Leef 15 april 2019: #schaamte

Leef

Gezondheidsmagazine van CM

Smoske gezond?

Onzichtbare armoede

lezers (bijna) in hun blootje

Bedplassen

Leef – Gezondheidsmagazine van CM – 25 april 2019 – DIT IS EEN EXTRA UITGAVE VAN VISIE – Afgiftekantoor Antwerpen X – P910695

Openhartig ‘schaamte leert je liegen’

Lisa DEELEN krijgt snel rode wangen

‘Zelfs bij een compliment bloos ik’

#SCHAAMTE

in deze editie

04

#SCHAAMTE

uit de kleren Yessenia durft te poseren voor onze lens.

2

08

14

overmand door schaamte Serge bleef zes jaar samen met de vrouw die hem sloeg.

Rood, roder, roodst Lisa bloost snel.

Maar dat is helemaal niet erg.

en ook: Liefste dagboek, Had jij vroeger een dagboek waarin je al je gedachten en avonturen neerpende?

Moet je stiekem glimlachen als je die schrijfsels van toen nu terugleest? Of krijg je het schaamrood niet van je wangen geveegd? Lezers Laurien, Lut, Pieterjan en Laura halen voor ons hun dagboek van onder het stof.

Beluister de audioreportage. www.leefmagazine.be

06

Kortgeknipt Snel wat nieuws

16

23

18

24

20

27

22

28

Eindjes aan elkaar Onzichtbare armoede Bedplassen Vragen van bezorgde ouders Vertrouwenspersoon Samen naar de dokter Spreekuur Wratten

Factcheck Smoske gezond?

Bang voor de val Ergotherapeut weet raad Lezersbrieven Uit jouw leven gegrepen Regio Het nieuws uit jouw streek

Uit het hoekje

I

k ben niet getrouwd om te scheiden. Ik voel niet snel schaamte over mezelf, maar dat mijn eerste huwelijk misgelopen is, heeft me onzeker gemaakt. Het voelde alsof mijn falen op mijn voorhoofd getatoeëerd stond.

Ik heb me lang willen verstoppen, vond het moeilijk om mensen onder ogen te komen. Tot iemand me durfde aan te spreken en begrip toonde. Ik werd niet afgewezen om wat er gebeurd was.

Schaamte doet je in een hoekje kruipen. Doet je schrik krijgen voor die afwijzing. Je voelt je kwetsbaar. Dat heb ik vroeger als verpleger ook vaak gemerkt. Patiënten wassen, was een dagelijkse opdracht. Het was even vaak een confronterend moment. Patiënten gaven zich letterlijk bloot, voelden gêne, durfden uit ongemak soms niets te zeggen.

Ik dekte de mensen altijd toe tijdens het wassen en ik heb nooit iemand naakt achtergelaten als ik even de kamer uitging. Die eigenwaarde is zo belangrijk.

Het is niet oké dat mensen in een hoekje moeten kruipen om wie ze zijn of om wat er gebeurd is. Maar het is de realiteit.

Daarom voel ik zoveel plaatsvervangende schaamte als ik merk dat mensen in die positie geduwd worden. Vluchtelingen die achteloos voorbijgelopen worden, mensen in armoede en ouderen die genegeerd worden, een patiënt die niet respectvol behandeld wordt.

Schaamte is een intense emotie, een persoonlijke grens. We hebben meer schaamtebedekkers nodig. Mensen die je letterlijk en figuurlijk toedekken als dat nodig is en die het voor je opnemen. Mensen die tijd maken, die je ondersteunen en informeren als je bijvoorbeeld lang moet wachten in het ziekenhuis en die het zien als je je niet comfortabel voelt.

LEEF is het gezondheidsmagazine van CM - jaargang 2, nummer 4, maandblad (verschijnt niet in de zomer) Redactie Dieter Herregodts (algemeen hoofdredacteur), Anneleen Vermeire (hoofdredacteur), Marion Aussems, Joeri Cludts, Martine Creve, Marjolein Cuvelier, Bram Dehouck, Stephanie Lemmens, Stephanie Louwagie, Sarah Vandoorne, Michiel Verplancke Webredactie Marc Helin, Katrijn Windey Redactieadres Haachtse­steenweg 579, 1030 Brussel, leef@cm.be V.U. (nationale pagina's) Luc Van Gorp, Haachtse­steenweg 579, 1030 Brussel Concept Bold & Pepper, www.boldandpepper.be Realisatie Gevaert Graphics, www.gevaertgraphics.be Art Direction Bart Gevaert Coverfoto Lieven Van Assche Illustratie Annelien Smet

We moeten schaamte ook durven ombuigen. Dat is wat deze Leef doet. Schaamte een gezicht geven, omarmen en omzetten in iets moois, in respect en erkenning. Enkel door die intieme emotie bespreekbaar te maken, kunnen we dingen in beweging brengen. We halen mensen uit dat hoekje en geven hen hun stem terug.

Luc Van Gorp

Voorzitter CM

3

DE SCHAAMTE VOORBIJ Vier modellen voor een dag gingen de uitdaging aan om zich complexloos te laten fotograferen. Het werd een gezellige namiddag vol eerlijke bekentenissen en zelfrelativering.

Tom Rogie (44)

‘Energie en zelfvertrouwen herwonnen’ ‘Door een stukgelopen relatie ben ik op korte tijd erg veel bijgekomen. Op een bepaald moment lagen er in mijn koelkast enkel nog kant-en-klare maaltijden. Toen ik merkte dat ik nauwelijks een kilometer kon lopen, schaamde ik mij diep. Ik moest me herpakken en legde mij toe op ultralopen, een duursport. Dankzij het sporten herwon ik energie en zelfvertrouwen. Ondertussen ben ik ook in de liefde opnieuw gelukkig. Met Yessenia heb ik een fantastische madame aan de haak geslagen. Ook al wil Instagram ons vaak iets anders doen geloven: iedereen heeft tekortkomingen. We hoeven ons hiervoor niet te schamen. Al merk ik dat relativeren mij ook beter lukt op de momenten dat ik in balans ben.’

Yessenia Garcia (31)

© David Samyn

‘Confronterend om naar mezelf te kijken’ ‘Mijn krulletjes vind ik mijn mooiste lichaamsdeel. Mijn vriend Tom heeft er een zwak voor. Als kind had ik een tijdje last van een halfzijdige gezichtsverlamming.

Het gevolg is dat mijn ene oog nog steeds wat lager hangt dan het andere. Vooral dat afhangend oog is confronterend als ik naar foto’s van mezelf kijk.’

Jeanique Barthier (51)

I ‘ k, uit de kleren?’

‘Afgelopen jaar ben ik 30 kilo afgevallen, puur op wilskracht.

De overtollige huid die ik daaraan overhield, liet ik inmiddels corrigeren.

Ondanks de littekens, ben ik zo trots op mijn strakkere buik.

Geen denken aan dat ik vroeger voor een fotoshoot uit de kleren zou zijn gegaan.‘

Elise Carpentier (18)

Trots ‘ op mijn glimlach’ ‘Hoewel ik regelmatig volleybal speel en aan wielrennen doe, heb ik nog wel wat complexen over mijn billen. Ik ben de laatste maanden ook een paar kilo afgevallen, maar toch vind ik ze nog steeds te dik. Op mijn glimlach ben ik dan weer wel trots. Ik lach veel en graag en dat zie je ook denk ik.’

