Visie 17 december 2020 by CM ziekenfonds

BLAD MET EEN MENING VOOR EEN WERELD IN BEWEGING

Visie haar wenst een w lezers

kerstarme tijd

REGIO LAND VAN AALST - NR 20 - DONDERDAG 17 DECEMBER 2020

CM geeft hogere terugbetaling voor orthodontie en tandprothesen

Vanaf 1 januari 2021 geeft CM een hogere terugbetaling voor orthodontie en tandprothesen aan haar leden in Vlaanderen en Brussel. Daarmee is CM het eerste ziekenfonds dat zo een uitgebreide tandvergoeding garandeert binnen haar eigen pakket CM-diensten en -voordelen. ‘Op die manier zijn al onze leden beschermd tegen hoge tandkosten’, zegt Bart De Ruysscher, algemeen directeur CM Vlaanderen. Kinderen en jongeren hebben voor een orthodontische behandeling recht op een tegemoetkoming van 60 procent tot maximaal 1 050 euro op het bedrag dat uit eigen zak wordt betaald. Voor vaste en uitneembare tandprothesen waarvoor nog geen terugbetaling is vanuit de ziekteverzekering, geldt eveneens een tegemoetkoming van 60 procent op de kostprijs met een maximum tot 1 050 euro. Voor wie in aanmerking komt voor de verhoogde tegemoetkoming loopt dat percentage op tot 75 procent. > Lees verder op pagina 7

SOCIALE VERKIEZINGEN

DOSSIER

PRATEN OVER

De voorbije weken stemden duizenden werk ne mers voor hun vertegenwoordigers in de Onder nemingsraden en Comités voor Preventie en Be scherming op het Werk (CPBW). Opnieuw behaalde het ACV een absolute meerderheid. Bij de CPBW’s gingen bijna zes op de tien zetels naar het ACV.

De coronacrisis noopte heel wat mensen om thuis te werken. Dat heeft voordelen, maar er komt toch wat bij kijken. Waar moet je op letten qua ergonomie? Hoe behoud je een sociale band met je collega’s? Wat zijn de valkuilen? Dat lees je in ons dossier.

Steeds vaker hoor je berichten over eenzaamheid. Zeker in deze coronatijden voelen veel mensen zich alleen. Toch blijft het taboe. Zeker bij jongeren. Amber is 22 jaar en voelt zich eenzaam. Zij deelt haar ervaringen. Sociologe Leen Heylen leert ons wat eenzaamheid met een mens doet.

ACV opnieuw de grootste

Alles over thuiswerk

TWEEWEKELIJKSE UITGAVE

BEWEGING.NET

Eenzaamheid

>4 CM.BE

HETACV.BE - JAARGANG 76 - AFGIFTE BRUSSEL X - P806000 - VOLGEND NR 14.01.2021 - REGIO

> 10

BLZ. 13

VAN DE WEEK

HET JAAR VAN HOOP, ONDANKS ALLES

DE QUOTE

weerklonk. We werden ons ook bewust van het belang van onze woning. Waar wonen we, met hoeveel wonen we samen? Allemaal factoren die tijdens een lockdown veel meer van tel zijn.

et einde van het jaar komt eraan, en dan is het tijd om even terug te blikken. Zeker na zo’n uitzonderlijk jaar. 2020 zal nog lang in ons geheugen gegrift staan als het jaar dat in het teken stond van de coronapandemie. Wie had een jaar geleden kunnen denken dat scholen zouden moeten sluiten, dat we elke dag een persconferentie zouden krijgen waarin over aantallen besmettingen, ziekenhuisopnames en doden wordt gesproken, dat we alleen nog onze gezinsleden zouden mogen knuffelen, of zelfs maar aanraken. Voor onze beweging, waarin ontmoeting zo centraal staat, was het afgelopen jaar een beproeving.

licht, maar de sociale zekerheid toonde zich voor wie pech had een veilig tijdelijk vangnet, een bescherming tegen het gevaar om in armoede te belanden. 2020 was een jaar waarin solidariteit en verbondenheid nieuwe invullingen kregen. Dit voorjaar kwamen we elke avond buiten om te applaudisseren voor het zorgpersoneel. We droegen een mondmasker, niet alleen om zelf niet ziek te worden, maar vooral om anderen niet te besmetten. Het was ook het jaar waarin kleine initiatieven ontstonden om eenzamen, mensen in armoede of mensen met een broze gezondheid een hart onder de riem te steken.

2020 was, ten slotte, ook een jaar waarin het middenveld zich in zijn taak versterkt zag. Ziekenfondsen en vakbonden – denk aan de contactonderzoek en de vele dossiers voor tijdelijke werklozen – maar evenzeer de socioculturele verenigingen. Zelden was de drang om samen te zijn en samen de maatschappij vorm te geven zo sterk. Verbondenheid bleek het middel bij uitstek om het mentaal welzijn te versterken.

