Leef #wijs: 28 mei 2020

HARNAS IN DE OPERATIEZAAL

LEVEN MET PSYCHISCHE KWETSBAARHEID

HOEF JIJ OOK MINDER TE BETALEN BIJ ARTS?

Zeep

OF ONTSMETTINGS­ MIDDEL TEGEN VIRUS?

WOUTER TORFS LEERT UIT DE BLUTSEN VAN HET LEVEN

LEEF – GEZONDHEIDSMAGAZINE VAN CM – 28 MEI 2020 – AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X

‘Mijn tumor was een wake-upcall’

#WIJS

IN DEZE EDITIE

Weinig woorden

E 08 PIEKEN EN DALEN Mattias leert omgaan met zijn psychische kwetsbaarheid.

14

en man van weinig woorden. Dat was Norbert. Hij was voorzitter van de raad van bestuur van de Katholieke Hogeschool Limburg toen ik er departementshoofd was. Vanuit zijn functie heeft hij een belangrijke stempel op de hogeschool gedrukt. Dat deed hij niet door vergaderingen vol te praten. Maar als hij sprak, werd er geluisterd. Zonder dwingend over te komen deed Norbert mensen de richting uitgaan die voor de organisatie de beste was.

Daarin schuilt wijsheid. Wijze mensen maken precies die verbinding die andere mensen op weg stuurt. Norbert – hij is jammer genoeg overleden – was een wijs man.

17

LEVENSWIJSHEDEN Schoenenfabrikant Wouter Torfs over zijn kantelmomenten.

SPREUK AAN DE WAND De woorden die Lutgart aan haar papa doen denken.

Ik heb in mijn leven het geluk gehad met veel wijze mensen in aanraking te zijn gekomen.

Mijn onderwijzer in het eerste leerjaar die er mij vanuit zijn passie voor taal toe aanzette om alle boeken uit de kinderbibliotheek van Hove te lezen, was zo iemand. Maar evenzeer gastenbroeder Godfried van de abdij van Westvleteren die er vanuit zijn oprechte interesse in mensen altijd in slaagt om de juiste vragen te stellen.

en ook: ‘ZE GOOIEN HIER EEN KANKER NAAR MIJ,

#WIJS

what the hell’'

2

04 06

KORTGEKNIPT Interessante nieuwtjes

In een vorige Leef zochten we moedige mensen die hun 18 verhaal wilden vertellen voor VERHOOGDE TEGEMOETKOMING een podcast. We vonden Laag inkomen? Minder betalen die in Fernand en Tanja. Zij voor gezondheidszorg vertellen over respectievelijk 20 de prostaatkanker en burn-out GEHOORSCHADE die ze te lijf gingen. Filosoof Zo bescherm je de oren Johan Braeckman trekt lessen van je kinderen uit de beproevingen die mensen doorstaan. www.leefmagazine.be/luister

Ze hebben heel wat zaken met elkaar gemeen.

Wijsheid spruit voort uit authenticiteit. Wijze mensen blijven dan ook altijd zichzelf. Ze hebben een klein ego. Ze slagen erin om op een andere manier naar uitdagingen te kijken en overstijgen op die manier de waan van de dag. Dwingen staat niet in hun woordenboek. Ze luisteren, vragen door en voelen aan. Ze wijzen de weg, zonder hun mening op te dringen. Wijze mensen stralen rust uit. Ze maken andere mensen sterker, maar verwachten daar niets voor terug.

IN HET HARNAS Robotkracht in het ziekenhuis

22

SPREEKUUR Bloedneus

23

FACTCHECK Zeep of ontsmettingsgel tegen virus?

24

THUIS STUDEREN Studenten, zorg voor jezelf

27

LEZERSBRIEVEN Uit jouw leven gegrepen

28

REGIO Het nieuws uit jouw streek

LEEF is het gezondheidsmagazine van CM - jaargang 3, nummer 5, maandblad (verschijnt niet in de zomer) Huis-aan-huis-editie Redactie Anneleen Vermeire (hoofdredacteur), Marion Aussems, Elien Steen, Joeri Cludts, Martine Creve, Marjolein Cuvelier, Bram Dehouck, Stephanie Lemmens, Stephanie Louwagie, Michiel Verplancke Webredactie Marc Helin, Katrijn Windey Redactieadres Haachtse­steenweg 579, 1030 Brussel, leef@cm.be V.U. (nationale pagina's) Bart De Ruysscher, Haachtse­steenweg 579, 1030 Brussel Concept Bold & Pepper, www.boldandpepper.be Realisatie Gevaert Graphics, www.gevaertgraphics.be Art Direction Bart Gevaert Coverfoto Lieven Van Assche Illustratie Annelien Smet

De coronapandemie is een crisis van nooit geziene omvang. Maar het is tegelijk een momentum.

De gezondheidscrisis dwingt ons om keuzes te maken die onze samenleving voor decennia zullen bepalen. Bij die keuzes mogen we ons niet laten leiden door de luidste roepers. We moeten ons vooral laten inspireren door wijze mensen.

Voor de juiste richting zijn niet altijd veel woorden nodig.

Luc Van Gorp

Voorzitter CM

3

ROBOTKRACHT KIM LAVA (27) BESTRIJDT RUGPROBLEMEN MET EEN HARNAS ‘Toen ik het exoskelet de eerste keer aantrok, was ik heel sceptisch. Kon dit pak mij helpen? Het leek te mooi om waar te zijn. Ik tilde een zwaar krat op en verbaasde mij over het enorme verschil dat ik voelde. Het ske­ let verlicht de druk die normaal op je rug terechtkomt met 40 procent. Het slimme gewricht dat ik om mijn heupen draag, verdeelt die druk over ver­ schillende platen in het pak.’

‘Het skelet oogt erg oncomfortabel en ingewikkeld, maar dat is het zeker niet. Het is volledig afgesteld op mijn lichaam en hindert me niet bij mijn werk. Je trekt het gemakkelijk aan zoals een rugzak. Ik moet wel opletten dat ik ergonomisch beweeg. Als ik bijvoorbeeld verkeerd vooroverbuig, kruipt de borstplaat omhoog. Dat maakt me bewust van hoe ik te werk ga, een extra pluspunt. Vroeger ging ik na een zware werkweek wel eens met rugpijn naar huis. Sinds ik met een exoskelet werk, gebeurt dat niet meer.'

© Thomas Verfaille

'Het lijkt een ingewikkeld harnas, maar je trekt het aan als een rugzak'

Instrumentiste Kim sleept met zware apparaten of wringt zich in bochten om materiaal steriel aan te reiken.

Haar job in UZ Gent is vaak belastend voor de rug. Daarom zocht ze een praktisch hulpmiddel.

4

5

KORTGEKNIPT

rekeningnummer

Leer bij op afstand ‘Om recht in de camera te kijken, had ik een foto van mijn partner vlak boven het scherm gehangen. Zo had ik toch wat publiek in mijn zaal’, lacht psychologe Erna Claes. Zij gaf een van de eerste webinars van CM tijdens de lockdown. Een webinar is een online infosessie.

