Leef 29 april 2021: #vrij by CM ziekenfonds

Win

EEN HOMETRAINER

110

– LEEF – GEZONDHEIDSMAGAZINE VAN CM – 29 APRIL 2021 – AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X

Wist je dat je als lid dit magazine elke maand in je brievenbus kunt ontvangen, maar ons nóg vaker digitaal kunt lezen?

DINA TERSAGO WOONT SAMEN MET SCHOONOUDERS

‘Het is geven en nemen’

Abonneer je op de nieuwsbrief via www.leefmagazine.be/hometrainer en maak kans op een hometrainer van Goed. Ook niet-leden kunnen meedoen.

Zo blijf je op de hoogte van: actuele informatie over de ziekteverzekering CM-diensten en -voordelen gezond leven inspirerende verhalen uit Leef

#VRIJ

IN DEZE EDITIE

04 TWEEDE LEVEN Christine zei de advocatuur vaarwel voor de roep van God.

WAT ZEGT

je cholesterol

#VRIJ

OVER JE GEZONDHEID?

Een hoog cholesterolgehalte vergroot het risico op hart- en vaatziekten. Maar we hebben minder controle over onze cholesterolspiegel dan we denken. Cardioloog Ernst Rietzschel legt uit wat het verschil is tussen goede en slechte cholesterol en hoe je je cholesterolwaarden kunt doen zakken. www.leefmagazine.be

ONDER WATER Duiker Toby komt in zijn duikpak tot rust.

MOOIE GLIMLACH Norah’s beugel zet haar tanden weer netjes op een rij.

en ook: 06

KORTGEKNIPT Interessante nieuwtjes

KANGOEROEWONEN Iedereen onder één dak bij Dina Tersago

FACTCHECK Mogen zwangere vrouwen een coronavaccin krijgen?

MONICURSUS BIJ KAZOU Even plezant digitaal

DE ANTICONCEPTIEPIL Welke impact ondervind je als vrouw?

SPREEKUUR Flauwvallen

LEZERSBRIEVEN Uit jouw leven gegrepen REGIO Het nieuws uit jouw streek

Mondmasker maakt vrij

erinner je je nog de eerste keer dat je met een mondmasker naar de supermarkt moest? Mogelijk heb je toen ook gevloekt over dat vervelende lapje stof voor je mond. Ik vond het in elk geval niet aangenaam. En ook al word je het op de duur gewoon, we verlangen allemaal naar de dag dat we dat mondmasker niet meer zullen moeten dragen, bevrijd van die beperkende maatregel. En toch betekent ook het mondkapje een vorm van vrijheid. Het klinkt contra-intuïtief, maar stel je eens voor dat we tijdens deze coronapandemie allemaal onze zin zouden doen. De een draagt wel een mondmasker tijdens het winkelen, omdat het hem een veilig gevoel geeft. De ander doet dat niet, omdat hij het vervelend vindt om mond en neus te bedekken. Iedereen vrij om te kiezen. Waar zou dat ons gebracht hebben? Ik vermoed niet dat we er sneller mee uit de crisis zouden geraken. Want als individu mag je nog zo voorzichtig zijn, als de mensen rondom jou dat niet zijn, dan zijn je inspanningen van geen enkele waarde. We zien het debat tijdens deze gezondheidscrisis vaak opduiken. Ja, het staat iedereen vrij om zich niet te laten vaccineren. Maar als te veel mensen een vaccin weigeren, dan blijft de kankerpatiënt die te zwak is om zich te laten vaccineren, onbeschermd achter. Waar staan we dan met onze vrijheid?

WAT VIND JIJ VAN LEEF? Leef wil artikels en een lay-out maken die jou aanspreken. Daarom hebben we jouw mening nodig. Je kunt onze vragenlijst tot 24 mei invullen. Bovendien maak je kans op een van de 100 cadeaubonnen van Colruyt Group (DreamLand, Bio-Planet ...) ter waarde van 20 euro.

www.cm.be/evaluatieleef LEEF is het gezondheidsmagazine van CM - jaargang 4, nummer 4, maandblad, Huis-aan-huiseditie (verschijnt niet in de zomer) Redactie Anneleen Vermeire (hoofdredacteur), Marion Aussems, Elien Steen, Joeri Cludts, Martine Creve, Marjolein Cuvelier, Bram Dehouck, Stephanie Lemmens, Stephanie Louwagie, Michiel Verplancke Webredactie Marc Helin, Katrijn Windey Redactieadres Haachtsesteenweg 579, 1030 Brussel, leef@cm.be V.U. (nationale pagina's) Bart De Ruysscher, Haachtsesteenweg 579, 1030 Brussel Concept Bold & Pepper, www.boldandpepper.be Realisatie Gevaert Graphics, www.gevaertgraphics.be Art Direction Bart Gevaert Coverfoto Lieven Van Assche Illustratie Annelien Smet De beschrijving van de CM-diensten en -voordelen in deze publicatie heeft enkel een informatieve waarde. Bij twijfel of betwisting gelden enkel de statuten van het ziekenfonds. Meer info: www.cm.be/statuten.

‘Ik ben pas vrij in het gelaat van de Ander’, klonk het bij de Frans-Joodse filosoof Emmanuel Levinas. Of anders gezegd, vrijheid staat altijd in relatie tot verantwoordelijkheid. Een crisis, zoals de coronapandemie, kun je alleen samen overwinnen, niet wanneer iedereen handelt naar eigen goeddunken. Als we ooit weer van theater of concerten willen genieten, als we op een dag opnieuw zonder mondmasker naar de winkel willen, dan kunnen we maar beter af en toe dingen doen die we minder aangenaam vinden. Vrijheid is alleen mogelijk in verbinding. Luc Van Gorp

Voorzitter CM

#VRIJ

DAG TOGA, HALLO HABIJT CHRISTINE ERPICUM (53) OVER HAAR TWEEDE LEVEN Wat God voor haar in petto had, begon pas op latere leeftijd te dagen. Maar dat Christine anders was, bleek al bij de geboorte.

‘Ik ben geboren met een misvormde hand. Hoewel het mij soms beperkt in mijn vrijheid, is het voor sommigen een aanknopingspunt, waardoor ze me sneller toevertrouwen waarmee ze zelf worstelen. Dat luisterend oor zat altijd al in mij.’ ‘Als kind wou ik journalist worden of maatschappelijk werker. Uiteindelijk werd ik een drukbezette advocaat. Na een tijdje ging ik me afvragen of dat wel het leven voor me was. Mijn ouders kwamen al lang niet meer in de kerk, maar ik trok er nog elke zondag naartoe. Had ik een religieuze roeping?’

‘Het kloosterleven kende ik enkel van films. Ik had geen al te fraai beeld van zuster-oversten. Dat mijn mama met dezelfde vooroordelen zat, merkte ik toen ik haar vertelde dat ik wou intreden. Ze was bang dat ik nooit gelukkig zou worden, zo ver weg en vrijwillig opgesloten. Velen zien vrijheid als doen wat je wil en wanneer je maar wil. Ik zie vrijheid als de gevolgen van je keuze accepteren. Het klopt dat ik ’s morgens moet opstaan om te bidden, maar opstaan moet toch elke werkende mens? En wat met ouders? Kunnen zij bij de zorg voor hun kinderen af en toe een snipperdag nemen (glimlacht)?’