Alles wat vanzelfsprekend leek, werd afgelopen jaar in vraag gesteld. En toch. Toch was 2020 een jaar met signalen van hoop. Ondanks al het slechte nieuws.

2020 was een jaar waarin creativiteit en innovatie centraal stonden. Digitale vergaderingen of een aangepaste organisatie of productieprocessen op het werk, afstandsonderwijs, maar ook originele activiteiten van verenigingen of cultuurhuizen, zodat je met de eigen bubbel toch even alle beslommeringen achter je kon laten.

Een terugblik werkt louterend, maar het is minstens even heilzaam om vooruit te kijken naar 2021. De strijd tegen het virus is lang nog niet gewonnen, maar als we ons aan de maatregelen blijven houden, slaan we ons erdoor. Hoe moeilijk het ook wordt. Tijd dus om in 2021 met het goede uit 2020 aan de slag te gaan.

2020 was een jaar waarin we ons bewust werden van onze omgeving. We konden niet op reis, dus gingen we massaal wandelen en fietsen in de buurt. De roep om lokaal te kopen

Het afgelopen jaar leerde ons vele lessen. Eén ervan is dat er niets gaat boven een goede gezondheid. En dat die doodgewone, soms bijna banale momenten van klein geluk en ontmoeting zo belangrijk zijn. We moeten alles op alles zetten om dat snel weer mogelijk te maken.

2020 was een jaar waarin de sociale zekerheid haar deugdelijkheid bewees. Vele mensen konden gelukkig een beroep doen op tijdelijke werkloosheid, toen hun bedrijven noodgedwongen de deuren moesten sluiten. Wie ziek werd, kreeg een ziekte-uitkering en een deel van de ziektekosten terugbetaald. Kan het beter? Al-

‘Als ze in het journaal oude mensen nodig hebben, kijken ze bij de ‘o’ van ‘oud’ en ja, hoor, daar komt er weer een aan met een rollator of ligt er weer een onderuitgezakt in een bed met een zuurstofapparaat in de neus. Dat is een realiteit, natuurlijk, maar er zijn nog heel veel oude mensen die nog van alles omhanden hebben, over van alles nadenken en zich druk maken.’ Nederlands tv-icoon Sonja Barend in De Standaard

HET CIJFER

53% Iets meer dan de helft van de grond in Vlaanderen wordt gebruikt door de landbouw. Dat blijkt uit het Natuurrapport 2020 van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek. 33 procent van de Vlaamse grond is bebouwd, 10,3 procent is bos.

M/V/X VAN DE WEEK Peter Wouters, voorzitter beweging.net Marc Leemans, voorzitter ACV Luc Van Gorp, voorzitter CM

Redactieadres: Visie, PB 20, 1031 Brussel - tel. 02 246 31 11 - e-mail: info@visieredactie.be • Lezersbrieven: lezers@visieredactie.be • Abonnementen: www.beweging.net/ abonnementvisie • Verantwoordelijke uitgever: Liesbeth De Winter (nationale pagina’s), artikels ‘regio’ vallen onder de resp. verantw. uitgevers • Redactie: Simon Bellens, Nils De Neubourg, Wim Troch, Marjan Cauwenberg, Tinne Van Woensel, Rooni Theeboom, David Vanbellinghen, Karen Zelderloo, Martine Creve, Dieter Herregodts, Stephanie Lemmens, Elien Steen, Anneleen Vermeire, Michiel Verplancke • Hoofdredactie: Amélie Janssens • Vormgeving: Gevaert Graphics • Druk: Coldset Printing Partners • Visie verschijnt tweewekelijks en is inbegrepen in het lidmaatschap van CM, ACV bouw - industrie & energie, ACV-CSC METEA, ACV-Transcom en ACV Voeding en Diensten •

Hans Claus en Mohamed Barrie Pax Christi Vlaanderen huldigde gevange nisdirecteur Hans Claus en sociaal werker Mohamed Barrie als nieuwe Ambassadeurs voor de Vrede. Claus toont een doorgedreven engagement voor een humaan en doeltreffend strafsysteem en een economie ten dienste van een leefbare samenleving. Barrie geeft handen en voeten aan een inclusieve superdiverse samenleving met concrete initiatieven zoals ‘Black History Month’ en door een jonge, scherpe en opbouwende stem te zijn in het anti-racismedebat.

ACTUEEL

Sociale verkiezingen

ACV opnieuw de grootste Bij de afgelopen sociale verkiezingen was het ACV met duidelijke voorsprong de grootste vakbond van het land. De zetelverdeling voor de vakbonden blijft min of meer stabiel in vergelijking met de vorige verkiezingen.

