Leef 10 oktober 2019: #verwonderd by CM ziekenfonds

Leef

GEZONDHEIDSMAGAZINE VAN CM

KWETSBAAR LEVEN

HOE KNOOP JE HET GESPREK AAN?

HERDENKEN MET TEKENING

DIEPVRIES OF VERS?

DIETER COPPENS IN DE BAN VAN MENS EN NATUUR

ZO VIND JE

het kind

LEEF – GEZONDHEIDSMAGAZINE VAN CM – 10 OKTOBER 2019 – AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X

IN JEZELF TERUG

‘Er is weinig dat me niet interesseert’

#VERWONDERD

IN DEZE EDITIE

#VERWONDERD

ANDERS HERDENKEN Els schreef een brief naar haar overleden geliefde en kreeg een tekening terug.

GOED (UIT)GEVONDEN Mauro maakt het leven makkelijker met zijn uitvindingen.

KINDERLIJKE VERWONDERING Kleuterjuf Elise vertelt wat volwassenen kunnen leren van kinderen.

en ook: 04

NIEUW LEVEN Klein, maar zo sterk

Kleine uitvinder

Mauro is 11 en doet niets liever dan dingen uitvinden en mensen helpen. Benieuwd naar wat hem drijft? Bekijk het filmpje en ontdek waarom hij zo graag knutselt en programmeert. www.leefmagazine.be

KORTGEKNIPT Interessante nieuwtjes

FACTCHECK Zijn diepvriesgroenten gezond?

ALTIJD NIEUWSGIERIG Dieter Coppens over zijn interesse in mens en natuur

HET OPRECHTE VRAAGTEKEN.?. Zo vraag je hoe het echt met iemand gaat SPREEKUUR Flauwvallen

LEZERSBRIEVEN Uit jouw leven gegrepen KLAARGESTOOMD TOT MONI Op basiscursus met Kazou REGIO Het nieuws uit jouw streek

Er was eens een kikkervisje

en kikker, een appel en een ei. Vraag je je af wat die drie met elkaar te maken hebben? Om eerlijk te zijn, niets. Of toch niet rechtstreeks. Maar een kikker, een appel en een ei hebben voor mij toch iets gemeen. Ze roepen alle drie verwondering op. Neem nu die kikker. Kun je je voorstellen dat die zijn leven begon als een minuscuul kikkervisje? Als je in het voorjaar op een vijver kikkerdril ziet drijven, kun je toch nooit geloven dat daar ooit een kikker uit kan groeien. En de appel die we vandaag in de winkel kopen. Enkele maanden geleden was dat nog een bloem aan een boom. Hoe verandert een bloem in een appel? Wetenschappers kunnen het ongetwijfeld uitleggen, maar ik hou het graag op een wonder der natuur. En heb je je ooit al afgevraagd hoe kippen erin slagen om zo’n grote, stevige eieren te leggen? Je zou verwachten dat er af en toe eentje breekt. En toch vinden we elke dag verse, ongeschonden eieren in het kippenhok.

Het mag banaal lijken, maar een kikker, een appel en een ei blijven mij verwonderen. Ook al heb ik in mijn leven al veel kikkers, appels en eieren gezien. Dat is net het mooie aan verwondering. Alles keert terug, maar altijd op een andere manier. Zoals een rivier die jaar na jaar hetzelfde traject volgt, maar waar steeds ander water doorheen stroomt. De uitdaging is om je te laten overvallen door datgene wat je niet kunt begrijpen. Om dat mogelijk te maken, mag je er niet te veel over nadenken. Want zodra je kunt verklaren hoe het kikkervisje verandert in een kikker, is de verwondering weg.

LEEF is het gezondheidsmagazine van CM - jaargang 2, huis-aan-huis-editie Redactie Dieter Herregodts (algemeen hoofdredacteur), Anneleen Vermeire (hoofdredacteur), Marion Aussems, Elien Steen, Joeri Cludts, Martine Creve, Marjolein Cuvelier, Bram Dehouck, Stephanie Lemmens, Stephanie Louwagie, Sarah Vandoorne, Michiel Verplancke Webredactie Marc Helin, Katrijn Windey Redactieadres Haachtsesteenweg 579, 1030 Brussel, leef@cm.be V.U. (nationale pagina's) Luc Van Gorp, Haachtsesteenweg 579, 1030 Brussel Concept Bold & Pepper, www.boldandpepper.be Realisatie Gevaert Graphics, www.gevaertgraphics.be Art Direction Bart Gevaert Coverfoto Lieven Van Assche Illustratie Annelien Smet

Reken voor jezelf eens uit hoeveel dagen in je leven je al opgestaan bent. Ik zal het voor mezelf verklappen: ik zit aan 19 358. Dat lijkt veel, maar eigenlijk is dat heel tastbaar. Als je daar bij stilstaat, verliezen we het best niet te veel tijd met nadenken of plannen. Veel beter is het om gewoon toe te laten. Want wie open door het leven gaat, botst op onverwachte zaken. En net in die onvermoede momenten schuilt de verwondering.

Luc Van Gorp

Voorzitter CM

‘Ons wondertje, ons vechtertje’ 4

KLEIN KWETSBAAR LEVEN NOORTJE GOFFINGS (34) BEVIEL TE VROEG VAN DOCHTER JIPPE

Noortje en haar vrouw Sandy (35) moesten na de bevalling zonder hun kleine wonder naar huis. Zes weken lang was ze in goede handen op de neonatologieafdeling.

‘Jippe (foto) was gestopt met groeien in mijn buik. Ze moest eruit, anders kon ze hersenschade oplopen. Niemand wist hoe ze het tijdens de bevalling zou doen. Toen mijn vrouw en ik onze dochter voor het eerst zagen, waren we zo opgelucht dat we haar hoorden wenen. Dat betekende dat haar longetjes goed ontwikkeld waren. Ze was zo klein, maar 38 cm groot. Het was een bijzonder, maar ook pijnlijk moment. De verpleegkundigen hingen haar vol met buisjes en plakkers. We mochten haar even vasthouden, daarna moest ze in de couveuse.’ ‘We kwamen thuis met een lege buik en lege armen. Elke dag gingen we Jippe bezoeken op de neonatologie. Daar moedigden ze ons aan om fysiek contact te hebben, zodat we onze band met haar zo hecht mogelijk konden maken. We droegen haar in een speciale buidelzak op onze borst. Tijdens een van onze wandelingen door de ziekenhuisgangen ontdekten we Kleine Ella, de vzw van kraamfotografe Dominique. Ze legde onze eerste weken met Jippe vast met haar camera. Een bijzondere periode die we voor altijd zullen koesteren.’  Kleine Ella fotografeert prematuur geboren baby’s. Meer info via www.kleineella.be.

OPERATIE?

Kinderspel!