© Joost De Bock

Aardappel

is minder spannend

Verpleegkunstenaar bij Kazou In de zomer zijn er heel wat verpleegkundigen actief op de JOMBA-vakanties van Kazou voor jongeren met bijzondere aandacht. Student geneeskunde Egon Robert (21) kwam vorig jaar terecht bij JOMBA. Dat smaakte naar meer: in juli is hij weer van de partij.

‘Het was een stap in het onbekende’, getuigt Egon. ‘De monitoren stonden mij gelukkig met raad en daad bij. De hoofdtaak van een verpleegkundige is het uitdelen van medicatie en dat is vaak een opgave. Af en toe haalde ik mijn trukendoos boven en verstopte ik een pilletje in een boterham met choco (grijns).’

‘Het fijne is dat je altijd kunt meedoen aan de spelletjes. Je vergezelt de groep ook op uitstap.

De dierentuin was een topper vorig jaar.

Op die momenten is het echt wel vakantie.’  Ben jij een verpleegkundige, vroedkundige of dokter? Of een student verpleegkunde/vroedkunde (2de of 3de jaar) of geneeskunde (3de jaar en verder)? Heb je zin om komende zomer harten te veroveren? Stuur een mailtje naar verpleegkundige@kazou.be of bel naar 02 246 49 73.

6

Jongeren hebben het minder voor de aardappel. Waar oudere generaties nog 30 kilo aardappelen per persoon per jaar eten, is dat bij dertigers nog amper 17 kilo per persoon per jaar. Jongeren zijn afgestapt van de combinatie aardappelen-vlees-groenten. Het mag allemaal wat spannender. Maar het heeft ook te maken met sommige, moeilijk uit te roeien misvattingen. Veel mensen denken dat aardappelen dikmakers zijn. Het zijn niet de aardappelen die vet zijn: de bereidingswijze drijft het aantal calorieën op. 200 gram gekookte aardappelen bevat slechts 152 kcal en geen vet, 200 gram frieten gefrituurd in plantaardige olie bevat 510 kcal en 23 gram vet.

650 000 doosjes jodiumpillen afgehaald Vorig jaar kocht de regering 4,6 miljoen doosjes met jodiumpillen om mensen te beschermen bij een nucleaire ramp. De pillen kunnen gratis worden afgehaald. 650 000 doosjes gingen de deur uit. Scholen, crèches en andere instellingen vroegen 430 982 doosjes, particulieren 215 337.

Het plan om jodiumpillen te geven bij een nucleaire ramp kwam er op advies van de Hoge Gezondheidsraad. De pillen afhalen kan nog. Wie binnen een zone van twintig kilometer rond een nucleaire installatie woont, behoort tot de doelgroep. Dat is ook het geval voor kinderen onder de achttien jaar, zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven waar dan ook in België.  www.nucleairrisico.be

Kortgeknipt

Plaspoort

Sneller droog door

darmkanker in beeld

Kinderen worden almaar later zindelijk. Vandaag gebeurt dat drie tot achttien maanden later dan veertig jaar geleden. Met een nieuwe campagne probeert Kind en Gezin ouders beter te ondersteunen bij de zindelijkheidstraining van hun spruit. Belangrijk is dat iedereen die het kind opvangt, het op dezelfde manier aanpakt. Het Plaspoort, een boekje in broekzakformaat, helpt daarbij. Het gaat heen en weer tussen alle personen die voor het kind zorgen: van oma en opa tot de crèche. Zo is iedereen op de hoogte van de evolutie en kunnen ze samenwerken. Bestel het boekje gratis bij Kind en Gezin.

Dokter Luc Colement maakte samen met tekenaar Mario Boon een stripverhaal over darmkanker. Dirk, het leven is een strijd waard vertelt het verhaal van een vijftiger bij wie darmkanker wordt vastgesteld na een stoelgangstaal.

Een spannend en ontroerend relaas dat zich deels afspeelt in Rome. De strip wil mensen informeren en aansporen om zich te laten testen. Nu neemt maar 50 procent deel aan het bevolkings­ onderzoek. De test is nochtans poepsimpel en gratis.

De strip kost 9,5 euro. De winst gaat volledig naar de vzw Stop Darmkanker.

 www.kindengezin.be

Echt gezegd

‘Ik heb mij al mijn hele leven geschaamd dat mijn vader mij misbruikt heeft. Het is belangrijk om dat te benoemen. Eerst moet iets kunnen bestaan om het daarna achter je te kunnen laten.’

© ID / Bob Van Mol

Schrijfster Griet Op de Beeck op de Nederlandse televisie

Persoonlijk profiel op CM-website De CM-website wordt nog gebruiksvriendelijker. In het vernieuwde luik Mijn CM krijg je een overzichtelijk en persoonlijk profiel. Daar kun je snel documenten aanvragen, voordelen opzoeken of formulieren downloaden. Je krijgt er ook zicht op je terugbetalingen of uitkeringen.

Als het nodig is, kun je snel contact opnemen of een afspraak maken.

Om toegang te krijgen tot je persoonlijke online profiel, volstaat het om je eenmalig te registreren met je eID. Dat kan nu ook via de app itsme.  www.cm.be/mijncm 7

#SCHAAMTE

Zij keken het recht in de ogen

Het monster dat schaamte heet Schaamte, wat is dat voor een beest? We ervaren het allemaal weleens, maar staan toch vaak alleen met het gevoel en worstelen ons er suf mee.

Leef trok naar drie personen die de strijd wonnen.

Zich schamen voor gestotter, een stoma of partnergeweld, Arne (foto), Kelly en Serge zijn er – bijna – helemaal klaar mee.

TEKST Marion aussems & martine creve FOTO'S james arthur

8

9

#SCHAAMTE

Arne Vanpoucke (24) stottert

‘Mijn naam zeggen is het moeilijkste’ ‘Ik heb altijd gestotterd. Als kind had ik daar niet veel last van. In het middelbaar, toen ik van school veranderde, kreeg ik het moeilijk. Niemand wist dat ik stotterde. Ik zweeg uit schrik om fouten te maken. Tot die keer in een les wiskunde. Ik was zeker van mijn antwoord, stak mijn hand op maar kreeg niets gezegd. Rondom mij werd gegniffeld. Ik kon door de grond zakken van schaamte. Dat was verschrikkelijk, maar tegelijk een keerpunt. Ik ben naar de leerkrachten gestapt om hen in te lichten.’

‘Telefoneren blijft lastig. Mijn ouders hebben lang alle afspraken voor mij gemaakt omdat ik beschaamd was. Ik stond dan naast hen te fluisteren wat ze moesten zeggen. Maar ik wilde niet langer afhankelijk zijn en belde zelf. Je naam is het eerste wat gevraagd wordt. En dat is voor mij het moeilijkste. Eten bestellen op restaurant voelt ook nog altijd ongemakkelijk aan. Vroeger heb ik mijn broer vaak verplicht om hetzelfde te eten als ik. Dan kon ik heel kort zijn tegen de ober: hetzelfde.’

‘Stotteren geeft toehoorders een onwennig gevoel.

Het gebeurt dat ze wegkijken omdat ze denken dat het dan vlotter zal gaan. Ik vind het belangrijk dat mensen mij laten uitspreken. Als ze het gesprek overnemen, voel ik mij minderwaardig. Ik wil dat mensen naar mij luisteren om wat ik zeg en niet om hoe ik het zeg. Van ons moet je toch geen schrik hebben, proberen anderen mij soms gerust te stellen.