Als deelnemer zie je de lesgever en zijn of haar presentatie via een scherm.

‘Weerbaarheid in tijden van verandering is een infosessie die ik al langer geef voor CM’, licht Erna toe. ‘De inhoud heb ik aangepast naar de omstandigheden. En ik had een strakker tijdschema zodat ik de deelnemers niet onnodig lang voor hun scherm hield. Verder verliep het zoals anders.’

Voor Eva Goossens (29) was het de eerste keer dat ze een webinar volgde. ‘Het was enorm druk op het werk en daardoor raakte ik gestresseerd. Tijdens de sessie van Erna Claes pikte ik handige tips op. Een voorbeeld?

Je investeert je energie het best in de dingen waar je invloed op hebt.’

‘Verder is zo’n webinar handig omdat je je niet hoeft te verplaatsen. En je kunt vragen stellen, ook al verloopt alles online. Een aanrader!’

Ook in juni staan er nog enkele webinars op het programma.  www.cm.be/agenda

6

Huisartsen en tandartsen kunnen na een raadpleging het doktersbriefje zelf online doorsturen naar het ziekenfonds.

De verwerking van deze eAttesten gaat snel en de terugbetaling gebeurt op het rekeningnummer dat je eerder aan CM bezorgde. Vanaf juni stort CM ook alle andere terugbetalingen, bijvoorbeeld van specialist en kinesist of tegemoetkomingen zoals inschrijvingsgeld van de sportclub, altijd op dit gekende rekeningnummer. Eén nieuw rekeningnummer bezorgen aan CM kan altijd met het formulier Registratie of verandering van bankrekeningnummer. Neem hiervoor contact op met je regionaal ziekenfonds.  www.cm.be/terugbetaling

ONLINE HULPMIDDELEN BESTELLEN Zorgverleners en patiënten kunnen voortaan via de app goedgeholpen online hulpmiddelen bestellen met professioneel advies. Zowel hulpmiddelen in de thuiszorg, incontinentiemateriaal als materiaal voor mama en kind zijn beschikbaar.

Je registreert je eenmalig via smartphone, tablet of computer.

Zorgverleners hoeven maar één account aan te maken om voor meerdere patiënten hulpmiddelen te reserveren. Nadat je een keuze hebt gemaakt, zal een adviseur je contacteren om de bestelling te overlopen en advies te geven. Goed thuiszorgwinkel levert alle bestellingen aan huis.  www.goedgeholpen.be

Oeps

RECHTZETTING

In de vorige editie van Leef verwezen we naar een foutief telefoonnummer voor de Samana Boodschappenlijn. Het correcte nummer is 0800 95 001. De lijn staat open op weekdagen van 10 uur tot 12 uur.

Ook in de vorige editie kwam een verkeerde foto terecht bij slaapexpert Prof. dr. Johan Verbraecken. We lichtten de betrokken partijen in.

1 op de 4 PROBEERDE NIEUWE HOBBY TIJDENS CORONACRISIS

Echt gezegd

Actrice KATRIEN DE RUYSSCHER in Het Nieuwsblad Ruim de helft van de Vlamingen gaf aan middenin de coronacrisis meer vrije tijd te hebben.

Dat blijkt uit een onderzoek in opdracht van vrijetijdsorganisatie Pasar. 46 procent ervaarde deze vrije tijd echter als minder aangenaam. ‘Dat komt omdat ze zich door de maatregelen in een keurslijf gedwongen voelen’, zegt campagne­ medewerker Isabel Haentjens. ‘Mensen zijn pas echt gelukkig met vrije tijd als ze die kunnen delen met anderen.’

Door het wegvallen van sociaal contact, zochten Vlamingen een andere manier om hun vrije tijd in te vullen. Een vierde van de Vlamingen ziet de lockdown als ideaal moment om nieuwe hobby’s uit te proberen. De extra tijd dreef ons vooral naar buiten: we tuinierden meer of gingen wandelen en fietsen in de natuur.

‘De lockdown leert me hoe fijn het is om tijd te maken voor dingen. Het bewust vertragen.

Zelf pasta maken geeft voldoening en is waardevol, omdat je het samen doet.’

EXTRA TERUGBETALING

ANTICONCEPTIE

© ID/Lieven Van Assche

© James Arthur

VOOR TERUGBETALING

Sinds 1 april hebben vrouwen tot en met 24 jaar recht op een extra tegemoetkoming van de ziekteverzekering voor voorbehoedsmiddelen. Voordien was dat voor vrouwen tot en met 20 jaar. De aanpassing geldt voor de voorbehoedsmiddelen die voorkomen op de lijst van terugbetaalde producten, opgesteld door de overheid. Die lijst bevat niet alleen anticonceptiepillen maar ook andere middelen zoals pleisters, spiraaltjes en morning-afterpillen. Voor de morning-afterpillen van de lijst is de extra tegemoetkoming van toepassing voor alle vrouwen, ongeacht hun leeftijd.  www.cm.be/anticonceptie 7

#WIJS

ROLLERCOASTER IN HET HOOFD

‘Ik zat in mijn eigen realiteit, alsof ik meespeelde in een film’ Mattias Nolmans (34) was twintig toen hij zonder het te beseffen zijn eerste psychose doormaakte. Pas jaren later kreeg hij voor het eerst woorden als bipolair en manie te horen. Het begin van een lange zoektocht.

TEKST STEPHANIE LEMMENS FOTO’S COMPAGNIE GAGARINE

8

9

#WIJS

 Met Gek en Geniaal wil Te Gek!? het taboe rond psychose doorbreken.

De documentaire is tot en met eind juni beschikbaar op VRT NU.

H MATTIAS NOLMANS (34) Mattias woont in Diest met zijn vrouw en hond. Het duurde lang voor hij wist dat hij een bipolaire stemmingsstoornis heeft. Dankzij zijn deelname aan de scholencampagne van Te Gek!? durfde hij voor het eerst te praten over wat hem overkwam.

oe het allemaal begon, herinnert Mattias zich slechts in flarden. Want als je een psychose doormaakt, slaat dat een gat in je geheugen.

Wat er tijdens, vlak voor en erna gebeurt, is wazig. ‘Ik was twintig jaar en besefte niet wat er aan de hand was. Ik was druk aan het werk in de keuken van een hotel in Antwerpen, ver weg van vrienden en familie. Een aankomende promotie zorgde voor extra verantwoordelijkheden. Ik had veel stress en sliep nachtenlang niet.’

OP HET DAK VAN DE WERELD ‘Ik maakte een manische periode door, wat wil zeggen dat ik mij in een aanhoudende euforische stemming voelde. Ik waande me onvermoeibaar en voelde de extreme

drang om mijn creativiteit de vrije loop te laten. Op een dag kwam ik op mijn werk en begon ik zomaar desserten te maken. Ook al waren daar geen recepten voor en had niemand me die opdracht gegeven.

De frigo stak vol desserten die niemand besteld had.’

