Leef #koppig: 12 november 2020 by CM ziekenfonds

ZO PRAAT JE OVER ZORGPLANNING

VRIJWILLIG TUSSEN DE EZELS

BESCHERMT EEN VACCINATIE?

WIN EEN WORKSHOP

scherven LIJMEN

LEEF – GEZONDHEIDSMAGAZINE VAN CM – 12 NOVEMBER 2020 – DIT IS EEN EXTRA UITGAVE VAN VISIE – AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X – P910695

EDDY VERLOOR ZIJN ZICHT MAAR ZETTE DOOR

'Wie zou een blinde kinderarts vertrouwen?'

#KOPPIG

IN DEZE EDITIE

#KOPPIG

GOUDEN SCHERVEN Sofie lijmt wat gebroken is om zo te groeien.

EZELTJE STREK JE Sander werkt zich in het zweet in het ezelopvangcentrum.

DOORDUWERS Voor Zeger is geen uitdaging te groot. Doorzetten zal hij.

en ook: LEVEN NA EEN

beroerte

Op kerstdag, vier jaar geleden, krijgt Willy een beroerte. De hoogmis van gezelligheid luidt het begin van een nieuw leven in. Willy stuurde ons zijn pakkende getuigenis door via e-mail. Wij mochten het exclusief publiceren op de website van Leef. www.leefmagazine.be

KORTGEKNIPT Interessante nieuwtjes

FACTCHECK Is koppen in het voetbal veilig?

REBELSE KINDERARTS Eddy verloor zijn zicht, maar bleef zijn job doen

IMMUUN Zin en onzin van vaccinaties SPREEKUUR Hoesten

ZORGPLANNING Praat nu over later LEZERSBRIEVEN Uit jouw leven gegrepen REGIO Het nieuws uit jouw streek

Waarom we vandaag onze handen wassen

e midden van een van de zwaarste gezondheidscrisissen die de wereld ooit getroffen heeft, kan de mensheid niet genoeg eer betuigen aan Ignaz Semmelweis. Ignaz wie? Ignaz Semmelweis dus. Hij mag dan wat verdwenen zijn in de mist van de geschiedenis, een van de gouden regels in de bestrijding van Covid-19 hebben we aan hem en aan zijn koppigheid te danken. Meer dan 150 jaar geleden legde de Hongaarse arts het verband tussen het gebrek aan hygiëne en het hoge sterftecijfer bij pas bevallen moeders. Van de artsen in het ziekenhuis in Wenen, waar hij actief was, eiste hij dat ze voortaan hun handen wasten en ontsmetten voor ze zich richting kraambed begaven. Na deze eenvoudige maatregel liep het aantal vrouwen dat kort na de bevalling stierf in het ziekenhuis terug van 12 naar 1 procent. In de medische wereld werd Ignaz Semmelweis met pek en veren overladen. Hoe durfde die man beweren dat artsen zelf de ziektekiemen zouden overdragen die aan de oorzaak lagen van deze overlijdens? Maar ondanks alle kritiek hield de Hongaarse arts koppig vol en bleef hij het belang van handen wassen te vuur en te zwaard verdedigen. Pas decennia na zijn dood werd het bestaan van bacteriën bewezen en kreeg Ignaz Semmelweis de erkenning die hij verdiende. We moeten het eerlijk bekennen: zonder stijfkoppen, zoals deze Hongaarse arts, zou de wereld er vandaag helemaal anders uitzien. Want het zijn zij die koppig blijven gaan voor hun ideeën en overtuigingen, die dingen in beweging zetten. Wie consequent handelt volgens zijn principes, zal op termijn andere mensen meekrijgen.

LEEF is het gezondheidsmagazine van CM - jaargang 3, nummer 9, maandblad (verschijnt niet in de zomer) Redactie Anneleen Vermeire (hoofdredacteur), Marion Aussems, Elien Steen, Joeri Cludts, Martine Creve, Marjolein Cuvelier, Bram Dehouck, Stephanie Lemmens, Stephanie Louwagie, Michiel Verplancke Webredactie Marc Helin, Katrijn Windey Redactieadres Haachtsesteenweg 579, 1030 Brussel, leef@cm.be V.U. (nationale pagina's) Bart De Ruysscher, Haachtsesteenweg 579, 1030 Brussel Concept Bold & Pepper, www.boldandpepper.be Realisatie Gevaert Graphics, www.gevaertgraphics.be Art Direction Bart Gevaert Coverfoto Lieven Van Assche Illustratie Annelien Smet

Al is er wel een valkuil. Koppigheid mag er niet toe leiden dat je jezelf afsluit van andere opinies. Hoe overtuigd je ook bent, het is in debatten steeds goed om een stap achteruit te zetten en te kijken op welke manier je verbinding kunt maken. Want de wereld veranderen kun je nooit alleen. Koppigheid komt het best tot zijn recht in de botsing en uitwisseling van ideeën.

Luc Van Gorp

Voorzitter CM

SCHERVEN MET EEN GOUDEN RANDJE SOFIE HANEGREEFS (45) VIERT DE SCHOONHEID VAN IMPERFECTIES Sofie had een verlanglijstje. Met daarop: samenwerken met zielsverwant Anniek Gavriilakis (40). Heel intuïtief groeiden ze samen naar het idee Celebrating cracks, workshops op basis van kintsugi.

‘Bij de Japanse kunstvorm kintsugi verbind je scherven opnieuw met elkaar en accentueer je ze met goud. De techniek past in een levenshouding waarbij je het niet-perfecte viert, omdat je erdoor kunt groeien. Elke breuk is een kans. Die bredere filosofie sprak ons aan. Dit is meer dan servies herstellen, het is ontsnappen aan de waanzin van almaar meer, beter en sneller.’ ‘In onze workshops kun je dingen loslaten – zoals een relatie, rouw of beperkende gedachten – door ze aan diggelen te gooien. En weer te lijmen. Als ritueel om met het oude te breken en het nieuwe vorm te geven. Anniek en ik hebben dezelfde breuklijn: we doen niet meer mee als iets niet puur aanvoelt. Op elk gebied, van werk tot voeding, zelfs mobiliteit. Ons gouden randje herinnert ons eraan dat we koppig onze eigen weg moeten durven gaan.’

Win een workshop bij Celebrating cracks, zodra het weer kan. Vertel ons wat jouw barsten zijn en misschien lijm jij ze met goud. Bekijk het filmpje en doe mee aan de wedstrijd op www.leefmagazine.be/goudenrandje.

'Elke breuk is een kans'

Koesterkoffer © Frank Bahnmüller

MAAKT VERDRIET BESPREEKBAAR

Een kind verliezen is een onvoorstelbaar groot verdriet. Het Berrefonds ondersteunt gezinnen om het verlies bespreekbaar te maken. De Koesterkoffer biedt inspiratie om tastbare herinneringen te maken en op een mooie manier afscheid te nemen. Tegelijk laat de Koesterkoffer je kennismaken met het volledige aanbod van het Berrefonds. Vrijwilligers bieden er een luisterend oor en je kunt er lotgenoten ontmoeten in praatgroepen en tijdens inloopdagen. Ook met de administratieve formaliteiten na het overlijden van een kind helpt het Berrefonds je op weg.

