Leef 19 maart: #hoop by CM ziekenfonds

NIEUW LAND, NIEUWE KANS

HERSTELLEN AAN ZEE

HELPT ONTBIJTEN TEGEN OBESITAS?

ZIEK, MAAR TOCH

naar school MET BEDNET

LEEF – GEZONDHEIDSMAGAZINE VAN CM – 19 MAART 2020 – DIT IS EEN EXTRA UITGAVE VAN VISIE – AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X – P910695

PAUL WOUTERS OP HET EINDE VAN ZIJN LEVEN:

‘Kon ik nog maar de lente zien’

#HOOP

IN DEZE EDITIE

04 LES OP AFSTAND Ilyan kan niet naar school, maar is toch in de les.

SLECHT NIEUWS Het raakt arts Steven Laureys als hij slecht nieuws brengt.

GELUKSBRENGER Doriens sleutelhanger is haar talisman.

en ook: 06

#HOOP

‘Schiet in actie ’

Hoop is een illusie. Filosoof Bleri Lleshi hoort het vaak, maar is het grondig oneens met die uitspraak. Speciaal voor Leef schreef hij een opiniestuk. ‘Er is veel wanhoop in de wereld. Laten we samen strijden en hoop mogelijk maken voor komende generaties.’ www.leefmagazine.be

KORTGEKNIPT Interessante nieuwtjes

EEN AFSCHEID Hoe ging Paul om met de diagnose ALS?

TWEEDE START Wajiha vluchtte uit Afghanistan

VAKANTIESTEMMING Na een operatie uitrusten in zorgverblijf Ter Duinen

VERSLAAFD AAN JE GSM? Tips om te ontsnappen aan je smartphone

SPREEKUUR Tandvleesontsteking

FACTCHECK Helpt ontbijten tegen obesitas?

STOPPEN MET ROKEN 5 gezondheidsvoordelen

LEZERSBRIEVEN Uit jouw leven gegrepen

REGIO Het nieuws uit jouw streek

Die dag wilde ze niet ziek zijn

nge had borstkanker. Dat wisten we toen in het begin van de zomervakantie de opening plaatsvond van LABIOMISTA, het project van kunstenaar Koen Vanmechelen in Genk. Maar dat ze er toen al zo erg aan toe was, neen, dat had ik die dag in een gesprek met haar niet gemerkt. Want hoe ziek ze ook was – ergens diep van binnen voelde ik het wel – we praatten zoals anders over het leven, de toekomst, Koen en haar inzet voor het kunstproject. Haar diepe, sprekende ogen straalden ongelofelijke hoop uit. Zo heb ik haar altijd gekend. Inge is een oud-collega, haar echtgenoot Koen een heel goede vriend. Die dag bij het begin van de hete zomer van 2019 wilde ze niet ziek zijn. Het moest over hun levensdroom gaan, hun kunstproject. Dat ze op de opening aanwezig was, gaf haar en ook ons kracht. Het leven gaf meer hoop dan een mogelijk afscheid. In november is Inge na een lange strijd tegen kanker overleden. Veel te vroeg en te jong gestorven. Nog zoveel plannen en dromen in haar hoofd. We namen massaal afscheid van haar precies op de plaats waar Koen kunst schept en daar waar ze enkele maanden eerder nog liep te glunderen tijdens de feestelijke opening. Hoe pijnlijk zo’n afscheid ook is, toch was het vreemd genoeg ook een moment van hoop. Inge stond altijd optimistisch in het leven en toonde zo’n enthousiasme dat ze anderen kracht en levensvreugde gaf. Die dag zag je haar hoop verder leven in al die mensen die haar dierbaar waren.

LEEF is het gezondheidsmagazine van CM - jaargang 3, nummer 3, maandblad (verschijnt niet in de zomer) Redactie Dieter Herregodts (algemeen hoofdredacteur), Anneleen Vermeire (hoofdredacteur), Marion Aussems, Elien Steen, Joeri Cludts, Martine Creve, Marjolein Cuvelier, Bram Dehouck, Stephanie Lemmens, Stephanie Louwagie, Michiel Verplancke Webredactie Marc Helin, Katrijn Windey Redactieadres Haachtsesteenweg 579, 1030 Brussel, leef@cm.be V.U. (nationale pagina's) Luc Van Gorp, Haachtsesteenweg 579, 1030 Brussel Concept Bold & Pepper, www.boldandpepper.be Realisatie Gevaert Graphics, www.gevaertgraphics.be Art Direction Bart Gevaert Coverfoto Lieven Van Assche Illustratie Annelien Smet

Zelfs in de donkerste momenten van het leven kan hoop schuilen. En die emotie is van alle tijden. De wereld is per definitie onbeheersbaar, en dat is maar goed ook. Vaak kunnen we niet voorspellen wat er zal gebeuren en kunnen we alleen maar hopen dat het een bepaalde (goede) richting uitgaat. En ja, het leven kan verdomd oneerlijk uit de hoek komen, maar hoop blijft altijd bestaan. En daar ben ik enorm dankbaar voor. Luc Van Gorp

Voorzitter CM

Wil je meer weten over Ilyans verhaal en Bednet? Bekijk het filmpje op www.leefmagazine.be.

‘ZIEKTE HOUDT MIJ NIET UIT DE LES’ ILYAN VERSCHEUREN (9) VOLGT THUIS LES VIA BEDNET

Als Ilyan thuis zijn laptop openklapt, kijkt hij recht zijn klas binnen. Via Bednet volgt hij de les van juf Maria, want door een zeldzame darmziekte kan hij zelden naar school. 4

‘In mijn klas staat een computer met een camera die ik zelf kan besturen, heel leuk. Ik zie alles: het bord en de juf, maar ook mijn vrienden in de klas. Dankzij Bednet ben ik regelmatig bij hen. De juf en ik dragen een microfoon, zodat we elkaar horen. Het is een lieve juf, want ze betrekt me veel bij de les. Zo voel ik me een deel van de groep. En als ik een vraag heb, klik ik op een knop en wordt het scherm in de klas groen.’ ‘Bijna elke dag volg ik in de voormiddag les. Daarnet hadden we nog rekenen, dat is mijn lievelingsvak. Maar als ik te veel pijn heb, mag ik de laptop sluiten en rusten. Af en toe kan ik naar de klas gaan. Met carnaval ging ik nog verkleed naar school. Ik volg graag les via Bednet, want ik wil veel bijleren. Dat zal nodig zijn, want later wil ik superheld worden.’