‘Dat ging wekenlang zo door. De manie sluimerde, werd groter, piekte, zwakte af, piekte weer …

Het slaapgebrek leidde tot een lichamelijke en geestelijke uitputting, wat uiteindelijk resulteerde in een psychose. Ik ging op in mijn eigen realiteit en kon geen onderscheid meer maken tussen waan en werkelijkheid. Het was alsof ik meespeelde in een film. Het ene beeld volgde het andere op, zonder dat ik daar grip op had.’

‘Toen ik uiteindelijk mijn ontslag kreeg, kwam dat als een complete verrassing. Ik dacht dat ik gewoon deed waar ik altijd goed in was geweest: lekkere gerechten klaarmaken in een professionele keuken. De geestestoestand waarin ik me bevond was weliswaar overweldigend en beangstigend, maar het voelde vooral alsof ik op het dak van de wereld zat.’

GEDWONGEN OPNAME ‘Structuur, niet te veel stress, voldoende nachtrust en een netwerk om me heen … Ik weet nu dat dat belangrijke pijlers zijn om me goed in mijn vel te voelen. Als die op de helling komen te staan, en al zeker tegelijkertijd, dan schiet ik door.’

‘Het duurde nog jaren vooraleer ik ten volle begreep wat mijn diagnose precies betekende’ ‘Mijn gedwongen opname in 2013 betekende een kantelpunt. Een recente promotie op mijn werk had opnieuw een psychose uitgelokt. Ik belandde op straat en doolde van de ene jeugdherberg naar de andere. Ik had meer dan 72 uur niet geslapen. Vanbinnen wilde ik het uitschreeuwen. Wat ik voelde

10

DE 4

zelfzorg-tips VAN MATTIAS

Zijn psychische kwetsbaarheid dwong Mattias om stil te staan bij zichzelf. Dit kunnen wij leren uit Mattias’ ervaringen: 1. (H)erken je grenzen Elke dag komt er heel wat op je pad. Daar heb je zelden controle over. Je kunt wel kiezen wat je doet en niet doet. Als je je grenzen goed bewaakt, kun je ze daarna makkelijker weer verruimen.

2. Waardeer je omgeving Je netwerk draagt meer zorg voor jou dan je denkt. Een telefoontje met een familielid, een losse babbel met een toevallige passant. Elk gesprek is een uitwisseling van energie. Zoek de babbels op die je hart vullen.

3. Durf te delen Onderschat de kracht van verbinding niet. Je kunt veel begrip creëren als je anderen toelaat in je leven. Daarvoor moet je jezelf soms blootgeven en durven praten over wat je denkt en voelt.

4. Laat je verzorgen Voor jezelf zorgen kan soms zwaar wegen. Laat iemand anders jou ook eens verzorgen, dat maakt lichter. De energie die je krijgt, geeft je nieuwe veerkracht om uit te putten.

was zo onwerkelijk dat ik niet meer wilde leven. Op straat heb ik aan de eerste persoon die ik tegenkwam gevraagd om de politie te bellen. Zij brachten me naar het ziekenhuis, waar ik onderzocht werd door de psychiater van wacht. Die gaf me eindelijk de rust die ik zo nodig had.’

‘De diagnose was er: een bipolaire stemmingsstoornis. Dat is een stoornis die gekenmerkt wordt door wisselende stemmingen, van extreem uitgelaten, of manisch zoals dat heet, tot extreem neerslachtig of depressief, en psychoses. Maar het duurde nog jaren vooraleer ik ten volle begreep wat dat precies betekende. Ik had nog nooit van bipolair, manie of psychose gehoord.’

‘De eerste twee maanden van mijn opname zat ik op een gesloten afdeling. Ik kreeg toen medicatie om mijn psychose te doorbreken en om me te kalmeren. Dat maakte het moeilijk om na te denken en te praten over mijn diagnose.’

EEN LANGE WEG ‘Het is eng en traumatiserend om een psychose door te maken, gedwongen opgenomen te worden en een onbekende diagnose te krijgen. Daarnaast besliste een vrederechter om mij onder bewindvoering te plaatsen. Ik mocht mijn eigen rekeningen niet meer beta-

p

11

#WIJS Mattias en zijn echtgenote Katrien vertellen hoe ze samen omgaan met hun psychische kwetsbaarheid. Bekijk het filmpje op www.leefmagazine.be/kijk.

‘Ook al zijn er soms nog moeilijke momenten, ik sta gerust in het leven.

Ik heb leren leven met mijn psychische kwetsbaarheid’

p len. Dat was nodig, omdat ik op dat moment niet meer in staat was om de beste beslissingen te nemen voor mezelf. Maar het voelde alsof ik alles kwijt was, gereduceerd werd tot niks.’

‘Na die twee maanden op de gesloten afdeling ging ik naar een open afdeling. Pas daar kwamen de gesprekken. Ik deed mee aan groepssessies en leerde van de verhalen van lotgenoten. Via psycho-educatie kwam ik meer te weten over mijn psychische stoornis, de verschillende types en het verloop ervan. Maar het was niet voldoende voor mij om te kunnen openbloeien.’

‘In 2015 liet ik me opnieuw opnemen, vrijwillig deze keer. Ik verkeerde in een betere toestand, waardoor ik op een meer heldere manier en met meer afstand kon kijken naar wie ik ben. Ik had het allemaal al eens meegemaakt. Ik ervoer mijn omgeving niet meer als angstig, maar als vertrouwd.

Dat veranderde alles. Ik kon veel beter met zorgverleners in dialoog gaan. En uit die gesprekken ben ik zoveel wijzer geworden.’

ZELFZORG IS ALLES ‘Het was een proces van vallen en opstaan, maar ik ken mezelf goed nu. Ik begrijp dat ik stemmingsschommelingen heb die zich vooral tonen in extreem uitgelaten periodes. Het zit in mijn aard 12

om altijd druk bezig te willen zijn en voluit voor alles te gaan.

Ik heb variatie en verantwoordelijkheden nodig, en creatieve vrijheid. Maar ik weet nu dat ik grenzen moet stellen.’

‘Tijdens een van mijn psychoses wilde ik per se kookworkshops geven. Ik vroeg halsoverkop het statuut van zelfstandige aan.

Maar dat liep niet goed af. Die gedrevenheid om plannen te maken en ideeën te verwezenlijken, is mijn grootste kwetsbaarheid.’

‘Ik wil veel ideeën verwezenlijken, maar heb geen natuurlijke rem’ ‘De meeste mensen hebben van nature een zekere rem. Ik heb die niet. Dankzij mijn medicatie en de intense begeleiding door een psychotherapeut ga ik nu niet meer zo vaak in overdrive.’

‘Ook al zijn er soms nog moeilijke momenten, ik sta gerust in het leven. Ik heb leren leven met mijn psychische kwetsbaarheid.

Ik weet dat het goed komt zolang ik me hou aan de zelfzorg die ik heb ingebouwd. Ik voel wanneer ik te ver ga en mijn vrouw Katrien voelt dat ook. Zij heeft ook een bipolaire stemmings-

stoornis. We leerden elkaar kennen tijdens mijn allereerste opname in het psychiatrisch ziekenhuis. Toen ik haar zag, wist ik meteen: dit is het.’