TEKST SIMON BELLENS FOTO KAROLIEN COENEN

COMITÉ PB Zetels - Nationaal 9,26 %

33,25 %

9,47 % 57,50 %

inds het ACV in 1963 nationaal de grootste vakbond werd in de Co mités Preventie en Bescherming op het Werk (CPBW) en in 1975 in de Ondernemingsraden (OR), is het onaf gebroken de grootste gebleven. Nu de re sultaten binnen zijn van de sociale verkie zingen in november, die eerder uitgesteld werden door de coronapandemie, beves tigt het ACV die rol. Nationaal behaalde het 57,50 procent van de zetels in een CPBW en 55,71 procent van de zetels in een OR. ‘Die absolute meerderheden zijn het resul taat van vier jaar lang consistent hard wer ken en verantwoordelijkheid opnemen’, reageert voorzitter van het ACV Marc Leemans. ‘Ook in moeilijke en onvoorziene omstandigheden zoals Covid-19. Wij zijn dus heel blij met dit resultaat.’ Hoewel de resultaten voorlopig zijn — nog niet overal zijn alle stemmen geteld en door de coronamaatregelen lopen op sommige plaatsen nog uitgestelde ver kiezingen — zijn ze nagenoeg identiek aan de resultaten bij de vorige sociale verkie zingen. In 2016 behaalde het ACV 58,03 procent van alle zetels in de Comités PB en 55,85 procent van alle zetels in de OR. Tegenover vier jaar geleden maakt alleen de liberale vakbond ACLVB een lichte op mars. De kleinste van de drie vakbonden stijgt 0,76 procent in de OR en 0,90 procent in de CPBW. Werknemers hebben zich dus vooral honkvast getoond.

ONDERNEMINGSRAAD Zetels - Nationaal

 ACV (57,50%)  ABVV (33,25%)  ACLVB (9,26%)

33,46 %

55,71 %

 ACV (55,71%)  ABVV (33,46%)  ACLVB (9,47%)  NCK (0,74%)  Ind. lijsten (0,62%)

‘Dit is het resultaat van vier jaar verantwoordelijkheid opnemen’ ACV-VOORZITTER MARC LEEMANS

Bij Aperam in Genk vonden de sociale verkiezingen plaats onder strenge voorzorgsmaatregelen.

Verkozen vrouwen Ondanks de moeilijke omstandigheden waarin de verkiezingen door de corona maatregelen plaatsvonden, stemden ruim zes op de tien stemgerechtigde werkne mers voor hun afgevaardigden in een CPBW of OR. In die vertegenwoor di gingsorganen beslissen de zij mee over het welzijn op de werkvloer en oefenen ze het recht uit om zich te laten informeren over belangrijke bedrijfsbeslissingen. Maar de uitslag van de sociale verkiezin gen bepaalt ook rechtstreeks het aantal

zetels per vakbond in de Nationale Ar beidsraad en het Vlaams sociaalecono misch overleg (SERV). ‘Toch worden elk jaar tendensen zicht baarder waaraan we moeten werken’, zegt Leemans. ‘We merken dat de participatie licht daalt. Vooral voor jongeren moeten we een inspanning leveren, we moeten nog heel wat mensen overtuigen van het belang van hun stem. Ik zal pas tevreden zijn als elke werknemer stemt voor zijn rechtstreekse vertegenwoordiger.’

Opvallend: meer dan 40 procent van alle ver kozenen van het ACV zijn vrouwen, met liefst 42,49 procent van alle ACV-zetels in de CPB W’s voor vrouwelijke kandidaten. Nooit eer der had een Belgische vakbond zoveel ver kozen vrouwen. ‘Zonder een verplicht ritssysteem, zoals bij politieke verkiezingen, zit het ACV daarmee toch boven het niveau van het parlement’, merkt Leemans op. ‘Het is nog steeds niet representatief voor het aandeel vrouwen in ondernemingen, dus er is nog een weg te gaan, maar andere vakbon den mogen er een voorbeeld aan nemen.’

Interprofessioneel Akkoord

ACV wil meer koopkracht en kwaliteitsvolle banen Het ACV heeft voorstellen klaar om te onderhandelen over het Interprofessioneel Akkoord. Om de twee jaar zitten werkgevers- en werknemersorganisaties bijeen om te on derhandelen over het Interprofessioneel Akkoord (IPA). De akkoorden die in dat IPA-overleg worden gesloten, resulteren in collectieve arbeidsovereenkomsten die voor alle werknemers van toepassing zijn. Het gaat daarbij onder meer over de stijging van de lonen, maar ook over opleidingskan