Gamen

OM TE REVALIDEREN

Urineverlies kan iedereen overkomen ‘Vaak denken mensen dat er niets aan incontinentie te doen is, maar dat is een misverstand’, stelt Dorien Janssen, incontinentiespecialiste bij Goed thuiszorgwinkel. Urineverlies komt meer voor dan je denkt. In België krijgt een op de vier vrouwen ouder dan 35 jaar ermee te maken. Voor mannen boven de 50 jaar ligt dat cijfer ook op 25 procent. Toch stappen veel mensen niet naar hun arts wanneer ze er last van hebben. ‘Spreek je huisarts zeker aan. Je arts helpt je met een specifieke behandeling of verwijst je door naar een specialist. Je kunt bijvoorbeeld je bekkenbodemspieren of je blaas trainen. Laat je bij deze oefeningen begeleiden door je arts.’ ‘Daarnaast kun je bij Goed thuiszorgwinkel terecht voor een ruim assortiment aan hulpmiddelen. Deze hulpmiddelen zijn discreet, kwaliteitsvol en afgestemd op de mate van incontinentie. Je wordt begeleid bij je keuze en krijgt stalen mee, zodat je het materiaal kunt testen.’ CM-leden krijgen 30 procent korting als ze incontinentiemateriaal kopen in Goed thuiszorgwinkel of via de webwinkel van Goed.  www.cm.be/incontinentie 6

Patiënten met een spierziekte kunnen voortaan ook revalideren met het smartphonespel Ghostly. Dat is ontwikkeld door wetenschappers van de Vrije Universiteit Brussel. Om het gamepersonage te laten bewegen, moeten patiënten specifieke spieren gebruiken. Zo kunnen ze de verschillende spieren intensief trainen op een leuke manier. Een nieuw level heeft een hoger niveau, waardoor de patiënt zich meer inspant. Ghostly is momenteel al beschikbaar via Android.

25% neemt

cholesterolverlagers Een kwart van de 40-plussers in ons land neemt statines, de meest gebruikte cholesterolverlagende geneesmiddelen. Die hebben zeker nut bij mensen die al een hart- of vaatprobleem hadden zoals een hartaanval of een beroerte. Want ze helpen het risico op herval verkleinen. Bij mensen die nog geen hart- of vaatproblemen hadden, zijn de mogelijke voordelen veel minder groot. Bovendien kunnen deze geneesmiddelen ernstige bijwerkingen geven zoals spieraantasting. Wil je weten of cholesterolverlagers voor jou nuttig zijn? Met een digitale tool, ontwikkeld door het Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg, kun je dat samen met je huisarts nagaan.

KORTGEKNIPT

Begrip

GOEDKOOP ERTUSSENUIT Een uitstap doen of op vakantie gaan, doet iedereen deugd. Sommige mensen hebben het moeilijk om dat te betalen. Het reisbemiddelingskantoor Rap op Stap doet hen een budgetvriendelijk voorstel. Je kunt er zowel vakanties en daguitstappen als sporten cultuuractiviteiten boeken. De medewerkers helpen je ook om geschikt vervoer te zoeken en een budget samen te stellen. Je vindt kantoren van Rap op Stap in elke Vlaamse provincie.  www.iedereenverdientvakantie.be

VOOR STUDERENDE MANTELZORGERS Studeren en tegelijk zorgen voor een zieke ouder. Dat vraagt extra inspanningen van jonge mantelzorgers. Studenten aan de hogescholen Vives in Brugge en Kortrijk kunnen sinds dit academiejaar een mantelzorgstatuut aanvragen. Dankzij dat statuut mogen ze bijvoorbeeld taken later indienen en krijgen ze aangepaste stage-uren. Het is hen ook toegestaan om hun gsm op te nemen tijdens de les en om een keertje te laat te komen of vroeger te vertrekken.

Echt gezegd

‘Ik was niet van plan om te vertellen dat ik op mannen val. Ik had schrik dat mensen mij niet zouden aanvaarden. Maar de reacties zijn allemaal positief.’

PUBLIEKSPRIJS

VOOR LEEF

PETER UIT DOWN THE ROAD in De Afspraak

Leef won de publieksprijs van Kortom, de vereniging voor overheidsen social profitcommunicatie. Van de tien laureaten haalde ons gezondheidsmagazine een derde van de ruim 4.200 stemmen binnen. Jullie loodsten ons massaal naar de overwinning. Dank daarvoor. Leef was ook genomineerd voor de communicatieprijs in de categorie ‘social profit’. Die ging naar Ostenders, een mini-serie van AZ Damiaan. Leef blijft met jullie verhalen lezers inspireren om gezond en gelukkig te leven. Niet alleen op papier maar ook via Facebook, Instagram en www.leefmagazine.be kun je alles volgen. 7

#HOOP

ALS DE DOOD VOOR DE DEUR STAAT

‘Ik mis wat nog komen moest’ Hoe voelt het als een diagnose inslaat als een bom? En als het einde sneller komt dan verwacht? Stephanie Louwagie (32) schrijft een brief aan haar mama die plots overleed aan kanker (p. 11). Paul Wouters (62) kreeg kort voor zijn pensioen de diagnose ALS. Door de ziekte takelde zijn lichaam razendsnel af. ‘Nochtans ben ik in mijn leven vooral een bofkont geweest.’ TEKST BRAM DEHOUCK EN STEPHANIE LOUWAGIE FOTO’S LIEVEN VAN ASSCHE

#HOOP

aul Wouters: ‘Het is gedaan met mij. Dat was mijn eerste gedachte toen de neuroloog het woord ALS uitsprak. Bij sommige ziektes kun je een batterij therapieën uitputten, in de hoop dat iets werkt. Maar tegen ALS valt niets te beginnen, het is een doodvonnis. Hoelang had ik nog? ‘Het gemiddelde is drie jaar’, zei de neuroloog. ‘Sommigen leven langer, anderen korter.’ Achteraf was ik op een vreemde manier opgetogen. Ik had nog drie jaar! Alleen mijn vrouw Gerd had in de lichaamstaal van de arts gelezen dat ik aan de verkeerde kant van die statistiek zit.’ EINDE IS GEREGELD ‘Ik heb ALS nooit gegoogeld. Ik ken de grote lijnen, meer wil ik niet weten. Ik zie en ik voel wat het met me doet. Het is wonderlijk hoe vaak een mens zijn grenzen verlegt. Eerst is het: oei, ik wandel met een stok. Plots zit ik in een rolstoel. Dan heb ik hulp nodig bij dagelijkse activiteiten. En nu verdwijnt de laatste kracht uit mijn handen. Maar er is een punt waar ik niet over ga, en ik zal weten wanneer dat moment er is. Ik had graag nog de lente gezien, maar niet ten koste van alles. Mijn einde is geregeld, tot de juweeltjes toe waarin Gerd en onze dochters mijn as gaan bewaren. Ik heb er vrede mee.’

‘Het is wonderlijk hoe vaak een mens zijn grenzen verlegt’ ‘Als ik er zo op terugkijk, moet het allemaal begonnen zijn na de fietsvakantie met mijn schoonbroer. Een traditie van 23 jaar. Om beurten stippelden we een parcours uit naar Zuid-Frankrijk. Liefst zo uitdagend mogelijk. Tot die lelijke val in 2018. Naast pijnlijke schaafwonden had ik veel last van mijn heup. Drie maanden later, op wandelvakantie met Gerd, kon ik haar niet volgen. ‘Omdat mijn conditie beter is dan de jouwe’, lachte ze. Nee, dacht ik, het is die verdomde heup.’

