LEEF10 #alleen

TE ZEGGEN

Voel jij de druk om overal bij te zijn en wil je niets missen? Ervaringsdeskundige Nele Colle geeft 9 concrete tips voor meer rust in je leven en ruimte in je hoofd.

www.leefmagazine.be

LEEF is het gezondheidsmagazine van CM - jaargang 5, nummer 10, maandblad (verschijnt niet in de zomer) Redactie Sophie Buysse, Charlotte Allefs, Marion Aussems, Joeri Cludts, Martine Creve, Marjolein Cuvelier, Bram Dehouck, Davy D’Halluin, Philip Hoorne, Stephanie Lemmens, Stephanie Louwagie, Lindsey Mullie, Elien Steen Webredactie Dorien Boonen, Pieter Coeck, Katrijn Windey Redactieadres Haachtsesteenweg 579, 1030 Brussel, leef@cm.be V.U. (nationale pagina's) Bart De Ruysscher, Haachtsesteenweg 579, 1030 Brussel Concept Bold & Pepper, www.boldandpepper.be Realisatie Gevaert Graphics, www.gevaertgraphics.be Art Direction Bart Gevaert Coverfoto Lieven Van Assche Illustratie Annelien Smet De beschrijving van de CM-diensten en -voordelen in deze publicatie heeft enkel een informatieve waarde. Bij twijfel of betwisting gelden enkel de statuten van het ziekenfonds. Meer info: www.cm.be/statuten.

Abdijkerk en winkelstraat

Een ruimte om stil van te worden. Iedereen zal er zich zo één voor de geest kunnen halen. Een van mijn favoriete plekken is de abdijkerk van Westvleteren. Met haar opvallende houten dakconstructie is het alsof je onder de romp van een schip zit. De in baksteen opgetrokken vloer en muren dragen bij tot de sacraliteit. Het is zo’n plek die je dwingt tot jezelf te komen, zonder dat je daar moeite hoeft voor te doen. Even kun je er ontsnappen aan de jachtige wereld. Vreemd genoeg kan het mij ook overkomen in een volle winkelstraat. In plaats van te hollen van kledingwinkel naar kledingwinkel, hou ik ervan om op een bankje plaats te nemen en te observeren. Wat zou die van plan zijn? Waar moet die zo snel heen? Hoe druk het ook is, op de een of andere manier brengt het mij tot rust. Op dat bankje ben ik enkel met mezelf, met de winkelstraat als decor.

Ik kan er soms echt van genieten om alleen te zijn. Het dwingt me om de confrontatie met mezelf aan te gaan. Het laat toe om de vele indrukken die op ons afkomen, te verwerken. Er ontstaan nieuwe verbindingen in je hoofd die tot oplossingen leiden. Het is observeren, fantaseren en mediteren tegelijkertijd. Dat heb je bij tijd en stond nodig om achteraf weer volop de connectie aan te gaan met de mensen rondom jou. Met een frisse blik en hernieuwde energie.

Voor een goed begrip, ‘alleen zijn’ is voor mij niet hetzelfde als ‘eenzaam zijn’. Dat laatste is voor mij iets wat je overkomt en wat je zelf niet gewild hebt. Iedereen heeft nood aan familie en vrienden om op terug te vallen. Als dat netwerk verbrokkelt, ervaren we dat als een pijnlijk verlies. Er is niemand die er bewust voor kiest ‘eenzaam te zijn’.

Maar we hebben wel allemaal nood aan momenten voor onszelf, al is het maar om ons even af te schermen van alle indrukken, bewegingen en ruis om ons heen. Alleen zijn is een actie die je toelaat om jezelf te vullen en om nadien sterker de relatie met je omgeving aan te gaan. Is dat niet ook waar het kerstfeest over gaat? Tijd maken voor jezelf om tijd te maken voor elkaar. Ik wens iedereen een Zalig Kerstmis.

Luc Van Gorp Voorzitter CM

LEES JE LEEF LIEVER ONLINE?

Praten over leven en sterven

Heb jij al nagedacht welke zorg je wel en niet wilt als je plots ziek wordt of ernstig gewond raakt door een ongeval? Weet je familie wat jij belangrijk vindt? Het is een gevoelig onderwerp dat we mijden. Daar nu al bij stilstaan, zorgt nochtans voor gemoedsrust bij jezelf en je naasten. Om het gesprek daarover gemakkelijker te maken, lanceerde CM Levenswensen

Levenswensen bestaat uit 39 kaarten met telkens een uitspraak. Bijvoorbeeld ‘mijn gevoel voor humor bewaren’ of ‘mijn uitvaart op voorhand regelen.’ Daarnaast zijn er ook twee jokerkaarten voor persoonlijke wensen. Zo denk je na en bepaal je wat nodig is om tot het einde je leven te leven zoals jij het wenst. Je kunt alleen met de kaarten aan de slag of je doet het samen met familie of vrienden. Zo weten ze wat jij belangrijk vindt.

Ook voor zorgverleners is Levenswensen een toegankelijk middel om met mensen in gesprek te gaan.

 Te koop via Goed of www.thuiszorgwinkel.be Infosessies en workshops via www.cm.be/agenda

CM-BIJDRAGE VOOR UITGEBREID PAKKET DIENSTEN EN VOORDELEN

CM biedt haar leden een uitgebreid en evenwichtig pakket diensten en voordelen aan. Met voor elk wat wils. Daarvoor dient jouw ledenbijdrage. Die bedraagt vanaf volgend jaar 9,43 euro per maand. In ruil krijg je onder meer een tegemoetkoming tot 1.050 euro voor tandprothesen en orthodontie, voor psychologische zorg tot 720 euro. Aan kersverse ouders geeft CM een babygeschenk tot 180 euro. Kinderen en jongeren kunnen tegen een voordelige prijs op vakantie met Kazou. Wie zorg nodig heeft door ziekte, handicap of ouderdom, kan een beroep doen op betaalbaar ziekenvervoer. Ook voor dagopvang, nachtzorg en kortverblijf is CM er voor jou. Als gezondheidsfonds verhoogt CM bovendien de tegemoetkomingen voor onder meer voedings- en dieetadvies en voor slaaptherapie. En je kunt deelnemen aan tal van CM-initiatieven voor een gezonde leefwijze.

 www.cm.be/voordelen

60 DODEN

DOOR CO-VERGIFTIGING

Eind oktober telde ons land al 60 doden door CO-vergifting. Dat zijn er dubbel zoveel als de voorbije jaren. Door de hoge energieprijzen verwarmen meer mensen zich met bijzetvuurtjes op petroleum of gas. Of ze steken een houtkachel aan die ze al jaren niet meer gebruikten. Vaak is de schoorsteen niet goed gereinigd of wordt de lucht niet goed afgevoerd. Bij een slechte verbranding van brandstoffen zoals gas, stookolie of hout kan het giftige gas koolstofmonoxide (CO) vrijkomen. Dat is kleur-, reuk- en smaakloos waardoor je het niet opmerkt. Hoofdpijn, misselijkheid en duizeligheid zijn belangrijke alarmsignalen. Zet zo snel mogelijk vensters en deuren open en verlaat de kamer.

 www.cm.be/co-vergiftiging

HULPLIJN VOOR OUDERS VAN PREMATUURTJES

Ouders van vroeggeboren baby’s die intensieve zorg nodig hebben, kunnen terecht bij een nieuwe hulplijn Prematel. Dat is een initiatief van de oudervereniging Noah’s Ark. Elke dag van 8 tot 20 uur beantwoorden vrijwilligers gratis de oproepen. Zij bieden een luisterend oor, geven informatie en verwijzen door naar specifieke hulp. Jaarlijks worden er in België gemiddeld 10.000 baby’s te vroeg geboren. Vroeggeboorte is de eerste doodsoorzaak bij kinderen jonger dan 5 jaar.

 0800 820 80

Echt gezegd

OP REIS MET MIJN CM-APP

Ga je op vakantie in Europa? Dan kun je een beroep doen op de CM-reisbijstand als je dringende medische zorg nodig hebt. In sommige gevallen heb je daarvoor een Europese ziekteverzekeringskaart (EZVK) nodig, bijvoorbeeld in Spanje. Met de Mijn CM-app heb je die digitale kaart altijd bij de hand. Je hoeft de EZVK niet meer aan te vragen. Alleen voor een verblijf langer dan drie maanden in het buitenland en voor reizen naar Australië blijft een fysiek kaartje nodig.

 www.cm.be/mijncm-app

‘Door het overlijden van mijn broer heb ik diep gezeten. Ik heb geluk met een héél goeie vriendenkring, fantastische collega’s, het beste gezin. Maar toch voel je je erg alleen als je iemand zo intens mist.’

VOLGEND MAGAZINE

IN FEBRUARI

Volgend jaar blijven we je met het magazine Leef verhalen van mensen en praktische informatie over een gezonde leefstijl presenteren. Online op www.leefmagazine.be en op papier. De fel gestegen prijzen dwingen ons evenwel om het aantal nummers op papier te verminderen. Het volgende nummer valt in februari in de bus. Je hoeft niet zolang te wachten om nieuwe artikels te lezen. Regelmatig verschijnt er nieuws op de website. De digitale nieuwsbrieven van Leef en CM die maandelijks verschijnen, houden je op de hoogte. Nog niet geabonneerd? Doe het meteen.

 www.leefmagazine.be/nieuwsbrief

Tv-kok JEROEN MEUS in De Morgen

© ID/Filip Naudts

Hoe alleen is alleen?

Bijna de helft van de Belgen is alleenstaand. Hoe voelen zij zich in hun vel? En in onze maatschappij?

Vier singles laten in hun kaarten kijken. Harten troef!

TEKST MARION AUSSEMS & STEPHANIE LEMMENS FOTO’S LIEVEN VAN ASSCHE

VIER SINGLES OPENHARTIG

NATALIE DE WINTER (38)

1 JAAR EN 3 MAANDEN SINGLE

Natalie vindt het vrijgezel zijn maar niks. Zeker niet omdat ze een gezin wil stichten en de tijd dringt. Haar laatste relatie liep stuk op dat dilemma: zij wou kinderen, hij niet.

mis de diepe verbinding met een lief’

Hoe ervaar jij het single zijn?

Natalie: ‘Ik vind het moeilijk en voel me er verdrietig door. Single zijn betekent in mijn geval ook dat ik mijn kinderwens straks misschien moet opbergen. Mannen hebben die biologische deadline niet.’

‘Los van mijn kinderwens ben ik iemand die ervaringen moet kunnen delen. Ik mis de diepe verbinding met een lief.’

Wanneer is single zijn een uitdaging?

‘Met twee vond ik het nooit erg om een avondje thuis te zijn, alleen wel. Ik mis ook gewoon de kleine dagdagelijkse dingen, niks spectaculairs: samen eten, fietsen …’

‘Als ik thuiskom na een mindere dag, mis ik iemand om dat mee te bespreken. Ik kan dan wel naar mijn zus of mama bellen, maar ik wil hen daar ook niet mee belasten. Met een partner is dat anders …’

‘Mijn vorige vriend had een groot netwerk. Ik vond het leuk om mijn wereld zo te verbreden. Ik zou nooit op mijn eentje naar een concert of museum gaan.’

Wat is een vooroordeel over singles dat je wilt weerleggen?

‘Op familiefeesten hoor ik soms: Zeg, heb je nog niemand? Wil je geen kinderen? Het wordt tijd, hè. Ik verschiet ervan hoe ongevoelig mensen kunnen zijn. Denken ze nu echt dat ik dat zelf niet weet?’

‘Door zo’n opmerkingen voelt het alsof het mijn verantwoordelijkheid is dat ik nog geen gezin heb. En ze verwachten precies ook een verantwoording. Het is niet omdat bewust alleen mama worden nu technisch kan, dat dat ook een oplossing is voor iedereen. Ik vind dat geen evidente beslissing.’

Is de maatschappij voldoende afgestemd op singles?

‘Totaal niet. Neem nu de energieprijzen. De verwarming opzetten kost evenveel voor één of vier. En als je als single iets sociaals wilt doen, kost het bijna altijd geld.’

‘Vorig jaar heb ik met moeite alleen een klein appartement gekocht. Erin verbouwen is financieel niet aan de orde. Overleven in onze duurder wordende maatschappij is voor iedereen moeilijk, maar zeker voor singles.’

‘Ik

‘Ik ben trots op hoe ik het alleen klaarspeel met mijn zoon’

Hoe ervaar jij het single zijn?