sen, arbeidsduur of werkomstandigheden. Na die collectieve onderhandelingen, die komend voorjaar van start gaan, kan per sector nog verder onderhandeld worden. Het ACV heeft de voorstellen klaar om naar de onderhandelingen te trekken. ‘Vooraan staan toch wel de verwachting naar betere lonen en ook betere mobiliteitsvergoedin gen’, licht ACV-voorzitter Marc Leemans toe. Het ACV wil af van de Loonnormwet, die de maximale marge voor loonstijgin gen betonneert. ‘We vragen om het lot van de laagstbetaalde werknemers alsnog te

verbeteren, nadat het ABVV de verbetering van het minimumloon vorig jaar blokkeer de. Veel van die lageloonsectoren zitten op hun tandvlees.’ Uiteraard heeft het ACV ook oog voor de gevolgen van de coronacrisis. ‘Meer dan ooit hebben we aandacht voor de nood zaak om de sterk stijgende werkloosheid te bestrijden. Bij herstructureringen moe ten we naakte ontslagen zo veel mogelijk vermijden. Collectieve arbeidsduurminde ring is daarbij belangrijk’, aldus Leemans. ‘Er moet duidelijkheid komen over de cao’s

rond landingsbanen en SWT, als het kan ook met lagere leeftijden.’ Tot slot werden ook enkele prioriteiten naar voren geschoven om de kwaliteit van het werk te verbeteren. ‘Zeker wat betreft het telewerk en het recht op deconnectie (het recht om ’s avonds en in het weekend niet te moeten antwoorden op mails en telefoons, red.), maar tegelijk ook wat be treft de preventie op het werk voor wie op zijn gewone plaats moet werken’, besluit Leemans.

DOSSIER

DOSSIER TELEWERK

Een gezonde telewerkgeest in een gezond telewerklichaam De oude Romeinen waren blijkbaar al experten in thuiswerk. Want nog meer dan op kantoor merken we tijdens het telewerken het belang van een gezonde geest in een gezond lichaam. Visie hoort bij experten van vandaag hoe we het fysieke en mentale welzijn thuis kunnen verbeteren. Voor onszelf, maar ook voor de collega’s. TEKST NILS DE NEUBOURG ILLUSTRATIE RUTGER VAN PARYS

DE GEEST ‘Er werd vroeger soms lacherig gedaan als ik zei dat we geluk mogen hebben met onze collega’s.’ Alain Van Hiel, professor Sociale psychologie aan de Universiteit Gent is blij dat het belang van het sociaal contact met collega’s nu stilaan wat serieus wordt genomen. ‘Niet meer even bij een collega kunnen binnenlopen heeft echt een grote impact.’

Groepsdieren Maar waarom valt het ons soms zo zwaar dat we door de maatregelen niet alleen veel vrienden en familieleden moeten missen, maar dat we onze collega’s alleen nog via de telefoon- of internetkabel spreken en zien? ‘Wij zijn eigenlijk groepsdieren’, zegt Van Hiel. ‘Onder mensen zijn behoort tot onze belangrijkste behoeftes en motivaties. We verschillen onderling misschien in de mate waarin we die contacten nodig hebben, maar niemand kan helemaal zonder.’ ‘Ik hoor zelfs van collega’s dat ze tijdens het werk thuis videobellen, zonder dat ze echt een vergadering hebben.’ Anja Van den Broeck is professor management en motivatie aan de KU Leuven en bestudeert de sociale en psychologische aspecten van werk. ‘Door thuis bijvoorbeeld Skype open te zetten heb je het idee dat er nog iemand anders in de ruimte is.’ De verklaring waarom we graag de aanwezigheid van een ander voelen is vrij eenvoudig, volgens de professor. ‘Samen dingen doen, werkt motiverend. Om diezelfde reden blokken studenten ook graag samen in de bibliotheek. Dat heeft een positieve invloed op hun concentratie.’

Geen voetbal Contact met thuiswerkende collega’s is momenteel vaak beperkt tot kort en zakelijk overleg. Beide ex-

perten betreuren dat. Anja Van den Broeck: ‘De informele gesprekken vallen weg. Je vraagt niet langer even hulp bij iets op de computer, voorafgaand aan een vergadering kun je niet even bijpraten of je komt niet langer iemand van een ander team tegen bij het koffieapparaat. Die ontmoetingen bij het koffieapparaat zijn een cliché, maar ze zijn zó nodig.’ Alain Van Hiel valt haar bij: ‘In een videovergadering spreekt alleen de persoon die de microfoon heeft aanstaan. Dat biedt minder ruimte voor persoonlijke communicatie. Er wordt tussendoor niet meer over voetbal gepraat.’ Ondanks de beperkingen van die digitale com municatie raadt Alain Van Hiel ons toch aan om die te blijven gebruiken. ‘Gebruik ze tussendoor ook al eens voor een één-op-ééngesprek. Voor wie niet helemaal thuis is in die digitale wereld is er nog de telefoon. Vraag gewoon eens aan elkaar hoe het gaat.’ Dat persoonlijk contact is volgens de sociaal psycholoog – letterlijk – levensnoodzakelijk en nodig om eenzaamheid te vermijden. ‘Eenzaamheid is een verscheurend gevoel. Weten dat je een beroep kunt doen op iemand anders, is van heel groot belang voor je gezondheid, zowel fysiek als mentaal. Onderzoek toont namelijk aan dat eenzaamheid een vergelijkbaar effect heeft op de sterftecijfers als roken.’