‘Katrien is mijn steun en toeverlaat. De wetenschap dat zowel zij als ik een psychische kwetsbaarheid hebben, is mijn grootste motivator. ’s Morgens sta ik niet alleen op voor mezelf, maar ook voor haar. Zij zorgt er mee voor dat ik naar de winkel ga en lekker en gezond kook voor ons. En onze hond Lucky zorgt ervoor dat ik ga wandelen (lacht).’

DROMEN EN VALKUILEN ‘Fulltime werken is voor mij momenteel niet haalbaar, de druk is te hoog. Te veel prikkels. Maar dat wil niet zeggen dat mijn ambitie weg is. Ik doe vrijwilli-

gerswerk bij Ups & Downs en Uilenspiegel, twee organisaties die focussen op verbinding maken met lotgenoten. Ik organiseer er workshops en bijeenkomsten.

Die inzet geeft me energie.’

‘Daarnaast volgde ik ook een opleiding sociaal ondernemerschap. Het is mijn droom om in de toekomst pralines te maken als zelfstandige in bijberoep. Zo wil ik tonen dat mensen met een psychische kwetsbaarheid echt wel iets kunnen en een economische meerwaarde kunnen betekenen. Ondanks het aantal uren waarin of de manier waarop ze het verwezenlijken.’

‘Ik besef dat mijn valkuilen weer om de hoek kunnen loeren, maar ik laat me nu goed begeleiden.

Het is ook nog niet voor morgen.

Stap voor stap (lacht).’

13

#WIJS Wist je dat Wouter telkens een tête-à-tête heeft met zijn kinderen op hun verjaardag?

Meer over zijn vaderschap en kantelmomenten lees je op www.leefmagazine.be.

DE WIJSHEDEN VAN WOUTER TORFS

Geleerd

van het leven 1982 ‘MIJN HUWELIJK EN VIER KINDEREN’ ‘Het huwelijk is de formalisering van de keuze om met één iemand door het leven te gaan.

Mijn vrouw en ik waren high school lovers. Als je elkaar al zo lang kent, voed je elkaar ook voor een stuk op.’

‘Zoals twee bomen die vergroeid geraken en buigzaam zijn. Heel organisch ontdek je elkaars waarden en ga je samen in een richting. Dat wij elkaar zo langzaam door en door mochten leren kennen, is een zegen, besef ik nu.’

GELEERD: ‘De keuze van je partner is een fundament voor je leven. Van daaruit bouw je verder, dus koester je geliefde.

Blijkt dat fundament krakkemikkig? Herpak je dan en maak een nieuw plan. Heb je kinderen, beleef dan heel bewust de liefde voor en van hen. Voor je ’t weet, zijn ze het huis uit.’

14

1986 ‘DE OVERSTAP NAAR HET FAMILIEBEDRIJF’ ‘Ik was advocaat toen de vraag kwam om het familiebedrijf over te nemen. Mijn bomma van 86 jaar liet me verstaan dat ze het zou appreciëren, noem het een soort van liefdevolle druk (glimlacht).’

‘De overstap was moeilijk in het begin. Mijn voorgangers werkten al dertig jaar op een bepaalde manier en ik wou daar verandering in brengen. Er waren te veel les non-dits: zaken die niet werden uitgesproken. Dat kan zwaarder op een mens wegen dan de dingen te zeggen hoe ze zijn. Ik koos voor de weg van transparante communicatie doorheen heel het bedrijf.’

GELEERD: ‘Een transparant beleid is belangrijk, voor een bedrijf maar zeker ook voor een familie.

Zo blijf je bewust met elkaar communiceren en groei je niet uit elkaar. Als je samen moeilijkhe­ den onder ogen leert zien, kun je zoveel winnen.’

Volgens Wouter Torfs (61), CEO van Schoenen Torfs, kan een mens elke dag weer bijleren. ‘Levenswijsheid vergaar je uit de blutsen, de builen en de mooie momenten van het leven.’ Deze kantelmomenten maakten Wouter alvast wijzer.

TEKST MARION AUSSEMS FOTO LIEVEN VAN ASSCHE

2008 ‘EERSTE KEER BESTE WERKGEVER VAN HET JAAR’ ‘Vandaag ben ik content dat ik de kans kreeg om mijn ziel in het bedrijf te leggen. Dat gaat over idealisme: ik geloof erin dat bedrijven een mooie rol kunnen spelen in de maatschappij en kunnen bijdragen tot gelukkigere mensen en goede doelen. Dat ik daardoor tien keer tot werkgever van het jaar ben verkozen is een fijne appreciatie.’

‘Ik wijt de groei van Schoenen Torfs aan yin en yang. De yindimensie zit ’m in de menselijke cultuur waar elke medewerker op kan terugvallen. De yang-dimensie, dat is durven keuzes maken in je strategie zoals bijvoorbeeld al je winkels verhuizen naar de rand van de stad.’

GELEERD: ‘Het geheim van een goed bedrijf zit ’m in de combi­ natie van yin en yang, de mix van menselijkheid en durf. Die twee kunnen verbinden met elkaar in je strategie, zorgt ervoor dat je een sterk bedrijf wordt.’

2014 ‘TUMOR IN MIJN RECHTERNIER’ ‘De tumor was een echte wake-upcall voor mij. Ik was gezond, had alleen wat hoge bloeddruk. Terloops zei de dokter dat dat soms een teken kan zijn van schade aan de nieren en dat ik anders eens een MRIscan moest laten nemen. Veertien dagen later was de tumor die in mijn nier bleek te zitten al weggenomen. Door het oog van de naald heet dat dan. Het gaf me een heel nieuw perspectief op gezondheid.’

2020 ‘DE TSUNAMI DIE CORONACRISIS HEET’ ‘De coronacrisis is een tsunami die ons overkomt en waar we samen door moeten. Ik doe sinds deze crisis elke ochtend een online meditatie. Dat ik mij zo kan verbinden met andere mensen die ook mediteren, helpt me. Verbondenheid is wat een mens sterk maakt.

Zelfs mijn vader van negentig heeft nu de videofunctie van Messenger ontdekt.’

‘Sindsdien ga ik ook anders om met mensen die getroffen worden door een ziekte. Vroeger durfde ik dan niet goed contact op te nemen, nu bel ik die mensen op en zeg ik dat ik om hen geef.’

‘Op economisch vlak is het belangrijk dat we de lokale economie doorheen deze crisis steunen. Ik hoop dat we dat ook in de toekomst in onze oren geknoopt gaan houden.’

GELEERD: ‘Beschouw gezond zijn niet als normaal, je kunt ook ziek worden. Zorg voor jezelf en voor anderen. We moeten de zorgver­ lening ook ongelofelijk dankbaar zijn en hen meer waarderen. Net als ons sociaal vangnet en onze ziekteverzekering.’

GELEERD: ‘Sluit je niet op in je angsten en in doemden­ ken. Zoek verbinding, ook al is het digitaal. In het belang van onze economie moeten we meer lokaal gaan kopen, alleen zo komen Belgische bedrijven er weer bovenop.’