Moet je kind opgenomen worden in het ziekenhuis voor een ingreep? Dan weet het niet wat er allemaal zal gebeuren. Het Hospi Avontuur geeft op speelse wijze uitleg. In dit educatief computerspel, gericht naar kinderen van vier tot zeven jaar, toont de Hospi Koe kinderen de weg. Ze maken onder meer samen hun koffer met knuffel, zoeken hun weg in het ziekenhuis en maken kennis met de anesthesist. Als kinderen het spel vooraf spelen met een ouder, zijn ze beiden meer op hun gemak. Je kunt het Hospi Avontuur gratis downloaden via de Appstore of Google Play.

Word adviserend arts bij CM Peter Proost (51) maakte als huisarts de overstap naar adviserend arts bij CM. ‘Huisarts is een mooi beroep, maar de balans werk-gezin is niet altijd in evenwicht. Toen ik de vacature voor adviserend arts zag, twijfelde ik. Ik dacht dat zij zich vooral met papierwerk bezighielden. Niets is minder waar. Ik heb nog steeds veel contact met patiënten.’ ‘Ik zie vaak mensen die niet kunnen werken door een (langdurige) ziekte of ongeval. Samen gaan we na of ze recht hebben op een uitkering. Op termijn stimuleer ik hen om terug aan het werk te gaan met de beperkingen en talenten die ze hebben. Zelf stel ik geen diagnoses meer, maar soms gebeurt het dat ik een symptoom opmerk dat nog niet in het dossier staat. Ik adviseer dan om de huisarts daarover in te lichten.’ ‘Ik maak bovendien deel uit van een topteam. Vroeger werkte ik vooral zelfstandig in een kleine praktijk, nu heb ik vijftien collega’s met wie ik regelmatig overleg. Er heerst een goeie sfeer op kantoor.’

 CM is steeds op zoek naar adviserend artsen. Meer info via www.cmjobs.be.

 www.cm.be/hospiavontuur.

950 PINTJES PER JAAR

In 2016 dronk een Belg ouder dan 15 jaar gemiddeld 11,4 liter alcohol, goed voor 950 pintjes. Dat blijkt uit een rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie. Daarmee zitten we in Europa in de middengroep. In 2016 werden 291 100 overlijdens toegeschreven aan alcoholgebruik, dat is 5,5 procent van alle doden in Europa. Volgens de organisatie blijft episodisch drinken – of piekdrinken – een groot probleem. In de EU zegt 30,4 procent van de ondervraagden de voorbije dertig dagen minstens een keer 60 gram alcohol te hebben gedronken. Dat komt neer op vijf drankjes bij één gelegenheid. In België doet 32,2 procent dat. Bij mannen komt piekdrinken drie keer meer voor dan bij vrouwen.

KORTGEKNIPT

KRITISCH VOOR

zelftests

Er worden steeds meer screenings en zelftests aangeboden om gezondheidsrisico’s of ziekten, zoals een te hoge cholesterol of bepaalde vormen van kanker, op te sporen nog voor er klachten zijn. Screenen kan voordelen hebben. Tests kunnen erger voorkomen en de kans op genezing verhogen. Maar er kunnen ook nadelen zijn. Sommige screenings kunnen risico’s inhouden voor de gezondheid. Bovendien kan een onterecht afwijkend resultaat leiden tot onnodige ongerustheid, overdiagnose en overbehandeling. Beoordeel de testen kritisch en bespreek het nut ervan met je huisarts. De Vlaamse overheid organiseert bevolkingsonderzoeken naar bijvoorbeeld dikkedarmkanker. Die worden permanent geëvalueerd op kwaliteit en efficiëntie.

 www.bevolkingsonderzoek.be

AL RUGPIJN VANAF 15 JAAR In een gezondheidsenquête van het federale onderzoekscentrum voor de volksgezondheid gaf een op de tien jongeren tussen 15 en 24 jaar aan een probleem aan de lage rug gehad te hebben. De smartphone en tablet zijn wellicht de boosdoeners. Jongeren tussen 15 en 24 jaar zijn de eerste generatie die daarmee groot geworden is. Als we een smartphone of tablet gebruiken, zitten we vaak volledig voorovergebogen. Dat kan tot overbelasting van spieren en gewrichten leiden. Voldoende van houding veranderen en bewegen, is de boodschap.

VERWONDERING KOMT UIT EEN KINDERMOND MALKIA (5) tijdens het nieuws:

CARA (3) toen het halve maan was:

‘Die mensen zonder papieren moeten niet naar de gevangenis hoor, ik heb nog veel tekenpapier dat ze mogen gebruiken.’

Meldpunt

VOOR MEDISCHE FOUTEN

‘Oh, mama, de maan is kapot!’

Praten over medische fouten is voor zorgverleners taboe. Om dat te doorbreken, stelt dokter Michel Bafort van AZ Alma in Eeklo een nationaal meldpunt voor alle medische fouten en incidenten voor. Dat moet volgens hem sanctievrij zijn. Dat wil zeggen dat de zorgverleners geen straf van hun oversten in het ziekenhuis kunnen krijgen. Patiënten behouden al hun rechten en mogen een schadevergoeding eisen als een fout hen schade berokkend heeft. Bafort testte het voorstel in zijn ziekenhuis uit. Het aantal meldingen steeg enorm. Iedere melding werd besproken en voor iedere fout werd bekeken hoe die in de toekomst vermeden kon worden. 7

#VERWONDERD

WONDERLIJK HERDENKEN

Brieven naar de overkant Iemand herdenken kan met kleine rituelen. Een kaarsje branden bij een foto, denken aan een mooie herinnering met een glimlach om de mond â&#x20AC;¦ Maar ook: een brief sturen naar de overkant, een herdenkingsbenefiet op poten zetten of een kleurplaat van een foto laten maken. Leef gaat op zoek naar wonderlijke manieren om een onvergetelijk leven te eren. TEKST MARION AUSSEMS & SARAH VANDOORNE FOTO'S SANDER BUYCK, JAMES ARTHUR & SARAH VAN LOOY ILLUSTRATIE SASSAFRAS DE BRUYN

#VERWONDERD

peens was je weg, de dood in. Tel ik maanden verder, geen seconde met en zonder, jij overal en nergens.’ Els Verbelen (44) leest voor uit een brief naar Lieven, de man met wie ze kinderen kreeg. Ze schreef de woorden op nadat hij uit het leven stapte, ‘heel plots, van de ene dag op de andere’. Els vertelt over hem met tranen in de ogen, maar met een glimlach op haar gezicht. Die tranen vallen niet, maar blijven een heel gesprek lang parelen. Naast haar aan tafel luistert illustrator Sassafras De Bruyn aandachtig. Het is niet de eerste keer dat de brief Sassafras raakt. Els heeft die opgestuurd naar Postkantoor 00/00/00, een initiatief waarbij nabestaanden een brief kunnen sturen naar overledenen. Sassafras is een van de vier

‘De tekening voelde als een zacht laagje over mijn verdriet’ Els Verbelen

8 10

kunstenaars die brieven in ontvangst neemt en er illustraties bij maakt, als beeldend antwoord.