‘Ik was voordien nauwelijks ziek geweest. Een vaste huisarts had ik niet eens. Wist ik veel dat toen een lange tocht langs wachtkamers begon. Met mijn heup was niets aan de hand, zo bleek. Begin 2019 liet ik mijn hart checken, want ik voelde me uitgeput en lusteloos. Ook mijn hart was prima in orde. Aan de ene kant ben je opgelucht: alles is oké. Anderzijds frustreert het dat je nog altijd klachten hebt. Doorbijten, dacht ik.’ ‘Ik besliste me te concentreren op de volgende fietsvakantie. Maar mijn conditie verbeterde niet. Vroeger vloog ik de Tourmalet op, nu raakte ik amper een brug over. Dan maar een vlak parcours dit jaar. Gerd wilde dat ik me

Wanneer zelfs de dokter zwijgt

‘Het kon nog van alles zijn. Een geknelde zenuw, een ontsteking misschien’

nog eens liet onderzoeken, ze herkende me niet meer. Ik was bang dat de artsen me binnenstebuiten gingen keren. ‘Na de fietsvakantie’, zei ik.’ VEEL GEHUILD ‘Pasen vierden we met familie. Mijn schoonbroer schrok toen hij me zag. Hij overtuigde Gerd ervan dat de fietsvakantie er niet zou komen. Samen overhaalden ze me om naar de huisarts te gaan. Vooraf googelde ik mijn symptomen. Ik kwam uit bij MS. ‘Je mag niet googelen’, zei de huisarts, ‘dan denk je het ergste.’ Hij regelde een neurologisch onderzoek. Mijn dochter Lotte is verpleegster op de dienst neurologie van een ziekenhuis.

‘Soms moet ik nadenken om mijn ene been voor het andere te zetten’, had ik haar toevertrouwd.’ ‘De neuroloog liet me oefeningen doen. Dat ging goed, vond ik, al kon ik niet op mijn tenen lopen. Ik vroeg Gerd of zij op haar tenen kon lopen. Ze verbleekte. De neuroloog straalde een en al zorg en empathie uit, maar was ook rechtdoorzee. Daar hou ik van, als rationele mens. ‘Ik stel krachtverlies vast in armen, benen en schouders’, zei hij, ‘maar het kan nog van alles zijn.’ Gerd was ongerust. Zij had de arts ook horen zeggen dat het dringend en ernstig was. Die uitspraak was me p

Bijna negen zomers geleden is het ondertussen. Je pakt de hand van de oncoloog en wenst haar een mooie reis toe. Want als alle patiënten zoals ik waren, zou je nooit op vakantie kunnen vertrekken. Je spreekt de woorden breed glimlachend uit. De zon staat hoog aan de hemel en haar stralen priemen de ziekenhuiskamer binnen. Niets doet op dat moment vermoeden dat je twee weken later niet naar haar reis zult informeren. Je bent er nog, maar je bent stilletjes in een coma gegleden. Kamer 541, waar we wekenlang als gezin hebben gekampeerd, is plots een plek vol afscheid en herinneringen. Ik begrijp het niet. Ook ik heb bij de diagnose borstkanker even aan de dood gedacht. Je was er je mama zelf op jonge leeftijd aan verloren. Maar zoveel jaar later staat de wetenschap toch veel verder? Zo plots en onverwacht als de tumor kwam, zo plots en onverwacht verloor jij de strijd. Geen slechte prognose, geen arts die er weken of maanden op kleefde. Niets. En geen van ons die het zag. Op het moment dat alles voorbij is, richt de verpleegkundige zich tot mijn broer en mij. Dat jullie nog de moed hadden om hier te zitten studeren. We kunnen niets uitbrengen. We hebben het nooit zien aankomen, neen. Onze wereld is nooit gestopt met draaien. Terwijl wij examens aflegden, zou mama beter worden. Pas later kwamen met het besef ook de vragen. Ze spatten uiteen op de witte muren van de ziekenhuiskamer. Hadden we het moeten zien? Waarom was er van een slechtnieuwsgesprek nooit sprake geweest? Wist jij wat er jou te wachten stond, mama? Misschien hadden we moeten vragen hoe dat moest, verder leven zonder jou.

Redacteur Stephanie verloor haar mama. De manier waarop heeft wonden geslagen. Met deze brief blikt ze terug op de heftigste periode uit haar leven. 11

#HOOP

‘Ik was thuis altijd de trooster geweest, maar dit kon ik niet tegenhouden’ helemaal ontgaan. ‘Niet panikeren’, zei ik, ‘we zien wel.’ Ik was thuis altijd de trooster en beschermer geweest, maar dit kon ik onmogelijk tegenhouden. Er is toen veel gehuild.’ KORT LETTERWOORD ‘Er volgden nieuwe onderzoeken. Ik moest op mijn zij liggen en mijn bovenste been opheffen. Ik kreeg er geen beweging in. Toen besefte ik de ernst ten volle. Na de opname reed dochter Lotte me naar huis. Ik had een gesprek opgevangen tussen een arts en een assistent, vertelde ik. ‘Hij noemde een kort letterwoord, het begon met een A.’ Aan de bruuske beweging van de auto

merkte ik dat Lotte schrok. ‘ALS’, zei ze.’

hij nam dermate de tijd voor ons, dat het niet bruusk overkwam.’

‘Het sijpelde stilaan door. Toen Gerd thuiskwam van haar werk, vond ze me uitgeteld in de zetel. ‘Hoe was je dag?’, vroeg ik. ‘Ik heb de hele tijd gehuild’, zei ze. Ik had ook de hele dag gehuild.’

‘Natuurlijk wil ik langer leven. Ik had me mijn pensioen helemaal anders voorgesteld. Ik had gespaard voor de mooiste Montblanc-pen. Ik zal er nooit mee schrijven. Ik wil een kamer inrichten met mijn boeken. Ik wil werken in de tuin, ik wil fietsen, ik wil het eten klaar hebben als Gerd thuiskomt. Ik wil haar vastpakken en knuffelen. Ik wil mijn dochters zien trouwen, ik wil hen kinderen zien krijgen. Ik voel een groot gemis voor wat had kunnen zijn. Maar kijk eens naar wat ik heb gehad. Ik ben 62 jaar geworden, ik ben 33 jaar gelukkig getrouwd, ik heb drie prachtige dochters. Ik ben in het leven vooral een bofkont geweest.’

‘De neuroloog bevestigde dat hij tekenen van ALS zag, maar niet allemaal. Hij verwees me door naar het UZ Leuven. Gerd had nog een laatste sprankeltje hoop. Een hernia, een geknelde zenuw, een ontsteking. Het kon toch nog? Maar ik had geen hoop meer. In Leuven viel het verdict. De arts liet geen ruimte voor twijfel. Maar

Paul overleed op 6 maart, vier weken na dit interview. WAT IS ALS?

Amyotrofische Laterale Sclerose (ALS) is een dodelijke zenuw-spierziekte. De motorische zenuwcellen, die de spieren aansturen, sterven af. Daardoor raak je steeds meer verlamd. De snelheid van de ziekte varieert, maar vaak is de overleving beperkt tot 2 à 5 jaar na het begin van de ziekte.