HET LICHAAM Aan de keukentafel ‘Tijdens de eerste lockdown in maart hoorde ik heel wat vrienden vertellen hoe ze zich met hun laptop gewoon aan de keukentafel installeerden.’

IS TELEWERK EEN BLIJVER? Voor corona was thuiswerk bijna een privilege, zegt Anja Van den Broeck. De meest recente cijfers uit 2016 over thuiswerk staven die bewering: slechts 16 procent van de Belgen werkte toen minstens regelmatig thuis. ‘Daarmee zaten we in de Europese middenmoot. In Nederland werkte in 2016 ongeveer een derde geregeld al eens thuis.’ Corona heeft die cijfers helemaal door elkaar geschud, tijdelijk dan. ‘Uit een steekproef tijdens de zomer bleken Belgen inderdaad veel meer thuis te werken. Heel wat werkgevers hebben tijdens deze pandemie het geweer van schouder veranderd. Voor werknemers die voorheen

altijd op kantoor werden verwacht, blijkt dat telewerk eigenlijk toch mogelijk is. Het voorbije jaar zijn enkele veranderingen versneld doorgevoerd, maar eigenlijk stonden die al voor de deur.’ Beleven we dan nu de toekomst van het werk? Volgens de expert moeten we zo’n radicale omslag niet verwachten. ‘We gaan niet binnenkort alle kantoren sluiten. We hebben deze tijd kunnen proeven van thuiswerk en er enkele voordelen van ondervonden. Maar tegelijkertijd merken we ook hoe hard we dat sociaal contact nodig hebben. In de toekomst zullen we vooral zoeken naar een evenwicht daartussen.’

Mieke De Jaegher, ergotherapeut bij Goed Thuiszorgwinkel in Oostende, blikt terug op de plotse omslag naar het thuiswerken bij het begin van de coronapandemie. ‘Dat thuiswerken was toch maar voor even. Althans, dat dachten we toen.’ Ondertussen zullen sommigen onder ons binnenkort al een jaar lang vooral thuiswerken, misschien nog wel steeds aan die keukentafel. ‘Daardoor zie je de gevolgen stilaan naar boven komen. Dat zijn vooral rug- en nekklachten.’ Alert zijn voor die eerste tekenen is van groot belang volgens de ergotherapeut. Want met enkele aanpassingen kunnen die klachten ook weer relatief snel verdwijnen. Blijf je volharden, dan kunnen de gevolgen wel eens ernstiger worden. ‘Bij langdurig thuiswerken in een slechte houding kun je ook echte letsels oplopen’, waarschuwt De Jaegher. ‘Dan moet je misschien naar de kinesist of is zelfs een behandeling als een operatie nodig. Maar of het nu ernstig is of niet, voorkomen is altijd beter dan genezen.’

Oud telefoonboek Over dat voorkomen weet Mieke De Jaegher alles. ‘Let vooral op de kleine dingen: bijvoorbeeld de hoogte van je scherm of de houding van je bu-

DOSSIER

DUIDELIJKE REGELS VOOR THUISWERK OP KOMST?

‘We willen effectief garanties van de werkgevers’ Waar heb je recht op als je verplicht moet thuiswerken? Voorlopig zijn zaken als een tegemoetkoming voor een internetverbinding nog een vrijwillige geste van de werkgever. Daar komt misschien verandering in. Vakbonden en werkgevers zijn in overleg om snel tot duidelijke afspraken te komen. Thuiswerk is weer verplicht voor wie dat kan. ‘Maar voor dat telewerk onder corona zijn er in veel ondernemingen eigenlijk geen regels’, zegt Stijn Gryp, hoofd van de dienst Onderneming bij het ACV. ‘Er bestaan twee wettelijke kaders voor het thuiswerk, een cao voor regelmatig thuiswerk en de wet voor wendbaar en werkbaar werk voor occasioneel thuiswerk. Maar zelfs regelmatig thuiswerk betekent slechts een of twee dagen per week, niet continu zoals nu. Bovendien is het momenteel ook helemaal geen vrije keuze.’ In maart werden we nog verrast door het plotse thuiswerken. Ondertussen hebben we ons kunnen organiseren en gaan kinderen weer regelmatig naar school. ‘Toch is thuiswerken nog steeds niet vanzelfsprekend’, volgens Stijn Gryp. ‘Hoe baken je werk en privé af, hoe zorg je ervoor dat je niet vereenzaamt, hoe kan je gezond werken of hoe zit het met de extra kosten? Als vakbond vragen we daarom al een tijdje om duidelijke afspraken voor de huidige situatie.’