15

2X #WIJS

Ken jij een originele spreuk? Zelf bedacht of al jaren in de familie? Stuur ze door en wie weet drukken we jouw spreuk op een knappe tegel. De mooiste spreuk verschijnt verschijnt ook nog op een e-card van Bond zonder Naam. www.leefmagazine.be/wedstrijd-spreuk

Wijze woorden MICHIEL VAN HOOF (25) UIT MECHELEN

LUTGART FORIER (65) UIT HASSELT

‘IK BEN BLIJ DAT GIJ IN MIJN TEAM ZIT’

‘MOEDERZORGEN, KINDERSMART, VINDEN RUST IN ’T VADERHART’

© Compagnie Gagarine

‘Als klein meisje hield ik er al van om mijn ouders te verrassen. Mijn papa gaf me centjes en reed me naar de winkel. Op mijn twaalfde deed ik hem voor Vaderdag deze levenswijsheid cadeau. Moederzorgen, kindersmart, vinden rust in ’t vaderhart. Vierender­ tig jaar lang hing het pleisterwerk in de woonkamer van mijn ouders.

Toen papa stierf, kwam het naar mij terug. Er gaat geen dag voorbij dat ik niet naar de spreuk kijk. Het is mijn manier om herinneringen aan hem op te halen. Papa was een vat vol liefde. Van held uit mijn kindertijd tot troostende schouder op het ogenblik dat mijn huwelijk uiteenspatte. Niet alleen zijn eigen kinderen, maar werkelijk alle kinderen in het dorp droegen meester Marcel op handen.’

© Compagnie Gagarine

‘Wie Michiel Van Hoof zegt, zegt ook grappige citaten uit series en films. Niet toevallig prijken enkele van die uitspra­ ken ook op mijn T-shirts en sweaters.

Ik ben blij dat gij in mijn team zit uit de iconische serie Het Eiland bijvoorbeeld.

Als ik die pull draag, merk ik dat velen een glimlach niet kunnen onderdrukken.

Collega’s grappen dat ze ook blij zijn in mijn team te zitten. Vaak bots ik online op citaten die zo goed zijn, dat ik jaloers ben dat ik er zelf niet ben opgekomen. Ge voelt dat ge leeft, wanneer het zonnetje kusjes geeft, is er zo eentje. De mooiste momenten zijn toch die waarop de zon schijnt? Zelf ben ik nogal een positivo, het zonnetje in huis, dus het kon eigenlijk wel mijn levensmotto zijn.’

win

16

17

VERHOOGDE TEGEMOETKOMING

Niet verzuipen door ziekte

Jan is de enige kostwinner in een gezin van vier. Zijn loon is niet hoog. Ook Maria heeft het niet breed sinds het overlijden van haar echtgenoot.

Onvoorziene kosten brengen hen in de problemen. Dankzij de verhoogde tegemoetkoming betalen zij minder voor onder meer gezondheidszorg. Wat moet je doen om die tegemoetkoming te verkrijgen?

STAP 3:

JE KRIJGT NIEUWE GELE KLEVERS Als je in aanmerking komt voor de verhoogde tegemoetkoming, dan brengt CM je daarvan op de hoogte. CM stuurt je automatisch nieuwe gele klevers met een aangepaste code. Die staat onderaan links en eindigt steeds op 1 (bijvoorbeeld 121/121).

CM 126 VOORNAAM NAAM STRAAT NUMMER POSTCODE GEMEENTE 121 / 121

RIJKSREGISTERNUMMER

INSZ

TEKST MARTINE CREVE

STAP 1:

CHECK JE INKOMEN • Je bruto belastbaar gezinsinkomen van vorig jaar is lager dan 19.335,92 euro. Per bijkomend gezinslid mag je daar 3.579,60 euro bij tellen.

• Ben je weduwe of weduwnaar, dan wordt je bruto belastbaar inkomen van de vorige maand bekeken. Dat is op jaarbasis omgerekend lager dan 19.957,16 euro. Per bijkomend gezinslid mag je daar 3.694,61 euro bij tellen.

Dit geldt ook voor onder meer gepensioneerden, mindervaliden, personen met een invaliditeitsuitkering, eenoudergezinnen en voor personen die minstens één jaar ononderbroken arbeidsongeschikt of volledig werkloos zijn.

STAP 2:

DOE EEN AANVRAAG BIJ CM • Word je weduwe of weduwnaar of ontvang je een

invaliditeitsuitkering en vermoedt CM dat je in aanmerking komt voor de verhoogde tegemoetkoming?

Dan zal CM je uitnodigen om een aanvraag in te dienen. Is dat niet het geval en denk je aan de inkomensvoorwaarden voor de verhoogde tegemoetkoming te voldoen? Vraag dan zelf aan CM om een aanvraagprocedure op te starten.

• CM onderzoekt op basis van officiële gegevens of je recht hebt op de verhoogde tegemoetkoming.

GOED OM TE WETEN Sommige uitkeringen geven automatisch recht op de verhoogde tegemoetkoming. Dan kent CM de hogere terugbetaling vanzelf toe. Jij hoeft daarvoor niets te doen.

STAP 4: JE

BETAALT MINDER VOOR …

MEDISCHE ZORG Je krijgt een hogere terugbetaling voor gezondheidszorg. Een bezoek aan de dokter, de tandarts of een andere zorgverlener kost je dus minder.

Dat is ook het geval voor sommige geneesmiddelen en voor een opname in het ziekenhuis.

Voor een raadpleging bij de huisarts wordt de regeling betalende derde toegepast. Dat wil zeggen dat je enkel het remgeld (eigen opleg) betaalt. De rest van het honorarium verrekent het ziekenfonds rechtstreeks met de huisarts. Bovendien geldt een lager

plafondbedrag voor de maximumfactuur. Van zodra je 477,54 euro remgeld hebt betaald, hoef je in dat kalenderjaar geen remgeld meer te betalen.

CM-INITIATIEVEN Je kinderen krijgen extra korting op de deelnameprijs voor de vakanties van Kazou. Ook voor een cursus of een vakantie van Samana betaal je minder. En je kunt voordeliger infosessies rond gezondheid bijwonen. Om te herstellen in een zorgverblijf van CM gelden eveneens lagere tarieven.

BUS, TELEFOON ...

De zorgpremie die je betaalt aan CM-Zorgkas is lager. Die bedraagt 26 euro in de plaats van 53 euro. Je hebt recht op een goedkoper ticket voor trein en bus. Je kunt ook een sociaal telefoontarief aanvragen. En je komt in aanmerking voor een toelage van het Sociaal Verwarmingsfonds. Ook een gratis energiescan kan. En met Rap op Stap, een gratis reisbemiddelingskantoor voor mensen met een beperkt budget, kun je er goedkoop tussenuit.  www.cm.be/vt

18

19

d n e v d O n o e v o o d d r r v v r r e o OoOrve dovend GEHOORBESCHERMING BIJ KINDEREN

Zet je kinderen samen in een turnzaal, dan kan het lawaai pijn doen aan de oren, vooral bij de kinderen zelf. Astrid van Wieringen, professor in de neus- en oorheelkunde van KU Leuven, legt uit hoe je je kinderen tegen gehoorschade kunt beschermen.

