Beeld Express 4/2017 by BREEDBEELD

NOV / DEC 2017

november/december - Afgiftekantoor Antwerpen X - P309297 - 5 x per jaar in maart, juni, september, november en januari

BEELD

â&#x20AC;&#x160;

EXPRESS Tijdschrift van het Centrum voor Beeldexpressie vzw

BEELD EXPRESS 4/2017

BEELD EXPRESS (oplage 5.000 ex.) nummer 4, jaargang 47, november/december 2017

Verschijnt 5 x per jaar in maart, juni, september, november en januari. Centrum voor Beeldexpressie, CvB vzw, erkend door de PSA, FIAP en UNICA Voorzitter en verantwoordelijk uitgever: F. Van Vlaenderen, Rijsenbergstraat 130, 9000 Gent Tel. 09/220 29 15 e-mail: voorzitter@beeldexpressie.be

KIJKEN & BEZOEKEN 08 Filmgala 2017 09 UIT met het Centrum voor Beeldexpressie 10 UIT met leden en aangesloten groepen 11 UIT in Vlaanderen en over de grens 12 Johan Lolos. Een backpacker met een camera 22 INSYRIATED 28 The Photographic I - Other Pictures 34 LowLand Photo Festival 36 Bruce Davidson 40 Paris Photo 42 David LaChapelle. After the deluge 46 Opkomend talent in DOKA 48 Brugge Foto '17 51 Biercultuur in België 52 Mirror. Ai Weiwei exposeert in het FOMU 58 Bij plaatjes horen praatjes 60 Zagros

Hoofdredacteur - redactieadres: Joke Embrechts / Mats Pylyser Vorstermanstraat 7 bus 1.5, 2000 Antwerpen Tel.: 03/289 12 03 e-mail: hoofdredacteur@beeldexpressie.be Overige redacteurs: J. Embrechts, J. Coddé, M. Pylyser, M. Thysens, S. Van Bueren, J. van Kempen, W. Van Springel Inlichtingen, adreswijzigingen, publicitaire inlassingen, ...: Vorstermanstraat 7 bus 1.5, 2000 Antwerpen Tel.: 03/289 12 01 e-mail: sec@beeldexpressie.be Meer informatie op onze website: www.beeldexpressie.be Alle artikels worden gepubliceerd onder de verantwoordelijkheid van de auteurs en dienen naar de hoofdredacteur gestuurd te worden. De niet gepubliceerde artikels worden tenzij anders afgesproken - niet teruggestuurd. Niets uit dit nummer mag gedeeltelijk of in zijn geheel overgenomen worden zonder uitdrukkelijke toestemming.

IN HUIS HALEN 02 Boek: Simon Lenskens. I Wonder Who Bewitched Us 32 Boek: Karkas. Een reis door het oeuvre van Tim Dirven 47 Uit op dvd

Lay-out en prepress: K. Peeters Foto cover: © Neil Aldridge (zie ook Lowland Photo Festival p. 34)

g Lowland Photo Festival © Nico van Kappel

p. 34

Centrum voor Beeldexpressie

Ben je in je vrije tijd bezig met fotografie, film of multimedia, of kriebelen je vingers om eraan te beginnen? Het Centrum voor Beeldexpressie is je aanspreekpunt. Je krijgt er advies, informatie en documentatie op maat. Iedereen met een liefde voor beeldtaal kan bij ons terecht, maar leden genieten van extra voordelen en daar komen er weer enkele nieuwe bij:

een abonnement op het tijdschrift Beeld Express een lidkaart die erkend is door de Vlaamse gemeenschap gratis deelname aan alle wedstrijden georganiseerd door het Centrum voor Beeldexpressie een aanzienlijke korting (vaak 100 %) op alle door ons georganiseerde activiteiten (lezingen, projecten, cursussen en workshops, wedstrijden, exposities en evenementen) de ontlening van opname-, projectie- en expomateriaal een SABAM-regeling voor al wie muziek gebruikt bij films of AV-producties een verzekering burgerlijke aansprakelijkheid (+ rechtsbijstand) én lichamelijke ongevallen de mogelijkheid om financiële steun te bekomen voor een buitengewoon project kortingstarief (€ 6 i.p.v. € 8) bij een bezoek aan het FoMu Antwerpen regelmatig kans tot het winnen van dvd’s, boeken, tickets,... in Beeld Express bij aankoop van 2 tickets op vertoon van geldige lidkaart: reductieprijs bij Sphinx cinema Gent (www.sphinx-cinema.be) 10% korting op al je aankopen bij het fotolabo ONELAB fine art printing (www.onelab.be) 10 % korting op het ontwikkelen van films en op het printen en monteren van fotowerk bij Fotoshop Gent (www.fotoshopgent.be) 10 % korting bij fotolabo Milo-Profi (www.milo-profi.be) 10 % korting op alle aankopen, met uitzondering van Fine Art Scans, bij fotolabo Fotorama in Wevelgem (www.fotorama.be) 10% korting op het bestellen van Fine-Art prints en op de eindafwerking bij Beeldmakers printlabo in Aalst (op vertoon van geldige lidkaart) (www.demakersbureau.be). 10% korting bij fotolabo Imprenta Photographic Printing met uitzondering van plexi-diasec (www.fotolab.be) kortingstarief bij een abonnement op het fotografietijdschrift Shoot (www.shoot.be) kortingstarief bij aankoop van een catalogus n.a.v. een expo in CC Hasselt (www.ccha.be) reductietarief bij voorstellingen Beursschouwburg (www.beursschouwburg.be) 10% korting en gratis verzending op het volledige aanbod in de webshop van Lannoo (www.lannooshop.be/beeldexpressie) ledenkorting op een ticket voor het Lowland Photo Festival 9 en 10 december 2017 in Antwerpen (www.landschapvzw.be)

www.beeldexpressie.be

DOEN 18 ZOOM. Een dag scherpgesteld op fotografie 57 Wedstrijden

VRAGEN 64 WIE contacteren WAARVOOR in het Centrum voor Beeldexpressie

Het is november. Dat betekent dat, wanneer je nu uit het raam kijkt, procentueel de kans groter is dat het donker is dan licht. Dat betekent echter ook dat er vanochtend een nieuwe Beeld Express in je bus stak, meteen een nieuwe reden om je voor de stoof te nestelen en je te laten inspireren. Wij gingen voor jullie alvast naar de films ‘Insyriated’ en ‘Zagros’ kijken en spraken met jonge fotografen Simon Lenskens en Johan Lolos over hun werk. Verder lees je alles over de tentoonstellingen van Bruce Davidson, David LaChapelle en Ai Weiwei. Voor de doeners onder jullie staat er een nieuwe editie van ZOOM in de startblokken, met onder meer Nick Hannes en Karin Borghouts op het programma. 10 december verwelkomt Jan Verheyen jullie dan weer op het filmgala. Wie intussen uit het raam heeft gekeken en heeft vastgesteld dat het donker is, raden we aan om het licht aan te steken. Lezen in het donker is slecht voor de ogen, zei ons mama altijd. Veel leesplezier. Mats Pylyser hoofdredacteur ad interim

p. 2

f © Simon Lenskens

IN HUIS HALEN / Boek

Simon Lenskens I Wonder Who Bewitched Us TEKST: Mats Pylyser / Foto’s: Simon Lenskens

Vorig jaar pitchte Simon Lenskens tijdens De Donkere Kamer zijn fotoproject rond de mijnbouw in Peru. Mede met het geld dat hij toen verzamelde, trok hij terug naar het Peruaanse hoogland om verder te gaan fotograferen. Intussen zijn we een dik jaar later, heeft Lenskens zijn master afgerond en heeft hij met ‘I Wonder Who Bewitched Us’ zijn eerste fotoboek onder de arm. Om maar met de mop in huis te vallen: met een naam als Lenskens ben je voorbestemd om te fotograferen. Aangetrokken door documentaire fotografie en, specifieker, door het werk van Carl De Keyzer, trok Simon Lenskens naar KASK in Gent. “Ik had toen wel een beetje een geromantiseerd beeld van documentaire fotografie,” bekent Lenskens, “van mensen die op reis gaan en terugkomen met allerlei verhalen en projecten. Maar dat was wel wat ik wilde doen.” De Keyzer, die les gaf aan KASK, werd er zijn mentor. Tijdens zijn master liep Lenskens stage bij Catapa, een ngo die actief is rond de mijnbouw in Zuid-Amerika. Catapa sensibiliseert rond de impact ervan op het milieu en de mensen. Vanuit zijn stage vormde de mijnindustrie voor Lenskens een logisch vertrekpunt.

Folklore Wie aan Peru denkt, haalt zich meteen beelden voor de geest van mensen met kleurrijke poncho’s en jurken, geflankeerd door lama’s en alpaca’s. Fotogenieke plaatjes, maar beelden die we wel vaker gezien hebben. Lenskens gebruikt in ‘I Wonder Who Bewitched Us’ de Peruaanse mijnindustrie als leiddraad, om een beeld te geven van het land. Hij vermijdt daarbij de grote clichés, maar deinst er eveneens niet voor terug om de typische couleur locale in beeld te brengen. “Ik kreeg daar wel wat kritiek op,” vertelt Lenskens, “omdat men die zaken soms al eerder heeft gezien van Peru, maar ik wil niet pretenderen dat die zaken daar niet zijn. Ik vond het belangrijk om die folklore ook te tonen, de culturele rijkdom van de mensen die daar wonen en van hun voorouders, omdat dat belangrijk is voor hen. Het maakt deel uit van hun leven. Ik heb een aantal van die optochten meegemaakt en daar zie je hoe diep de mijnbouw verweven zit in die cultuur. Je ziet er mythische figuren en trollen die in de mijnen wonen, waarin mensen zich dan verkleden. En als je niet goed bent voor de mijn, dan komen ze je halen.”

êêê

IN HUIS HALEN / Boek

Een verleden onder de grond De Peruaanse mijnindustrie draagt een lange geschiedenis met zich mee die terug gaat tot de Inca’s en de Spaanse kolonisten. Naast de fysieke groeven in het landschap, liet de mijnbouw in de Peruaanse samenleving eveneens diepe sporen na en doet dat nog steeds. “De Inca’s hadden destijds ook al mijnen,” legt Lenskens uit, “maar het is sinds de Spanjaarden dat het systeem is begonnen waarbij buitenlanders, of buitenlandse bedrijven, alles meenemen naar het Westen. De afgelopen 400 jaar is daar eigenlijk weinig aan veranderd. Er wordt een beleid gevoerd dat ‘extractivisme’ heet. Het komt er op neer dat de lokale overheden deals sluiten met grote privébedrijven, zodat die alles voor een appel en een ei kunnen meenemen. Zij betalen ook zo goed als geen belastingen. De laatste regeringen in Peru zijn allemaal zo corrupt dat alles zomaar wordt weggeven.” De ietwat bevreemdende titel ‘I Wonder Who Bewitched Us’, verwijst naar deze problematiek. Lenskens kwam deze uitspraak tegen in getuigenissen van mensen die door de mijnbouw getroffen waren. De man in kwestie vroeg zich af wie de Peruanen zo behekst had, dat zij zo hard zijn voor elkaar. De buitenlandse multinationals trekken misschien wel aan de touwtjes, maar het zijn uiteindelijk evengoed de Peruanen zelf die hun grondstoffen te grabbel gooien, hun milieu verpesten en hun landgenoten van hun landerijen verjagen.

Beeld boven boodschap Met dit project kaart hij enkele grote, maatschappelijke en ecologische problemen aan, maar voor Lenskes is dit maar één facet. Hij is op de hoogte van het reilen en zeilen in het land, maar is eerst en vooral fotograaf, geen activist. “Ik ben weliswaar begonnen vanuit die boodschap, maar het is niet zo dat ik er heel hard op wil focussen.

êêê

IN HUIS HALEN / Boek

Het is vooral nodig om alles in perspectief te kunnen plaatsen. Waar meer de focus op ligt zijn de mensen die in die gebieden wonen waar al die mineralen uit de grond worden gehaald, het verval van het landschap en het milieu dat helemaal kapot gaat. Daarnaast wilde ik een mix brengen, omdat het niet allemaal pure miserie is. Mensen wonen dan wel naast een gigantische krater van 400 meter breed, maar er wordt ook gefeest. Dat is een manier waarop de mensen met de problemen omgaan.” Lenskens bezocht verschillende regio’s in Peru en bracht in totaal vier maanden in het land door. Eerder woonde hij al een jaar in Peru via een uitwisselingsprogramma. Hij kende dus de gewoontes van het land en spreekt vlot Spaans. Via de ngo waarbij hij stage liep, legde hij contacten met de lokale bevolking. Zo bracht hij enkele weken door bij een familie die als enige weigert om hun land te verkopen aan een mijnbouwbedrijf. De familie wordt voortdurend belaagd door privémilities die hen proberen te dwingen te verkopen. Op andere plaatsen zocht hij lokale fotografen op, deed aan couchsurfing of kwam gewoon op straat met mensen in contact. “Mensen vinden het niet echt raar dat ik foto’s neem. Als westerling val ik daar natuurlijk heel hard op en ik word er zelf heel veel gefotografeerd. Zelfs in dergelijke rurale gebieden hebben mensen een smartphone. Dat maakt de stap een stuk kleiner om dan te vragen om zelf ook een foto te mogen maken. Soms doen ze dat ongevraagd en planten ze op de bus ineens een camera in je gezicht. Dat zet je wel aan het nadenken, want dat is eigenlijk ook hoe ik soms foto’s maak.”