Enoch: ‘In het begin voelde ik me slachtoffer. Ik had net mijn job opgezegd en zou de stap naar zelfstandigheid zetten. Gelukkig waren mijn dichte vrienden en mama er. Al snel besefte ik dat ik zelf ook een aandeel in onze breuk had en dat dit de juiste beslissing was.’

‘Mijn gezin was mijn alles. Dat dat plots wegviel, was een grote klap. Ik regel nu alles in het belang van mijn zoon. Hij komt op de eerste plaats. Zijn mama zal altijd een speciale plek hebben. We doen er alles aan om goed te blijven communiceren, om Ray de beste opvoeding te kunnen geven.’

Wanneer is single zijn een uitdaging?

‘De vuilnisbakken op het juiste tijdstip buiten zetten, boterhammen voor Ray maken, administratie in orde brengen … Ik moet er allemaal alleen aan denken. Soms loop ik met drie zakken rond mijn schouder, de buggy op mijn rug en Ray in mijn armen want hij wil niet wandelen (lacht). Dat zijn de momenten waarop ik denk: argh damn!’

‘Ik ben trots op hoe ik het allemaal klaarspeel en weet ook dat er ooit weer iemand op mijn pad zal komen. Het is vooral een leerrijke periode om met mijn zoon alleen te zijn.’

Hoe voel je je nu? ‘Best goed. Ik heb het vooral moeilijk als ik Ray moet afzetten bij zijn mama. We hebben een 2-2-3-regeling. Ik moet hem nooit langer dan drie dagen missen en om de twee weekends is hij bij mij.’

‘Ik voel me nog meer dan vroeger verbonden met mijn zoon. Sinds de breuk zijn we nog meer naar elkaar toegegroeid. Ik geniet ervan dat ik het op mijn manier kan doen. Dat voelt heel natuurlijk. Het is geen ideaal scenario, maar ik ben dankbaar voor waar ik nu sta.’

Welk vooroordeel hebben mensen over singles?

‘Mensen denken soms dat moeders meer zingeving uit het ouderschap halen dan vaders, maar dat is niet zo. In de zomer ging ik elke zaterdag met bevriende papa’s en hun kinderen

ENOCH DERBY (31)

5 MAANDEN SINGLE

De vriendin van Enoch maakte een einde aan hun zes jaar durende relatie. Sindsdien moet hij hun zoon Ray (2) vaker missen. Zwaar, maar het maakt van hem ook een zelfzekerdere vader.

zwemmen. Velen voelden eerst schroom. Gaat dat wel lukken zonder de mama’s? Natuurlijk, denk ik. Waarom niet?’

‘Mijn ex-partner wist alles over opvoeden, zij had alle boeken gelezen. Ik niet. Uit onzekerheid ging ik vaak mee in haar kijk op het ouderschap. Ik denk dat veel vaders daarop stuiten. Dat we niet durven vertrouwen op onze eigen inbreng en onszelf daardoor verloochenen. Maar we zijn die andere helft die onze kinderen beter kent dan wie ook.’

‘Bij MENtors van Young FENIX probeer ik via activiteiten vaderschap en emotionele kwetsbaarheid bij mannen bespreekbaar te maken. We moedigen jonge papa’s aan om te vertrouwen op hun eigen sterkte.’

Kijk jij als single uit naar de feestdagen?

Laat het ons weten via leef@cm.be of Persdienst CM, PB 40, 1031 Brussel.

17 JAAR SINGLE

Barbara is single uit de levenservaring dat samenwonen moeilijk is. Ze had een lange relatie met een vrouw, daarna een huwelijk met een man. Haar ex-man ging vreemd.

vrijgezel kun je jezelf volledig ontdekken’

Hoe ervaar jij het single zijn?

Barbara: ‘Als een godsgeschenk. Het feit dat ik het alleen red, maakt me gelukkig. Ik wil mijn geluk nog met iedereen delen, maar mijn leven is van mij.’

‘Mijn kunst is alles voor mij. Daar heb ik meer behoefte aan dan aan lichamelijk plezier. In mijn kunst vind ik antwoorden.’

Wanneer is single zijn een uitdaging?

‘Als ik meubels moet verhuizen, vooral kasten (grijnst). Praktisch word ik dan wel met mijn neus op de feiten geduwd.’

‘Toen ik mijn schouw afbrak, kon ik de zware stukken buiten sjouwen door het hefboomsysteem uit de fysica. Als zoiets me op mijn eentje lukt, dan voel ik de deugnieterij tot in mijn kleinste teen. Tsjakka, denk ik dan. Als vrijgezel kun je meer dan je denkt.’

Hoe voel je je nu?

‘Als single heb ik me nog geen moment alleen gevoeld. Mijn leven is weer vol, ik kan doen wat ik wil doen. Toen ik getrouwd was, voelde ik me veel eenzamer. Ik heb ontdekt dat je op jezelf dromen kunt waarmaken. De breuk gaf me de kans om ze eindelijk na te jagen.’

‘Ik zit momenteel wel wat in de knoop door iemand die de grond onder mijn voeten doet daveren. Dan twijfel ik even, maar in mijn binnenste overmeestert de kracht van het alleen zijn altijd. Het is ook een kick om de touwtjes zelf in handen houden. Ik ben te lang kwetsbaar geweest, dat kan ik me niet meer permitteren.’

Wat zijn de voordelen aan het vrijgezel zijn?

‘Ik doe veel meer voor anderen dan vroeger. Omdat ik meer tijd heb. Ik kan mijn hart volgen en helpen. Daar geniet ik van.’

‘Als vrijgezel krijg je de kans om jezelf volledig te ontdekken. Elke uitdaging wordt een avontuur en je staat bewuster in het leven. Er is meer in het leven dan een relatie. Kijk in de spiegel en maak van jezelf wat je wilt zijn.’

‘Als

BARBARA BAERT (51)

‘In de weekends slaat de eenzaamheid toe’

Hoe ervaar jij het single zijn?

Leo: ‘In de week heb ik het druk. De ene dag ga ik lopen, de andere dag fietsen. Elke dag kook ik vers: soep, hoofdgerecht én nagerecht. Ik schilder in mijn atelier of op de academie en ben ook medevoorzitter van de kunstkring.’

‘Ik hou me goed bezig, maar toch mis ik een vrouw. Vooral in de weekends slaat de eenzaamheid toe. Daarom heb ik me ingeschreven op de datingsite van Okra.’

Wanneer is single zijn een uitdaging?

‘Toen het uit was met mijn vriendin, kwam er nog een weekend aan naar Frankrijk dat

we samen geboekt hadden. Ik heb al mijn moed bij elkaar geraapt om er alleen toch het beste van te maken. Het was mooi weer en ik zat te schilderen op het terras. Op straat stopte een auto en een dame stapte uit. Bleek dat ze dezelfde hobby had. Ze nodigde me uit voor een tas koffie. De volgende dag nodigde ze me opnieuw uit. Die dame heeft mijn weekend goedgemaakt. We hebben nog altijd contact, binnen enkele dagen ga ik bij haar op bezoek.’

Wat zijn de voordelen aan single zijn?

‘Ik doe graag mijn ding, maar wil daarin niet egoïstisch zijn. Als ik een relatie heb, wil ik me gerust aanpassen aan mijn

8 JAAR WEDUWNAAR

Leo’s vrouw stierf na een huwelijk van 49 jaar. Hij mist het gezelschap. Na een nieuwe relatie van zes jaar is hij nu opnieuw single. En op zoek.

partner. Het is belangrijk dat zij zich ook goed voelt.’

Kijk je uit naar de feestdagen? ‘Ja, zeker wel. Die breng ik door met mijn kinderen.’

JE OPTIMALE BESCHERMING ALTIJD EN OVERAL

Gebruik de snelle online dienstverlening van CM-verzekeringen

• Online aansluiten bij een CM-verzekering

• Raadpleeg de details van je verzekering

• Online aangifte van een hospitalisatie www.cm.be/verzekeringen

MOB Verzekeringen CM-Vlaanderen is een verzekeringsonderneming met maatschappelijke zetel in België en toegelaten onder nummer 150/01 om de tak 2 ‘ziekte’ te beoefenen. Ondernemingsnummer 0851.601.503. Bij betwisting gelden enkel de algemene voorwaarden. Je vindt deze op www.cm.be/verzekeringen. Kijk voor de algemene voorwaarden op www.cm.be/verzekeringen.

LEO VAN HULLEBUSCH (82)

Waarom masturberen goed voor je is

Masturberen is even normaal als je tanden poetsen. Toch is het voor velen moeilijk om erover te praten. Wist je dat het heel wat voordelen heeft? Svenja Vergauwen, beleidsmedewerker seksueel welbevinden bij Sensoa, geeft meer uitleg.

TEKST ELIEN STEEN ILLUSTRATIE ANNELIEN SMET

1LEER JEZELF KENNEN

Svenja Vergauwen: ‘Masturberen leert je wat je fijn vindt op seksueel vlak, waar je opgewonden van geraakt. Het helpt je in je seksuele ontwikkeling en je ontdekt hoe je lichaam reageert op opwinding. Wat je hieruit leert, kun je meenemen naar andere seksuele ervaringen.’

2VERZACHT (MENSTRUATIE)PIJN

‘Als je masturbeert, komen er verschillende hormonen vrij.’

‘Door het strelen en de opwinding maakt je lichaam endorfine aan, wat werkt als een natuurlijke pijnstiller. Oxytocine, ook het knuffelhormoon genoemd, vermindert je stresshormoon. Daardoor ontspant je lichaam en verlicht de pijn. Dopamine zorgt dan weer voor een euforisch gevoel.’

3

SLAAP BETER

‘Oxytocine vermindert stress- en angstklachten en heeft een kalmerend effect. Daardoor slaap je gemakkelijker in. Onrechtstreeks versterk je je geheugen, omdat je leerprocessen verwerkt als je goed slaapt. Je bent ook minder prikkelbaar overdag.’

SVENJA VERGAUWEN (38)

Svenja Vergauwen is beleidsmedewerker seksueel welbevinden bij Sensoa en juicht de toenemende aandacht voor het vrouwelijk seksueel genot toe.

4 BOOST JE IMMUUNSYSTEEM

‘Na een orgasme heb je tot twintig procent meer antistoffen in je bloed die je beschermen tegen virussen en bacteriën.’

5 VERLAAG DE KANS OP PROSTAATKANKER

‘Masturberen is goed voor de prostaat en vermindert de kans op prostaatkanker. Als je klaarkomt, knijpt je prostaat samen en wordt die leeggemaakt. Dat bevordert de goede werking van de prostaat. Het is uiteraard geen wondermiddel. Ook als je veel masturbeert, kun je nog prostaatkanker krijgen.’

6 BELEEF INTENSERE ORGASMES

‘Bij een orgasme trekken je spieren samen, inclusief je bekkenbodemspieren. Dat helpt tegen incontinentie maar maakt je ook meer opgewonden. Er gaat meer bloed naar je bekkenbodem en vagina doordat je je spieren aan- en ontspant. De beweging stimuleert dat je vagina vochtig wordt, kan voor meer seksueel genot zorgen en op termijn voor intensere orgasmes.’

DEZE VRAGEN HELPEN JE EEN HANDJE

SOLOSEKS IN EEN RELATIE, KAN DAT WEL?

Het kan opwindend zijn om samen te masturberen, maar ook solowerk in een relatie is zeker oké en normaal. Je partner heeft mogelijk een lager libido, is er ook niet altijd en soms is het goed om voor jezelf te zorgen zonder dat die partner erbij is. Vraag je je af of je partner iets tekort komt? Om misverstanden te vermijden, is het fijn om er met elkaar over te praten.

HOE PRAAT JE EROVER MET KINDEREN?

Het is goed om als ouder te kaderen dat het oké is om je lichaam te ontdekken, dat het niet gevaarlijk of ongezond is. Kleuters raken zichzelf aan, zitten met hun hand in hun broek, gaan ergens tegenaan leunen en schuiven op en neer. Reageer niet gebruuskeerd, maar zeg tegen je kind dat je weet dat dat een leuk gevoel geeft en het normaal is. Begrens wel waar en wanneer het kan.

KUN JE MASTURBEREN LEREN?

Wat als je moeilijk klaarkomt tijdens het masturberen?

Weet dat je zelfbevrediging kunt leren. Je vindt bijvoorbeeld meer info op www.allesoverseks.be.

aan tafel Alleen

GUIDO DE VLIEGHER (65) ‘IK GENIET VAN UITGEBREID KOKEN VOOR MEZELF’

‘Koken is na reizen mijn tweede hobby. Als kind bakte ik al taartjes met mijn moeder. Eten klaarmaken en het nadien opeten, is voor mij genieten. Ook al doe ik dat alleen. Ik kijk er al naar uit om op kerstavond uitgebreid voor mezelf te koken. Ik begin om 20 uur en om 24 uur zit ik aan mijn laatste gerecht. Bij elke schotel zoek ik een passend wijntje en ik maak werk van een mooi gedekte tafel. Ik feest niet altijd alleen. Na elke reis organiseer ik voor vrienden een avond in het teken van het land dat ik bezocht. Met typische muziek, zelfgemaakte streekgerechten en de vlag van het land op tafel.’