TEKST MICHIEL VERPLANCKE

Wat gebeurt er in je oor bij blijvende gehoorschade?

Astrid van Wieringen: ‘Een te luide en te lange blootstelling aan lawaai beschadigt de trilhaartjes in je binnenoor. Zij versturen informatie naar de hersenen over trillingen die in het oor binnenkomen. Daar krijgen ze betekenis: het horen.

Beschadigde trilhaartjes groeien niet terug, waardoor er minder informatie over klanken naar de hersenen gaat.’

Wat zijn de gevolgen?

‘Geluiden hebben een frequentie en sterkte. De frequentie horen we als hoog en laag. Ook spraakklanken hebben verschillende frequenties. Zo heeft een s-klank hoge frequen-

ties. Bij gehoorschade hoor je bepaalde frequenties minder en vallen klanken weg.

Wie normaal hoort, merkt het goed als een geluid geleidelijk luider wordt. Iemand met gehoorschade onderscheidt die stapjes minder goed, waardoor klanken te stil of te luid klinken.’

‘Las pauzes in als je ergens naartoe gaat waar veel lawaai is’ ‘Bij het spreken wisselen we stille en luidere klanken af. Als sommige frequenties dan ook wegvallen, gaan spraakklanken op elkaar lijken.’

En specifiek voor kinderen?

‘Het gehoor is van belang voor de spraak- en taalontwikkeling.

Kinderen doen er tot hun 10 jaar over om de moedertaal vlot te leren spreken. Een goed gehoor is dus essentieel. Bovendien is hun gehoor gevoeliger en zijn zij zich niet bewust van mogelijke schade.

Er is een grijze zone van schade die minder meetbaar is. Mensen die hun dagen in een lawaaierige

omgeving doorbrengen, kunnen kampen met concentratieproblemen, stress en vermoeidheid. Bij kinderen kan zich dat uiten in gedragsproblemen.’

Waar lopen kinderen risico op schade en hoe bescherm je hen?

‘Gehoorschade hangt af van het niveau en de duur van geluid. Op een speelplaats kan het geluidsniveau tot 95 dB gaan. Zo loop je na 30 minuten al risico op schade.

In de turnzaal kan het zelfs tot 120 dB gaan. Dan kan de schade onmiddellijk zijn. Andere lawaaierige plaatsen zijn bijvoorbeeld binnenspeeltuinen, sportwedstrijden of stadsevenementen.’

‘Maak je kinderen bewust van de risico’s, zodat ze te luide situaties vermijden. Luistert je kind graag naar muziek met oortjes in?

Dat kan, maar houd er rekening mee dat de oren al na 5 minuten schade kunnen ondervinden als het volume op 100 procent staat.

Luister mee en stel het niveau bij.

Las pauzes in als je ergens naartoe gaat waar veel lawaai is. Ga even naar een stillere plek. Neem oordopjes of oorkappen mee.’  www.cm.be/oren

OOK IN JE KOT BEN JE MET CM GOED VERZEKERD

Bij CM ben je goed verzekerd aan een scherpe prijs.

• Ook tijdens de coronacrisis komt het CM-Hospitaalplan tegemoet bij een ziekenhuisopname volgens de normale voorwaarden.

• Verzeker je ook voor medische kosten buiten het ziekenhuis met het CM-MediKo Plan.

In combinatie met het CM-MediKo Plan geniet je 5% korting op de premie van het CM-Hospitaalplan.

Sluit aan via www.cm.be/verzekeringen Meer info: www.cm.be/verzekeringen-corona MOB verzekeringen CM-Vlaanderen, verzekeringsonderneming met maatschappelijke zetel in België en toegelaten onder nummer 150/01 om de tak 2 ‘ziekte’ te beoefenen. Bij betwisting gelden de algemene voorwaarden. Ondernemingsnummer 0851.601.503

CM. Jouw gezondheidsfonds.

20

21

SPREEKUUR

FACTCHECK

BLOEDNEUS

NEUS DICHT KNIJPEN Een tik op je neus of hard snuiten? Het kan je een bloedneus opleveren. Het lijkt vaak ernstig maar in de meeste gevallen gaat een bloedneus snel over.

WAT IS EEN BLOEDNEUS? Een bloedneus krijg je meestal door een gesprongen bloedvaatje. Het bloed loopt uit je neus uit een of beide neusgaten.

Vaak proef je wat bloed in je mond, maar eigenlijk verlies je niet zoveel bloed. Over het algemeen is een bloedneus onschuldig en kun je er zelf wat aan doen.

WAT ZIJN DE OORZAKEN? De fijne bloedvaatjes in onze neus zijn gevoelig voor beschadigingen. Kinderen en jongvolwassenen krijgen vaak een bloedneus door de neus te hard te snuiten, neuspeuteren, een slag op de neus, een wondje in de neus of een eerdere bloedneus. Ben je er gevoelig aan? Dan kun je zonder directe aanleiding een bloedneus krijgen bij warm of droog weer, op grote hoogte of diepte, bij een zware inspanning of bij te droge lucht of rook. Ook oudere mensen hebben vaker een bloedneus, omdat hun bloedvaatjes kwetsbaarder zijn.

WAT KUN JE ZELF DOEN? Rustig blijven is de boodschap. Ga zitten en leun licht voorover, zodat het bloed niet in je keel loopt. Snuit je neus om bloedklonters te verwijderen en adem door je mond. Druk vijf minuten lang je neus dicht met duim en wijsvinger, net onder het harde gedeelte van je neus. Door de druk kan het gekwetste bloedvaatje terug dichtstollen, waardoor de bloeding stopt.

Een ijsblokje in je mond of cold-pack in je nek kunnen de bloeding ook sneller stoppen. Nog geen resultaat na vijf minuten? Druk je neus opnieuw vijf minuten dicht. De uren daarna vermijd je het best om je neus te snuiten.

ELISE RUMMENS (38) PREVENTIE-ARTS CM Elise is onze huisdokter. Haar stokpaardje op het vlak van gezondheid is beweging. Daarom zie je haar dinsdagavond springen, vliegen, duiken, vallen en weer opstaan. Dan heeft ze haar wekelijkse parkourtraining.  www.cm.be/dehuisdokter

22

HOE KUN JE EEN BLOEDNEUS VOORKOMEN? Krijg je snel een bloedneus? Dan kun je het best zachtjes je neus snuiten en niet in je neus peuteren. Vermijd rook en droge lucht. Verhoog de luchtvochtigheid door bijvoorbeeld bakjes water bij de verwarming te zetten.

WANNEER GA JE NAAR DE DOKTER? Raadpleeg de dokter wanneer je nog altijd een bloedneus hebt na twee keer vijf minuten drukken. Heb je er regelmatig last van? Ga naar de dokter voor advies. Doe dat zeker als je bloedverdunnende geneesmiddelen neemt of door ziekte een gestoorde bloedstolling hebt.