Portie liefde Martine geeft haar dochter een stapel gekookte liefde mee. ’s Avonds maken ze tijd voor een online familiebabbel. Wil jij ook een student een hart onder de riem steken in deze moeilijke tijden? Dat kan met deze zelf in te vullen tegoedbon.

86 procent BEZOEKT JAARLIJKS HUISARTS Het aantal Vlamingen dat jaarlijks naar de huisarts gaat, neemt weer toe. Dat blijkt uit cijfers van Statistiek Vlaanderen. In 2018 had 86 procent van de inwoners van het Vlaamse Gewest minstens een contact met de huisarts. In het Brussels Hoofdstedelijke Gewest was dat net geen 80 procent. Vrouwen hadden vaker dan mannen minstens een contact met de huisarts. Van de jongeren en de volwassenen tot 44 jaar had minder dan 85 procent contact met de huisarts. Bij de 75-plussers ging het om meer dan 95 procent.

Info en chat voor studenten, check www.teleblok.be.

goed voor 1x

BON

IK-DENK-AAN-JE

De Warmste Week roept op om je vrijwillig in te zetten voor wie het nodig heeft. Volgens Teleblok kunnen studenten die extra steun nu wel gebruiken. Wacht niet tot ze hulp vragen, maar vraag zelf eens: hoe is't? Ma echt.?.

 www.berrefonds.be

KORTGEKNIPT

Hogere uitkering

VOOR ARBEIDSONGESCHIKTE ZELFSTANDIGEN Sommige zelfstandigen die op 1 maart 2020 of later arbeidsongeschikt erkend werden, kunnen een aanvullende crisisuitkering ontvangen. Dat is een tijdelijke maatregel in het kader van Covid-19. De maatregel geldt tot en met 31 december. Ben je minstens acht kalenderdagen arbeidsongeschikt erkend op 1 maart 2020 of later, en was je bij aanvang van de arbeidsongeschiktheid zelfstandige in hoofdberoep (of

gelijkgesteld) of meewerkende echtgenoot? Dan krijg je de aanvullende crisisuitkering voor de dagen dat je arbeidsongeschikt erkend bent. Als je de toegelaten activiteit tijdens je arbeidsongeschiktheid voor minstens zeven opeenvolgende kalenderdagen hebt stopgezet op 1 maart 2020 of later, krijg je de crisisuitkering voor de dagen dat je de toegelaten activiteit onderbrak. In de beide gevallen geldt de crisisuit-

kering alleen voor samenwonenden. De aanvullende uitkering bedraagt 11,58 euro per dag als je minder dan een jaar arbeidsongeschikt erkend bent. Is dat meer dan een jaar? Dan bedraagt de crisisuitkering 11,58 euro per dag indien je een invaliditeitsuitkering krijgt zonder stopzetting van je bedrijf. Met stopzetting van je bedrijf is dat 7,08 euro.  www.cm.be/ aanvullende-crisisuitkering

Echt gezegd

'Ik wil mensen motiveren om te bewegen én over de grens te gaan. Je moet jezelf af en toe pijn doen. Dan weet je tenminste dat je leeft.’

ZORGPREMIE BETALEN VIA DOMICILIËRING

SAARTJE VANDENDRIESSCHE in Het Nieuwsblad

Sinds dit jaar kun je de zorgpremie heel eenvoudig via domiciliëring betalen aan CM-Zorgkas. Je vermijdt hierdoor herinneringen en kosten voor laattijdig betalen. Meld je vóór 4 januari 2021 aan op de CM-website via Mijn CM en klik op Domiciliëring zorgpremie. Je kunt er in een handomdraai een domiciliëringsopdracht invullen. Ben je zelf nog niet geregistreerd op Mijn CM? Dat kan via www.cm.be/ mijn-cm. In 2021 bedraagt de zorgpremie 54 euro. Voor mensen die recht hebben op de verhoogde tegemoetkoming op 1 januari 2020 is dat 27 euro. Betaal je via domiciliëring? Dan gaat de zorgpremie jaarlijks in de maand maart van je rekening.  www.cm.be/domiciliering-zorgpremie

#KOPPIG

SAMEN TOT RUST

‘Van een ezel kun je veel leren’ ‘Deze ezels een beter leven geven is geweldig.’ Sander Vandoolaeghe (25) verzorgt vrijwillig ezels bij ezelopvangcentrum Anegria. Zijn verstandelijke beperking hindert hem daarbij niet. Net als de andere vrijwilligers met een beperking wordt hij begeleid door Karen Cromheeke (47). We trekken naar Sint-Gillis-Waas en volgen een halve dag in hun spoor. TEKST JOERI CLUDTS FOTO’S LIEVEN VAN ASSCHE

#KOPPIG

ONTBIJT VOOR DE EZELS De najaarszon komt net piepen boven Anegria wanneer Karen, Sander en de andere vrijwilligers voor de stallen verzamelen. Ze trekken hun rubberlaarzen aan om een halve dag te helpen in het opvangcentrum voor thuisloze en verwaarloosde ezels. Het team is een mengeling van mensen met en zonder een beperking. Anegria werkt samen met orthopedagogisch centrum KATR!NAHOF om mensen met een verstandelijke beperking een zinvolle dagbesteding te geven. ‘Voor we beginnen verdeel ik de taken onder de vrijwilligers’, legt Karen uit. ‘Samen bekijken we wie welke stal voor zijn rekening neemt en wie een paar extra onderhoudsklussen kan opknappen. Zelf begeleid ik de mensen met een beperking. Ik zorg er bijvoorbeeld voor dat de taken op hun maat zijn. Ik schat in wat ze aankunnen, wat hun talenten zijn en waar hun interesses liggen. Ze proberen enkele taken uit en zo zie je snel wat bij hen past en wat ze leuk vinden.’ GEEN ONDERSCHEID Sanders eerste opdracht brengt de geur van stro met zich mee.

‘Het is geweldig als een ezel naar zijn nieuwe thuis kan vertrekken’ SANDER Hij wandelt een stal binnen om er de ezels te voederen. ‘De ezels krijgen hooi en stro van ons. Het eten van stro is noodzakelijk voor hun spijsvertering. Sommige ezels geven we ook extra voedingskorrels. Als ik hiermee klaar ben, ga ik het water in hun

automatische drinkbakken controleren’, vertelt Sander enthousiast. Sander kan heel wat taken zelfstandig aan. Andere vrijwilligers met een beperking hebben soms meer nood aan een-op-een begeleiding. ‘Met hen voer ik bepaalde taken samen uit zoals voederen of borstelen. Soms koppelen we een vrijwilliger zonder beperking aan iemand met een beperking zodat ze kunnen samenwerken. Zo willen we een groep vormen’, zegt Karen.

EVEN OP ADEM KOMEN Na het voederen van de ezels komen de vrijwilligers samen om even uit te blazen. In coronatijden nemen ze hun pauzes zoveel mogelijk buiten. Naast de stal staat een gloednieuw buitenkraantje. Speciaal geïnstalleerd om de covidmaatregelen te kunnen volgen. ‘Zo hoeft niemand naar binnen te gaan om zijn handen te wassen. We volgen de maatregelen heel streng op’, verklaart Karen.

‘Ik werk bijvoorbeeld af en toe samen met Toon’, vult Sander aan. ‘Dat is heel tof, want zo is het werk een stuk sneller gedaan. En ik heb graag dat het goed vooruit gaat, we proberen dus niet te veel te babbelen.’