Paraplu

reaustoel.’ Kleine veranderingen dus, die je ook niet noodzakelijk een rib uit je lijf kosten. ‘Er zijn heel wat huis-, tuin- en keukenoplossingen om ergonomischer te werken. Zet bijvoorbeeld een pak printpapier of oud telefoonboek onder je scherm. Daardoor zal je scherm vaak meer op ooghoogte staan. Dat kost je niets, maar bespaart je wel spanning in je nek. Misschien kan je zelfs een extra scherm voor je laptop lenen van je werkgever.’ Aandacht voor je houding is met andere woorden belangrijk om klachten te vermijden. Maar blijf ook geen hele dag op je stoel zitten. Dat is de boodschap van Luc Lipkens. Hij is stafmedewerker Bewegen bij het Vlaams Instituut Gezond Leven. ‘Zitten is oké, maar probeer voldoende af te wisselen en strek eens om het half uur de benen. Moet je met een collega bellen? Sta dan eens recht.’ Mieke De Jaeger suggereert dan weer om je printer in een andere kamer te plaatsen. ‘Zo verplicht je jezelf om af en toe op te staan.’

Beide experten dringen erop aan de beweging niet te beperken tot binnen de muren. Luc Lipkens: ‘Plan bijvoorbeeld echt een moment in je agenda waarop je gaat wandelen. Gebruik misschien de tijd die je anders pendelt. Of smeer je boterhammen en neem ze mee als lunchpauze op een korte wandeling. Of nog praktischer: zet je wandelschoenen en eventueel paraplu al klaar aan de deur.’ Bewegen heeft volgens Luc Lipkens vele voordelen. ‘Een daarvan is je mentale gezondheid. Mensen die minstens tien minuten per dag bewegen hebben bijvoorbeeld al tien procent minder kans op een depressie.’ Een ander effect is in deze tijden van corona nog extra relevant. Dat is de positieve invloed van bewegen op risicofactoren als obesitas, hoge bloeddruk, cardiovasculaire ziektes of diabetes. ‘Covid-19 blijkt mensen met zulke aandoeningen extra hard te treffen’, zegt Luc Lipkens. ‘Die aandoeningen aanpakken of de kans erop verkleinen door beweging is dus een dubbele winst.’

>>> www.cm.be/gezond-leven/lichaam/rug/ zittend-beroep

Minister van Economie en Werk Pierre-Yves Dermagne deelt de mening dat een kader voor het telewerken in de huidige werkomstandigheden nodig is. Daarom wil hij 2021 ingaan met duidelijke regels voor wie thuiswerkt. Hij vraagt de sociale partners om onderling snel tot een akkoord te komen. ‘De sociale partners kennen de werksituatie het beste, en kunnen samen tot een goed plan komen waar iedereen beter van wordt’, liet minister Dermagne aan Visie weten. Indien nodig zal hij ook het voorgestelde kader bijsturen en verbeteren.

Verder sukkelen ‘De werkgever moet toch minstens voorzien in het materiaal dat de werknemer nodig heeft om zijn of haar werk thuis uit te oefenen, of tenminste een deel van de kosten betalen’, verduidelijkt Stijn Gryp de positie van het ACV. ‘Maar werkgevers zijn nogal terughoudend om dat soort engagement aan te gaan. We begrijpen dat niet ieder bedrijf zomaar extra computers kan aankopen voor alle thuiswerkers, maar een vergoeding voor het gebruik van de eigen pc moet toch kunnen? Er zijn werknemers die de boodschap krijgen: sukkel thuis maar wat verder op je eigen computer, als je die al hebt. Zeker in kleine ondernemingen zonder vakbond ben je overgeleverd aan je werkgever.’ Alle mogelijkheden liggen nog op tafel. Stijn Gryp: ‘Wij staan natuurlijk open voor constructief overleg, maar we vragen dat werknemers ook effectief garanties krijgen. De kans op succes? Die schat ik op vijftig procent.’