NEUROLOOG STEVEN LAUREYS

‘Een prognose doen is als het weer voorspellen’ Neuroloog Steven Laureys is een expert op het vlak van comapatiënten. Daarnaast behandelt hij mensen met neurologische aandoeningen zoals MS of Parkinson. Hij voert vaak moeilijke gesprekken. Hoe maakt hij van zo’n gesprek toch een positieve ervaring voor de patiënt? ‘IK TOON EMPATHIE’ Steven Laureys: ‘Tijdens mijn opleiding leerde ik niet hoe ik slecht nieuws moest brengen. Artsen leren om pillen voor te schrijven en technische prestaties uit te voeren. Terecht, mensen willen een arts die zijn vak kent. Maar zorgverlener zijn is meer dan genezen. Ook vandaag worden kandidaat-specialisten geselecteerd op examenresultaten, niet op empathie. Het menselijke aspect moet meer aan bod komen in de opleiding. Al doe je tijdens je loopbaan ook veel ervaring op die je niet uit boeken kunt halen.’ ‘IK HUIL NIET MEE’ ‘Ja, het leed van de patiënt raakt me. Het cliché dat een arts daar tegen moet kunnen is onzin. Het is zoeken naar een evenwicht. Ik ben niet ongevoelig, maar ik hoef ook geen vriend te zijn. Wat heeft een patiënt eraan als ik sta te huilen aan zijn ziekbed? Dan wil hij een medelevende zorgverlener op wie hij kan vertrouwen. Ik neem het leed niet mee naar huis. Als je te betrokken raakt, riskeer je een burn-out.’ ‘IK SPREEK OPEN EN EERLIJK’ ‘Ik behandel iedereen gelijk. De meeste mensen zijn tevreden als ik duidelijk communiceer. Ik leg de scenario’s uit,

met de risico’s en de voor- en nadelen. Soms is het duidelijk dat herstel niet mogelijk is. Maar als ik het niet weet, geef ik dat ook toe. Bij een prognose kan er 30 procent kans zijn op dit of 20 procent kans op dat. Het lijkt een beetje op het weer voorspellen. Morgen is er kans op regen, maar misschien schijnt de zon. Dan durf ik mijn onzekerheid tonen. Ik weet niet alles en ik wil geen valse hoop of wanhoop geven. Op de vraag hoelang iemand nog heeft, antwoord ik niet. Het is te onvoorspelbaar, meestal zit je er toch naast.’ ‘IK LUISTER MEER EN PRAAT MINDER’ ‘Artsen praten te veel en luisteren te weinig. De patiënt wordt mondiger, hij kan zijn elektronisch dossier inkijken en gericht vragen stellen. Dat is een goede evolutie. Op basis van alle informatie beslist de patiënt zelf. Ik maak geen keuzes in zijn plaats. Tijdens het gesprek let ik op de lichaamstaal, ik maak oogcontact. Heeft de patiënt alles goed begrepen? Wat hij hoort, is niet altijd wat ik wil zeggen.’ ‘IK VIND STEUN BIJ COLLEGA’S’ ‘Mensen met ernstige aandoeningen ontmoeten veel zorgverleners. De huisarts, specialisten, verpleegkundigen, een psycholoog … Het is belangrijk dat je als team ook vlot onder elkaar communiceert. Stap als arts van je troon en luister naar de verpleegkundigen en psychologen. De psycholoog mag zelfs een grotere rol spelen, zowel voor de patiënt als voor de arts. Want artsen kunnen ook een goed gesprek gebruiken. Ze zijn ook maar mensen met goede en slechte dagen.’

#HOOP

NA DE VLUCHT

‘Ik wil een beter leven voor mijn kinderen’ Drie jaar geleden is het intussen dat Wajiha Hamid (26) vanuit Afghanistan naar België kwam. ‘Als Afghanistan ooit een veilige plaats wordt, wil ik terugkeren. Nu ligt mijn toekomst hier, mijn kinderen zijn hier geboren. Ik wil er alles aan doen om ons leven hier uit te bouwen.’ TEKST ANNELEEN VERMEIRE FOTO’S ANDREAS VAN ESBROECK

Het was 2017. Nadat Wajiha trouwde in Afghanistan, kwam ze met haar man naar België. Hij was met zijn familie enkele jaren eerder al gevlucht voor het oorlogsgeweld. Hij wilde ook zijn vrouw een mooie toekomst geven. Zij volgde hem. Familie en vrienden liet ze achter. Waarom was Afghanistan geen goede plaats meer om te blijven? Wajiha: ‘Ik hou van mijn land, maar blijven was geen optie. We leefden elke dag in onzekerheid, in angst. Ik woonde in Kabul. Naar buiten gaan, betekende dat je misschien niet meer thuiskwam. Je wordt al vermoord enkel omdat iemand je telefoon wilt stelen. Die gruwel, de bommen, de Taliban, het was een leven van continue stress.’

naar school gaan. Ik volg les in het Centrum voor Basiseducatie in Sint-Niklaas. Ik leer Nederlands, ik krijg ook rekenen en leer met de computer te werken. Ik hoop daarna een extra opleiding te volgen zodat ik in de verkoop kan werken of in de zorg. Ik werk graag met mensen. Maar eerst moet mijn Nederlands goed zijn. Dat is de sleutel voor mijn toekomst. Toch heb ik wat schrik voor de taal. Ik heb twee kleine kinderen. Een opleiding met een gezin combineren is niet gemakkelijk.

altijd schrik dat hij er op een dag niet meer zal zijn. Ik bel hem vaak, dan ben ik weer gerust. Ik check voortdurend Facebook, op zoek naar informatie. Is er ergens een aanslag geweest? Leven mijn familie en vrienden nog? Maar teruggaan, dat is nu niet mogelijk. Het is te onveilig. En ik kan de reis niet betalen.’ Wat mis je het meest? ‘Het gemis van mijn familie is het zwaarst. Gelukkig is de familie van mijn man wel in België. We brengen veel tijd samen door. Het grootste verschil met Afghanistan? In België werken de mensen zo veel. En ze houden zich steeds in. Ze eten kleine porties of nemen een salade (lacht). In mijn thuisland is er veel meer tijd voor feest, genieten we van rijkelijk gevulde tafels, van het samenzijn. Na de ramadan bijvoorbeeld, dat is een hoogtepunt. Eten is zo belangrijk voor ons.’

‘Naar buiten gaan, betekende dat je misschien niet meer thuiskwam’

‘Bovendien snakte ik ernaar om iets uit te bouwen voor mezelf. In Afghanistan moeten vrouwen thuisblijven en voor de kinderen zorgen. De laatste jaren in Afghanistan heb ik wel wat kunnen werken als kamermeisje in een ziekenhuis. Maar ik was zo graag dokter of verpleegster geworden, of leerkracht. Die kansen kreeg ik niet. Ik wil een beter leven voor mijn kinderen.’ Brengt België de toekomst waar je van droomt? ‘Hier is vooral de rust weergekeerd. De angst is weg. Ik kan

Mogelijk werk ik de komende jaren eerst nog als poetshulp, dan zijn de kindjes wat ouder en lukt de combinatie misschien beter.’ Wil je terugkeren? ‘Als Afghanistan ooit een veilige en vrouwvriendelijke plaats wordt, wil ik terugkeren. Maar zal dat ooit gebeuren? Ik zou zo graag het graf van mijn ouders nog eens bezoeken. Zij zijn vijf jaar geleden gestorven. En ik zou mijn kleine broer nog eens willen terugzien. Mijn andere broers en zussen zijn getrouwd. Zij staan er niet alleen voor, om hen maak ik me minder zorgen. Maar mijn kleine broer … Ik heb

Hoe kijk je naar de toekomst? ‘Ik geloof echt dat het beter wordt. Daarom moet ik Nederlands leren. Ik wil graag een goede job vinden. Mijn kinderen spreken al beter Nederlands dan Dari, mijn moedertaal. Ik hoop dat zij kunnen studeren aan de universiteit en ingenieur kunnen worden, of dokter. Dat zij een mooi leven uitbouwen. Dat is voor mij nooit gelukt. Ik hoop dat we die kansen hier krijgen.’