De lockdown was ook voor Anegria niet gemakkelijk. Van maart tot juni konden ze maar vier dezelfde mensen toelaten om te helpen bij het voederen, zowel voor de ochtend- als de avondshift. ‘Er zijn weinig andere opvangplaatsen voor ezels, dus de nood was hoog. We hebben koppig volgehouden voor de ezels en ze hebben het allemaal prima overleefd’, getuigt Karen.

Bij Anegria maken ze geen onderscheid tussen mensen met of zonder beperking. Het inclusieve karakter van dit vrijwilligerswerk vinden ze heel belangrijk. ‘Mensen met een beperking verdienen een zichtbare plaats in onze maatschappij’, betoogt Karen.

‘Ik ben voorzichtig’, vertelt Sander. ‘In het begin van die lockdownperiode had ik stress door dat virus. Maar op het einde vroeg ik me af wanneer ik weer naar de ezels mocht gaan. Ik ben blij dat ik terug ben. Om het veilig te houden, dragen we nu een mondmasker als we werken.’

STALLEN UITMESTEN Wanneer de pauze erop zit stropen de vrijwilligers hun mouwen op voor verschillende klussen. Sommige vrijwilligers borstelen ezels of wandelen naar de wei om het giftige Sint-Jacobskuiskruid uit te trekken. Sander trekt met een riek in de hand naar de stal. ‘Ik mest liever een stal uit. Ja, da’s stront hé. Het klinkt misschien wat raar maar ik heb graag het zwaardere, fysieke werk. Daar haal ik veel voldoening uit’, legt Sander uit. Als Sander stapt, trekt hij met zijn linkerbeen. Door het MASA-syndroom, een verstandelijke beperking, heeft hij enkele lichte motorische problemen. ‘Maar die ziekte ervaar ik niet als een hindernis. Ik moet

SANDER VANDOOLAEGHE (25) IS VRIJWILLI-

GER BIJ ANEGRIA

’Het is leuk als een ezel zijn kop tegen je duwt om aandacht te vragen. Ik geef hem een aai over zijn bol en werk dan verder.’ Sander is een echte dierenvriend en helpt sinds augustus 2019 twee keer per week mee bij Anegria.

#KOPPIG

wel opletten dat ik er niet te hevig invlieg, want mijn rug is niet zo goed’, zegt Sander. ‘Sander is een doorzetter’, treedt Karen bij. ‘Soms moet ik inderdaad opletten dat hij niet over zijn grens gaat. Dat wil niet zeggen dat ik hem voortdurend bemoeder. Mensen zonder be-

KAREN CROMHEEKE (47)

WERKT VOOR KATR!NAHOF

Karen werkte in het onderwijs met jongeren met een beperking, maar wilde een nieuwe weg inslaan. Haar zus Kristel is de eigenares van Anegria. ‘Zo kwam ik op het idee om een zinvolle dagbesteding voor mensen met een beperking te organiseren in Anegria.’

perking hebben die neiging vaak. Hier zien ze dat mensen met een beperking hun plan kunnen trekken en dat ze om hulp zullen vragen als dat nodig is.’ LEREN VAN ELKAAR Sander voert de verzamelde mest af met de minidumper. Deze grote machine heeft een laadbak die je automatisch kunt omkiepen. Terwijl hij naar de mesthoop stapt, vertelt hij geboeid over zijn vrijwilligerswerk. ‘Thuis zoek ik veel informatie op over de machines die we gebruiken zoals de elektrische kruiwagens. Als ik die prijzen lees, trek ik grote ogen.’ ‘Ik ben ook heel geïnteresseerd als de hoefsmid of de tandarts langskomt’, vervolgt hij. ‘Dan ga ik kijken wat ze doen en vraag hoe ze de dieren verzorgen en

‘Ezels zijn heel nieuwsgierig naar anderen. Een mooie eigenschap’ KAREN hoe vaak dat nodig is. Ik steek dus heel wat op over ezels en het werk in het centrum. Ik leerde ook dat je voorzichtig moet zijn bij de mesthoop, want ik ben er al eens ingetuimeld.’ In het ezelopvangcentrum leren de vrijwilligers hoe ze ezels moeten verzorgen. Maar volgens Karen kunnen we ook iets leren van de ezels. ‘Ze zijn heel nieuwsgierig naar anderen. Dat vind ik een mooie eigenschap. Als je in de wei stapt, zoeken ze heel benieuwd contact met jou.’

Kruip samen met Sander tussen de ezels. Bekijk het filmpje op www.leefmagazine.be.

DE WEI IN Zodra je een voet in de wei zet, komen de ezels aan je snuffelen. Al snel omsingelen ze de fotograaf. ‘Het laatste halfuur doen we iets leuks, wandelen met de ezels of wortels uitdelen’, vertelt Karen. ‘Die ezels om je heen, dat kan in het begin best overweldigend zijn. In totaal hebben we 73 ezels. Daarom gaat niemand op zijn eerste dag alleen bij de ezels, zo kan de nieuwe vrijwilliger wennen aan zoveel dieren.’ Deze vrijwilligers zijn al gewoon aan de ezels. Ze halen duidelijk plezier uit het contact ermee. ‘Er is iemand met autisme die hier een rust vindt die hij nergens anders ervaart. Hij wordt naar bepaalde ezels toegetrokken en kan die heel kalm krijgen. Dat is echt mooi om te zien’, vertelt Karen. ‘Soms moeten we de nieuwe ezels laten wennen aan hun nieuwe omgeving’, merkt Sander op. ‘Daarna proberen we met hen te trainen. Eerst stappen we met de ezel aan een leidtouw door de stal. Als dat goed gaat, wandelen we buiten rond. Dan moet je goed opletten dat de poort gesloten is. Als je per ongeluk loslaat, kunnen ze zomaar gaan lopen en ze zijn redelijk snel.’

IN CIJFERS 9

jaar geleden startte Kristel Cromheeke met het opvangen van verwaarloosde en thuisloze ezels. De vraag naar opvang bleek erg groot te zijn, want 3 maanden later had ze 20 ezels onder haar hoede.

396

ezels kregen al onderdak en goede zorgen in een van de 15 stallen van Anegria. 325 van die viervoeters vonden na verloop van tijd hun weg naar een nieuwe thuis.

ton hooi, 2,5 ton voedingskorrels en 400 kilogram wortels. De ezels in het opvangcentrum hebben duidelijk een gezonde eetlust, want zoveel voedsel verorberen ze gemiddeld per maand.

vrijwilligers, zowel mensen met als zonder beperking, slaan elke week de handen in elkaar om het vele werk in het opvangcentrum lichter te maken. Samen steken ze er ontelbaar veel uren vrijwilligerswerk in.

Verwaarloosde ezels socialiseren, laten gewennen aan mensen, is een belangrijke activiteit voor Anegria. Dat doen ze door veel contact te hebben met die ezel. ‘We proberen eerst of ze een wortel willen aannemen, daarna proberen we ze te aaien. We bouwen dat traag op. Zelf moet je ook heel rustig zijn, zodat de ezel niet schrikt’, legt Karen uit. EEN NIEUWE THUIS Terwijl de vrijwilligers afronden en ook Sander zijn laarzen uittrekt, vertelt Karen hoe Anegria een nieuwe thuis zoekt voor de gezonde ezels. ‘Ezels zijn kuddedieren dus als je een ezel wilt adopteren, neem er dan meer dan een. We vragen wat voor ezels je voor ogen hebt: rustige en lieve ezels bijvoorbeeld of ezels die je nog moet trainen. Die vraag proberen we te matchen met de ezels die we hebben. We leveren de ezels persoonlijk af, zodat we weten dat alle adoptievoorwaarden in orde zijn.’ ‘Het is heel tof als er een ezel naar zijn nieuwe woonplaats vertrekt’, glundert Sander. ‘Ik kan daaraan meewerken en dat geeft me superveel voldoening. We geven die ezels een beter leven. Dat maakt het werk hier zo leuk. Zeker als het mooi weer is, dan denk ik soms dat ik hier op vakantie ben.’

