEN & BEZOEKEN / Film
18
Familiefilm ‘Isra & het magische boek’ Een ode aan de verbeelding TEKST: JOKE EMBRECHTS / Filmstills uit ‘Isra & het magische boek’
Een nieuwe Vlaamse kinderfilm waarin sprookjes tot leven komen. Ideaal uitstapje met de kids op een regenachtige herfstdag? Wanneer de negenjarige Isra tijdens een schooluitstap aan een bibliotheek in een geheime afdeling terechtkomt, ontdekt ze dat sommige boeken een wel heel eigen leven leiden… Ze maakt er kennis met Mr Gugle en het Magische Boek, en ze wordt gevraagd de jongen Alex te redden uit het Snoepkasteel. Nog voor Isra het goed en wel beseft, bevindt ze zich in een wervelend avontuur met onzichtbare muren, een geest uit een olielamp, een oude maar razendsnelle bibliothecaris, sprekende ballen en dieren, en een Snoepkasteel dat wel een heus luilekkerland lijkt. Doch, schijn bedriegt, want het kasteel wordt bewaakt door de boze kasteeldame, en die is niet van plan haar gevangene zomaar te laten gaan… Zal het Isra lukken om Alex te redden? Regisseur van dienst is R.Kan Albay, in Vlaanderen vooral bekend als acteur uit o.a. ‘Bowling Balls’, ‘Dossier K’, ‘Marina’ en ‘Zot van A’. Als regisseur draaide hij eerder al ‘Genadeloos’, ‘Flemish Vampire’ en ‘Coma’. Met veel enthousiasme en een flinke portie CGI-animatie wil hij met ‘Isra & het magische boek’ een wonderlijke familiefilm in de Vlaamse zalen brengen. R.Kan Albay : “De verbeeldingskracht en de creativiteit van kinderen verwonderen me telkens opnieuw. Geïnspireerd door oude sprookjesverhalen, wil ik vooral voor een gezinspubliek een verrassende film vol fantasie creëren. Och, misschien wou ik ook wel gewoon iets van het kind in mezelf terugvinden.” ‘Isra & het magische boek’ is een Vlaamse kinderfilm waarin sprookjes tot leven komen. Scenariste Valérie Deridder: “Ik liet mijn fantasie de vrije loop: pratende taarten, pratende dieren, pratende schoenen,… Het verhaal begint niet voor niets met ‘er was eens…’. De scènes in Het Snoepkasteel werden opgenomen in het historische Kasteel Cleydael in Aartselaar, dat voor de gelegenheid werd volgestouwd met kleurrijk lekkers: stapels taarten, snoepjes, cupcakes, lolly’s en één ton marshmellows.” Het hoofdpersonage Isra, een pittig meisje van 9 jaar, wordt gespeeld door de debuterende Isra Dela. Zij wordt bijgestaan door ervaren acteurs zoals Wim Opbrouck. Hij vertolkt de rol van Mr. Gugle, de bijna-alwetende beheerder van de geheime bibliotheekafdeling. Een man die alles kan vinden, met een knipoog naar de gelijknamige zoekmachine. Sven De Ridder is te zien als bibliotheekgids Bert, Jenne Decleir als bibliotheekbewaker. Joke Devynck speelt de mama van Isra. Ook regisseur R.Kan Albay neemt zelf een rol voor zijn rekening. Als ‘Genie’, ofwel “de magische geest uit de lamp”, zal hij Isra bijstaan tijdens haar spannende avontuur. De kasteeldame, die streng de plak zwaait over het Snoepkasteel, is een rol voor debutante Valérie Albay. Isra houdt van lezen. De film toont hoe boeken de verbeelding van kinderen kunnen prikkelen en aanwakkeren. Niet toevallig werden enkele belangrijke scènes opgenomen in het Antwerpse Letterenhuis en in de prachtige Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience. Samen met Kasteel Cleydael, waar zelfs Peter Paul Rubens af en toe
overnachtte, zijn dat tot de verbeelding sprekende locaties. En dat is precies wat de film wil zijn: een ode aan de verbeelding. Wim Opbrouck: “De film is een ode aan de verbeelding, een ode aan de fantasie, een ode aan de vrijheid van denken en vooral ook goesting krijgen om te lezen. Zonder belerend te zijn, is het ook een mooie ode aan het boek.” •
19
WIN ! Beeld Express geeft 5 duotickets weg voor ‘Isra & het magische boek’. Mail voor 6 november 2016 en maak kans om te winnen. Vermeld in je mail zeker je naam, lidnummer en adresgegevens. Je kan maar deelnemen aan 1 wedstrijd uit dit nummer. Veel succes! •
Jekino brengt ‘Isra & het magische boek’ vanaf 9 november in de zalen.
20
Bij plaatjes horen praatjes TEKST: Julia Beirinckx / FOTO: Marie-Claire Dylst
OP AFSTAND BLAAST HIJ STOOM De mazen van het raster tekenen verstrengelde vierhoeken op zijn buik. Ruiten als van een maliĂŤnkolder schermen mij veilig en hem grijs. En grijs in het gelid staan gedoken koppen waaronder de kern, de essentie, gloeit die met sacrale professie door lilliputters wordt gehoed.
Deze pagina is een coproductie tussen het Centrum voor Beeldexpressie en Creatief Schrijven. Zin in meer praatjes bij plaatjes? Bezoek de website www.creatiefschrijven.be.
KIJKEN / Gedicht
21
22
Een dag scherpgesteld op fotografie schrijf je nu in!
TEKST: Wouter Van SpringeL / Foto's: Jacques Sonck, Daniel Osorio
ZOOM is de opvolger van de Dag van de Amateurfotograaf, maar we gaan verder op hetzelfde elan. Verwacht je aan een dag vol lezingen, workshops, demonstraties en feedbackmomenten rond fotografie.
Lezing ‘Selecteren van beelden’ door Monica Monté Het beeld kiezen dat alles vertelt: hoe doe je dat? Hoe bepaal je wat het beste beeld is van een reeks? En hoe selecteer je een reeks beelden om je verhaal te vertellen nadat je een reportage hebt gemaakt? Freelance fotografe Monica Monté - in het verleden werkzaam voor de fotoredactie van De Standaard - vertelt hoe professionele fotografen omgaan met keuzestress en leert je de beste beelden kiezen.
Initiatie/demonstratie strobismefotografie door Kris Van de Sande
Deze editie van ZOOM focust op portret- en straatfotografie. Beide soorten fotografie liggen in elkaars verlengde maar kunnen anderzijds enorm verschillen en vereisen vaak een andere aanpak. We gaan in gesprek met Jacques Sonck, portretfotograaf met wereldfaam, en laten Daniel Osorio, Brussels straatfotograaf met Venezolaanse en Italiaanse roots, aan het woord. Tijdens de namiddagsessies duiken we de praktijk in met rondleidingen, workshops, demonstraties en feedbackmomenten!
Feedbackmoment in groep door Jacques Sonck (beperkt aantal deelnemers) Deelnemers kunnen hun portfolio voorleggen aan fotograaf Jacques Sonck. Een unieke kans om in gesprek te gaan over portretten, maar elke vorm van fotografie is uiteraard welkom. Je krijgt jouw persoonlijke feedback, maar je kan ook bijleren van andere portfolio’s.
Dagindeling
Workshop creatieve portretfotografie door Vera Cammaer (beperkt
9.30 u.:
inschrijvingen
10.15 u. - 11.15 u.: gesprek met Jacques Sonck 11.15 u. - 11.30 u.: pauze 11.30 u. - 12.15 u.: lezing Daniel Osorio (lezing in het Engels!) 12.15 u. - 14.00 u.: lunchpauze (vrij te kiezen) 14.00 u. - 15.30 u.: namiddagsessie 1* 15.30 u. - 16.00 u.: pauze en wissel workshops 16.00 u. - 17.30 u.: namiddagsessie 2* * Twee sessies te kiezen uit volgende mogelijkheden:
Flitsers: sommige fotografen haten ze, andere zweren erbij. Maar je kan opzetflitsers ook op creatieve wijze gebruiken door ze simpelweg van de camera te halen en ze te gebruiken vanuit een bepaalde hoek. Het resultaat is vaak interessanter dan wanneer je de flitser frontaal gebruikt. Deze flitsmethode heet strobisme. Kris Van de Sande komt deze vorm van belichten demonstreren en toelichten.
aantal deelnemers) Samen met lesgeefster Vera Cammaer benaderen we portret op een creatieve manier. Hoe ga je om met mensen voor je camera? Waar moet je op letten om een mooi portret te maken? Welke locaties kan je gebruiken,…? We gaan ook actief aan de slag!
Workshop tilt-shift-fotografie door Jasper Léonard (beperkt aantal deelnemers) Tilt-shiftfotografie is een speciale manier van fotograferen of bewerken van foto’s. Door een tiltshifteffect aan je foto te geven, creëer je een soort optisch bedrog in je beeld waardoor dit lijkt op een miniatuuropname. We gaan letterlijk de hoogte in: je fotografeert vanuit een hoogtewerker, waarna we van de gemaakte beelden tilt-shiftopnames maken, en dit zonder tilt-shiftlens. Je moet een eigen laptop voorzien tijdens deze workshop.
Workshop straatfotografie door Daniel Osorio (beperkt aantal deelnemers) (Begeleiding in het Engels!) Straatfotograaf Daniel Osorio laat in kleine groep in zijn trukendoos kijken. Je trekt de straat op om echt aan straatfotografie te doen. Je brengt je eigen camera mee tijdens deze workshop.
êêê
© Jacques Sonck h
DOEN / Studiedag
23
DOEN / Studiedag
24
© Daniel Osorio h
‘Library treasures’ door Herman Selleslags (beperkt aantal deelnemers) Een echte (foto)boekenwurm? Dan is dit jouw kans om de schatten van de bibliotheek van het FOMU te ontdekken! Herman Selleslags, exposerend fotograaf in het Fotomuseum, toont je de publicaties die zijn werk beïnvloeden.
Rondleiding tentoonstelling ‘Saul Leiter - retrospectieve’ Een gids neemt je mee doorheen de tentoonstelling van Saul Leiter (VS, 1923-2013), pionier in de kleurenfotografie. Zie p. 16.
Rondleiding tentoonstelling ‘Selleslags pakt uit’ Herman Selleslags (BE, °1938) is een van de bekendste fotografen van België. In 2015 schonk hij zijn archief en dat van zijn vader Rik aan het FOMU. Deze gegidste rondleiding toont de diversiteit van Rik en Herman Selleslags’ oeuvre. Zie p. 12. •
ZOOM ’16 vindt plaats op zaterdag 12 november, 9.30 u. - 17.30 u., in het Fotomuseum (FOMU) (Waalsekaai 47) in Antwerpen. Surf naar www.beeldexpressie.be, klik op ‘Kijken en doen’ en verder op ‘ZOOM ‘16’ en schrijf je in. Gelieve bij het inschrijven jouw 2 keuzes voor de namiddagsessies door te geven (in het vak ‘Opmerkingen’)! De plaatsen zijn beperkt, we proberen zoveel mogelijk rekening te houden met jouw keuze (€ 16 voor CvB-leden en FOMU Friends+, € 18 voor niet-leden). Meer info via www.beeldexpressie.be, info@beeldexpressie.be of 03 289 12 00. Wil je op de hoogte blijven van de volgende edities van ZOOM? Registreer je op www.beeldexpressie.be en schrijf je in op de nieuwsbrief ‘cursussen & workshops’.
The Magnificent (Seven) Ten 7 Movies (by 10 Writers) you haven’t seen yet, but … should! TEKST: JOKE EMBRECHTS / foto: Writersroom ‘Mijn Stad’
In 2014 begonnen 16 schrijvers een workshop scenarioschrijven. Nu drie jaar later hebben 10 van deze scenaristen samen 7 kortfilms klaar om op de wereld los te laten! Onder het toeziend oog van scenarist, scriptdoctor en docent Ed Vanderweyden gingen zestien deelnemers in 2014 aan de slag met het schrijven van een eigen filmscenario. Zo’n workshop biedt geen toverformule voor het schrijven van een scenario, maar reikt wél instrumenten en een methodiek aan bij het opstarten, schrijven en bijsturen van een script in de diverse fases van het schrijfproces. Filmscenario’s werden uitgewerkt van idee tot script (treatment, beat sheet, scenische synopsis, scenario, dialogen). Eind 2014 werden zeven projecten geselecteerd: vier kortfilms, een animatiefilm en twee tv-series. Wat oorspronkelijk begon als een éénjarige workshop scenarioschrijven, ontwikkelde zich tot een ambitieuze onderneming van drie jaar. Ed Vanderweyden: “Oorspronkelijk zou ik in opdracht van cultuurcentrum Zwaneberg een workshop van een jaar geven. Naarmate de workshop vorderde, bleek het niveau zodanig hoog, dat zich stilaan het idee vormde om er meer uit te halen.” ‘The Magnificent Seven’ was geboren.
In 2015 volgde een workshop productie. De schrijvers werden geconfronteerd met professionele filmmakers die naast hun expertise ook hun visie op het project inbrengen: producer, regisseur, D.O.P., acteurs, … Tijdens de productievoorbereiding leerden ze ook de andere kant van het filmvak kennen: sponsoring, subsidiëring, crowdfunding, casting, locaties zoeken, tafellezing, repetitie, …. Dit voorjaar werden er dan in en rond Heist-opden-Berg zeven kortfilms gedraaid met een professionele cast en crew. De schrijvers stonden mee op de set en werkten effectief mee aan de opnames. Onder leiding van monteur en regisseur werden de 7 films gesonoriseerd en klaargemaakt voor vertoning.
D-day Op 16 december gaan de 7 kortfilms in première tijdens een avondvullend filmfestival. Francesca Vanthielen presenteert de avond. Zij interviewt cast en crew en uiteraard de scenaristen, die de première van hun films zelf inleiden.
Het kortfilmfestival ‘The Magnificent (Seven) Ten’ vindt plaats op vrijdag 16 december, 20 u. - 23 u., in CC Zwaneberg (Cultuurplein 1) in Heist-op-den-Berg. Alle info en tickets via www.zwaneberg.be/e227/the-magnificent-seven-ten (€ 12,5).