'Mama en ik hadden dezelfde vooroordelen'

Gratis dienstencheques © Mine Dalemans

ZELFSTANDIGE MAMA’S

Bubbel op wielen Elke (31) trekt er samen met haar vriend Wesley (33) en hun kinderen Mathis (5) en Amélie (2) geregeld met de caravan op uit. ‘Alsof je je eigen huisje overal mee naartoe neemt’, vertelt ze. Tenminste, als corona geen roet in het eten gooit. ‘We gaan normaal geregeld kamperen met Happy Kids, een kampeerclub van Pasar speciaal voor ouders met kinderen. Er zijn altijd leuke activiteiten. In de paasvakantie rapen we paaseitjes en in de herfstvakantie vieren we Halloween. Maar jammer genoeg konden veel van die vakanties niet doorgaan. Deze maand konden we gelukkig nog eens naar Limburg gaan. In de sneeuw dan nog wel!’ De perfecte kampeerervaring? ‘Op een plekje in de zon en een beetje schaduw, met ons barbecuetje bij de hand en een speeltuin in de buurt voor de kinderen. Meer hebben we niet nodig.’ Het gezin reist meestal in eigen land of in Nederland, maar in de zomer zoeken ze warmere oorden op. ‘We hebben geboekt bij een camping in de Ardèche in Frankrijk. Hopelijk kan dat nu wel doorgaan. We kijken er al naar uit.’ Van 1 tot en met 9 mei organiseert Pasar de Week van de Vrije Tijd met wandelingen, fietstochten, uitstappen en (kampeer)trips om met je bubbel op stap te gaan.  www.pakjetijd.be 6

Steeds meer vrouwen die als zelfstandige werken, maken na hun bevalling gebruik van de gratis dienstencheques die sociale verzekeringsfondsen zoals Liantis en Acerta aanbieden. Ze hebben recht op 105 dienstencheques als ze na hun moederschapsrust weer aan de slag gaan. Het sociaal verzekeringsfonds controleert of ze aan de voorwaarden voldoen en brengt hen op de hoogte van dit voordeel. Als ze interesse hebben, bezorgt het sociaal verzekeringsfonds de dienstencheques automatisch.

86 procent ARTSEN AANVAARDT TARIEVENAKKOORD 86 procent van de artsen aanvaardt het akkoord dat artsen en ziekenfondsen afsloten voor 2021 over de tarieven. Van de huisartsen respecteert 92 procent het akkoord. Bij de specialisten is dat 78 procent. Artsen die het akkoord onderschrijven, zijn geconventioneerd en volgen de afgesproken tarieven. Het is belangrijk dat veel artsen dat doen om de gezondheidszorg toegankelijk en betaalbaar te houden. Wil je vooraf nagaan of de arts van jouw keuze het tarievenakkoord heeft aanvaard? Je kunt het opzoeken op de CM-website of navragen bij CM.  www.cm.be/zorgverleners

KORTGEKNIPT

ZORGVERLENERS ZIJN

vrouwen

De Vlaamse zorg is en blijft een overwegend vrouwelijke sector. De nieuwe zorgverleners zijn vooral vrouwen. In 2020 erkende Vlaanderen 341 vrouwelijke en 4 mannelijke logopedisten. Ook meer dan 9 op de 10 mondhygiënisten, audiologen, klinisch orthopedagogen en apothekers die vorig jaar een erkenning kregen, zijn vrouwen. Bij artsen en tandartsen lijkt de verdeling iets evenwichtiger. 59 procent van de erkenningen ging naar vrouwen, 41 procent naar mannen. Het meest mannelijke zorgberoep is dat van ambulancier voor niet-dringend ziekenvervoer. 30 procent van de erkende nieuwelingen was een vrouw.

APP VOLGT COVIDPATIËNTEN De vijf spoeddiensten van de Antwerpse ziekenhuisgroepen ZNA en GZA volgen covidpatiënten thuis op met de app CovidCare@Home. Met een vragenlijst oordeelt een arts of een patiënt thuis kan herstellen. Hij krijgt een saturatiemeter en een thermometer mee. Daarmee meet de patiënt drie keer per dag de temperatuur, hoeveelheid zuurstof in het bloed, hartslag en het aantal ademhalingen per minuut. Deze resultaten voert hij in op de app. Die stuurt de cijfers door naar een team in het ziekenhuis en naar de huisarts. De toepassing geeft de patiënt feedback over de ingegeven waarden en waarschuwt bij afwijkingen.

Echt gezegd

‘Op hotelschool volgde ik les in een driedelig pak. De leerkrachten brachten ons veel discipline bij. Dat alles heel gestructureerd verliep, was precies wat ik nodig had, want ik kon niet goed met vrijheid overweg.’

STOPPEN MET ROKEN

TV-kok JEROEN MEUS in De Morgen Magazine

In het artikel over stoppen met roken in Leef nr. 3 werden de tegemoetkomingen opgesomd die CM daarvoor geeft. Daar stond de e-sigaret bij vermeld, maar dat is niet het geval. CM geeft wel een tegemoetkoming van 50 procent voor nicotinevervangende rookstopmiddelen (pleisters, tabletten, kauwgom, inhaler, mondspray) als alternatief voor medicatie op voorschrift met mogelijke nevenwerkingen (Zyban/Champix), met een maximum van 50 euro per rookstopbehandeling bij een erkend tabakoloog. Zonder begeleiding door een erkend tabakoloog geldt de CM-tegemoetkoming voor de vermelde rookstopmiddelen evenwel niet.  www.cm.be/rookstopmiddelen 7

#VRIJ

JE FAMILIE ALS BUUR

Een vangnet voor elkaar

‘Willen jullie een kangoeroewoning delen?’ Dina Tersago (42) stelde de ultieme vraag zes jaar geleden aan haar schoonouders en ze zeiden ja. Drie generaties onder één dak, hoe werkt dat dan? TEKST MARION AUSSEMS FOTO’S LIEVEN VAN ASSCHE

#VRIJ

en huis in een huis!’, antwoordt Isak (5) triomfantelijk op de vraag of hij weet wat een kangoeroewoning is. Ook broer Thor (3) dartelt uitgelaten rond op het terras en wijst: ‘Daar wonen moeke en vake!’ De school is net uit, de energie moet naar buiten en hup, weg is Isak. Verder de tuin in, de weelderige krullen van Thor achterna. Moeke en vake, dat zijn tachtigers Lieve en François, de schoonouders van Dina. Ze waren al content dat ze door het kangoeroewonen hun jongste kleinkinderen van dichtbij konden zien opgroeien, maar het afgelopen jaar beseften ze nog meer hoe belangrijk nabijheid is. En toch ging ook bij hen de deur even dicht. De gangdeur. De deur die anders wagenwijd openstaat en het huis en het leven van beide gezinnen verbindt.