#KOPPIG

BLINDE PROFESSOR

Het leven van een koppigaard Professor emeritus Eddy Robberecht bouwde een internationaal gewaardeerde carrière uit als kinderarts aan UZ Gent. Tijdens zijn loopbaan werd hij blind. Daar liet hij zich niet door tegenhouden. ‘Ik ben een afgrijselijke koppigaard.’ TEKST BRAM DEHOUCK FOTO LIEVEN VAN ASSCHE

aarom wordt er altijd gevraagd hoe ik kinderarts kon zijn terwijl ik blind ben?’, vraagt Eddy Robberecht (72) zich af bij de start van het gesprek. ‘Die handicap overkwam me, ik probeerde er het beste van te maken. Ja, blind zijn is pijnlijk, want ik loop overal tegenaan. Als ik vroeger op straat tegen iemand aan botste, dan verzweeg ik dat ik blind was. Ik viel nog liever dood.’ ZACHTJES UITGEDOOFD ‘Ik draag geen donkere bril en gebruik nauwelijks mijn blindenstok, dus mensen zien het niet zo snel. Neem een geleidehond, zegt men mij. Gaat die hond me naar een congres rijden, vraag ik dan. De sociale situaties vallen me zwaar. Voortdurend moet ik anderen om hulp vragen. Vaak is het gênant. Wie brengt me naar de toiletten tijdens een congres?’ Eddy is niet altijd blind geweest. ‘Op mijn vijftiende ontdekte de huisarts dat ik slechts uit één oog zag. Een complete verrassing, ik had het nooit gemerkt. Het werd pas echt een probleem tijdens mijn doctoraat. Er groeiden tumoren rond mijn oogzenuwen. Een hersenoperatie drong zich op. Die was geen onverdeeld succes. Mijn zicht is zachtjes uitgedoofd. Natuurlijk baarde dat me zorgen. Welke ouder vertrouwt een blinde kinderarts die een hersenoperatie heeft ondergaan?’ KRITISCHE GEEST De tijd vliegt als Eddy vertelt in zijn sappige, Gentse dialect.

Hij excuseert zich voor zijn taalgebruik. ‘Ik zeg wat ik denk. Dat botst wel eens. Je moet wat tegendraads zijn. Tegelijk heb ik een onzekere, twijfelende kant. Ik dacht bijvoorbeeld dat ik niet slim genoeg was voor geneeskunde. Maar toen ik hoorde welke klasgenoten dokter wilden worden, besliste ik: als zij het kunnen, dan ik ook.’ AFGESLOTEN VAN DE WERELD ‘Tijdens mijn stage als arts zag ik voor het eerst kinderen met de zeldzame ziekte mucoviscidose, die in de lessen weinig aandacht kreeg. Bij muco worden de slijmen in het lichaam zo taai dat ze alles verstoppen. Zo ontstaan problemen met de ademhaling en de spijsvertering. De kinderen lagen soms wekenlang in zuurstoftenten, afgesloten van de wereld. Hun sociale isolement raakte me diep.’

‘Luisteren is even belangrijk als zien voor een diagnose’ ‘Ik specialiseerde aan UZ Gent in voedings- en spijsverteringsziektes bij kinderen, een dodelijk probleem bij muco-patiëntjes. Ik verdiepte me in de ziekte, ging bij de grote namen in de leer, las veel vakliteratuur en trok andere specialisten aan.’ BONDGENOTEN Terwijl Eddy een aparte eenheid oprichtte voor muco-patiënten, vernauwde zijn gezichtsvermo-

gen steeds meer. ‘Ik kan me niet herinneren wanneer ik precies helemaal blind werd. Autorijden lukte niet meer, dus verhuisden we van het platteland naar hartje Gent, dicht bij een rechtstreekse buslijn naar het werk. Er kwamen hulpmiddelen. Een witte stok, een sprekende computer omdat lezen onmogelijk werd.’ ‘Kinderen met acute problemen gingen bij andere artsen. Maar kinderen met mucoviscidose en chronische leverziekten bleven komen. We waren bondgenoten, ik met mijn handicap, zij met hun chronische ziekte. Bij de onderzoeken kreeg ik hulp van assistenten. Samen leerden we luisteren, wat voor een diagnose even belangrijk is als zien.’ HET ZWARTE GAT Eddy groeide uit tot een autoriteit in binnen- en buitenland. ‘Kinderen met muco stierven vroeger jong, nu worden ze volwassen. U hebt mijn kind gered, zei een moeder me ooit. Daarvoor word ik betaald, antwoordde ik. Een groot ego heb ik nooit gehad.’ Intussen is Eddy met pensioen. ‘Hoe had mijn carrière eruitgezien zonder blind te worden? Het was anders geweest. Maar beter of slechter, geen idee. Ik geloof niet dat je geluk of ongeluk hebt in het leven. Ik gooi me nog altijd vol enthousiasme in mijn interesses. Bij het pensioen hoort toch het befaamde zwarte gat? Ik kan me niet voorstellen wat het is. Eigenlijk heb ik in mijn leven nooit een zwart gat gezien.’

2X #KOPPIG

Niet

plooien

ZEGER VAN NOTEN (24)

‘Kamp Waes, een tv-programma vol uitdagingen, was fysiek waanzinnig hard. Je moest niet alleen een goede conditie hebben, maar ook pijn kunnen verdragen. Acht kilometer lopen met een rugzak van twintig kilogram is heftig, maar voor mij is dat lang niet zo zwaar als leren om te gaan met stotteren. Ik heb meer stress om te telefoneren dan voor gelijk welke fysieke proef. De oefeningen van de logopedist vormen thuis geen probleem. De grote uitdaging ligt erin om te doen waar je schrik van hebt: het gesprek met onbekenden aangaan. Daarom spreek ik nu elke keer als ik ga lopen in het park vijf mensen aan voor een korte babbel. Zo kan ik oefenen. Heel eng, maar het zijn wel altijd prachtige gesprekken.’

‘LIEVER EEN HALVE MARATHON LOPEN DAN TELEFONEREN’

JO MAECK (48)

’ZES MAANDEN OP EEN DUN MATJE SLAPEN’

‘Mijn elfjarige zoon Abel en ik hebben in zes maanden meer dan 4.000 kilometer te voet afgelegd van Mexico tot Canada. Op fysiek vlak waren we aan elkaar gewaagd. Het moeilijkste was mentaal, de heimwee naar ons gezin. We praatten in het Frans om Abel zijn talenkennis te onderhouden of over koetjes en kalfjes om onze gedachten te verzetten. De aanmoediging van het thuisfront en het positivisme van de andere hikers op ons pad gaven ons energie. Na zes maanden op een dun matje slapen en elke dag tortilla’s eten, genieten we nu des te meer van de kleine dingen: een goed bed en een boterham. Het was een intens avontuur samen. Op naar nieuwe levenservaringen.’