OPINIE FORUM

SHARI VAN GOETHEM MAJKE JONGEN VERANTWOORDELIJKEN VOOR ZINGEVING BIJ CM

Vonkjes van verhalen

ingeving is het verhaal dat je over jezelf schrijft en vertelt. Maar wat eigen is aan verhalen: er is zelden één personage. Zingeving is met andere woorden niet alleen een persoonlijke zoektocht of een kwestie van individuele verantwoordelijkheid. Het is ook steeds een relationeel proces, dat zich afspeelt binnen een bepaalde context. Dit betekent dat de mensen die jou omringen en de situatie waarin je zit of de cultuur waarvan je deel uitmaakt, de zoektocht makkelijker of moeilijker kunnen maken. De context waarin wij nu zitten, is er eentje waarin kerst voor de deur staat, een feest dat we in normale omstandigheden samen vieren. Maar dat ligt moeilijk nu. We horen dan ook wel eens zeggen: ‘Nu we kerst niet kunnen vieren, laten we het allemaal gewoon aan ons voorbij gaan’. Maar wat betekent kerst eigenlijk? Kerst is het feest van het nieuwe begin én het moment bij uitstek om plaats te maken voor het onbekende. Kan deze kerst misschien meer dan ooit een oefening in zingeving zijn? Een zoektocht naar hoop, naar hoe je tot daadkracht kunt komen, naar manieren waarop je er kunt zijn voor anderen? Kan de onmacht waarmee we nu geconfronteerd worden een uitnodiging zijn om de droom van kerst levend te houden? Dat lijkt een grote uitdaging. Nochtans zijn daar slechts vonkjes van verhalen voor nodig.

Myriam zorgt al jaren voor haar oude moeder. Samen worstelen ze met alzheimer. Grote gaten in het geheugen van de moeder groeien dag na dag. Na een moeilijke zomer met veel boosheid en frustratie aan beide kanten is er de laatste weken weer plaats voor kleine, fijne momenten. Met mondmasker en op afstand weliswaar. Onlangs vierde Myriam de 85ste verjaardag van haar moeder met een wonderlijk feestje. ‘Kind, ik maak je vandaag een kop koffie.’ Myriam is verrast: Ma zet nog eens zelf koffie. Ma zit aan een kant van de tafel, Myriam aan de andere kant. Ze genieten van de koffie, van de warmte, van elkaar. Ma is het onmiddellijk daarna vergeten, Myriam niet. De warmte van die koffie gaat niet verloren. Nooit.

#MAKE CHANGE HAPPEN

Schenk hoop Wat geeft jou hoop en hoe geef jij hoop aan anderen? Met die vraag trok de ngo WSM de wereld rond. Van de Dominicaanse Republiek naar Guatemala, van India naar Indonesië, van de Democratische Republiek Congo naar Togo. Naar zeven changema kers in haar netwerk van sociale bewegin gen. De rode draad in hun verhaal? Ze wil len kost wat kost het verschil maken. Josephine Valarmathi (foto) van de Indiase beweging voor huispersoneel is een van hen: ‘Als wij niet opkomen voor huispersoneel, wie dan wel? We zijn hun enige hoop, de pandemie bracht al zoveel verdriet. We gaan van deur tot deur in de sloppenwijken, verdelen voedselpakketten en informeren 25 000 gezinnen over handhygiëne en het bewaren van afstand. Werkloos huispersoneel helpen we bij het verkrijgen van overheidsuitkeringen.’ De Indiase beweging voor huispersoneel NDWM telt twee miljoen leden. Dankzij NDWM werd hun job erkend als echt werk. Er kwamen arbeidswet-

verandert de wereld voor ...

huispersoneel in India

SCHENK HOOP #MAKECHANGEHAPPEN ten en minimumlonen. WSM voorzag dit jaar in 15 000 euro voor voedselhulp, coronapreventie en lobbywerk voor het uitbreiden van sociale maatregelen. NDWM is een echte reddingsboei.

>>> Steun Josephine met een gift op BE41 8900 1404 3510 - BIC VDSPBE91 van WSM, met vermelding van ‘Visie-Josephine’. Of online via www.acties.wsm.be/josephine.

LET ’S TICK TOGETHER

Samen klinken

Het jaar 2020 zal voor veel mensen voor altijd in het geheugen gegrift staan. Om het collectieve verlies én de hoop op betere tijden te uiten, creëren Collectief Moving Closer en Kunstencentrum Voo?uit een nieuw initiatief: Let’s Tick Together. Ze nodigen iedereen uit om op woensdag 30 december een leeg glas te heffen, om elkaar moed in te tikken voor het nieuwe jaar.

ook in 2021 is Goed er voor jou Maar liefst 1300 enthousiaste medewerkers die een positief verschil willen maken. Dat is Goed. Vanuit onze 60 thuiszorgwinkels, 70 hoorcentra en 90 apotheken bieden we zorgoplossingen die 100% zijn afgestemd op jouw noden en wensen. Van gezondheidsproducten en medicijnen over hoorhulpmiddelen tot loophulpen en comfortzetels. Ook online kan je rekenen op onze dienstverlening op maat. Ontdek wat Goed voor jou kan doen op www.goed.be. Onze apothekers, audiologen, (para)medische medewerkers en productspecialisten staan voor je klaar. Meer info? Bel ons op 03 205 69 29.