WERKT ONTSMETTINGSGEL BETER TEGEN EEN VIRUS DAN ZEEP? Mensen kopen massaal ontsmettingsmiddel om niet besmet te worden met het coronavirus. Werkt dat wel beter dan gewoon zeep en water?

OP WELK ONDERZOEK BASEREN WE ONS? Britse onderzoekers gingen na welk middel het efficiëntst is om de handen te reinigen: water en zeep of ontsmetten met alcohol.

Ze bekeken twee categorieën studies. Bij laboratoriumstudies brachten de onderzoekers een schaaltje met virussen en bacteriën in contact met een testproduct. Nadien bekeken ze hoeveel er zich nog vermenigvuldigden.

Bij tests op mensen besmetten ze de handen van proefpersonen met bepaalde virussen en bacteriën en wasten ze die nadien met verschillende testproducten. Achteraf keken de onderzoekers hoe zuiver de handen waren.

De onderzoekers besloten dat water en zeep het meest effectief zijn om virussen en bacteriën weg te spoelen. Alcoholproducten

maken verschillende bacteriën onschadelijk, maar werken in het algemeen minder goed tegen virussen dan zeep.

HOE MOETEN WE DIT NIEUWS INTERPRETEREN? Gewone zepen hebben op zich een minimale werking tegen virussen en bacteriën, maar in combinatie met wrijven en spoelen onder water is het effectief om virussen en bacteriën van de buitenste laag van de huid te verwijderen.

Je handen wassen doe je het best na elk toiletbezoek, na het snuiten van je neus en nadat je hoest of niest. Voor en na het eten is ook een goed moment, net zoals voor en nadat je bijvoorbeeld het openbaar vervoer gebruikt hebt, omdat je dan mogelijk besmettingsgevaar hebt.

CONCLUSIE NEE Je handen wassen is het beste middel om de verspreiding van virussen en bacteriën tegen te gaan.

Regelmatig grondig wassen met zeep gedurende 40-60 seconden is voldoende om ze te verwijderen. Klassieke zeep, op openbare plaatsen bij voorkeur vloeibaar, is nog steeds het beste middel om je handen te ontsmetten.

BRON: www.gezondheidenwetenschap.be

23

Hoe ondersteun jij je kind bij het schoolwerk in deze periode?

Laat het ons weten via leef@cm.be of Persdienst CM, PB 40, 1031 Brussel

STEUN BIJ TELEBLOK

Tips tegen blokdown Plots viel het academiejaar stil. Studenten mochten de aula niet meer in en hun kot niet meer uit. Uit onderzoek van Teleblok blijkt dat bijna vier op de vijf studenten zich zorgen maken over hun studies door de lockdown. Studenten Susan en Clara* zagen hun stage in het water vallen en doen nu een nieuwe stage bij Teleblok. Zij geven hun kijk op enkele bloktips.

TEKST BRAM DEHOUCK ILLUSTRATIE ANNELIEN SMET

1

WEES MILD VOOR JEZELF. Clara: ‘In het begin twijfelde ik veel. Ben ik goed bezig? Doe ik voldoende? Het leek wel vakantie, terwijl ik aan mijn stage had moeten beginnen. Nu is er meer duidelijk en weet ik dat het de ene dag beter lukt dan de andere.

Dat is bij iedereen zo.’

Susan: ‘Het was een rare sfeer. Ik wilde iets nuttigs doen, maar dat kon niet meer. Alle structuur viel weg. Stilaan lukt het me meer om mild te zijn. Ik heb me nieuwe doelen gesteld, dat helpt.’

2

GUN JEZELF PIEKERMOMEN­ TEN OM DAARNA WEER LOS TE LATEN. Susan: ‘Ik ben van nature een piekeraar. De piekergedachten duiken plots op. Als ik ’s avonds met vrienden bel, deel ik mijn zorgen.

Zo kan ik ze van me afzetten.

Mensen moeten hun gedachten durven uit te spreken.’

Clara: ‘Zal ik kunnen afstuderen?

24

Zal er vakantie zijn? Alles was heel onzeker. Ik heb daar een aantal weken over gepiekerd. Gelukkig kon ik erover praten met vrienden en familie.’

3

BRENG STRUCTUUR IN JE DAG. Clara: ‘Op tijd opstaan! Ik probeer niet te lang in bed te blijven liggen. Daarom plan ik het meeste schoolwerk in de voormiddag.’

Susan: ‘Naast mijn computer hangt de weekplanner van Teleblok. Daarop noteer ik wanneer ik welke opdrachten doe. Die structuur heb ik echt nodig, nu alles van thuis uit gebeurt.’

4

MAAK TIJD VOOR DINGEN DIE JE LEUK VINDT. Susan: ‘Handig dat ik zelf kan kiezen wanneer ik ontspanning neem. Voorspelt de weerman een zonnige dag? Dan plan ik een moment om mijn mama te helpen in de moestuin. De rest van

de week kijk ik er al naar uit om lekker buiten te zijn.’

Clara: ‘In de namiddag neem ik meer tijd voor ontspanning. Ik maak een wandeling, of we spelen thuis een gezelschapsspel. Online shoppen is ook altijd leuk (lacht).’

5

BLIJF IN CONTACT EN ZORG VOOR SOCIALE CONTROLE. Clara: ‘Hoever sta jij met je taken? Mijn medestudenten en ik informeren elkaar erover. Zo weten we of we op schema zitten of een tandje moeten bijsteken.

Maar door ’s avonds eens gewoon ontspannen te skypen of samen online een quiz te spelen houd je ook de moed erin.’

Susan: ‘Mijn contacten met vrienden en medestudenten zijn ook vooral op ontspanning gericht.

We moedigen elkaar aan, maar ik mis de sociale controle van een blokpunt of een bib.’

WAT IS TELEBLOK?

6

RELAX EN BEWEEG. Susan: ‘Voor het ontbijt doe ik een halfuurtje aan sport. Het geeft me energie voor de rest van de dag.’

Clara: ‘Ik ben niet echt sportief.

Ik hou er meer van tussendoor eens buiten te zitten of een aflevering te bekijken van een serie.’

moeten zware examens afleggen.

Ik vraag regelmatig hoe het met hen gaat.’

Susan: ‘Nog leuker is om kaartjes en brieven te ontvangen via de post. Dat is momenteel populair onder studenten. Het doet extra deugd als iemand die moeite voor je doet.’

7

LAAT WETEN DAT JE AAN EEN ANDER DENKT. Clara: ‘Naast de stage heb ik slechts twee examens. Voor mij valt het dus mee. Sommige vrienden hadden veel online les en

*Teleblok-vrijwilligers moeten anoniem blijven. Susan en Clara zijn schuilnamen.