BESCHERM JEZELF EN JE OMGEVING

Vaccineren laadt weerstand op Dankzij een laagdrempelig aanbod en een sterk vertrouwen is de vaccinatiegraad in Vlaanderen hoog. Is het wel nodig om baby’s zo jong al te vaccineren? En wat mogen we geloven van alle geruchten over bijwerkingen? Professor Isabel Leroux-Roels verduidelijkt. TEKST MARTINE CREVE ILLUSTRATIE ANNELIEN SMET

Wat doet een vaccin? ‘Vaccineren is een stof toedienen die het immuunsysteem stimuleert om antilichamen aan te maken tegen bepaalde ziekteverwekkers. Daardoor ben je ertegen beschermd als je ermee in contact komt. Door te vaccineren leid je het immuunsysteem in feite om de tuin zonder dat je de persoon in kwestie ziek maakt.’ ‘Niet alle vaccins bevatten dezelfde stof. De meest klassieke types bestaan uit een levend verzwakt virus. Dat is bijvoorbeeld het geval bij het combinatievaccin tegen mazelen, bof en rodehond. Sommige vaccins bevatten gedode virussen of bacteriën zoals het vaccin tegen polio. En er zijn vaccins die slechts een deel van het virus of de bacterie

bevatten. Als dat volstaat om te beschermen, is het niet nodig de volledige ziekteverwekker toe te dienen. Dergelijke vaccins veroorzaken doorgaans heel weinig bijwerkingen.’ Hoe ernstig kunnen bijwerkingen zijn? ‘Vaccins dienen om een ziekte en haar schadelijke gevolgen te voorkomen. Ze worden bij uitstek toegediend aan zuigelingen en jonge kinderen. Tijdens het onderzoekstraject gaat de grootste aandacht naar veiligheid en doeltreffendheid. De beoordeling is heel streng. Pas wanneer een vaccin aan alle voorwaarden voldoet, komt het op de markt. Het wordt onmiddellijk uit de handel genomen mocht het ernstige neveneffecten veroorzaken.’

‘Milde bijwerkingen kunnen wel optreden. Die variëren van lichte pijn op de prikplaats, hoofdpijn, vermoeidheid in de spieren of koorts (38.5°). Uitzonderlijk kan een allergische reactie optreden, maar dat gebeurt in minder dan een op een miljoen gevallen. Daarom moet je na een vaccinatie altijd even (liefst een half uur) onder medisch toezicht blijven. Een allergische reactie treedt kort na vaccinatie op en kan meteen behandeld worden.’ ‘Het vaccin tegen mazelen kan wat huiduitslag veroorzaken die op mazelen lijkt. Het is belangrijk om mensen daarop voor te bereiden. Dat kinderen er allergieën of autisme zouden aan overhouden, spreken alle onderzoeken tegen.’

‘Ik wil goed geïnformeerd zijn’ Over het toedienen van de basisvaccinaties voor haar drie kinderen Marie (6), Juliette (4) en Anna (2) heeft Sofie Beernaert (34) niet getwijfeld. Van nieuwe vaccins wil ze eerst het fijne weten voor ze beslist.

ofie Beernaert: ‘Toen ik voor ons eerste kindje Marie informatie kreeg van Kind & Gezin (K&G) over de basisvaccinaties schrok ik toch. Zoveel vaccinaties in zo’n teer velletje. K&G gaf uitleg over welke vaccins er allemaal toegediend kunnen worden. Dat was niet dwingend en dat gaf een goed gevoel.’ ‘Bovendien kon ik kiezen om de vaccins door K&G of door de huisarts te laten geven. Ik kreeg een brochure mee naar huis zodat ik alles nog eens kon overlopen. Al die informatie overdondert je. Maar ik heb niet getwijfeld om die vaccinaties aan mijn kinderen te geven. Het is de beste manier om hen te beschermen tegen ernstige ziekten.’

‘Sommige ziekten zijn zelfs dodelijk. Omdat die ziekten hier dankzij vaccinaties nog amper voorkomen, zijn we ons daar niet altijd meer van bewust. Vaccins zijn soms het slachtoffer van hun eigen succes. De meeste vaccins bieden 80 procent be-

‘Maar ik vind het belangrijk dat ik alle informatie heb. Want ik wil het beste voor onze kinderen. Daarom heb ik tijdens mijn zwangerschap de aangeraden vaccins zoals het vaccin tegen kinkhoest en het griepvaccin laten zetten.’ ‘De geneeskunde evolueert en er komen nieuwe vaccins. Goed geïnformeerd worden is zo belangrijk vooraleer je beslist.’

‘100 procent zekerheid dat je kind niet ziek wordt, heb je niet. Na vaccinatie kreeg Marie toch het rotavirus. Dat was geen lachertje. Hoe zou ze gereageerd hebben zonder het vaccin? Dat was voor mij een stimulans om ook onze twee andere kinderen te vaccineren.’ ‘Bij ons jongste dochtertje Anna werd ook het vaccin tegen meningokokken B aan-

Bijwerkingen zijn dus geen reden om niet te vaccineren? ‘In geen geval. De gigantische voordelen wegen niet op tegen de beperkte bijwerkingen. Ernstige infectieziekten doormaken kunnen niet alleen zeer ziek maken. Je loopt bovendien het risico er levenslange complicaties aan over te houden. Bof kan bij jongens tot onvruchtbaarheid leiden, mazelen kan een hersenontsteking veroorzaken met leerachterstand tot gevolg.’

geboden. Dat was nog niet het geval bij de twee andere kinderen. Waarom was dat toen nog niet nodig en nu wel? Ik vroeg meer uitleg aan de huisarts. Volgens hem is de kans op een besmetting met meningokokken B hier minder groot. Ik heb beslist om met dat vaccin nog wat te wachten. Nu ik hoor dat vriendinnen er wel voor kiezen, denk ik om het ook te doen.’

VOOR JONGE KINDEREN EN HUN OUDERS WELKE SOORTEN?

WANNEER TOEDIENEN? WAARTEGEN BESCHERMEN?

HOEVEEL BETALEN?

Basisvaccins

Vanaf 8 weken na de geboorte met herhaling op specifieke leeftijd

Levensbedreigende ziektes zoals: • difterie (kroep), kinkhoest, tetanus (klem) • polio (kinderverlamming) • hepatitis B • hersenvliesontsteking (meningitis) • mazelen, bof, rodehond

• Gratis ter beschikking gesteld door de Vlaamse overheid en gratis toegediend door K&G en CLB • Huisarts en kinderarts bestellen het gratis via Vaccinnet maar je betaalt het remgeld van de raadpleging voor toediening

Rotavirusvaccin (behoort ook tot basisvaccins)

Voor zes maanden

Infectie die onder meer ernstige diarree veroorzaakt met risico op uitdroging

• Tegemoetkoming ziekteverzekering remgeld: 12,10 euro (8 euro bij VT) + remgeld voor toediening

Vaccin tegen Humaan-papillomavirus

Op 12 jaar met herhaling nadien

Baarmoederhalskanker, kanker van geslachtsorganen, kankers van mond- en keelholte en genitale wratten

• Eerste inspuiting gratis bij CLB want die behoort tot basisvaccinaties. Huisarts bestelt het gratis via Vaccinnet maar je betaalt remgeld van raadpleging voor toediening • Tegemoetkoming ziekteverzekering voor volgende spuiten Remgeld voor de vaccins Gardasil9® en Cervarix®: 12,10 euro (8 euro bij VT)

Griepvaccin

Aanbevolen voor ouders van baby’s jonger dan zes maanden in oktober of november

Griep

• Tegemoetkoming ziekteverzekering remgeld: 4,08 euro (2,45 euro bij VT) + remgeld voor toediening • CM-tegemoetkoming

VOOR ZWANGERE VROUWEN WELKE SOORTEN?