Kill Your Darlings Na vier maanden Peru keerde Lenskens terug met meer dan 15.000 beelden. Daaruit een selectie samenstellen is geen sinecure. “Het is lastig, want je bent daar geweest en kent de mensen die op de foto’s staan. Daarom is het zeker belangrijk om hiervoor met andere mensen samen te werken. Alleen was me dat niet gelukt. Eerst en vooral moet het een goede foto zijn. Daarnaast bekijk ik bij elke foto wat hij vertelt. Soms leunt een foto eerder tegen het esthetische aan, maar, als ik vind dat die wel in het geheel past, mag die er wel in blijven. Evengoed andersom, als een foto echt iets vertelt dat ik wil vertellen en dat is nodig voor het verhaal, dan blijft die er in, zelfs al is dat misschien niet de beste foto.” •

Het fotoboek ‘I Wonderd Who Bewitched Us’ werd uitgebracht in eigen beheer, in een beperkte oplage van 60 exemplaren. Het boek kost € 35 en kan je bestellen via simonlenskens.com. Je vindt Simon Lenskens ook op Instagram als @simonlenskens.

KIJKEN & BEZOEKEN / Filmfestival

FILMGALA 2017 Zondag 10 december TEKST: Margot Thysens / Stills uit ‘Splash’, ‘Zeer’, ‘Opgetuigd Opgetogen’

Zondag 10 december zet het Centrum voor Beeldexpressie de strafste en meest bijzondere kortfilms gemaakt door amateurfilmmakers van over gans Vlaanderen in de kijker tijdens het Filmgala. Voor het eerst vindt dit filmfeest plaats in Heist-op-den-Berg. Op het programma staan 3 filmblokken, goed voor 4 uur filmkijkplezier.

Gastheer Jan Verheyen gaat in gesprek met de cineasten en leidt de prijsuitreiking aansluitend op de laatste filmvertoning. Ontdek samen met ons de filmpareltjes tijdens de verschillende filmvertoningen en weet als eerste welke cineasten in de prijzen vallen! Toegang is gratis. Reserveer dus snel jouw plaats! •

Het filmgala gaat door op zondag 10 december van 13.30 u. tot 19 u. in CC Zwaneberg (Cultuurplein 1) in Heist-op-den-Berg. De toegang is gratis maar reservatie is verplicht. Dit doe je via www.zwaneberg.be/tickets/reserveren. Het volledige programma kan je raadplegen op onze website www.beeldexpressie.be.

Tik, jij bent

Zo gaat het er aan toe bij ons in de DADDY KATE FAMILY. Zes expertisedomeinen rond print en communicatie, waar collega’s elkaar voortdurend aanporren en interactief samenwerken. Dat moet ook, in de omnichannel wereld van vandaag. Want uw doelgroepen zijn overal. En wij brengen u er naar toe. Via print, een website, een communicatiestrategie op maat, of nog wat anders. Zelfs geautomatiseerd.

KIJKEN & BEZOEKEN / Agenda

Nu is het aan u. Tik. www.daddykatefamily.be

UIT met het

Centrum voor Beeldexpressie TEKST: Margot Thysens, Mats Pylyser, Wouter Van SpringeL

NOV 1 minute workshop MakingMovies Bibliotheek, Merksem Workshop film voor jongeren (gratis) ---------------------------------------------- NOV STANDPUNTEN WEST-VLAANDEREN CM Sint-Kruis, Brugge Lezing fotografie (gratis) ---------------------------------------------- NOV 1 minute workshop MakingMovies Bibliotheek, Elsschot Workshop film voor jongeren (gratis) ---------------------------------------------- NOV STANDPUNTEN VLAAMS-BRABANT Lokalen Foto Gamma, Leuven Lezing fotografie (gratis) -----------------------------------------------

2 8

11 15

PHOTO VIEW NOV CC De Ververij, Ronse Foto-expo tot 14 januari 2018 (gratis) ---------------------------------------------- ZOOM’17 NOV Fotomuseum, Antwerpen Studiedag fotografie (vanaf € 18) ---------------------------------------------- FILMGALA DEC CC Zwaneberg, Heist-op-den-Berg Filmfestival (gratis) -----------------------------------------------

25 10

KIJKEN & BEZOEKEN / Agenda

UIT met leden en aangesloten groepen TEKST: JOKE EMBRECHTs

In de kalender op www.beeldexpressie.be verzamelen we het aanbod van fototentoonstellingen, filmprojecties en -festivals, workshops en lezingen van onze leden, aangesloten foto- en filmclubs en provinciale organisaties. Je kan er ook zelf je aanbod invoeren.

NOV fotobiënnale ARTELOO CC het Loo, Tessenderlo Foto-expo tot 26 november (gratis) --------------------------------------------- Fotogroep SPECTRUM NOV Kasteel Bouckenborgh, Merksem Foto-expo tot 19 november (gratis) --------------------------------------------- NOV RENOVISIE 2017 CC de Bogaard, Sint-Truiden Foto-expo tot 19 november (gratis) --------------------------------------------- NOV ‘DIFFERENT VIEWS’ door Foto Gamma Diestsevest 39, Leuven Foto-expo tot 3 december (gratis) --------------------------------------------- ACINA DEC CC ’t Waaigat, Burcht 52ste galaprojectie en foto-expo (€ 6 / vvk € 5) --------------------------------------------- Fotokring FIDIFOK DEC Miloheem, Mol Foto- en digisalon tot 3 december (gratis) --------------------------------------------- Bie Lievens te gast bij Fotoclub Aquarius DEC Zaal Carrefour Express, Veldegem Voordrachtavond rond natuurfotografie (€ 3) --------------------------------------------- KIWABI MULTIMEDIA ZEDELGEM DEC Zaal Groene Meersen, Zedelgem Digitale projectie ‘KIWABI presenteert’ (€ 5 / vvk € 4) --------------------------------------------- FCT Genk DEC Fotogalerij & foyer stadhuis, Genk Foto-expo tot 22 december (gratis) --------------------------------------------- DEC Lint in beeld - Lintse Videoclub Diverse locaties, Lint Filmbeeldentocht 28 & 29 december (gratis) ----------------------------------------------

18 18

Fotoklub 72 NOV Stedelijk Lyceum, Antwerpen Fotosalon tot 5 november (gratis) --------------------------------------------- Koninklijke Fotokring Focus Ninove NOV Trefpunt Winnik, Ninove - Denderwindeke 51ste foto- en digisalon tot 12 november (gratis) --------------------------------------------- NOV DIAFO KONINGSHOOIKT Dorpsstraat 111, Koningshooikt 39ste foto- en digisalon tot 12 november (gratis) --------------------------------------------- NOV ‘SEIZOENEN’ door AFTER4 Molenhuis, Temse 8ste foto-expo tot 12 november (gratis) --------------------------------------------- NOV ‘Even Stilstaan’ door Dominiek Lams Bibliotheek, Izegem Foto-expo tot 25 november (gratis) --------------------------------------------- FOTOCLUB TEREKEN NOV Zaal ‘Ons Huis’, Sint-Niklaas 23ste fotosalon tot 12 november (gratis) --------------------------------------------- Fotoclub Hulst NOV de Warande, Sint Jansteen (Nederland) Foto-expo tot 12 november (gratis) --------------------------------------------- Fotoclub Aalst hangt op NOV SULBB - De Gistfabriek, Aalst 3de groepstentoonstelling tot 12 november (gratis) ----------------------------------------------

3 3 3 4 4

10 10 10

18 24 2 2 8 9

15 28

Meer info via de kalender op www.beeldexpressie.be.

UIT in Vlaanderen TEKST: JOKE EMBRECHTS / Foto: Ksenia Galiaeva

In de kalender op www.beeldexpressie.be verzamelen we een aanbod van activiteiten rond fotografie en film in Vlaanderen. Een greep uit het aanbod voor de komende maanden: Filmanjaro NOV Cinema ZED, Leuven Jeugdfilmfestival tot 5 november (€ 7) --------------------------------------------- NOV Angela Fish - INTER CC ’t Blikveld, Bonheiden Foto-expo tot 12 november (gratis) --------------------------------------------- CHRISTIAN CLAUWERS NOV GATES OF THE (ANT)ARCTIC Zeberg Fine Art, Antwerpen Foto-expo tot 25 november (gratis) --------------------------------------------- Cult Crap Collective NOV St-Katharinakapel, Ruisbroek-Puurs Foto-expo tot 19 november (gratis) --------------------------------------------- NOV LIGHTROOM IN PRAKTIJK Het Objectief, Gent Workshop met Wouter Maeckelberghe (€ 125) --------------------------------------------- Gedurfd NOV Cultuurhuis ‘De Pastorie’, Borsbeek Groepstentoonstelling tot 26 november (gratis) ----------------------------------------------

1 1 1

18 25 25

En over de grens: Jamie Hawkesworth - Landscape with Tree NOV Huis Marseille, Amsterdam Foto-expo tot 3 december (€ 8) --------------------------------------------- NOV André Kertész - Mirroring Life FOAM, Amsterdam Foto-expo tot 6 december (€ 11) ----------------------------------------------

1 1

The Rolling Stones, 1965/1985 NOV It’s Only Rock’n’roll ! Photo House, Brussels Foto-expo tot 31 december (€ 10) --------------------------------------------- KSENIA GALIAEVA - ALLES IS ZOALS HET NOV MOET ZIJN Stedelijk Museum,Schiedam Foto-expo tot 21 januari 2018 (€ 10) --------------------------------------------- NOV jong & veelbelovend Villa Mondriaan, Winterswijk Foto-expo tot 25 februari 2018 (€ 9) --------------------------------------------- FOTOFEVER PARIS NOV Carrousel du Louvre, Paris Fotobeurs tot 12 november (vanaf € 12) --------------------------------------------- Festival International du Film de Bruxelles NOV UGC de Broukère, Brussel Filmfestival tot 23 november (€ 7) ----------------------------------------------

10 18

Meer ontdekken via uitinvlaanderen.be.

KIJKEN / Instagram

Johan Lolos Een backpacker met een camera TEKST: Mats Pylyser / Foto’s: Johan LoLOS

Het verhaal van Johan Lolos leest als een sprookje. In 2013 vertrok hij met zijn rugzak naar Australië om te gaan rondreizen. Gaandeweg begon hij te fotografen en postte zijn foto’s op Instagram. Nu, vier jaar later, verkent hij als professioneel fotograaf de toppen van Europa. Op het moment van ons gesprek rijdt Johan Lolos door de Oostenrijkse Alpen. De Alpen vormen het sluitstuk van zijn fotoproject ‘Peaks of Europe’. Eerder vertoefde hij twee maanden in Noord-Europa (Noorwegen, Schotland en IJsland), gevolgd door twee maanden in Griekenland en de Balkan. Lolos leeft nog steeds vanuit zijn koffer, zoals in zijn begindagen. Het grootste verschil is dat deze koffer nu die van een grote, gesponsorde 4 x 4 is, gevuld met kledij, trekkersspullen en fotomateriaal van sponsors, zoals Nikon. Met bijna een half miljoen Instagram-volgers en natuurbeelden die je als kijker meteen doen wegdromen, is Lolos immers publicitair een zeer interessante vogel. Met verschillende toeristische bureaus in zijn portefeuille is ook de verkoop van zijn beelden na de reis verzekerd. Van je hobby je beroep maken, zegt men dan.

Het bouwen van een community Johan Lolos’ opgang van een reiziger die zijn tochten vastlegde op beeld, naar een professionele fotograaf met zijn ‘@lebackpacker’ als één van de meest gevolgde Belgische instagram-accounts, is het resultaat van erg gericht werken. Eenmaal hij zijn publiek had, kwamen de sponsors eigenlijk vanzelf. “Momenteel spendeer ik niet meer zoveel tijd op sociale media,” zegt Lolos. “Op tocht is het altijd redelijk hectisch en nu heb ik niet de tijd om andere foto’s te liken en commentaren te plaatsen en dergelijke. Ik plaats nu dagelijks één of twee posts op instagram en spendeer daar zo’n tien à vijftien minuten aan. Dat is het. Vroeger was ik daar veel meer mee bezig. Toen ik in Nieuw-Zeeland verbleef, was dat soms vier uur per dag. Dan was ik ook nog volop bezig met het opbouwen van een community. Ik postte vier of vijf beelden per dag. Hoe meer je postte, hoe meer je groeide. Daarnaast ging ik vaak in gesprek met mensen en sprak met hen af om samen te gaan fotograferen. Ik heb dat twee jaar lang erg intensief gedaan.” Ook in het plannen van zijn traject speelt Johans online community een rol. “Soms plan ik op voorhand waar ik naartoe ga, omdat ik online foto’s heb gezien van een bepaalde plek of er over gelezen heb. Andere keren krijg ik tips van mensen uit de buurt die me volgen op sociale media. Zo kom je op plaatsen waar je anders nooit zou komen.”

êêê

KIJKEN / Instagram 14

Peaks of Europe

Reizen vs. werken

Ondanks de steun van sponsors, is Lolos vrij om met zijn projecten zijn eigen ding te doen. Zo ook met ‘Peaks of Europe’. Hij gaat naar de plaatsen die hij uitkiest en neemt zijn foto’s zoals hij ze wil. “Na eerder in Australië, Nieuw-Zeeland en Canada rondgereisd te hebben, wilde ik graag een volgend project doen in Europa. Ik had nog nooit op deze manier rondgetrokken op mijn eigen continent. Het is wel verschillend. In Australië of Canada bijvoorbeeld voel je veel meer die roadtrip-vibe en kan je urenlang rijden zonder iemand te zien. Europa is veel dichter bevolkt, om de tien minuten is er altijd wel ergens een dorp. Dat voelt meer aan zoals thuis.” Lolos is in de eerste plaats een natuurfotograaf met een grote voorliefde voor berglandschappen. Als je door zijn beelden gaat, valt op dat hij steevast fotografeert tijdens het zogenaamde ‘Golden Hour’, de periode van schemering bij het ochtendgloren en bij valavond. Het geeft zijn landschappen een extra dramatiek. “Ik fotograaf altijd ofwel erg vroeg, ofwel bij valavond, in de gloed van het ‘Golden Hour’. Ik plan mijn tochten zo dat ik op een berg kampeer, zodat ik er ’s ochtends kan fotograferen. Overdag fotografeer ik nauwelijks omdat ik - zeker bij een open hemel - toch niets met die foto’s kan doen.” Tijdens dit project heeft Lolos voor het eerst geproefd van andere genres, zoals straatfotografie en portretfotografie. In zijn Instagram-stories documenteerde hij zijn reis met deze beelden, als in een dagboek. Zijn doel is om al zijn beelden van deze reis in een boek te gieten, dat breder gaat dan enkel natuurbeelden.