2X #HOOP

Altijd geluk op zak KAREL SPAPENS (64)

‘GELUK BIJ EEN ONGELUK’

‘Het eerste klavertjevier vond ik op mijn negentiende, tijdens een voetbalwedstrijd. Ik zat op de bank, tuurde naar het grastapijt aan mijn voeten en plots viel mijn oog erop. Of we die match wonnen, weet ik niet meer, maar ik heb het klavertje wel tussen mijn paspoort gestoken. Zo’n tien jaar later vond ik er nog eentje tijdens een vakantie in de Oostenrijkse bergen. Of ze echt geluk brengen? Ik weet het niet, maar ik heb toch al veel geluk gehad. Een paar keer bij een verkeersongeluk en toen ik een hartaanval kreeg, was toevallig een van mijn twee zonen net bij mij om me snel naar het ziekenhuis te brengen.’

Wie of wat gaf je steun op een belangrijk moment? Laat het ons weten via leef@cm.be of Persdienst CM, PB 40, 1031 Brussel.

DORIEN VULLERS (31)

‘SLEUTELHANGER BIJ SLEUTELMOMENTEN’

‘Toen ik twaalf jaar was, moest mijn papa naar het ziekenhuis voor hartritmestoornissen. Tussen twee bezoekjes door nam mijn moeder me mee naar de stad en mocht ik een sleutelhanger kiezen. Het deed me de paniek van het moment even vergeten. Met mijn papa kwam het uiteindelijk goed en zo werd de sleutelhanger mijn talisman. Ook later was hij er op alle sleutelmomenten bij: solliciteren, de aankoop van een huis, de materniteit … Ik ben nochtans rationeel, alles moet wetenschappelijk verklaarbaar zijn. Enkel voor mijn geluksbrenger maak ik een uitzondering. Hij doet me denken aan de kracht die je kunt aanwenden tijdens moeilijke momenten.’

CM-ZORGVERBLIJVEN

Op krachten komen na rampjaar ‘Het zat even allemaal tegen’, vat Magda (71) de gebeurtenissen eind vorig jaar samen. Terwijl zij een nieuwe hartklep nodig had, kreeg echtgenoot François (72) de diagnose van lymfeklierkanker. Toen alles achter de rug was, bleek een zorgverblijf de ideale plek om te bekomen. TEKST MARJOLEIN CUVELIER

egin juli ging mijn man naar de huisarts met pijn in de buik en de onderrug. We dachten aan problemen met de nieren, maar er bleek meer aan de hand te zijn. Hij had lymfeklierkanker.’

FOTO SIMON MOUTON

Bijna onmiddellijk na de diagnose startte voor François een reeks chemobehandelingen. Maar Magda kon haar openhartoperatie niet lang meer uitstellen. ‘We spraken af dat ik na zijn chemotherapie onder het mes zou

gaan. Op 24 december kreeg hij zijn laatste behandeling en op 15 januari liet ik me opereren.’ LICHTE PANIEK Terwijl Magda na de operatie herstelde in het ziekenhuis,

‘Hoe kon ik voor François zorgen, als ik niet voor mezelf kon zorgen?’ MAGDA

merkte ze bij de maaltijden dat haar linkerhand niet mee wilde. ‘Blijkbaar was een zenuw gekneld geraakt tijdens de operatie. De dokters vertelden me dat het herstel zeer langzaam zou verlopen.’ Een lichte paniek overviel Magda, want hoe kon zij voor François zorgen als ze niet eens voor zichzelf kon zorgen? Een medewerker suggereerde om na het ziekenhuis naar een zorgverblijf te gaan. ‘Zelf moest ik daar niet lang over nadenken, maar François had meer tijd nodig om te wennen aan het idee.’ SAMEN UIT, SAMEN THUIS Magda en François kozen uiteindelijk voor een veertiendaags verblijf in Ter Duinen in Nieuwpoort. En dat viel geweldig mee. Zo goed zelfs dat het koppel intussen twee weken heeft bijgeboekt. ‘We hebben een prachtig uitzicht vanuit onze kamer, we kunnen een wandeling maken in de tuin, het eten is heerlijk - geen ziekenhuiskost - en de sfeer is gemoedelijk.’ ‘We verblijven hier bovendien met z’n tweeën en dat vinden we een groot voordeel. In de moeilijke maanden hebben we veel steun aan elkaar gehad. Dat we nu samen een kamer mogen de-

len, is erg fijn. Samen uit, samen thuis.’ MOOIE VOORUITZICHTEN In Ter Duinen zijn François en Magda zeker dat ze de nodige zorg krijgen. Tegelijk kunnen ze geleidelijk aan weer voor zichzelf beginnen te zorgen. Ondertussen genieten ze van de tijd die ze samen hebben in Ter Duinen. Als ze over twee weken weer thuis zijn, is de thuishulp ook al geregeld. ‘Maar voorlopig zijn we heel blij dat we hier zonder zorgen op krachten kunnen komen. We krijgen regelmatig bezoek van de kinderen en kleinkinderen, die zijn hier heel welkom. En we hebben veel kennissen die hier dicht in de buurt wonen. De mooie omgeving is ook een enorm pluspunt, we zijn graag aan zee.’ Magda en François hadden afgelopen najaar een groot feest gepland voor hun 50-jarig jubileum. Dat kon niet doorgaan omdat François plots ziek werd. ‘Maar nu hebben we mooie vooruitzichten. We kregen het bericht dat de behandeling van François heeft aangeslagen. Mijn operatie is goed verlopen en het herstel vordert. Volgend jaar maken we alles goed met een knalfeest.’

CM-ZORGVERBLIJVEN

5 PRAKTISCHE VRAGEN 1.

Wie komt in aanmerking? CM-Zorgverblijven staan open voor personen met een acute of chronische ziekte. Cliënten die herstellen van een chirurgische ingreep of breuken, maar ook personen met kanker, astma, diabetes, cardiovasculaire problemen of andere aandoeningen krijgen gepaste medische zorgen.

zit het met de kostprijs? 2. Hoe Als CM-lid krijg je een flinke tege-

moetkoming in de kosten van je herstelverblijf. Dat geldt zowel voor personen met een acute of chronische ziekte.

Uit welke bestemmingen kan ik kiezen? CM heeft drie zorgverblijven: Hooidonk in Zandhoven, Ter Duinen in Nieuwpoort en Spa Nivezé. Kom ontspannen in de Kempen, stralen aan zee of herbronnen in de Ardennen.

ik daar wel de nodige medische 4. Krijg zorgen? De centra zijn volledig aangepast en rolstoeltoegankelijk. Ze combineren de beste medische en verpleegkundige zorg met een warme, sociale sfeer.

Kan ik mijn partner meenemen? Ook de partner of begeleider is welkom. Als die zelf ziek is, zoals in het geval van François en Magda, kan hij of zij ook op de hulp van het zorgteam rekenen. Uiteraard mag je ook met een gezonde partner of begeleider komen ontspannen in het groen.

 www.cm-zorgverblijven.be 19

lp,

mi versl jn aa sm fd art aan ph on e De smartphone is een verlengstuk van ons lichaam geworden. Hoog tijd om het toestel te temmen zoals een hond, vindt Lieven De Marez, professor Media, technologie en innovatie aan UGent. Maar hoe? Herken jij jezelf in deze drie situaties? TEKST STEPHANIE LEMMENS

Je ligt in bed en de wekker gaat. Het eerste wat je doet, is je smartphone nemen en alle updates bekijken.