Allemaal goedbedoeld, maar dat werkt niet.’

‘Ik tenniste thuis met mijn broers en volgde alle wedstrijden op tv. Door het schaamtegevoel ben ik nooit in een tennisclub gegaan. Je krijgt daar een lijst met alle ingeschrevenen en je moet zelf iemand opbellen om samen te gaan spelen. Dat was een enorme drempel.’

10

‘Ik probeer die gemiste kansen nu goed te maken.

Ik heb mij ingeschreven voor een groepsreis naar Afrika. Vroeger wilde ik dat mijzelf niet aandoen.

Maar dan mis je veel.’

‘Ik heb die schaamte een stuk leren overwinnen door de stottertherapie van vzw Best. Die beperkt zich niet tot spreken alleen. Je moet ook de straat op gaan en voorbijgangers aanspreken. Of je moet iemand opbellen. Die therapie haalt je uit je comfortzone en confronteert je met dagdagelijkse situaties. Ik ga nog altijd naar bijeenkomsten om ervaringen uit te wisselen. Ik heb auditie gedaan voor een tv-programma en ben geselecteerd. Dat zou ik zonder steun nooit gedurfd hebben.’  www.stotteren.be www.broddelen.be

 Wanneer heb jij je schaamte overwonnen? En hoe deed je dat?

Laat het ons weten via leef@cm.be of Persdienst CM, PB 40, 1031 Brussel.

Kelly Eerdekens (32) heeft een stoma

‘Het blijft confronterend’ ‘Toen ik zestien was, is de ziekte van Crohn bij mij vastgesteld. Daardoor kreeg ik ernstige problemen met mijn gezondheid. Ik kwam niet veel buiten. Ik moest tot twintig keer per dag naar het toilet. Ik werd geopereerd, maar kort daarna kreeg ik weer last. Amper 24 jaar was ik toen er gesproken werd over een stoma. Dat maakte mij heel boos. Ik was in de fleur van mijn leven, wilde nog in bikini op het strand paraderen. Dat leek mij allemaal niet meer mogelijk. Ik heb alles gedaan om mij ertegen te verzetten. Maar zo kon het niet verder.’

‘Eerst kreeg ik een tijdelijke stoma. In het begin durfde ik er niet naar te kijken. In het ziekenhuis schaamde ik mij zelfs voor de verpleegkundigen.

Een zakje met ontlasting op mijn buik, dat vond ik vreselijk gênant. Lichamelijk voelde ik mij wel verbeteren. Ik kon weer naar de winkel gaan, een feestje meemaken. Ik begon na te denken over hoe het zou zijn als de tijdelijke stoma werd weg­ gehaald. Mijn darmen waren niet genezen. Zou ik kiezen voor een definitieve stoma? Ik heb daar met mijn partner en omgeving over kunnen spreken. Ik moest doen waar ik mij het beste bij voelde. Het werd een definitieve stoma, een onomkeerbare keuze dus.’

‘Eerst droeg ik wijde en losse kledij om mijn stoma te verbergen, maar ik voelde mij daar niet goed in. Daarom ben ik beginnen te experimenteren met zwangerschapsbanden. Ik paste de banden aan zodat de stoma vast op de huid zit en met strakke kleding niet zichtbaar is. Nadien heb ik zelf banden ontworpen. Met zo’n band aan voel ik mij bijvoorbeeld beter bij het vrijen. Dan heb ik liever niet dat het zakje hangt te bengelen. Rond een stoma hangt nog een groot taboe. Ik geef nu lezingen om dat te doorbreken. Ik ben heel open.

Ik spreek over alles.’

 Banden en lingerie om een stoma te verbergen, vind je op www.bellastoma.be.

‘Het was en is soms nog confronterend. Zeker in het begin weet je niet wat je kan overkomen. Toen ik nog les gaf en met leerlingen op uitstap was, voelde ik ineens iets branden op mijn huid. In het toilet merkte ik dat mijn stoma lekte. Mijn kleren zaten onder de stoelgang. Ik ben beginnen te huilen, was helemaal overstuur. Ik ben mij thuis gaan omkleden en ben teruggekeerd. Die schaamte is niet te beschrijven. Nu nog kan mijn stoma lekken. Niet meer overdag want dat voel ik aankomen, maar het gebeurt soms ’s nachts. Besmeurde lakens geven nog altijd schroom tegenover mijn partner.’

11

#SCHAAMTE

‘Die neerbuigende blikken van andere mannen.

Je ziet ze denken: gij duts, klop toch terug’

Serge Voermantrouw (51) was slachtoffer van partnergeweld

‘De schaamte leert je liegen’ ‘Ik ben zes jaar samen geweest met de vrouw die mij sloeg. Vluchten leek me altijd riskanter dan blijven, ze zou me komen zoeken. En er waren ook nog de kinderen die ik wou beschermen. Pas toen ze me begon te wurgen, wist ik: nog langer blijven is levensgevaarlijk. Dat is het moment dat ik de kinderen in de auto heb gegooid en vertrokken ben.’

‘Al die tijd heb ik me een sul gevoeld, mijn eigenwaarde was helemaal weg. Ik durfde er ook niet mee naar buiten te komen. De schaamte leert je liegen. Klassieke excuses zoals ik ben tegen de deur gelopen, de hond heeft me gekrabd ... Ik gebruikte ze allemaal. Ik werd ook een goede toneelspeler. Mijn vrouw legde me op hoe ik me moest gedragen in gezelschap. Het ideale koppel.’

‘De eerste keer dat er geweld is, denk je nog: het is een uitschuiver. Na zes maanden weet je dat er iets serieus mis is. Ik heb wel pogingen gedaan om de zware verwondingen aan te geven bij de politie.

De eerste keer ben ik tot op de parking geraakt.

12

De gêne overmande me. De tweede keer tot aan de balie, waar heel de wachtzaal meeluisterde. Die neerbuigende blikken van mannen in de wachtzaal, precies waar ik al die tijd voor had gevreesd.

Je ziet ze denken: gij duts, klop toch terug. Twee vrouwen knoopten wel een gesprek met me aan.

Ik had kunnen huilen toen ik dat eerste beetje troost kreeg.’

‘Toen ik van de wachtzaal naar de verhoorkamer mocht, bleek dat ik een medisch attest van slagen en verwondingen moest hebben. Nog naar de spoed of huisarts gaan, kon ik niet meer opbrengen. Maar de derde keer had ik dat attest wel op zak. Zoveel drempels die je over moet … te veel.’

‘Het moment waarop ik ben gevlucht naar mijn ouders, heb ik alle schaamte van me afgegooid.

Dat voelde zo bevrijdend. Ik weet nu: het heeft geen nut om te wachten tot iemand je komt helpen. Je moet zelf de stap zetten. Door te praten met anderen.’

Wat zegt de expert?

Schaamte beter begrijpen Wat is schaamte?

Erika De Crom: ‘Schaamte is een gevoel dat je plots overvalt of dat je langdurig meedraagt. Er zijn twee dingen die schaamte veroorzaken: je bekijkt jezelf door de ogen van een ander (Wat zullen ze van me denken?) of door de bril van je eigen ideaal. In feite heeft het altijd te maken met normen waaraan je zogezegd niet voldoet.

Schaamte steekt meestal de kop op als er afwijzing dreigt.’