Reizen is essentieel in Lolos’ werk. Hij benadrukt dat zijn droombestaan, zoals mensen het vaak zien, toch wel keerzijden heeft. Zo mist hij een vaste stek om ‘thuis’ te komen, waar je niets hoeft te doen. Nu hangt hij vast aan een redelijk strak schema. Daarnaast verandert zijn werk ook de manier waarop hij zijn reis beleeft. “Ik kan er nog steeds van genieten, maar wel op een andere manier dan toen ik nog geen fotograaf was. Toen was fotografie bijkomstig en was ik niet bezig met hoe het licht was en dergelijke. Ik ging toen in het midden van de dag, met staalblauwe hemel, naar prachtige plekken en genoot daar van. Als ik nu naar een plek ga waar ik heel graag naartoe wilde en het licht valt tegen waardoor ik niet kan de foto’s nemen die ik wilde, dan ben ik toch teleurgesteld, hoe prachtig het daar ook is.” • Johan Lolos: @lepackpacker http://johanlolos.com

NIKON_KV_D850_DAVID_YARROW_INDIVIDUAL_ILLUSTR_SP - edited.pdf 1 11/09/2017 12:20:40

CMY

I AM RELENTLESS

DAVID YARROW INTRODUCEERT DE NIEUWE NIKON FULL FRAME D850. Om de nieuwe Nikon D850 te lanceren kreeg, master wildlife fotograaf, David Yarrow de creatieve vrijheid om de foto van zijn leven te maken met de nieuwe D850. Dankzij de krachtige combinatie van de 45,7 MP FX-formaat back-side illuminated CMOS-sensor en de snelheid van 9 fps-opname*, kon hij een verhaal vertellen zoals nooit eerder. Met ISO van 64 tot 25600, 153-punten AF, 8K time-lapse ** en full frame 4K UHD video, kan je nu ook je eigen meesterwerk vastleggen. David is gepassioneerd door het behoud van de natuur, en is als fotograaf verbonden met de Tusk Trust Foundation. Volg Nikon op Facebook en YouTube om meer te weten over de D850 en David's verhaal. * De optionele MB-D18 Multi Power batterij en EN-EL-18a / b batterij zijn hiervoor noodzakelijk ** Interval Timer instellingen en 3rd party software zijn hiervoor noodzakelijk

DOEN / Studiedag

ZOOM Een dag scherpgesteld op fotografie Schrijf je nu in!

TEKST: Wouter Van Springel / Foto: Nick Hannes

ZOOM slaat zijn vleugels uit en brengt jou nòg meer workshops en lezingen rond fotografie! We verkennen onze horizonten door uit te breiden naar de academie van Hoboken en het Zuiderpershuis. Zo bieden we nog meer keuze op deze dag waar fotografie centraal staat! En de keuze is he-le-maal aan jou: elke lezing, workshop, feedbackmoment of rondleiding is vrij te kiezen. We schakelen daarvoor o.a. de ervaren workshopbegeleiders van ‘Tell me a picture’ in. Deze professionele begeleiders loodsen jullie door verschillende onderwerpen! Als hoofdsprekers hebben we voor deze editie van ZOOM Nick Hannes en Karin Borghouts uitgenodigd. Zij gunnen jou een blik op hun werk(wijze) en wat hen inspireert. Ook Bart Heirweg en Eva Vermandel komen hun oogstrelende fotografie voorstellen. Daarnaast kan je nog kiezen uit diverse rondleidingen, workshops, feedbackmomenten en lezingen. Belangrijk bij het invullen van jouw gepersonaliseerd programma is dat je rekening houdt met het tijdschema en de verschillende locaties! Een handig overzicht vind je hieronder terug.

Ganse dag: Zuiderpershuis: workshop reportage (Yann Bertrand)

Leer in één dag om een sterke fotoreeks te maken, vertrekkend vanuit je eigen idee. Je gaat enkele uren met je camera op stap, waarna je samen met de anderen je beelden naast elkaar legt tot je de meest sprekende reeks hebt samengesteld. Opgelet! Deze workshop neemt een ganse dag in beslag. Andere keuzes kunnen dan niet meer gemaakt worden.

Voormiddag: FOMU: lezing Nick Hannes

Nick Hannes begon zijn carrière als fotojournalist en is ondertussen uitgegroeid tot een van de gevestigde namen in de Vlaamse documentairefotografie. Hij verkiest sociaal-politieke onderwerpen die hij uitwerkt in grote projecten met als eindpunt vaak een boek of expo. Nick doet uit de doeken hoe hij zijn onderwerp kiest, zich praktisch voorbereidt, inhoudelijk-creatief vorm geeft aan zijn reeksen,… Hij stelt zijn reeksen ‘Mediterranean. The Continuity of Man’ en ‘Dubai. Bread and Circuses’ voor. Met deze laatste reeks won hij de ‘Magnum Photography Award 2017 - Documentary’.

FOMU: Karin Borghouts

Karin Borghouts is beeldend kunstenaar, werkte eerst als grafisch vormgever en koos later voor een loopbaan als kunsten documentairefotograaf. In 2003 had ze haar eerste solo fototentoonstelling. Ze kan zich nog altijd oneindig verwonderen over het medium fotografie. Haar werk is een onderzoek naar de essentie daarvan. Vragen als 'wat moet getoond worden?' en 'hoe dan?' houden haar intens bezig. Aan de hand van series die ze maakte zoals 'Through the Looking Glass' en 'Het huis' beschrijft ze de grens tussen fictie en realiteit die ze bewandelt. Haar werk was al vaker te zien in talloze solo- en groepstentoonstellingen in binnen- en buitenland en ze publiceerde reeds verscheidene boeken, waaronder 'The house (of my childhood burned down and I went in to take pictures)', 'Mijn huis dat was' en 'Antwerpen Stad verbeeld'. Daarnaast was ze een van de stadsfotografen van Antwerpen, een tentoonstelling die nog tot april 2018 in het MAS te zien is. Verder vervult ze artistieke opdrachten voor culturele instellingen, architecten, steden en musea.

Zuiderpershuis: workshop ‘portret in studio’ (Yuri Andries)

Leer licht te gebruiken om je verhaal te vertellen. Je gaat in de studio aan de slag met courant te vinden (en te huren) studiomateriaal, waarmee je de relatie tussen licht en gevoel verkent.

Namiddag: Zuiderpershuis: workshop ‘Photoshop voor beginners’ (Jef Boes)

Leer je beelden zo te bewerken dat ze je boodschap kracht bijzetten. Je vertrekt van een RAW-bestand van jouw keuze, en je werkt met de gulden regels en verborgen shortcuts naar een optimaal en passend bewerkt beeld. Deze workshop is voor fotografen die nog niet veel ervaring hebben met Photoshop.

Academie Hoboken: lezing ‘De dynamieken van het fotoboek’ (Stefan Vanthuyne)

Net zoals de muren en de invulling van de ruimte in het museum of de galerie een invloed hebben op de beleving van foto's, hebben de bladzijden en het ontwerp van het fotoboek dat ook. Welke elementen spelen allemaal een rol in het fotoboek? Welke mechanismen en dynamieken zijn er aan het werk wanneer je een fotoboek ‘leest’? Hoe meer je je hiervan bewust bent, hoe beter je als fotograaf erin slaagt om via dit medium jouw verhaal te brengen. Stefan Vanthuyne is fotograaf, schrijver en onderzoeker. Hij publiceerde vier foto- en kunstenaarsboeken. Voor o.a. De Standaard, Oogst Magazine en Knack Focus schrijft hij over fotografie en over fotoboeken. Momenteel doet hij aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten Antwerpen onderzoek naar het fotoboek in België.

FOMU: lezing Bart Heirweg

Als landschapsfotograaf en Nikon Belgium Ambassadeur reist Bart de wereld rond waarbij hij in zijn foto’s de schoonheid tracht te verbeelden van iets wat groter is dan onszelf. Licht en sfeer zijn zeker de belangrijkste kenmerken van deze professionele natuur- en landschapsfotograaf. Tijdens zijn presentatie ‘The making off’ zal Bart dieper ingaan op zijn werkwijze. Hij laat beelden van achter de schermen zien, bespreekt welk materiaal werd gebruikt en illustreert hoe bepaalde foto’s tot stand zijn gekomen. Je leert de gedachtegang van de fotograaf kennen en ziet waarom bepaalde beelden werken en andere niet. Deze lezing wordt aangevuld met een heleboel concrete tips and tricks die je laten zien hoe je het landschap in een foto tot leven wekt. Kortom: een blik achter de schermen waarbij zowel techniek als creativiteit aan bod komen.

FOMU: lezing Eva Vermandel

Eva Vermandel (Sint-Niklaas, °1974) studeerde grafisch ontwerp aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Gent. Sinds 1996 woont ze in Londen waar ze vooral werkzaam was als portretfotograaf voor verschillende tijdschriften zoals FT Magazine, Independent Magazine, Telegraph Magazine, Sunday Times Magazine, New York

êêê

DOEN / Studiedag

Times Magazine, The Wire, Mojo en W (USA). Zo kreeg ze reeds PJ Harvey, Portishead, Ian McKellen, James McAvoy, Simon McBurney, Ralph Fiennes, Matt Damon, Elton John, Nick Cave, Tom Waits, Cat Power,… voor haar lens. Sinds 2004 komt haar kunstpraktijk meer op de voorgrond. Ze liet zich daarvoor inspireren door de beïnvloeding van de mens door digitalisering, hyperkapitalisme, globalisatie en de versnelling van de beleving van tijd. Een selectie van werken van haar reeks ‘Splinter’ werden in de collecties van het Victoria & Albert Museum in Londen en de Scottish National Galleries in Edinburgh opgenomen. Sinds 2012 geeft ze ook les aan de Middlesex University. Eva concentreert zich tijdens haar uiteenzetting enerzijds op haar kunstpraktijk (o.a. hoe ze haar ideeën in de praktijk omzet) en anderzijds op een project voor het Sydney Festival, waarbij ze portretten maakte van mensen die doorheen het 40-jarige bestaan betrokken waren bij het festival.

FOMU: lezing ‘kleurbeheer/calibratie’ (Marc Cielen)

In de digitale fotografie zijn er drie belangrijke factoren die de kleurweergave van je opnames beïnvloeden: de camera, het beeldscherm en de printer. En vaak moeten we vaststellen dat die niet zomaar samenwerken. Het geheim? Profileren! In deze uiteenzetting krijg je een korte demonstratie hoe je camera, beeldscherm en printer profileert, zodat je kleuren onveranderd blijven, van opname tot afdruk. Tevens zie je ook hoe je het maximum aan kleurinformatie uit je (dure) camera kan halen en hoe je de oorspronkelijke kleuren betrouwbaar reproduceert. Tot slot wordt er uitgelegd hoe je de foto’s optimaal voorbereidt voor afdrukken op je eigen printer en publicatie op het web. De workshop is geschikt voor gebruikers van Photoshop en Lightroom.

FOMU: rondleiding tentoonstelling Ai Weiwei en Andrea Stultiens

Ai Weiwei, ongetwijfeld China’s bekendste en ’s lands meest controversiële kunstenaar stelt zijn fotografisch werk tentoon. We krijgen een bijzonder overzicht te zien van zijn actuele visuele kritiek op de Chinese overheid en bredere thema’s zoals de vluchtelingencrisis (zie p. 52). Andrea Stultiens documenteert sinds 2011 Oegandese historische fotocollecties. Het werk omvat zowel beelden van Oegandese fotografen als beelden van Westerse kolonisten en missionarissen.

FOMU: feedbackmoment voor fotografen (in groep) (Anja Hellebaut)

Deelnemers kunnen hun portfolio voorleggen aan Anja Hellebaut (voormalig docente fotografie Sint-Lucas Gent en medeoprichter van mentormentor.be) tijdens dit groepsfeedbackmoment. Op die manier krijg je jouw persoonlijke feedback, maar kan je ook bijleren van andere portfolio’s.

FOMU:vertoning documentaire ‘The salt of the Earth’

‘The salt of the Earth’ is een prachtige documentaire over en een verbluffende visuele ode aan de Braziliaanse Sebastiao Salgado, één van ‘s werelds grootste fotografen. Salgado’s zoon, Juliano Ribeiro, en cineast Wim Wenders brengen het verleden van de beroemde fotograaf tot leven. Ze nemen de kijker mee op een vijftig jaar durende reis: van de Braziliaanse boerderij waar Salgado geboren werd, naar zijn korte carrière als econoom in Parijs tot zijn uiteindelijke roeping als fotograaf. De documentaire is een reis door het geheugen van Salgado. De film

mixt fotomontages met archiefbeelden, waarin Salgado de kijker rechtstreeks toespreekt. Dit levert een prachtige documentaire op waarbij het ene adembenemende beeld voor het andere gewisseld wordt.

Zuiderpershuis: workshop ‘portret in studio’ (Yuri Andries)

Leer licht te gebruiken om je verhaal te vertellen. Je gaat in de studio aan de slag met courant te vinden (en te huren) studiomateriaal, waarmee je de relatie tussen licht en gevoel verkent.