WANNEER TOEDIENEN? WAARTEGEN BESCHERMEN?

HOEVEEL BETALEN?

Griepvaccin

Tijdens zwangerschap

Griep

• Tegemoetkoming ziekteverzekering remgeld: 4,08 euro (2,45 euro bij VT) + remgeld voor toediening • CM-tegemoetkoming

Combinatievaccin tetanus-difteriekinkhoest

Tussen de 24ste en 32ste week van de zwangerschap

Kinkhoest, tetanus, difterie

• Arts bestelt het gratis via Vaccinnet • Remgeld voor toediening

Combinatievaccin bof-mazelenrodehond

Als er geen antistoffen tegen rode hond zijn, minstens een maand voor de zwangerschap

Mazelen, rodehond, bof

• Arts bestelt het gratis via Vaccinnet • Remgeld voor toediening

p scherming tegen de ziekte. Bij

het vaccin tegen hepatitis B is dat zelfs boven de 90 procent.’ Vaccins zorgen ook voor groepsimmuniteit. Ook in Vlaanderen? ‘Vaccins beschermen niet alleen het individu, maar ook de gemeenschap. Dat is daar zo fantastisch aan. Sommige mensen kunnen zich niet laten vaccineren omwille van hun gezondheid of bouwen uitzonderlijk geen goede immuniteit op na vaccinatie. Doordat anderen zich laten vaccineren, ontstaat groepsimmuniteit. Dat creëert een veilige cocon rond kwetsbare mensen. Hoewel je zelf weinig risico loopt om griep te krijgen, kun je je toch laten vaccineren om ouderen in je omgeving te beschermen.’

Jonge kinderen krijgen veel vaccinaties. Overbelasten we zo hun immuunsysteem niet? ‘Het immuunsysteem van baby’s van twee maanden is al in staat om doeltreffend te reageren op een vaccin. Langer wachten met vaccineren houdt risico’s in. Want dan zijn de antistoffen die de baby kreeg via de mama verminderd. Voor zuigelingen kan kinkhoest dodelijk zijn. Omdat er vrij vroeg gevaccineerd moet worden, is er later wel een tweede dosis nodig voor een blijvende bescherming. Maar het immuunsysteem van baby’s gaat daardoor zeker niet in overdrive.

 CM lanceert een campagne over vaccinaties. Je leest er alles over op www.cm.be/vaccinatie.

ISABEL LEROUX-ROELS

KLINISCH BIOLOOG

Professor Isabel Leroux-Roels is klinisch bioloog en werkt in UZ Gent. Ze is onder meer gespecialiseerd in vaccinologie en bacteriologie. Ze ijvert ervoor om collega-artsen, studenten geneeskunde, ouders en kinderen juist te informeren over het belang van vaccineren.

Art hu r

‘Groepsimmuniteit kun je enkel opwekken tegen ziekten die van mens tot mens worden overgedragen zoals mazelen, griep, Covid-19. Bij tetanus kan dat niet omdat de infectie van de omgeving op de mens wordt

overgedragen. Je bent dus pas beschermd als je ook effectief zelf bent gevaccineerd.’

Als een kind een infectie met kinkhoest doormaakt, moet het immuunsysteem veel meer lichaamsvreemde stoffen incasseren. Bovendien werden vaccins in de loop der jaren veel zuiverder en bevatten ze steeds minder ingrediënten.’

‘Dankzij het laagdrempelig en betaalbaar aanbod halen wij hier in Vlaanderen voor de meeste vaccins groepsimmuniteit. Daar heb je idealiter een vaccinatiegraad van ongeveer 95 procent voor nodig. Voor mazelen halen we dat cijfer niet. Wel met de eerste inenting, maar niet met het herhalingsvaccin.’

‘Vaccins beschermen niet alleen het individu, maar ook de gemeenschap’

SPREEKUUR

HOEST

KUCH KUCH Al gehoord van het nieuwe coronawoord 'hoestschaamte'? Het gevoel dat mensen in je omgeving het je kwalijk nemen als je in het openbaar hoest. Houd je je hoest het beste in, of toch niet?

ELISE RUMMENS (38) PREVENTIE-ARTS CM Elise is onze huisdokter. Haar stokpaardje op het vlak van gezondheid is beweging. Daarom zie je haar dinsdagavond springen, vliegen, duiken, vallen en weer opstaan. Dan heeft ze haar wekelijkse parkourtraining.  www.cm.be/dehuisdokter

WAT IS HET? Een hoest is een geforceerde vorm van uitademing. Gezien de corona-uitbraak blijf je nu thuis als je moet hoesten. En doe het altijd in je elleboog. Hoesten is nuttig. Het helpt om slijm kwijt te raken dat je produceert als verdedigingsmiddel tegen prikkels, zoals een infectie, rook of ingeademde stoffen. Bovendien stoot het voeding of voorwerpen uit die letterlijk in het verkeerde keelgat zijn geschoten. WAT ZIJN DE OORZAKEN? Vaak is een hoest het gevolg van een infectie, zoals verkoudheid, griep of bepaalde ontstekingen. Ook bij een aantal aandoeningen hoest je, zoals bij astma of bronchitis, een slecht pompend hart of als maagzuur ’s nachts in de keel komt. Hoest kan ook ontstaan bij verslikking of als het slijmvlies van de luchtpijp wordt geprikkeld, door bijvoorbeeld een allergische prikkel. Maar een prikkel kan ook koude, warme of droge lucht zijn, rook, stof of chemische producten. Daarnaast kun je een rokershoest hebben, hoesten door zenuwachtigheid of door bepaalde geneesmiddelen. WAT KAN IK ZELF DOEN? Hoesten kan vervelend zijn, maar gaat meestal vanzelf over. Zorg binnenshuis voor verluchte en geventileerde ruimtes. Probeer je keel niet te veel te schrapen. Bij een verkoudheid kun je je neus regelmatig spoelen met zoutwater. Doordat je neus minder verstopt zit, adem je minder langs je mond. Zo drogen je slijmvliezen minder uit en hoest je minder. Drink vaak kleine hoeveelheden water. Bij een slijmhoest maakt dit het slijm vloeibaar, zodat het gemakkelijker kan worden afgevoerd. Bij een droge hoest voorkomt het drinken dat de slijmvliezen uitdrogen. Grijp niet op eigen houtje naar hoestsiroop en geef nooit hoestsiroop aan jonge kinderen zonder doktersadvies. Je hoeft je hoest zelden te onderdrukken, omdat die het lichaam verdedigt tegen ziektekiemen. Doe je dat toch? Dan kan het slijm zich zelfs ophopen in de luchtwegen, wat kan leiden tot ontsteking en een slechte ademhaling. WANNEER GA IK NAAR DE ARTS? Hoest je en heb je hoge koorts of koorts die langer duurt dan drie dagen? Contacteer dan je huisarts. Hetzelfde doe je als je bloed ophoest, hevige pijn hebt op de borstkas, kortademig bent of de hoest langer duurt dan drie weken. Ook baby’s die jonger zijn dan zes maanden of mensen die ouder zijn dan 70 jaar en regelmatig hoesten, gaan beter naar de huisarts.