De zeven films van de 10 scenaristen zijn: ‘Er was eens’ van Annick Christiaens, ‘Rene & Viviane’ van Peter Melis en Jeroen Hulsmans, ‘Harry’ van Ellen Van de Poel, ‘Voorrang’ van Dennis De Boes en Laurens De Muynck, ‘Oxygen’ (animatiefilm) van Rocky Grispen, ‘Kaaiman’ (pilot tv-serie) van Michael Van den Eynde en Gert Fobelets en ‘Mijn Stad’ (pilot tv-serie) van Fauzia Szpyt & schrijfteam. De films werden geregisseerd door Guy Thys, Joris Rabijns, Annick Christiaens en Ed Vanderweyden (showrunner). Ontdek dit nieuw talent en reserveer je zitje voor dit kortfilmfestival! •
KIJKEN & BEZOEKEN / Filmfestival
25
26
De urbexfotografie van
Marc Wynen Marc Wynen, al jaren lid van het Centrum voor Beeldexpressie, heeft een droom waar gemaakt: een eerste fotoboek. Met het boek en de gelijknamige expo ‘Pure Silence’ toont hij zijn beste werk van de afgelopen jaren. En in zijn fotowerk geraakte hij de laatste jaren gefascineerd door urbexfotografie, het fotograferen van verval. Marc Wynen: “Mijn passie voor fotografie begon eind jaren ’90. Analoog toen nog. Ik sloot me al snel aan bij een fotoclub, maar na enkele jaren daar, wilde ik verder groeien. Op zoek naar een club met een hoger niveau. Zo kwam ik terecht bij JEP Deurne. Ik maakte de overstap naar digitaal. Ik hunkerde naar meer, ‘het zien’ zoals men zegt, het beeld maken dat je in gedachte voor ogen hebt. Het wauweffect creëren. Toen fotografeerde ik eigenlijk vrij veel sport, en af en toe een model. Bij sportfotografie waren de beelden waarin de sporter expressie toonde zo veel meer waard. Emotie vastleggen, daar ging het mij om. De interesse in het verval, het zogenaamde urbex, kwam er pas jaren later. Nu ongeveer 7 jaar geleden. Ik was gefascineerd, altijd al geweest trouwens, door roest, licht en structuur. Wist ik veel dat er zoiets bestond als urbexfotografie. Ik maakte me lid van enkele fora, en ik was vertrokken voor iets wat tot op de dag van vandaag nog steeds mijn dada is. Ik leerde mensen kennen die dezelfde passie deelden, ging op pad, maakte vrienden voor ’t leven. Ik geniet vooral van de sfeer die er soms hangt op bepaalde locaties, de stilte, de geschiedenis ervan. Wat speelde zich daar af ? Wie werkte daar? Iets wat ik af en toe wel eens doe, is mezelf vastleggen op de gevoelige plaat. Inleven in de plaats. Proberen om een beeld dat ik thuis voor ogen heb te maken op locatie.” En wat heb je dan nodig om een goeie urbexfoto te maken? “Bij mij draait het veelal om licht. Het zien van licht, schaduwen. Uiteraard is een goeie compositie altijd meegenomen. Proberen, ik zeg wel proberen, om origineel te zijn. Ook al is een urbexbeeld al zo dikwijls gezien, dan nog probeer ik er iets mee te doen. Diepte in een beeld is voor mij ook altijd een pluspunt. En ja, zoals ik eerder zei, het zien hé. Bij mij is ook de nabewerking van groot belang. Ik probeer mijn beelden eerder sober te houden, maar toch met pit in. Beetje duister zeg maar. Dikwijls verminder ik de verzadiging van een beeld, en voeg contrast toe. Ik ben tevreden als ik een ‘wauw’-gevoel heb bij mijn beeld, en als ik kon uitwerken wat ik daags voordien in mijn hoofd had. Als het plaatje klopt (lacht).” Heeft hij dan voorbeelden of fotografen waarnaar hij opkijkt? “Via sociale media zoals Facebook en Flickr worden we bedolven onder de urbexbeelden. En ja, ik zie dagelijks heel wat moois de revue passeren hoor. Maar om nu echt te zeggen dat er een fotograaf is naar wie ik opkijk… Niet urbex-gerelateerd, maar ik was fan van de werken van Marc Lagrange, die helaas niet meer onder ons is. Een naam die hier ook niet mag ontbreken is Henk Van Rensbergen, een bekende urbexfotograaf.” Elke urbexfotograaf heeft zijn favoriete locaties, dat is bij Marc Wynen niet anders. “Eén van mijn favoriete locaties was een oude elektriciteitscentrale met aanpalend museum. Ik herinner me nog goed de eerste keer dat ik daar rondliep. Welgeteld 8 uur. Onwaarschijnlijk mooi verval. Afgebladderde muren, de natuur die het overnam, roest, structuur, een geschiedenis om u tegen te zeggen. Nog een favoriet, helaas ook niet meer toegankelijk, is een koeltoren waar ik zeven keer ben geweest. En niet te vergeten uiteraard: de handelsbeurs van Antwerpen. Die nu eindelijk wordt gerenoveerd. Locaties die ik nog absoluut wil fotograferen zijn er zeker ook. Alleen wordt het lijstje met de dag langer. En langer. Japan en Amerika staan vrij hoog op mijn verlanglijstje.” De fascinatie voor urbex is dus nog lang niet voorbij… •
Pure Silence, Marc Wynen, 200 p., 29 x 29 cm, hardcover, € 39,95 te koop via www.marcwynen.be of op de expo.
Marc Wynen toont zijn foto’s samen met foto’s van CvB-lid Els Keurlinckx op 18 november (opening om 20 u.) en 19 en 20 november, telkens 13 u. - 18 u., in het Districtshuis (Maurice Dequeeckerplein 1) in Deurne. Alle info via www.marcwynen.be.
IN HUIS HALEN, KIJKEN & BEZOEKEN / Boek & expo
27
28
FILMGALA 2016 v o o r
B e e l d e x p r e s s i e
20 november 2016 GC Den Bussel, Keerbergen gratis inkom Bekijk het volledig programma op www.beeldexpressie.be.
foto Š Dvorakova Veronika
C e n t r u m
UIT met het
Centrum voor Beeldexpressie
TEKST: Margot Thysens, Mats Pylyser, Wouter Van SpringeL / Foto: FomU
FILMFORUM OOST-VLAANDEREN nov
Lokalen Close-Up Film en Video, Sint-Niklaas Lezing film (gratis) -----------------------------------------------
3
FILMWORKSHOP MAKINGMOVIES nov
Kinderbib De Vertellerij, Berchem Tweedaagse filmworkshop voor kinderen tot 4 november -----------------------------------------------
3
PHOTO VIEW 2016 nov
STANDPUNTEN VLAAMS-BRABANT NOV
Lokalen Foto Gamma, Leuven Lezing fotografie (gratis) -----------------------------------------------
16
FILMGALA 2016 NOV
GC Den Bussel, Keerbergen Filmfestival (gratis) -----------------------------------------------
20
KUNSTENDAG VOOR KINDEREN NOV
CC de Warande, Turnhout Fototentoonstelling tot 27 november (gratis) -----------------------------------------------
Fotomuseum + Cinema Zuid, Antwerpen Workshops foto en film voor kinderen (€ 5-12) -----------------------------------------------
CC de Warande, Turnhout Feedbackmoment voor fotografen (€ 7,5) -----------------------------------------------
5
nov
ZOOM ’16
Fotomuseum, Antwerpen Lezingen, rondleidingen, feedbackmomenten en workshops rond fotografie (€16/18) -----------------------------------------------
12
FILMWORKSHOP MAKINGMOVIES nov
Bibliotheek Elsschot, Antwerpen Tweedaagse filmworkshop voor kinderen tot 19 november -----------------------------------------------
12
20
NOV
ARENA ANTWERPEN
21
NOV
ARENA WEST-VLAANDEREN
Academie, Menen Feedbackmoment voor fotografen (€ 7,5) ----------------------------------------------
26
CINE PUBLIC MRT
Cinema Zuid, Antwerpen Kortfilmfestival (vanaf € 5) -----------------------------------------------
11
Alle info over onze activiteiten op www.beeldexpressie.be.
KIJKEN & BEZOEKEN / Agenda
29
30
Fotografie in het M HKA TEKST: JOKE EMBRECHTS / foto's: Michèle Matyn, Dirk Braeckman
Fotografie staat volop in de kijker in het M HKA dit najaar met een solo-expo van Michèle Matyn - in 2008 de eerste winnaar van de Canvascollectie - en met een overzicht van fotografie in de beeldende kunst in België.
‘Ademgaten’ Monografische tentoonstelling Michèle Matyn ‘Ademgaten’ van Michèle Matyn is de vierde tentoonstelling in het IN SITUprogramma van het M HKA. IN SITU presenteert middelgrote monografische tentoonstellingen van enkele van de meest belangrijke jonge en mid-career kunstenaars uit de hele wereld. Het brengt experimentele praktijken op de voorgrond, in respons op de grootste en meest atypische tentoonstellingsruimte van het museum, en geeft opdrachten voor nieuwe kunstwerken. Michèle Matyn (°1978) ontwikkelde een veelzijdige praktijk die fotografie, beeldhouwkunst, installatie en performance omvat. Ze volgde Illustratieve Vormgeving aan Sint-Lucas in Antwerpen, waar ze in 2001 afstudeerde. Al snel bleek fotografie haar manier om tot een beeld te komen, meer dan tekenkunst. Samen met een zestal andere kunstenaars uit de Antwerpse scene, waaronder Kati Heck, vormde ze het multidisciplinaire collectief Bissy Bunder, dat absurdistische performances, films, muziek en installaties maakte. Na enkele jaren van intense samenwerking kwam de nadruk te liggen op hun individuele kunstenaarspraktijk, maar tot vandaag blijft performance een centraal element in het werk van Matyn. Michèle Matyn verkent de manieren waarop mythen en folklore ontstaan in samenlevingen, vaak door onze perceptie van, en interactie met de natuur. Haar werk ontstaat vanuit solitaire reizen, vaak naar locaties die haar onbekend zijn en die weinig tekenen van menselijk ingrijpen vertonen. Daar komt ze plaatsen en situaties tegen die geloof in het bovennatuurlijke aanwakkeren. Haar werk trekt de moderne tweedeling tussen zielloze en bezielde materie, tussen fictie en realiteit, in twijfel. “Ik wil mijn beelden van de muur krijgen, zodat het bijna levende personages worden. Het zijn een soort getuigen van bijzondere reizen, verweven met mythen en persoonlijke ervaringen. Op een intuïtieve manier komen al die verschillende indrukken en werelden samen, waardoor de verhalen zichzelf schrijven”, aldus Michèle Matyn. Vandaar ook haar grote voorliefde voor polaroids. “Die geven een foto zijn eigen bestaansrecht. Het ontwikkelingsproces verloopt zo snel, je kan het daardoor niet echt controleren, wel manipuleren via temperatuur en lichamelijke aanraking. Dat maakt het tot een erg levendig proces.” ‘Ademgaten’ is ontstaan naar aanleiding van recente reizen die Matyn maakte naar Frankrijk, Noord-Ossetië en China. Ze produceerde een reeks nieuwe foto's en beelden rond natuurlijke vormen die ze daar ontdekte, en die doen denken aan menselijke of dierlijke ademhalingssystemen. Matyns tentoonstelling, die ook andere
recente producties omvat, wordt geformuleerd als een omgeving die verschillende vormen, tekens en ontmoetingen samenbrengt. Michèle Matyn woont en werkt in Antwerpen. Ze exposeerde eerder in het Fotomuseum Antwerpen, Beursschouwburg, De Brakke Grond..., en is verbonden aan Base-Alpha Gallery. ‘Ademgaten’ is haar meest ambitieuze tentoonstelling tot nu.
êêê
g Gatekeeper, 2016 / © Michèle Matyn Gathering, 2016 / © Michèle Matyn i
KIJKEN & BEZOEKEN / Expo
31
32
‘Van Broodthaers tot Braeckman.’ Fotografie in de beeldende kunst in België De tentoonstelling ‘Van Broodthaers tot Braeckman. Fotografie in de beeldende kunst in België’ toont aan de hand van enkele representatieve voorbeelden hoe het medium fotografie zijn intrede deed in het domein van de beeldende kunst in België, en hoe het tussen de jaren ‘60 en ‘90 evolueerde tot een zelfstandig artistiek medium. De tentoonstelling start met het fotografisch werk van drie ‘pioniers’ van de conceptuele kunst in België: Marcel Broodthaers, Jacques Charlier en Jef Geys, die vanaf de vroege jaren ‘60 fotografie in hun werk integreren. Bij Broodthaers gebeurt dat voornamelijk via en omwille van de reproduceerbaarheid van het medium, bij Charlier en Geys primeren de link tussen kunst en sociale werkelijkheid. Vervolgens komt de doorbraak van het fotoconceptualisme in België aan bod met werk van Philippe Van Snick, Danny Matthys, Lili Dujourie en CAP-kunstenaars Jacques Lennep, Jacques Louis Nyst en Jacques Lizène. Het laatste deel van de tentoonstelling behandelt de overgang van fotoconceptueel werk naar het fotografisch tableau - de groeiende vermenging van fotografie en schilderkunst - aan de hand van de oeuvres van Jan Vercruysse, Ria Pacquée, Liliane Vertessen en Dirk Braeckman. Dit geheel aan werken toont enkele eigenschappen die typerend zijn voor de Belgische context. Gelegen in het middelpunt tussen grote artistieke centra zoals Londen, Amsterdam, Düsseldorf en Parijs, en door de aanwezigheid van belangrijke verzamelaars en visionaire galeriehouders, vormde België in de jaren ‘60-‘70 een belangrijk trefpunt voor de internationale kunstwereld. De opkomende generatie Belgische kunstenaars kon zo direct inspelen op en dialogeren met internationale artistieke tendensen, zoals de conceptuele kunst, de Situationist International en Fluxus. Maar ook lokale artistieke tradities beïnvloedden hun hedendaagse praktijken. Vooral opvallend is de ‘erfenis’ van de Brusselse surrealisten, in het bijzonder het werk van René Magritte en Paul Nougé. Naast het surrealisme blijkt ook de sterke picturale traditie van de Lage Landen, en bij uitbreiding Europa, een beslissende invloed te hebben gehad op het werk van de geselecteerde kunstenaars, dat gekenmerkt wordt door een constante aandacht voor de hen omringende realiteit. Deze expo is gebaseerd op het doctoraatsonderzoek van Liesbeth Decan, ‘Conceptual, Surrealist, Pictorial: Photo-based Art in Belgium (1960s - early 1990s)’, dat gelijktijdig met de tentoonstelling verschijnt als boek, uitgegeven binnen de Lieven Gevaert Series (Universitaire Pers Leuven). •
WIN !
Beeld Express geeft twee duotickets weg voor een bezoekje aan deze expo’s in het M HKA. Mail voor 13 november 2016 en maak kans om te winnen. Vermeld in je mail zeker je naam, lidnummer en adresgegevens. Je kan maar deelnemen aan 1 wedstrijd uit dit nummer. Veel succes! • h B.C.-B.X.-01, collection M HKA, photo M HKA / © Dirk Braeckman
Beide expo’s lopen nog tot en met zondag 5 februari 2017 in het Museum van Hedendaagse Kunst Antwerpen M HKA (Leuvenstraat 32) in Antwerpen, dinsdag - zondag, 11 u. - 18 u. (op donderdag tot 21 u.). Alle info via www.muhka.be.
KIJKEN & BEZOEKEN / Expo
33
KIJKEN & BEZOEKEN / Agenda
34
UIT in Vlaanderen TEKST: JOKE EMBRECHTS / Foto: Sam Geuens
In de kalender op www.beeldexpressie.be verzamelen we een aanbod van activiteiten rond fotografie en film in Vlaanderen. Een greep uit het aanbod voor de komende maanden:
NOV
1
‘Antwerpen, stad verbeeld’ door Karin Borghouts
Rossaert, Antwerpen Foto-expo tot 4 december (gratis) ----------------------------------------------
Jafar Panahi NOV
Bozar en Cinematek, Brussel Foto-expo tot 28 november en filmcyclus tot 27 november ----------------------------------------------
1
NOV
4
‘Rhythms & Rhymes’ door Sam Geuens
Hypermobiel, Borgerhout Muzikale foto-expo met concertfoto’s tot 6 november (gratis) ----------------------------------------------
NOV
Anima Zaterdagen
Flagey, Brussel Familienamiddagen rond animatiefilm tot 22 april 2017 (€ 5) ----------------------------------------------
12
COFIB Buster Keaton NOV
Provinciaal Domein Dommelhof, Neerpelt Filmweekend tot 20 november (€ 150) ----------------------------------------------
18
En over de grens: NOV
1
‘Platinum. Master prints by master printers’
ATLAS Gallery, Londen Foto-expo tot 19 november (gratis) ----------------------------------------------
Dia-Digi-Dag DEC
Zaal Reigershorst, Nederweert Projectie Nederlandse, Belgische en Duitse audiovisuele producties (gratis) ----------------------------------------------
Meer ontdekken via uitinvlaanderen.be.