Zuiderpershuis: workshop ‘Photoshop voor gevorderden’ (Jef Boes)

Academie Hoboken: individuele portfolioreview (Jurian Drossin, Peter Boelens en Kurt De Wit)

Wil jij ook je foto's eens voorleggen aan een expert? Een team van drie docenten fotokunst staat voor je klaar om met één van hen in dialoog te gaan en feedback te geven over je werk. Samen met jou zoeken we constructief naar manieren om een volgende stap te zetten in je artistieke projecten. •

ZOOM ’17 vindt plaats op zaterdag 25 november in: • Fotomuseum (Waalsekaai 47) in Antwerpen, 10 u. - 17.30 u. • Zuiderpershuis (Timmerwerfstraat 40) in Antwerpen, 9 u. - 17.30 u. • Academie Hoboken (Oudestraat 41) in Hoboken, 10 u. - 15 u. Surf naar www.beeldexpressie.be, klik op ‘Kijken en doen’ en verder op ‘ZOOM ‘17’ en schrijf je in. Gelieve bij het inschrijven rekening te houden met het tijdschema en de verschillende locaties! De plaatsen zijn beperkt, we proberen zoveel mogelijk rekening te houden met jouw keuze (prijs varieert tussen € 5 en € 60). Meer info via www.beeldexpressie.be, vorming@beeldexpressie.be of 03 289 12 05. Wil je op de hoogte blijven van de volgende edities van ZOOM? Registreer je op www.beeldexpressie.be en schrijf je in op de nieuwsbrief ‘Evenementen en festivals foto’.

FOMU Zuiderpershuis Academie Hoboken

KIJKEN & BEZOEKEN / Film

INSYRIATED

TEKST: Saskia Van Bueren / Stills uit ‘Insyriated’: Virginie Surdej - altitude 100 - Liaison CinematoGraphique

Film Fest Gent toont met de beklijvende openingsfilm ‘Insyriated’ meteen waar deze 44ste editie voor staat: een stevig antwoord op de vraag wat film kan betekenen. Philippe Van Leeuw zet de mens terug in de kern van de Syrische kwestie. In dit sociaal geëngageerde drama volgt regisseur Philippe Van Leeuw 24 uur lang het leven van een Syrische familie in Damascus. Samen met hun huishoudster en een koppel met een baby zit ze vast in hun appartement midden in het oorlogsgeweld. De moeder probeert het dagelijkse leven in stand te houden en haar gezin te beschermen. Hoe blijven ze mens in deze hachelijke omstandigheden? Tot welke keuzes dwingen de ontregelende inbreuken van de oorlog hen?

Leven in oorlog ‘Insyriated’ is de tweede langspeelfilm van deze Brusselse regisseur die ondertussen in Parijs woont. Met Van Leeuws regiedebuut ‘Le jour où Dieu est parti en voyage’ (2009) heeft deze film het uitgangspunt gemeen: verontwaardiging over een onaanvaardbare situatie waar de internationale gemeenschap enkel toekijkt. Van Leeuw kent de regio goed omdat hij eerder in Libanon heeft gewerkt. “Ik was dus meteen erg gevoelig voor het lot van de burgerbevolking die, gegijzeld door de eigen regering, in oorlog moet leven of vertrekken. Het is ook moeilijk als westerling vast te stellen dat de internationale gemeenschap Syrië de rug toekeert, waar ze bijvoorbeeld in Libië wel alle mogelijke middelen heeft ingezet. De verontwaardiging die je dan voelt, zet dingen in beweging.” De regisseur wilde het universeel menselijke van het leven in oorlog laten zien. Een Syrische vriendin reikte hem de sleutel aan met haar verhaal. “Ze sprak over haar vader die vastzat in zijn appartement in Aleppo tussen de gevechten. Drie weken lang had ze geen nieuws van hem. In plaats van een man alleen, heb ik een gezin in dat appartement geplaatst en me in elk van hen ingeleefd.” Inleving blijft voor Van Leeuw het sleutelwoord. “Het is omdat je je kan inleven dat je met hen meegaat in de situatie. Het zijn voor mij geen personages meer. Het worden echte mensen die handelen volgens hun eigen karakter en zo hun onderlinge dynamiek ontwikkelen.” Van Leeuw plaatste bewust in deze context een ander, ouder gegeven in het hart van de film: de kwetsbare positie van vrouwen in tijden van oorlog en hoe ze vaak slachtoffer worden van verkrachting als oorlogswapen. êêê

KIJKEN & BEZOEKEN / Film

Op zoek naar authenticiteit De rode draad blijkt de zoektocht naar authenticiteit. Of het nu ging om de cast, montage, locatie, decor of kleding, niets mocht gekunsteld overkomen. “Ik wilde, hoewel het fictie blijft, het verhaal zo natuurlijk en authentiek mogelijk brengen. Dat moest ervoor zorgen dat het publiek zich makkelijk in hun situatie kan verplaatsen.” Van Leeuw beklemtoont dat de film een collectieve prestatie is. “Als regisseur alleen sta je nergens.” De regisseur, die zelf ook het scenario schreef, dacht meteen aan Hiam Abass voor de rol van de moeder en aan Diamand Abou Abboud voor Halima. “Ik ken hen allebei en ben vertrokken van hoe zij vanuit hun persoonlijkheid de vrouwen vorm zouden geven.” Verder vond hij het essentieel Syriërs op het scherm te brengen. Alle acteurs, behalve de drie vrouwelijke hoofdrollen, zijn Syriër. Dat brengt voor hem ook een verantwoordelijkheid met zich mee. Hun deelname aan de film hield soms immers een persoonlijk risico in. Ze hebben zich elk vanuit hun oorlogservaring, hun gevoelige situatie, hun delicate statuut als Syrische vluchteling geëngageerd voor deze film. Van Leeuw benadrukt hoe dankbaar hij ieder van hen is. De film is gedraaid in een appartement in Beiroet om Syrië sociaal en cultureel zo dicht mogelijk te benaderen. Zijn voorkeur ging eigenlijk uit naar de filmstudio, maar dit was onmogelijk, met alle gevolgen voor het geluid. Beiroet is immers een luide, drukke stad waar een permanente chaos heerst. Het was een uitdagende oefening om met alle geluidstechnici en componist Jean-Luc Fafchamps het passende geluidsuniversum te creëren. “Een stad in oorlog is voor mij eerder een stille stad waar de geluiden van het dagelijks leven verdwenen zijn.” Tegelijkertijd is het vooral via de klank buiten beeld dat de oorlog in de film concreet wordt. Het was voortdurend balanceren tussen de situatie levensecht maken en de ervaring voor het publiek draaglijk houden. “Zo kreeg ik de opmerking dat de knallen in het echt nog veel luider klinken. Maar dat zou voor het publiek niet meer aanvaardbaar zijn. Mensen moeten je film nog kunnen en willen bekijken.” De camera neemt het standpunt in van de bewoners: “Je weet en ziet enkel wat zij weten en zien. De camera op de schouder volgt de beweging van de personages door het appartement. Ik wilde ook zo weinig mogelijk knippen om die natuurlijke dynamiek te behouden.” Het verhaal

êêê

KIJKEN & BEZOEKEN / Film

vertellen op één plek, op één dag en in anderhalf uur zorgt voor een duidelijke afbakening van wat je wel en niet kan vertellen. Deze keuzes maken de beleving voor het publiek ook heel intens. Na anderhalf uur kan de kijker letterlijk terug op adem komen. Hij heeft ondertussen wel de claustrofobie, de angst en beklemming van een oorlogssituatie gevoeld. “Toch merk ik dat het publiek tegelijk ook dankbaar is voor deze ervaring.”

Een mooi internationaal parcours De première van ‘Insyriated’ was voorbehouden voor de 68ste Berlinale. Sindsdien heeft de film heel wat prijzen in de wacht gesleept zoals de prijs voor beste regisseur en de publieksprijs in Malta en de Panorama publieksprijs in Berlijn. Op het Festival du Film Francophone d’Angoulême werd ‘Une famille syrienne’, zoals de film in het Frans heet, gelauwerd met maar liefst drie Valois: de publieksprijs, de prijs voor de regie en een gedeelde Valois voor de beste actrice voor Hiam Abass en Diamand Abou Abboud. Beeld Express sprak met Van Leeuw wanneer die in Canada zat, de ochtend na de vertoning van ‘Insyriated’ op het Toronto International Film Festival. Hij toont zich verbaasd en verheugd over het internationale parcours dat ‘Insyriated’ tot nu toe heeft afgelegd. “Tegelijkertijd is dat natuurlijk waar je naar op zoek bent. Je wil dat zoveel mogelijk mensen deze film zien.” Hij maakt zich geen illusies. “Dit zal nooit een grote publieksfilm worden, maar wel één waar mensen bewust voor kiezen. En waar ze achteraf ook over spreken.” Vooral de publieksprijzen maken de regisseur erg blij. “Ik hoopte mensen te raken. Als we dan drie maal een publieksprijs mogen ontvangen, is de film geslaagd.” Dat vindt hij een hele geruststelling want “als je een dergelijk onderwerp kiest, is een slechte film maken het ergste wat je kan doen. De reactie van het publiek zegt iets over hoe de Syrische kwestie en de vluchtelingenproblematiek leven bij de mensen.” •

‘InSyriated’ opende op 10 oktober het Film Fest Gent in aanwezigheid van Philippe Van Leeuw en Hiam Abass en is sinds 11 oktober in de Belgische zalen te zien.

KIJKEN & BEZOEKEN / Expo

The Photographic I Other Pictures TEKST: Jan Coddé, Mats Pylyser / Foto’s: Roni Horn, Patrick Faigenbaum, Malick Sidibé, Jitka Hanzlova

Met ‘The Photographic’ pakt het SMAK uit met een tentoonstelling over fotografie, meer bepaald over wat fotografie vandaag nog betekent. Deze expo is opgevat in twee delen. Het eerste, ‘Other Pictures’, toont nieuw en bestaand werk van een twintigtal internationale kunstenaars en fotografen, van de jaren ’60 tot nu. We leven in een tijd dat het ‘pure fotografische medium’ behoorlijk onder druk staat. De fotografie heeft doorheen de tijd een grote evolutie doorgemaakt, van een puur technisch, wetenschappelijk observerend instrument midden 19de eeuw, naar een open discipline met een eigen beeldtaal. Iedereen schiet met zijn smartphone beelden die soms meteen de wereld rond gaan. Onnoemelijk veel terrabytes aan beelden worden evengoed nooit meer bekeken, sterven een leven dat ze nooit leefden om weer plaats te maken voor nieuwe beelden. Fotografie lijkt op verschillende snelheden te evolueren. Enerzijds is het een verouderd medium tegenover de nieuwe media, terwijl het anderzijds alomtegenwoordiger is dan ooit. Dat trok het SMAK net zo aan om als museum voor actuele kunst met fotografie aan de slag te gaan. “Het onderscheid tussen verschillende soorten musea wordt steeds vager,’ zegt curatrice Tanja Boon. ‘De kunstenaars die we tonen gebruiken het medium in een hedendaagse kunstcontext om het kritisch te bevragen. Het medium werd recentelijk meermaals ‘dood’ verklaard, net zoals de schilderkunst in de jaren ’80. Wij beweren het tegendeel, zelfs een format dat ietwat veroudert lijkt, blijkt nog heel relevant vandaag en in staat om onze blik te verrijken.”

Fotografie is niet dood Onder meer door het overaanbod aan beelden en de manier waarop we er mee omgaan, wordt de fotografie als kunstvorm bij wijze van statement wel eens doodverklaard. ‘The Photographic’ gaat dus tegen deze stelling in en toont kunstenaars die het tegendeel bewijzen. John Szarkowski, voormalig directeur fotografie van het MoMa in New York, schreef in de jaren ’70 dat er twee types fotografie zijn: foto’s die een raam zijn op de werkelijkheid en foto’s die een subjectieve, zintuiglijke weergave zijn van de blik van hun maker. Vandaag staat die objectieve weergave van de werkelijkheid binnen de fotografie op losse schroeven. De beelden in de tentoonstelling observeren weliswaar de werkelijkheid, maar doen dat op een subjectieve manier. “Wij focussen daarom op die beelden die een trage, onbestemde blik vragen om de meerduidigheid van de werkelijkheid op te nemen,” zegt curatrice Tanja Boon hierover. “Deze beelden bieden volgens ons geen loutere registratie, ze maken een vertaalslag die via keuzes eigen aan het medium inzake schaal, perspectief, moment en materiaal zelf betekenissen genereert.” De geëxposeerde foto’s gaan niet voorbij aan de typische 21ste-eeuwse vluchtigheid van het medium, maar geven er nieuwe betekenislagen aan die de kijker erin kan ontdekken.

êêê

g © Roni Horn door Vincent Everarts, Courtesy the artist and ING Belgium Collection / Some Thames (detail) 2000

KIJKEN & BEZOEKEN / Expo

f © Patrick Faigenbaum / Lys-Chantilly, 1989 Courtesy the artist and Galerie Nathalie Obadia, Paris - Bruxelles

Other Pictures Het eerste luik van deze groepstentoonstelling krijgt de titel ‘Other Pictures’ mee. De 23 kunstenaars die er in aan bod komen, zijn een mix van bekende en minder bekende namen. Daarnaast zijn het kunstenaars die allemaal een bredere interesse hebben en zoeken naar diverse verbanden: sociale verbanden, maar ook persoonlijke. De keuze werd verder bepaald door een aantal thema’s die de tentoonstelling structuren. Eén van die thema’s is de pose die mensen in beeld aannemen en het menselijk lichaam. Anderen zijn het heractualiseren van beelden uit archieven en het schikken van beelden in de ruimte. De tentoonstelling toont dus niet alleen zuiver artistieke fotografie maar ook toegepaste. Er wordt gekeken hoe fotografie onze ervaring van de wereld kan structureren, maar ook hoe ze die kan veranderen. Het fotografische beeld wordt daarbij benaderd als vizier op en als drager van de sociale ontwikkelingen die de wereld sinds de jaren ’60 globaliseerden. En voor wie graag vooruit blikt: ‘The Photographic II’ wordt een open zoektocht naar de materiële aspecten van fotografie binnen een breder kader van actuele kunst. • h

‘The Photographic I - Other Pictures’ loopt nog tot 7 januari 2018 in het SMAK (Jan Hoetplein 1) in Gent. Meer info op www.smak.be.