Hoe uit schaamte zich?

‘Aangezien schaamte een gevoel is, speelt het zich vooral af in je innerlijke wereld. De dreiging voor afwijzing kan reëel zijn, maar vaak beelden we ons die afwijzing in. De ene schaamte is de andere ook niet. Soms zien we niet in waarom iemand zich geneert. Het schaamtegevoel kan ook een effect krijgen op je denken waardoor je het vaak nog groter maakt. Probeer zo’n gedachten snel een halt toe te roepen.’

Wanneer grijp je in?

‘Iedereen schaamt zich weleens, we zijn sociale wezens en willen aanvaard worden. Maar als je vanbinnen lijdt onder je schaamtegevoel is dat reden genoeg om aan de slag te gaan.

Merk je bij jezelf dat je heel vaak de gedachten van anderen invult en die voor waar aanneemt? Heeft schaamte een impact op je doen en laten? Negeer die signalen niet.’

Schaamte doorbreken ‘Vroeger liep ik – als ik niet aan het toneelspelen was – gebukt door het leven, letterlijk. Nu loop ik weer rechter. Vandaag vind ik het niet meer moeilijk om erover te spreken. Ik heb het kunnen plaatsen. Ik haat mijn ex-vrouw ook niet, ik haat de situatie. Ze had geen slecht karakter, ze was ziek. Achteraf is gebleken dat ze borderline had, ze heeft uiteindelijk zelfmoord gepleegd.’

‘Ik heb mezelf de vraag gesteld: welke raad zou ik iemand die dit heeft meegemaakt nu geven? Naar een psycholoog gaan, was mijn antwoord. Ik heb mijn eigen raad opgevolgd. Vroeger geneerden mensen zich misschien nog om naar een psycholoog te gaan, die tijd is voorbij.’

 Slachtoffer van partnergeweld?

Bel naar 1712 voor hulp. Wie met vragen over zelfdoding zit, kan terecht bij de Zelfmoordlijn op het gratis nummer 1813 of op de site www.zelfmoord1813.be.

Aanvaard ‘Zodra je de spanning van een situatie haalt, komt er ruimte vrij. Als je jezelf toelaat te zijn zoals je bent, kun je voluit leven.’

Kom ervoor uit ‘Zoek het gezelschap op van iemand die niet oordeelt. Ook professionele hulp inroepen is een optie.

Zodra je over schaamte praat, zal die verminderen.’

Kijk positief naar jezelf ‘Een realistisch zelfbeeld belicht ook je positieve kanten en zorgt voor meer evenwicht. Je kunt makkelijker relativeren en zo de schaamte doorbreken.’

Wees mild voor jezelf ‘Kijk naar jezelf zoals je naar anderen kijkt. Met een minder strenge, verdraagzame blik.’

Erika De Crom (44) vormingswerker Erika De Crom is vormingswerker en coach bij PRH - Persoonlijkheid en Relaties (www.prh.be). Je kunt er ook terecht voor individuele coaching. ‘Tijdens onze vormingen werken we geregeld rond schaamte, het is iets waar veel mensen mee zitten.’

13

#SCHAAMTE

Rode wangen

Blikken en blozen Stel, je geeft een presentatie en plots word je zo rood als een tomaat.

Schaamtelijk, toch? Of is blozen niet zo erg? Psychologe Corine Dijk legt uit waar dat blozen vandaan komt en of je er iets aan kunt doen.

TEKST Michiel Verplancke FOTO Lieven Van Assche

Lisa Deelen (25) BLOOST SNEL ‘Of iemand nu een grapje over mij maakt of ik iets moet zeggen voor een grote groep: als iedereen naar mij kijkt, begin ik te blozen. Onlangs gaf iemand mij bijvoorbeeld een compliment tijdens een vergadering met de jeugdbeweging. Dan voelde ik mijn gezicht heel warm worden, ging ik lichtjes zweten en begon mijn lichaam te tintelen. Het is een complete lichamelijke beleving (lacht).’

‘Je ziet het ook aan de blik van de anderen: die kleine glimlachjes. Je ziet ze denken: oh, zo schattig. Terwijl ik dan enkel oh nee denk en niet meer weet wat ik moet zeggen. Het is een ongemakkelijk gevoel.

Je wil zelfzeker overkomen, maar je lijkt heel kwetsbaar.

Eens ik me rood voel worden, probeer ik mezelf te kalmeren. Het is niet zo erg. Of ik probeer te focussen op iets anders, zodat het niet erger wordt.’

14

Wanneer blozen we?

Corine Dijk: ‘Als we ons ervan bewust zijn dat andere mensen een oordeel over ons kunnen hebben en we maken ons daar zorgen over, dan gaan we blozen. Dat komt bijvoorbeeld voor als we ons schamen of generen. Het blozen zelf is een acute reactie op een bepaald moment. Bij een langdurende stemming van schaamte ben je niet voortdurend aan het blozen.’

Hoe gaat het precies in zijn werk?

‘In je huid zitten bloedvaten waarin een minispiertje zit dat altijd gespannen staat. Bij een emotionele reactie op een oh nee-gebeurtenis stuurt het zenuwstelsel prikkels naar die spiertjes in de bloedvaten, waardoor de spiertjes ontspannen, de bloedvaten verwijden en er een bloedophoping ontstaat. Op die manier word je rood.’

Wat voor nut heeft blozen?

‘Niemand weet helemaal zeker wat de functie is van blozen, maar het is wel duidelijk dat het een communicatieve waarde heeft. Het is niet voor niets dat je alleen bloost op stukken huid die bloot zijn: het gezicht en de hals. Ook bij diersoorten met blote huid, zoals gieren of apen, komt onder bepaalde emotionele toestanden vaatverwijding voor, precies in die blote stukken huid. Die vaatverwijding wordt als communicatie geregistreerd door andere dieren. Net zoals bij fronsen of je mondhoek omhoogtrekken, geeft je lichaam zo een communicatief signaal.’

Veel mensen vinden blozen vervelend. Wat kunnen we doen om het te vermijden?

‘Aan het blozen zelf? Niets. Blozen is een van de enige communicatieve signalen die we totaal niet in de hand hebben. Maar blozen is meestal niet negatief.’

‘Als je een kop koffie over iemand stoot en je bloost, dan registreert de ander dat als een positief signaal, dat je erom geeft wat hij van je vindt. Als je je aantrekt wat andere mensen denken, dan ben je gewoon een prettig sociaal persoon.’

‘Wie competent wil overkomen, kan dat ook terwijl die bloost’ ‘Enkel als het onduidelijk is wat er aan de hand is, kan blozen negatiever overkomen. Stel dat de conducteur langskomt op de trein en je moet erg zoeken naar je kaartje, dan kunnen mensen je blozen zien

als een soort van schuldbekentenis. Ook al heb je wel een kaartje gekocht en geneer jij je gewoon dat het zo lang duurt.’

‘Blozen is maar een deel van de signalen die je lichaam uitstuurt.

Veel mensen overschatten de waarde van dit signaal. Wie leuk en competent wil overkomen, kan dat ook terwijl die bloost. Als je een goede presentatie geeft en je wordt toevallig ook rood, dan vinden mensen dat niet storend. Ze beschouwen je niet als minder competent. Je laat zien dat de mensen die naar je luisteren ertoe doen.’

Dus wie zich schaamt om te blozen, kan daar helemaal niets tegen doen?