FACTCHECK

BESCHADIGEN 20 KOPBALLEN HET GEHEUGEN OP KORTE TERMIJN? Koppen in het voetbal, het is een kunst op zich. Maar kan je doelpunt ook schade berokkenen bij jezelf?

WAAR KOMT DIT NIEUWS VANDAAN? Schotse onderzoekers lieten negentien amateurvoetballers van gemiddeld 22 jaar oud twintig ballen koppen binnen de tien minuten. Onmiddellijk na de actie, en vervolgens 24 uur, 48 uur en twee weken later, werden de voetballers aan een reeks tests onderworpen. Van schade, in de zin van hersenschudding, was geen sprake. Wel was de reactiesnelheid van hun spieren ietsje vertraagd: het been strekken op commando verliep onmiddellijk na het koppen met een vertraging van 123 milliseconden en voor het koppen met een vertraging van 117 milliseconden. Onmiddellijk na het koppen scoorden de voetballers gemiddeld ook minder goed op geheugentests en leeropdrachten.

Ze maakten 67 procent meer kans op fouten. Na 24 uur waren alle verschillen verdwenen. HOE MOETEN WE DIT NIEUWS INTERPRETEREN? Er is een meetbaar, maar klein functioneel en voorbijgaand effect van twintig keer koppen op het brein. Van blijvende schade is hier echter geen sprake. Tekens van hersenschudding, zoals duizeligheid, hoofdpijn, misselijkheid en braken kwamen niet voor. De studie was anderzijds wel erg beperkt, waardoor algemene conclusies trekken niet mogelijk is. Commentaar uit de voetbalwereld stelt dat twintig keer na elkaar koppen in werkelijkheid zelden of niet voorkomt, maar volgens de Schotse onderzoekers is het wel een courante praktijk tijdens trainingen.

CONCLUSIE JA Twintig ballen koppen in tien minuten leidt tot een lichte, voorbijgaande vermindering in scores op geheugentests en spierreactiesnelheid bij een kleine groep jonge amateurvoetballers. Na 24 uur waren deze effecten opnieuw genormaliseerd. Deze studie maakt niet duidelijk wat het effect is van een lange voetbalcarriĂ¨re met veel kopballen op de hersenen.

BRON: www.gezondheidenwetenschap.be

PLOTS ZORG NODIG

Leef in het nu, praat over later Wat als je plots ziek wordt of zorg nodig hebt? Tijdig nadenken over later én erover praten, dat is vroegtijdige zorgplanning. Maatschappelijk werker Lies Swerts: ‘Voor veel mensen lijkt zo’n gesprek zwaar. Dat hoeft niet zo te zijn.’ TEKST ANNELEEN VERMEIRE

roegtijdige zorgplanning lijkt voor velen een vervan-mijn-bedshow. Lies Swerts (49) geeft vormingen over het thema en benadrukt dat dat niet zo is. ‘Later, wanneer we zorg nodig hebben of wanneer ons levenseinde nadert, klinkt voor velen veraf. Toch is dat gesprek nu al zinvol. En het hoeft niet zwaar te zijn. Zie het als een manier om elkaar goed te leren kennen.’ EIGEN ERVARINGEN Lies: ‘Ik ben mijn vader verloren toen hij 62 was. Hij had longkanker. Mijn vader vertelde niet hoe hij zijn ziekte beleefde of wat hij wilde in zijn laatste momenten. Als ik er niet over praat, bestaat het niet en belast ik mijn omgeving niet, dacht hij.’ ‘Die periode was een rollercoaster. Mijn zus en ik werden opgeslorpt door onze kinderen.

Ik voelde me tekortschieten in de zorg voor papa. Ik heb me vaak afgevraagd of ik meer had kunnen doen. Mama stelde me gerust. Ook zij wou ons niet belasten.’

‘Praat ook over je bezorgdheden en denk niet voor een ander. Iemand kan het druk hebben, maar wil mogelijk toch mee zorgen voor een zieke. Beslis niet zomaar om al de zorg over te nemen.’

‘Na het overlijden van papa heb ik het met mama en mijn zus wel vaker over zorgsituaties gehad, of over andere beslissingen in het leven van mama, zoals de aankoop van een appartement. We hadden geleerd uit het ziekteproces van papa.’

‘Wat je wil, heeft bovendien een impact op je omgeving. Wil je euthanasie? Je naasten willen graag afscheid kunnen nemen. Wil je lang thuis blijven wonen? Je omgeving zal die zorg thuis mee moeten organiseren. Laat hen dus tijdig weten hoe jij het ziet.’

DENK NIET VOOR EEN ANDER ‘Praat met elkaar over de zorg die je graag zou willen en over wat je belangrijk vindt. Waar zou je kracht uit putten wanneer je ziek wordt? Wat helpt jou om pijn te verlichten? Aan wie zou je je financiën toevertrouwen? Wat zijn je grootste angsten? Of wat maakt je net het meeste blij?’

‘Zo was mama sinds het overlijden van papa erg bezig met wilsverklaringen opmaken, die gaven haar rust. Toen ook zij ziek werd, wilde ze zelf beslissen wanneer het genoeg was geweest. We hebben haar kunnen overtuigen om wat langer thuis te blijven toen ze terminaal ziek was. Daar was ze

achteraf dankbaar voor. Toen het echt niet meer ging, was het oké voor iedereen. We hadden samen het leven kunnen afronden.’ JE EIGEN MANIER ‘Toen mama gestorven is, wisten mijn zus en ik perfect wat zij wilde. Voor de begrafenis lag ze in een rode kist. Later is ze met papa uitgestrooid in zee. Er kan veel. Het gaat om wat jij belangrijk vindt. En het gaat om meer dan het einde van je leven.’ ‘Ook ik ben zwaar ziek geweest tien jaar geleden. Mijn mama wist wat ik belangrijk vond: hoe mijn kinderen opgevoed moesten worden, hoe ze me moesten herinneren. Mijn bezorgdheid

ging daarover, niet over mijn begrafenis.’

‘Dingen opschrijven is prima, maar breng elkaar op de hoogte’ ‘Wat is het goede moment voor zo’n gesprek? Nu. Wacht niet tot er iets aan de hand is. Pik in op wat je opmerkt. Dat liedje vind ik mooi, die personen vind ik belangrijk. Al geef je aan: Ik vertrouw je in elke beslissing voor mij. Wat je wilt, verandert doorheen je leven. Blijf dus praten.’

‘Doe het vooral ook op je eigen manier. Papa heeft nooit veel verteld, wel veel opgeschreven. Pas op het einde liet hij ons weten dat zijn wensen op de computer stonden. We hebben er niet meer over kunnen praten met hem. Dingen opschrijven is prima. Maar breng elkaar op de hoogte.’ ‘Je kunt alles laten opnemen in je patiëntendossier. Je kunt ook wilsverklaringen opstellen. Die geven vooral rust. Als je omgeving niet op dezelfde lijn zit, als je geen groot netwerk hebt of voor mocht je ooit zelf niet meer kunnen zeggen wat je wilt. Soms zijn papieren wel echt nodig, zoals bij euthanasie.’