IN HUIS HALEN / Boek

Karkas Een reis door het oeuvre van Tim Dirven TEKST: Mats Pylyser / Foto: Tim Dirven

De Morgen-fotograaf en winnaar van een World Press Photo Award Tim Dirven zit 25 jaar in het vak en viert dat met een overzichtswerk. ‘Karkas’ heet het boek; een titel die even inyour-face is als zijn beelden. Tim Dirven zette zich in het begin van zijn carrière op de kaart als fotograaf in conflictgebieden. Hij ging naar Kosovo, naar Afghanistan, Irak en Rwanda, tot hij voelde dat hij té dicht kwam. “De foto is de kogel niet waard,” besloot hij. Sindsdien maakt Dirven reportages voor humanitaire organisaties als het Rode kruis, Artsen zonder Grenzen en Handicap International. Hij blijft iets verder van het geweld en kan rekenen op de bescherming van deze ngo’s. Daarnaast zet Dirven ook eigen fotojournalistieke projecten op. Al deze projecten brachten hem de laatste 25 jaar naar plaatsen over de hele wereld. ‘Een imaginaire reis van noord naar zuid’, luidt de ondertitel van ‘Karkas’. In de praktijk betekent dat van de Verenigde Staten en Armenië tot Iran en Madagascar. Oost-Europa, het Midden-Oosten en Afrika zijn de regio’s die het sterkst vertegenwoordigd zijn in het boek. Mensen vormen de rode draad door Dirvens werk. Vaak zijn dit mensen die in moeilijke omstandigheden leven. Met een scherp oog voor detail en een humanistische bril, biedt Dirven ons gelaagde momentopnames van hun levens. Hij zoekt daarin steeds naar de essentie, naar hetgene dat over blijft, wanneer al het overtollige weg is. Vandaar de titel: ‘Karkas’. “In de onderschriften van al mijn favoriete foto's was 'karkas' het woord dat het vaakst terugkwam om die beelden te omschrijven. En voor mij was dat een eye-opener en de start om een selectie te beginnen maken. De selectie in mijn boek 'Karkas' is een reis doorheen een sociale klasse waarin overleven de grootste zorg is.” In de lijn van grote voorbeelden als Koudelka en Salgado, werkt Dirven doorgaans in een contrastrijk zwart-wit, al doen zijn kleurenbeelden daar qua intensiteit niet voor onder. De krachtige, indringende esthetiek van zijn foto’s - de oudere zwartwitbeelden hebben een stevige korrel - voegt alleen maar toe aan zijn boodschap. Ondanks de zwaarte die je spontaan bekruipt wanneer je aan conflictgebieden en ngo’s denkt - en die zwaarte zit wel degelijk ook in Dirvens werk - zit er in ‘Karkas’ opvallend veel speelsheid en humor. Een schiettent met als doelwit een pakje sigaretten op het hoofd van een pop of een grijnzende soldaat zonder tanden. Het mag dan soms zwarte humor zijn, het is altijd fijn wanneer er kan gelachen worden. Zeker op plaatsen waar het leven niet altijd een lachertje is. ‘Karkas’ is zo een erg mooi en uitgebalanceerd boek geworden. •

Karkas, Tim Dirven, Rik Van Puymbroeck, Lannoo, 208 p., 29 x 26 cm, hardcover, isbn: 9789401443890, € 45

KIJKEN & BEZOEKEN / Fotofestival

LowLand Photo Festival TEKST: Mats Pylyser / Foto’s: Hans Strand

Lowland Photo Festival, het internationale natuurfotografiefestival van de Lage Landen, is dit jaar al aan zijn vierde editie toe en is dé ontmoetingsplaats voor wie houdt van natuur en fotografie. Tijdens het weekend van 9 en 10 december kan je in Kinepolis Antwerpen opnieuw genieten van inspirerende lezingen van vermaarde natuurfotografen uit binnen- en buitenland, prachtige exposities én een grote natuur- en fotografiebeurs. Leden van het Centrum voor Beeldexpressie kunnen bovendien rekenen op een ledenvoordeel. Op Lowland komen traditiegetrouw alle vormen van de natuurfotografie aan bod, van macro- en luchtfotografie tot vogel- en wildlifefotografie, om er maar enkelen bij naam te noemen. Het ruime aanbod aan internationale sprekers bevestigt deze brede insteek alleen maar. In de luxueuze bioscoopzaal is het niet alleen heerlijk wegdromen bij hun verbluffende reisverhalen, ze doen je eveneens een heleboel fotografietips aan de hand waarmee je meteen zelf aan de slag kan. De exclusieve projector van Kinepolis - waarvan er maar drie zijn in heel Europa – maakt de beleving nog indrukwekkender. Een greep uit het aanbod van sprekers: Floris Smeets (NL), Tjeerd Visser (NL), Thierry Vanhuysse (BE), Johan van der Wielen (NL), Arno ten Hoeve (NL), Carole Deschuymere (BE), Loes Belovics (NL), Marc Costermans (BE), Nico van Kappel (NL) en Mike Muizebelt (NL) vertegenwoordigen België en Nederland. Van buiten de Lage Landen komen Thomas Delahaye (FR), Neil Aldridge (GB/SA), Cindy Jeannon (FR), Hans Strand (SE) en Theo Allofs (USA) naar Antwerpen afgezakt. Naast de lezingen en de tentoonstellingen, pakt het fotofestival opnieuw uit met een grootse fotobeurs. De grootste merken geven er tekst en uitleg bij hun nieuwe producten, er zijn materiaaldemonstraties en ook de natuurreisbureaus tekenen present. Van een nieuwe telelens tot een schuilhut of een weekje in de Lofoten: je wordt er op je wenken bediend. • Lowland Photo Festival gaat door op 9 en 10 december in Kinepolis (Groenendaallaan 394) in Antwerpen. Dagtickets voor het lezingenprogramma kosten € 47, een weekendticket € 84. Leden van Centrum voor Beeldexpressie betalen respectievelijk € 42 en € 74, net zoals de leden van Landschap vzw. Meer info op www.landschapvzw.be/lowland.

Bruce Davidson TEKST: Mats Pylyser / Foto’s: Bruce Davidson

De Amerikaanse magnum-fotograaf Bruce Davidson omschrijft zichzelf Als een humanistisch fotograaf. Al meer dan 60 jaar vormen mensen de kern van zijn werk. via hen geeft Davidson een eigen inkijk in fragmenten Amerikaanse geschiedenis. In het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam krijgt de intussen 84-jarige Davidson een grote overzichtstentoonstelling van zijn werk in zwart-wit. Bruce Davidson raakte als kind al gefascineerd door de wondere wereld van de fotografie. Op de middelbare school wint Davidson een Kodak-fotowedstrijd met een foto van een baby-uiltje. Voor hem de stimulans om met zijn fotografie door te gaan. “Je ziet wat een klein beetje aanmoediging kan teweegbrengen,” lacht hij. Davidson begint al gauw projectmatig te werken en maakt er zijn handelsmerk van om een persoonlijke band te creëren met zijn onderwerp. In zijn project ‘The Walls’, de eerste reeks in de chronologisch opgebouwde overzichtstentoonstelling in Rotterdam, werkt hij voor het eerst op deze manier. Tijdens zijn dienstplicht maakt hij van naderbij kennis met John en Kate Wall, een oud echtpaar uit Arizona. Hij wordt er kind aan huis en portretteert hen met veel liefde in de intimiteit van hun harde dagelijks leven. “Ik zie mezelf vaak als een buitenstaander aan de binnenkant, die schoonheid en betekenis vindt in de meest wanhopige situaties,” zegt Davidson hierover.

Met de goedkeuring van Cartier-Bresson Wanneer Davidson in de jaren ’50 in Parijs vertoeft, ontmoet hij de legendarische Franse fotograaf Henri Cartier-Bresson, die hij enorm bewonderde. Hij toonde hem de contactprints van ‘The Widow of Montmartre’, het project waar hij toen aan werkte, en CartierBresson knikte goedkeurend. “Mijn werk was toen heel erg beïnvloed door Cartier-Bresson. Hij was als een soort koning in die tijd. Toen ik nadien met hem over straat liep, stak er plots een dikke man de straat over. Kort daarna zag ik nog zo’n figuur, en daarna opnieuw en opnieuw. Het was alsof er plots overal zulke opvallende ‘Cartier-Bresson-figuren’ opdoken, gewoon omdat hij in de buurt was (lacht)”. Cartier-Bresson was ook degene die Davidson introduceerde bij Magnum. Naarmate Davidsons projecten evolueerden, werd zijn stijl losser en werd Cartier-Bressons invloed minder prominent. Dat blijkt al in de reeks ‘The Dwarf’, die Davidson in 1958 maakte. êêê

Â© Bruce Davidson, Magnum Photo's / Brooklyn, New York, 1959 h

KIJKEN & BEZOEKEN / Expo

De Jokers ‘Brooklyn Gang’, een serie uit 1959, werd de eerste van Davidsons grote projecten. Na een artikel in de krant over een gevecht tussen twee bendes, raakte hij geïntrigeerd door deze jeugdbendes. Hij trok zijn stoute schoenen aan en ging naar een adres van de ‘Jokers’, één van de twee bendes. Hij stelde voor foto’s te nemen van hun verwondingen na de gevechten, om als bewijsmateriaal op te sturen naar hun advocaten. Zo kreeg hij een voet tussen de deur en wist hij hun vertrouwen te winnen. In totaal bracht Davidson maar liefst elf maanden bij hen door. Als 26-jarige stond hij ook niet zo ver van deze 17-jarige jongeren af. “Ik had echt wel een vertrouwensband opgebouwd met deze jongeren. Ze lieten me zelfs met hun meisjes dansen - iets waar je anders nog niet eens aan durfde te denken. Van mijn kant maakte ik hen wel duidelijk dat ik, als ik getuige zou zijn van een gevecht, niet de politie zou bellen, maar wel de brandweer. Die zijn sneller ter plaatste en hun sirenes doen evengoed hun werk.” Davidson was geïnteresseerd in het waarom van dit soort bendes en vooral in de jongeren zelf. Waar anderen enkel het geweld zien, leest hij de angst in hun ogen en heeft aandacht voor hun isolement. Met een - zeker voor die tijd - revolutionaire beeldvoering, probeert Davidson hun verwrongen positie in zijn beelden te vertalen. Davidson laat vaak opvallende leegtes in zijn beelden en deinst er niet voor terug zijn figuren aan te snijden. Stilistisch was Davidson met deze ongebruikelijke cadrages één van de pioniers van een nieuw soort esthetiek. Robert Frank was de eerste die hiermee furore maakte in zijn fotoboek ‘The Americans’.

Grootse boodschappen vanuit individuele mensen In het begin van de jaren ’60 kreeg Bruce Davidson van The New York Times de opdracht om de zogenaamde ‘Freedom Rides’ in beeld te brengen. Tijdens deze ‘Freedom Rides’ trokken gemengde groepen van zwarte en blanke activisten in bussen naar zuidelijke staten van Amerika om er de segregatie aan te vechten. De raciale segregatie op bussen, maar ook andere plaatsen, was officieel door de overheid weliswaar verboden, maar werd in het zuiden in de praktijk nog altijd gehandhaafd. Voor de uit Chicago afkomstige Davidson was het een eerste, zéér directe, kennismaking met de burgerrechtenproblematiek in het zuiden van de Verenigde Staten. De komende vier jaar werkte hij er verder aan de reeks ‘Time of Change’, door de vele marsen

en protesten in beeld te brengen. Ook daarin stond voor hem het individu centraal. “Terwijl alle persfotografen foto’s namen van de massa tijdens de mars op Washington, deed ik net het omgekeerde. Ik ging full length foto’s nemen van mensen uit de mars. Dit was waar het om ging. Dat was de échte mars.”