‘Voor hen was dat heel moeilijk’, vertelt Dina terwijl ze een fles cava ontkurkt op het terras. ‘Ze zijn gewend dat de jongens van de ene naar de andere woning stormen.’ ‘In niet-coronatijden kan er boven onze gemeenschappelijke voordeur gerust het bordje De zoete inval hangen, het is hier een komen en gaan’, knipoogt François. ‘We waren heel bang bij de eerste lockdown’, gaat Dina verder. ‘Moeke en

vake hebben het een tijdje moeten doen met tekeningen onder de deur en bellenblazen van ons naar hun terras. Langzaamaan zijn we weer één bubbel geworden, maar we blijven afstand houden.’ GEEN GOEDKOPE BABYSIT De zin om te kangoeroewonen is gegroeid uit een mix van Dina’s roots en werk. Ze komt uit een grote, hechte Tersago- clan en bij de opnames van Boer zkt vrouw zag ze menig boeren-

familie op één erf wonen. Zo rijpte het idee. ‘Toen we een lap grond in het Bonheidens groen kochten, zei ik tegen Wim: hoe leuk zou het zijn als je ouders hier mee kwamen wonen. Hij vond het een goed plan, zo was hij ook geruster want zijn ouders hadden al wat gezondheidsproblemen.’ François: ‘Het was een ingrijpende vraag, maar met Dina en Wim durfden we het aan.’ ‘Ik

Denk je ook aan kangoeroewonen of doe je het al? Hoe voelen jullie je daarbij? Laat het ons weten via leef@cm.be of Persdienst CM, PB40, 1031 Brussel.

‘Het was een ingrijpende vraag, maar met hen durfden we het aan’ FRANÇOIS ik plots met Isak naar het ziekenhuis moest en Thor bij hen kon laten, of als ik in een drukke opnameperiode zit.’ Lieve: ‘Wij hebben nu meer tijd dan bij onze eigen kinderen en vinden het net fijn. Thor en Isak houden ons jong.’ ‘Het is mooi om ze samen Memory te zien spelen’, lacht Dina. ‘Goed voor de kinderen maar ook voor de schoonouders. Net als rollebollen op de grond, dat houdt hen actief.’

heb gezegd: weeg rustig alle vooren nadelen af, maar weet dat wij jullie niet willen belasten’, legt Dina uit. ‘We willen gewoon samen zijn en hen een gevoel van veiligheid geven. Het is niet om een goedkope babysit in huis te hebben.’ Als jonge ouders samenwonen met je schoonouders geeft wel meer vrijheid, erkent Dina. ‘Ik verwacht niet dat ze op de kinderen passen, maar soms is het handig. Bijvoorbeeld toen

NIET ALTIJD FLATTEREND Samenwonen met je (schoon) ouders is natuurlijk niet iedereen gegeven. ‘Je moet wel een beetje dezelfde normen en waarden hebben. Moeke heeft net als ik geen zittend gat en we zijn allemaal géén ochtendmensen (grijnst breed). Maar als je een beetje anders bent, kan het ook. De kunst is om respect voor elkaar te hebben’, legt Dina uit. ‘’s Avonds doen we bijvoorbeeld de tussendeur dicht en kloppen we eerst als we nog even langskomen.’ Lieve en François knikken instemmend. Er gaan ook heel wat sms’jes heen en weer, tot in

de late uurtjes zelfs. En Wim is soms spoorloos. Dina: ‘Dan denk ik, waar is die nu? En dan zit hij rustig in de zetel bij zijn ouders een klapke te doen (lacht).’ Dina: ‘Het is wel een uitdaging om te leren samenleven met elkaar. Dat is zo met een partner, maar ook met schoonouders. Communiceren is een belangrijke factor. Ik ben een open boek en benoem de zaken vaak zoals ze zijn, ook naar mijn schoonouders toe. Ik besef dat dat niet altijd flatterend is en dan denk ik soms: allee Dina, wat moeten die mensen wel niet van u denken? Dat vind ik het enige moeilijke aan zo dicht wonen, je toont je soms heel rauw. Isak en Thor waren twee huilbaby’s, die periode kon ik kortaf zijn.’ ‘Maar dat is toch normaal’, sust Lieve. ‘Leren verdraagzaam zijn dus’, gaat Dina verder. ‘En begrip opbrengen voor elkaar. Wij zijn er voor

DINA TERSAGO Dina Tersago werd in 2001 Miss België. Twintig jaar later is ze nog altijd bekend van programma’s zoals Boer zkt Vrouw, Ze Zeggen Dat en Huis Gemaakt. ‘Ik help mensen graag met de twee belangrijkste dingen in hun leven: een lief en een thuis.’

#VRIJ

‘De kunst is om respect te hebben voor elkaar’ DINA TERSAGO

 Meer info over langer thuis blijven wonen en welke hulpmiddelen daarbij kunnen helpen via www.cm.be/hulpmiddelen

hen, maar zij zorgen ook voor ons. Het is geven en nemen. We zijn een vangnet voor elkaar.’ ACHTER ‘T MUREKE Witloof in de oven, dat is de specialiteit van moeke. En die van Dina blijkt gebakken patatjes. Om maar te zeggen: ze eten hier geregeld samen. Dina: ‘Ik dek dan de tafel bewust met een mooi tafelkleed en goed servies. Dat hoeft toch niet, zegt moeke dan.’ ‘En dan steekt ze allemaal kaarsjes aan’, voegt Lieve toe. Dina grinnikt. ‘Met Kerstmis doet de ene het gebraad, de andere de kroketten en de soep, en nadien gaan we dan elk met een plateau richting de twee vaatwassers.’ Francois: ‘Alles is hier dubbel zo snel gedaan! En als er in de zomer gebarbecued wordt, bakken ze altijd een vlezeke voor ons mee. Willen we op ons gemak eten, dan kan dat op ons eigen terras. Ze laten ons daar vrij in.’ ‘Achter ’t mureke’, lacht Dina. ‘Ze moeten zeker hun privacy hebben. Wij hebben ook een apart leven. Als we daar nood aan hebben, kan iedereen zijn eigen ding doen.’ François glundert: ‘Zo leven wij hier se, dat is hier bijna ’t aards paradijs.’ DE LAATSTE HALTE Het klinkt haast te mooi om waar te zijn ten huize Tersago. Maar het leven is niet altijd

rozengeur en maneschijn. ‘Als je samenleeft, deel je ook intens verdriet’, weet Dina uit ondervinding. François heeft een pacemaker en is in behandeling voor prostaat- en longkanker. Lieve ging de strijd aan tegen borstkanker. In kwade tijden dicht bij elkaar wonen geeft steun. François: ‘Er stond altijd iemand klaar om mij naar de behandeling te brengen. Zonder dat ik het moest vragen.’ Lieve: ‘We voelen ons veel geruster sinds we hier wonen. Je weet dat je nooit alleen bent.’