Terwijl je verdiept bent in je werk, krijg je een bericht. Het is sterker dan jezelf: je onderbreekt je taak om het te lezen.

Op de trein naar huis besteed je je tijd nuttig: je betaalt je rekeningen, zoekt hotels ... Je miste een prachtige zonsondergang.

Lieven De Marez: ‘Als je smart phone dichtbij ligt, stijgt je stress hormoon. Ook al staat hij op vliegtuigstand. Je gaat er onbewust vanuit dat er altijd een melding kan binnenkomen die je onmiddellijke reactie vraagt. Daar komt bij dat de mens een gewoontedier is. 60 procent van de mensen die hun smartphone vastnemen, openen meteen een reeks apps na elkaar. Dat noem ik treintjes maken. Als je ’s morgens enkel het uur wilde checken, dan is de kans groot dat je in andere apps belandt.’

‘Je gsm speelt in op onze behoefte aan aandacht. Telkens je een pling hoort, krijg je het gevoel dat iemand aan je denkt en iets wilt vertellen. Dan komt er dopamine of gelukshormoon vrij in je lichaam. Ons brein is ervoor gemaakt om een opdracht per keer uit te voeren. Antwoord je snel op een bericht, dan onderbreek je je aandacht. Het duurt daarna dubbel zo lang om je weer in je taak te verdiepen. Doorheen de hele dag kan dat veel tijd kosten. Je loopt het risico dat je slechts oppervlakkig werkt.’

‘Even bankieren op een vrij moment spaart kostbare tijd uit. Maar als je daarna aan je doelloze treintjes begint, ben je veel meer dan die gewonnen tijd weer kwijt. De smartphone pikt steeds meer tijd in van wat ik de bed-badbus-momenten noem. Dat zijn de momenten waarop je rustig in gedachten kunt verzinken. Zo stimuleer je je creativiteit. Vul je al die momenten op met scrollen op je smartphone? Dan valt een belangrijke oefening in je hersenen weg.’

TIP: ‘Haal de verleiding weg en ban

TIP: ‘Vermijd een aaneenschakeling van korte schermtijdmomenten. Zet je notificaties uit of doe aan notificatiesparen: bekijk je meldingen op een later moment samen.’

langere periodes zonder je smartphone te kunnen. Je kunt bepaalde apps verwijderen. Gebruik ze alleen op een vast moment in de zetel of aan tafel op je tablet of computer.’

de smartphone uit je slaapkamer. Een op de vier Vlamingen doet dat al.’

TIP: ‘Probeer per dag ook wat

Benieuwd naar hoe verslaafd jij bent aan je smartphone? Doe de test op www.leefmagazine.be. 20

Goed_Leef_155x105mm_Liggend_V09_2019.indd 1

4/03/2020 13:33

CM-HOSPITAALPLAN: JOUW ZEKERHEID IN HET ZIEKENHUIS

Het CM-Hospitaalplan beschermt je tegen hoge kosten bij ziekenhuisopname. • CM verzekert je tegen een scherpe prijs. • Deze hospitalisatieverzekering komt o.a. tegemoet in de kosten van specifieke ziekten.

In combinatie met het CM-Mediko Plan geniet je 5% korting op de premie van het CM-Hospitaalplan! Sluit aan via www.cm.be/verzekeringen

MOB verzekeringen CM-Vlaanderen, verzekeringsonderneming met maatschappelijke zetel in België en toegelaten onder nummer 150/01 om de tak 2 ‘ziekte’ te beoefenen. Bij betwisting gelden de algemene voorwaarden. Ondernemingsnummer 0851.601.503

CM. Jouw gezondheidsfonds.

SPREEKUUR

TANDVLEESONTSTEKING

BLOEDEN BIJ HET POETSEN Ongeveer negen op de tien mensen hebben in meer of mindere mate last van tandvleesontsteking. Tijd om het op te lossen voor het erger wordt.

WAT VEROORZAAKT EEN TANDVLEESONTSTEKING? Meestal ligt een slechte mondhygiëne aan de basis van een tandvleesontsteking. Als je niet regelmatig of onvoldoende grondig poetst, stapelt tandplak op. Hierdoor neemt het aantal bacteriën toe, die de tanden en omliggende weefsels aantasten. Risicofactoren zoals roken, diabetes, hormonale veranderingen en een individuele gevoeligheid, werken tandvleesontsteking in de hand. De schade is nog omkeerbaar als je het tijdig aanpakt. Als het tandvlees lang ontstoken blijft, kan de ontsteking uitbreiden naar de dieperliggende weefsels. Dan spreken we van parodontitis. In dat geval komt het tandvlees geleidelijk los van de tanden, waardoor ruimte ontstaat tussen het tandvlees en de tand. Daar stapelt de tandplak zich op. De ontsteking breidt uit naar het kaakbot en veroorzaakt er botafbraak. Deze schade is blijvend. WAT ZIJN DE SYMPTOMEN? Gezond tandvlees heeft een lichtroze kleur en toont een driehoekige verdikking tussen twee tanden. Bij een tandvleesontsteking krijgt het een rodere kleur en zal het licht zwellen. Omdat de ontsteking geen pijn doet, blijft ze vaak onopgemerkt. Als je tandvlees bloedt bij het poetsen of het eten, is er een kans dat het ontstoken is. Ook bij parodontitis is er bloedend tandvlees. Het tandvlees komt los van de tand, waardoor de tandhals bloot komt te liggen. Soms zijn er ook grotere ruimtes tussen de tanden zichtbaar. De tanden kunnen bovendien loskomen door botafbraak.

ELISE RUMMENS (37) PREVENTIE-ARTS CM Elise is onze huisdokter. Haar stokpaardje op het vlak van gezondheid is beweging. Daarom zie je haar dinsdagavond springen, vliegen, duiken, vallen en weer opstaan. Dan heeft ze haar wekelijkse parkourtraining.  www.cm.be/dehuisdokter

WAT KUN JE ZELF DOEN? Het bloedende tandvlees mag geen reden zijn om het poetsen te staken, integendeel. Wanneer je de tandplak tweemaal per dag grondig verwijdert, is de kans groot dat het tandvlees zich na een vijftal dagen herstelt. Bekijk of je risicofactoren kunt wegnemen. Probeer te stoppen met roken, drink voldoende water, houd je bloedsuiker onder controle bij diabetes en bespreek je geneesmiddelengebruik met je arts. WANNEER GA JE NAAR DE TANDARTS? Een raadpleging bij je tandarts is aanbevolen als je tandvlees pijnlijk is of blijft bloeden na vijf dagen grondig poetsen. Ga ook langs als de tandhals zichtbaar wordt door losliggend of terugtrekkend tandvlees of als er een tand loskomt. Tot slot is het aangewezen om bij iedere vorm van tandpijn naar de tandarts te gaan.

FACTCHECK

HELPT ONTBIJTEN TEGEN OBESITAS? Het ontbijt is de belangrijkste maaltijd van de dag, luidt het in de volksmond. Volledig terecht volgens een nieuwe studie: elke dag ontbijten zou een belangrijk wapen in de strijd tegen obesitas kunnen zijn.