MATTHIAS DEWILDE (37) ‘ALLEEN

OP RESTAURANT GAAN

ZIE IK ALS EEN DATE MET MEZELF’

‘Geen vrienden en geen hobby’s meer. Dat was het gevolg van een gameverslaving in mijn studententijd. Ik heb mij herpakt en schreef mij in voor allerlei activiteiten, van salsa tot kooklessen. Op momenten dat er niets gepland stond, begon ik vaker uit te gaan. Ook alleen. Evengoed stap ik nu alleen een restaurant binnen. Meestal neem ik een boek mee. Ik begin te lezen, maar vaak gaat dat over in dagdromen. Ik zie alleen uit eten gaan als een date met mezelf. Tegelijk geniet ik ervan om te zien hoe mensen aan andere tafeltjes zich samen amuseren. Dat inspireert mij om meer sociaal contact te zoeken.’

TIJD VOOR JEZELF

Een levenslang warm bad

Een verfrissende boswandeling, een avond gezellig onder een deken tv-kijken of een uurtje dobberen in bad. Tussen alle drukte door dingen doen die je leuk vindt, is belangrijk. Maar mag het ook iets meer zijn?

Me-time, wat is dat?

Daan Gielen: ‘De populaire term me-time gebruik ik liever niet. Ik leg straks uit waarom. Tijd voor jezelf is beter. En die valt dan weer onder het ruimere begrip zelfzorg.’

‘In de enge betekenis is het tijd vrijmaken voor dingen waar je deugd van hebt. Meestal zien we het als een beloning voor

onszelf. Je gunt jezelf een pleziertje.’

En in de ruimere betekenis? ‘Tijd voor jezelf gaat verder dan een genotsmoment om voor eventjes al het onaangename en negatieve in jezelf en om je heen te vergeten. Natuurlijk mag het leven tof zijn, maar negatieve gevoelens horen bij het leven. Ze vertellen ons iets over onszelf.’

‘Zelfzorg is werken aan je welbevinden op lange termijn. De geluksdriehoek van het Vlaams Instituut Gezond Leven kan daarbij richtinggevend zijn. Die steunt op drie pijlers: je goed omringd voelen, je goed voelen en jezelf kunnen zijn. Die eerste pijler lijkt evident. Dat zijn je geliefden en dierbaren, maar dit gaat ook over verbinding met je ruimere omgeving en de samen-

TEKST PHILIP HOORNE

leving. De vragen Voel je je goed? en Kun je jezelf zijn? laten zich minder snel beantwoorden.’

Hoe gaan we op zoek naar die antwoorden?

‘Je hoofd leegmaken en wat je bezig houdt van je afschrijven, is een begin. Teken het desnoods. Je hoeft daar verder niets mee te doen, maar je neemt er wel afstand van. Ga naar buiten, naar het park, het bos, het water … Luister naar de vogels.’

‘Er bestaan oefeningen die je uitnodigen tot zelfreflectie en je doen nadenken over hoe je de tijd voor jezelf wilt invullen. Stel dat je wakker wordt en al je problemen zijn opgelost. Wat ga je dan doen in je leven? Of stel je voor dat het je 100ste verjaardag is en iedereen die je graag hebt gezien, geeft een speech. Wat zou je willen dat die mensen vertellen? Wil je horen dat je veel volgers had op Facebook? Of wil je horen dat je altijd klaarstond om op je kleinkinderen te passen?’

‘Nu begrijp je allicht waarom ik niet dol ben op de term me-time. Mij-tijd klinkt egoïstisch. Tijd voor jezelf is bijzonder waardevol als die met anderen wordt doorgebracht. Het hoeft dus niet altijd alleen te zijn.’

Hoe combineer je die zoektocht naar waardevolle tijd voor jezelf

met een gezinsleven?

‘Misschien is je partner ook op zoek. Maar iemand moet koken, de was doen en de kinderen in bed stoppen. Neem jullie agenda’s en maak concrete afspraken.’

je niet gelukkig van die tijd voor jezelf. De overheid en lokale besturen hebben een belangrijke rol te vervullen. Een degelijke huisvesting en een groene leefomgeving zijn van groot belang. Het individu kan niet alles zelf oplossen.’

‘Er schuilt echter een gevaar in leuke dingen doen. Sommige mensen verplichten zichzelf om te joggen, op de racefiets te stappen of de laatste nieuwe Netflix-serie te kijken. Als tijd voor jezelf een competitie wordt met en tegen jezelf, of om te voldoen aan een of ander ideaal, dan kunnen fijne activiteiten een dwingend karakter krijgen.’

‘Tijd voor jezelf is stilstaan bij de keuzes die je maakt. Wil je naar het voetbal of laat je de match voor één keer schieten om naar het schoolfeest te gaan? Erken voor jezelf dat deze keuzes niet altijd gemakkelijk zijn.’

Sommige factoren hebben we niet zelf in de hand, toch? ‘Dat is zo. Wil je yogaoefeningen doen? Super! Maar als je die moet doen in een koud huis met beschimmelde muren, dan word

‘Wat het beroepsleven betreft, is er tegenwoordig meer aandacht voor de balans tussen werk en vrije tijd. Dat is goed, maar als wederdienst voor die privileges mag de werkgever de druk op zijn medewerkers niet almaar opvoeren.’

Je goed voelen, jezelf kunnen zijn, wat doet dat uiteindelijk met een mens?

‘Je krijgt rust in je hoofd. Je brein functioneert beter. Je stelt je open voor het positieve en trekt een buffer op tegen alles wat negatief bij je binnenkomt. Automatisch leidt dit tot minder stress en spanning.’

DAAN GIELEN (31)

Daan Gielen is klinisch- en gezondheidspsycholoog binnen het team Mentaal Welbevinden van het Vlaams Instituut Gezond Leven. Daarnaast begeleidt hij jongeren en (jong)volwassenen in een groepspraktijk.

‘Tijd voor jezelf is extra waardevol als je die met anderen doorbrengt’

TRAUMAVERWERKING #ALLEEN

Kijken om te genezen

Kun je schokkende gebeurtenissen verwerken door simpele oogbewegingen? Psycholoog Annick Van den Nest legt uit hoe de EMDRtechniek werkt. Maar ze waarschuwt ook. ‘Het is geen huis-tuin-enkeukenmiddeltje tegen trauma’s. Baat het niet, dan schaadt het wél. EMDR moet altijd deel zijn van een bredere therapie.’

EEN TRAUMA ONTSTAAT ZO

‘Heel wat mensen maken tijdens hun leven iets mee dat ze als traumatisch ervaren. Het kan gaan over een auto-ongeluk, een overval, een brand … Maar een trauma kan zich ook over langere tijd vormen, zoals bij misbruik of een ernstige ziekte.’

‘Zoiets ingrijpends is niet makkelijk om te verwerken: soms lopen mensen er in vast. De gebeurtenis blijft dan levendig en onverwerkt in het geheugen zitten.’

‘Triggers zoals beelden, geuren en geluiden kunnen de ruwe herinnering aan die ingrijpende gebeurtenis telkens weer activeren. Die wordt dan zo levendig dat je alle emoties herbeleeft.’

EMDR KAN HELPEN

‘Bij toeval werd ontdekt dat horizontale oogbewegingen kunnen helpen om onze pijnlijke herinneringen af te zwakken. Een mogelijke verklaring ligt bij wat ons brein doet bij het verwerken van informatie tijdens onze REM-slaap. Dat is de slaap waarin onze ogen zeer snel van links naar rechts bewegen.’

‘Concreet? Bij een EMDR-sessie vraag ik mijn cliënt om zich te concentreren op de traumatiserende gebeurtenis, zodat het gevoel, de emotie en de visuele herinneringen weer voelbaar zijn. Terwijl mijn cliënt aan de gebeurtenis terugdenkt, geef ik een afleidende prikkel. De bekendste

is het volgen van mijn vingers terwijl ik die snel heen en weer beweeg. Het resultaat van de sessie is dat de herinnering steeds neutraler aanvoelt. Bij sommige trauma’s gebeurt dat al na drie of vier sessies, bij meer complexe trauma’s duurt het wat langer.’

kunt pijnlijke herinneringen overschrijven’

‘Door terug te denken aan de traumatiserende gebeurtenis en tegelijk je brein te belasten met oogbewegingen, overschrijf je de herinnering.’

PROBEER DIT NIET ZELF

‘Het klinkt simpel, alsof je het thuis even kunt testen. Maar daar schuilt een groot risico in. Als psycholoog moet je eerst heel goed weten hoe de problematiek van je cliënt in elkaar zit. Het is mogelijk dat iemand een strategie ontwikkeld heeft om met een trauma om te gaan en dat die strategie zich gevormd heeft tot een persoonlijkheidsproblematiek. Daar moet je dan samen mee aan de slag.’

‘Het zou ook kunnen dat de cliënt al jaren een complex trauma met zich meedraagt vóór die eindelijk hulp zoekt. Zo iemand is kwetsbaar en dan moet je de situatie eerst stabiliseren. Stel dat je meteen EMDR op zo iemand loslaat, dan kan dat zoveel losmaken dat de cliënt het

contact met de werkelijkheid helemaal verliest.’

‘Een psycholoog brengt altijd eerst de gehele problematiek goed in kaart waardoor die weet wat zal loskomen bij een EMDR-sessie. EMDR is altijd een onderdeel van een veel bredere therapeutische aanpak.’

VEEL KANS OP SLAGEN

‘Het is niet zo dat je erin moet geloven. Het gaat om een bewezen effectieve behandelmethode die wetenschappelijk onderbouwd is.’

‘Op leeftijd zitten geen beperkingen. Bij kleine kinderen wordt de methode wat aangepast. Een kind zit dan bijvoorbeeld op schoot bij de ouder terwijl de psycholoog tikjes geeft op de beentjes. De enige vereiste is dat het kindje begrijpt wat het moet doen.’

‘Heel soms gebeurt het dat mensen niet ontvankelijk zijn voor de techniek. In mijn ervaring is het heel zeldzaam dat een cliënt na EMDR geen verschil voelt in de verwerking van een trauma.’

ANNICK VAN DEN NEST (58)

Annick Van den Nest werkt onder andere als psychotraumatoloog. Ze werkt veel met cliënten die lijden aan een posttraumatische stressstoornis.

‘Je

EENZAAMHEID WAT IS HET?

ALLEEN OP DE WERELD

Heb je weleens het gevoel dat niemand je echt begrijpt? Dat je niemand over je dag kunt vertellen? Dan is eenzaamheid geen onbekende voor jou.

Eenzaamheid is een persoonlijk gevoel, het is niet meetbaar. Je wilt meer contact met mensen dan je hebt. Of je verwacht meer van de mensen om je heen dan wat je van hen krijgt. Eenzaamheid gaat vaak gepaard met teleurstelling en gemis.

WAT IS DE OORZAAK?

Na een gebeurtenis met een grote impact op je leven, zoals een scheiding, een sterfgeval of een verhuizing, kun je je soms eenzaam voelen. Het is plots moeilijker om contact te krijgen of te houden met de mensen die vroeger in je leven aanwezig waren.

Ook problemen met je lichamelijke en psychische gezondheid kunnen een uitdaging zijn om je vriendenkring te onderhouden of contacten op te bouwen. Moet je bijvoorbeeld veel afspraken afzeggen omdat het even niet goed gaat? Als dit lang aanhoudt, bestaat de kans dat je minder uitgenodigd wordt. Zo wordt je vriendenkring stilaan kleiner. Ook onzekerheid of wantrouwen tegenover anderen kunnen contact in de weg staan.

WAT KUN JE ZELF DOEN?

De stap om het gevoel te erkennen en hier hulp voor te vragen is moeilijk. Je bent niet alleen, voor heel veel mensen is eenzaamheid een bekende. Er zijn verschillende organisaties waar je terechtkunt om mensen te leren kennen. Denk aan de ontmoetingscentra in je gemeente, organisaties voor senioren zoals Okra of aan de jeugdhuizen voor jongeren.