East 100th Street ‘East 100 th Street’, een reeks die Bruce Davidson maakte in de late jaren ’60, is misschien wel zijn bekendste werk. De reeks portretteert de bewoners van één van de armoedigste woonblokken in Spanish Harlem in New York. Spanish Harlem was toen een voornamelijk Puerto Ricaans en Latijns-Amerikaans getto. De leefomstandigheden waren er erbarmelijk. Aanvankelijk stootte Davidson op weerstand van de buurtbewoners en het buurtcomité dat de leefomstandigheden in de wijk probeerde aan te vechten. Er waren namelijk voordien al fotografen gepasseerd die sensatiebelust de armoede in de buurt hadden gefotografeerd, zonder dat er iets veranderde. Davidson wist hen echter van zijn goede intenties te overtuigen met een portret van de grootste familie in het woonblok - een familie met tien kinderen. Als Davidson op pad gaat, heeft hij overigens altijd een kleine portfolio bij om de mensen die hij tegenkomt een beeld te geven van zijn werk en de richting die hij uit wil. De kracht van de uiteindelijke portretten in de reeks is de intimiteit die Davidson op een prachtige manier weet vast te leggen. Deze intimiteit is ongetwijfeld het resultaat van het intense contact dat Davidson met hen had, gedurende de twee jaar dat hij aan dit project werkte. “Deze mensen zijn eigenlijk blij dat je hen komt opzoeken,” zegt hij, “omdat je de enige bent die hen aandacht schenkt”. Wanneer ‘East 100 th Street’ uiteindelijk in boekvorm verscheen, maakte het indruk op de beleidsmakers. Er vielen ontslagen en er kwamen effectieve veranderingen in de woonsituatie in East Harlem. De tentoonstelling in Rotterdam focust zoals gezegd op het zwartwitwerk van Davidson. Ook zijn reeks over de New Yorkse metro komt daarin deels aan bod, al is dat vooral een project in kleur. Zoals Davidson zelf zegt: “Mijn werk in kleur, da’s een heel andere Bruce”. • De tentoonstelling ‘Bruce Davidson: American Photographer’ loopt nog tot 7 januari 2018 in het Nederlands Fotomuseum (Wilhelminakade 332) in Rotterdam. Alle info op www.nederlandsfotomuseum.nl.

f © Bruce Davidson, Magnum Photo's / The Selma March, Alabama, 1965

KIJKEN & BEZOEKEN / Expo

KIJKEN & BEZOEKEN / Fotobeurs

Paris Photo

21ste editie van de gerenommeerde fotobeurs TEKST: Mats Pylyser / Foto’s: Panos Kokkinias

Paris Photo is één van de meest toonaangevende fotobeurzen ter wereld. Van 9 tot 12 november wandel je, in het hartje van Parijs, door twee eeuwen fotografie. Daarnaast biedt Paris Photo nog een breed programma van lezingen en filmvertoningen. Want Voor het eerst krijgt ook film een plekje op de beurs. Met maar liefst 190 stands van galerijen en uitgeverijen van over de hele wereld, zal het Grand Palais ook voor deze editie tot aan de nok gevuld zijn met fotografie van de bovenste plank. Je krijgt er werk te zien van grote namen en te ontdekken talenten, van vroeger en nu. België is in Parijs vertegenwoordigd door galerij Fifty-One en maquettefotograaf Philippe De Gobert. De in Antwerpen gevestigde Wit-Russische fotograaf Alexey Shlyk exposeert dan weer in

de studentenselectie ‘Carte Blanche’. Shlyk was dit jaar ook één van de .tiff-fotografen van het FOMU. In het eresalon van de Grand Palais kan je terecht voor de apart gecureerde ‘Prismes’-selectie. De grootste internationale galerijen tonen in deze tentoonstelling installaties, series en werken op groot formaat. Met de uitreiking van de jaarlijkse Photobook Awards en 32 uitgeverijen die present tekenen, krijgen fotoboeken opnieuw een prominente plaats op de beurs. Eregast op Paris Photo is dit jaar modegoeroe Karl Lagerfeld. Wie de beurs bezoekt kan dat doen via een parcours dat door Lagerfeld is uitgestippeld, langs zijn favoriete fotografen en werken. Van deze selectie wordt ook een publicatie gemaakt. Nieuwigheid op Paris Photo 2017 is dat film voor het eerst vertegenwoordigd is. Elke dag worden er andere videokunstwerken vertoond. Daarnaast stelt distributeur en producent Marin Karmitz van mk2 ook een eigen selectie films samen. •

Panos Kokkinias / Nisyros, 2014 © Panos Kokkinias, courtesy Galerie Xippas h

Paris Photo gaat van 9 tot 12 november door in het Grand Palais (Avenue Winston Churchill) in Parijs. Meer info op www.parisphoto.com.

Romain Mader © courtesy Galerie Dix9 Hélène Lacharmoise/ Publicité #1 - série Ekaterina, 2012 h

KIJKEN & BEZOEKEN / Expo

David LaChapelle After the deluge TEKST: Mats Pylyser / Foto’s: David LaChapelle

Surrealisme, hyperrealisme, parodie of gewoon kitsch; je kan op verschillende manieren naar het werk van David LaChapelle kijken en voor elke benadering valt wel iets te zeggen. Wat vast staat: het werk van deze wereldberoemde Amerikaanse fotograaf pik je er zo uit. Na eerder Andy Warhol en Vincent Van Gogh naar Bergen gehaald te hebben, pakt het BAM met deze overzichtstentoonstelling van LaChapelle opnieuw uit met een internationale klepper. David LaChapelles eerste stappen als fotograaf zijn er meteen grote. Hij vestigde zich als jonge snaak in New York, begint te exposeren en wekt met zijn beelden al snel de interesse van kunstpaus Andy Warhol. Warhol, met wie LaChapelle een grote liefde deelt voor popcultuur, ziet meteen potentieel in hem. Hij neemt hem als fotograaf in dienst voor zijn magazine ‘Interview’ en zo gaat de bal aan het rollen. Al snel krijgt LaChapelle de grootste sterren voor zijn lens en maakt publiciteitscampagnes voor merken als Diesel en L’Oréal, telkens in zijn eigen, herkenbare stijl. In zijn portretten is hij niet geïnteresseerd in het weergeven van de persoon die hij portretteert; hij zoekt net de karikatuur op en gaat daar mee aan de slag. Op de cover van ‘Rolling Stone’ portretteerde hij Britney Spears als een pin-upmodel met een teletubbie in haar armen. De piepjonge Leonardo DiCaprio beeldde hij dan weer af als Marlon Brando, James Dean en Christus. Deze portretten zeggen meer over ons, dan over de sterren zelf. Over hoe wij als maatschappij naar deze sterren kijken en wat we van hen verwachten. Naast foto’s maakte LaChapelle videoclips voor onder meer Madonna, Elton John, Moby, Amy Winehouse en Florence + the machine. Stuk voor stuk A-list popsterren dus.

Voor de eeuwigheid Openbaringen, ze bestaan nog. En voor iemand als David LaChapelle gebeuren ze zowaar zelfs in de Sixtijnse Kapel. Zwaar onder de indruk van Michelangelo’s werk, maakte LaChapelle in 2006 ‘The Deluge’, een werk dat rechtstreeks gemodelleerd is naar diens fresco ‘De zondvloed’. In plaats van aan bootjes en rotsen, klampen de drenkelingen zich bij LaChapelle angstvallig vast aan elektriciteitspalen, schotelantennes en reclameborden van ‘Burger King’ en ‘Starbucks’. ‘The Deluge’ is een beeld van maar liefst zeven meter lang en is specifiek bedoeld om getoond te worden in galerijen en musea. Net als Michelangelo wil LaChapelle voortaan kunst maken voor de eeuwigheid, niet langer louter om geprint te worden in magazines of op posters van jeansmerken. Deze nieuwe aanpak bracht ook andere thema’s naar voren. Een ironische sneer naar onze consumptiemaatschappij

êêê

g © David LaChapelle / Archangel Michael: And No Message Could Have Been Any Clearer, 2009. Chromogenic Print

zat eerder al wel in LaChapelles foto’s, maar de laatste tien jaar is zijn werk een stuk geëngageerder en ethischer geworden. ‘After the deluge’ (2007) duwt ons, met beelden van ondergelopen musea en kerken, apocalyptische toekomstbeelden onder ogen. De voormalige portretfotograaf deinst er bovendien niet langer voor terug om beelden te maken zonder mensen, terwijl die ooit zo essentieel waren in zijn werk. In de reeks ‘Still Life’ (2009-2012) zien we nog beschadigde, wassen beelden van sterren en politici in kartonnen dozen, maar in ‘Gas Stations’ (2012) en ‘Land Scapes’ (2013) zijn er helemaal geen menselijke figuren te bespeuren. Voor ‘Gas Stations’ bouwde LaChapelle maquettes van tankstations in de ongerepte, Hawaïaanse wouden. ‘Land Scapes’ toont opnieuw maquettes, maar ditmaal van fabrieken en industriële installaties, gebouwd uit afval. Tweemaal een niet mis te verstane boodschap over ecologie.

Naar het paradijs Alsof hij na zijn apocalyptische werken zijn Bijbelse reis verder heeft gezet, werkt LaChapelle de laatste jaren vaak rond het concept van het ‘paradijs’. Het lijkt alsof hij na al het doemdenken uit zijn vorige werken, de mensen een positief alternatief wil voorhouden. LaChapelles paradijs is er een in de ongerepte natuur, ver weg van de geïndustrialiseerde wereld. Mensen leven er samen in een soort oertoestand in het aards paradijs, in kosmische harmonie. Titels als ‘Once in the Garden’ (2014), ‘Adam and Eve’ (2017) en ‘The First Supper’ (2017) zeggen genoeg. In de foto’s zijn heiligen afgebeeld, maar eveneens mystieke elementen. Zijn paradijs mag dan verschillende christelijke elementen bevatten, het is zeker geen louter christelijk paradijs. Ook het licht is in deze werken prominent aanwezig. Voor de speciale lichteffecten in onder meer ‘The First Supper’ bewerkte hij zijn negatieven met de hand, door er over te schilderen. Wat, na de apocalyps en het paradijs, de toekomst zal brengen voor LaChapelle is nog even afwachten. Zijn weg ernaar toe kan je in Bergen gaan ontdekken. •

h © David LaChapelle / Last Supper, 2003. Chromogenic Print

f © David LaChapelle / The First Supper, 2017. Hand Painted Negative-Print

De expo ‘David LaChapelle. After the Deluge’ loopt nog tot 25 februari 2018 in het BAM (Rue Neuve 8) in Bergen. Meer info op www.bam.mons.be.

KIJKEN & BEZOEKEN / Expo

Opkomend talent in

DOKA TEKST: Mats Pylyser / Foto: Hichem Azzouz

Tot 7 januari 2018 kan je in DOKA terecht voor de expositie ‘Close Encouters’. Vier talentvolle fotografen, vers van school, komen er hun werk voorstellen. Maak kennis met Hichem Azzouz, Pieter Van Hooydonck, Kelly Van Meel en Naomi Rottier. De tentoonstelling ‘Close Encounters’ is samengesteld in samenwerking met de Karel de Grote Hogeschool en het Stedelijk Lyceum Cadix. De vier fotografen zijn ook aan deze scholen afgestudeerd. DOKA is een initiatief van fotograaf Jeroen Van Bergen. Als 3-in-1-concept combineert hij met DOKA een café met een fotogalerij en een winkel in analoog fotomateriaal.

De expo ‘Close Encounters’ loopt nog tot 7 januari 2018 in DOKA (Lange Koepoortstraat 17) in Antwerpen. Meer info op www.doka-antwerpen.be.

Een woordje over de vier fotografen. Hichem Azzouz’ passie ligt, naast portret-, reclame-, en bedrijfsfotografie, bij natuur- en landschapsfotografie. Zijn surrealistische beelden uit de serie ‘Flash’ lijken zo uit een sciencefictionfilm te komen. Zijn serie ‘Paspop’ daarentegen dringt eerder langzaam tot je door, maar de beelden blijven nadien lang op je netvlies staan. Pieter Van Hooydonck ging voor zijn eindwerk op zoek naar een moderne kluizenaar die dicht bij de natuur leeft. Hij vond die op Koltur, één van de Faeröer eilanden. Het resulteerde in ‘The Isle of Maybe’. Met gepaste bescheidenheid en afstand tot zijn onderwerp heeft Van Hooydonck in de reeks de indringende sfeer van eenzaamheid en de fabelachtige natuur op de Faeröer weten vast te leggen. Naomi Rottier heeft met haar serie ‘Station’ dan weer een waar tijdsbeeld neergezet. Vier totaal verschillende mensen die toch op een speciale manier met elkaar verbonden zijn. Haar ‘Portrait’ staart je letterlijk recht in je gezicht. Kelly Van Meel ging op haar beurt aan de slag met de vier oerelementen, zij het op een bijzondere manier: een fotomontage van modern materiaal met oude elementen. Haar zwartwitserie van bouwkundige details in steen blinkt uit in gevoel voor compositie en sfeer. Een aantal beelden die Van Meel maakte tijdens haar studies werden al gepubliceerd in Gazet van Antwerpen. •

UIT op dvd TEKST: Mats Pylyser

20th CENTURY WOMEN Met ‘Beginners’ bracht regisseur Mike Mills in 2010 een mooie ode aan zijn vader. Opvolger ‘20th Century Women’, opnieuw een autobiografische film, is nu een eerbetoon aan zijn moeder geworden. De film speelt zich af in Santa Barbara in 1979. Dorothea, gespeeld door Annette Benning, is een wat eigenzinnige, alleenstaande moeder die merkt dat ze de voeling met de leefwereld van haar vijftienjarige zoon Jamie aan het verliezen is. Ze vraagt Abbie (Greta Gerwig), die een kamer huurt in hun huis, en Julie (Elle Fanning), Jamies beste vriendin, om zich mee over Jamies opvoeding te ontfermen. Tot zover het verhaal. ‘20th Century Women’ is namelijk vooral een momentopname uit de levens van deze drie vrouwen, met Jamie als katalysator. Abbie laat Jamie kennismaken met punk, Julie met zijn eerste gebroken hart. Mills rijgt in de film op een fijngevoelige manier de kleine momenten, emoties en inzichten aan elkaar tot een pracht van een film. De kleurrijke details en de oprechtheid van de personages houdt hij de film mijlenver weg van de extremen en clichés waarmee andere indie-films over disfunctionele families wel eens de bocht durven uit gaan. ‘20th Century Women’ kondigt zich aan als een ode aan de vrouw, maar is evengoed een ode aan het leven, met al zijn ups en downs. ‘20 th Century Women’, Mike Mills, September Films, 113 min., taal: Engels, ondertiteling: Nederlands, Frans.