CM-HOSPITAALPLAN: JOUW ZEKERHEID IN HET ZIEKENHUIS

Het CM-Hospitaalplan beschermt je tegen hoge kosten bij ziekenhuisopname. • CM verzekert je tegen een scherpe prijs. • Deze hospitalisatieverzekering komt o.a. tegemoet in de kosten van specifieke ziekten.

In combinatie met het CM-Mediko Plan geniet je 5% korting op de premie van het CM-Hospitaalplan! Sluit aan via www.cm.be/verzekeringen

MOB verzekeringen CM-Vlaanderen, verzekeringsonderneming met maatschappelijke zetel in België en toegelaten onder nummer 150/01 om de tak 2 ‘ziekte’ te beoefenen. Bij betwisting gelden de algemene voorwaarden. Ondernemingsnummer 0851.601.503

CM. Jouw gezondheidsfonds.

CM TOT JE DIENST MEER INFO & ALLE VOORWAARDEN OP w ww.cm.be/cm-voordelen

ERGOBEGELEIDING EN WOONADVIES Durf je niet alleen in bad uit angst om uit te glijden? Heb je het soms moeilijk om recht te komen uit je bed of zetel? Een ergotherapeut van CM kan je advies geven over bepaalde woningaanpassingen, hulpmiddelen of dagelijkse handelingen, zodat je langer thuis kan blijven wonen.

LEDENVOORDEEL Als CM-lid kun je zonder extra kost een beroep doen op ergobegeleiding en woonadvies. Je kunt ergobegeleiding en/of woonadvies aanvragen via de Zorglijn of een online contactformulier.

THUISZORGHULPMIDDELEN Heb je nood aan een wandelstok, een toiletstoel, een bedverhoger of andere hulpmiddelen die je het leven thuis gemakkelijker maken, kijk dan zeker eens bij Goed thuiszorgwinkel. Ook in coronatijden zetten zij alles op alles om de juiste hulpmiddelen bij jou te krijgen.

LEDENVOORDEEL CM-leden krijgen 35 procent korting in de Goed thuiszorgwinkel, met een maximum van 250 euro per product. Op de website vind je een duidelijk overzicht voor welke producten deze korting geldt.

DIENST MAATSCHAPPELIJK WERK Ben je langdurig ziek, heb je een handicap of ben je een dagje ouder, dan kan de dienst Maatschappelijk Werk je helpen. De dienst legt bijvoorbeeld de informatie over sociale regelgeving en voordelen voor jou uit op een begrijpelijke manier. Personen met een handicap kunnen bij de maatschappelijk werker terecht voor aanvragen en erkenningen bij overheidsinstanties, zoals het VAPH en de FOD Sociale Zekerheid.

LEDENVOORDEEL Iedereen kan een beroep doen op de dienst Maatschappelijk Werk. Hulpverlening door de dienst vraagt geen extra kost. Respect en discretie zijn een kwaliteitslabel van de hulpverlening. Indien je niet mobiel bent, is beeldbellen of een huisbezoek mogelijk.

LEZERSRUBRIEK

Uit jouw leven gegrepen ONNODIG PANIEK In het artikel 7 clichés waar je broek van afzakt in Leef las ik dat een buikomtrek vanaf 80 centimeter (en zeker vanaf 88 cm) bij vrouwen tot gezondheidsproblemen kan leiden. Ik ga regelmatig met een groepje vrouwen fietsen. Wij hebben allemaal onze buikomtrek gemeten. We zijn niet te zwaar maar de meesten zitten met hun buikomtrek wel boven de limiet van 80 centimeter. Klopt dit getal wel? Is dit niet onnodig paniek zaaien? Naam en adres bekend bij de redactie

Hallo!

Je meet de buikomtrek met een lintmeter tussen de onderste rib en de bovenkant van het bekken. Span de lintmeter niet aan en noteer het cijfer aan het einde van een normale uitademing. De meeste vrouwen zitten inderdaad boven de grens van 80 centimeter. Uit de Gezondheidsenquête van 2018 blijkt dat 48 procent van de Vlamingen overgewicht heeft. Maar panikeren hoeft zeker niet. De buikomtrek is niet de enige parameter die het globale gezondheidsrisico bepaalt. Het zegt wel iets over vetopslag in de buikholte, hoewel dat niet altijd zichtbaar is. Ook het BMI is een belangrijk signaal, maar dat preciseert niet waar het vet zich ophoopt. Verschillende factoren bepalen mee het gezondheidsrisico. Maar ze hebben elk apart een belangrijke invloed.

CLUSTERHOOFDPIJN Op www.leefmagazine.be las ik een interessant artikel over hoofdpijn. Clusterhoofdpijn kwam daar niet in aan bod. Graag verneem ik daar meer info over. A. Pilozzi

Clusterhoofdpijn is een intense pijn aan één kant van het hoofd of van het gezicht, geconcentreerd rond het oog. Dat kan rood kleuren en tranen. Een aanval van stekende pijn duurt vijftien minuten tot drie duur en kan tot acht keer per dag optreden. Gedurende enkele weken ondervind je dagelijks klachten. Nadien kun je enkele maanden of jaren geen aanval hebben. De oorzaak ervan is niet gekend. Vermoedelijk heeft het te maken met een hersenzenuw. Ongeveer 1 op de 1.000 personen lijdt eraan. Als je clusterhoofdpijn ondervindt, neem je het best contact op met je huisarts.

RAVAGE Ik vind het niet meer van deze tijd dat op de backcover van Leef nr. 8 alcohol gepromoot wordt als perfect ontspanningsmiddel. Inclusief foto van een stralende Rudy Vranckx met een glas rode wijn in de hand. Ik werk reeds 20 jaar op een opnamedienst alcoholverslaving en zie vaak de persoonlijke en maatschappelijke ravage die het middel kan aanrichten. Zo’n artikel gaat ook in tegen de laatste adviezen van de Hoge Gezondheidsraad. Jammer toch voor een organisatie die zo dicht staat bij alles wat zorg en gezondheid te maken heeft. Koen Masyn

Deel je ervaringen

Wij horen graag wat belangrijk is in jouw leven. Zit je met een praktisch probleem, heb je een frustratie, zoek je een oplossing ... Aarzel niet om met ons in dialoog te gaan. Wij luisteren en antwoorden je met plezier. facebook.com/CMziekenfonds

lezersbrieven@cm.be

@CMziekenfonds

#KOPPIG

‘Ze was een teruggetrokken type, een makkelijk slachtoffer’ Ex-pester vertelt hoe ze haar nieuwe klasgenoot genadeloos in het vizier nam. Tot ze besefte dat ze met haar slachtoffer deed wat haar zelf een jaar lang was aangedaan. Ze besloot om sorry te zeggen.

Schrijf je in op de nieuwsbrief en lees het verhaal exclusief online www.cm.be/nieuwsbriefcm

120

126

Ontdek in de nieuwsbrief exclusieve verhalen die niet in print verschijnen. Of lees als eerste de interessantste getuigenissen uit Leef nog voor ze in het magazine verschijnen. Daarnaast kom je alles te weten over actuele informatie over de ziekteverzekering, de CM-diensten en -voordelen en gezond leven.