ELISE RUMMENS (41) PREVENTIE-ARTS CM

Elise haar stokpaardje op het vlak van gezondheid is beweging. Op dinsdagavond staat ze te springen voor haar wekelijkse parkourtraining. In het boek Jouw gezondheid verzamelde ze onder meer de meest voorkomende gezondheidsklachten.  www.cm.be/dehuisdokter

Veel vrijwilligersorganisaties organiseren activiteiten waar je mensen kunt ontmoeten of je kunt zelf aan de slag gaan als vrijwilliger. Je kunt sociale media gebruiken om mensen te leren kennen of om opnieuw mensen uit je verleden te contacteren. Nood aan iemand die af en toe langskomt om je gezelschap te houden? Vraag dit aan via het CAW of Samana. Als je door omstandigheden niet op eigen houtje bij iemand geraakt, kunnen vrijwilligers je thuis ophalen. Informeer hiervoor via het CAW of de Gezinsbond.

WANNEER MOET JE NAAR DE ARTS GAAN?

Ga naar je huisarts als het gevoel van eenzaamheid zwaar weegt en de stap naar hulporganisaties moeilijk is of geen antwoord is op jouw probleem. Hierover praten met je arts is al een grote stap. Je arts kan je de weg wijzen naar verschillende initiatieven. Neem ook contact op met je huisarts als je moeite hebt met het omgaan met andere mensen of om hen te vertrouwen.

FACTCHECK: KRIJG JE VAN EEN APPEL MEER HONGER?

KOMT DIT NIEUWS VANDAAN?

De kans bestaat dat iemand je al eens zei dat die honger krijgt nadat die een appel heeft gegeten en bij de volgende maaltijd dus meer eet. Amerikaanse onderzoekers zochten het uit.

Ze lieten een groep volwassenen een portie appel van 226 gram eten. Een kwartier later kreeg de groep een testmaaltijd, ze mochten zoveel eten als ze wilden. Een week later mochten de 58 volwassen nog eens eten wat ze maar wilden, maar kregen ze geen appel als aperitief.

Nadat de deelnemers een appel hadden gegeten was de calorieopname van de appel en de

maaltijd samen 15 procent lager (of 187 calorieën minder) in vergelijking met de controlegroep. Je eet dus net minder als je eerst een appel eet.

CONCLUSIE NEE

Appels bevatten fructose of vruchtensuiker. Die heeft weinig invloed op je bloedsuikergehalte en op het aanmaken van insuline. Je krijgt dus niet meer honger als je net een appel hebt gegeten. Onderzoek bevestigde dat een appel eten voor je aan tafel gaat ervoor zorgt dat je net minder gaat eten.

HOE

MOET

JE DIT NIEUWS INTERPRETEREN?

Andere studies toonden al aan dat appels voor verzadiging zorgen. De bewering dat je bloedsuikergehalte zou schommelen nadat je een appel hebt gegeten, klopt niet. Fructose of vruchtensuiker beïnvloedt je bloedsuikergehalte niet. Je maakt bijna geen insuline aan.

‘Een appeltje voor de dorst’, luidt het gezegde. Maar krijg je ook honger van een appel? De snelle vruchtensuikers (fructose) die erin zitten, zouden de aanmaak van insuline stimuleren. Daardoor zou je meer honger krijgen. Klopt dat? BRON: www.gezondheidenwetenschap.be

Je alvleesklier maakt insuline aan als een reactie op een (te) hoge bloedsuikerspiegel. Een gevolg

kan zijn dat die spiegel te snel daalt waardoor honger ontstaat. Maar de fructose die in een appel zit, heeft daar geen invloed op. Het is dus weinig waarschijnlijk dat je honger krijgt na het eten van een appel.

WAAR

Op www.leefmagazine.be

is.

Steun voor jonge ouders

Jonge ouders met kinderen tot zes jaar kunnen voor extra ondersteuning terecht bij een inloopteam. In Vlaanderen en Brussel zijn er in totaal zestien. Dit jaar vieren die hun twintigste verjaardag. Wat maakt hen zo bijzonder?

TEKST DAVY D’HALLUIN FOTO JAMES ARTHUR

VOOR IEDEREEN

Inloopteams richten zich in het bijzonder naar mensen in kwetsbare situaties. ‘Maar onze deur staat open voor iedereen’, zegt Uriëlle Van den Eerenbeemt, medewerker in het team. ‘We werken laagdrempelig. We zijn een plek waar je jezelf kunt zijn, vragen kunt stellen en waar je ziet hoe andere ouders omgaan met hun kinderen. Ook belangrijk: alles is gratis.’

VRAAG EN ANTWOORD

Tijdens onthaalmomenten kunnen ouders bij het inloopteam terecht met hun zorgen en vragen. Die kunnen over opvoeding gaan of over heel praktische zaken. ‘Mensen die bijvoorbeeld hulp nodig hebben om hun kindje in een crèche in te schrijven of digitaal aan te melden op school.

Dat doen we samen met hen’, verduidelijkt Uriëlle. ‘En we verwijzen ook vaak door naar andere diensten.’

MET ANDERE OUDERS

De onthaalmomenten zijn dikwijls het opstapje naar de groepsactiviteiten met andere ouders. Het aanbod is breed. Spel- en ontmoetingsmomenten voor ouders en kinderen, babymassage, zwangerschapsgroepen, een ruilboetiek … Voor jonge mama Hagar Salama waren de activiteiten dé manier om contact te leggen. ‘Ik heb hier vrienden gemaakt en ik kon ook mijn Nederlands oefenen.’

INDIVIDUEEL INDIEN NODIG

Bij complexe vragen kan het inloopteam ook individuele ondersteuning starten. ‘Bijvoorbeeld

ouders die vragen hebben over de gedragsproblemen van hun kind,’ zegt Uriëlle. ‘Of mensen zonder papieren die een crèche zoeken of materiële hulp nodig hebben. Die personen begeleiden we stap voor stap naar de juiste hulp.’

TOEKOMST

Al twintig jaar maken de inloopteams een verschil en geven ze jonge ouders en hun kinderen een stem. Die expertise willen ze verder inzetten. Daarom plant Wiegwijs om ook van de consultatiebureaus een ontmoetingsplaats voor ouders te maken. Zodat ze een warme, veilige omgeving worden waar vragen over ouderschap een antwoord kunnen krijgen.

 www.wiegwijs.be/inloopteams

20 JAAR INLOOPTEAMS

vertelt jonge mama Hagar over hoe het inloopteam voor haar een tweede thuis

3X

CM TOT JE DIENST

www.cm.be/cm-voordelen

CHIROPRAXIE EN OSTEOPATHIE

Je kunt onder meer gewrichtsklachten laten behandelen door een osteopaat of een chiropractor. Een osteopaat probeert een bewegingsstoornis te herstellen door manipulatie met de handen. Een chiropractor, ook wel kraker genoemd, legt zich vooral toe op pijn door geblokkeerde gewrichten in de ruggengraat.

LEDENVOORDEEL

Per behandeling krijg je van CM 10 euro terugbetaald, met een maximum van 50 euro per persoon en per kalenderjaar voor osteopathie en chiropraxie samen.

BRILLEN EN LENZEN

CM heeft oog voor jou en biedt een CM-voordeel aan als je een brilmontuur, brilglazen, lenzen of een combinatie hiervan koopt.

LEDENVOORDEEL

Jongeren tot en met 18 jaar krijgen jaarlijks tot 50 euro terugbetaald voor brillen en lenzen. Vanaf je 19 jaar krijg je per jaar tot 40 euro terugbetaald.

CM-MOBIEL

Ben je minder mobiel en kun je door een fysieke of psychische beperking het openbaar vervoer niet gebruiken? De vrijwilligers van CM-Mobiel brengen je naar je bestemming. Je wordt zittend vervoerd en het vervoer is niet dringend. Zowel voor medisch als voor sociaal vervoer.

LEDENVOORDEEL

Voor CM-Mobiel betaal je een administratiekost van 1,50 euro per rit en een kilometervergoeding van 0,4170 euro per gereden kilometer (vanaf het huis van de chauffeur). Moet de vrijwilliger langer dan een uur wachten? Dan betaal je een wachtvergoeding van 3 euro.

MEER INFO & ALLE VOORWAARDEN OP

‘Alleen zijn was een openbaring’

KUNSTENARES MONICA

VILLARROEL

CELSI (42) SCHILDERT ALS DE WERELD SLAAPT

‘Ik was het altijd gewend om veel volk om me heen te hebben. Ik ben sociaal en kleurrijk, ik heb een passioneel en vrolijk karakter. Dat trekt mensen aan. Ze zwaaien door het raam, kloppen aan en komen graag over de vloer.’

‘In de zomer zet ik mijn ezel soms buiten, dan is de stoep mijn atelier. En ik trek met doek en penselen naar evenementen en festivals. Omringd door mensen ga ik aan de slag, terwijl de dj muziek draait. Dat geeft een enorme adrenalineboost. Dan doet de muziek me dansen en vergeet ik dat mijn schilderij nog af moet raken (lacht).’

‘Tijdens de coronaperiode werd ik single. Plots was ik alleen in huis. De eerste weken voelde ik me bang en triest. Maar toen maakte ik de klik. Huis op orde, volumeknop van de radio omhoog en schilderen! In mijn eentje maak ik mijn beste kunstwerken.’

‘Ik schilder ’s morgens vroeg of diep in de nacht. Als buiten de wereld slaapt, kan ik me het best concentreren. Dan is er geen afleiding. Nadenken over mijn werk doe ik in bad, starend naar het plafond. Zo kom ik tot rust.’

‘Ik geniet steeds meer van het alleen zijn. Ik ga en sta waar ik wil, zonder plannen te maken. En als ik ergens naar een zonsopgang of -ondergang kijk, zie ik mijn nieuwe meesterwerk al verschijnen. De prachtige kleuren van de natuur inspireren me enorm.’

© David Samyn

OOST-VLAANDEREN LEEF –GEZONDHEIDSMAGAZINE

VAN CM –15 DECEMBER 2022 –DIT IS EEN EXTRA UITGAVE VAN VISIE –AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X –

VOOR HET

JOUW

ALS ELKE EURO TELT

WEGGEEFWINKEL HELPT OUDERS IN NOOD

Op 17 oktober was het de internationale dag tegen armoede. Voor CM het startschot om gedurende een maand spullen in te zamelen voor armoedeorganisaties. Leden en niet-leden konden hiervoor op de CM-kantoren terecht. In de eerstelijnszone Voorkempen werden er baby- en kinderspullen ingezameld ten voordele van vzw Klijntje.

Ingrid is netwerkcoördinator van de eerstelijnszone Voorkempen. In die functie capteert ze de noden en signalen rond gezondheid en welzijn. Van daaruit zet ze, samen met vrijwilligers en verenigingen, doelgerichte acties en activiteiten op poten. ‘Omdat ik heel graag van onderuit werk en ervan overtuigd ben dat vrijwilligers de bouwstenen van onze maatschappij zijn, voel ik me in deze rol als een vis in het water.’

Klijntje is een weggeefwinkel voor toekomstige en jonge ouders die moeite hebben om de eindjes aan elkaar te knopen. Initiatiefneemster Ingrid Matthijssen gebruikt hiervoor een lokaal van basisschool Klim-Op in Sint-Antonius. Twee keer per week kunnen zwangere vrouwen of ouders met een klein inkomen er terecht voor babyspullen, verzorgingsproducten en kinderkleding tot maat 98. De winkel heeft zijn nut de afgelopen maanden al bewezen, want de nood is groot.

VAN DROOM TOT IDEE

Ingrid kreeg het idee voor haar babywinkel in een droom. Een maand later was haar lokaal in de basisschool al volledig ingericht en kon ze van start gaan. ‘Alles is inderdaad heel snel gegaan,’ bevestigt

Ingrid, ‘en sinds de start enkele maanden geleden is de vraag een beetje ontploft. Reclame hoef ik niet te maken, ik kan het amper bijhouden.’ Toch zul je Ingrid niet horen klagen. Ze voelt zich weer nuttig en daar was het haar om te doen.

DEPRIMERENDE SITUATIE

Ingrid lijdt aan een zware vorm van fibromyalgie en ontvangt daardoor een uitkering. Haar leefwereld was beperkt tot de vier muren van haar huis en sociaal contact had ze nauwelijks nog. Ingrid: ‘Ik zat in een heel deprimerende situatie en piekerde me suf over hoe ik de dingen kon veranderen. Op een ochtend stond ik op met dit idee en ik heb er nog geen seconde spijt van gehad. Ik heb weer een doel in mijn leven, kom opnieuw onder de mensen én ik help er anderen mee. Ik hoef je niet te vertellen hoeveel deugd dat doet.’