11
EXPRMNTL TEKST: Mats Pylyser / foto: Colour Box
‘Exprmntl’ is een beetje een vergeten, of alleszins onderbelichte, bladzijde in de Belgische filmgeschiedenis. Als eerste filmfestival ter wereld dat vol inzette op experimentele film krijgt het in deze documentaire van Brecht Debackere alvast een deeltje van de eer die het verdient. Het festival, dat tussen 1949 en 1974 vijfmaal doorging - vier keer in het casino van Knokke, één keer op expo ’58 - was het geesteskind van Jacques Ledoux, de eerste conservator van de cinematek. Vanwege het unieke karakter van ‘exprmntl’ leest de lijst van filmmakers wiens werk er te zien was als een wie is wie van de avant-garde cinema. Jonas Mekas, Agnes Varda, Stan Brakage, Kenneth Anger, Maya Deren, Norman McLaren, Jack Smith, Nam Yune Paik, Chris Marker, Jean-Luc Godard,… allemaal passeerden ze er de revue, net als de jonge Roman Polanski en Martin Scorsese, die er in 1967 bekroond werd voor zijn experimentele debuutfilm ‘The Big Shave’.
Een goede kapstok Brecht Debackere vertelt chronologisch het verhaal van de vijf edities van het festival, van de eerste die vooral een overzicht bracht van de geschiedenis van de avant-garde cinema, tot de laatste in 1974 waar de videokunst haar intrede maakt. Verder bekijkt hij de rol van Ledoux van naderbij en besteedt hij redelijk veel aandacht aan de editie van 1967 die, in de sfeer van de tegencultuur, te maken kreeg met protesten tegen de Vietnamoorlog, Amerika en het kapitalisme, wat bij de Knokse bourgeoisie en de aanwezige politici uiteraard niet in goede aarde viel. Met de satirische ‘miss exprmntl’-verkiezing, met Yoko Ono als één van de deelneemsters, namen de deelnemers bovendien zelf de prijsuitreiking van het festival over. Over het einde van het festival na 1974 haalt Debackere ook enkele redenen aan. Ondanks enkele experimentele tussenwerpsels - Debackere is zelf een experimentele filmmaker - is de documentaire redelijk klassiek opgebouwd, met talking heads van enkele prominente figuren uit de geschiedenis van het festival. De rol van het festival is in het uiteindelijke verhaal van de experimentele film eigenlijk maar van ondergeschikt belang, en zo hoort het ook. ‘Exprmntl’ is immers in de eerste plaats interessant omdat het grasduint in de geschiedenis van de experimentele film, enkele prominente figuren aan het woord laat, en ons er nog eens aan herinnert dat niet alle cinema rechtlijnige verhalen hoeft te vertellen om te kunnen boeien. Veel van de experimentele technieken die deze filmmakers gebruikten, zijn intussen gemeengoed geworden in fictiefilms en videoclips. Wie zelf graag verder wil kennismaken met het werk van de hierboven vermelde filmmakers, vindt op youtube alvast een aardige greep uit hun oeuvres. •
Je kan ‘Exprmntl’ zien op 18 november om 19 u. op het Brussels Art Film Festival. Voor andere vertoningen hou je best www.exprmntl.be in de gaten.
KIJKEN & BEZOEKEN / Film
35
KIJKEN & BEZOEKEN / Film
36
"Een film die van begin tot eind spannend is."
‘De Premier’ van Erik Van Looy TEKST: JOKE EMBRECHTS / filmstills uit ‘De Premier’
De langverwachte nieuwe film van Erik Van Looy is uit en belooft nu reeds het filmevenement van het najaar te worden. “Ik durf nu al te zeggen: dit wordt iets wat je in de Belgische cinema nog nooit hebt gezien.” Zo sprak een gelukkige Erik Van Looy bij de voorstelling van de film.“‘De Premier’ is een echte rollercoaster, een film die je van bij het eerste beeld bij de keel grijpt en je niet meer loslaat. Het was mijn droom om een soort James Bond-film te maken en ik meen dat we daarin geslaagd zijn. Volgens mij is het een thriller die nog spannender en verrassender is dan ‘De Zaak Alzheimer’ en ‘Loft’.” In ‘De Premier’ wordt de Belgische eerste minister ontvoerd op weg naar een belangrijke ontmoeting. Hij verneemt dat ook zijn vrouw en kinderen worden gegijzeld. De premier zal hen enkel terugzien indien hij de persoon die hij later die dag zal ontmoeten, vermoordt. En die persoon is niemand minder dan de president van de Verenigde Staten. De premier staat voor een onoplosbaar dilemma. Kiezen voor zijn publieke plicht of voor zijn vrouw en kinderen? Wat begon als een veelbelovende dag ontaardt in een ware nachtmerrie en emotionele rollercoaster. Erik Van Looy: “Van de eerste tot de laatste minuut moet de premier genadeloze hindernissen en straffe plotwendingen trotseren, terwijl zijn leven en dat van iedereen rond hem op het spel staat. ‘De Premier’ belooft spektakel en verrassingen, veel verrassingen. Tot wat is een mens in staat om zijn gezin te redden? De premier probeert op allerlei slimme manieren toch een uitweg te vinden om die opdracht niet te moeten uitvoeren. Zonder zijn gezin in gevaar te brengen. En dus zit je bij elke scène met dilemma’s, keuzes en spanning. Dat maakt de intensiteit van deze thriller uit. Ik wou met ‘De Premier’ echt een film maken die van begin tot eind spannend is.”
Koen De Bouw neemt de rol van premier voor zijn rekening, Tine Reymer die van zijn echtgenote. Charlotte Vandermeersch is de perswoordvoerster, Stijn van Opstal de chauffeur. Daarnaast zijn onder meer Dirk Roofthooft (commandoleider) en Wim Willaert in de film te zien. Het scenario werd geschreven door Erik Van Looy zelf samen met Carl Joos, met de medewerking van Robin Pront.
Politiek thriller? Toen ‘De Premier’ indertijd werd aangekondigd, werd het project zowat overal omschreven als een ‘politieke’ thriller. Maar zelf vindt de regisseur dat geen correcte omschrijving. “Neen, zeker niet. De film speelt zich weliswaar af in een politieke arena en ik vind ‘De Premier’ ook een leuke en goede titel. Dat is duidelijk. Maar het is toch geen politieke thriller. Op het einde van de film weet je bijvoorbeeld nog altijd niet van welke partij de premier nu eigenlijk is. In een politieke thriller zou dat toch van enig belang moeten zijn. Maar dat interesseerde mij niet en dat komt met opzet dus ook niet aan bod. Er is één korte scène waarin de premier de oppositie te woord staat in het parlement. We moesten hoe dan ook laten zien dat hij de premier is en die scène is trouwens gedraaid in het echte parlement. Maar dat is het enige ‘politieke’ moment in de film. Politiek interesseert mij wel, maar ik heb niet het gevoel dat ik daar iets zinnigs over te vertellen heb. Tenzij over de mens achter de politicus. Ik heb trouwens ook niet het gevoel dat het grote publiek enorm geïnteresseerd is in politieke films. Het zijn zelden grote kaskrakers. Een politieke thriller zoals ‘All the President’s Men’ (van regisseur Alan J. Pakula, uit 1976-nvdr) werd wél een succes, maar dat was eigenlijk ook een soort misdaadfilm: president Nixon en de Republikeinse partij hadden een misdrijf gepleegd en twee journalisten probeerden dat op te lossen.” Als voorbereiding bekeek hij wel heel wat films die als politieke thrillers geboekstaafd staan. “Ik heb zeker een twintigtal films drie of vier keer opnieuw bekeken. Films zoals ‘Vantage Point’, ‘In the Line of Fire’, ‘The Manchurian Candidate’, ‘Nick of Time’, ‘Enemy of the State’, ‘The Day of the Jackal’,... Films waarin de hoofdpersonages afwisselend jager en prooi zijn. ‘Nick of Time’ (uit 1995, van regisseur John Badham -nvdr) is de thriller die qua concept het meest op deze film lijkt. Ik vond het een fantastisch gegeven: iemand wordt aangeduid om een moord te plegen, want anders gaat zijn dochtertje er aan. Toen ik die film lang geleden voor het eerst zag, vond ik hem veelbelovend beginnen, maar wat ik nogal lullig vond, was dat het personage van Johnny Depp als een modale huisvader zonder aanwijsbare reden van straat wordt geplukt om de gouverneur van Californië te vermoorden. Ik vond dat niet zo goed werken. Ik heb wel, bij wijze van hommage, één dialoog uit ‘Nick of Time’ in mijn eigen film gestoken, namelijk wanneer het personage van Christopher Walken tegen Johnny Depp zegt: “You're like a worm on a hook, wiggling around, thinking you might get off ”. Hier zegt Stijn Van Opstal tegen Koen De Bouw: “Gij zijt een vis aan een haak. Ge denkt dat ge eraf kunt, maar ge kunt er niet af ”. In ‘De Zaak Alzheimer’ heb ik Jan Decleir ook een zinnetje van Laurence Olivier uit ‘Marathon Man’ laten gebruiken. Ik ben niet te beroerd om dat soort knipoogjes toe te geven (lacht). Ik zeg altijd: ‘Als Quentin Tarantino dat mag, waarom zou ik dat dan niet mogen’.”
êêê
37
38
Ook acteur Koen De Bouw vindt de film geen politieke thriller. “Op de persconferentie, bij het begin van de draaiperiode, merkte ik meteen welke richting de vragen uitgingen. Hoe ben je aan dit personage begonnen? Heb je research gedaan in de politiek? Ben je zelf met politiek bezig? Heb je met de echte premier of met andere politici gesproken? Maar in het geval van ‘De Premier’ is het politieke decor uiteindelijk niet meer dan een skelet waar we het verhaal aan ophangen. Het gaat hier wel degelijk over mensen van vlees en bloed. Het hoofdpersonage is de eerste minister van het land. Hij is de eerste vertegenwoordiger van iedere man en iedere vrouw. De premier is eigenlijk ‘Elckerlyc’. Hij is Everyman. We voelen ons dus, bijna per definitie, betrokken bij wat hem in dit verhaal allemaal overkomt. Daardoor kunnen we ons in de eerste plaats met die mens associëren, niet met zijn politieke functie, want daar draait het helemaal niet om”. Acteur en regisseur gingen wel praten met een echte premier. De Bouw: “We zijn inderdaad met Yves Leterme gaan eten, maar dat was omdat hij toen de echte premier was. En waarom spreek ik van eten? Omdat daar, ergens achterin een Brussels restaurant, de dagdagelijkse politiek helemaal afwezig was en we gewoon met een mens aan tafel zaten. Ook al beschouwen we onszelf als volwassen en intelligent, toch kijken we allemaal op naar mensen in bepaalde functies. Er is dan een heel grote afstand, die we vaak zelf installeren. Er hangt een soort waas. We voelen ons starstruck. Maar als we rechtstreeks met die figuren te maken krijgen, kunnen we zien dat het ook maar gewoon mensen zijn. Dan zit je dus met Yves aan tafel en niet met eerste minister Leterme. Hij deed zelf ook niets om een bepaalde façade op te houden. Voor mij was dat de essentie. Voor de voorbereiding van mijn rol was dát het enige van belang. Hij heeft natuurlijk ook enkele verhalen over de interne keuken verteld, die vooral voor de scenaristen interessant waren. Maar zelf wist ik toen meteen dat ik de premier in de film als een Elckerlyc kon spelen. Een man met een hart en een ziel, die getroffen kan worden. Want daarover gaat het hier. Een kwetsbaar iemand.” Erik Van Looy wou vooral weten of het project wel geloofwaardig kon zijn. “Toen we met Leterme gingen praten, hadden we alleen een idee, maar nog geen scenario. En dé vraag was of de premier ons verhaal al dan niet zou weglachen. Dat heeft hij dus niét gedaan, integendeel. Hij vond het spannend en volgens hem zou het, zeker in België, echt kunnen gebeuren. Hij heeft ons ook een aantal tips gegeven, zoals het feit dat een premier niet gefouilleerd wordt, maar zijn gevolg wél. Dat komt nu ook in de film aan bod. In de film heeft de premier geen bodyguards, terwijl de echte premier op dit moment die beveiliging wél heeft. Veel vroeger stond er trouwens altijd Rijkswacht voor de deur van de premier, maar Leterme vertelde dat Jean-Luc Dehaene dat heeft afgeschaft toen hij eerste minister werd. Hij vond dat flauwekul. De situatie is nu natuurlijk helemaal anders. Op dit moment heeft de echte premier trouwens geen chauffeur meer, maar wordt hij rondgereden door de Staatsveiligheid. In die omstandigheden kan hij dus niet meer zomaar gekidnapt worden, maar dan hadden we dit verhaal niet eens kunnen vertellen.”
Modale huisvader Het hoofdpersonage werd dus geen modale huisvader, maar de premier van België. Erik Van Looy: “Ik wou voor de hoofdrol iemand met de meest stresserende job van het land. En volgens mij is dat de premier. Iemand die werkelijk alles wat er in een land gebeurt op zijn bord krijgt en die de verantwoordelijkheid moet nemen of toch minstens uitleg moet geven. In die job heb je meer problemen dan vertier. Denk ik toch. Het hoofdpersonage staat om 4.30 u. op en komt normaal gezien maar om 23 u. thuis. Ook in de weekends moet er vaak gewerkt worden. Nooit steken laten vallen. Altijd bereikbaar zijn. Nooit die knop echt kunnen afzetten. Probeer in dergelijke omstandigheden maar eens een normaal gezinsleven te hebben! Ik heb respect voor die mensen, echt respect. En ik ben heel blij dat er mensen zijn die premier willen worden, want iemand moet het doen, toch? (lacht) Een premier is iemand die sowieso al enorm veel stress heeft en onder zeer zware tijdsdruk leeft. En die krijgt hier dan nog een ‘klets’, namelijk de opdracht om de president te vermoorden. Hoe ver kan je een mens drijven? Vandaar dat de premier er in het begin van deze film al een beetje gekweld bij loopt. Een zekere moeheid ook. Bij iemand als Charles Michel voel je dat zo niet. Ik denk dat de huidige premier zich nog echt amuseert, dat hij het nog graag doet. Bij politici die langer
êêê
WIN ! Beeld Express geeft 5 duotickets weg voor ‘De premier’. Mail voor 6 november naar com@beeldexpressie.be en maak kans om te winnen. Vermeld in je mail zeker je naam, lidnummer en adresgegevens. Je kan maar deelnemen aan 1 wedstrijd uit dit nummer. Veel succes! •
KIJKEN & BEZOEKEN / Film
39
40
in functie waren, zoals Yves Leterme en Elio Di Rupo, voelde je soms toch een zekere vermoeidheid. Tja, het zijn nu eenmaal jobs die aan een mens vreten. De premier in de film heet ook Michel. Die naam wordt enkele keren gebruikt, het is zijn voornaam. En het is puur toeval, want die naam had het personage acht jaar geleden al, toen er van Charles Michel als premier nog absoluut geen sprake was. In de film is de achternaam van de premier Devreese en dat staat voor de angsten die hij moet doorstaan. Op de filmschool hebben ze mij geleerd dat de namen van de personages altijd wel iets moeten vertellen (lacht).”