GEVOEL TUSSEN WOORDEN

Voor Els maakte Sassafras een tekening van een papieren bootje, dobberend op zee. ‘Ik herinner mij jouw brief nog, Els. Er zat veel zorgvuldigheid in. En er stond een stempeltje van een bootje op.’ Hoewel Els er in de tekst zelf niet naar verwees, werd het uiteindelijk de inspiratie voor de illustratie. ‘Dat bootje, dat hoort bij Lieven: de zee zat in zijn genen’, zegt Els. ‘De tekening die ik terugkreeg, voelde als een zacht laagje over mijn verdriet. Iemand zag mijn pijn en verzachtte dat.’ Van die woorden wordt Sassafras op haar beurt ‘heel verlegen’. Ze glimlacht naar Els. ‘Mensen reiken vaak meer aan in een brief dan ze beseffen. Het is ongelofelijk bijzonder dat wij dit mogen lezen.’ ‘Bij het tekenen volg ik mijn eerste indruk,’ vertelt Sassafras, ‘probeer het gevoel tussen de woorden te vatten. Ik neem er mijn tijd voor, aan het einde van de werkdag. Soms lees ik er een, soms ook meerdere na elkaar. Meestal ben ik in tranen. Veel mensen schrijven het verdriet van zich af in zo’n brief. Hun handschrift verandert, soms zijn er vlekken van tranen. Maar we krijgen ook brieven die niet specifiek voor het Postkantoor geschreven zijn: sommigen sturen hun afscheidsrede in of schrijven een zinnetje per dag op voor een overledene en bundelen dat.’

Stuur je brief naar Postkantoor 00/00/00, Postbus 40, B-9000 Gent-centrum. Het postkantoor ontvangt brieven naar overledenen (brief voor nu), maar ook brieven naar zij die straks achterblijven (brief voor later). Vermeld duidelijk of het een brief voor nu of later is.

‘Een aantal maanden na Lievens dood heb ik voor het eerst geprobeerd mijn gevoel neer te schrijven. De pijn was rauw. Het besef hoe definitief de dood is, was te groots voor mij. Met dat verdriet kon ik geen kant op. Schrijven werkte verzachtend. Een vriendin vertelde me later over het initiatief. Ze moedigde me aan om Lieven te schrijven. Mijn brief lag al klaar, besefte ik.’

ANDERE TIJDEN

Als Els praat over Lieven, richt ze haar blik meermaals tot de illustratie. Alsof het bootje zijn beeltenis is. ‘Een deel van Lievens as is in zee’, vertelt ze. ‘We hebben een kuiltje op het strand gegraven en vloed is ’m komen halen. Lieven zal nu altijd op zee zijn.’ ‘Het is raar dat een beeld zoveel effect kan hebben,’ zegt Sassafras, ‘er zit soms meer gelaagdheid in dan in woorden.’ Els is het eens: ‘Dat is ook zo in een gesprek met iemand. Het gaat niet alleen over wat iemand zegt, maar ook over lichaamstaal of aanraking. Lieven kon een ruzie bijvoorbeeld soms beter goedmaken door toevallig met zijn vinger over mijn vinger te struikelen dan met woorden (stil). Ik kon niet anders dan deze tekening in te kaderen. Ze kreeg een plekje aan de eettafel, naast de foto van Lieven.’

Postkantoor 00/00/00. ‘Vandaar de teller die op nul staat in de naam: voor de nabestaanden herbegint de jaartelling weer vanaf nul’, verduidelijkt Sassafras. Herkenbaar, vindt Els. ‘De dood is zo stuitend, te reëel. Je kunt dat niet wegdenken.’

‘Mensen schrijven verdriet van zich af in zo’n brief ’ Sassafras De Bruyn Een paar dagen voor dit gesprek was het de sterfdatum van Lieven. ‘Vrienden sturen dat ze aan me denken. Het zijn die kleine dingen die het ’m doen. Het begint te beteren’, prevelt Els, aarzelend, breekbaar. ‘Ik begin zijn dood een plekje te geven. Ik besef dat ik hem op mijn manier voor altijd meeneem. Het is nog niet zo lang dat ik dat voel. Ik ben ziek geweest van verdriet. Ik geraakte niet voorbij de dag van gisteren, ook al wist ik dat er een morgen komt. De pijn heeft lang overheerst. Nu geraak ik wel voorbij gisteren. Ik heb min of meer een manier gevonden om ermee om te gaan. Ik denk dat dat verwerken is.’

 Meer info, briefcitaten en illustraties: surf naar www.postkantoor.org.

Twee jaar lang leeft Els nu al zonder Lieven en er gaat geen dag voorbij waarop ze niet aan hem denkt. ‘Zijn overlijden heeft iets met mijn tijd gedaan, met mijn zijn. De tijd tikt anders.’ Er is een leven met en zonder de overledene, lezen we ook op de website van 119

#VERWONDERD

LOPEN OM TE LATEN LEVEN Impossible is nothing. Niets is onmogelijk. Het was een van de leuzes die Tom De Paermentier (26) zo kenmerkte. ‘De zin hangt op in onze kinepraktijk sinds Tom in 2018 verongelukt is’, vertelt zijn collega-kinesist en studievriend Dieter De Smet. Tijdens een motorritje werd Tom gegrepen door een vrachtwagenchauffeur die onder invloed was. Na het ongeval waren veel mensen razend op die chauffeur, weet Dieter nog. ‘Tom was net een optimist: altijd positief, altijd goedgezind.’ Daarom kwam het idee om een loopbenefiet in Gentbrugge op te zetten voor Music For Life, ter ere van Tom: de Tomborun. ‘Lopen was zijn passie, van

jongs af aan. Ook al ging het soms wat minder, Tom bleef volharden.’ Dit jaar vond de Tomborun voor de tweede keer plaats. De opbrengst van de benefietactie gaat naar het Fonds Emilie Leus, dat zich richt op preventie van rijden onder invloed, sensibilisering hieromtrent en het steunen van jonge verkeersslachtoffers met een verworven beperking. ‘We zamelen geld in voor het goede doel en herdenken Tom tegelijkertijd. Op het benefiet staat een tent met foto’s van Tom. Zo is hij er altijd bij. Net als zijn leuze, die nooit ver te zoeken is: die staat gedrukt op de polsbandjes van de deelnemers.’

HERINNERINGEN KLEUR GEVEN Voor het initiatief Kleur je oma riep Antwerpse stadsdichter Maud Vanhauwaert, samen met schrijver Elske van Lonkhuyzen, op om foto’s van overleden grootouders in te zenden. Tekenaar Mila Van Goethem maakte kleurplaten van de foto’s, om de herinnering letterlijk en figuurlijk meer kleur te geven. Ook Steve Michielsen (37) stuurde een foto in. ‘Ik had een bijzondere band met mijn grootmoeder. Ze was chauffeur voor ons muziekgroepje en hing vaak backstage rond, steevast met een thermos koffie en wafels om uit te delen. Ik heb haar zelfs een keertje weten crowdsurfen! Nog steeds leggen we met de bandleden bloemen op haar graf en ons nieuw album is aan haar opgedragen. Via Kleur je oma kon ik haar nog eens eren.’ Kleur je oma bracht een kleurboek uit met bijhorende verhalen: Kleurboek van oma’s en opa’s die er eigenlijk nog altijd zijn. Steve: ‘Ook zonder dat je een foto instuurde, is dit project waardevol’, zegt Steve. ‘De verhalen en foto’s van anderen doen je stilstaan bij de relatie met je eigen grootouders.’