INGRID RYKEN (56) NETWERKCOÖRDINATOR

 INZAMELINGSACTIE

BRASSCHAAT I CM zamelde spullen in voor mensen in armoede. Netwerkcoördinator Fenia overhandigde alles aan vzw Kabas.

 GOED GEPOETST?

ANTWERPEN I In deze wijsheidsstand leren kinderen tussen 6 en 10 jaar spelend meer over mondhygiëne.

VOLLE INBOX

Na een halve dag in de winkel is Ingrid doodop, dan moet ze rusten. Maar dat heeft ze ervoor over. ‘Als ik dinsdagmiddag thuiskom, zit mijn inbox vol lieve berichtjes van mensen die ik echt uit de nood heb kunnen helpen. Dan voel ik de pijn in mijn lichaam wat minder.'

Natalie Van den Heule

 Kom langs: Elke week op dinsdag van 9 tot 12 uur en op donderdag van 13.30 tot 16 uur kun je terecht in de weggeefwinkel van vzw Klijntje in de Heybleukenstraat 21 in Sint-Antonius. Ingrid werkt met een beurtenkaart. Spullen komen halen kan een keer per maand en dat tot zes keer per jaar.

 GEZELLIGE MAALTIJD

ARENDONK I Samana Arendonk trakteerde de leden op de dag van de mensen met een chronische ziekte op een lekkere maaltijd.

 SWAP-WORKSHOP

WIJNEGEM I Tijdens een workshop ideeën opdoen voor de grote swap? Dat lieten deze creatievelingen zich geen twee keer zeggen.

 OKRA AAN ZEE

DUFFEL I Okra Duffel trok een paar dagen naar zee en daar hoorde uiteraard een spelletje kubb bij.

 GELUKKIGE VERJAARDAG!

ANTWERPEN I Kazou werd 75 jaar en dat vierden ze uitgebreid op Kazoutique.

© Patsie Borgers

BRASSCHAAT

Infosessie ‘Samen en toch alleen’

Maandag 16 januari van 14 tot 16 uur

Wil je uit je sociaal isolement komen, maar weet je niet hoe? Tijdens dit ontmoetingsmoment met andere mantelzorgers is er ruimte om ervaringen te delen en zul je merken dat je niet alleen bent.

Waar: Dienstencentrum Vesalius, Prins Kavellei 77 Inschrijven: www.samana.be/vorming of 03 221 95 70

Prijs: gratis

HEIST-OP-DEN-BERG

Doen!

Cursus ‘Eutonie voor beginners’

Dinsdag 24 en 31 januari, 7, 14 en 28 februari van 13.30 tot 16.30 uur

Dankzij deze lichaamsoefeningen leer je aandachtig waarnemen wat er binnen in je ‘beweegt’. Dit maakt het mogelijk om meer naar jezelf te luisteren en de samenhang intenser te beleven. Deze cursus richt zich op mensen met een chronische ziekte.

Waar: Oude Liersebaan 151 Inschrijven: www.samana.be/vorming of 03 221 95 70

Prijs: 75 euro, CM-leden 35 euro, CM-leden met een verhoogde tegemoetkoming 17,50 euro

WILLEBROEK

Cursus ‘Versterk je nek, schouder en rug’ Donderdag 2, 9 en 16 februari en 2 maart van 15 tot 16.15 uur Heb je snel last van nek-, schouder- of rugpijn? Toch is het essentieel om te blijven bewegen op je eigen tempo en kunnen. Tijdens deze vierdelige reeks leer je oefeningen om je algemene fitheid te verbeteren.

Waar: Huis van de Vrije Tijd - site De Schalk, Stadionlaan 2 Inschrijven: www.cm.be/agenda Prijs: 60 euro, CM-leden 50 euro, CM-leden met verhoogde tegemoetkoming 25 euro

SAMANA DUOWERKING I NEED

SOMEBUDDY,

SOMEBUDDY LIKE YOU!

Samana is op zoek naar vrijwilligers die graag samen met anderen iets doen. Gewoon, omdat ze dat zelf ook prettig vinden. Het kan gaan om samen iets gaan drinken, samen sporten, een museum bezoeken. Wat je gaat doen, spreek je samen af. Dat maakt het handig om het in te plannen in je agenda. Samana brengt jouw interesses in kaart en gaat op zoek naar iemand met gelijkaardige interesses tot we iemand vinden die bij jou past.

Ben jij de vrijwilliger die op zoek is naar dit soort een-op-eencontact? Heb je zin om samen met iemand met een psychische kwetsbaarheid op stap te gaan om samen leuke dingen te doen? Dan ben je hier aan het juiste adres.

ONLINE INFOSESSIE

De buddywerkers van Buddywerking Vlaanderen en Samana provincie Antwerpen stellen graag deze werking voor tijdens een infosessie op maandag 27 februari van 20 tot 21.30 uur

INSCHRIJVEN

Inschrijven is noodzakelijk en kan via mail (inschrijvingen.antwerpen@samana.be) of telefonisch (03 221 95 70).

Heb je nog vragen? Mail naar gerrit.ribbens@samana.be.

NIEUWE INFOSESSIES EN WORKSHOPS

Zijn gezondheid en welzijn voor jou ook een prioriteit? Bij CM-Gezondheidsacademie leer je nieuwe vaardigheden en krijg je inspiratie over uiteenlopende onderwerpen. Van opvoeden over thuiszorg tot werken aan een gezonde levensstijl. Er komen weer heel wat nieuwe cursussen, vormingen, infosessies en webinars aan.

Ook benieuwd naar het aanbod voor 2023 in de provincie Antwerpen? Jij kunt als eerste op de hoogte zijn van alle activiteiten. Scan deze QR-code, selecteer de thema’s die jou interesseren en ontvang onze nieuwsbrief.

SINT-KATELIJNE-WAVER

Infosessie ‘Elektromagnetische straling en gezondheid’

Dinsdag 7 februari van 20 tot 21.30 uur Elektromagnetische velden hoor of zie je niet, maar ze zijn overal. Welke impact heeft straling op onze gezondheid? Het antwoord krijg je van professor Vandenbosch, stralingsdeskundige aan de KU Leuven. Waar: Bibliotheek, Leyland 1 Inschrijven: www.cm.be/agenda Prijs: gratis

EDEGEM

Aanrader!

Infosessie ‘De impact van je smartphone op je gezondheid’

Donderdag 9 februari van 20 tot 21.30 uur Een smartphone en sociale media zijn niet meer weg te denken uit onze maatschappij. Ze hebben een invloed op onze tijdsbesteding, mentaal welzijn, sociale contacten. Worden we er (on)gelukkiger door? Waar: Huis van het kind, Drie Eikenstraat 16 Inschrijven: www.cm.be/agenda Prijs: 5 euro, CM-leden met verhoogde tegemoetkoming 2 euro

WERELDWIJDE WEB

Tip!

Webinar ‘Beter in balans met goede voeding’ Maandag 13 februari van 10 tot 12 uur Zorgen voor jezelf betekent in balans raken en blijven. De juiste voeding kan daar zeker bij helpen. Maar wat is goede voeding? In dit webinar kijken we met een kritische blik naar reclame en leren we opnieuw te vertrouwen op ons buikgevoel. Dit webinar is er voor mensen met een chronische ziekte. Waar: wereldwijde web Inschrijven: www.samana.be/vorming of 03 221 95 70 Prijs: 5 euro, CM-leden 3 euro, CM-leden met verhoogde tegemoetkoming 2 euro

in de CM-brievenbus.

NIEUW CM-KANTOOR

EEN OPEN HUIS EN NIEUWE ONTMOETINGEN

Het is zover! Ruim twee jaar na de start van de bouwwerken kunnen we jou verwelkomen in het nieuwe CM-kantoor in hartje Hasselt. Demersite, te vinden aan het einde van winkelstraat Quartier Bleu, zal onderdak bieden aan dit splinternieuw gezondheidspunt.

Tot nu toe bevond CM zich op zes verschillende locaties in Hasselt. De leden ontvingen we in de CM-kantoren op de Vismarkt en Roppesingel. De medewerkers werkten verspreid over vier locaties. ‘Daar komt nu verandering in’, vertelt CM-consulent Ronny.

NAAR ÉÉN LOCATIE

BENJAMIN

VANDERVOORT

'Na 37 jaar verhuizen we van onze plek aan de watertoren naar een ruime nieuwe hoofdzetel aan de Demer. Een bruisende plek waar onze leden en vrijwilligers altijd welkom zullen zijn.'

Het nieuwe hoofdkantoor van CM bundelt alle diensten op één locatie. Zowel de administratieve hoofdzetel, de CM-kantoren als onze vzw’s verhuizen mee naar deze nieuwe stek aan de Demer. Ook de vertrouwde CM-brievenbus vind je hier terug om getuigschriften of andere documenten te deponeren.

‘En dat biedt veel voordelen. De samenwerking tussen de diensten wordt nauwer, de postcircuits eenvoudiger en de interne en externe communicatie vlotter. Op die manier kunnen we onze leden sneller helpen met hun vragen’, deelt Ronny.

Ook leden en vrijwilligers van Samana, OKRA, Kazou en Wiegwijs komen voortaan naar het rolstoelvriendelijke gebouw. Het kantoor wordt de nieuwe verzamelplaats voor vele van de jaarlijkse vakanties en activiteiten van de vzw’s.

CM-GEZONDHEIDSPUNT

We dopen het nieuwe kantoor om tot een CM-gezondheidspunt. Kenmerkend hieraan is dat het een ontmoetingsplek is voor jong en oud. En voor wie vragen over ziekte en gezondheid heeft.

‘We hebben er bewust voor gekozen om een open huis te zijn voor onze leden, medewerkers en vrijwilligers. Het moet een plek zijn waar iedereen zich thuis voelt. Daarom zal een onthaalmedewerker alle bezoekers de juiste weg wijzen. Als consulent helpen we leden met kleine vragen. Of we maken een afspraak bij moeilijkere vragen', glundert Ronny.

DIRECTEUR ORGANISATIE, HR EN ALGEMEEN BEHEER

 CREATIEF BEZIG

SPA | De toffe Samana-vrijwilligers zorgden weer voor een creatieve en ontspannende vakantie. Ga jij ook eens mee?

 OKRA ACADEMIE

HASSELT | Koen Geens gaf meer uitleg over ‘Wat is een crisis en hoe ga je ermee om?’. Stof tot nadenken verzekerd.

ONTMOETINGSRUIMTE

'Daarnaast hebben we gedacht aan uitgebreide vergadervoorzieningen, een vrijwilligersruimte en polyvalente ruimte. Hier kunnen we bijvoorbeeld workshops van de CM-Gezondheidsacademie organiseren', besluit Ronny. Maar de ruimtes zijn niet alleen beschikbaar voor CM-medewerkers en de vzw’s. We nodigen ook externen uit om er gebruik van te maken. Meer info? Eén adres: www.demersite.be.

Cathelijne Jennes

 Benieuwd naar het nieuwe CM-hoofdkantoor in Limburg?

Demersite vind je op Herkenrodesingel 101, 3500 Hasselt. We ontvangen je graag! De openingsuren vind je op www.cm.be/kantoren.

 STARTDAG

LIMBURG | OKRA mocht 300 hardwerkende vrijwilligers met open armen ontvangen. Wat was het weer gezellig!

 GEZONDE BUURT

HOUTHALEN | Preventie van darmkanker? Het wijkcentrum informeerde je graag via een opblaasbare darmwand.

 KLIMAATWANDELING

GENK | Prachtig weer, een enthousiast publiek en een bekwame gids. Wat moet een OKRA-wandeling nog meer hebben?

 DANSEN EN ZINGEN

HECHTEL | Wat een feest! OKRA-leden haalden hun beste zangstem en danspasjes boven.

© Mine Dalemans

KORTESSEM

Infosessie ‘Gedeelde zorg’

Woensdag 8 februari van 20 tot 22 uur

Als mantelzorger deel je vaak de zorg voor een persoon met een professionele hulpverlener. Wat soms tot spanningen kan leiden. Ontdek hoe je in gesprek gaat met elkaar zodat je je noden en verwachtingen over de zorg deelt.

Waar: CC De Mozaïek, Kerkplein 12

Inschrijven: www.samana.be/vorming

Prijs: 5 euro, CM-leden 3 euro, CM-leden met verhoogde tegemoetkoming 2 euro

LAAKDAL

OKRA Winterwandeldagen 2023

Dinsdag 14, 15 en 16 februari van 10.15 tot 17 uur Natuur- en wandelgebied ‘De Merode’ is dit jaar de uitvalsbasis. Tijdens een lange of korte wandeling ontdek je de Abdij van Averbode en omgeving. De wandelingen hebben genoeg variatie in landschap.