De spannendste film ooit “Ik wou, bij wijze van spreken, de spannendste film ooit maken. Bij wijze van spreken hé (lacht), want ik weet dat zoiets arrogant klinkt. Maar ik wou tenminste een poging doen om de spannendste film ooit te maken. Ik wou echt een film maken die van begin tot eind spannend is. Eigenlijk had ik de smaak te pakken van ‘Loft’, naar het scenario van Bart De Pauw. Ook daarin gebeurt er continu van alles en als je even niet oplet, heb je iets gemist. Dat is eigenlijk het soort cinema dat ik zelf graag zie. Films met een gigantische intensiteit waarin heel veel gebeurt, waarin je heel vaak verrast wordt en waarin je af en toe om de tuin wordt geleid. Dé grote uitdaging blijft hoe dan ook om de kijker mee te nemen op een trip die bijna niet te geloven is. Je kan je bijna niet voorstellen dat zoiets iemand kan overkomen, want het is ‘bigger than life’. Toen ik acht jaar geleden het eerste idee kreeg - in een ligstoel tijdens een vakantie op Tenerife (lacht) - leek de ontvoering van een premier, die dan de president van Amerika moest vermoorden, voor velen nog een heel vreemde premisse. Mensen vroegen mij toen of dat toch niet héél vergezocht was. De laatste drie, vier jaar zegt men dat niet meer. ‘De Premier’ is een verhaal dat gedrenkt is in de realiteit, zoals de films van James Bond en Jason Bourne dat op hun manier ook zijn. Maar het mocht geen film worden over wat er zich nu allemaal afspeelt en over de angsten die bij iedereen leven. Ik denk dat het te vroeg is om daar een zinnige film over te maken. Deze film is dus enerzijds gedrenkt in de realiteit, maar gaat er anderzijds ook van weg. Het is entertainment. Het gaat over de actualiteit zoals een James Bond-film over de actualiteit gaat. Van ver, van heel ver. Zelf zal ik nooit echt een James Bond-film maken, al was het maar omdat ze mij daar nooit zullen voor vragen (lacht). Een Bond-film draaien zou ik trouwens niet durven. Iets te grootschalig. Maar het leek me wel leuk om iets ‘in die aard’ te maken. Qua actiescènes en ontploffingen kunnen we niet concurreren met die Amerikaanse films, maar we kunnen wel slim zijn (lacht). Ik denk dat het scenario van ‘De Premier’ heel verrassend is en dat de film in het tweede deel - om bepaalde redenen, die we uiteraard niet zullen verklappen - héél emotioneel wordt. Op die manier kunnen we dus voorsprong nemen en verder gaan dan de doorsneefilms in dit genre. Men zegt vaak dat ik Hollywood-films maak, maar mijn films hebben toch altijd wel scherpe randjes, zoals hier in het tweede deel met al de emoties die opborrelen. Misschien zijn die scherpe randjes ook wel de reden waarom ik met mijn Hollywood-avontuur van ‘The Loft’ uiteindelijk gefaald heb. Dat steek ik niet op de film zélf, want ik ben nog altijd trots op die Amerikaanse remake. Alleen zijn mijn randjes misschien
toch iets te scherp voor het grote Amerikaanse publiek. Er waren natuurlijk de distributieperikelen, maar de cultuurverschillen zijn blijkbaar toch iets groter dan ik dacht. Er moet ook een reden zijn waarom de remake van ‘De Zaak Alzheimer’ er nooit gekomen is, ondanks het feit dat én Morgan Freeman én Clint Eastwood én Jack Nicholson de hoofdrol wilden spelen. Die film begon met een scène waarin een man zijn dochtertje prostitueert. Als de remake er toch gekomen was, dan zou die scène ook meteen verdwenen zijn”.
Regen en speeltjes Net als in ‘De Zaak Alzheimer’ en ‘Loft’ valt het water ook hier soms met bakken uit de lucht. Het moet zijn dat Van Looy graag regenscènes draait? “Graag niet, want het is een enorm gedoe, het kost veel geld en de klank is vaak niet bruikbaar. Maar het is wel mooi, hé. Regen is drama! Ik maak sowieso graag films over gekwelde mensen, die veel erge dingen meemaken. En regen is maar één klein hulpmiddel om het gevoel van kwelling nog te vergroten. Ja, ‘De Zaak Alzheimer’ en ‘Loft’ beginnen ook in de regen. Als het regent, ben je al meteen in de juiste, mistroostige sfeer. Iemand als Ridley Scott gebruikt ook vaak regenscènes, maar dat is niet toevallig een Engelsman. Het verschil met iemand als Ridley Scott is dat hij de budgetten heeft om het desnoods de hele film te laten regenen. Bij mij zijn het alleen de begin- en eindscènes (lacht)”. In de film is er voor bepaalde opnames ook gebruik gemaakt van drones. En dat was de eerste keer voor Van Looy: “Ik maak zo weinig films dat er, elke keer als ik een nieuwe film draai, nieuwe speeltuigen beschikbaar zijn (lacht). Dus waar we drones mochten gebruiken, hebben we dat gedaan. Dat soort opnames geeft de scènes extra grandeur, zoals die scène in de koeltoren. Dat was op zichzelf al een fantastische locatie, zelfs als je dat vanop de grond filmt. Maar zo’n drone maakt het pas echt spectaculair omdat de camera op plaatsen komt waar je normaal niet geraakt en ook nog eens in alle richtingen kan bewegen. Ja, zo’n drone is echt een hebbeding.” •
‘De premier’ is sinds 26 oktober in de bioscoop te zien. Alle info via www.facebook.com/depremierdefilm.
KIJKEN & BEZOEKEN / Film
41
42
UIT met leden en aangesloten groepen TEKST: JOKE EMBRECHTS / foto: fotogroep spectrum
In de kalender op www.beeldexpressie.be verzamelen we het aanbod van fototentoonstellingen, filmprojecties en -festivals, workshops en lezingen van onze leden, aangesloten foto- en filmclubs en provinciale organisaties. Je kan er ook zelf je aanbod invoeren. Wil je ook hier verschijnen? Stuur dan bijkomend een mailtje aan com@beeldexpressie.be. Een greep uit het aanbod voor de komende maanden:
Vidfo NOv
O.L. Vrouwkerk, Hoboken Fotosalon tot 6 november (gratis) ----------------------------------------------
5
Fotoclub De Kern NOv
DeVierdeZaal, Gentbrugge 37ste Fotosalon tot 13 november (gratis) ----------------------------------------------
11
NOv NOv
1
‘Ondersteboven’ door Kalmthoutse Fotokring
Gitok, Kalmthout Fotosalon tot 6 november (gratis) ----------------------------------------------
Fotoklub 72 NOv
Stedelijk Lyceum, Antwerpen Fotosalon tot 6 november (gratis) ----------------------------------------------
4
Koninklijke Fotokring FocusNOv Ninove
4
Trefpunt Winnik, Ninove-Denderwindeke 50ste Foto- en digisalon tot 13 november (gratis) ----------------------------------------------
Fotoclub Dow Terneuzen NOv
Sportpark Oude Vaart, Terneuzen, Nederland Fotosalon tot 6 november (gratis) ----------------------------------------------
4
vtb Diaclub Evergem NOv
Zaal café De Linden, Wippelgem Digitale projectie tot 6 november (gratis) ----------------------------------------------
5
NOv
‘Tintje lager’ door After4 Temse
Het Molenhuis, Temse 7de Fotosalon tot 11 november (gratis) ----------------------------------------------
5
NOv
Diafo Koningshooikt
Lokalen de Waaier, Koningshooikt 38ste Foto- en digisalon tot 13 november (gratis) ----------------------------------------------
5
Brugs Foto Atelier
Jan Garemijnzaal (Belfort), Brugge Fotosalon tot 20 november (gratis) ----------------------------------------------
11
FRAGMA13 NOv
Kasteel Cortewalle, Beveren Fotosalon tot 13 november (gratis) ----------------------------------------------
12
Fotoclub Tereken NOv
Schoolstraat 270, Sint-Niklaas 22ste Fototentoonstelling tot 13 november (gratis) ----------------------------------------------
12
NOv
‘Domo 25’ met Foto Gamma
Universiteitshallen, Leuven Foto-expo (gratis) ----------------------------------------------
17
Fotoclub Prisma Leuven NOv
Parochiaal Centrum, Heverlee Fotosalon tot 20 november (gratis) ----------------------------------------------
18
NOv
‘Best of West’ door WVFD
Stadhuis, Ieper Proclamatie en projectie fotowedstrijden (gratis) ----------------------------------------------
19
NOv Fotogroep Spectrum
CC Kasteel Bouckenborgh, Merksem 66ste Fotosalon tot 20 november (gratis) ----------------------------------------------
19
Fotoclub Damiaan Tremelo NOv
Woonzorgcampus Damiaan, Tremelo 4de Fotosalon tot 20 november (gratis) ----------------------------------------------
19
Acina NOv
Koninklijke video-, foto- en DEC digiclub Close-Up Sint-Niklaas
10
’t Centrum, Mortsel 51ste Fotosalon en projecties van AV-producties en videofilms (gratis) ----------------------------------------------
Den Engel, Vorselaar 36ste Fotosalon tot 27 november (gratis) ----------------------------------------------
CC De Groene Meersen, Zedelgem Digitale Kiwabishow (VVK € 3, ADD € 4) ----------------------------------------------
20
NOv
Vorselaarse Fotovrienden
25
NOv
25
‘Different Views’ door Foto Gamma Leuven
Lokalen Foto Gamma, Leuven Foto-expo tot 4 december (gratis) ----------------------------------------------
Polderfilm door Vliet vzw en DEC Michel Coene
2
GC De Bijenkorf, Assenede Vintagefilms Meetjesland (€ 5) ----------------------------------------------
Museumtheater, Sint-Niklaas 45ste Galaprojectie tot 11 december (gratis) en 7de fototentoonstelling tot 18 december (gratis) ----------------------------------------------
Kiwabi Multimedia Zedelgem DEC
10
DEC
12
Natuurfotografie door Daniël Bols
Campus Gasthuisberg UZ, Leuven Foto-expo tot 3 februari 2017 (gratis) ----------------------------------------------
DEC
17
‘Puur natuur’ door Calopteryx
CC de Meent, Alsemberg Foto-expo en beeld- en filmprojecties, met gastpresentatie door Ingrid Vekemans tot 18 december (gratis)
Fotoclub Studio 1 Brugge DEC
Zaal Onze Ark, Sint-Michiels Fotosalon tot 4 december (gratis) ----------------------------------------------
3
DEC
30 jaar Fidifok Mol
Miloheem, Mol Foto- en digisalon tot 4 december (gratis) ----------------------------------------------
3
Fodiac Oevel DEC
Parochiezaal De Biehal, Oevel Fotosalon tot 4 december (gratis) ----------------------------------------------
3
DEC
3
’40 jaar rond’ door Kiwabi Multimedia Zedelgem
Bibliotheek De Groene Meersen, Zedelgem Foto-expo tot 31 december (gratis) ----------------------------------------------
VBF DEC
GC de Bosuil, Overijse Toonmoment provinciale fotowedstrijd tot 11 december (gratis) ----------------------------------------------
10
Veel meer info via de kalender op www.beeldexpressie.be.
KIJKEN & BEZOEKEN / Agenda
43
44
De beste natuurfotografie op
Lowland Photo Festival TEKST: JOKE EMBRECHTS / foto: Bence Mate
Het Lowland Photo Festival is dé jaarlijkse ontmoetingsplaats voor natuurfotografen en -liefhebbers uit België en Nederland. Na het overdonderende succes van de vorige edities wordt Lowland 2016 opnieuw één groot feest! Op het programma: fototentoonstellingen, boeiende lezingen van toonaangevende natuurfotografen uit binnen- en buitenland, de grootste natuurfotografiebeurs van de Lage Landen en praktijkgerichte seminars die bulken van de informatie waarmee je als natuurfotograaf zelf aan de slag kan.
Indrukwekkend lezingenprogramma Een weekend lang verzamelt het kruim van de binnen- en buitenlandse natuurfotografen in Kinepolis Antwerpen. In een luxueuze bioscoopzaal is het niet alleen heerlijk wegdromen bij hun verbluffende reisverhalen, ze doen je eveneens een heleboel fotografietips aan de hand waarmee je meteen zelf aan de slag kan. De exclusieve projector van Kinepolis - waarvan er maar drie zijn in heel Europa - maakt de beleving nog indrukwekkender! Van alle natuurfotografen die present tekenen tijdens het Lowland Photo Festival is Bence Mate ongetwijfeld de meest ronkende naam. Deze piepjonge Hongaarse natuurfotograaf kan dan ook uitpakken met een duizelingwekkend palmares. Zo werd hij - als enige natuurfotograaf ooit - uitgeroepen tot de overall winner van de prestigieuze BBC Wildlife Photographer of the Year Contest, zowel in de categorie ‘Jongeren’ als in de categorie ‘Volwassenen’. Dat Bence Mate in geen jaren nog te zien was in de Benelux en dat zijn doortocht op het Lowland Photo Festival zijn enige lezing in Europa dit jaar is, maakt zijn lezing alleen maar exclusiever!
Natuur- en fotografiebeurs Struinend over de beursvloer tref je niet alleen alle grote fotografie- en optiekmerken, ook fotografiewinkels en natuurreisbureaus geven graag tekst en uitleg. Van exclusieve telelens tot handig accessoire, van drijfhut tot schuilhut, van weekendje Hoge Venen tot weekje Lofoten, van workshop macrofotografie tot online cursus Lightroom: je vindt het allemaal op de beurs! Bovendien maken de boeiende workshops en materiaaldemo’s een bezoekje aan de beurs extra aantrekkelijk! De toegang tot de beurs kost 2 euro per persoon. Wie over een dag- of weekendticket voor het lezingenprogramma beschikt, brengt gratis een bezoek aan de beurs.
Expositie met honderden natuurfoto’s Heb je tijdens de allereerste editie van het Lowland Photo Festival ook zo genoten van de adembenemende expositie natuurfotografie van de Bond Verantwoorde Natuurfotografie (BVNF)? Dan is er goed nieuws, want dit jaar zijn ze terug met een even ruime als prachtige selectie natuurbeelden! En aangezien er ook dit jaar opnieuw een Lowland Photo Contest is, zal je eveneens de expositie kunnen bewonderen met de finalisten van deze natuurfotografiewedstrijd. Een bezoek aan de fototentoonstelling met honderden natuurbeelden is helemaal gratis. •
Het Lowland Photo Festival vindt plaats op 10 en 11 december in Kinepolis (Groenendaallaan 394) Antwerpen. Een dagticket voor het lezingenprogramma kost 47 euro, een weekendticket 84 euro. Een ticket geeft niet alleen toegang tot het volledige lezingenprogramma in de bioscoopzaal, je kan ook gratis deelnemen aan de middagseminars op de dag waarvoor je over een ticket beschikt én gratis een bezoek brengen aan de natuur- en fotografiebeurs. Meer info op www.landschapvzw.be/lowland. Leden van het Centrum voor Beeldexpressie krijgen de ledenkorting en betalen € 42 voor een dagticket of € 74 voor een weekendticket!