‘We zijn er voor hen, maar zij zorgen ook voor ons’ DINA TERSAGO Hoe de toekomst eruitziet? Dina: ‘Zo lang mogelijk samen genieten.’ En als moeke en vake meer zorg nodig hebben? Twee paar lieve ogen kijken richting Dina. ‘We zeggen altijd dat we dan zullen zien hoe we dat oplossen, stap voor stap.’ Maar dan geeft ze ook ietwat onwennig aan: ‘Echt benoemd hebben we dat nog niet. Kijk, ik ga ervan uit dat er voor alles een oplossing is. Zolang ze nog zelf kunnen koken en poetsen weet ik dat ze dat graag zelf willen doen. Dat zijn dingen die

ze bijvoorbeeld als eerste uit handen kunnen geven. En concreet voor de zorg zijn er ook heel veel mogelijkheden aan huis. Alleen ... Moeke, vake, stel dat jullie bijvoorbeeld ernstig hulpbehoevend zouden worden en het gevaarlijk is om alleen te wonen, dan moeten we op dat moment verder kijken of het nog mogelijk is.’ De twee paar lieve ogen kijken begripvol. Dan zegt François: ‘Alles is geregeld. Volmachten, het testament, onze wilsbeschikkingen.’ Ook Dina en Wim blijken hun wilsbeschikkingen al opgemaakt te hebben. ‘Wij hebben dat heel bewust gedaan omdat we onze nabestaanden niet met die verantwoordelijkheid willen belasten.’ En het wordt nog concreter. Alle drie de mensen rond deze terrastafel willen een deel van hun as een plekje geven achter in de tuin. De tuin waar Isak en Thor zijn aan het ravotten en vanuit de verte roepen: ‘Is dat meststof op het gras, mama?’ ‘Ja Isak!’ ‘Dat is goeie kaka mama, daar gaan we niet op lopen!’ ‘En dan een bankje bij die plek’, droomt François. Dina knikt. ‘We vinden dat een fijne gedachte. Dat zij en wij zo dicht bij de jongens zijn. We zien dit als onze laatste halte.’  www.cm.be/zorgwonen

#VRIJ

ANTICONCEPTIEPIL

Bevrijding of last voor de vrouw? Met de uitvinding van de anticonceptiepil zestig jaar geleden bevrijdde de Turnhoutse arts Ferdinand Peeters de vrouw. Of komt er te veel last op de vrouw, terwijl mannen buiten schot blijven? Gynaecologe Anne Loccufier schetst de evolutie. TEKST MARTINE CREVE

Wat betekent vrijheid door anticonceptie voor jou? Ann Loccufier: ‘85 procent van de vrouwen gebruikt anticonceptie. Er bestaan veel soorten voorbehoedsmiddelen. Dat vrouwen kunnen kiezen waar zij zich het best bij voelen, zie ik als een grote vrijheid. Toen ik startte als gynaecoloog kwamen de meesten een voorschrift voor de pil

ANNE LOCCUFIER (57) Dokter Anne Loccufier is gespecialiseerd in hoogrisico-zwangerschappen. Zij leidt de afdeling Gynaecologie-Verloskunde-Fertiliteit in het AZ Sint-Jan in Brugge en is bestuurslid van de Vlaamse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie.

ILLUSTRATIE ANNELIEN SMET

halen. Nu stellen meisjes meer specifieke vragen voor ze seksueel actief zijn. Ze starten meestal met de pil, maar schakelen makkelijker over naar bijvoorbeeld het spiraal. Vroeger bestond alleen het koperspiraal. Dat verhoogt het risico op infectie en leidt tot hevigere menstruatie. Het hormonenspiraal heeft die nadelen niet en kan dus gerust aan jonge meisjes worden voorgesteld. Een persoonlijke aanpak is heel belangrijk. Met meisjes onder de 25 jaar overloop ik het hele gamma.’ Zijn de bijwerkingen geen last voor de vrouw? ‘Hormonale voorbehoedsmiddelen zoals de pil zijn geneesmiddelen die de hormonen oestrogeen en progesteron bevatten. Die hebben een invloed op je lichaam gedurende de weken dat je ze slikt. Een hoger of lager

libido, vocht vasthouden, spanning in de borsten en meer kans op tromboses zijn mogelijke gevolgen. Als je stopt met de pil, zullen je bloedvaten iets meer uitzetten wat hoofdpijn of migraine kan veroorzaken. Het is belangrijk om die bijwerkingen aan te kaarten. Voor iedereen is er een passend middel. Ook de medische voorgeschiedenis bepaalt mee de keuze van de anticonceptie.’ ‘Of de pil een hoger risico geeft op borstkanker, is niet wetenschappelijk bewezen. Wellicht is dat niet het geval. Maar als een vrouw borstkanker heeft, dan moet ze wel stoppen met de pil. Er zijn ook positieve gevolgen. Wie vijf jaar de pil neemt, heeft zes keer minder kans op eierstokkanker. De pil slikken tussen 40 en 50 jaar vermindert de kans op baarmoederkanker.’

Ligt de verantwoordelijkheid volledig bij de vrouw? ‘Mannen vinden het doorgaans logisch dat de vrouw zich beschermt tegen een ongewenste zwangerschap. Maar zij zijn er even veel bij betrokken. Daar staat tegenover dat veel vrouwen graag zelf de controle houden. Zij ondervinden de gevolgen aan den lijve.’

‘Mannen zijn even betrokken bij ongewenste zwangerschap’ ANNE LOCCUFIER ‘Naast anticonceptie wil je ook voorkomen dat je seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s) krijgt. Hier blijft de man niet buiten schot.’ ‘In een prille of niet-exclusieve relatie raad ik aan om bij de anticonceptie ook het condoom te gebruiken, want het condoom beschermt beiden tegen SOA’s. Sommige meisjes en vrouwen vertellen dat zij dat wel willen, maar hun partner niet zo ver krijgen.’ Stel je ook voor dat mannen zich laten steriliseren? ‘Sterilisatie van de man is een mogelijkheid binnen het anticonceptie-aanbod en dat raad ik

afhankelijk van de situatie ook aan. Vrouwen vinden dat een goed voorstel, maar geven dikwijls aan dat hun man dat niet zal doen. Het gebeurt dat ze samen op consultatie komen om het erover te hebben. Ik dring er enkel op aan als de vrouw zich wil laten steriliseren en daarvoor een hoog medisch risico loopt. Dan is het beter dat dat de man bij de uroloog langs gaat.’ Omdat de vrouw zich beschermt, moet zij opdraaien voor de kosten? ‘Tot 25 jaar zijn de meeste pillen en ook andere anticonceptiemiddelen gratis. Nadien zijn ze wel te betalen, maar dit speelt volgens mij minder. Er zijn pillen die 19 euro voor een heel jaar kosten. Er zijn ook duurdere op de markt. Een goedkopere versie vragen aan de arts kan dus. Ik pleit wel voor een goedkoper spiraal. Bij het plaatsen moet de vrouw onmiddellijk 150 euro betalen. Dat kan wel een groot bedrag in een keer zijn. Het blijft vijf jaar werkzaam, wat

neerkomt op 30 euro per jaar. Het spiraal wordt ook vaak geplaatst om bloedverlies te verminderen. Daardoor zijn de operaties waarbij de baarmoeder wordt verwijderd, gehalveerd. Zo’n ingreep wordt terugbetaald. Het spiraal moet ook beter vergoed zijn.’