Waar: 't Buurthuis, Zandstraat 13

Inschrijven: voor 14/01 via limburg@okra.be of 011 26 59 30

Prijs: 18 euro (incl. busrit) of 6,50 euro (eigen vervoer)

BOCHOLT

10-delige sportreeks ‘Padel’

Start op woensdag 11 januari van 10.30 tot 12 uur

Het is een van de snelst groeiende sporten van het moment. Ook de 55-plussers van OKRA hebben de smaak te pakken. Iedereen kan het leren op zijn tempo. Meer info: www.okra.be/trefpunt/nieuws/ padel-voor-55-plussers.

Waar: TC Bocholt, Eikenlaan 2 Inschrijven: okrastartpadel2@gmail.com

Prijs: 50 euro (materiaal inbegrepen)

LIMBURG

Inschrijvingen Kazou-vakanties

Vanaf zaterdag 14 januari Droom je alweer van fijne jongerenvakanties, zowel in het binnen- als buitenland? Of heb je een kind dat staat te springen om te proeven van het eerste jeugdkamp? Sinds deze maand staat het vakantieaanbod van Kazou online en kun je al eens snuisteren tussen de verschillende bestemmingen. Inschrijven: www.kazou.be

CM EN SAMANA STELLEN VOOR …

Aanrader

Als persoon met een chronische ziekte of beperking heb je regelmatig vragen over je situatie. Deelnemen aan infosessies en cursussen van Samana kan dan antwoorden geven. Maar ook lotgenotencontact biedt veel steun. Ontdek alle activiteiten: vraag via kracht.limburg@samana.be het nieuwe aanbod aan.

Samana organiseert bovendien heel wat diverse vakanties. Kriebelt het om mee te gaan maar je weet niet welke reis bij jou past? Kom vrijblijvend langs bij onze infoen inschrijfmomenten. Deze momenten gaan door op zaterdag 21 januari in CM-kantoren Hasselt, Pelt en Maasmechelen. En op zondag 22 januari in CM-kantoren Beringen, Genk en Tongeren. We ontvangen je van 9 tot 12 uur.

CM-GEZONDHEIDSACADEMIE

CM wil jou graag inspireren en nieuwe vaardigheden aanleren met uiteenlopende onderwerpen over welzijn en gezondheid. Dit kan gaan van een gezonde kookworkshop tot een sessie babymassage. Kom langs en ga erna zelf aan de slag.

 Scan de QR-code om als eerste op de hoogte te zijn van het nieuwe CM-aanbod in Limburg. Selecteer de thema’s die jou interesseren en ontvang onze nieuwsbrief.

GEZOND AAN DE SLAG

Heb je (beginnende) diabetes type 2 en weet je niet hoe je er op een gezonde(re) manier mee omgaat? CM helpt je op weg.

Heb je onder andere vragen over gezonder eten en hoe dit vol te houden? Of je wilt meer bewegen en weet niet waar te beginnen? Tijdens deze cursus leer je meer over het verband tussen voeding, beweging en diabetes. En we reiken handvatten aan om gezonde keuzes vol te houden. Want zo kun je op lange termijn ernstige complicaties vermijden.

CURSUS IN LIMBURG

De 12-delige cursus begint in Pelt op donderdag 2 maart om 13.30 uur in het CM-Gezondheidspunt, Leopoldlaan 32. In Hasselt begint de eerste sessie op dinsdag 14 maart om 13.30 uur in het CM-hoofdkantoor, Herkenrodesingel 101. Wees er snel bij!

Onder andere een diabeteseducator, diëtist, psycholoog en beweegcoach komen aan het woord. Het programma garandeert een individuele coaching.

 Ontdek het volledige programma op www.cm.be/agenda en schrijf je in.

Gezondheidsconsulent

Woensdag 23 november van 9.30 tot 12 uur

Als CM-lid kun je eenmaal per jaar een adviesgesprek aanvragen bij een CM-gezondheidsconsulent. Bij hen kun je terecht met alle soorten gezondheidsvragen. Zowel je fysieke als mentale gezondheid kan aan bod komen. De consulent zet je op weg en samen maken jullie een op maat gemaakt actieplan. Inschrijven: www.cm.be/gezondheidsconsulent Prijs: gratis voor CM-leden

 Benieuwd naar het nieuwe aanbod van CM in 2023? Ontdek het vanaf januari via www.cm.be/agenda.

ONLINE

Teleblok

Doen!

De hele maand januari van 18 tot 23 uur Heb jij weleens een dipje tijdens de examenperiode? Of nood aan een babbel? Dan is Teleblok er voor je! Want Teleblok-vrijwilligers bieden een luisterend oor tijdens een gratis en anonieme chat. Ze ondersteunen en helpen je antwoorden te vinden. Ook op de website kun je terecht voor advies. Inschrijven: www.teleblok.be Prijs: gratis

CONTACT

Een vraag voor CM: www.cm.be

Is het CM-kantoor in je buurt open: www.cm.be/contact

Formulieren in één muisklik: www.cm.be/formulieren

Gele klevers en reisdocumenten: www.cm.be/selfservice

Je kunt ook mailen of bellen: www.cm.be/contact of 011 28 02 11

MOTIVATIE EN OPVOLGING ZIJN CRUCIAAL

Wie diabetes type 2 heeft, weet hoe belangrijk een gezonde levensstijl is. ‘Het is een zoektocht, zeker als je het op lange termijn wilt blijven volhouden’, getuigt Vicky Demarez. ‘Maar dankzij het leefstijlprogramma van CM vond ik de juiste motivatie en kreeg ik handige tips om toe te passen in mijn dagelijkse leven.’

BAUTE CM-GEZONDHEIDSCONSULENT

‘Bij de diagnose diabetes type 2 krijg je als advies om een gezondere levensstijl aan te nemen. Maar hoe doe je dat en vooral, hoe houd je dit vol? Verandering is een proces van vallen en opstaan. Dat zie ik ook bij mijn mama die onlangs de diagnose diabetes type 2 kreeg. Als coach in het diabetestraject ben ik enthousiast om samen de gezonde weg te bewandelen en te ondersteunen waar nodig.’

Vicky (43) kreeg acht jaar geleden de diagnose diabetes type 2. ‘Ik had veel dorst, moest vaak plassen en was moe. De dokter schreef medicatie voor. Dat hielp maar in 2019 staken de symptomen opnieuw de kop op. De resultaten van het bloedonderzoek waren alarmerend. Mijn suikerwaarden stonden veel te hoog.’ De huisarts volgde Vicky op en de waarden zakten maar toch voelde ze zich niet in topvorm.

OMMEZWAAI

‘Er was duidelijk meer nodig om erbovenop te komen. Ik wilde mijn levensstijl een ommezwaai geven en dat ook blijven volhouden. Dat is het moeilijkste’, benadrukt Vicky. ‘Na het werk een gezonde maaltijd op tafel zetten, meer bewegen … Ik miste de stimulans en concrete tips om mee aan de slag te

gaan. Toen ik hoorde van het leefstijlprogramma Gezond op weg met diabetes type 2, twijfelde ik geen moment om me in te schrijven.’

NIET ALLEEN

De cursus werkt rond vijf thema’s: voeding, beweging, mentaal welbevinden, diabeteseducatie en Positieve Gezondheid. Een diëtist, beweegcoach, diabeteseducator, psycholoog en coach begeleiden je naar een gezonde leefstijl. ‘Wat ik zo fijn vond aan de cursus is dat je in contact komt met lotgenoten. Ik besefte dat ik er niet alleen voor stond. Die mentale steun gaf me een boost om ervoor te gaan.’

CONTINUE OPVOLGING

‘Dankzij de cursus ga ik nu naar de endocrinoloog en zit ik in het zorgtraject. Dat geeft me recht op gratis consultaties bij de huisarts, ik laat elke drie maanden mijn bloedsuikerspiegel controleren, ik meet om de twee dagen

LINDY

zelf mijn waarden en ik ga naar de specialist. De opvolging is continu. Ook dat helpt me om vol te houden. Het resultaat mag er zijn want ik ben twaalf kilo afgevallen en mijn suikerwaarden zijn perfect’, zegt Vicky opgetogen. ‘Ik ben me meer bewust van wat ik eet. Genieten met mate is nu mijn motto.’

 SOEPEL ACTIEF

TEMSE I OKRA Temse Centrum was proefkonijn voor de reeks Soepel Actief van OKRA SPORT+. Interesse? www.eenlevenlangsporten.be

 OKRA STARTDAG

DENDERMONDE I OKRA en haar vrijwilligers genoten van een gezellig samenzijn. Laat 2023 maar komen!

 GEZONDHEIDSWANDELING

HOREBEKE I Samen genieten van een mooie wandeling in de natuur, dat is altijd een goed idee. www.cm.be/agenda

Astrid Boost

 Heb je ook interesse om het leefstijlprogramma te volgen? CM organiseert de cursus in het voorjaar 2023 in Gent en Sint-Niklaas. CM-leden nemen deel aan voordeeltarief.

Info en inschrijven: www.cm.be/agenda of gezondopwegmetdiabetes@cm.be.

 WAARDERINGSMOMENT

OOST-VLAANDEREN I Een fijn moment met alle vrijwilligers van Zorgend Vrijwilligerswerk. Dankjewel toppers!

 SAMEN VEERKRACHTIG

RONSE I Applausteam herinnert mensen aan hun sterktes en talenten op Werelddag Geestelijke Gezondheid.

 GOESTING

OOST-VLAANDEREN I Zin om ook te vrijwilligen? Wij verwelkomen je graag! Mail naar zorgendvrijwilligerswerk.oostvlaanderen@cm.be.

© Bas Bogaerts

ONLINE

Chatten met Teleblok

Elke dag in januari van 18 tot 23 uur

Heb je tijdens de examenperiode nood aan een gesprek? Zie je het even niet meer zitten? Dan is Teleblok er voor je! De vrijwilligers bieden een luisterend oor tijdens een gratis en anonieme chat.

Waar: www.teleblok.be Prijs: gratis

EVERGEM

Voorstelling ‘Romein Deconinck – leven en werk’

Dinsdag 20 december van 14.30 tot 17 uur Luk De Bruyker leerde Romein kennen in de jaren zeventig. Hij stelt je voor aan het leven en het werk van deze reus van het Gentse volktheater en deelt verschillende grappige anekdotes.

Waar: POC Evergem, Bibliotheekstraat 1 Inschrijven: niet nodig Prijs: 8 euro, OKRA-leden 6 euro

EEKLO

Infosessie ‘Veranderende relaties in tijden van ziekte en pijn’

Donderdag 22 december van 13.30 tot 16.30 uur Heb je een chronische ziekte en verandert je relatie hierdoor? Samen zoeken we wat er verandert en hoe je hiermee omgaat.

Waar: CM Eeklo, Garenstraat 46 Inschrijven: www.samana.be/vorming Prijs: 5 euro, CM-leden 3 euro, CM-leden met verhoogde tegemoetkoming 2 euro

OUDENAARDE

Cursus ‘Creatief loslaten’

Dinsdag 24 en 31 januari, 14 februari van 13.30 tot 16.30 uur

Heb je een chronische ziekte en wil je leren hoe je creatief iets loslaat? Elke sessie krijg je een verhaal of metafoor. Met de boodschap ervan ga je met creatieve materialen, bv. klei en verf, aan de slag.

Waar: CM Oudenaarde, Sint-Jozefsplein 7

Inschrijven: www.samana.be/vorming Prijs: 45 euro, CM-leden 21 euro, CM-leden met verhoogde tegemoetkoming 10,50 euro

GEZOND HET NIEUWE JAAR IN

Hoe beter het nieuwe jaar inzetten dan met een aantal haalbare (gezonde) doelen? CM Gezondheidsacademie helpt je hierbij want de voorjaarsplanning is er!

Wil je bijleren over mild tuinieren of koken met seizoensgroenten? Ook meditatie en veerkrachtwandelingen zijn weer van de partij. Op www.cm.be/agenda vind je dat alles en meer. Neem een kijkje, schrijf je in en werk verder aan een gezond leven! Wil je als eerste op de hoogte gebracht worden van ons aanbod? Scan de QR-code en schrijf je in voor onze nieuwsbrief.

 www.cm.be/agenda

OKRA GAAT ...

MUZIKAAL HET NIEUWE JAAR IN

We zetten 2023 in met een aantal nieuwjaarsconcerten. Kom zeker meegenieten!

WETTEREN

Vrijdag 13 januari vanaf 20 uur Een muzikale avond dankzij Jef Neve!