KIJKEN & BEZOEKEN / Fotofestival
45
KIJKEN & BEZOEKEN / Mediakunstfestival
46
KIKK
Hart van creatieve en digitale cultuur TEKST: JOKE EMBRECHTS / Foto: Conference Adrien M et Claire B
De zesde editie van KIKK in Namen wordt een internationaal gratis festival van creatieve en digitale culturen dat cross-overs verkent tussen kunst, wetenschap en technologie. Ze doen dat daar in Namen via conferenties, workshops, tentoonstellingen, performances en screenings. Vorig jaar waren er 8.000 mensen uit meer dan 40 landen aanwezig. Het festival brengt dan ook 's werelds meest getalenteerde creatieve programmeurs, vernieuwers, ontwerpers, kunstenaars en onderzoekers samen. Een knap staaltje mediakunst. Zou het mogelijk zijn voor een mens om te leven als een geit? Hoe kan een video game universeel worden? Zijn nieuwe technologieën echt nuttig? Hoe kunnen we de functionaliteiten van het menselijk lichaam opnieuw uitvinden? Kunstenaars, tech savvy people, ondernemers, studenten, ontwerpers of professionals, iedereen wordt uitgenodigd om mee na te denken over deze en nog veel meer vragen. De 6de editie van KIKK Festival staat voor een uitgebreid programma met een aantal nieuwigheden en enkele klassiekers. Wat kan je verwachten? Conferenties in het Engels en in het Frans, workshops, de markt (een showroom van innovatieve producten die allemaal te koop zijn), een kunsttentoonstelling (tot 12 november), screenings, performances en gekke feestjes. Nieuw dit jaar zijn technische conferenties onder de naam KIKK.tech en ook little.KIKK, een digitale speeltuin voor kinderen is nieuw. KIKK is gratis en loopt van 3 tot en met 5 november in Namen. Alle info via www.kikk.be.
Headliners Een van ’s werelds meest bekende designers, Stefan Sagmeister, komt zijn kennis delen. Hij staat bekend om zijn, soms monumentale maar altijd verrassende, plantaardige en biologische typografieën. Maar dat is niet alles. Hybride vaardigheden vormen zijn sleutel tot succes. Een andere topper is Ustwo, een Amerikaans digital agency, dat aan de top gekomen is dankzij het videogame ‘Monument Valley’, meer dan 26 miljoen keer gedownload. Zij komen uitleg geven over hun visie en projecten. Ontdek nieuwe technologieën! Een mix van technologie, beeldende kunsten, muziek, architectuur, design en interactieve media wachten op je! •
Boekennieuws TEKST: JOKE EMBRECHTS
Façade Démocratique Dit boek is een gedicht in foto’s. Foto’s gemaakt in België juist voor de financiële, politieke en sociale crisis uitbrak in 2008. Zwart-witfoto’s waarop je ziet hoe de wereld veranderde de afgelopen jaren. De straatcultuur zoals je die ziet op foto’s van bijvoorbeeld Robert Frank is niet meer. De mensen lijken meer in zichzelf gekeerd, tonen minder belangstelling. Maar met deze foto’s toont Nollet dat er toch sympathie en liefde kan blijven bestaan tussen mensen in onze samenleving. Zelfs in deze tijden van cynisme. Dat er ook in tijden van egoïsme solidariteit mogelijk blijft. Tristesse én hoop. Nollet laat zien dat hij ons land een warm hart toedraagt, ook al is dit zeker geen fotoboek over België. Het coverbeeld is het oudste beeld uit het boek, gemaakt in november 2001 in Brussel. Krakers hadden het station Brussel-Luxemburg ingepalmd en deze slogan op de gevel gehangen, vlak voor het Europees Parlement. De slogan verdween daar snel, maar is nu vereeuwigd op de cover van dit boek. Façade Démocratique, David Nollet, Cape of Good Hope, 104 p., 22,5 x 31,5 cm, linnen hardcover, isbn 9789082399202, € 40
Antwerpen Stad Verbeeld Dit boek biedt een blik op hoe de stad vandaag omgaat met haar verleden. Fotografe Karin Borghouts neemt je mee op een wandeling door de hedendaagse stadskern, van het Centraal Station tot de Schelde en van het Zuid tot het Eilandje. Ze kijkt daarbij vooral naar de historische gebouwen en hun interieurs, in grote mate gerestaureerd of zelfs gereconstrueerd. De foto’s roepen vragen op over authenticiteit. Veel historische gevels zien er nu beter uit dan ooit en brengen de stad glorieus in beeld. Dit fotoboek, met meer dan 200 paginagrote foto’s, doet de lezer op een andere manier kijken naar bekende Antwerpse gebouwen, pleinen en straten, en laat hem nieuwe en verrassende plaatsen ontdekken. Het boek vormt een tweeluik met ‘Antwerpen Verloren Stad 1860-1880’ dat negentiende-eeuwse foto’s bevat van Antwerpen, net voor de sloop van de stadswallen. Ludo Bekkers schreef een inleiding bij het boek. Antwerpen Stad Verbeeld, Karin Borghouts, Ronny Van de Velde/Ludion, 336 p., 24,5 x 32,5 cm, hardcover, isbn 9789491819667, € 39,90
Hollywood Boulevard. Een eeuw filmsterren. Waarover zouden Charlie Chaplin en Leonardo DiCaprio het hebben als ze elkaar zouden ontmoeten? Zouden Judy Garland en Marilyn Monroe het opnieuw doen, als ze vooraf wisten hoe het sterrendom hen zou vermorzelen? Wisten Marlon Brando, Al Pacino en Daniel Day Lewis hoe schadelijk het kan zijn om emotioneel te veel te investeren in een rol? En hoe slagen hedendaagse sterren als Catherine Deneuve en Tom Hanks erin hun mentale evenwicht te bewaren? Steven De Foer - een cinemagek die voor De Standaard ontelbare filmrecensies schreef, de grootste sterren interviewde en zich verdiepte in de fascinerende wisselwerking tussen filmmagie en de realiteit van de echte wereld - vertelt in ‘Hollywood Boulevard’ welke filmsterren de voorbije eeuw het meest gekleurd hebben. In veertig meeslepende, merkwaardige levensverhalen vol glamour doorprikt hij de mythen van Hollywood en daarbuiten. Of bevestigt hij ze, want zowat alles in Hollywood is larger than life. Hollywood Boulevard, Steven De Foer, Uitgeverij Polis, 648 p., 15 x 23 cm, softcover, isbn 9789463101516, € 24,95 •
IN HUIS HALEN / Boeken
47
48
Internationale documentaires in Amsterdam TEKST: JOKE EMBRECHTS / Foto: IDFA in Tuchinski
Het International Documentary Film Festival Amsterdam (IDFA) presenteert zo’n 300 documentaires uit de hele wereld op verschillende locaties in Amsterdam. Van het Rembrandtplein tot diep in Amsterdam-West en Zuidoost kan je (inter) nationale premières en competities zien, films van debutanten en studenten, documentaires voor kinderen, een filmmarkt en veel internationale gasten. De films laten een rauwe werkelijkheid zien, of tonen juist hoe prachtig, geestig en liefdevol het leven kan zijn. Ze vertellen bijzondere verhalen over de meest uiteenlopende onderwerpen. Of het nu om wereldpolitiek gaat of om persoonlijke, intieme verhalen: ze maken altijd iets in je los.
Competities In het hoofdprogramma toont IDFA heel wat films in verschillende competities. Dit zijn de ontdekkingen van IDFA: films die op het festival voor het eerst buiten hun eigen land, of zelfs voor de allereerste keer ter wereld te zien zijn. Zo is er de IDFA Competition for Feature-Length Documentary of de Champions League onder alle competities. Wie zich plaatst, strijdt voor de hoofdprijs: de VPRO IDFA Award for Best Feature-Length Documentary. Het gaat altijd om internationale wereldpremières die langer zijn dan een uur. Er is de IDFA Competition for MidLength Documentary, de internationale competitie voor documentaires van drie kwartier tot een uur. In de IDFA Competition for First Appearance zie je de beste beginners ter wereld! Regisseurs die hun eerste of tweede documentaire gemaakt hebben, met alle moeite die dat heeft gekost. Pril, soms kwetsbaar talent, dat vaak verrast met nieuwe ideeën of een andere vorm. Meestal jonge makers - maar dat hoeft niet. Er is Doclab, een competitie rond digital storytelling, en er is een competitie enkel voor Nederlandse documentaires en eentje voor studenten. En je hebt er eentje voor de beste internationale jeugddocumentaires speciaal gemaakt voor kinderen tussen 8 en 12 jaar. Daarnaast zijn er nog wat special awards zoals de publieksprijs en een prijs voor beste muziekdocumentaire.
Programmaonderdelen Het hoofdprogramma is verder opgedeeld in verschillende programmaonderdelen. ‘Masters’ toont de Meesters die telkens terugkeren. Documentairemakers van wie je het oeuvre wilt volgen. Regisseurs met een eigen stijl, een consequente thematiek of een onmiskenbaar vakmanschap. En vaak met een volle prijzenkast. IDFA Royalty dus. IDFA is natuurlijk niet het enige festival in de wereld waar documentaires worden vertoond. In ‘Best of Fests’ vertonen ze daarom de beste documentaires
die op andere festivals te zien waren. Met veel prijswinnaars, publieksfavorieten en media darlings. ‘Panorama’ biedt een panoramisch overzicht van de toestand in de wereld. Urgente, maatschappijbetrokken films, zowel lang als kort, vanuit de meest uiteenlopende landen - vaak landen waarvan je elders zelden de achtergronden te horen krijgt. Experimentele, kunstzinnige documentaires krijgen een centrale plek in ‘Paradocs’. Films in dit onderdeel laten zien wat er gebeurt buiten de kaders en tradities van documentair filmmaken, op de grenzen tussen film en kunst, waarheid en fictie, en vorm en verhaal. In ‘Paradocs’ toont IDFA o.a. ‘Shadow World’ van de Belgische filmmaker Johan Grimonprez. In ‘Shadow World’ legt Grimonprez de business van de wereldwijde wapenhandel bloot - de business die zijn winsten telt in miljoenen dollars en zijn verliezen in mensenlevens... In de nasleep van iedere oorlog duiken er telkens weer geruchten op van omkoping, belangenvermenging en onethisch winstbejag. Een schimmige wereld van wapenhandelaars, van corruptie, hebzucht, smeergeld en achterkamers. Maar ook van politici, geheime diensten, militaire bevelhebbers en wereldleiders wiens morele kompas helemaal tilt is geslagen. Hun enige objectief lijkt de oorlog zo lang mogelijk te laten duren en geld te verdienen, ongeacht de menselijke en morele kost. Aan de hand van getuigenissen van onderzoeksjournalisten, wapenhandelaars, lobbyisten, politici en insiders, toont ‘Shadow World’ hoe de internationale wapenhandel een bedreiging vormt voor de democratie. Niet alleen in de landen waar de wapens gebruikt worden maar ook in het Westen, waar ze vandaan komen. Filmmaker Johan Grimonprez (‘Dial H-IS-T-O-R-Y’, ‘Double Take’) weeft naadloos talking heads, archiefmateriaal en filosofische bedenkingen door elkaar in een krachtig betoog tegen deze wereld van duistere achterkamers en een pleidooi voor meer samenwerking, openheid en dialoog. Grimonprez zal ook aanwezig zijn op IDFA. Zijn film komt in België vanaf eind november in de zalen.
Themaprogramma’s Waar de films in het hoofdprogramma de wereld laten zien, stellen de themaprogramma’s de vraag door wiens bril we de wereld eigenlijk bekijken. Hierin vind je een retrospectief van Sergei Loznitsa en de top 10 van diezelfde regisseur. Elk jaar wordt één gerenommeerde regisseur uitgenodigd om een top tien samen te stellen van zijn of haar favoriete documentaires aller tijden. Tegelijkertijd wordt een retrospectief van zijn/haar werk vertoond. Dit jaar: Sergei Loznitsa (°1964, Wit-Rusland). Hij studeerde kunstmatige intelligentie en Japans, maar zijn grote liefde is film. De Oekraïense regisseur regisseerde speelfilms en documentaires, waaronder ‘My Joy’ (2010) en ‘Maidan’ (2014). Zijn nieuwste documentaire ’Austerlitz’ gaat in wereldpremière op het filmfestival van Venetië. Hij geeft ook een masterclass op IDFA. Binnen het themaprogramma ‘The Quiet Eye’ onderzoeken ze de slow documentary, waarin de beleving van tijd zoals deze in de werkelijkheid wordt ervaren het uitgangspunt vormt. ‘The Quiet Eye’ bestaat uit negen documentaires waaruit een opmerkelijke kalmte en reflectie spreekt. De films in het programma tonen de schoonheid of juist wrangheid van het kleine of het alledaagse. Rond de eenmalige vertoning van de films worden bijzondere inleidingen, nagesprekken en optredens gepresenteerd.
Tijdens het festival vertoont IDFA de documentaireserie ‘O.J.: Made in America’ van regisseur Ezra Edelman. De serie gaat over de opkomst en ondergang van American football-speler O.J. Simpson tegen de achtergrond van de geschiedenis van rassenrelaties in Los Angeles. De serie wordt vertoond in de context van het themaprogramma ‘Shifting Perspectives’, waarbij IDFA de rol van beeldvorming onderzoekt in de manier waarop we kijken en nadenken over ras en identiteit, en vanuit welk perspectief we dat doen. Voor liefhebbers van documentaires zijn er dus films genoeg om een weekendje Amsterdam te stofferen. Begin je programma al maar samen te stellen! •
IDFA loopt van 16 tot en met 27 november in Amsterdam. Het volledige programma en tickets vind je vanaf 3 november op www.idfa.nl.
KIJKEN & BEZOEKEN / Filmfestival
49
KIJKEN & BEZOEKEN / Filmfestival
50
Binnen- en buitenlandse
kortfilms in Leuven TEKST: JOKE EMBRECHTS / Filmstills uit ‘Limbo’ en ‘SMALL TALK’
Op zaterdag 3 december geven ze in Leuven het startschot van de 22ste editie van het Internationaal Kortfilmfestival Leuven (IKL). Een hele week lang kan je in Leuven terecht voor de beste recente kortfilms uit binnen- en buitenland. Een professionele jury en het publiek bekronen op het einde van de week hun favorieten. Speciale aandacht gaat er tijdens deze editie naar kortfilms uit Nieuw-Zeeland. Wat niet verschilt van de vorige edities is dat alle ogen ook nu gericht zijn op de Vlaamse en Europese competitie. Daar valt immers het filmtalent van morgen te spotten. De laureaten van de Ensors, de Vlaamse Oscars zeg maar, liegen er niet om: Robin Pront (beste film, beste scenario) en Adil El Arbi en Bilall Falah (beste regie, beste montage) zijn beiden gestart met een bekroonde kortfilm op het Kortfilmfestival Leuven. “Het belang van IKL als kweekvijver van talent valt niet te ontkennen”, zegt persverantwoordelijke An De Winter. “Dankzij het Kortfilmfestival krijgen deze jonge filmmakers ook een shortcut naar Hollywood: aangezien het Kortfilmfestival officieel een Oscar Qualifying festival is, zijn de winnaars van de juryprijzen meteen zeker van een plaats op de longlist voor de Oscars van 2017.” Eén van die jonge talenten van wie de carrière begon op het Kortfilmfestival is -de eveneens in Oostende bekroonde- DOP Robrecht Heyvaert. Hij deed eerder camera voor een lange lijst bekroonde kortfilms zoals Robin Pronts ‘Plan B’ maar ook voor ‘Land of the Heroes’ (Sahim Omar Kalifa), ‘Broeders’ (Adil El Arbi en Bilall Falah) en de grote winnaar van vorig jaar, ‘Allegory of the Jam Jar’ (Boris Kuijpers & Ruth Mellaerts). Heyvaert maakt deel uit van de jury van het Kortfilmfestival en zal de beste Europese kortfilm bekronen samen met zijn collega-juryleden. Andere
leden van de jury zijn onder meer filmjournalist Kurt Vandemaele, voormalige IKL-winnares Maimouna Doucoure, Roos Stelling van het Belgisch Filmfestival in Utrecht en Enrico Vanucci, de kortfilmprogrammator van het Filmfestival van Venetië. Naast de competitie zijn er ook heel wat thematische programma’s zoals de beste internationale animatiefilms in ‘Animation Nations’, kortfilms voor kinderen, ‘Comedy Shorts’, non-narratieve filmreeksen, kortfilms in virtual reality, ‘Oscar Shorts’ en ‘Short Matters!’, een programma met de genomineerde films voor de European Film Awards. Verder is er speciale aandacht voor kortfilms uit Nieuw-Zeeland en toont IKL, in samenwerking met STUK, ook een live begeleide kortfilm. De band Yuko presenteert zijn vierde plaat en doet dat aan de hand van drie korte animatiefilms. Ben jij ook present op deze jaarlijkse hoogmis van de kortfilm in Leuven? Ontdek nieuw talent, en laat je verrassen door creatieve uitspattingen op dit filmfeest. •
Het Internationaal Kortfilmfestival Leuven loopt van 3 tot 10 december in Kunstencentrum Stuk (Naamsestraat 96) in Leuven. Het volledige programma en alle info vind je via www.kortfilmfestival.be.