Teleblok, een dienst van CM, biedt studenten sociale steun. Tijdens de examenperiodes in januari en juni kunnen studenten gratis en anoniem chatten met Teleblok. Wil je praten over studeren, stress, eenzaamheid of wat er ook maar op je lever ligt? Elke dag van 18 tot 23 uur zitten vrijwilligers voor je klaar. Geen nood aan een gesprek? Dan vind je bij Teleblok ook allerlei tips, en kun je jouw ideale studieplanner downloaden.

 www.teleblok.be

25

LEZERSRUBRIEK

3X

Uit jouw leven gegrepen

CM TOT JE DIENST MEER INFO & ALLE VOORWAARDEN OP w ww.cm.be/cm-voordelen

REMGELD KINDEREN Het remgeld of het persoonlijk aandeel is het wettelijk vastgelegd deel van het doktersbezoek dat de patiënt zelf moet betalen. De ziekteverzekering komt hiervoor niet tegemoet.

LEDENVOORDEEL Voor elk doktersbezoek van kinderen tot en met zes jaar in België betaalt CM vanuit de CM-diensten en -voordelen het remgeld volledig terug. Dit geldt voor alle prestaties van huisartsen en geneesheer-specialisten binnen de ambulante zorg, dat is zorg buiten het ziekenhuis. Je hoeft zelf niets te doen, het remgeld wordt elk kwartaal automatisch op je rekening overgeschreven.

MONDHYGIËNE BIJ KINDEREN Het glazuur van kindertanden is erg gevoelig voor gaatjes, of cariës. Minimaal twee keer per dag poetsen is dan ook aan te raden. Naast een goede mondhygiëne en een regelmatig bezoek aan de tandarts speelt ook wat kinderen eten en drinken een belangrijke rol in tandverzorging.

LEDENVOORDEEL Met het educatief pakket Ben de Bever moedigt CM een goede mondhygiëne aan bij kinderen van het eerste tot en met het derde leerjaar. Het pakket bestaat uit lessuggesties en tal van opdrachten. Op www.bendebever.be vind je filmpjes, spelletjes en het themalied.

AANGIFTE HOSPITALISATIE Leden die een CM-Hospitaalplan hebben afgesloten, ontvangen bij een (dag)opname in een algemeen ziekenhuis wegens ziekte, ongeval, bevalling of zwangerschapsverwikkelingen een tegemoetkoming voor de meeste kosten.

BETALINGSBEWIJS Ik las in het vorige nummer van Leef dat na de huisarts nu ook de tandarts het eAttest kan gebruiken. Dan krijg je geen doktersbriefje meer mee. De arts stuurt het zelf naar het ziekenfonds. Hij moet wel een betalingsbewijs meegeven, maar ik krijg er meestal geen.

De terugbetaling gebeurt wel zeer snel, soms zelfs al de dag na het doktersbezoek. Maar dan stel ik wel eens vast dat ik meer heb betaald dan het vermelde bedrag. Daar heb ik het moeilijk mee.

Victor

Het valt mij op dat wij, chronisch zieke mensen die moeten rondkomen met een uitkering, heel goed kunnen omgaan met de beperkingen die deze coronatijd ons oplegt. Hamsteren is voor ons geen optie, want ons maandelijks budget voor boodschappen is beperkt.

Wij moeten onze vakantie niet annuleren. Die brengen wij door in onze eigen tuin. En op de opening van de restaurants zitten wij niet te wachten. Wij komen daar niet. Toch hebben wij veel begrip voor mensen die nu grote financiële verliezen lijden.

HERBRONNING Wat wel - zoals bij iedereen knaagt, is dat we geen familie en vrienden kunnen ontmoeten.

Al is dat voor vele chronisch zieke mensen ook niet evident.

We moeten soms afspraken afzeggen, omdat we ons net die dag ellendig voelen.

Sommige maatregelen zijn voor ons zo'n gewoonte geworden.

Wij hebben het minder moeilijk om ons aan te passen. Wij blijven altijd in ons kot omdat het niet anders kan.

Bij ons valt de lockdown best mee.

Een ruime woning, terras en tuin, een kwartiertje stappen van het bos, een gevulde diepvries en geen financiële gevolgen. Maar verpleegkundigen, artsen, winkelpersoneel, eenzame mensen … hebben het zwaar te verduren.

De lockdown doet mensen ook nadenken. Dat het toch ook eens goed doet nu alles stilvalt, dat het milieu er wel bij vaart, dat er tijd is voor een boek of om te klussen. Ik hoorde zelfs al spreken over herbronning en zichzelf terugvinden. Wat doen we na deze crisis? Hollen we dan weer verder van hot naar her? Ik hoop van niet.

Marina Vermeulen, Boezinge

Bart Dewaele

Deel je ervaringen

Wij horen graag wat belangrijk is in jouw leven. Zit je met een praktisch probleem, heb je een frustratie, zoek je een oplossing ...

Aarzel niet om met ons in dialoog te gaan. Wij luisteren en antwoorden je met plezier. facebook.com/CMziekenfonds

26

De zorgverlener is altijd verplicht om een bewijsstuk mee te geven waarop het betaalde bedrag staat vermeld. Dat is ook het geval bij het eAttest. Vraag er zelf gerust naar als de arts of tandarts het niet spontaan geeft. Zowel bij geconventioneerde als niet-geconventioneerde artsen moet het vermelde bedrag op het betalingsbewijs hetzelfde zijn als het werkelijk aangerekende bedrag.

ALTIJD IN ONS KOT

LEDENVOORDEEL Sinds kort kun je de verplichte aangifte van de hospitalisatie digitaal aan CM bezorgen. Een pak eenvoudiger en efficiënter, want je hoeft de facturen niet meer bij CM binnen te brengen. Ook de terugbetaling verschijnt hierdoor sneller op je bankrekening. Je digitale aangifte in orde maken kan via www.cm.be/aangifte-hospitalisatie.

Hallo Victor,

lezersbrieven@cm.be

@CMziekenfonds

27

#WIJS

‘Soms heeft een ander gelijk’ FILOSOOF JEAN PAUL VAN BENDEGEM (67) KOESTERT ZIJN OPEN BLIK ‘Wijsheid is de kennis die je niet in handleidingen vindt. Ze zit in de praktijk bijvoorbeeld, het ambachtelijke zelfs: hout bewerken, ijzer smeden, brood bakken.

Iemand die een ambacht beoefent, bezit kennis die hij niet altijd kan uitleggen.'

131

'Als een student me na een les kwam zeggen: Wel professor, zo had ik het nog niet bekeken, dan vond ik dat het grootste compliment dat ik als prof kon krijgen.’

120

'Een belangrijk levensinzicht? Het kan nog altijd dat iemand anders gelijk heeft.

Zo vatte een Duitse filosoof zijn visie ooit samen. Ik kan me daar wel in vinden.

Het is goed om te beseffen dat er op elk moment iemand kan langskomen die je wijst op je tunnelvisie, die vraagt of je de kwestie al eens op een andere manier benaderd hebt.'

© Stefaan Temmerman

'Persoonlijk benader ik dat nog het meest door piano te spelen, zij het op een bescheiden niveau. Nu heb ik meer tijd om te oefenen dan tijdens mijn actieve loopbaan. Maar een virtuoos word ik nooit meer.'