 Later dit najaar zijn er ook lezingen. Meer info via www.kleurjeoma.be.

Unieke wedstrijd Speciaal voor de lezers van Leef maakt Kleur je oma vijf kleurplaten van foto’s. Laat ons voor 3 november 2019 via www.leefmagazine.be weten wie jij op deze wonderlijke wijze zou willen herdenken en vertel ons op welke manier jij die overleden geliefde nog koestert. De vijf winnaars die ons een foto mogen bezorgen, worden persoonlijk gecontacteerd.

WIJ VERZEKEREN JE DAT JE 24 UUR PER DAG ZORGELOOS VERWONDERD MAG ZIJN

Bij CM ben je goed verzekerd aan een scherpe prijs. • Het CM-Hospitaalplan beschermt je tegen hoge kosten bij ziekenhuisopname. • Het CM-MediKo Plan beschermt je tegen medische kosten buiten het ziekenhuis, zoals remgeld, optiek, tandzorg en hoorapparaten.

Combineer beide verzekeringen en je krijgt 5% korting op de premie van het CM-Hospitaalplan!

Sluit aan via www.cm.be/verzekeringen MOB verzekeringen CM-Vlaanderen, verzekeringsonderneming met maatschappelijke zetel in België en toegelaten onder nummer 150/01 om de tak 2 ‘ziekte’ te beoefenen. Bij betwisting gelden de algemene voorwaarden. Ondernemingsnummer 0851.601.503

CM. Jouw gezondheidsfonds.

#VERWONDERD

HET KIND IN DIETER COPPENS

‘Ik zie snel het mooie in iemand’

Het grote publiek kent Dieter Coppens (41) vooral als gepassioneerde reisleider in Down the Road. Ook voor de natuur steekt hij zijn verwondering niet onder stoelen of banken. ‘Misschien vind je een mestkever maar een vies beest? Maar wist je ook dat er geen sterker insect bestaat?’ TEKST STEPHANIE LOUWAGIE FOTO LIEVEN VAN ASSCHE

Je blijft voor velen de jongen met het hoge Chiro-gehalte. Hoe verklaar je dat? ‘Mijn ouders hebben me altijd gestimuleerd om zo lang mogelijk het kind in mij te bewaren. Ze gaven mij de ruimte om te dromen en om zonder oogkleppen naar de wereld te kijken. Er is trouwens weinig dat mij niet interesseert. Al hebben de natuur en mensen van diverse pluimage sowieso een streepje voor. Ook met mensen wiens mening haaks op die van mij staat, ga ik graag in gesprek. Dan vraag ik heel oprecht: Hoe komt het dat jij zo denkt?’ ‘Als kind was ik al gebeten door de natuur. Eind vorig jaar heb ik mijn opleiding tot natuurgids afgerond. Theorie afgewisseld met excursies, heerlijk! Wanneer ik op stap ben en een diertje spot dat ik niet ken, neem ik er een foto van en ga het later opzoeken. Ik ben heel nieuwsgierig van aard en wil alles weten over wat me interesseert. Het wistje-datje van de sterke mestkever blijft me dan ook mateloos boeien.’ ‘Met dit soort kennis moeten we als mens toch aan de slag? Onlangs werd ik laaiend enthousiast toen ik een goudvink in onze tuin spotte. Mijn vrouw voegt er dan nuchter aan toe dat het wel een mooie vogel is, maar dat ze zijn naam niet per se hoeft te weten (lacht).’ We kennen jou vooral van Down the Road. Wat wil je de kijker meegeven? ‘Ik maak programma’s omdat ik graag verhalen vertel, ik wil mijn verwondering delen. We zijn met

Down the Road gestart omdat we mensen met het syndroom van Down op een positieve manier onder de aandacht wilden brengen. Ik pleit sowieso al veel langer voor pure televisie: eerlijke verhalen met een lach en een traan. Wie mij kent, weet dat ik een enorme knuffelaar ben, ik kan heel snel het mooie in iemand zien. De productie zag zo al snel de perfecte reisleider in mij.’ ‘Toen de opnames van het eerste seizoen erop zaten, bekeken we samen met crew en ouders alle afleveringen. Voor mij toch wel een stresserend moment. Ik herinnerde me heel veel grappige anekdotes en vroeg me af of het gepast was om

‘Ik hou van eerlijke verhalen, met een lach en een traan’ daar hard om te lachen. Toen ik zag dat ook veel mama’s en papa’s vaak niet bijkwamen, wist ik dat het goed zat. Humor, dat is net het sterkste wapen van die gasten.’ ‘Na Down the Road ontving ik vanuit alle hoeken dezelfde reactie: dat die mensen dat allemaal kunnen! Die verwondering bracht zelfs een heus maatschappelijk debat op gang. Veel ouders van kinderen met Down of andere beperkingen komen naar me toe en bedanken me omdat ik hun kinderen uit de vergetelheid heb gehaald. Ik merk dat ook de jongeren door de reis aan

zelfvertrouwen en zelfstandigheid hebben gewonnen. Hélène bijvoorbeeld, was aan de slag in een bistro als afwasser. Sinds Down the Road voelt ze zich sterk genoeg om ook mensen te bedienen.’ Zien we op televisie Dieter Coppens zoals hij echt is? ‘Nog meer dan anders zie je in Down the Road de echte Dieter. De gasten met wie ik rondtrek zijn altijd puur en eerlijk, met of zonder camera’s. Zo is de klankman de microfoon nog aan het opspelden of ze hebben hem al knuffelend vast (lacht). Zij maken dat ik ook mijn pure zelve ben. Als ik de recensies mag geloven, prijzen kijkers vooral mijn geduld en zachte aanpak. Toch moet ik bekennen dat mijn kinderen dat lieve en geduldige kantje van mij wel wat in vraag durven te stellen. Voor hen ben ik blijkbaar veel strenger. Dat is ook normaal denk ik, ik ken hun capaciteiten en merk het onmiddellijk als ze bijvoorbeeld lui zijn.’ In je programma's zagen we je al vaak liften. Is de reis voor jou belangrijker dan de bestemming? ‘Ik lift al zo lang ik het mij kan herinneren. In het middelbaar naar mijn lief, later naar mijn kot en nog later dus voor televisie. Als lifter ontmoet je mensen met wie je anders niet in contact komt. Toen ik 18 was en een studiekeuze moest maken, vroeg ik mijn chauffeurs naar hun beroep, hun studies en of ze spijt hadden van die keuze. Dat waren eigenlijk mijn eerste interviews. Ik ben inderdaad iemand die graag onderweg is. Gezelligheid, avontuur en authenticiteit, daar draait het om voor mij.’ 15