Het roerige leven van fotografe Ata Kandó en reflecteren over migratie met Josef Koudelka TEKST: JOKE EMBRECHTS / Foto's: Ata Kandó, Josef Koudelka
‘Exiles | Wall’ is de eerste tentoonstelling van de legendarische fotograaf Josef Koudelka in Nederland sinds veertig jaar. Gelijktijdig brengt het Nederlands Fotomuseum een eerbetoon aan fotografe Ata Kandó.
‘I Shall Use My Time’/ Ata Kandó Nog tot 1 januari 2017 Het roerige leven van de in 1913 geboren Hongaarse fotografe Ata Kandó omspant twee wereldoorlogen en werd getekend door de gevolgen van het nationaal-socialisme en de Russische bezetting van Hongarije. Op drift geraakt van Hongarije naar Frankrijk, waar zij enkele jaren in Parijs leefde, en vervolgens naar Nederland, voedde zij al werkende drie kinderen op, een groot deel van haar leven zonder partner. Desondanks bleef zij fotograferen en laveerde daarbij tussen het verdienen van de kost, het onderhouden van haar gezinsleven en het ondersteunen van kwetsbare bevolkingsgroepen. Het Nederlands Fotomuseum beheert een groot gedeelte van haar archief en presenteert dit najaar voor het eerst een tentoonstelling, geheel gewijd aan haar werk en leven. In de tentoonstelling zijn intieme portretten van haar geliefden en haarzelf te zien. De expo toont een indrukwekkend overzicht van haar fotografisch oeuvre. Liefde voor haar gezin en betrokkenheid voor mensen op de vlucht en in nood lopen als een rode draad door haar werk en resulteerden in intieme portretten. Afhankelijk van het onderwerp varieerde Ata Kandó in haar stijl tussen een realistische blik en een meer dromerige, bijna sprookjesachtige weergave. De nu 102 jaar oude Ata Kandó blijft fotografen inspireren, zo ook Koos Breukel, Sacha de Boer, Hans Bol, Kadir van Lohuizen en Stephan Vanfleteren. Tijdens ontmoetingen hebben deze fotografen prachtige portretten
h Zelfportret, Parijs, ca. 1936 / © Ata Kando / collectie Nederlands Fotomuseum, courtesy Kahmann Gallery Amsterdam
van haar gemaakt, waarvan een selectie te zien is in de tentoonstelling. De kern van de expo is om Kandó’s leven te portretteren, van jong meisje tot hoogbejaarde vrouw. Door de thematische indeling worden verschillende facetten van haar leven belicht. Kandó’s eigen werk wordt afwisselend gepresenteerd met portretten van haar, gemaakt door fotografen voor wie zij een bron van inspiratie vormt. Haar carrière valt globaal uiteen in haar Parijse periode, de periode waarin zij in Nederland woonde en werkte en haar foto's van Latijns-Amerika. In Nederland speelde zij een belangrijke rol als docente fotografie. Koen Wessing en Ad van Denderen behoren tot haar belangrijkste leerlingen. Ze verbleef vanaf de jaren zeventig geruime tijd in de Verenigde Staten en Engeland, om in 2001 terug naar Nederland te keren.
êêê
KIJKEN & BEZOEKEN / Expo
51
52
Hongaarse vluchtelingen De Hongaarse opstand is een van de thema’s die in de tentoonstelling wordt uitgelicht. In 1956 valt Rusland Hongarije binnen en volgt de Hongaarse opstand. Vele Hongaren ontvluchten hun geboorteland en komen onder meer naar Nederland. Kandó zocht naar mogelijkheden om haar landgenoten te helpen en maakte samen met collega-fotografe Violette Cornelius (1918-1997) een indringende reportage over het leven van de vluchtelingen die als boek verscheen. Het bevatte een bijzondere serie kinderportretten; ontroerend, dicht op de huid, maar niet geromantiseerd. De opbrengsten van het project werden gebruikt om hulp te bieden aan de ontheemde Hongaren in Nederland.
Gezinsleven Een ander belangrijk thema dat in de tentoonstelling uitgebreid aan bod komt is het gezinsleven. Samen met Gyula Kandó krijgt Kandó drie kinderen: zoon Thomas (1941) en de tweelingdochters Juliette en Madeleine (1943). Net als enkele andere fotografes van haar generatie bleek Kandó in staat haar vak te combineren met het moederschap. Dat was zeker in de jaren vijftig niet makkelijk. In 1949 keerde haar man alleen terug naar Hongarije en moest zij voortaan zelf drie kinderen onderhouden. Ze vond werk in de donkere kamer van het pas opgerichte fotoagentschap Magnum. Daar leerde ze in 1950 de 25-jarige Ed van der Elsken kennen. Zij trouwden in 1954 en vertrokken kort daarna naar Amsterdam. Het geluk van dit nieuwe gezinsleven duurde slechts tot 1955, het jaar waarin Kandó en Van der Elsken scheidden. Kandó bleef haar kinderen levenslang volgen met haar camera; gezinsleven en fotoprojecten lopen als vanzelfsprekend door elkaar heen. Zo maakte Kandó de foto’s voor het fotokinderboek ‘Droom in het woud’ geïnspireerd door een zelfverzonnen
verhaal van haar zoon Thomas. Met haar kinderen lifte ze in 1955 naar Oostenrijk en Zwitserland, waar zij in het bos het sprookje van Thomas ensceneerden. De serie verscheen in boekvorm en was voor die tijd revolutionair, omdat de meeste kinderboeken zich in die tijd op opvoedkundige thema’s richten. Nog niet eerder in Nederland was een fictief kinderverhaal met foto’s geïllustreerd. In de zomermaanden van 1956 reisden Kandó en haar kinderen af naar Zuid-Italië om te werken aan een tweede fotoserie: ‘Kalypso en Nausikaä’. Deze serie is een fotografische vertaling van de Odyssee van Homerus, waarin haar kinderen wederom figureerden. Pas in 2004 werd de serie in boekvorm uitgegeven.
Indianen In 1961 maakte Kandó samen met fotomodel en fotografe Barbara Brändli een reis door het Amazonegebied. Kandó raakte gefascineerd door de indianen en verbleef in 1965 opnieuw voor langere tijd in de Amazone. Haar reizen resulteerden in de tentoonstelling ‘Slaaf of dood’, die met een internationale tournee wereldwijd bijdroeg aan de kennis over de vernietiging van de indianen en hun cultuur. In de tentoonstelling zijn vele foto’s uit deze periode te zien.
Inspiratiebron Kandó heeft altijd een groot netwerk gehad onder fotografen. In Parijs maakte zij kennis met beroemde fotografen als Robert Capa (1913-1954) en Ernst Haas (19211986). Het werk van deze geëngageerde fotografen stimuleerde haar om de wereld in te trekken en misstanden aan de kaak te stellen. In Nederland bouwde zij eveneens een groot netwerk op en raakte onder meer goed bevriend met fotografe Eva Besnyö (1910-1922), die ook van Hongaarse komaf was. Kandó’s werk en persoonlijkheid zijn voor veel fotografen een inspiratiebron. Hedendaagse fotografen als Koos Breukel, Sacha de Boer, Hans Bol, Kadir van Lohuizen en Stephan Vanfleteren zoeken haar geregeld op. Iedere ontmoeting heeft geleid tot prachtige beelden van een sterke vrouw, die - nu 102 jaar oud - nog steeds tot de verbeelding spreekt!
êêê
g Thomas en Madeleine Kandó, uit de serie 'Droom in het woud', Zwitserland 1955 © Ata Kandó / collectie Nederlands Fotomuseum, courtesy Kahmann Gallery Amsterdam
KIJKEN & BEZOEKEN / Expo
53
54
‘Exiles | Wall’/ Josef Koudelka Nog tot 15 januari 2017 De fotografie van én de persoon Josef Koudelka (Morovia, Tsjechië, °1938) zijn onlosmakelijk verbonden met de grote politieke en menselijke drama’s van onze tijd: verbanning, uitsluiting en onderdrukking. Centraal in deze tentoonstelling staan de indrukwekkende fotoserie ‘Exiles’, die onlangs opnieuw in boekvorm is uitgegeven, en zijn recente panoramaserie, ‘The Wall’. Hoewel deze projecten in andere tijden en op verschillende plekken tot stand zijn gekomen, staan dezelfde thema’s centraal. Vanwege deze sterke inhoudelijke relatie worden deze projecten - voor het eerst - samen gepresenteerd in het Nederlands Fotomuseum. De tentoonstelling biedt daarmee niet alleen inzicht in het werk van deze belangrijke en uitzonderlijke fotograaf en persoonlijkheid, maar is nadrukkelijk ook een statement over de actualiteit en bedoeld als reflectie op onze tijd waarin migratie en het bouwen van muren tussen volkeren weer aan de orde zijn. Koudelka’s bewogen leven is in grote mate bepalend geweest voor de thematiek in zijn fotografie. In 1970 ontvluchtte hij zijn geboorteland vanwege het communistische regime en hij leefde daarna ruim twintig jaar in ballingschap. In die periode zwierf hij al fotograferend rond in Europa en sloot hij zich aan bij het fotoagentschap Magnum Photos. Zijn levenswijze, de landschappen die hij doorkruiste en zijn ontmoetingen met mensen hebben zich vertaald naar een geheel eigen fotografische stijl waaruit een gevoel van leegte, verlies en desoriëntatie spreekt. Twee projecten waarin dit duidelijk naar voren komt zijn ‘Exiles’ en ‘Wall’. ‘Exiles’ vormt de neerslag van zijn twintig jaar lange zwerftocht door Europa. Voor het project ‘Wall’ fotografeerde hij vanaf 2007 de impact van de muur tussen Israël en de Westelijke Jordaanoever op het landschap.
Exiles Met het fotoverslag van de brute invasie van Praag door Sovjettroepen in 1968 ontving Josef Koudelka wereldfaam. De serie werd het land uit gesmokkeld en gepubliceerd in internationale media en bekroond met de Robert Capa Award. Koudelka’s naam moest vanwege zijn eigen veiligheid en die van zijn familie aanvankelijk geheim blijven. Hij ontvluchtte zijn land in 1970 en bleef daarna een lange tijd statenloos. In die periode maakte hij reizen door heel West-Europa en fotografeerde hij mensen, plekken en landschappen die hij onderweg onder ogen kreeg. In 1988 verscheen een selectie van foto’s uit deze periode in het fotoboek ‘Exiles’, dat op een krachtige manier uitdrukking geeft aan een gevoel van ontworteling. In de tentoonstelling is een ruime selectie foto’s uit de derde editie van ‘Exiles’ (gepubliceerd in 2014) te zien. Het is ook de laatste serie waarin hij mensen fotografeert. Koudelka legt hierin het fenomeen van de vluchteling, de balling op zijn karakteristieke wijze vast: met een donker soort schoonheid die even overweldigend als teder kan zijn.
Wall In 2008 werd Koudelka samen met elf andere fotografen uitgenodigd om deel te nemen aan het fotografieproject ‘This Place’. Dit project was bedoeld om een beeld van Israël te scheppen voorbij de dagelijkse politieke realiteit. Koudelka raakte onder de indruk van de enorme muur die de Israëlische regering heeft gebouwd tussen Israël en de Westelijke Jordaanoever. Tijdens het fotograferen bezocht hij beide kanten van de muur. Hij koos ervoor om panoramafoto’s te maken van de muur die aan zouden sluiten bij zijn eerdere fotoprojecten over het aangetast landschap in Europa en waarover hij al een aantal boeken had gepubliceerd. De opnames van de muur zijn voor hem dan ook in eerste instantie landschapsfoto’s, die de verwoesting van het voor velen ‘heilige’ land tonen. In de confrontatie met de muur resoneert ook zijn eigen, persoonlijke geschiedenis. Hoewel Koudelka, in de tijd dat hij nog in Tsjechoslowakije woonde, de zwaar bewaakte grens tussen Oost- en West-Europa nooit heeft gezien. Het was te gevaarlijk om daar zelfs maar in de buurt te komen. Koudelka neemt met deze fotoserie geen politiek standpunt in. Eerder staat de muur in deze foto’s symbool voor een manier van denken en omgaan met conflicten die de moderne tijd typeren. Graag citeert Koudelka een grafittitekst die hij ergens op de muur aantrof: “One wall, two prisons”. De uitgebreide panoramische fotoserie is gepresenteerd in de vorm van een leporello, een handgemaakt harmonicaboek, waarin 35 foto’s als lange strook van 22 meter aan elkaar zijn gemonteerd. Deze presentatievorm versterkt het idee van een gesloten muur. In een andere zaal worden dezelfde panoramabeelden groot geprojecteerd, waardoor de bezoeker een meer fysieke relatie tot de aanwezigheid van de muur en het landschap kan ervaren.
h France. 1987 © Josef Koudelka / Magnum Photos
Dummies Koudelka is een fotograaf die zijn werk het liefst in boekvorm presenteert. Voordat hij een definitieve vorm van een boek vaststelt, maakt hij verschillende kleine modellen of dummies om een indruk te krijgen van hun werking en uitstraling. Hij werkt eindeloos aan de keuze en volgorde van de foto’s. Koudelka’s dummies worden zelden getoond. In deze tentoonstelling zijn er een tiental te zien, die Koudelka recent heeft gemaakt. Zin in een tripje Rotterdam? Je hebt er een goeie reden voor nu! En met wat geluk win je nog een gratis duoticket voor deze expo’s! •
WIN !
Josef Koudelka Koudelka is bekend geworden om zijn poëtische en melancholische series als ‘Gypsies’ en ‘Exiles’. Als persfotograaf heeft hij grote bekendheid gekregen door de wijze waarop hij de inval van de Russen in Praag in 1968 heeft vastgelegd. In 1970 vluchtte hij uit het toenmalige Tsjechoslowakije. In 1987 kreeg hij het Franse staatsburgerschap en kon hij voor het eerst terug naar zijn geboorteland. Hij maakte toen de serie ‘Black Triangle’ over het landschap dat geheel was verwoest door industrialisatie en milieucatastrofes. Josef Koudelka heeft verscheidene grote prijzen ontvangen waaronder de Robert Capa Award en de Henri Cartier-Bresson Prijs voor Fotografie. Hij is sinds 1971 lid van Magnum Photos.
Beide expo’s lopen in het Nederlands Fotomuseum (Wilhelminakade 332) in Rotterdam, dinsdag - vrijdag, 10 u. - 17 u. en zaterdag - zondag, 11 u. - 17 u. Alle info op www.nederlandsfotomuseum.nl.