‘Toch wel. Als je bang bent om te blozen, kun je iets doen aan de angst voor dat blozen. Of als je op voorhand weet dat je ergens het risico zal lopen op rode wangen, zoals bij een presentatie, kun je iets proberen te doen aan de angst voor die presentatie. Bereid je goed voor en onthoud dat blozen helemaal niet erg is. En er is hoop: hoe ouder je wordt, hoe minder vaak je bloost.’

Corine Dijk (40) Universitair docent Klinische Psychologie Doctor Corine Dijk specialiseert zich aan de vakgroep Klinische Psychologie van de Universiteit van Amsterdam in sociale angststoornissen en bloosangst. ‘Ze zeggen wel eens dat research me-search is, maar zelf bloos ik eigenlijk niet buitensporig.’

15

2x #SCHAAMTE

‘Hannes is een grote meneer’

Eindjes aan elkaar Dominique Arnoys (59) Van zelfstandige naar vrijwilliger

© Simon Mouton

‘Armoede is een rouwproces. De eerste stap is aanvaarding. Niet evident voor mij, zeker niet in het begin. Elke ochtend zeg ik tegen mezelf: wat er ook gebeurt, ik maak er een mooie dag van. Mijn koffie, mijn leefloon en courage, meer heb ik niet nodig. Elf jaar stond ik op de markt, tot ik een psychose kreeg. Later werd ik invalide verklaard. Mijn zaak ging over de kop, ik was alles kwijt. Nu vul ik mijn dagen met vrijwilligerswerk voor mensen met een beperking. Of ga ik kaarten met andere mensen met een leefloon. Dagelijks stel ik me de vraag: wie ga ik vandaag gelukkig maken?’

16

‘Mijn koffie, mijn leefloon en courage’

Nancy Van Mullem (57) Van de straat naar het podium ‘Jij? Leef jij in armoede? Mensen kijken raar op als je zoiets toegeeft. Je ziet het niet altijd. Na een relatiebreuk ben ik op straat beland. Mijn drie kinderen en ik sliepen een week lang in een auto.

Uiteindelijk kwamen we in een opvangcentrum terecht. Daar hoorde ik over een ontmoetingsplek voor mensen in armoede in Brugge, Ûze Plekke.

Ik ben er met een klein hartje naartoe gegaan.

Ik vond het moeilijk om ervoor uit te komen dat ik in armoede leefde. Ondertussen zijn de mensen daar familie geworden. Ik ga wel minder vaak nu, ik werk deeltijds en in mijn vrije tijd doe ik theater.

Door toneel te spelen, leer ik op te komen voor mezelf.’

© Simon Mouton

‘Armoede zie je niet altijd’ ’

17

DE WAS EN DE PLAS

Dromen van

droge nachten Meer dan een op de tien kinderen tussen vijf en tien jaar houdt het niet droog ‘s nachts. Bedplassen komt dus veel vaker voor dan we denken. Ongerust hoef je daarover niet te zijn. Kinderarts Lien Dossche van het UZ Gent beantwoordt veelgestelde vragen van bezorgde ouders.

TEKST Marjolein Cuvelier

Mijn kind is vijf en is nog niet droog ’s nachts.

Is dat normaal?

Lien Dossche: ‘Het grootste deel van de kinderen is op vijf jaar ’s nachts droog. Maar staar je niet blind op de leeftijd van je kind. Droog worden varieert enorm in leeftijd en ieder kind heeft zijn eigen tempo.

Ondervindt je kind zelf hinder van het bedplassen? Is het gemotiveerd om er iets aan te doen? Dan kun

18

je in overleg met de huisarts een methode kiezen om het probleem aan te pakken. Hou de gekozen methode lang genoeg vol. Lukt het nog steeds niet? Dan kan je huisarts doorverwijzen naar een multidiciplinair team.’

Hoe kan ik mijn kind geruststellen?

‘Kinderen houden hun ongelukjes soms stil en vermijden bepaalde

situaties, zoals op kamp gaan of overnachten bij een vriendje. Jammer, want zo kan bedplassen hun leven overheersen. Daarom is het belangrijk om duidelijk te maken dat je zoon of dochter niet alleen is. Er zijn in België zo’n 50 000 kinderen tussen de 5 en 10 jaar die bedplassen. Als kinderen beseffen dat ze niet de enige zijn, is dat meestal een pak van hun hart.’

Wat kan ik doen als ouder om mijn kind te ondersteunen?

‘Word zeker niet boos en blijf rustig. Beschuldig nooit je kind. Ook werken met straffen en belonen is nutteloos, want je kindje heeft meestal ’s nachts geen controle over zijn blaas. Gaat het bedplassen niet vanzelf over, en is je kind gemotiveerd er iets aan te doen? Vraag dan advies aan je huisarts.’

‘Soms kan het nuttig zijn eerst te bekijken wat de oorzaak is van het bedplassen. Het is mogelijk dat je kind niet wakker wordt bij een volle blaas. Maar het kan ook dat de blaas van je kind niet goed werkt en plots en onbewust samentrekt, waardoor je kind in bed plast.

Een derde verklaring kan zijn dat er een te hoge urineproductie is tijdens de nacht.’

‘Het is belangrijk om duidelijk te maken dat je kind niet alleen is’ ‘Om te weten wat bij jouw kind de oorzaak is, vragen we om alles rond het plassen heel doorgedreven te registreren: wanneer en hoeveel je kind drinkt, hoe laat het eet, wanneer en hoe regelmatig het naar het toilet gaat … Dat is veel werk, maar het maakt duidelijk wat bij jouw kind het probleem is, en welke aanpak de juiste is.’

Drie vuistregels voor ongeruste ouders

1

Focus niet op de leeftijd van je kind.

Pas als je zoon of dochter er zelf last van heeft en gemotiveerd is om er iets aan te doen, kun je je huisarts raadplegen.

2

Word niet boos. Blijf als ouder rustig en moedig je kind vooral aan.

3

Meestal is er geen medische oorzaak voor bedplassen en gaat het vanzelf over.

Welke oplossingen bestaan er?

‘Als bedplassen niet vanzelf overgaat en je kind stapt in een traject via een ‘plaspoli’, dan wordt het opgevolgd door een team van experten, zoals een kindernefroloog, een kinderuroloog, een kinesist, en een psycholoog. Door verschillende mensen te betrekken, zorgen we ervoor dat je zoon of dochter een adequate behandeling op maat krijgt. Een traject duurt zeker drie maanden. Doorgaans zijn er tijdens de behandeling minstens vijf bezoeken aan het ziekenhuis nodig. Een langer traject is niet uitzonderlijk.’

Wat als mijn kind toch graag op kamp wil gaan, maar bang is dat het zou bedplassen?

‘Het is perfect mogelijk om op kamp te gaan met je sportclub of je jeugdbeweging. Licht de leiding vooraf in. Je kunt bijvoorbeeld afspreken dat je kind zijn luierbroekjes diep in de slaapzak mag verbergen en dat de leiding die na het opstaan weghaalt, zodat niemand het merkt.’

‘Stel dat je kind een gewoon kamp niet aandurft, dan kan het kiezen voor de bedplasvakanties van Kazou. Dat zijn heel gewone vakanties maar met een extraatje. De deelnemertjes krijgen op vakantie drie keer het bezoek van een arts.