2 X #VERWONDERD

Goed

(uit)gevonden

‘AANGEBOREN NIEUWSGIERIGHEID’ KOMIEK HENK RIJCKAERT (45) ‘Dit is een oude radio die ik heb omgebouwd tot bluetooth-speaker. Zo moet ik niet meer constant naar de radio lopen om hem aan of uit te zetten tijdens het werk. Hoe ik erop kom? Ik heb een aangeboren nieuwsgierigheid. Ik houd mijn ogen open en kijk met ontzag naar de kleinste dingen. Ook mijn comedy biedt altijd inspiratie voor nieuwe dingen. Veel van wat ik bouw, gebruik ik weer als attribuut in mijn comedyshows. Het is telkens een feest om wat ik in mijn hoofd heb, effectief te maken.’ © James Arthur

 In zijn comedyshow Maker combineert Henk zijn bouwlust en comedy. Data en filmpjes op www.henkrijckaert.be.

‘IK WIL MENSEN HELPEN’ MAURO DRUWEL (11) ‘Ami:go is mijn robotvriend. Die berekent op basis van doktersformules en verschillende factoren hoeveel water je op een dag moet drinken. Ik had in de krant gelezen dat negen op de tien kinderen te weinig water drinken, dus wilde ik daar iets aan doen. Sinds mijn zevende leer ik al programmeren. Het is fantastisch dat ik daarmee dingen kan maken die mensen helpen. Ondertussen heb ik weer allerlei nieuwe ideeën. Ik ben momenteel een suikergehaltemeter aan het maken, zodat mijn vriend met diabetes ’s nachts niet meer moet opstaan.’

Wil je meer te weten komen over uitvinder Mauro? Bekijk dan het filmpje op www.leefmagazine.be.

#VERWONDERD

KINDERLIJKE VERWONDERING

Ondersteboven van sensatie Voor kinderen gebeuren er elke dag wonderen. Maar ergens tijdens het opgroeien verleren we die verwondering en worden veel dingen doodgewoon. De kinderlijke verbazing: een gave om te koesteren, vinden juf Elise Colman en kindertheatermaker Hans Cools. TEKST MARJOLEIN CUVELIER FOTO’S JAMES ARTHUR

MAGISCH DENKEN

Bram is 3, Stien net 4 (foto). Kleuterjuf Elise is hun heldin. ‘Jij lijkt wel een tovenaar!’, roepen ze wanneer Elise glanzende zeepbellen blaast. Maar eigenlijk is het

Elise zelf die vaak staat te kijken van de kleuters in haar klas. Hoe dat komt? ‘Magisch denken, dat kunnen zij als de beste’, zegt Elise. ‘Tussen 3 en 6 jaar lopen realiteit en fantasie door elkaar’, begint

Elise. ‘Een kleuter ziet een eend en probeert zelf ook te vliegen, heel hoog zelfs! Het denkvermogen van kleine kinderen is nog in volle

Wat verwondert jou telkens weer in de wereld rondom je? Laat het ons weten via leef@cm.be of Persdienst CM, PB 40, 1031 Brussel.

ontwikkeling. Ze zien vooral mogelijkheden en geloven volop in hun eigen kunnen. Zo’n kindje gelooft echt dat het vliegt, de wereld ligt aan zijn voeten.’ Als amateur-kindertheatermaker moet ook Hans het hebben van de grenzeloze fantasie van kinderen. ‘Voor ons laatste toneelstuk hebben we eerst een jaar lang workshops gedaan met kinderen. Uiteindelijk lieten we ons inspireren door hun quotes. Die leveren een originele insteek op die je als volwassene niet zelf kunt bedenken. Het was ook voor mij een leerrijk proces.’

TIJDLOOS LEVEN

Volwassenen leven vaak onder tijdsdruk, maar voor kinderen speelt tijd geen rol, stellen zowel Elise als Hans. ‘Moeten we nu al stoppen?’, is een veelgestelde vraag. ‘Kinderen leven in het moment’, vertelt Elise. ‘Als ze geboeid aan het spelen zijn, kunnen ze teleurgesteld zijn als het tijd is om te stoppen. Ik breek hun fantasie nooit abrupt af: ze krijgen altijd de kans om hun spel eerst af te ronden.’ Hans vindt dat we onze dagelijkse structuur vaker moeten loslaten, omdat het kansen creëert. ‘Hoe jammer is het als we het fantasiespel van kinderen moeten onderbreken voor zoiets als middageten? De verrassendste uitvindingen gebeuren op ongeplande momenten, toch? Hoe heet die koude soep ook weer? Misschien ontstond gazpacho wel doordat een kind te laat aan tafel kwam’, lacht hij.

ZIEN, VOELEN EN VRAGEN

‘Het is goed om, net als de kleuters, geregeld op de grond te gaan zitten’, zegt Elise. Want door hun gestalte merken kinderen andere dingen op, ze hebben een ander perspectief. ‘En inderdaad: wanneer ik op de vloer zit, zie ik ook dat rare pluisje, de zon die een gekke schaduw werpt, de prentenboekjes op de onderste plank.’

‘Een brainstorm met kinderen mondt steevast uit in een achtbaan op het gemeenteplein’, zuchten beleidsmakers wel eens. Maar het is net de kunst om zulke plannen niet weg te zetten als ‘onhaalbaar’. Zelfs de wildste ideeën inspireren: je kunt er altijd haalbare elementen uit filteren. Zo ontdek je nieuwe invalshoeken en wordt je idee veel rijker dan je gedacht had. Ja, maar… zal je dus niet zo vaak uit mijn mond horen.’

Als kinderen op ontdekking gaan, dan doen ze dat met al hun zintuigen. Zo weet Elise dat kinderen nieuwigheden willen voelen, vasthouden, eens proeven. En ze zien vaak grootse dingen in wat voor ons details lijken. Kruipt er een mier voorbij tijdens een voorleesmoment? Dan wordt die mier plots veel belangrijker. Gaat dat miertje naar zijn mama? Moet die mier ook eten? Waar woont die mier eigenlijk? Je kunt dat hinderlijk vinden of je grijpt het moment aan om je te verdiepen in het leven van mieren. Dankzij de kinderen heb ik oog voor detail en leer ik elke dag nieuwe dingen bij, ook over mieren dus (lacht).’

ZONDER GRENZEN

In het dagelijkse leven is Hans beleidsmedewerker en overlegt hij regelmatig met kinderen. Hij wil daarbij zoveel mogelijk meegaan in hun denken zonder beperkingen.

ELISE COLMAN (29) ‘Kinderlijke verwondering is besmettelijk’, zegt kleuterjuf Elise. Ze geeft les in de OLVP Watermolendreef in Sint-Niklaas en heeft het geluk om elke dag een wereld vol magie te beleven. ‘Dankzij de kinderen heb ik zelf ook meer oog voor detail.’