Beeld Express geeft twee duotickets weg voor deze expo’s in het Nederlands Fotomuseum. Mail voor 13 november 2016 en maak kans om te winnen. Vermeld in je mail zeker je naam, lidnummer en adresgegevens. Je kan maar deelnemen aan 1 wedstrijd uit dit nummer. Veel succes! •
KIJKEN & BEZOEKEN / Expo
55
IN HUIS HALEN / Filmmateriaal
56
Productinfo TEKST: Carl Goossens
DJI Mavic Pro
DJI is volop bezig om drones nog toegankelijker te maken. Dit model kan samengeplooid worden tot de grootte van een fles en is bijgevolg zeer makkelijk mee te nemen. Maar ook de andere specificaties zijn het vermelden waard. Het is de snelste drone in zijn soort: hij haalt een topsnelheid van 64 km/uur. Een vlucht kan tot wel 27 minuten duren. Dat doet geen andere drone hem na. Hij kan dan ook tot 7 km ver perfect werken. Ook alle veiligheids- en hulpmiddelen van zijn voorgangers heeft hij aan boord: een visueel systeem om botsingen te vermijden en een geautomatiseerd vliegsysteem waardoor zelfs de meest onervaren piloot een perfecte vlucht kan maken. En om die vlucht zo stabiel mogelijk te maken kan je op het scherm (van de tablet of smartphone die je als scherm gebruikt) gewoon je vinger neerplanten op de plaats waar je vindt dat de drone naar toe moet. En hij doet dit soepel en zelfstandig. Alsof dat nog niet genoeg is kan je, als optie, een speciale virtual reality gebruiken die de drone gewoon brengt naar waar je kijkt. En hij doet dit alles in 4K. Voor € 1.200 kan hij de jouwe zijn.
Sony FDR-X3000R De FDR-X3000R is uitgerust met het B.O.S.S stabilisatiesysteem wat staat voor Balanced Optical steady shot en dat zorgt voor een betere beeldstabilisatie. Action cams worden meestal onder extreme omstandigheden gebruikt waar een traditionele steady shot het moeilijk krijgt. Deze verbeterde steady shot moet dit werk een stuk beter aankunnen. Mocht dit nog niet het geval zijn, dan kan je ook nog een externe optie kopen die de camera van trillingen isoleert zodat ook trillingen van motoren niet tot in het beeld doordringen. Voor de bediening van de camera kan je onder andere gebruik maken van een zeer compacte wifi-afstandsbediening die als horloge gedragen kan worden of op een stuur kan gemonteerd worden. Deze afstandsbediening toont niet alleen de instellingen van de camera op het LCD-scherm maar eventueel ook de opgenomen beelden. Zoals bij elke action cam beschik je over een waterdichte en stofbestendige behuizing en kan je in optie een hele reeks camerabevestigingen bijkopen. Ook time-laps behoort tot de mogelijkheden. Op het prijskaartje staat € 600.
MAGIX VEGAS Pro 14 Sony heeft zijn populair softwaregamma van montagesoftware onder de naam ‘Vegas’ verkocht aan Magix. Deze producent neemt vanaf nu de ontwikkeling, ondersteuning en verkoop van deze producten voor zijn rekening. Versie 14 van de Pro-versie bouwt dan ook gewoon verder op de vorige versie. Sony zelf zet alles in op ‘Catalyst’, een programma dat op jaar- of maandbasis betaald wordt en dus niet als een softwarepakket met een eenmalige aankoopprijs zoals Vegas Pro. Versie 14 bevat een aantal add-on’s die samen al evenveel kosten als de totaalprijs van het pakket met Vegas Pro. Het gaat dan over ‘NewBlueFX’, een programma om titels en speciale effecten in je productie te verwerken, en ‘proDAD Mercalli V4’, een stabilisatieprogramma. De prijzen variëren van € 399 tot € 799 afhankelijk van de combinatie. De duurdere versie bevat nog meer opties. Upgraden vanuit de vorige versie kan ook en dan beginnen de prijzen vanaf € 199. Vegas had vroeger Sony voor zijn naam staan, wat het programma een zekere status verzekerde. Of Magix hetzelfde effect op de verkoop heeft is nog niet zeker, en de forse prijzen zouden ditmaal misschien wat te hoog gegrepen kunnen zijn. •
No more, No less Bernaded Dexters TEKST: JOKE EMBRECHTS / foto: Bernaded Dexters (PJ HARVEY)
De Antwerpse fotografe Bernaded Dexters (°1958) is een creatieve duizendpoot en heeft een indrukwekkende lijst van realisaties op haar palmares. Ze brengt met ‘No more, No less’ een overzichtstentoonstelling, gekoppeld aan de lancering van een boek, rond 35 jaar analoge muziekfotografie. ‘No more, No less’ is een selectie uit haar tot de verbeelding sprekend archief. Muziek is één van de grote passies van de fotografe. Gedurende 35 jaar volgde ze ontelbare muziekbands over heel de wereld. Zij ging op pad met zowel grote wereldsterren als niche-artiesten en wil met dit boek en deze expo deze unieke momenten met de wereld delen. Artiesten als Prince, David Bowie, George Clinton, Patti Smith, Nirvana, Beck, PJ Harvey, Nick Cave, dEUS, Screamin’ Jay Hawkins, Wutang Clan, Wizards of Ooze, The Paladins, ze stonden allemaal voor haar lens. Het boek en de overzichtstentoonstelling zijn het resultaat van meer dan een jaar op haar eigen meest impulsieve manier - zoals op een roadtrip - door haar enorm archief wandelen. “Het ging er niet om wie er getoond wordt of wanneer de foto in kwestie genomen is. Veeleer ligt hier een soort dagboek, vol emoties en mooie herinneringen… Mijn portretten onthullen niets diepgaand over de mensen. Wat ik probeerde te bereiken, is het moment te delen met de artiest. En deze momenten zou ik graag delen met jullie, no more and no less!”, aldus Bernaded Dexters. Een aantal van haar beelden zijn vandaag iconisch. Naast de beelden op zich is ook de presentatie fenomenaal: grote houten recyclagepanelen (80x120cm) waarop de analoge beelden werden geprint en met pigment bewerkt, een indrukwekkende constructie. Daarnaast zijn er ook 15 barietprints uit de collectie te zien. Met hart en ziel werkte ze ook aan het exclusieve gelijknamige boek dat 248 bladzijden telt en te koop is tijdens de expo. •
Bernaded Dexters (°1958) studeerde fotografie aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Antwerpen. Sinds 2006 geeft ze er ook les. Zij werkt meestal aan alleenstaande projecten. Ook maakt ze al jaren bijzondere documentaires met een analoge super 8 camera. Ze werkt samen met enkele theaterdirecteurs voor wie ze filmische beeldgedichten maakt en begon in 2015 tevens te experimenteren met ‘Wet Collodion’. Tussen 1983 en 2016 werd haar werk in vele groepstentoonstellingen in binnen- en buitenland getoond. In samenwerking met eyeLoco gallery brengt ze nu haar eerste solotentoonstelling.
De expo ‘No more, No less’ loopt tot en met zondag 27 november, donderdag - vrijdag, 18 u. - 21 u. en zaterdag - zondag, 14 u. - 18 u. in eyeLoco Gallery (De Brouwerstraat 5) in Berchem. Op 9 november vindt een speciale nocturne plaats (18 u. - 21 u.) in aanwezigheid van de artieste. Tijdens deze avond zal ook filmisch werk te zien zijn en krijg je de kans om in gesprek te gaan over het oeuvre. Alle info via www.eyeloco.eu.
IN HUIS HALEN, KIJKEN & BEZOEKEN / Boek & expo
57
DOEN / Fotowedstrijd
58
Inschrijven tot en met 31 januari 2017 TEKST: Margot Thysens Foto: Corine Vanderhelstraeten
In 2017 lanceert het Centrum voor Beeldexpressie een nieuwe editie van de rondreizende tentoonstelling Photo View. Een nieuwe selectie van artistieke fotoreeksen van beloftevol talent zal opeenvolgend te zien zijn in cultuurcentrum De Spil in Roeselare, bibliotheek Genk, cultuurcentrum De Borre in Bierbeek en CC De Ververij in Ronse. Wie in zijn vrijetijd of binnen een beeldopleiding fotografeert, kan zich tot en met 31 januari 2017 inschrijven met een fotoreeks met onderwerp naar eigen keuze. Een onafhankelijke jury maakt een selectie uit alle fotoreeksen op 11 februari 2017 in het Zonneputteke in Zoersel.
Deelnamevoorwaarden • Je woont en/of studeert in Vlaanderen of Brussel. • Je fotoreeks is gemaakt in 2016 of 2017 en telt 3 tot maximum 6 foto’s. • Je maakte de reeks binnen je vrijetijd of beeldopleiding, los van commerciële doeleinden. • Je ontving geen subsidies om deze reeks te maken. Het volledige reglement en inschrijvingsformulier vind je op www.beeldexpressie.be •
20ste
Paris Photo
KIJKEN & BEZOEKEN / Fotofestival
59
TEKST: JOKE EMBRECHTS / foto: Paolo Woods
November is zoals steeds fotografiemaand in Parijs, met als blikvanger de grootste internationale kunstbeurs gewijd aan fotografie, Paris Photo. Een topevent voor verkopers, verzamelaars, curatoren, artiesten en fotografieliefhebbers. Je vindt er een buitengewone selectie fotografie in al zijn vormen, van vintage werken tot hedendaagse creaties. Je kan er samen met ongeveer 60.000 bezoekers het werk van 153 galerijen ontdekken - waaronder 1 Brusselse galerie, Sorry We’re Closed. Er is opnieuw het speciale programma ‘Prismes’ met werken en series op groot formaat, 30 internationale uitgevers stellen hun werken voor net als enkele partners van de beurs. J.P. Morgan presenteert een selectie uit hun collectie en BMW stelt het werk van Alinka Echeverria voor. Leica brengt de winnaars van de Oscar Barnack Award, Pernod Ricard stelt Omar Victor Diop tentoon, Erwin Olaf is de artiest van het jaar van champagnehuis Ruinart, en Huawei geeft een kans aan jonge artiesten om te exposeren. Voor deze 20ste editie brengt Paris Photo ook een speciale publicatie uit met o.a. de hoogtepunten uit de geschiedenis van de beurs. Raphaël Dallaporta kreeg van het Grand Palais carte blanche en hij stelt een unieke 30 meter lange installatie voor aan de reizigers in Gare du Nord. Laat deze kans om unieke fotografie te ontdekken niet liggen en plan een bezoek aan Parijs in november! •
Les Paradis, 2015 / © Paolo Woods, Delpire éditeur h
Paris Photo loopt van 10 tot 13 november in het Grand Palais (Avenue Winston Churchill) in Parijs (€ 30 of € 15 voor studenten). Alle info via www.parisphoto.com.
KIJKEN & BEZOEKEN / Beeldfestival
60
Trademarks Stadstriënnale Hasselt-Genk TEKST: JOKE EMBRECHTS / foto: Frieke Janssens
Welgeteld 100 dagen lang staan de Limburgse centrumsteden Hasselt en Genk in het teken van TRADEMARKS. Trademarks of handelsmerken drukken haast ongemerkt hun stempel op ons dagelijks leven. Beeldmerken, logo’s en merknamen geven instant herkenbaarheid en identiteit aan producten, diensten én hun gebruikers. TRADEMARKS verkent net het spanningsveld tussen het artistieke en het commerciële vanuit spraakmakende beeldende kunst, mode, design, fotografie en muziek. Benieuwd naar de verhalen achter originaliteit en persoonlijke branding? Zet je schrap voor een rollercoaster van 100 dagen logomania. Stadstriënnale is een multidisciplinair kunstenfestival dat om de drie jaar op diverse locaties in Hasselt plaatsvindt rond een bepaald thema. Na de voorbije drie 'Super'edities breidt het vernieuwde festival in 2016 uit naar partnerstad Genk. Het festival kiest ook resoluut voor een bottomupstructuur, waarin bestaande en nieuwe initiatieven versterkt worden door samenwerkingsverbanden met curatoren, privépartners en kunstinstellingen. Die aanpak staat garant voor een uiterst divers kunstenaanbod, samengesteld door een divers en veelzijdig team van curatoren. Met TRADEMARKS wil de vernieuwde Stadstriënnale de positie van de kunsten in het grotendeels economisch gestuurde denken over merken kritisch maar onbevangen benaderen. Vragen over het statuut van het (al dan niet artistieke) beeld worden daarbij getoetst aan onder meer het merkenrecht en de identiteitspolitiek van instituties, bedrijven, kunstenaars, celebrities en 'gewone' mensen. De zes hoofdtentoonstellingen en -projecten van TRADEMARKS verkennen verschillende deelaspecten van deze problematiek zoals de iconische status van modemerken, de personal branding door popsterren en kunstenaars, het medium fotografie als identiteitsproducent of de kolonisatie van het internet door multinationals. Zo is er het project ‘Animalcoholics’ in het Hasseltse Jenevermuseum waarin fotografe Frieke Janssens een reflectie geeft over de sociaal aanvaarde drug alcohol en de positie die ze inneemt in de maatschappij. Janssens creëerde één groot surrealistisch tafereel waarin ze alcohol uit zijn context trekt. ‘Identity as a TM’ ontrafelt in cultuurcentrum Hasselt gefascineerd maar kritisch de drang om onszelf te ‘ver-beeld-merken’. Wie staat er in tijden van sociale media en selfies nog stil bij de notie van ‘identiteit en beeld’? Of doen we dat nu niet juist allemaal en voortdurend? We kijken naar onszelf door een catalogus aan beelden van de ander, aangevuld met gedecontexualiseerde referenties. Met werk van onder andere Max Pinckers, Liza Van der Stock, Diane Arbus, Aurore Dal Mas en Jacques Sonck. Een artistieke kijk op beeld en merk in Hasselt en Genk. Het ontdekken waard. • De stadstriënnale loopt nog tot en met 8 januari 2017 in Hasselt en Genk. Alle info rond programma, locaties en activiteiten via www.stadstriennale.be.