Samen bespreken ze hoe het gaat met het bedplassen en wordt er bijgestuurd waar nodig. Er is extra aandacht voor voldoende drinken en op tijd naar het toilet gaan.’

LIEN DOSSCHE (31) Kinderarts UZ Gent Lien Dossche werkt binnen een multidisciplinair team (PUNC-team UZ Gent) dat onder andere kinderen met problemen als bedplassen, incontinentie en urineweg­ infecties behandelt.

19

SAMEN NAAR DE DOKTER

Met twee hoor je meer Kathleen De Boom (54) begeleidt haar mama Eveline De Ryck (80) als vertrouwenspersoon naar de dokter. ‘Mijn mama is hart- en diabetespatiënt en gaat regelmatig op controle in het ziekenhuis.’

Vijf redenen waarom samen naar een arts gaan volgens haar echt een verschil maakt.

TEKST Joeri Cludts Illustratie Annelien Smet

1

Je onthoudt beter met twee Kathleen De Boom: ‘De meeste dokters proberen je een heldere uitleg te geven, zonder moeilijke medische termen. Maar soms krijg je zo veel informatie dat de arts mijn mama compleet overdondert.’

‘Wanneer we opnieuw thuis zijn, herhaal ik kort wat de arts verteld heeft. Mama is al 80 jaar en kan moeilijk onthouden. Beklemtoonde de nierspecialist bijvoorbeeld dat ze voldoende moet bewegen, dan wijs ik haar daar nog eens op.’

‘ Toen de cardioloog ons over een pacemaker vertelde, had ik dat gevoel. Daarom schrijf ik nu de grote lijnen van het gesprek op als geheugensteuntje.’

2

Je vertrouwenspersoon helpt met je vragen ‘Mijn broers, zus en ik wisselen af als vertrouwenspersoon van

KATHLEEN DE BOOM (54)

me Ja

hur s A rt

VERTROUWENSPERSOON

©

20

Kathleen gaat met haar mama Eveline De Ryck mee wanneer die een arts raadpleegt. ‘Zo gunnen we mijn papa welverdiende rust. Hij kan de zorg dan even loslaten.’ Je laten bijstaan door een vertrouwenspersoon is je recht als patiënt.

mama. Voor we naar een raadpleging gaan, verzamelen we onze vragen. Hoe loopt de behandeling?

Moet de medicatie aangepast worden? Wat betekenen die bloedwaarden? Dat lijstje neem ik mee, zodat ik niets vergeet. Na het bezoek aan de arts stuur ik een e-mail met de antwoorden naar mijn familie. Zo is iedereen op de hoogte voor een volgende afspraak.’

3

Als je zelf niet op je afspraak raakt, kan je vertrouwenspersoon je brengen ‘Mama moet vaak op controle bij de specialist, maar ze is slecht ter been. Ze rijdt zelf niet met de auto en bij het stappen heeft ze hulp nodig. Ze heeft ook moeite om zich te oriënteren in het ziekenhuis.

Ik breng haar daarom met de wagen naar het ziekenhuis. Samen wandelen we naar de wachtzaal van de arts. Na enkele bezoeken ken ik vlot mijn weg.’

4

Je krijgt morele steun ‘Mama vindt het heel fijn als er iemand vertrouwd bij haar is.

Deze keer heb ik mijn dochter bij, vertelt ze dan aan de arts. Zeker als je slecht nieuws krijgt, is het goed dat er iemand bij je is die je begrijpt. Een tijdje geleden had mama bijvoorbeeld last van uitdrogingsverschijnselen. Ze vreesde dat ze daardoor in het ziekenhuis zou belanden. Ik heb haar toen gerustgesteld en nog eens uitgelegd wat de dokter vertelde. Als ze voldoende dronk, was een opname niet nodig.’

5

Ook met de praktische zaken krijg je hulp ‘Voor we naar een raadpleging vertrekken, check ik of we alles mee hebben, zoals haar identiteitskaart en het lijstje met medicatie.

Wanneer we naar de endocrinoloog gaan, heb ik ook haar glucosemeter bij de hand.

Tijdens de raadpleging help ik mijn mama bijvoorbeeld ook met omkleden en het beantwoorden van de vragen die de arts stelt.’

WAT IS HET VERSCHIL TUSSEN EEN VERTROUWENSPERSOON EN EEN VERTEGENWOORDIGER? Als patiënt kun je je laten bijstaan door een of meerdere vertrouwenspersonen.

Zij helpen je onder meer om informatie over je gezondheid te krijgen en je patiëntendossier in te kijken. Een vertegenwoordiger doet meer dan je helpen.

Hij oefent je rechten in jouw plaats uit wanneer je niet meer in staat bent om dat zelf te doen, bijvoorbeeld als je in coma ligt.

Je kunt zowel je vertrouwenspersoon als je vertegenwoordiger aanwijzen met een formulier. Wanneer je je vertegenwoordiger aanduidt, moet je wilsbekwaam zijn. Beide formulieren vind je op www.cm.be.

 Lees meer over je rechten als patiënt op www.cm.be/patientenrechten.

21

spreekuur

Wratten

Bloemkool op je huid Wratten zijn kleine huidknobbeltjes met een vaak bloemkoolachtige structuur. Ze zijn goedaardig en verdwijnen meestal vanzelf.

Wat is een wrat?

Wratten zijn onschuldige eeltachtige verdikkingen. Ze kunnen overal op je huid voorkomen. Ze zitten vooral op handen en voeten. Ook op knieën, ellebogen, in het gezicht en onder en rond de vinger- en teennagels vind je ze. Meestal is het overbodig om ze te behandelen: doorgaans verdwijnen ze spontaan binnen een of twee jaar. Dat komt omdat het lichaam vanzelf afweerstoffen opbouwt om wratten te vernietigen.

Wat zijn de symptomen?

Wratten zien eruit als eeltachtige knobbeltjes op de huid. Ze zijn rond of ovaal van vorm. Vaak zitten ze in groepjes bij elkaar.

Soms hebben ze een bloemkoolachtige structuur. Als je wratten hebt op je voetzool en die breiden zich uit, spreken we van mozaïekwratten. Als voetzoolwratten dieper in de huid groeien, kunnen ze pijnlijk worden.

Wat is de oorzaak?

Wratten worden veroorzaakt door bepaalde types van het humaan papillomavirus. Dat virus gedijt goed op vochtige en onregelmatige oppervlaktes, zoals zwembaden, kleedkamers in sportzalen en openbare douches. Je kunt besmet geraken door direct contact tussen het virus en je huid. Als je een wondje hebt op je huid of je huid is verweekt, bijvoorbeeld door te zwemmen of te zweten, ben je vatbaarder voor het virus.

Hoe kun je wratten voorkomen?

Elise Rummens (37) preventie-arts CM Elise is onze huisdokter. Haar stokpaardje op het vlak van gezondheid is beweging. Daarom zie je haar dinsdagavond springen, vliegen, duiken, vallen en weer opstaan. Dan heeft ze haar wekelijkse parkourtraining.  www.cm.be/dehuisdokter

22

Er bestaan onvoldoende bewijzen dat preventieve maatregelen doeltreffend zijn. Het zwembad vermijden als je wratten hebt, hoeft dus zeker niet. Probeer het risico op wratten enigszins te beperken door een goede hygiëne. Gebruik bijvoorbeeld altijd een eigen handdoek. Pruts in geen geval aan je wratten – of aan die van iemand anders – om ze los te krijgen. Dan verhoog je het risico op nieuwe wratten. Wratten verplaatsen zich zo makkelijk van de ene plaats naar de andere. Kom je er toch per ongeluk aan, was dan nadien grondig je handen.