HANS COOLS (32) Hans is beleidsmedewerker jeugd bij De Ambrassade en amateur-kindertheatermaker. ‘Kinderen staan zonder oogkleppen in het leven en zijn daardoor creatiever. Die houding probeer ik over te nemen in mijn werk.’

HOE GAAT HET ECHT MET JE .?.

‘Mensen zoeken meestal gewoon een

luisterend oor’ Iemand die het moeilijk heeft, durft daar vaak niet over te praten. Het gesprek aangaan kan nochtans een wereld van verschil maken. ‘Wil je er echt voor iemand zijn, durf dan zelf de eerste stap te zetten.’ Sociologe Saskia Aerts geeft je vijf tips.

n-Sof ©A

ie Soens

TEKST JOERI CLUDTS ILLUSTRATIE ANNELIEN SMET

SASKIA AERTS (32) SOCIOLOGE

Saskia werkt voor het Vlaams Expertisecentrum voor Suïcidepreventie en het Centrum ter Preventie van Zelfdoding. Samen met Te Gek?! maakte ze voor CM een infosessie over het bespreekbaar maken van psychische problemen: Waarom praten belangrijk is. Meer info via www.cm.be/agenda.

START CONCREET

Saskia Aerts: ‘Het is een goed idee om een gesprek te beginnen met signalen die je zelf hebt opgevangen. Zie je dat iemand de laatste tijd erg moe is of veel minder buitenkomt? Dan kun je je gesprek als volgt starten: Ik heb gemerkt dat je de laatste tijd heel moe bent. Hoe gaat het met je?’ ‘Op deze manier val je niet meteen met de deur in huis, wat mensen kan afschrikken. Je toont dat je interesse hebt in hem of haar en dat je bezorgd bent. Door een open vraag te stellen, zal je ook merken of je gesprekspartner erover wil praten. Bovendien start je met iets concreets, je blijft dus niet vaag.’

STEL NIET METEEN OPLOSSINGEN VOOR

‘Heel wat mensen willen zo snel mogelijk oplossingen aanbieden. Zoek een hobby om meer onder de mensen te komen, is een klassiek voorbeeld. Voor jou klinkt dat als een goed voorstel, maar misschien is de persoon die tegenover je zit er helemaal niet klaar voor. Of heeft hij het al geprobeerd zonder succes.’ ‘Mensen zitten in zo’n situatie

meestal niet te wachten op concrete oplossingen. Ze willen hun verhaal kunnen doen. Neem voldoende tijd om rustig te luisteren en toon begrip. Zo kun je hen een positieve ervaring geven met het praten over hun problemen. Dat maakt het gemakkelijker om er ook met anderen over te spreken.’

‘Als je professionele hulp wil aanraden, stel dan een gesprek met de huisarts voor. Dat is een laagdrempelige eerste stap. Het is immers niet eenvoudig om je weg te vinden in de geestelijke gezondheidszorg. De arts heeft het beste zicht op wat er in de regio aangeboden wordt.’

LUISTER ACTIEF

‘Neem actief deel aan het gesprek. Vat af en toe samen wat er gezegd is en stel vragen. Je denkt misschien dat je gesprek daardoor heel stroef zal verlopen, maar dat is niet zo. Door te herhalen wat iemand gezegd heeft, geef je aan dat je het gehoord hebt en dat je het wilt begrijpen. Zo toon je dat je er voor die persoon wil zijn en zal die zich erkend voelen. Dat is ook waar mensen die hun verhaal vertellen het meest naar op zoek zijn: begrip en een luisterend oor.’

GEEF GEEN MEDISCH ADVIES

‘Je geeft het best zelf geen medisch advies. Een bepaalde therapie of medicatie aanraden kan gevaarlijker zijn dan je denkt. Dat moet goed opgevolgd worden en laat je beter in professionele handen.’

EINDIG POSITIEF

‘Als je je gesprek afrondt, sta dan even stil bij hoe je gesprekspartner het gesprek ervaren heeft. Was het wat hij of zij ervan verwacht had? Op die manier kun je inschatten welke impact je gesprek gehad heeft. Daarna kun je samen overlopen wat eventuele volgende stappen zijn. Ga je naar de huisarts? Hoe zou je dat gesprek aanpakken? Dat maakt het concreet.’ ‘Ten slotte is het ook belangrijk om te proberen positief te eindigen. Wat ga je vandaag nog allemaal doen, kun je bijvoorbeeld vragen. De persoon met wie je sprak bedanken voor het vertrouwen is ook een goede manier om met een positieve noot af te sluiten.’

CM LANCEERT HET OPRECHTE VRAAGTEKEN

De vraag hoe gaat het? is geëvolueerd naar een beleefde begroeting. Mensen zeggen niet altijd hoe ze zich echt voelen. Een op de vier Vlamingen krijgt te maken met psychische problemen, maar 60 procent daarvan praat hier niet over met zijn omgeving en zoekt geen hulp. CM wil je overtuigen om niet te wachten tot mensen zelf de stap zetten om te zeggen wat er in hen omgaat en lanceert daarom een nieuw leesteken. Vraag hoe het echt met iemand gaat met het Oprechte Vraagteken.?.  www.cm.be/oprechtevraagteken

SPREEKUUR

FLAUWVALLEN

LICHT GAAT UIT

Iemand van zijn stokje zien gaan of zelf flauwvallen, het is even schrikken. Misschien maakte je het zelf ook al mee? Bijna de helft van de mensen valt wel eens flauw, maar dat kan meestal geen kwaad.

WAT IS FLAUWVALLEN?

Wanneer je flauwvalt, verlies je voor korte tijd het bewustzijn. Er stroomt tijdelijk minder bloed naar de hersenen en de hartslag vertraagt. Je begint te zweten en verliest kleur, waarna je onwel wordt en valt. Vaak is het een onschuldige bloeddrukverlaging en herstelt het lichaam zich vanzelf, zodat je na enkele minuten opnieuw bij de pinken bent.

WAT ZIJN DE OORZAKEN VAN FLAUWVALLEN?

Het bewustzijn even verliezen kan verschillende oorzaken hebben. Te snel uit je zetel of bed gesprongen? Dan kun je een broeddrukval hebben. Flauwvallen kan ook een lichamelijke reactie zijn op hevige emoties, pijn of vermoeidheid. Heb je hartproblemen of een aandoening zoals epilepsie, diabetes of de ziekte van Parkinson? Ook dat kan een van de oorzaken zijn van flauwvallen. Daarnaast kan flauwvallen een nevenwerking zijn van medicatie tegen een hoge bloeddruk, antidepressiva of hartmedicatie.

WAT KUN JE DOEN OM FLAUWVALLEN TE VOORKOMEN?

Je bewustzijn verliezen is geen pretje. Vermijd flauwvallen door langzaam op te staan en niet te lang recht te staan in warme en benauwde ruimtes. Bewegen is gezond, maar tracht uitputting door extreme inspanning te voorkomen en probeer regelmatig te eten en drinken. Voel je het aankomen? Ga dan ontspannen in de frisse lucht, eet iets suikerhoudends en ga neerzitten om jezelf te beschermen indien je zou vallen.