WAAR KOMT DIT NIEUWS VANDAAN? De Chinese onderzoekers baseerden zich op bestaande gegevens. Ze analyseerden 36 cohortonderzoeken, waarbij onderzoekers een groep mensen gedurende een bepaalde tijd volgen. Wie niet of zelden ontbeet had 48 procent meer kans op overgewicht. Deze resultaten werden niet beïnvloed door de leeftijd, het opleidingsniveau, geslacht of de regio waarin de onderzoekers het onderzoek uitvoerden. Hetzelfde resultaat bleek uit 9 cross-sectionele onderzoeken, waarbij onderzoekers op een bepaald moment zowel de ontbijtgewoonten als het gewicht in kaart brengt. Ook daarbij nam het risico met 48 procent toe. De onderzoekers concluderen dat ontbijten een belangrijk wapen in de strijd tegen obesitas is.

HOE MOETEN WE DIT NIEUWS INTERPRETEREN? Een eerder Amerikaans literatuuronderzoek besloot ook dat ontbijten de kans op overgewicht vermindert. Deze nieuwe studie, waarin ook recentere onderzoeken zijn opgenomen, onderbouwt het mogelijks beschermend effect van ontbijten verder. Er bestaan ook interventiestudies, waarbij de onderzoekers deelnemers wel of niet lieten ontbijten, die onderzochten of er een verband was tussen ontbijt en gewichtsverlies. Uit een recente literatuurstudie daarvan bleek dat ontbijten niet leidt tot gewichtsverlies, en soms zelfs tot gewichtstoename. De onderzoekers merken zelf op dat de interventiestudies van lage kwaliteit zijn en dat je de resultaten voorzichtig moet interpreteren. Deze resultaten zijn trouwens niet noodzakelijk tegenstrijdig: ontbijten verkleint duidelijk de kans op overgewicht, maar de kans dat je kilo’s verliest door te starten met ontbijten, is eerder klein.

CONCLUSIE JA Deze studie bevestigt dat ontbijten de kans op overgewicht verkleint en belangrijk kan zijn in de preventie van overgewicht. Je kiest bij je ontbijt het best voor volkoren granen (volkoren brood, muesli …) in combinatie met plantaardige producten (fruit, groenten, notenpasta …) of met eieren of kaas. Ontbijten bevordert een evenwichtige voeding en een goede energieverdeling over heel de dag. Het vermindert ook de drang om te snoepen.

BRON: www.gezondheidenwetenschap.be

WAAROM STOPPEN MET ROKEN GOED VOOR JE IS

Minder stress, frisse huid Stoppen met roken is een makkie, ik deed het wel 20 keer. In dat grapje schuilt een kern van waarheid. Soms heb je meerdere stoppogingen nodig. Geef dus niet meteen op wanneer het niet lukt. Twijfel je nog? Vijf argumenten op een rij. TEKST ELIEN STEEN

SCHOONMAAK 1. GROTE Als je net bent gestopt met

roken, zijn de voordelen voor je gezondheid niet altijd meteen voelbaar. En toch mag je al positieve effecten verwachten. Al na een paar uur is de hoeveelheid koolstofmonoxide in je bloed spectaculair gedaald. Na enkele dagen beginnen je longen zich te reinigen en adem je vrijer. Daardoor verbeteren je sportprestaties. Na een jaar is je risico op hartziekten gehalveerd. Na 15 jaar is dat risico hetzelfde als bij iemand die nooit heeft gerookt.

KEER FRISSER 2. 5Roken heeft negatieve gevolgen

voor je uiterlijk. Je nagels, je vingers en je tanden verkleuren. Je haar is vaker dof en je huid gaat er grauw uitzien. Je krijgt duidelijke rimpels op je bovenlip en hebt meer last van rode vlekken in het gezicht. Als je stopt met roken veroudert je huid minder snel en door de betere door-

ILLUSTRATIE ANNELIEN SMET

bloeding krijg je meer blos op je wangen. Jij, je adem en je kledij komen er een pak frisser voor.

3. GOED VOOR JE PORTEMONNEE

Een leuk aspect aan stoppen met roken is dat je geld uitspaart. Rook je normaal een pakje per dag? Dan betekent stoppen een besparing van 2.000 euro per jaar. Blijven roken is op termijn altijd duurder dan het tijdelijke gebruik van medicatie bij het stoppen. Met de financiële tussenkomst van de Vlaamse overheid betaal je maar een deel van de kosten bij de tabakoloog zelf en worden geneesmiddelen op voorschrift grotendeels terugbetaald.

STRESS 4. MINDER Rusteloosheid, angst en stress

zijn mogelijke ontwenningsverschijnselen als je stopt met roken. In het begin ervaar je meer stress doordat je lichaam schreeuwt om nicotine. Dat gaat voorbij. Na de fysieke ontwenning voel

je je minder gestrest dan als roker. Onderzoek toonde aan dat personen met een depressie die stoppen met roken, zich mentaal beter voelen nadat ze gestopt zijn.

EICELLEN 5.STERKERE Als je stopt met roken, kun je

een aantal vruchtbaarheidsrisico’s weer omkeren. Rook je als vrouw, dan kan het aantal eicellen in je lichaam kleiner geworden zijn, en loop je het risico op een vroegtijdige menopauze. Daarnaast kun je moeilijker zwanger geraken omdat je eierstokken minder goed werken. De eicellen nestelen zich moeilijker in je baarmoeder. Als man heb je vaker erectieproblemen dan niet-rokers. De kwaliteit van je sperma daalt. Je produceert minder zaadcellen en ze zijn minder beweeglijk, waardoor je kansen op voortplanting kleiner zijn. Bron: www.tabakstop.be

BEGELEIDING

Wist je dat begeleiding door een tabakoloog (individueel of in groep) in combinatie met rookstopmedicatie het meeste kans geeft op stoppen en gestopt blijven? De tabakoloog zal samen met jou bekijken wat de meest aangewezen manier is om te stoppen met roken en of medicatie nuttig is. Vind een tabakoloog in je buurt via www. cm.be/rookstopbegeleiding. Je kunt ook terecht bij: • je huisarts; • de Tabakstoplijn op het gratis nummer 0800 111 00; • de Tabakstop-app of op www.tabakstop.be voor online hulpverlening.

TEGEMOETKOMINGEN Wist je dat je recht hebt op heel wat financiële tegemoetkomingen als je stopt met roken? • voor rookstopconsultaties bij een arts of erkend tabakoloog*; • voor rookstopmedicatie op voorschrift die ervoor zorgt dat je minder zin hebt om te roken (bv. varenicline** en bupropion***) als je begeleid wordt door een dokter of tabakoloog; • CM-leden krijgen een tegemoetkoming van 50 procent voor nicotinevervangende rookstopmiddelen die ontwenningsverschijnselen opvangen (bv. pleisters, tabletten, e-sigaret ...) Meer info op www.cm.be/rookstopmiddelen.

 wwww.cm.be/stoppen-met-roken * Woon je in Vlaanderen? Dan betaal je een deel van de kosten zelf. De Vlaamse overheid betaalt de rest rechtstreeks aan de tabakoloog. Als je recht hebt op verhoogde tegemoetkoming, betaal je minder. Woon je in Brussel? Je betaalt een deel van de kosten zelf. De rest wordt betaald door Iriscare (Brussel). ** Vooraleer je toegang krijgt tot een volledige behandeling, moet je een behandeling van 2 weken volgen om na te gaan of de medicatie goed verdragen wordt. Het starterspakket van 2 weken, dat sinds 2019 nog maar 15 euro kost, en 3 behandelingen worden elke 5 jaar terugbetaald. *** Als je ouder bent dan 35 en aan chronisch obstructief longlijden (COPD) lijdt.