Wanneer ga je naar de dokter?

Behandel wratten alleen als je er last van hebt. Raadpleeg een arts als de wrat pijn doet, ernstig jeukt, dikwijls bloedt of storend is.

Je huisarts kan met jou bekijken of de wrat het best verwijderd wordt. Dat kan bijvoorbeeld door de wrat te bevriezen met ijskoude, vloeibare stikstof of door een zalf met een voldoende hoge concentratie salicylzuur. Een arts kan ook de correcte diagnose stellen als je niet zeker weet of je huidknobbeltje een wrat is.

FACTCHECK

FACTCHECK

Is een klassiek broodje smos gezond?

Het smoske is cultureel erfgoed in Vlaanderen, maar het Vlaams Instituut Gezond Leven raadt de broodjes af. Is dat terecht?

WAAR KOMT DIT NIEUWS VANDAAN?

Het Vlaams Instituut Gezond Leven wil scholen ondersteunen om meer gezonde belegde broodjes aan de leerlingen aan te bieden. Het klassieke smoske is dat niet, zegt Gezond Leven.

In het secundair onderwijs bieden zeven op de tien scholen broodjes of boterhammen aan. Leerlingen kunnen in de meeste scholen kiezen voor donkere broodsoorten, maar ze moeten er specifiek naar vragen, omdat wit de standaard is.

Gezond Leven wil bruin brood als standaard en raadt aan om meer plantaardig beleg, zoals hummus en pompoenspread, te gebruiken in het aanbod.

HOE MOETEN WE DIT NIEUWS INTERPRETEREN?

Omdat je ze niet zelf bereidt, weet je niet goed hoeveel calorieën een belegd broodje bevat. Een gezonde lunch zou ongeveer een derde van de dagelijkse hoeveel-

heid calorieën mogen bevatten. Voor een volwassen man met een behoefte van 2 500 kcal per dag, betekent dit zo’n 800 kcal. Voor een volwassen vrouw of jongere is dat minder. Een dik belegde smos kan tot ruim 800 kcal bevatten.

Een klad mayonaise op een wit broodje, gevolgd door dik belegde sneetjes ham en kaas, een eitje en groentjes: het bekend smoske is geen gezonde hap.

Een lunchpakket met drie volkoren boterhammen met smeervet en beleg, plus fruit en groenten, bevat minder calorieën dan een smoske. Kies je een enkel belegd volkoren broodje zonder mayonaise, dan ziet het er al veel beter uit. Eet tot je genoeg hebt. We hebben de gewoonte om porties die je in een broodjeszaak of op restaurant krijgt helemaal op te eten. Die porties zijn niet afgestemd op ieders individuele nood. Je zult dus vaak te veel eten.

CONCLUSIE NEE Een smoske bevat gemiddeld meer calorieën dan drie belegde volkoren boterhammen met een stuk fruit. Het nationaal broodje smos kan nog op scholen, maar het algemeen aanbod moet gezonder worden.

BRON: www.gezondheidenwetenschap.be

23

Myriam De Cuyper gaat op huisbezoek bij ouderen en hulpbehoevende mensen.

WEEK VAN DE VALPREVENTIE

‘Wie vaker beweegt, valt minder’ Een op de twee ouderen heeft angst om te vallen. Met behulp van een oefenprogramma wil de dienst Thuis Blijven Wonen zestigplussers vaker laten bewegen. ‘Zo kunnen we vermijden dat ouderen schrik krijgen om opnieuw te vallen’, zegt CM-ergotherapeut Myriam De Cuyper.

Tekst Stephanie Louwagie

Met de slogan Laat angst om te vallen je leven niet bepalen lag de focus van de Week van de Valpreventie dit jaar op valangst. Schrik om te vallen is vaak een reactie op een eerdere valpartij. Hierdoor gaan ouderen minder bewegen en verzwakken hun spieren.

Met behulp van een oefenprogramma wil de dienst Thuis Blijven Wonen zestigplussers vaker laten bewegen om zo aan valpreventie te doen. Die dienst zorgt ervoor dat

24

Foto James Arthur

mensen langer in hun vertrouwde omgeving kunnen blijven.

CM-ergotherapeut Myriam De Cuyper: ‘Advies op vlak van valpreventie kan gaan over aanpassingen aan de woning, zoals het weghalen van kabels of tapijten met opkrullende hoeken. Maar ook suggesties formuleren rond de huur of aankoop van hulpmiddelen behoort tot mijn takenpakket.’

Ergotherapeuten ondersteunen ouderen om zelfstandig te blijven en

helpen hen bij het uitvoeren van dagelijkse activiteiten zoals een jas aantrekken of de magnetron bedienen.

‘Ik leer hen hoe ze hulpmiddelen kunnen inzetten of een handeling kunnen uitvoeren op een veilige en comfortabele manier’, zegt de ergotherapeut.

Naar de winkel durven

Het oefenprogramma om ouderen meer te laten bewegen, is nieuw. Het werd onlangs ontwikkeld in samenwerking met de Arteveldehogeschool.

Het programma richt zich specifiek op thuiswonende zestigplussers die schrik hebben om te vallen.

Een op de twee ouderen heeft die angst. ‘Niet geheel onterecht, want uit onderzoek blijkt dat ongeveer een op de drie thuiswonende 65-plussers minstens een keer per jaar valt’, zegt Myriam De Cuyper. Naast de

‘Ik wil mensen die schrik hebben om te vallen opnieuw zelfvertrouwen geven’ emotionele impact heeft een val vaak ook fysieke gevolgen. Zo lopen zeven op de tien hierbij een open wonde op. ‘Door een valpartij ontwikkelen ouderen soms schrik om opnieuw te vallen. Ze vermijden bepaalde activiteiten of gaan bewust minder bewegen. Bij sommigen gaat het zover dat ze niet langer naar de winkel durven of zelfs hun bad of douche gaan uitstellen. Als je minder durft en dat heeft een impact op je levenskwaliteit, raad ik zeker aan om je te informeren over ons bewegingsprogramma.’

Bewegen tijdens het koken

Het zwaartepunt van het oefenprogramma ligt op lichaamsbeweging.

‘Samen met collega-ergotherapeuten en onze cliënten werk ik op het ontwikkelen van spierkracht en evenwichtszin’, gaat de ergotherapeut verder.

‘We letten er specifiek op dat we oefenmomenten aanbieden in gebruikelijke activiteiten zoals koken, strijken of de trap nemen. Mensen krijgen hierdoor ook zelfvertrouwen voor situaties waarin ze iets alleen moeten doen.’

Voorkom vallen 1. Blijf bewegen. Maak indien nodig gebruik van hulpmiddelen zoals een wandelstok of looprekje.

2. Richt je woning en tuin veilig in.

Aarzel niet om advies van een ergotherapeut in te winnen.

3. Draag zorg voor je voeten.

Stevig schoeisel kan een verschil maken.

4. Overleg met je arts of bepaalde geneesmiddelen je evenwicht of concentratie verstoren.

 www.cm.be/thuisblijvenwonen

WE VERZEKEREN JE DAT JE ZONDER SCHAAMTE JEZELF KUNT ZIJN. Bij CM ben je goed verzekerd aan een scherpe prijs.