WANNEER GA JE NAAR DE DOKTER?

ELISE RUMMENS (37) PREVENTIE-ARTS CM Elise is onze huisdokter. Haar stokpaardje op het vlak van gezondheid is beweging. Daarom zie je haar dinsdagavond springen, vliegen, duiken, vallen en weer opstaan. Dan heeft ze haar wekelijkse parkourtraining. ď &#x161; www.cm.be/dehuisdokter

Flauwvallen kan meestal geen kwaad. Indien je herhaaldelijk flauwvalt of er geen duidelijke oorzaak is, bespreek je dit het best met je huisarts. Flauwgevallen tijdens een inspanning of terwijl je neerlag? Komen hartafwijkingen voor in je familie? Ook dan is het verstandig om eens bij je huisarts aan te kloppen.

FACTCHECK

ZIJN DIEPVRIESGROENTEN EN -FRUIT EVEN GEZOND ALS VERSE GROENTEN EN FRUIT? Eet je wel eens fruit of groenten uit de diepvries? Dan vraag je je vast af of ze even gezond zijn als wanneer je ze vers koopt.

WAAR KOMT DIT NIEUWS VANDAAN?

Amerikaanse onderzoekers gingen na of er in diepvriesgroenten en -fruit evenveel vitaminen zitten als in de verse varianten. Gedurende twee jaar verzamelden en onderzochten ze stalen van zes verschillende groentesoorten (bloemkool, broccoli, maĂŻs, prinsessenbonen, erwten en spinazie) en twee fruitsoorten (aardbeien en bosbessen). Ze kochten de producten in zes verschillende winkels. Zo probeerden ze het effect van de schommelende vitaminegehaltes die van nature aanwezig zijn zoveel mogelijk te beperken. Groenten en fruit zijn belangrijke leveranciers van vitamine C, beta-caroteen en foliumzuur. Daarom focusten de onderzoekers zich op die vitaminen. Ze deden de analyses direct na de aankoop en ook nadat ze de verse groenten en fruit vijf dagen bewaarden. Wat bleek? Er waren maar kleine, onbelangrijke verschillen in vitaminegehalte tussen de verse groenten en fruit, de bewaarde en de diepvriesproducten. Een op de drie bewaarde groenten en fruit scoor-

den iets slechter dan de verse producten en diepvriesproducten.

HOE MOETEN WE DIT NIEUWS INTERPRETEREN?

Groenten en fruit invriezen heeft zo goed als geen negatief effect op het vitaminegehalte. Dat komt omdat ze na de oogst zeer snel verwerkt en diepgevroren worden. Ook als je je verse groenten en fruit enkele dagen in de koelkast bewaart, is het vitamineverlies beperkt. Bij een op de drie producten daalde het vitaminegehalte. Wat er gebeurt als je verse groenten en fruit langer dan enkele dagen bewaart in de koelkast of bewaart op kamertemperatuur, werd niet onderzocht. Je doet dat sowieso beter niet met de groenten en fruit uit dit onderzoek. Dat zou zorgen voor bederf. Wil je kiezen tussen verse of diepvriesgroenten en -fruit? Dan hoef je je dus geen zorgen te maken over de vitaminen. Beide varianten passen in een gezond voedingspatroon.

CONCLUSIE JA Diepgevroren groenten en fruit zijn een goed alternatief voor verse groenten en fruit. Ze bevatten evenveel vitaminen. Bewaar je je verse groenten en fruit enkele dagen in de koelkast? Dan verliezen ze mogelijk iets meer vitaminen. Maar dat verlies valt al bij al mee.

BRON: www.gezondheidenwetenschap.be

l e e v o z t g e e w e b n e t f Je belee ! t e o d n e m a s ‘t je ls meer a

van, voor en door 55-plussers! Ontplooi je talent, blijf actief en vind je weg in een wereld in beweging. Vraag naar je gratis infopakket: 02 246 44 41 of info@okra.be.

we veranderen van naam, da’s goed voor iedereen Misschien heb je ’t al gemerkt: alle apotheken van Surpluspartners, de Aurilis hoorcentra, de Thuiszorgwinkels, en HMC heten voortaan Goed. Met deze belangrijke stap bundelen en integreren we ons ruime aanbod én de expertise van onze medewerkers. Zo kunnen we jou nóg beter helpen om kwaliteitsvol en zo zelfstandig mogelijk te leven. Ontdek er alles over op www.goed.be. Voortaan ben je welkom in de Goed thuiszorgwinkels, Goed apotheken en Goed hoorcentra.

Advertentie_Releasecampagne_155x105mm_Liggend_V09_2019.indd 1

10/09/2019 11:10:35

LEZERSRUBRIEK

Uit jouw leven gegrepen

ORTHODONTIE Mijn zoontje zit in de lagere school. Hij zal een beugel moeten dragen omdat zijn tanden niet goed in de rij staan. De tandarts verwees ons daarvoor naar een orthodontist. Voor mijn zoontje betaalt het ziekenfonds de raadplegingen bij een gewone tandarts volledig terug. Hoe zit het met de terugbetaling van een beugel bij de orthodontist?

Jeroen Van De Walle

Hallo Jeroen, De ziekteverzekering geeft voor kinderen een gedeeltelijke tegemoetkoming voor de prestaties van de orthodontist en de beugel. Die bedraagt in totaal 942 euro (sinds 1 januari 2019) voor een volledige regelmatige orthodontische behandeling van (maximaal) 36 zittingen bij gewoon verzekerden. Daarnaast krijg je van CM voor kinderen een bijkomende tegemoetkoming van 370 euro. Je kunt je extra verzekeren met het CM MediKo Plan. Dan krijg je 75 procent van het remgeld voor prestaties van de orthodontist terugbetaald en heb je ook recht op een tegemoetkoming van maximaal 500 euro extra.

WAARDEVOLLE HERINNERINGEN

EENZAME TOCHT

Vier jaar geleden werd ik chronisch ziek. Ik besloot om alle materiële ballast weg te doen en begon herinneringen en mooie momenten te verzamelen. In een fotoboek, een zelfgeschreven kookboek, mijn levensverhaal, poëzie, een schetsboek ... Als nalatenschap voor mijn kinderen en kleinkinderen vind ik dit zeer waardevol.

Het artikel waarin Jan Mertens vertelt over ongewild kinderloos blijven (Leef nr. 7), is voor mij herkenbaar. Zelf delen in het geluk van anderen met hun kinderen, maar heel zelden aandacht krijgen voor je eigen situatie. In onze maatschappij lijkt het ‘de norm’ om kinderen te hebben. Er is een groot begrip voor mensen die (soms tegen beter weten in) toch (blijven) proberen om zwanger te worden. En het lijkt vaak een eenzame tocht door de woestijn als je aanvaardt dat jouw levensweg anders gelopen is … Mensen zonder kinderen zijn een minderheid. Het zou fijn zijn als die minderheid zich ook erkend kan voelen als volwaardig lid van onze samenleving. Ik krijg regelmatig het gevoel het buitenbeentje te zijn en te moeten knokken voor de zinvolheid van mijn leven. Dit artikel is voor mij een oase in de vaak eenzame woestijn.