I AM NOT YOUR NEGRO De Haïtiaanse regisseur Raoul Peck baseerde zich voor de documentaire ‘I Am Not Your Negro’ op het onafgewerkte manuscript ‘Remember This House’ van de Afro-Amerikaanse schrijver en burgerrechtenactivist James Baldwin. Baldwin zat bij zijn dood in 1987 nog in de onderzoeksfase van dit project, dat zijn herinneringen aan de burgerrechtenstrijd in de jaren ’50 en ’60 koppelde aan drie bevriende, en helaas ook vermoorde, sleutelfiguren daarin: Medgar Evers, Malcolm X en Martin Luther King. Peck vertrekt vanuit Baldwins notities en combineert die met archiefbeelden van de schrijver. Absolute ster van de film is Baldwin zelf. Hij weet op zo’n eloquente en accurate manier de vinger op de wonde te leggen, dat je voortdurend aan zijn lippen hangt. In tijden waarin politieke en maatschappelijke boodschappen liefst 140 tekens hebben, voelen Baldwins redes tegelijkertijd als een verademing aan, en als iets uit een andere tijd. Zijn boodschap is echter brandend actueel. Via filmfragmenten en getuigenissen kaart de film ook een onbewuster racisme aan, dat vooral in discours en onwetendheid schuilt. Peck koppelt af en toe door naar de actualiteit, zoals de ‘Black Lives Matter’-beweging, maar doet dat echter zonder veel context. Qua opbouw voelt de film bovendien wat willekeurig aan. Zo wordt er naast de structuur van de drie grote figuren ook met tussentitels gewerkt, die weinig toevoegen aan het verhaal. ‘I Am Not Your Negro’ is een krachtige film geworden, met een niet mis te verstane boodschap, al komt het potentieel er filmisch niet helemaal uit. ‘I Am Not Your Negro’, Raoul Peck, Dalton Distribution, 93 min., taal: Engels, ondertiteling: Nederlands, Frans.

WIN !

Beeld Express geeft 3 dvd’s van ‘20th Century Women’ weg. Mail voor 12 november 2017 naar com@beeldexpressie.be. Vermeld in je mail zeker je naam, lidnummer en adresgegevens. Je kan maar deelnemen aan 1 wedstrijd uit dit nummer. Veel succes! •

IN HUIS HALEN / Dvd

KIJKEN & BEZOEKEN / Fotofestival

Brugge Foto '17 TEKST: Mats Pylyser / Foto’s: Danielle van Zadelhoff, Ad van Denderen

Fototraject in het Brugse stadscentrum Tijdens de donkerste weken van het jaar loopt in Brugge de 5de editie van het stadsfestival rond fotografie, met tentoonstellingen op 13 locaties in de Brugse binnenstad én een uitgebreid nevenprogramma. Alle locaties samen vormen een mooi traject met alle expo’s op wandelafstand. Brugge Foto getuigt in zijn programma van de grote diversiteit in de wereld van het fotografisch beeld. Er is aandacht voor documentaire verhalen, fotografische essays, conceptuele fotografie en video-installaties. Meer dan 40 Belgische en buitenlandse fotografen tonen hun fotoprojecten. Op het programma staan toonaangevende fotografen zoals de Brit Tim Richmond en landgenoten Isabelle Pateer, Lieven Lefere en Sanne De Wilde. Brugge Foto profileert zich ook als festival met enkele groepstentoonstellingen met interessante concepten. In het Concertgebouw wordt met ‘Ad Noctum’ de link gelegd met het December Dance festival, dat wordt gecureerd door Christian Rizzo. Deze choreograaf laat zich vooral inspireren door de duisternis en het mysterie. ‘Ad Noctum’ presenteert donker werk van o.a. Annelies de Mey, Aurore Dal Mas en Zoë Parton. In de Bogardenkapel worden met de expo ‘Turn/Return’, in een perfecte cyclische beweging, relaties gelegd tussen het werk van de opeenvolgende 10 fotografen, waaronder Massao Mascaro, Dries Segers, Julie Van der Vaart, Filip De Smet en Michel Mazonni. In een prachtig pand in de Sint-Jansstraat loopt ‘Dark Rooms. Photography and beyond’. Daar gaat de fotografie de dialoog aan met andere kunstvormen. Op de affiche staan onder meer noorderburen Koen Hauser en Isabelle Wenzel, de Britse Maria Kapajeva en Danielle van Zadelhoff. Verder is er een aanvullend programma met het startevent in het concertgebouw op 3 december, een concert van Nordmann, filmvoorstellingen, een bookshop, een portfolioreview en, als afsluiter, het Salon met presentaties van merkwaardige fotoprojecten.

êêê

Brugge Foto loopt van 2 december tot 7 januari 2018. De tentoonstellingen zijn open van donderdag tot zondag, 14 u. tot 18 u. Alle info op www.bruggefoto.be.

De Donkerste Kamer in Brugge Op 21 december kan je de donkerte van de kortste dag van het jaar volledig omarmen tijdens een nieuwe editie van De Donkerste Kamer. De Nederlandse documentairefotograaf Ad van Denderen komt die avond in het Brugse concertgebouw zijn nieuwste project ‘Stone’ voorstellen. ‘Stone’ is een metafoor voor de situatie op de Westelijke Jordaanoever. Ook Carl De Keyzer komt in Brugge met een onderwerp heet van de politieke naald: Noord-Korea. Zijn nieuwste boek, ‘DPR Korea’, is het verslag van zijn bezoek aan het land waar hij als één van de weinige Westerse fotografen de vrijheid kreeg om te fotograferen. Verder komt Tomas Van Outryve zijn project ‘Blue Sky Days’ voorstellen en vertelt Eric Rinckhout over zijn expo ‘Ecce Homo’. Stijn Meuris tekent naar goede gewoonte opnieuw present voor zijn gesproken column. •

De Donkerste Kamer in Brugge vindt plaats op 21 december om 20 u. in het concertgebouw ('t Zand 34) in Brugge. Tickets kosten € 10 en zijn te verkrijgen via www.concertgebouw.be. Meer info via www.ddk-live.com/belgie of www.sltrtd.be.

Biercultuur in België TEKST: Mats Pylyser / Foto: Jo Estercam

Biercultuur en België, dat gaat hand in hand. Zeker in Vlaams-Brabant, waar je naast reus AB Inbev ook heel veel kleine brouwerijen vindt, die lokale specialiteiten als geuze en lambiek brouwen. Niet onlogisch dus dat de Vlaams-Brabantse Fotokringen, kortweg VBF, biercultuur uitkozen als thema voor huN provinciale wedstrijd.

Het thema mocht voor de wedstrijd echter breed geïnterpreteerd worden. Daarnaast organiseerde VBF ook een brouwerijbezoek, waarbij de fotografen een kijkje konden nemen achter de schermen. Het toonmoment met de geselecteerde beelden zal doorgaan op 9 en 10 december in GC De Bosuil in Jezus-Eik. De tentoonstelling zal kleurfoto’s combineren met zwart-witbeelden en digitale projecties.

•

De expo ‘Biercultuur in België’ gaat door op 9 en 10 december in GC De Bosuil (Witherendreef 1) in Jezus-Eik. Meer info vind je op www.vbfweb.be.

KIJKEN & BEZOEKEN / Expo

KIJKEN & BEZOEKEN / Expo & film

Mirror Ai Weiwei exposeert in het FOMU TEKST: Jacomijn van Kempen / Foto’s: Ai Weiwei, Stills uit ‘Human flow’

Hij stelt maatschappelijke en politieke misstanden aan de kaak, hij strijdt tegen de schending van mensenrechten en brengt machtsmisbruik onder de aandacht. De Chinese kunstenaar Ai Weiwei raakt met zijn activistische kunst regelmatig in opspraak. Niet alleen via autonome kunst laat Ai zijn stem horen, maar ook het internet en de sociale media zet hij hier doeltreffend voor in. Fotografie speelt daarbij een cruciale rol. Vanaf 27 oktober pakt het Antwerpse fotomuseum uit met de tentoonstelling ‘Mirror’ rond het fotografische werk van deze controversiële kunstenaar. Daarnaast komt met ‘Human Flow’ in november ook Ai’s eerste langspeler in de zalen. Vrijheid is voor Ai Weiwei nooit een vanzelfsprekendheid geweest. In zijn geboorteland China heeft hij machtsmisbruik en vrijheidsbeperking van dichtbij gezien en aan den lijve ondervonden: van werkkampen in zijn jeugd tot een arrestatie wegens de ventilering van zijn politieke kritieken. De vele confrontaties met de Chinese autoriteiten hebben zijn motivatie als politiek activist echter alleen maar aangewakkerd. Zijn artistieke oeuvre toont de noodzaak van persoonlijke vrijheid en humaniteit, en de strijd die nodig is om die te verkrijgen.

Fotografie als kritisch medium Kunst is voor Ai Weiwei een instrument om zijn politieke en maatschappelijke ideeën te uiten. Hij heeft tot doel om wantoestanden die hij signaleert kenbaar te maken aan een breed publiek, en zijn publiek hiermee tot denken aan te zetten. Ai streeft naar verandering: een humanere samenleving, inachtneming van mensenrechten en vrijheid van meningsuiting. Zijn kunstwerken geven vorm aan zijn kritische boodschap. Esthetiek is daarbij niet van belang, maatschappelijke relevantie des te meer. In zijn fotografische oeuvre gaat het hem dan ook niet om het schieten van mooie plaatjes. Fotografie is voor Ai een medium om zijn politieke boodschap zichtbaar te maken, zoals hij doet met zijn bekende fotoserie ‘Study of Perspective’ (1995-2003). De serie bestaat uit foto’s waarin hij verschillende internationaal bekende monumenten fotografeert, net als menig toerist dat doet. Er is echter een belangrijk verschil: Ai’s middenvinger prominent op de voorgrond van de foto’s. Eenvoudig, herkenbaar en niet verkeerd te interpreteren. Van het Witte Huis tot het portret van Mao Zedong bij de Tiananmenpoort, met zijn foto’s zegt Ai zich niets aan te trekken van de autoriteit die gesymboliseerd wordt door deze iconische monumenten. Met de directheid en helderheid die hem kenmerkt, zet hij fotografie in deze serie in als passend medium om zijn politieke kritiek te uiten.

Dagelijkse documentatie Ook via de sociale media laat Ai Weiwei van zich horen. De Instagramfeed van de kunstenaar geeft een uitgebreid beeld van zijn leven, zijn werk en zijn ideologieën. Via foto’s documenteert Ai zijn artistieke en persoonlijke leven, variërend van selfies tot foto’s van zijn werk, van events die hij bezoekt, maar evengoed van zijn zoon Lao Ai. Niet alleen zijn kunstwerken brengt hij op deze manier tot een wereldwijd publiek,

êêê

maar ook de controverse daaromheen. Zijn conflicten met de Chinese overheid maken immers onlosmakelijk deel uit van zijn artistiek activisme. De pogingen van de Chinese autoriteiten om Ai Weiwei het zwijgen op te leggen, onderstrepen het gebrek aan vrijheid van meningsuiting en daarmee de relevantie van de thematiek die zijn kunst heeft. Met het documenteren hiervan laat hij de verschillende facetten van zijn activistische praktijken samenkomen.

Human Flow Ai gebruikt sociale media niet alleen om foto’s rondom zijn gezinsleven en zijn artistieke werk te delen, maar ook om zijn maatschappelijke betrokkenheid te uiten. Momenteel neemt de vluchtelingencrisis zo een belangrijke plek in binnen zijn engagement. Ai Weiwei maakte verschillende kunstwerken rondom dit thema, waar in 2016 de tentoonstelling ‘#SafePassage’ aan gewijd werd in het FOAM in Amsterdam. Deze tentoonstelling toonde niet alleen autonome kunstwerken, maar vulde ook wanden met honderden foto’s die Ai Weiwei maakte met zijn iPhone. Hoewel Ai deze foto’s niet per definitie maakte met het doel er een autonoom werk van te maken, overstijgen ze wel de status van doodgewone kiekjes door deze plaatsing in museale context. Daarnaast is er nu ‘Human Flow’. Ai werkte eerder al wel met film, maar ‘Human Flow’ is zijn eerste langspeeldocumentaire. Ai wil met de film de vluchtelingencrisis tastbaar maken en bovenal mensen een beeld geven van enorme schaalgrootte van deze humanitaire ramp. Een stroom van 65 miljoen vluchtelingen in beelden vatten is geen sinecure, maar de stapels reddingsvesten, de ononderbroken stroom van mensen en de droneshots van vlaktes vol tenten laten een diepe indruk na. Na een lange draaiperiode - er werd gefilmd in 23 landen, van Afghanistan over Kenia tot Mexico - ging de film onder veel belangstelling in première op het filmfestival van Venetië. êêê

KIJKEN & BEZOEKEN / Expo & film

De grensoverschrijdende mogelijkheden van het internet Voor Ai Weiwei deed de komst van het internet een droom uitkomen. Hij ziet het internet als een manier bij uitstek om zijn ideologische ideeën te verspreiden. Het internet biedt de mogelijkheid om een wereldwijd publiek te bereiken en interactie tot stand te laten komen tussen de kunstenaar en het publiek. Mensen die hij nooit ontmoet heeft kunnen zijn stem horen en hij kan middels het internet te weten komen wat er in hen omgaat. Hoe ver de invloed van wat Ai op internet plaatst kan reiken, werd bijvoorbeeld duidelijk toen Ai Weiwei in 2011 werd beschuldigd van het verspreiden van pornografisch materiaal. Het betrof een foto van de Chinese fotograaf Zhao Zhao, waarin Ai Weiwei en vier vrouwen naakt poseerden. Hoewel het tonen van naakt in artistieke context niet zeldzaam is, vonden de Chinese autoriteiten hierin een mogelijkheid om Ai - wederom - tegen te werken. De kunstenaar reageerde luchtig op de aanklacht; naaktheid is immers iets anders dan pornografie. Ook in de westerse wereld werd de aanklacht veelal als belachelijk bestempeld. Fans van Ai reageerden op de controverse door foto’s van hun lichaam op internet te plaatsen op een pagina met de titel ‘Listen, Chinese Government: Nudity is not Pornography’. Het illustreert de manier waarop de Chinese autoriteit reageert op Ai Weiwei, maar ook hoe men wereldwijd meeleeft met zijn werk en leven. Door middel van het internet klinkt zijn stem niet alleen binnen de muren van het museum, maar wereldwijd. “Ik ben overal en ik ben nergens. Dat is de schoonheid van het internettijdperk.” Zowel met zijn autonome fotoseries als met zijn foto’s op sociale media maakt Ai Weiwei tongen los. Fotomuseum Antwerpen toont het fotografische oeuvre van Ai in zijn volle breedte. Zowel zijn vroege werk als zijn latere activiteit op sociale media maken hier onderdeel van uit. Hoewel de Chinese autoriteiten pogen de kunstenaar de mond te snoeren en vrijheid in dit licht nog ver weg lijkt, zal het mede dankzij de mogelijkheden van het internet nooit lukken Ai volledig monddood te maken. Zoals Ai Weiwei zelf zei: “Het internet is oncontroleerbaar. En als het internet oncontroleerbaar is, zal vrijheid altijd winnen. Zo eenvoudig is het.” •