2X #VRIJ

Als een vis

in het water

ANNEKE VERELST (32)

‘IN HET WATER VOEL IK ME VEILIG’

‘Als ik mijn staart aandoe en het water in duik, ervaar ik totale vrijheid. Daar voel ik me veilig. Ik heb een visuele beperking en een autismespectrumstoornis, maar onder het wateroppervlakte valt alles van mij af. Er zijn geen prikkels van buitenaf, geen verwachtingen van andere mensen hoe je je moet gedragen. Enkel een zalige stilte en een grote blauwe poel rond je. Dat ik er niets kan zien, is niet erg. Aan land zie ik ook niets. Zwemmen doe ik op gevoel. Toen ik zag dat er in de Verenigde Staten echte zeemeerminnen waren, wist ik onmiddellijk dat dat iets voor mij was. Ondertussen heb ik een duikbrevet en kan ik wel vier minuten zonder adem.’

TOBY DEVRIENDT (28)

‘IK HOOR ENKEL LUCHTBELLEN’

‘Onder water heerst een grote rust en sereniteit. Je hoort eigenlijk enkel de luchtbellen die ontsnappen via je duikmateriaal. Daar kan ik zo van genieten als ik in mijn vrije tijd ga duiken. Als professioneel duiker moet je natuurlijk focussen op de taak voor je. Maar saai wordt het nooit. We gingen al naar Angola om een omgekanteld boorplatform te bergen, helpen windmolens te installeren in de Noordzee en moeten helaas soms de strontput in van een waterzuiveringsinstallatie. Dat laatste is minder natuurlijk. Maar als we ver de zee in trekken, kan ik niet wachten om het water in te duiken.’

NAAR DE ORTHODONTIST

Blokjes voor een mooie glimlach ‘Eerst voelde het alsof al mijn tanden los stonden, maar nu ben ik mijn beugel gewoon.’ Vierentwintig jaar na haar mama Katrien Voet (40) moet Norah Segers (13) uit Kuurne beugelen. Moeder en dochter getuigen over vroeger en nu en over voor het eerst blokjes dragen. TEKST JOERI CLUDTS

e onderste tanden raken je tandvlees als je toebijt. En je tanden staan niet helemaal recht.’ Norah kreeg van haar tandarts de raad om bij een orthodontist langs te gaan. ‘Ik had ook een spleetje tussen elke tand. Een beetje ruimte is niet erg, maar bij mij zat er 3 kilometer tussen’, lacht Norah.

FOTO’S DAVID SAMYN

‘Ik was dus blij toen ik hoorde dat ik een beugel zou krijgen. Je ziet nu al dat mijn voorste vier tanden mooier tegen elkaar staan’, glundert Norah. ‘In mijn

klas draagt bijna iedereen een beugel. Ik vond het daarom perfect normaal dat ik er een kreeg.’ ‘Wat een verschil met vroeger’, herinnert Katrien zich. ‘Toen ik 16 jaar was en blokjes droeg, was ik een van de uitzonderingen in de klas.’

KATRIEN VOET (40)

NORAH SEGERS (13)

Katrien is mama van Norah en Lowie (10). Een goede tandhygiëne en gezond gebit vindt ze belangrijk. ‘Zodra hun melktanden kwamen piepen, begonnen we met poetsen.

’Norah ergert zich niet aan haar beugel, behalve als er eten tussen blijft steken. ‘Soms lijk ik een hamster die eten in zijn mond verzamelt.’

NET EEN REUZENKAUWGOM Norah stapte een eerste keer de praktijk van de orthodontist binnen. Op het programma: röntgenfoto’s en een afdruk van haar tanden. ‘Dat was vies. Die mal wordt gemaakt met iets dat ik alleen als dik rubber kan omschrijven. Ik kreeg net een reuzenkauwgom in mijn mond’. ‘Enkele maanden later hadden we een online raadpleging’, gaat Katrien verder. ‘De orthodontist toonde de foto’s en legde haarfijn uit wat er moest gebeuren. Ze vertelde geduldig hoe de behandeling zou verlopen.’ ‘Dat stelde me gerust, want ik wist eerst niet goed wat er allemaal ging gebeuren en dat maakte me nerveus. De orthodontist was gelukkig superlief ’, treedt Norah bij. REGENBOOG IN JE MOND Op de grote dag kon Norah in de spiegel meevolgen hoe de orthodontist haar nagelnieuwe beugel plaatste. ‘Eerst moest ik mijn tanden ontsmetten met een blauw sopje. De orthodontist lijmde de blokjes een voor een op mijn tanden. En ik koos een mooie blauwe kleur voor mijn rekkers’, vertelt Norah.

BEUGELS IN CIJFERS Elk jaar starten om en bij de

23.000 kinderen die aangesloten zijn bij CM een behandeling bij een orthodontist.

De meesten starten op hun 13 à 14 jaar, want voor de tegemoetkoming van de ziekteverzekering moet je ziekenfonds het formulier ‘Kennisgeving orthodontie’ ontvangen vóór je 15 bent.

Een behandeling bij een orthodontist duurt gemiddeld 18 maanden.

Ontvang je vóór je 15 bent een medisch akkoord? Dan krijg je 60% (75% met VT) van de remgelden, supplementen en materialen terugbetaald, met een maximum van 1.050 euro en tot je 22e verjaardag.

CM-MediKo Plan biedt tot

500 euro extra tegemoetkoming voor tandzorg.

‘Toen ik blokjes had, kon ik kiezen tussen wit en wit’, vertelt Katrien. ‘Vroeger probeerden de meeste kinderen te verbergen dat ze met een beugel rondliepen. Dat is gelukkig anders nu.’ Tegenwoordig kiezen jongeren felle kleuren uit. Je blokjes verbergen hoeft zeker niet. ‘In mijn school koos iemand voor elk blokje een andere kleur. Een hele regenboog in haar mond. Soms krijg je zelfs complimenten.’ EEN VREEMD GEVOEL Tijdens de eerste dagen met haar beugel mopperde Norah om de pijn. Maar de beugel voelde ook vreemd aan. ‘Alsof al je tanden los staan. Dat komt door de spanning op je tanden. Ik was me heel de tijd bewust van die beugel in mijn mond. ‘Toen ik pas een beugel droeg, had ik het gevoel dat ik mijn mond niet meer toe kreeg’, zegt Katrien. Ik moest precies mijn lippen over mijn blokjes trekken.’ In die beginperiode leerde Norah een gouden tip: eet je lievelingseten een dag voor je beugel geplaatst wordt. De dagen nadien is dat te pijnlijk. ‘Een vriendin en ik hadden het geweldige plan om na het plaatsen

van mijn blokjes frieten klaar te maken. Mijn tanden deden helaas te veel pijn om ze te kunnen opeten’, zucht Norah. KLEINE AANPASSINGEN Leren leven met een beugel vraagt af en toe een aanpassing. Hard voedsel zoals wortels of appels zijn bijvoorbeeld moeilijk om te eten. ‘Doorbijten lukt niet, er zou een blokje kunnen losspringen. Daarom snijd ik die appel in partjes en de wortels in dunne reepjes’, legt Norah uit.