CM TOT JE DIENST MEER INFO & ALLE VOORWAARDEN OP w ww.cm.be/cm-voordelen

CHIROPRAXIE EN OSTEOPATHIE Je kunt onder meer gewrichtsklachten laten behandelen door een osteopaat of een chiropractor. Een osteopaat probeert een bewegingsstoornis te herstellen door manipulatie met de handen. Een chiropractor, ook wel kraker genoemd, legt zich vooral toe op pijn veroorzaakt door geblokkeerde gewrichten in de ruggengraat.

LEDENVOORDEEL Per behandeling krijg je van CM 10 euro terugbetaald, met een maximum van 50 euro per persoon en per kalenderjaar voor osteopathie en chiropraxie samen. De osteopaat en de chiropractor moeten een erkenningsnummer hebben. Bezorg een attest of kwijtschrift van de zorgverlener aan het ziekenfonds voor de tegemoetkoming.

OP KAMP Gaan je kinderen met de school op sneeuw- of bosklas? Nemen ze deel aan een kamp van de jeugdbeweging of een sportvereniging? Of doen ze mee met de activiteiten op het speelplein? CM komt tegemoet in het inschrijvingsgeld.

LEDENVOORDEEL Voor openluchtklassen, sportkampen en jeugdkampen krijg je van CM een tegemoetkoming van 5 euro per kampdag. Voor het speelplein is dat 2,50 euro per dag. Voor alle initiatieven samen wordt in totaal 100 euro per jaar terugbetaald. Dit voordeel geldt voor kinderen met recht op kinderbijslag. De organisator moet een erkende vereniging zijn en aan alle voorwaarden voldoen.

DRINGEND THUISZORG NODIG? Als je zorgbehoevend wordt, kun je met een persoonlijk alarm gerust in je vertrouwde omgeving blijven wonen. Voel je je niet goed of ben je gevallen? Dan kun je met een druk op een knop om je hals of arm de zorgcentrale verwittigen. Die stuurt een contactpersoon die je zelf voorstelde naar jouw huis.

LEDENVOORDEEL Kies je voor een persoonlijk alarm via je telefoonaansluiting? Dan betaal je maandelijks het voordelige tarief van 15 euro in de plaats van 20 euro. Mensen met de verhoogde tegemoetkoming betalen 10 euro. Voor de plaatsing en activatie betaal je eenmalig 37,50 euro.

LEZERSRUBRIEK

Uit jouw leven gegrepen ELK JAAR NAAR TANDARTS In april 2019 zijn we naar de tandarts geweest voor een algemene controle. We wilden meteen een afspraak maken voor dit jaar. Maar onze tandarts is volledig gestopt omdat hij met pensioen is gegaan. We kunnen dus niet meer bij hem terecht. Na intens zoeken hebben we een nieuwe geconventioneerde tandarts gevonden. Maar we hebben pas voor juni een afspraak kunnen maken. Dat betekent dat er meer dan een jaar tijd zit tussen de consultaties. Krijgen we nu minder terugbetaald? Eddy Penneman

Hallo Eddy,

Als je in 2019 naar de tandarts ging en je kreeg daarvoor een terugbetaling, dan betaal je dit jaar voor vaak voorkomende tandprestaties minder remgeld. Het maakt niet uit dat er meer dan een jaar tijd is tussen de tandartsbezoeken. Zolang je maar elk kalenderjaar bij de tandarts gaat voor terugbetaalbare tandzorg, vermindert de terugbetaling niet.

MALOERS

JALOEZIE KAN POSITIEF ZIJN

TRIATLON NA KANKER

In de vorige Leef werden twee kanten van jaloersheid belicht. Als je de ander iets niet gunt, kan dat tot kwalijke gevolgen leiden. Maar iemand wel iets gunnen, werkt motiverend. In ons gezin hebben we een nieuw woord uitgevonden om dit te benoemen. We spreken van ma-loersheid als je zelf ook graag iets zou hebben of kunnen zonder het te willen afpakken. Ma staat dan voor mijn streven naar … Met dit nieuw woord gaan we in ons gezin aan de slag met die gevoelens. Het helpt om te nuanceren en jaloezie niet per definitie als iets slechts te beschouwen. Als ik zeg dat ik een beetje maloers ben, dan ontken ik het verlangen niet. Tegelijk bouw ik moreel een buffer in, zodat ik een ander niet iets misgun.

Het artikel over jaloezie is bijzonder welkom en verhelderend. Toch mocht de positieve functie van jaloezie iets meer in de verf gezet worden. Vanuit de studie van de evolutie kan men afleiden dat jaloezie een belangrijke functie heeft als overlevingsdrang. Peuters worden op die manier zelfstandig door hun drang om ook iets zelf te mogen doen (Ikke ook doen). Maar ook bij de volwassenen kan het een positief gevoel zijn om iets te ondernemen en verbeteringen aan te brengen.

Zeven jaar geleden ben ik geopereerd voor borstkanker. In juli word ik 65 jaar. Tijd voor een sportieve uitdaging. Tria+, een initiatief van AZ Nikolaas in Sint-Niklaas, ondersteunt herstellende kankerpatiënten die een kwarttriatlon willen lopen. Ik was nooit echt sportief, maar beweeg wel regelmatig. Ik heb beslist om mee te doen. Eerst de achtste triatlon, daarna zien we wel. De groep is zo motiverend dat ik al droom van de kwarttriatlon in het Zwin. Ik train met deze enthousiastelingen, veel sportiever en jonger dan ik, maar ik ga ervoor.

Naomi

Paul Desmyter

Deel je ervaringen

Anne-Lise

Wij horen graag wat belangrijk is in jouw leven. Zit je met een praktisch probleem, heb je een frustratie, zoek je een oplossing ... Aarzel niet om met ons in dialoog te gaan. Wij luisteren en antwoorden je met plezier. facebook.com/CMziekenfonds

lezersbrieven@cm.be

@CMziekenfonds

#HOOP

JENY BONSENGE (26) DANST ZICH NAAR AMERIKAANSE TALKSHOW ‘Ik geef dansles in Brussel. Mijn leerling Anae en ik maakten samen een dansfilmpje en dat is online viraal gegaan. Niet veel later zaten we in de zetel bij de Amerikaanse talkshowhost Ellen DeGeneres. Dat was ongelooflijk.’

Bekijk het virale filmpje van Jeny en Anae op www.leefmagazine.be.

126

‘Als ik dans, vergeet ik alles om me heen. Het is geweldig om dat te kunnen delen met andere dansers. Dansen heeft mijn zelfvertrouwen opgebouwd, het heeft mijn leven veranderd.’

‘Als we dansen, zijn we gelijk’

120

‘Het is niet toevallig dat ons filmpje viraal ging. Het is een boodschap van hoop. Anae is blank en ik zwart, maar we dansen samen. We zijn gelijk, we zijn gelukkig. Het toont dat iedereen samen kan leven, dat we elkaar kunnen respecteren en van elkaar kunnen houden, ongeacht de kleur.’