Caroline Andries

Naam en adres bekend bij de redactie

Deel je ervaringen

Wij horen graag wat belangrijk is in jouw leven. Zit je met een praktisch probleem, heb je een frustratie, zoek je een oplossing ... Aarzel niet om met ons in dialoog te gaan. Wij luisteren en antwoorden je met plezier. facebook.com/CMziekenfonds

lezersbrieven@cm.be

@CMziekenfonds

CM IN DE KIJKER

MONI WORDEN KUN JE LEREN

Op stage met Kazou Ouders mogen gerust zijn: hun kinderen zijn in goede handen op vakantie. Kazou schakelt opgeleide monitoren in om ze een onvergetelijke tijd te bezorgen. Kandidaat-monitor Renaat (18) vertelt over zijn opleidingscursus. TEKST STEPHANIE LEMMENS

enaat (midden) beleeft een spannende vakantie in Massembre. Het is zijn stage. Na afloop weet hij of hij zijn attest van animator zal behalen. Hij heeft er een goed gevoel bij. Karina (19, rechts) en Femke (19, links), de Kazou-monitoren die hem begeleiden, knikken geruststellend. Hij hoeft zich geen zorgen te maken, dat is duidelijk. ‘Als kind ging ik vaak mee op vakantie met Kazou’, zegt Renaat. ‘Ik had een goede band met de monitoren. Nu wil ik zelf de kinderen een even fijne tijd bezorgen.’

GRENZEN STELLEN

De eerste vakantie van Renaat als monitor is tegelijkertijd ook zijn stage. Daarvoor volgde hij al een week de basiscursus van Kazou. ‘Ik leerde er alles over wat een goede moni moet weten en kunnen. En ik deed een try-out van enkele uren met kinderen. We speelden een spel dat ik zelf had voorbereid en moest uitleggen.’ ‘We bootsten ook een situatie met wat lastigere kinderen na: hoe reageer je daarop? Dat vind ik het

FOTO GUY PUTTEMANS

moeilijkste. Ik word niet graag boos. Maar het is belangrijk om van bij het begin duidelijke grenzen te stellen. Gelukkig zijn de kinderen meestal braaf (lacht).’

NIET ALTIJD VOLGENS PLAN

Karina en Femke gaan al sinds hun zesde elk jaar op vakantie met Kazou. Met twee jaar ervaring als monitor op de teller, zijn ze de geknipte personen om Renaat te begeleiden tijdens zijn stage.

‘We kijken hoe hij met de kinderen omgaat en geven hem elke avond feedback’, zegt Karina. ‘Je moet er mee kunnen omgaan dat niet alles altijd volgens plan verloopt. Als een spel anders uitdraait, moeten de kinderen zich toch amuseren.’ ‘Daar doen we het uiteindelijk voor’, vult Femke aan. ‘Het enthousiasme van de kinderen geeft je zo veel energie. Soms krijg je van de ouders achteraf een mailtje om te zeggen dat hun kinderen zich rot amuseerden. Dat doet deugd.’  In de krokus- en paasvakantie stoomt Kazou monitoren klaar. De basiscursussen staan open voor iedereen die in het jaar van de cursus 17 jaar wordt. www.kazou.be/wordmoni

CM TOT JE DIENST MEER INFO & ALLE VOORWAARDEN OP cm.be/cm-voordelen of cm.be/vrijetijd

PEUTERS IN ACTIE Tussen 1 en 3 jaar zijn kruipen, lopen, springen, dansen â&#x20AC;Ś de belangrijkste bezigheden van een kind. Met je peuter spelen is leuk en het stimuleert de motorische en cognitieve ontwikkeling van je kind. Tijdens de doe-sessie Peuters in actie krijg je concrete beweegtips en leer je spelimpulsen om samen te ontspannen, bewegen en spelen.

LEDENVOORDEEL CM organiseert de Peuters in actie-sessies samen met Kind en Preventie voor jou en je (klein)kind. Ze zijn gratis voor iedereen. Meer informatie op www.cm.be/peutersinactie.

VRIJETIJDSACTIVITEITEN VOOR KINDEREN De herfstvakantie staat voor de deur. De ideale periode voor kinderen om te ontspannen, spelen en ravotten. CM voorziet een tegemoetkoming van maximaal 100 euro per jaar voor verschillende vrijetijdsactiviteiten zoals speelplein en sportkampen.

AANBOD Een tegemoetkoming van 5 euro per dag dat je kind deelneemt aan een sportkamp en 2,50 euro per dag voor het speelplein. Je kind moet lid zijn van CM gedurende de volledige duur van de activiteit en recht hebben op kinderbijslag. Het sportkamp moet georganiseerd worden door een sportdienst of -centrum van een gemeente, provincie of sportfederatie erkend door Sport Vlaanderen. Het speelplein moet erkend zijn door de stad, gemeente of de Vlaamse Dienst Speelpleinwerk vzw.

THUISOPPAS ZIEKE KINDEREN Is je kind plots ziek en moet je gaan werken? Dan valt het soms niet mee om een oppas te vinden. CM voorziet een gekwalificeerde oppas aan huis. Je kunt van deze dienst gebruikmaken voor zieke kinderen tot en met 12 jaar of tot 21 jaar voor kinderen met een beperking of langdurige ziekte. Het zieke kind moet lid zijn van CM. Bel naar 078 05 01 09.

LEDENVOORDEEL De oppas kan langskomen van maandag tot en met zaterdag van 7 tot 20 uur, voor minimaal vier uur en maximaal negen uur per dag, voor maximaal vijf werkdagen per kind/per ziekte. Je betaalt 5 euro per uur of 1,75 euro per uur indien je recht hebt op de verhoogde tegemoetkoming.

#VERWONDERD

‘In de wildernis beleef je de leukste avonturen’ ANKE DESENDER (34) LAAT ZICH VERRASSEN DOOR DE NATUUR

120

‘Er is dit jaar een overvloed aan peren en pruimen, maar de bramenoogst is mislukt. Telkens opnieuw is het een verrassing welke planten het goed doen en welke niet. Ik wandel veel in mijn tuin om te zien hoe alles voortdurend verandert. En het mag eens misgaan. Mij zie je geen uren schoffelen om de natuur te bedwingen. Ik werk ermee samen. Wat verderop staat brandnetel. Ik maak er soep en pesto van, en het is heerlijk in een bechamelsaus. In elk seizoen sta ik ervan te kijken hoe de natuur zich gedraagt. Als kind al was ik niet aangetrokken tot het speelplein, maar tot de wildernis errond. Want in de wilde natuur vallen de leukste avonturen te beleven.’

LEEF - GEZONDHEIDSMAGAZINE VAN CM