‘Vroeger wilden kinderen hun beugel verbergen, dat is nu gelukkig anders’ KATRIEN ‘Ook het tandenpoetsen is anders dan vroeger’, vult Katrien aan. ‘Ze besteedt er extra aandacht aan. Ze moet goed opletten om tand per tand te poetsen, mooi rond de blokjes. Je wilt natuurlijk

niet dat tandplak er twee jaar blijft aanplakken. De orthodontist deelde een handig filmpje om te tonen hoe ze dat het beste doet.’ ‘Aan die kleine aanpassingen wen je al gauw. Een beugel dragen valt dus reuzegoed mee. Ik ben niet gehaast om van mijn beugel verlost te zijn, maar ik ben wel benieuwd naar het resultaat’, sluit Norah af.  www.cm.be/tandvoordeel

MONDHYGIËNE

7 TIPS VOOR IJZERSTERKE TANDEN Norah en Katrien weten dat je extra aandacht aan je tanden moet besteden als je een beugel draagt. Maar een goede mondhygiëne is voor iedereen belangrijk. Volg deze zeven klassiekers voor een gezond gebit.

Poets je tanden minstens twee keer twee minuten per dag met tandpasta om tandplak te verwijderen. Maak er dus zeker ’s morgens en ’s avonds tijd voor.

Kies voor tandpasta met fluoride. Gebruik een tandpasta aangepast aan je leeftijd. Vanaf zes jaar mag je poetsen met een tandpasta met een fluoridegehalte van 1000 – 1450 ppm. Jongere kinderen gebruiken beter een tandpasta met minder fluoride.

Ruil je tandenborstel om de drie maanden voor een nieuwe, zeker als de haren van je borstel uiteen wijken.

Flos telkens voor het poetsen om tandplak te vermijden. Met tandzijde of flosdraad bereik je de plaatsen waar je met je tandenborstel niet bij kunt. Bij kinderen gebruik je beter geen tandzijde.

Eet niet meer dan vijf keer per dag. Als je de hele dag door eet en snoept, blijft de zuurtegraad in je tandplak hoog en heb je meer kans op gaatjes. Als je het tandglazuur telkens twee tot drie uur rust gunt tussen maaltijden en tussendoortjes, kan het herstellen van de zuuraanval.

6 7

Kies voor water. Frisdrank en fruitsap tasten je tandglazuur aan. Ga minstens één keer per jaar naar de tandarts, ook al heb je geen pijn of problemen. Een kind gaat vanaf twee jaar het best twee keer per jaar naar de tandarts.

 www.cm.be/tanden

ZIEN LACHEN, ZIEN DOETLACHEN, LACHEN DOET LACHEN

En dat dat doe doejejeliefst liefstmet meteen eengezond gezond gebit. gebit.

Daarom betaaltCM CMelk elk lid lid tot tot €1050 Daarom betaalt €1050 terug opzowel zowelorthodontie, orthodontie, terug op tandprotheses als implantaten. tandprotheses implantaten. En dat doe je liefstals met een gezond gebit. Ontdek eralles alles over over op opcm.be/tandvoordeel cm.be/tandvoordeel Ontdek er

Daarom betaalt CM elk lid tot €1050 terug op zowel orthodontie, tandprotheses als implantaten. CM. Jouw gezondheidsfonds. gezondheidsfonds. Ontdek er alles over op cm.be/tandvoordeel

SPREEKUUR

FLAUWVALLEN

VAN JE STOKJE GAAN

WAT IS FLAUWVALLEN? Bijna de helft van de mensen valt wel eens flauw, maar dat kan meestal geen kwaad. Wanneer je flauwvalt, verlies je voor korte tijd het bewustzijn. Er stroomt tijdelijk minder bloed naar de hersenen en je hartslag vertraagt. Je begint te zweten en verliest kleur, waarna je onwel wordt en valt. Vaak is het een onschuldige bloeddrukverlaging en herstelt het lichaam zich vanzelf, zodat je na enkele minuten opnieuw bij de pinken bent.

Plots krijg je een licht gevoel in je hoofd en wordt het zwart voor je ogen. Voor je het weet, lig je op de grond. Maakte je het zelf al eens mee? Het is even schrikken als je je bewustzijn verliest.

WAT ZIJN DE OORZAKEN VAN FLAUWVALLEN? Even het bewustzijn verliezen, kan verschillende oorzaken hebben. Te snel uit je zetel of bed gesprongen? Dan kun je een broeddrukval hebben. Flauwvallen kan ook een lichamelijke reactie zijn op hevige emoties, pijn of vermoeidheid. Heb je hartproblemen of een aandoening zoals epilepsie, diabetes of de ziekte van Parkinson? Ook dat kan een van de oorzaken zijn van flauwvallen. Daarnaast kan flauwvallen een nevenwerking zijn van medicatie tegen een hoge bloeddruk, antidepressiva of hartmedicatie.

ELISE RUMMENS (38) PREVENTIE-ARTS CM Elise is onze huisdokter. Haar stokpaardje op het vlak van gezondheid is beweging. Daarom zie je haar dinsdagavond springen, vliegen, duiken, vallen en weer opstaan. Dan heeft ze haar wekelijkse parkourtraining.  www.cm.be/dehuisdokter

WAT KUN JE DOEN OM FLAUWVALLEN TE VOORKOMEN? Je bewustzijn verliezen is niet fijn. Vermijd flauwvallen door langzaam op te staan en niet te lang recht te staan in warme en benauwde ruimtes. Bewegen is gezond, maar tracht uitputting door extreme inspanning te voorkomen en probeer regelmatig te eten en drinken. Voel je het aankomen? Ga dan ontspannen in de frisse lucht, eet iets suikerhoudends en ga neerzitten om jezelf te beschermen als je zou vallen. WANNEER GA JE NAAR DE DOKTER? Flauwvallen kan meestal geen kwaad. Val je herhaaldelijk flauw of is er geen duidelijke oorzaak? Dan bespreek je dit het best met je huisarts. Ben je flauwgevallen tijdens een inspanning of terwijl je neerlag? Komen hartafwijkingen voor in je familie? Ook dan is het verstandig om eens bij je huisarts aan te kloppen.

FACTCHECK

CORONAVACCIN VEILIG VOOR ZWANGERE VROUWEN? Ben je zwanger of wil je zwanger worden? Geef je borstvoeding? De Hoge Gezondheidsraad (HGR) werkte op basis van de huidige wetenschappelijke kennis een gedetailleerd advies uit.

WAAR KOMT DIT NIEUWS VANDAAN? Zwangere vrouwen maken zelden deel uit van studies die nieuwe geneesmiddelen, waaronder vaccins, uittesten. Het immuunsysteem reageert anders in de zwangerschap en de baby moet beschermd worden. Daarom krijgen ze niet systematisch vaccins waarin levend afgezwakte virussen zitten. Andere vaccins, tegen kinkhoest en griep bijvoorbeeld, zijn wel veilig. De coronavaccins die we momenteel in België gebruiken bevatten geen levend afgezwakte virussen. Aan de studies namen enkele tientallen vrouwen deel die niet gepland zwanger werden tijdens het onderzoek. Bij hen werden geen noemenswaardige problemen vastgesteld. Ook bij drachtige ratten waarbij de coronavaccins werden getest, waren er geen negatieve effecten. Dat is gunstig, maar onvoldoende om te besluiten dat deze vaccins veilig

zijn voor alle zwangere vrouwen. Anderzijds weten we vandaag dat zwangerschap een risicofactor is voor ernstige Covid-19. Zwangere vrouwen met een coronabesmetting moeten vaker gehospitaliseerd worden en komen vaker op intensieve zorg terecht. Ook het risico op een vroegtijdige bevalling is verhoogd. HOE MOET JE DIT NIEUWS INTERPRETEREN? Zwangere vrouwen krijgen niet systematisch het nieuwe coronavaccin. Alleen als ze een hoger risico lopen om besmet te worden, bijvoorbeeld vrouwen die werken in de zorgsector. Of als ze een hoger risico lopen op een ernstige vorm van Covid-19 wegens bepaalde onderliggende aandoeningen. Er is geen reden om een zwangerschap uit te stellen na vaccinatie. Ook vrouwen die borstvoeding geven, mogen gevaccineerd worden. Dat is zeker aanbevolen wanneer ze in