g animalcoholics (detail), 2016 / Frieke Janssens
KIJKEN & BEZOEKEN / Film
61
IN HUIS HALEN / Dvd
62
UIT op dvd TEKST: JOKE EMBRECHTS
Framed Binnen de wereld van de kortfilm is animatie bij uitstek het genre waar er volop geëxperimenteerd wordt met stijlen en technieken. Deze ‘Selected Shorts’-compilatie bundelt de 16 meest spraakmakende korte Vlaamse animatiefilms die de voorbije 5 jaar te zien waren op het Internationaal Kortfilmfestival Leuven. De compilatie getuigt van de variatie en speelsheid van het genre en bovenal van het geweldige talent en virtuositeit van de Vlaamse animatiefilmmakers. Kortom, de beste Vlaamse korte animatiefilms mét talenten die we ook op de vorige edities van Ciné Public zagen opduiken! Framed, verschillende regisseurs, Dalton Distribution, 150 min., taal: Nederlands, Engels, ondertiteling: Nederlands, Engels
The Wolfpack Jarenlang worden zes broers, hun zus en hun moeder gegijzeld door hun tirannieke vader en man in een klein appartement in het hartje van New York. Hun enige contact met de buitenwereld is de televisie en een dvdcollectie. Om de tijd te doden kijken de broers films, veel films. De opgroeiende broers leren de wereld kennen door middel van de verhalen en de werkelijkheid van de films die ze zien. Ze schrijven scènes uit en spelen hun favoriete scènes na. Ze komen tot wonderbaarlijke ensceneringen uit ‘Reservoir Dogs’, ‘The Nightmare Before Christmas’ en ‘The Dark Knight’ in zelfgemaakte kostuums en decors. Wanneer hun vader op een dag de deur vergeet af sluiten, sluipt één van hen ongezien naar buiten. Voor de broers het begin van een nieuw tijdperk in hun leven. Regisseuse Crystal Moselle leert de jongens kennen op straat wanneer ze als ‘The Wolfpack’ gemaskerd en verkleed New York verkennen: zes schuchtere jongens met lang zwart haar, zonnebrillen en identieke kleding. Langzaam maar zeker leert ze de jongens beter kennen en ontrafelt ze het geheim achter hun vreemde opvoeding. Een bizarre maar optimistische film over de kracht van de verbeelding die dit jaar tijdens het Sundance filmfestival werd bekroond met de Grote Juryprijs voor Beste Documentaire. The Wolfpack, Crystal Moselle, Twin Pics, 89 min., taal: Engels, ondertiteling: Frans, Nederlands
Suburra ‘Suburra’ betekent in het Italiaans achterbuurt, en slaat ook op een wijk in Rome met een slechte reputatie. Op die plek wordt een monsterdeal bedisseld om van Ostia, een district van Rome dat aan de zee grenst, een Italiaans Las Vegas te maken. In een kluwen van corrupte belangen zijn verschillende partijen betrokken: de staat, van hoge ambtenaren tot parlementariërs en zelfs ministers, het Vaticaan, en natuurlijk de alomtegenwoordige maffia. Ze cirkelen allemaal als gieren boven het megalomane vastgoedproject om een zo groot mogelijk stuk van de taart voor zich te claimen. Maar een brutale confrontatie tussen de verschillende geïnteresseerden is onvermijdelijk. De film vertelt het - op ware feiten gebaseerde - relaas van de acht dodelijke novemberdagen voordat het kaartenhuis helemaal in elkaar zakt, met enkele genadeloze afrekeningen tot gevolg. Sollima heeft er een qua vorm en fotografie zeer gestileerde prent van gemaakt, die daarbovenop ook nog super spannend is. Een thriller in de beste zin van het woord. Suburra, Stefano Sollima, Lumière, 130 min., taal: Italiaans, ondertiteling: Nederlands
wedstrijden TEKST: JOKE EMBRECHTS
Een man die Ove heet Na ‘De Honderdjarige man die uit het raam klom en verdween' is dit een andere bewerking van een Zweedse bestseller. Ove is 59, rijdt in een Saab en staat bekend als de mopperkont van de buurt. Ove is niet bitter, hij gromt alleen een beetje. Als hij het ergens niet mee eens is, dan zegt hij dat. Vooral tegen zijn directe omgeving in de wijk waarin hij woont. Elke ochtend loopt Ove een inspectierondje in zijn buurt, terwijl hij foutief geparkeerde fietsen verplaatst en de inhoud van afvalbakken controleert. Er is een reden dat hij met dit imago zijn buurtbewoners bewust op afstand houdt, maar die houdt hij voor zichzelf. Tot de nieuwe overburen op een ochtend per ongeluk zijn brievenbus omver rijden. Het blijkt het begin van een onverwachte vriendschap, die Ove de mooie kant van het leven weer laat zien. In thuisland Zweden stond deze crowdpleaser alvast in de top 3 van best bezochte films met bijna 2 miljoen toeschouwers. Een man die Ove heet, Hannes Holm, September Film Distribution, 116 min., taal: Zweeds, ondertiteling: Nederlands, Frans •
Op onze website www.beeldexpressie.be verzamelen we lopende foto- en filmwedstrijden. Een overzicht:
Nationaal Salon Iris Aartrijke 2017 De wedstrijd staat open voor alle amateurfotografen die de Belgische nationaliteit hebben en voor buitenlanders die zijn aangesloten bij een Belgische fotoclub. Wedstrijd met discipline geprojecteerde beelden (PI/Projected Images) met drie secties: A (vrij), B (natuur) en C (journalistiek). Alle info via www.beeldexpressie.be/wedstrijden, uiterste inzenddatum: 30 november 2016
Lens op de mens Tijdens de zomer van 2017 organiseert CC Palethe in Overpelt samen met o.a. het Centrum voor Beeldexpressie met ‘Lens op de mens’ de eerste editie van een tweejaarlijks internationaal fotofestival. Alle professionele en gedreven amateurfotografen uit de hele wereld zijn welkom om in Overpelt hun meest fotogenieke werken te tonen aan een groot publiek. Voor deze editie staat het menselijk portret centraal. Een internationale jury bestaande uit professionele fotografen zal de foto’s selecteren. Alle info via www.fotofestivaloverpelt.be, uiterste inzenddatum: 9 januari 2017
WIN !
Beeld Express geeft 5 dvd’s van ‘Framed’ en van ‘The Wolfpack’ en 2 dvd's van ‘Een man die Ove heet’ weg. Mail voor 13 november 2016 naar com@beeldexpressie.be en maak kans om te winnen. Vermeld in je mail zeker je naam, lidnummer en adresgegevens. Je kan maar deelnemen aan 1 wedstrijd uit dit nummer. Veel succes! •
Veel meer wedstrijden via www.beeldexpressie.be en doorklikken naar ‘wedstrijd’. Wil je je wedstrijd op onze website en hier zien verschijnen? Stuur dan een mailtje aan com@beeldexpressie.be.
DOEN / Wedstrijden
63
VRAGEN / Contact
WIE contacteren WAARVOOR in het Centrum voor Beeldexpressie? 64
Directeur: Karel Geukens Tel. 03/289 12 01 e-mail: karel.geukens@beeldexpressie.be ---------------------------------------------Verantwoordelijke communicatie en hoofdredactie Beeld Express: Joke Embrechts Tel. 03/289 12 03 e-mail: com@beeldexpressie.be ---------------------------------------------Verantwoordelijke vorming: Wouter Van Springel Tel. 03/289 12 05 e-mail: vorming@beeldexpressie.be ---------------------------------------------Verantwoordelijke evenementen: Margot Thysens Tel. 03/289 12 04 e-mail: margot@beeldexpressie.be ---------------------------------------------Verantwoordelijke projecten: Mats Pylyser Tel. 03 289 12 06 e-mail: mats@beeldexpressie.be ---------------------------------------------Grafisch vormgeefster: Kim Peeters Tel. 03/289 12 02 e-mail: graficus@beeldexpressie.be ---------------------------------------------Verantwoordelijke ledenbeheer, financieel beheer, erkenning salons: Paula Hannes Tel. + Fax 014/58 41 74 e-mail: sec@beeldexpressie.be ---------------------------------------------Algemene inlichtingen, meldingen kwaliteits-begeleidingen, provinciale manifestaties & cursussen, cue-sheets SABAM, medailles & trofeeën, adreslabels, ontlening materiaal, verzekering B.A., beheer fotomateriaal: Sandra Gillis Tel. 03/289 12 00 e-mail: info@beeldexpressie.be ---------------------------------------------Centrum voor Beeldexpressie Adres: Vorstermanstraat 7- bus 1.5 2000 Antwerpen
IBAN: BE81 414 4199991 24 BIC: KREDBEBB
Openingsuren: van maandag tot donderdag, 9 u. - 17 u., en op vrijdag, 9 u. - 16 u. ----------------------------------------------
Voorzitter: Freddy Van Vlaenderen Rijsenbergstraat 130, 9000 Gent Tel. + Fax 09/220 29 15 e-mail: voorzitter@beeldexpressie.be ---------------------------------------------Secretaris: Jan Coddé Van Praetlei 99, 2170 Merksem Tel. 03 644 47 02 e-mail: Jan@JanFoto.be ---------------------------------------------Penningmeester: André Degent Kommanderijstraat 48, 3800 Sint-Truiden Tel. 011 68 85 53 e-mail: andre.degent@telenet.be ---------------------------------------------Beheerder AV-materiaal: Daniël De Vetter Honoré Drubbelstraat 1, 9041 Oostakker Tel. 09/355 91 02 e-mail: daniel.videoclubgent@gmail.com ---------------------------------------------Commissaris CvB-fotowedstrijden: Freddy Van Gilbergen Smisveldstraat 33, 3370 Boutersem Tel. 016/73 57 76 e-mail: wedstrijd@beeldexpressie.be ----------------------------------------------
PRAKTISCHE INFO:
Voor het tijdschrift Beeld Express wordt de info voor de UITrubriek ten laatste 1 maand voor de verschijningsdatum en voor redactionele tips ten laatste 2 maanden voor verschijningsdatum verwacht via com@beeldexpressie.be.
Beeld Express 1 Beeld Express 2 Beeld Express 3 Beeld Express 4 Beeld Express 5
verschijningsdatum deadline materiaal
1 maart 1 juni 1 september 1 november 1 januari
1 januari / 1februari 1 april / 1 mei 1 juli / 1 augustus 1 september / 1 oktober 1 november / 1 december
BEELD EXPRESS (oplage 5.900 ex.) nummer 4, jaargang 46, november/december 2016
Verschijnt 5 x per jaar in maart, juni, september, november en januari. Centrum voor Beeldexpressie, CvB vzw, erkend door de PSA, FIAP en UNICA Voorzitter en verantwoordelijk uitgever: F. Van Vlaenderen, Rijsenbergstraat 130, 9000 Gent Tel. 09/220 29 15 e-mail: voorzitter@beeldexpressie.be Hoofdredacteur - redactieadres: Joke Embrechts Vorstermanstraat 7 bus 1.5, 2000 Antwerpen Tel.: 03/289 12 03 e-mail: hoofdredacteur@beeldexpressie.be Overige redacteurs: J. Embrechts, C. Goossens, M. Pylyser, M. Thysens, W. Van Springel Inlichtingen, adreswijzigingen, publicitaire inlassingen, ...: Vorstermanstraat 7 bus 1.5, 2000 Antwerpen Tel.: 03/289 12 01 e-mail: sec@beeldexpressie.be Abonnementen: 25 euro per jaargang (5 nrs.) te storten op BE81 4144 1999 9124 (BIC: KREDBEBB) van CvB vzw, Vorstermanstraat 7- bus 1.5, 2000 Antwerpen, Meer informatie op onze website: www.beeldexpressie.be Alle artikels worden gepubliceerd onder de verantwoordelijkheid van de auteurs en dienen naar de hoofdredacteur gestuurd te worden. De niet gepubliceerde artikels worden tenzij anders afgesproken - niet teruggestuurd. Niets uit dit nummer mag gedeeltelijk of in zijn geheel overgenomen worden zonder uitdrukkelijke toestemming. Lay-out en prepress: K. Peeters Foto cover: © Daniel Osorio (zie ook p. 22)
KIJKEN & BEZOEKEN 02 Brugge Foto 16: Fototraject doorheen Brugge 07 De sterke vrouwen van Kris Dewitte 08 Razor Reel Flanders Film Festival met Filmklaps 10 DE DONKERE KAMER 12 FOMU pakt uit met Selleslags en Leiter 18 Familiefilm ‘Isra & het magische boek’ 21 Bij plaatjes horen praatjes 25 The Magnificent (Seven) Ten 26 De urbexfotografie van Marc Wynen 28 Filmgala 2016 Centrum voor Beeldexpressie 29 UIT met het Centrum voor Beeldexpressie 30 Fotografie in het M HKA 34 UIT in Vlaanderen en over de grens 35 EXPRMNTL 36 ‘De Premier’ van Erik Van Looy 42 UIT met leden en aangesloten groepen 44 De beste natuurfotografie op Lowland Photo Festival 46 KIKK: Hart van creatieve en digitale cultuur 48 Internationale documentaires in Amsterdam 50 Binnen- en buitenlandse kortfilms in Leuven 51 Het roerige leven van fotografe Ata Kandó en reflecteren over migratie met Josef Koudelka 57 No more, No less. Bernaded Dexters 59 20ste Paris Photo 60 Trademarks Stadstriënnale HasseltGenk
KORTFILMFESTIVAL 11maart 2017 - Cinema Zuid, Antwerpen CALL FOR ENTRIES: deadline 15 november 2016 p. 02
© KLAARTJE LAMBRECHTS h
IN HUIS HALEN 07 Boek: ‘Amazing Women’ van Kris Dewitte 26 Boek: ‘Pure Silence’ van Marc Wynen 47 Boekennieuws 56 Productinfo 57 Boek: ‘No more, No less’ van Bernaded Dexters 62 Uit op dvd
NOV / DEC 2016
Ben je in je vrije tijd bezig met fotografie, film of multimedia, of kriebelen je vingers om eraan te beginnen? Het Centrum voor Beeldexpressie is je aanspreekpunt. Je krijgt er advies, informatie en documentatie op maat.
BEELD EXPRESS 4/2016
Centrum voor Beeldexpressie
een abonnement op het tijdschrift Beeld Express een lidkaart die erkend is door de Vlaamse gemeenschap gratis deelname aan alle wedstrijden georganiseerd door het Centrum voor Beeldexpressie een aanzienlijke korting (vaak 100 %) op alle door ons georganiseerde activiteiten (lezingen, projecten, cursussen en workshops, wedstrijden, exposities en evenementen) de ontlening van opname-, projectie- en expomateriaal een SABAM-regeling voor al wie muziek gebruikt bij films of AV-producties een verzekering burgerlijke aansprakelijkheid (+ rechtsbijstand) én lichamelijke ongevallen de mogelijkheid om financiële steun te bekomen voor een buitengewoon project kortingstarief (€ 6 i.p.v. € 8) bij een bezoek aan het FoMu Antwerpen regelmatig kans tot het winnen van dvd’s, boeken, tickets, … in Beeld Express bij aankoop van 2 tickets op vertoon van geldige lidkaart: reductieprijs bij Sphinx cinema Gent (www.sphinx-cinema.be) 10% korting op al je aankopen bij het fotolabo ONELAB fine art printing (www.onelab.be) 10 % korting op het ontwikkelen van films en op het printen en monteren van fotowerk bij Fotoshop Gent (www.fotoshopgent.be) 10 % korting bij fotolabo Milo-Profi (www.milo-profi.be) 10 % korting op alle aankopen, met uitzondering van Fine Art Scans, bij fotolabo Fotorama in Wevelgem (www.fotorama.be) 15 % korting op het bestellen van prints en op eindafwerking bij Beeldmakers photo labo in Aalst (www.beeldmakers-labo.com) kortingstarief bij een abonnement op het fotografietijdschrift Shoot (www.shoot.be) kortingstarief bij aankoop van een catalogus n.a.v. een expo in CC Hasselt (www.ccha.be) reductietarief bij voorstellingen Beursschouwburg (www.beursschouwburg.be) 10% korting en gratis verzending op het volledige aanbod in de webshop van Lannoo (www.lannooshop.be/beeldexpressie) ledenkorting op een ticket voor het Lowland Photo Festival op 10 en 11 december 2016 in Kinepolis Antwerpen (€ 42 i.p.v. € 47 voor een dagticket of € 74 i.p.v. € 84 voor een weekendticket)
Hou onze website, je mailbox of de volgende nummers in de gaten, want er volgen nog nieuwe voordelen! Je wordt lid voor € 25 (lidkaart met of zonder foto)! Jongeren tot en met 25 krijgen korting: zij betalen € 17,5.
www.beeldexpressie.be
november/december - Afgiftekantoor Antwerpen X - P309297 - 5 x per jaar in maart, juni, september, november en januari
Iedereen met een liefde voor beeldtaal kan bij ons terecht, maar leden genieten van extra voordelen en daar komen er weer enkele nieuwe bij:
Tijdschrift van het Centrum voor Beeldexpressie vzw
BEELD
EXPRESS