Waar: Sint-Gertrudiskerk, Markt 23 Inschrijven: jef.neve.komt.naar.wetteren@gmail.com Prijs: 35 euro, OKRA-leden 30 euro

SINT-NIKLAAS

Vrijdag 20 januari vanaf 14 uur Leen Heylen en accordeonist Rein De Vos brengen een ode aan Edith Piaf. Waar: H. Familiekerk, Hertenstraat Inschrijven: emiel.smets@gmail.com of 0495 33 47 09

Prijs: 20 euro, OKRA-leden 15 euro

DENDERMONDE

Vrijdag 20 januari vanaf 14.30 uur

Kris Steenackers en pianist Jan Straus brengen een ode aan Jacques Brel.

Waar: Pc Mariakring, Onze Lieve Vrouwkerkplein 8 Inschrijven: okra.academie.dendermonde@gmail.com

Prijs: 15 euro, OKRA-leden 12 euro

BEVEREN

Zondag 29 januari vanaf 15 uur

3 Voci brengt, begeleid door een professionele band, bekende melodieën.

Waar: cc Ter Vesten, Gravenplein 2 Inschrijven: okra.academie9120@gmail.com

Prijs: 15 euro

ZAFFELARE

Infosessie ‘Oei, plots heeft mijn mama thuis zorg nodig’

Woensdag 25 januari van 19 tot 20.30 uur Iemand uit je omgeving wordt geconfronteerd met een ziekte, handicap of beperking. Dan moet je zorg regelen, informatie zoeken en heb je nood aan een luisterend oor. Hier krijg je enkele vuistregels voor de organisatie van thuiszorg.

Waar: ’t Vaardeken, Kanunnik P.J. Triestlaan 4 Inschrijven: www.cm.be/agenda Prijs: gratis

RONSE

Infosessie ‘De kost van je gezondheid’ Donderdag 26 januari van 14 tot 15.30 uur Van generische geneesmiddelen tot kiezen voor een tweepersoonskamer, veel dingen helpen de kost van je gezondheid betaalbaar te houden. Wil je meer uitleg en tips? Kom zeker naar deze infosessie!

Waar: CM Ronse, Delhayeplein 16 Inschrijven: www.cm.be/agenda Prijs: gratis

GENT

OKRA Jubileumconcert Zondag 12 februari vanaf 15 uur Het OKRA-Promenadeorkest viert naast het nieuwe jaar ook hun 30-jarig bestaan met een gevarieerd concert. Van gekende orkestwerken tot solowerk van blazers en accordeon, maar ook een gastoptreden van een zangeres. Ben jij erbij?

Waar: Muziekcentrum De Bijloke, Bijlokekaai 7 Inschrijven: oostvlaanderen@okra.be of 09 269 32 15

Prijs: 14 euro

CONTACT

Een vraag voor CM? Op www.cm.be vind je heel wat info. Je kunt ook een CM-medewerker bellen: 09 224 77 11 - elke weekdag van 8.30 tot 12 uur en van 13 tot 17 uur, op vrijdag tot 16 uur.

Heb je een zorgvraag? Bel 078 152 152 of surf naar www.cm.be/zorglijn

ERMEE OMGAAN IS NIET EVIDENT …

LEVEN MET MIGRAINE

Wat begon met hoofpijn evolueerde in chronische hoofdpijn. Ilse uit Zoersel zocht jarenlang een manier om ermee om te gaan. Hoewel ze deze vond, zijn de migraineaanvallen nog steeds een deel van haar leven. Dat ze haar leven moest aanpassen, is duidelijk. En Hoofd-Stuk, een organisatie die leden met hoofdpijnproblematiek wil verenigen, hielp haar daarbij.

Na mijn eerste bevalling had ik maandelijks weleens hoofdpijn. Na de tweede waren dat vier of vijf aanvallen per maand en enkele jaren later had ik dagelijks hoofdpijn. Het werd geleidelijk aan een aanhoudend probleem. Ik belandde zelfs in het ziekenhuis omdat de pijn onhoudbaar was.’

IN BEHANDELING

LAURA ROMAN NETWERKCOÖRDINATOR DEMERLAND

‘Een klankbord geven aan lokale vrijwilligers en organisaties die rond gezondheid en welzijn bezig zijn? En tegelijkertijd hun werking versterken? Daar doen we graag aan mee!’

Ilse is nu 25 jaar in behandeling bij een neuroloog en neemt sinds 2019 deel aan een proefproject. ‘Dankzij de migrainespuiten ging ik van maar 15 aanvallen per maand naar maximum 5.’ Toch zal het nooit evident zijn het een plaats te geven. ‘De invloed op je sociaal leven is enorm en dat vind ik moeilijker dan de impact op het werk. In mijn achterhoofd zit altijd: Gaat dat wel lukken? ’

BIJ VRIENDEN

‘Een aantal jaren geleden moedigde een psycholoog me aan afspraken te maken en vrienden uit te nodigen. Als het toch niet lukt, ben ik gewoon eerlijk en spreek ik dat uit. De meeste vrienden begrijpen dat.’

Toch is het belangrijk om onder de mensen te komen. Hoofd-stuk was daarbij een grote hulp. ‘Ik doe bepaalde dingen niet meer want ik ken mijn grenzen nu beter. Een weekend vol plannen? Dat kan ik bijvoorbeeld niet.’

OP ZOEK

Je weg vinden, je leven aanpassen … Het gaat iets makkelijker als je je omringt met mensen die je begrijpen. ‘Daarom ging ik op zoek naar lotgenoten. Zo kwam ik bij Hoofd-Stuk terecht. Via de organisatie vond ik niet alleen tips, maar ook verhalen over hoe men met migraine op het werk omgaat’, vertelt Ilse.

‘De belangrijkste les die ik leerde, is dat ik mijn energie moet doseren. Luisteren naar mijn lichaam en dingen uit handen geven.’ Als je je eens beter voelt, wil je er volop

 AQUAJOGGEN

HEVERLEE I Samana had een geslaagd infomoment over de sport aquajoggen. De eerste sessie komt eraan!

 STARTDAG OKRA

ALSEMBERG I 375 bestuurders kregen een portie enthousiasme en ideeën mee naar hun trefpunt.

voor gaan maar dan ga je snel over je limiet. ‘Iemand naast je hebben die dingen opvangt, is ook belangrijk. Zo neemt mijn man, nu hij op pensioen is, het huishouden voor zijn rekening en kan ik drie dagen per week werken.’

OP HET WERK

‘Niet in elke werksituatie wordt migraine makkelijk geaccepteerd. Ik heb geluk gehad.’ Ilse gaf jarenlang les, maar door de aanhoudende hoofdpijn was het elke dag vechten. ‘Tot een collega bij mij kwam. Er kwam een functie als zorgcoordinator vrij. Elke dag in het onderwijs staan, dat zou ik niet volhouden. Maar deze job lukt me wel. En dat is zeker ook dankzij mijn begripvolle collega’s.’

Kathy Holbrouck

 Hoofd-stuk vraagt om meer aandacht voor migraine op de werkvloer. Iedereen verdient ondersteuning en begrip: daar wil de organisatie op inzetten. Ontdek alles over de organisatie op www.hoofd-stuk.be.

 PARTICIPATIERAAD

ASSE I Er was een brainstorm over het thema eenzaamheid. Hier kwamen acties en projecten uit. Wordt vervolgd ...

 BABYMASSAGE

MERCHTEM I Generaties verbinden? Dat doet CM door babymassages te organiseren in een woonzorgcentrum.

 GEZONDE BUURT

MEERBEEK I Een lezing over borstkanker werd op poten gezet. Een mooie samenwerking met Ferm en Samana!

 OP CAFE

LOVENJOEL I Het eerste mantelzorgcafé van Samana was een succes, met dank aan alle enthousiastelingen.

© Patsie Borgers

KESSEL-LO

Doen!

Reeks ‘Stijldansen voor beginners’

Maandag 9 januari van 19 tot 21.30 uur

Lijkt stijldansen iets voor jou en je partner? Kom dan op de kennismakingsdag van OKRA een kijkje nemen. Je leert het op je eigen tempo en ook een gezellige babbel hoort erbij. Elke maandag trekken we onze dansschoenen aan.

Waar: CM-zaal De Vaart, Platte Lostraat 541 Inschrijven: oostbrabant@okra.be of 016 61 74 70

Prijs: 30 euro p.p. voor 20 lessen

Infosessie ‘Geef darmkanker geen kans’ Maandag 6 februari van 19.30 tot 21.30 uur Een darmspecialist geeft meer info over vroegtijdige opsporing van darmkanker. Hij licht de impact van je levensstijl toe en vertelt wat je kunt doen om het te voorkomen.

Waar: CM-kantoor, Platte Lostraat 541 Meer info: www.cm.be/agenda

Introdag vakantievrijwilligers

Zaterdag 18 februari van 9.30 tot 16.30 uur Benieuwd naar het reilen en zeilen van een Samanavakantie? Als vakantievrijwilliger geef je mensen met chronische pijn of zorgnood de tijd van hun leven. Volg de introdag voor meer uitleg.

Waar: CM-kantoor, Platte Lostraat 541

Inschrijven: vakanties.vlaamsbrabant@samana.be of 016 35 95 13

Prijs: gratis

Gespreksgroep voor mantelzorgers Vrijdag 20 januari om 14 uur

In gesprek gaan met andere mantelzorgers doet deugd. Tijdens deze bijeenkomst hebben we het over ‘instant’ energie. Je krijgt tips mee om met vermoeidheid om te gaan.

Waar: LDC Ter Vlierbeke, Rustoordlaan 3

Inschrijven: vlaamsbrabant@samana.be of 016 35 95 13

Prijs: gratis

BEWEGING

SAMEN MET SAMANA DE

BENEN STREKKEN

Samana wil mensen met een chronische ziekte, beperking of een psychische kwetsbaarheid graag samenbrengen. Samen bewegen hoort daar ook bij.

SPORTWANDELEN

Elke maandag om 13.30 uur wandelt een groepje van Samana in het Arenbergpark. Onderweg stoppen ze regelmatig voor een beweegoefening. En dat volledig op je eigen tempo, iedereen is welkom.

Meer info en inschrijven? Dat kan via 0498 51 60 29 of samanasportwandelen@gmail.com. De groep komt samen bij bistro De Spuye, Tervuursevest 101 in Heverlee.

AQUAJOGGEN

Wil je graag meer bewegen maar zegt wandelen je weinig? Met Samana kun je ook elke vrijdag om 15 uur meedoen met aquajoggen. Bij deze sport draag je een aquabelt waardoor je makkelijk in het water drijft. Zo is het mogelijk om een grote groep spieren en gewrichten te trainen zonder deze te belasten.

Meer info en inschrijven? Dat kan via lilianeovaere@ gmail.com of 0498 59 05 31. De groep komt samen bij Sportoase Leuven, Philipssite 6 in Heverlee.

 Wil je graag meer weten over het aanbod van Samana? Ga dan naar www.samana.be of neem contact op via 016 359 513 of vlaamsbrabant@samana.be.

DIABETES TYPE 2

GEZOND AAN DE SLAG

Heb je (beginnende) diabetes type 2 en weet je niet hoe je hier op een gezonde(re) manier mee omgaat? CM helpt je op weg.

Heb je onder andere vragen over gezonder eten en hoe dit vol te houden? Of je wilt meer bewegen en weet niet waar te beginnen? Tijdens deze cursus leer je meer over het verband tussen voeding, beweging en diabetes. En we reiken handvatten aan om gezonde keuzes vol te houden. Want dat kan op lange termijn ernstige complicaties vermijden.

PRAKTISCH

De 12-delige cursus begint in Asse op donderdag 16 februari om 13.30 uur in CM-kantoor Asse, Steenweg 24. In Kessel-Lo begint de eerste sessie op dinsdag 14 maart om 13.30 uur in het CM-kantoor, Platte Lostraat 541.

Onder andere een diabeteseducator, diëtist, psycholoog en beweegcoach komen aan het woord. Het programma garandeert een individuele coaching.

 Meer info en inschrijven via www.cm.be/agenda.

TIENEN

Tip!

Infosessie ‘De kost van je gezondheid’ Donderdag 9 februari van 14 tot 15.30 uur Van generische geneesmiddelen tot kiezen voor een tweepersoonskamer, veel dingen helpen je de kost van je gezondheid betaalbaar te houden. Wil je meer uitleg en tips? Kom dan zeker naar deze infosessie.

Waar: CM-gezondheidspunt, Gilainstraat 27 Inschrijven: www.cm.be/agenda Prijs: gratis

VILVOORDE

Aanrader!