WIN ! Beeld Express geeft een aantal duotickets van de expo ‘Mirror’ weg. Mail voor 12 november 2017 naar com@beeldexpressie.be en maak kans om te winnen. Vermeld in je mail zeker je naam, lidnummer en adresgegevens. Je kan maar deelnemen aan 1 wedstrijd uit dit nummer. Veel succes! •

De tentoonstelling ‘Mirror’ van Ai Weiwei loopt nog tot 18 februari 2018 in het FOMU (Waalsekaai 47) in Antwerpen. De film ‘Human Flow’ komt op 8 november in de zalen.

wedstrijden

TEKST: Mats Pylyser, Foto: Maximilian Conrad (sony awards)

Op onze website www.beeldexpressie.be verzamelen we lopende foto- en filmwedstrijden. Een overzicht:

Grote Prijs van België 2017 De wedstrijd, georganiseerd door de Belgische Federatie van Fotografen, omvat 2 disciplines: foto’s op papier en geprojecteerde digitale beelden. Het onderwerp is vrij. Deelnemen kost 10 euro. Alle aanvaardingen tellen mee voor het behalen van AE.FIAP onderscheidingen. Meer info op fbp-bff.org.be, uiterste inzenddatum: 22 november 2017

NATIONAAL SALON IRIS AARTRIJKE 2018 De wedstrijd staat open voor alle amateurfotografen die de Belgische nationaliteit hebben en voor buitenlanders die zijn aangesloten bij een Belgische fotoclub. Het salon is een wedstrijd met discipline geprojecteerde beelden (PI/Projected Images) met drie secties: A (vrij), B (natuur) en C (journalistiek). Maximaal 4 digitale beelden per auteur en per sectie. Inschrijvingsgeld per auteur: één sectie € 7, twee secties € 12, drie secties € 15. Meer info via Daniel Kyndt (d.kyndt@skynet.be), uiterste inzenddatum: 30 november 2017

Sony World Photography Awards 2018 De Sony World Photography Awards zijn opgezet door de World Photography Organisation. De Awards zijn toonaangevend binnen de sector en vormen ’s werelds grootste fotografiewedstrijd. De beste hedendaagse fotografie van het voorbije jaar wordt in de schijnwerpers gezet. De organisatie biedt fotografen van over de hele wereld elk jaar opnieuw volop publiciteit, zichtbaarheid en opportuniteiten. Je kan deelnemen in verschillende categorieën. Meer info op www.worldphoto.org/sony-world-photography-awards, uiterste inzenddatum: 4 januari 2018

34ste Internationale Fotowedstrijd FESTICOLOR 2018 Internationale fotowedstrijd open voor alle fotografen. De wedstrijd omvat 3 secties: monochrome foto (vrij onderwerp), kleurenfoto (vrij onderwerp) en digitaal (vrij onderwerp). Meer info op www.agfagevaertfotoclub.be, uiterste inzenddatum: 27 januari 2018

DOEN / Wedstrijden

KIJKEN / Gedicht

Bij plaatjes horen praatjes TEKST: Leen Verheyen / FOTO: Leon Van Ham

Raam de stad valt op een zeldzaam moment in slaap in één van de plantenbakken staat nog een restje zomer de straatstenen glimmen bij elkaar een mozaïek van grijs haastig tikken eenzame stappen de tijd voorbij mijn zoon staat op de vensterbank ademt september uit op het raam gaapt en legt zijn oor te luister tegen het glas onder zijn vingertoppen ziet hij de straat verdwijnen

Deze pagina is een coproductie tussen het Centrum voor Beeldexpressie en Creatief Schrijven. Zin in meer praatjes bij plaatjes? Bezoek de website www.creatiefschrijven.be.

KIJKEN & BEZOEKEN / Film

ZAGROS

Het langverwachte langspeeldebuut van Sahim Omar Kalifa TEKST: Mats Pylyser / STills uit ‘Zagros’

Met ‘Zagros’ ging tijdens het filmfestival van Gent het langspeeldebuut van Sahim Omar Kalifa in première. De film vertelt het verhaal van de Koerdische herder Zagros wiens vrouw door zijn familie wordt beschuldigd van overspel. Zijn vrouw en dochter vluchten naar het Westen. Na een tijdje besluit Zagros hen, tegen de zin van zijn familie, achterna te gaan. Zelden werd er in de Vlaamse filmwereld zo uitgekeken naar een debuut als naar dat van Sahim Omar Kalifa. Kalifa bouwde de laatste jaren met zijn kortfilms namelijk al een stevige reputatie uit. Zijn afstudeerfilm ‘Nan’ won in 2008 de VAF Wildcard op het kortfilmfestival van Leuven. Nadien schuimde Kalifa met ‘Land of Heroes’, ‘Baghdad Messi’ en ‘Bad Hunter’ kortfilmfestivals af over de hele wereld, met een prijs op het filmfestival van Berlijn en de shortlist van de Oscars als hoogtepunten. Met zijn heldere, klassieke vertelstijl en bedrieglijk eenvoudige verhalen toonde Kalifa als geen ander de kneepjes van de kortfilm onder de knie te hebben. Met ‘Zagros’ waagde hij zich nu voor het eerst aan een langspeler. De film begint in de bergen in Koerdistan, maar verplaatst zich al gauw naar België. Nadat zijn vrouw Havin en hun dochtertje Rayhan eerder zonder hem gevlucht zijn, reist Zagros hen alsnog achterna. Het traject dat Zagros aflegt, door Turkije, langs Istanbul naar Europa, is het traject van veel vluchtelingen. Kalifa smokkelt op deze manier toch even de vluchtelingenproblematiek in zijn film, al wordt dat thema verder niet echt uitgespit. ‘Zagros’ is in de eerste plaats een liefdesdrama geworden over een clash tussen culturen. Zagros houdt van zijn vrouw en wil niets liever dan haar vertrouwen, maar tegelijkertijd is hij niet immuun voor de verdachtmakingen en dreigementen van zijn Koerdische familie. Zijn eigen achterdocht drijft de spanning tussen hem en Havin verder op de spits.

Tussen twee werelden Havin is een sterke vrouw die voor zichzelf heeft moeten leren opkomen. Zij heeft als alleenstaande moeder een nieuwe start gemaakt in het Westen en wil de klok niet terugdraaien. Lijnrecht tegenover Havin staat Zagros’ vader, Abdollah. Als pater familias is hij haast de verpersoonlijking van de traditionele waarden van hun dorp in de Koerdische bergen. De roddels over Havins overspel zijn binnen de

êêê

KIJKEN & BEZOEKEN / Film

gemeenschap een schande die weegt op de goede naam van de hele familie. Sahim Omar Kalifa werd geboren in Irak en kwam als 20-jarige jongeman naar België. De twee werelden waartussen Zagros schippert, kent Kalifa dus uit eerste hand. “Onze stad lag aan de grens met Turkije en na afloop van de eerste Golfoorlog, toen Sadam Hoessein zijn troepen uit Koerdisch gebied had teruggetrokken, marcheerden gewapende Koerdische vrouwen uit Turkije door ons dorp. Ze droegen mannelijke uniformen, waren gedisciplineerd en vrijgevochten. Ik vond dat indrukwekkend. Ze waren helemaal anders dan de conservatieve vrouwen in mijn dorp. Dat contrast tussen de vrouwen in mijn omgeving en die strijdsters was de kiem van het idee voor ‘Zagros’. Ik dacht aan een verhaal over een ongeschoolde herder die met de guerrilla’s in contact stond en hen bewonderde. Zijn eigen vrouw, Havin, is de zus van een Koerdische strijdster, afkomstig uit een nabijgelegen stadje en dus best een atypisch figuur in zijn dorp.”

Door de ogen van Zagros Een liefdesverhaal mag dan altijd twee partijen hebben, zoals de titel al aangeeft, vertelt de film het verhaal helemaal uit het standpunt van Zagros. Elke scène beleef je door zijn ogen. “Jean-Claude (van Rijckeghem, Kalifa’s coscenarist n.v.d.r.) en ik vonden dat we de film spannend konden maken door het verhaal volledig vanuit het standpunt van Zagros te vertellen. Zagros wil zijn vrouw terugvinden en de draad van hun relatie weer oppikken. Het publiek zal als het ware in de schoenen van Zagros stappen en die niet meer uittrekken tot de film voorbij is. Onze betrachting was om het publiek volledig te doen inleven in de persoon van Zagros en op die manier zijn leven, zijn dilemma’s en zijn manier van denken te begrijpen. Door erg dicht bij het mannelijke hoofdpersonage te blijven, wilden we zijn twijfels, paranoia, liefde en jaloezie laten echoën in de gedachten van de kijker.” Deze aanpak werkt. Ondanks Zagros’ voortdurende twijfel - hij is alles behalve een standvastig personage - begrijp je hem. Als kijker verandert je beeld van Havin haast in elke scène, net zoals dat voor Zagros het geval is. Kalifa schetst zo een genuanceerd portret van een man die gevangen zit tussen zijn familie en zijn gezin, zich volledig bewust dat hij door deze knoop door te hakken, één van deze twee bruggen voorgoed zal opblazen. De grote troef van de film is de authenticiteit van de locaties en de haast volledig Koerdische cast. Vooral Halima Ilter, die Havin speelt, weet met haar uitgebalanceerde vertolking en naturel de camera volledig naar zich toe te trekken. De film is overigens volledig gesproken in een Koerdisch dialect. Eén puntje van kritiek: de scène bij de dienst vreemdelingenzaken voelt, ondanks Kalifa’s verleden daar als tolk, aan als een karikaturale, valse noot. Tenminste, wij hopen van harte dat het er in de praktijk niet zo aan toe gaat. Anders is plaatsvervangende schaamte op zijn plaats. •

‘Zagros’ ging in première op het filmfestival van Gent en is vanaf 15 november in de Vlaamse zalen te zien.

VRAGEN / Contact

WIE contacteren WAARVOOR in het Centrum voor Beeldexpressie? Directeur: Karel Geukens Tel. 03/289 12 01 e-mail: karel.geukens@beeldexpressie.be ---------------------------------------------Verantwoordelijke communicatie en hoofdredactie Beeld Express: Joke Embrechts Tel. 03/289 12 03 e-mail: com@beeldexpressie.be ---------------------------------------------Verantwoordelijke vorming: Wouter Van Springel Tel. 03/289 12 05 e-mail: vorming@beeldexpressie.be ---------------------------------------------Verantwoordelijke evenementen: Margot Thysens Tel. 03/289 12 04 e-mail: margot@beeldexpressie.be ---------------------------------------------Verantwoordelijke projecten: Mats Pylyser Tel. 03 289 12 06 e-mail: mats@beeldexpressie.be ---------------------------------------------Grafisch vormgeefster: Kim Peeters Tel. 03/289 12 02 e-mail: graficus@beeldexpressie.be ---------------------------------------------Verantwoordelijke ledenbeheer, financieel beheer: Paula Hannes Tel. + Fax 014/58 41 74 e-mail: sec@beeldexpressie.be ---------------------------------------------Algemene inlichtingen, meldingen kwaliteitsbegeleidingen, cue-sheets SABAM, medailles & trofeeën, adreslabels, ontlening materiaal, verzekering B.A., beheer fotomateriaal, erkenning salons: Sandra Gillis Tel. 03/289 12 00 e-mail: info@beeldexpressie.be ---------------------------------------------Centrum voor Beeldexpressie Adres: Vorstermanstraat 7- bus 1.5 2000 Antwerpen

IBAN: BE81 414 4199991 24 BIC: KREDBEBB

Openingsuren: van maandag tot donderdag, 9 u. - 17 u., en op vrijdag, 9 u. - 16 u. ----------------------------------------------

Voorzitter: Freddy Van Vlaenderen Rijsenbergstraat 130, 9000 Gent Tel. + Fax 09/220 29 15 e-mail: voorzitter@beeldexpressie.be ---------------------------------------------Secretaris: Jan Coddé Van Praetlei 99, 2170 Merksem Tel. 03 644 47 02 e-mail: Jan@JanFoto.be ---------------------------------------------Penningmeester: André Degent Kommanderijstraat 48, 3800 Sint-Truiden Tel. 011 68 85 53 e-mail: andre.degent@telenet.be ---------------------------------------------Commissaris CvB-fotowedstrijden: Freddy Van Gilbergen Smisveldstraat 33, 3370 Boutersem Tel. 016/73 57 76 e-mail: wedstrijd@beeldexpressie.be ----------------------------------------------

NOV / DEC 2017

november/december - Afgiftekantoor Antwerpen X - P309297 - 5 x per jaar in maart, juni, september, november en januari

BEELD

â&#x20AC;&#x160;

EXPRESS Tijdschrift van het Centrum voor Beeldexpressie vzw

BEELD EXPRESS 4/2017

BEELD EXPRESS (oplage 5.000 ex.) nummer 4, jaargang 47, november/december 2017

IN HUIS HALEN 02 Boek: Simon Lenskens. I Wonder Who Bewitched Us 32 Boek: Karkas. Een reis door het oeuvre van Tim Dirven 47 Uit op dvd

p. 34

Centrum voor Beeldexpressie