CONCLUSIE JA Zwangere vrouwen lopen een groter risico op een ernstige vorm van Covid-19 wanneer ze besmet worden met het virus. Daarom adviseert de HGR om zwangere vrouwen te vaccineren die extra worden blootgesteld aan het virus (bv. verpleegsters of artsen) of een onderliggende aandoening hebben. Voor vrouwen die borstvoeding geven is vaccinatie geen bezwaar.

de gezondheidssector werken of tot een risicogroep behoren. Tot nu toe is niet aangetoond dat het vaccin via de moedermelk bij het kind kan terechtkomen. Als dat wel zo zou zijn, worden de vaccin-bestanddelen zo goed als zeker vernietigd in het spijsverteringskanaal van de zuigeling. Wanneer de HGR nieuwe gegevens krijgt, kan het deze adviezen aanpassen. BRON: www.gezondheidenwetenschap.be

KAZOU-VORMINGEN TIJDENS CORONA

Monitoren digitaal klaarstomen Elk jaar begeleiden 3.000 moni’s de vakantiekampen van Kazou. Naast de goesting moet je als moni ook een animatorsattest op zak hebben. Annelies Decooman organiseert de cursussen voor (hoofd) animatoren, door corona deels digitaal. TEKST ELIEN STEEN FOTO COMPAGNIE GAGARINE

elkom in de theorieles. Open allemaal jullie boek op pagina 10, is alles behalve hoe we onze basiscursus om animator te worden geven.’ Aan het woord is Annelies, educatief medewerker bij Kazou. WE SPELEN EEN SPEL VANDAAG ‘De cursisten komen toe en worden er meteen ingegooid: we gaan voetballen, start. Daarna volgt de bespreking. Zo komen ze spelenderwijs tot inzicht dat het belangrijk is om eerst een terrein af te bakenen, spelregels te voorzien en een doel aan het spel

te koppelen’, gaat ze verder. Zo verloopt het normaal, maar toen gooide corona roet in het eten. DRIEDUBBEL PLOOIEN ‘De cursussen helemaal niet laten doorgaan, was geen optie. Beroepskrachten en vrijwilligers plooiden zich driedubbel om de cursussen in een andere vorm aan te bieden. De basiscursus onderging vorig jaar een transformatie: één week werden twee spetterende weekends, eentje voor en eentje na de zomer, en dit jaar werden heel wat sessies gedigitaliseerd.’ ‘De cursusinhoud blijft dezelfde: basishouding en taken van een

moni, EHBO, hygiëne, op uitstap gaan … Daarnaast kunnen de cursisten zelf aangeven welke interesses zij hebben en passen we de inhoud aan aan de vragen van de groep zoals bijvoorbeeld: hoe ga je om met integriteit? Wat kun je doen in moeilijke situaties tussen deelnemers en moni’s?’ BLIJ MET JOU IN MIJN TEAMS Annelies vertelt enthousiast over de digitale mogelijkheden: ‘Situaties in groep bespreken kan via breakout rooms, de aparte online vergaderruimtes. Reflectie-oefeningen over kwaliteiten vervangen we door een podcast waar deelnemers naar kunnen luisteren

tijdens een wandeling. Via online escape rooms kunnen we op een leuke manier informatie meegeven aan de cursisten. We sturen ook een postpakket op met kaartjes en benodigdheden voor de online activiteiten en een snack om de pauzes samen door te brengen. In de digitale hoofdanimatorcursus leren we nu ook online vergaderen. We reiken online tools aan om te brainstormen, want binnenkort zullen de monitoren digitaal de kampen voorbereiden.’ SFEER EN GEZELLIGHEID TROEF ‘We vreesden dat de digitale cursussen stroever zouden verlopen. Niets was minder waar. We startten voor de aanvang van de cursus een Whatsapp-groep op. Na de cursussen spreken ze ook af op Zoom om bij te babbelen.’ ‘De interactie verloopt anders dan bij gewone cursussen, maar de sfeer zit er zeker in. Het is niet hetzelfde maar daarom niet minder kwalitatief of speels. En of we ons ook even zot verkleden? Uiteraard! Zelfs het decor van waaruit de instructoren online presenteren, is helemaal in thema aangekleed.’ 1.230 ANIMATOREN IN SPE Online kan Kazou veel opvangen, maar er zal later op het jaar nog een weekend volgen om fysiek bijeen te komen en

WIST JE DAT KAZOU ...

kwaliteitsvolle vakanties organiseert voor 7-18-jarigen met mooie CM-kortingen?

...

75 kaarsjes uitblaast in 2022?

...

24.224 kinderen en jongeren een fantastische zomervakantie kon bezorgen in 2020, ondanks corona?

...

ieder jaar rekent op enthousiaste kookploegen om heerlijke maaltijden op de vakanties te voorzien? Ze zijn hiervoor altijd op zoek naar enthousiaste vrijwilligers.

...

alle kinderen een kans wil bieden op een fijne vakantie? Naast JOMBA (Jongeren Met Bijzondere Aandacht) en inclusie is er ook Kazou Lokal. Via deze vakanties probeert Kazou de maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren te bereiken.

...

financiële drempels wegwerkt in partnerschap met Iedereen Verdient Vakantie? Hierdoor kunnen jongeren van 7-16 jaar aan een sterk gereduceerd tarief mee op vakantie gaan.

de vaardigheden in het echt te oefenen. ‘Een spel uitleggen voor een computerscherm is niet hetzelfde’, vertelt Annelies. ‘Door de wisselende coronamaatregelen veranderen we soms even snel van plan als van onderbroek.’ ‘Twee weken voor de paasvakantie kreeg het jeugdwerk een flinke opdoffer. Activiteiten met overnachtingen werden niet toegestaan, enkel in groepen van tien en liefst buiten met mondmasker. We schakelden over naar een cursus zonder overnachting, inclusief enkele digitale sessies.’ ‘Doordat eerdere vormingen werden geannuleerd, zullen we nu 1.230 animatoren opleiden. Dat zijn er 400 meer dan anders, maar we doen er alles aan om de jongeren die animator willen worden te vormen zodat ze deze zomer op vakantie kunnen.’  www.kazou.be/wordmoni

ANNELIES DECOOMAN (25) Annelies is Educatief medewerker bij Kazou. Jongeren vormen geeft veel voldoening. ‘Vaardigheden zoals communiceren, samenwerken, plannen … zijn ook in het leven buiten Kazou een grote meerwaarde.’