• Het CM-Hospitaalplan beschermt je tegen hoge kosten bij ziekenhuisopname.

• Het CM-MediKo Plan beschermt je tegen medische kosten buiten het ziekenhuis, zoals remgeld, optiek, tandzorg en hoorapparaten.

Combineer beide verzekeringen en je krijgt 5% korting op de premie van het CM-Hospitaalplan!

Sluit aan via www.cm.be/verzekeringen MOB verzekeringen CM-Vlaanderen, verzekeringsonderneming met maatschappelijke zetel in België en toegelaten onder nummer 150/01 om de tak 2 ‘ziekte’ te beoefenen. Bij betwisting gelden de algemene voorwaarden.

Ondernemingsnummer 0851.601.503

CM. Jouw gezondheidsfonds.

CM0063_Leef_ADV_04/2019_04.indd 1

25/03/2019 11:24

25

3X

CM tot JE dienst MEER INFO & ALLE VOORWAARDEN OP w ww.cm.be/cm-voordelen

Herstelverblijf Na een hospitalisatie of ernstige ziekte kun je soms even niet meer voor jezelf zorgen en tijdelijk niet naar huis terugkeren. In een CM-herstelverblijf krijg je de kans om te revalideren.

Zo krijgt ook je mantelzorger ondersteuning.

Ledenvoordeel CM betaalt 34,86 euro tegemoetkoming per dag in het herstelverblijf. Als je recht hebt op de verhoogde tegemoetkoming, is dat 64,86 euro. Je krijgt de tegemoetkoming enkel bij een minimumverblijf van veertien dagen en een maximumverblijf van zestig dagen. Voor mensen met een orthopedisch steunverbod of een chemobehandeling stijgt de termijn tot maximaal negentig dagen.

Groepsbegeleiding bij obesitas en eetstoornissen Zoek je hulp in je strijd tegen obesitas of een eetstoornis? Dan kun je een groepstherapeutisch programma volgen in een centrum of ziekenhuis. Een team dat bestaat uit een voedingsdeskundige, psycholoog of arts en een bewegingsdeskundige zal je begeleiden.

Ledenvoordeel CM betaalt de helft van de kostprijs van de groepsbegeleiding terug, met een maximum van 250 euro. CM-leden met de verhoogde tegemoetkoming krijgen 75 procent terugbetaald, met een maximum van 300 euro. De terugbetaling gebeurt in twee delen: je ontvangt het eerste deel na de start, het tweede deel als je de begeleiding volledig beĂŤindigt.

Rookstopmiddelen Probeerde je al meermaals te stoppen met roken, maar lukt het niet? Geen nood. Met hulp van buitenaf kun je je slaagkans vergroten. CM geeft je alvast een duwtje in de rug.

Ledenvoordeel CM betaalt een tegemoetkoming van 50 procent voor nicotinevervangende rookstopmiddelen zoals pleisters, tabletten, kauwgom, inhaler en mondspray. Je krijgt de tegemoetkoming enkel als je lid bent van CM, met een maximum van 50 euro per rookstopbehandeling bij een erkend tabakoloog. De middelen moeten aangekocht worden in een apotheker in BelgiĂŤ.

26

lezersrubriek

Uit jouw leven gegrepen Gat in geldbeugel

Als een patiënt geen resultaat heeft van een behandeling en bij een andere arts een aanvullende behandeling volgt, dan heeft de patiënt in beide gevallen recht op terugbetaling.

Dat is anders bij tandzorg, heb ik ervaren. Ik raadpleegde een tandarts die op basis van een röntgenfoto een wortelkanaalbehandeling uitvoerde. Een tweede tandarts (endodont) die eenzelfde behandeling uitvoerde, noteerde op het doktersbriefje hetzelfde nomenclatuurnummer. Daarom kreeg ik de tweede behandeling voor dezelfde tand niet meer terugbetaald. Uiteindelijk waren beide behandelingen overbodig en moest de tand getrokken worden. Er is nu niet alleen een gat in mijn kaakbeen, maar ook in mijn geldbeugel.

Hallo Roos, De tandarts zal altijd eerst proberen om de tand te behouden. Sommige tandprestaties komen inderdaad maar een keer per kalenderjaar in aanmerking voor terugbetaling. De volledige wortelkanaalbehandeling wordt per tand twee keer terugbetaald. Dat is het geval voor een eerste behandeling en een eventuele herbehandeling. Daarvoor zijn wel twee verschillende nomenclatuurnummers voorzien.

Roos

Leren ontmoeten

Je hoort langs alle kanten dat onze maatschappij verzuurt. We zijn een individuen-maatschappij geworden. Mensen communiceren niet meer met elkaar. We moeten elkaar opnieuw leren ontmoeten. Maar waar? Ziekenfondsen sluiten sommige kantoren. In de steden verdwijnen handelszaken, want we shoppen online. We ontmoeten elkaar op sociale media. Wat met mensen die geen toegang hebben tot het internet, met ouderen die niet overweg kunnen met computer of tablet?

Ook CM heeft hier een taak. Er zijn leden die graag nog even wachten in het kantoor, er hun doktersbriefjes willen binnenbrengen en een vraag willen stellen.

Meer toegeven

Ik heb het stukje over Jean-Hubert in Leef 3 graag gelezen. Het klopt dat ik als opa nu meer toegeef aan mijn kleinkinderen dan als papa.

Vroeger zou ik tegen mijn kinderen gezegd hebben, verdorie zeg, doe dat eens niet.

Nu ben ik mild geworden.

Al denk ik dat er andere opa’s nog milder zijn dan ik.

Ik durf wel eens te vloeken.

J. Dries

Marc

Let op met oliën

Zelf cosmetica maken vind ik niet slim. Veel producten zijn op basis van etherische oliën.

Dat is vragen om problemen.

Die oliën veroorzaken vaak allergische reacties. Je kunt er bijvoorbeeld eczeem van krijgen. Mensen begrijpen meestal niet dat het niet de cosmetica zijn die dan de boosdoeners zijn, maar de blootstelling aan die essentiële oliën.

Vera Rogiers, toxicoloog aan de Vrije Universiteit Brussel

Deel je ervaringen

Wij horen graag wat belangrijk is in jouw leven. Zit je met een praktisch probleem, heb je een frustratie, zoek je een oplossing ...

Aarzel niet om met ons in dialoog te gaan. Wij luisteren en antwoorden je met plezier. facebook.com/CMziekenfonds

lezersbrieven@cm.be

@CMziekenfonds

27

#SCHAAMTE

Klein meisje, grote mond Veerle Malschaert (43) Actrice en comédienne

Veerle durft op een podium weleens haar rok over haar hoofd te trekken.

Ze vertelt schaamteloos op www.leefmagazine.be.

131

© James Arthur

‘Veerle, die kent nu eens geen schaamte. Ik weet zeker dat veel mensen dat over mij zeggen. Het is waar dat ik op een podium over alles durf te praten en mezelf blootgeef. Maar voor elke performance voel ik me als een klein meisje dat zich het liefst wegstopt. Wat helpt? Erover gaan en alles geven. Door mijn grote mond kan ik met die gevoelens omgaan. Of het publiek opzoeken, hen aanraken en in de ogen kijken. Dan besef ik dat het ook maar mensen zijn, die zich net als ik af en toe schamen.’

LEEF - Gezondheidsmagazine van CM