Infosessie ‘Wat is gender (niet)?’ Donderdag 16 februari van 19 tot 21 uur Wat is het verschil tussen biologisch geslacht, gender en genderidentiteit? De vorming van RoSa vzw leert je door een genderbewuste(re) bril naar de wereld kijken.

Waar: CC Het Bolwerk, Bolwerkstraat 17 (lokaal 1A) Inschrijven: www.cm.be/agenda Prijs: 7 euro, CM-leden 5 euro, CM-leden met verhoogde tegemoetkoming 2 euro

HOLSBEEK

Workshop ‘Zelfzorg voor mantelzorgers’ Vrijdag 20 januari om 19.30 uur Mantelzorger zijn is niet altijd gemakkelijk. Het is daarom ook belangrijk om goed voor jezelf te zorgen. Zo kun je je draagkracht vergroten. De workshop biedt de nodige handvatten. Waar: LDC De Sprankel, Kortrijksebaan 8 Inschrijven: vlaamsbrabant@samana.be of 016 35 95 13 Prijs: gratis

CONTACT

Een vraag voor CM: www.cm.be Gele klevers en reisdocumenten: www.cm.be/documenten-bestellen E-mail: www.cm.be/contact Telefoonnummer: Regio Leuven 016 35 96 00 Regio Brussel 02 240 85 31

MAATSCHAPPELIJK WERK ZOEKT VERS BLOED

EEN DAG UIT HET LEVEN VAN …

Sinds vijf jaar is Hannelie Taillaert (31) uit Oostende aan de slag als maatschappelijk werker bij CM. ‘En ik had nog geen dag spijt’, getuigt ze enthousiast. We volgen haar een dag op de werkvloer.

8.30

uur

Met een brede zwaai opent Hannelie de deur en begroet vrolijk de collega’s terwijl ze haar pc openklapt. Ze raadpleegt haar planning, beantwoordt de dringende mails en schenkt zichzelf een kopje thee in. Een halfuurtje later vist ze haar koptelefoon uit haar tas en logt ze in bij de Zorglijn.

‘De Zorglijn verwerkt oproepen en mails uit heel Vlaanderen. De meeste vragen kan ik onmiddellijk oplossen’, legt Hannelie uit. ‘Zoals wanneer iemands zorgbudget uitbetaald wordt of hoe het zit met de aanvraag voor een parkeerkaart. Maar bij complexe dossiers maken we een afspraak om dit samen op kantoor te bekijken.’

10.15 uur

dringende vraag. Een mantelzorger is gevallen en moet naar het ziekenhuis. Zijn chronisch zieke vrouw kan niet alleen blijven, dus Hannelie moet snel de thuiszorg rondkrijgen. ‘We regelen niet zomaar thuisverpleging of een warme maaltijd aan huis, we kijken altijd eerst naar de bredere situatie’, vertelt ze. Hoelang moet de man revalideren? Wordt zijn vrouw niet beter opgevangen in kortverblijf? Hannelie belt rond tot ze de beste oplossing vindt.

12.30

uur

De refter gonst van het geroezemoes terwijl Hannelie met haar boterhammen naast de collega’s aan tafel schuift. ‘We maken er een gewoonte van om niet over het werk te praten. Liever delen we onze belevenissen van het voorbije weekend.’

VALERIE

WULFAERT (37) SELECTIEVERANTWOORDELIJKE

‘CM is ook als werkgever een warme organisatie.’

Hannelie strekt even de benen. In de keuken treft ze de collega maatschappelijk werker met wie ze deze zomer ging koken op Kazou-kamp. ‘Deze zomer opnieuw, hé’, knipoogt ze.

11.30 uur

De telefoon rinkelt weer, dit keer een

13.15

uur

Hannelie belt aan een voordeur. ‘Sommige mensen kunnen zich moeilijk verplaatsen. Dan gaan we op huisbezoek. Gelukkig kunnen we hen thuis exact dezelfde service bieden dankzij onze beveiligde laptop.’

‘Met sommige cliënten bouw je een band op, je komt verschillende keren bij hen over de vloer. En toch ziet elke werkdag er weer anders uit’, vertelt Hannelie, ‘dat maakt mijn job zo afwisselend.’

16.30

uur

Na het derde huisbezoek klapt Hannelie haar laptop dicht en neemt afscheid. ‘De dankbaarheid van mijn zorgbehoevende cliënten doet me beseffen hoe waardevol de kleine dingen zijn’, in de plenzende regen springt ze op de fiets en kijkt glimlachend achterom, ‘zoals genieten van het fietstochtje naar huis.’

Ina Herman

 Ook zin gekregen om je uit te leven in het team van Hannelie en haar collega’s? Surf als de bliksem naar www.cm.be/jobs en ontdek de vacature in Middelkerke!

 HEERLIJKE UITSTAP

KORTEMARK I De Samana-kern ging op bezoek bij Chocolaterie Ledoux en mocht zelf aan de slag met de lekkernij.

 ACTIEF ENERGIEK

ROESELARE I Tijdens deze interactieve workshop kregen de deelnemers tips om actief en energiek door het leven te gaan.

 WINNAAR

BRUGGE I Karoline Van Hove won een pakket verzorgingsproducten dankzij haar suggestie voor een gezondere buurt.

 STRIJD TEGEN ARMOEDE

KORTRIJK I Heel wat CM-leden en -werknemers doneerden hygiënisch materiaal in de kantoren voor de Sociale Kruidenier.

 ER ZIT MUZIEK IN SAMANA

KORTRIJK I Kom je mee muziek maken op zaterdagvoormiddag? Iedereen is welkom, ook met zorgnood of beperking.

 RONDLEIDING

BRUGGE I Enthousiaste reacties op de gidsbeurt in het Hof van Watervliet bij de opening van het CM-gezondheidspunt.

© David Samyn

WEST-VLAANDEREN

Gezocht: onthaalvrijwilligers

Krijg je energie van mensen warm onthalen en schrikt het aankondigen van een spreker voor een groep je niet af? Dan is deze vacature echt iets voor jou!   Meer info: www.cm.be/vrijwilligers

KORTRIJK

Workshop ‘Werken met kruiden’

Maandag 19 december van 14 tot 17 uur Welke kruiden verminderen stress of winterkwaaltjes? We verwerken ze in thee en zeep.

Waar: CM-kantoor, Beneluxpark 22, zaal Victoria Inschrijven: www.samana.be/vorming Prijs: 5 euro, CM-leden 3 euro, CM-leden met verhoogde tegemoetkoming 2 euro

OOSTENDE

Infosessie ‘Stress en chronisch ziek zijn’ Dinsdag 20 december van 13.30 tot 16.30 uur

We gaan op zoek naar de oorzaken en gevolgen van stress. Daarna krijg je tips en oefeningen om iets te doen aan stresssituaties.

Waar: ACV-gebouw, Kan. Dr. L. Colensstraat 7, zaal A Inschrijven: www.samana.be/vorming Prijs: 5 euro, CM-leden 3 euro, CM-leden met verhoogde tegemoetkoming 2 euro

BRUGGE (SINT-KRUIS)

OKRA Male nieuwjaarsviering Donderdag 5 januari om 11.30 uur We zetten het jaar sfeervol in met een heerlijk menu, een tombola en enkele danspassen op de muziek van Johan De Vuyssere.

Waar: ’t Couvent, Kanunnik Decoeneplein 2 Inschrijven: 050 67 42 02 (Willy Declerck)

Prijs: 30 euro, OKRA-leden 25 euro

WEST-VLAANDEREN

Start inschrijvingen Kazou-vakanties

Zaterdag 14 januari

Droomt je kind nu al van een fijn zomerkamp of een jongerenvakantie in het binnen- of buitenland?

Snuister dan online in het aanbod van Kazou. Vanaf zaterdag 14 januari kun je je inschrijven voor je favoriete bestemming!

Inschrijven: www.kazou.be

OP WEG MET DIABETES TYPE 2

NOG ENKELE PLAATSEN

VRIJ

Kreeg je de diagnose diabetes type 2 en kun je wel wat hulp gebruiken op weg naar een gezondere levensstijl? Dan is dit groepsprogramma onder begeleiding van experts iets voor jou.

Je neemt deel aan verschillende groepssessies en een individuele coaching, gespreid over drie maanden. Na een half jaar is er een terugkomsessie. Elke deelnemer ontvangt cursusmateriaal en tips om zelf aan de slag te gaan. We verwachten motivatie en inzet, daarom starten we met een individueel intakegesprek.

Roeselare, Mandellaan 79

• Intake: in de week van 23 januari, op afspraak

• Groepssessies: 1, 8 en 15 februari; 1, 8, 15, 22 en 29 maart; 19 april van 9 tot 12 uur

• Individuele sessies: in de week van 24 april, op afspraak

• Terugkommoment: 20 september van 9 tot 12 uur

Brugge, Oude Burg 27

• Intake: in de week van 30 januari, op afspraak

• Groepssessies: 7, 14 en 28 februari; 7, 14, 21 en 28 maart; 18 en 25 april van 13.30 tot 16.30 uur

• Individuele sessies: in de week van 1 mei, op afspraak

• Terugkommoment: 26 september van 14 tot 17 uur

Het programma kost 300 euro, CM-leden betalen slechts 100 euro en leden met verhoogde tegemoetkoming 50 euro. Maximum 15 personen per groep.

 Inschrijven? www.cm.be/agenda Meer info? www.cm.be/cursus-diabetes

CM-GEZONDHEIDSACADEMIE NIEUWE INFOSESSIES EN WORKSHOPS

Zijn gezondheid en welzijn voor jou ook een prioriteit? Bij CM-Gezondheidsacademie leer je nieuwe vaardigheden en krijg je inspiratie over uiteenlopende onderwerpen. Van opvoeden over thuiszorg tot werken aan een gezonde levensstijl. Er komen weer heel wat nieuwe cursussen, vormingen, infosessies en webinars aan.

Ook benieuwd naar het aanbod voor 2023 in West-Vlaanderen? Jij kunt als eerste op de hoogte zijn van alle activiteiten. Scan de QR-code, selecteer de thema’s die jou interesseren en ontvang onze nieuwsbrief.  www.cm.be/agenda en www.cm.be/gezondheidsacademie

ONLINE

Chatten met Teleblok

Elke dag in januari van 18 tot 23 uur

Heb je het moeilijk tijdens de examenperiode en nood aan een gesprek? Dan is Teleblok er voor je! De vrijwilligers bieden een luisterend oor tijdens een gratis en anonieme chat.

Waar: www.teleblok.be Prijs: gratis

DADIZELE

Streekpuntwandeling

Donderdag 9 februari vertrek tussen 13.30 en 14.30 uur

Trek je wandelschoenen aan volg de wegwijzers tijdens een vrije wandeling. Bij vertrek krijg je een versnapering.

Waar: GC Den Ommeganck, Ridder Janlaan 3 Inschrijven: h.vanrykeghem@skynet.be of 0473 86 17 43

Prijs: 2 euro, OKRA-leden 1,50 euro

IEPER

Lezing ‘Mijn Congo. Een familiegeschiedenis’ Donderdag 9 februari om 14.30 uur

Bart Demyttenaere vertelt in interviewstijl over zijn autobiografisch boek. Maak kennis met drie generaties met elk hun eigen herinneringen aan Congo.

Waar: P.Z.H. Hart, Poperingseweg 16, auditorium Inschrijven: ieper@okra.be Prijs: 10 euro, OKRA-leden 6 euro

FILMVOORSTELLING

‘REBELS’

75-plussers willen niet betutteld worden, maar gehoord. Elk op hun manier. En dat krijg je dankzij OKRA te zien in deze documentaire:

• Deerlijk: dinsdag 10 januari om 14.30 uur, OC d’lefte, Hoogstraat 122, kortrijk@okra.be;

• Ieper: dinsdag 17 januari om 14.30 uur, Auditorium P.Z.H. Hart, Poperingseweg 16, ieper@okra.be;

• Brugge: dinsdag 31 januari om 14 uur, Cinema Lumière, Sint-Jakobstraat 36, brugge@okra.be.

WEST-VLAANDEREN

CM-Gezondheidsconsulent

Het hele jaar door Elk CM-lid kan jaarlijks een gratis adviesgesprek voeren met een gezondheidsconsulent. Je kunt bij hen terecht met alle soorten vragen over zowel je fysieke als mentale gezondheid. Samen ontwerpen jullie een actieplan op maat.

Meer info: www.cm.be/gezondheidsconsulent Prijs: gratis voor CM-leden

REBELLEN OP LEEFTIJD VERZETTEN ZICH