CM TOT JE DIENST LOGOPEDIE Heeft je zoon of dochter begeleiding door een logopedist nodig of volg je zelf een logopedische behandeling? Als de behandeling niet of niet meer terugbetaald wordt door de ziekteverzekering, maak je aanspraak op de CM-tegemoetkoming.

LEDENVOORDEEL CM geeft een tegemoetkoming van 10 euro per sessie (15 euro bij verhoogde tegemoetkoming) voor een logopedische behandeling. Tot en met 18 jaar krijg je maximaal veertig sessies terugbetaald. Vanaf 19 jaar zijn dat er maximaal tien.

ROOKSTOPMIDDELEN Wil je stoppen met roken? Dat is een fantastische beslissing, zowel voor jouw gezondheid als voor die van je omgeving. Stoppen met roken is een teer proces. Met hulp van buitenaf vergroot je je slaagkansen. CM geeft je een financieel duwtje in de rug.

LEDENVOORDEEL Als je minstens twee sessies van een rookstopbehandeling hebt gevolgd bij een erkend tabakoloog, dan geeft CM je een tegemoetkoming van 50 procent voor nicotinevervangende rookstopmiddelen (pleisters, tabletten, kauwgom, inhaler, mondspray) met een maximum van 50 euro per behandeling. Laat een attest invullen door de tabakoloog en bezorg het samen met de BVAC-attesten van je apotheker aan je CM-ziekenfonds.

10% KOR TING

MENSENMAAT HA AL JE BOEK BIJ STANDA ARD BOEKHANDEL IN RUIL VOOR DEZE BON KRIJG JE

10% KORTING*

*enkel te gebruiken in de winkel Actie geldig van 21 april t.e.m. 21 mei 2021 en niet cumuleerbaar met andere acties. De bon mag 1 maal gebruikt worden. Kopies worden niet aanvaard.

26 #kooplokaal

LEZERSRUBRIEK

Uit jouw leven gegrepen ANGSTIG VOOR DE TOEKOMST Ik heb net mijn halfjaarlijks resultaat van een gynaecologisch onderzoek binnen gekregen. Het wachten vreet aan mij, maar ik probeer dat niet te laten merken. Ik heb al meer dan drie jaar het HPV-virus, hoog-risico type 16 dat baarmoederhalskanker kan veroorzaken. Bij de meeste vrouwen verwijdert het eigen afweersysteem het virus uit het lichaam zonder dat het schade aanricht. Bij mij niet. Om er zo min mogelijk aan te denken, stort ik mij op mijn werk, mijn huishouden, bewegen. Maar soms heb ik het zeer lastig om mij te concentreren, voel ik mij moe en lusteloos. Ik durf er niet goed mee naar buiten te komen. Sommige mensen zijn veel slechter af dan ik. HPV is nog géén kanker. Als ik er met iemand over praat, krijg ik de reactie: positief blijven. Dat weet ik, maar het is soms verdomd moeilijk. Deze keer was ik meer dan ooit tevoren positief ingesteld. Deze keer zou de eerste keer van drie opeenvolgende goede controles zijn. Dan kunnen de controles evolueren van halfjaarlijks naar jaarlijks, en dan weer naar driejaarlijks zoals bij normale vrouwen. Dat zou zó een opluchting zijn. Het lijkt weer zo ver weg nu ik mijn resultaten bekijk. Ik heb een second opinion gevraagd. Omdat het virus al meer dan twee jaar aanwezig is en ik daar fysiek en mentaal van afzie, is een operatie voorgesteld om mijn baarmoeder te verwijderen. Ik voelde angst en opluchting tegelijk. Maar toen brak corona uit en kreeg ik de boodschap: omdat het een kanker is die traag evolueert, kun je gerust je volgende uitstrijkje afwachten. Wat?! Kanker? Dan toch?

Martine

ZOMERTIJD Volgens mij heeft het invoeren van de zomertijd een grote impact op onze gezondheid. Je stapelt een chronisch slaaptekort op. Het blijft een uur langer licht, waardoor je ook een uur langer geniet op het terras. Maar ‘s morgens loopt de wekker wel even vroeg af. Kinderen op tijd in bed leggen, is veel moeilijker als het nog licht is buiten. Het koelt een uur later af, waardoor we bij hoge temperaturen pas later de slaap kunnen vatten. De ene keer duurt een dag een uur langer, de andere keer een uur korter. Dat vraagt telkens weer een aanpassing van het bioritme. Ik zou dit thema ook graag opgenomen zien in het klimaatdebat. Wies Peeters

ROLSTOEL Als rolstoelgebruikers nemen mijn vriendin en ik deel aan het gewone leven. Ik ben zelfstandige, geef les in tennis, squash en padel, doe het huishouden en onderhoud het huis. Mijn vriendin is topsporter en rijdt met wedstrijdpaarden. Regelmatig krijgen we de vraag wanneer we weer zullen kunnen lopen. Als wij aangeven dat dat helaas niet meer zal gebeuren, komt het antwoord oh, nu kun je dus niks meer. Mensen in de rolstoel kunnen niet veel en zitten thuis. Deze vooroordelen worden gevoed door de media of door de tekening bij het kort bericht over het aantal langdurig zieken in Leef nr. 3. Robin Ammerlaan

Deel je ervaringen

Wij horen graag wat belangrijk is in jouw leven. Zit je met een praktisch probleem, heb je een frustratie, zoek je een oplossing ... Aarzel niet om met ons in dialoog te gaan. Wij luisteren en antwoorden je met plezier. facebook.com/CMziekenfonds

lezersbrieven@cm.be

@CMziekenfonds

#VRIJ

Orthodontie en tandprotheses tot € 1.050 terugbetaald

Heb je een kind dat toe is aan een beugel? Of zelf een kroon, stifttand of implantaat nodig? De kosten kunnen snel oplopen.

‘Omarm je kwetsbaarheid’ LUC VAN GORP (54) VINDT DAT IMPERFECTIE ONS STERKER MAAKT.

Er is geen wachttijd, ook niet voor nieuwe leden. Nog geen CM-lid, maar wil je wel dit voordeel genieten? Laat je gegevens achter op www.cm.be/tandvoordeel en CM contacteert je.

Ontdek de kortingsbon voor Mensenmaat. Een pleidooi voor imperfectie op blz. 26. Luc is voor een dag chauffeur voor minder mobiele mensen. Bekijk het filmpje op www.leefmagazine.be. 120

‘Onze levensverwachting breekt alle records. Onze welvaart was nooit zo hoog. Waarom zitten zoveel mensen dan toch slecht in hun vel? Niet de mens is veranderd, maar de wereld rondom hem. Sneller, beter en efficiënter is het mantra. De lat ligt zo hoog dat de mens er niet meer over kan. Maar het leven is geen immer stijgende lijn. Struikelen en weer opstaan maken deel uit van ons bestaan. De mens wordt sterker als hij die kwetsbaarheid omarmt. Ook de samenleving heeft er baat bij. Want vanuit onze kwetsbaarheid stellen we ons solidair op. In mijn boek houd ik een pleidooi voor imperfectie.’

CM betaalt een tegemoetkoming tot 1.050 euro voor orthodontie bij kinderen én tot 1.050 euro voor tandprotheses.