JOSEPHINE AMALA VALARMATHI

beschermd

...

Bezoek onze vestigingen. Vind gezondheidsadvies online. Bel of chat met onze adviseurs. Bestel online en laat je pakket bezorgen hoe jij dat wil. Ook afhaling en drive-in mogelijk. www.goed.be

Ga dus op woensdag 30 december om 20 uur aan je raam of voordeur staan, met een lepel en een leeg glas in je hand. Via livestream zal een muziekstuk gespeeld worden, als ondersteuning van het gezamenlijke moment van solidariteit en hoop.

>>> www.letsticktogether.be

ACTUEEL

Nieuw in het voordelenpakket van CM

Hogere tegemoetkoming voor orthodontie en tandprothesen Vanaf 1 januari 2021 geeft CM een hogere terugbetaling voor orthodontie en tandprothesen aan haar leden in Vlaanderen en Brussel. Daarmee is CM het eerste ziekenfonds dat zo een uitgebreide tandvergoeding garandeert binnen haar eigen pakket CM-diensten en -voordelen.

CM-TEGEMOETKOMING VANAF 01-01-2021 WAARVOOR

HOE VAAK

Tandprothese

Per 2 kalenderjaren

Orthodontie

1x in het leven

HOEVEEL

60 procent

( 75 procent bij verhoogde tegemoetkoming ) tot max. 1 050 euro op bedrag dat je uit eigen zak betaalt

TEKST MARTINE CREVE

andzorg krijgt vandaag veel aan dacht. Een mooi gebit draagt er toe bij dat mensen zich goed in hun vel voelen. Bovendien vaart je gezondheid er wel bij. Tanden die niet mooi in de rij staan, kunnen een belem mering zijn als je eet of praat. Bij kinderen grijpen ouders nu snel in en ze kiezen vaak voor orthodontie. Deze behandeling zorgt ervoor dat de tanden in een goede positie tegenover elkaar staan. Wie tanden kwijt is, wil die vervangen door een prothese. Maar beide behandelingen kosten veel geld. Daarom zien mensen er soms van af. CM wil die ingrepen nu betaalbaar maken.

Orthodontie Bovenop de terugbetaling van de ziek teverzekering gaf CM vanuit haar eigen voordelenpakket al een tegemoetkoming voor orthodontie bij kinderen en jongeren. Die verhoogt vanaf 1 januari 2021. De tege moetkoming bedraagt voortaan 60 procent van het remgeld en de supplementen tot 1 050 euro voor de behandeling. Als je recht hebt op de verhoogde tegemoetko ming is dat tot 75 procent, met een maxi

mum van 1 050 euro. Dit maximale bedrag wordt een keer in het leven toegekend.

Tot 22 jaar De regel blijft wel dat CM voor de vijftiende verjaardag de aanvraag voor orthodontie moet ontvangen. De behandeling mag niet later starten dan de leeftijd van 22 jaar. En je krijgt een terugbetaling van de ziekte verzekering. De tegemoetkoming geldt voor de actieve orthodontische behande ling en niet voor alle vooronderzoeken en controles nadien. Om in aanmerking te komen voor de hogere CM-tegemoetko ming gebeurt de plaatsing van het eerste apparaat op of na 1 januari 2021. Vooron derzoeken mogen wel al eerder uitgevoerd zijn. Volgde je al een behandeling vroege orthodontie of loopt die nog? Dan heb je wel nog recht op dit nieuwe voordeel als je start met een klassieke orthodontische behandeling vanaf 1 januari 2021.

Vaste en uitneembare prothese Ook de tegemoetkoming voor een uitneem bare tandprothese of een vaste tandpro

these zoals een kroon, brug of implanta ten past CM aan. Je hebt voortaan recht op een tegemoetkoming van 60 procent op de volledige plaatsingsprijs met een maximum van 1 050 euro. Met de verhoog de tegemoetkoming is dat 75 procent tot 1 050 euro. Per twee kalenderjaren kun je de maximale tegemoetkoming krijgen. Je kunt dat bedrag ook spreiden over twee ka lenderjaren.

Nieuw en bijplaatsing Voorwaarde is wel dat je geen terugbeta ling van de ziekteverzekering krijgt en dat er geen aanvraag loopt voor terugbetaling via de Technische Tandheelkundige Raad. Het voordeel geldt voor de plaatsing van nieuwe vaste en uitneembare prothesen en voor bijplaatsingen op een bestaande uitneembare prothese. Voor herstellingen of rebaseringen kun je er geen beroep op doen. Een tandarts erkend door het Riziv moet de prothese afleveren. De (bij)plaat sing gebeurt vanaf 1 januari 2021.Kreeg je al een tegemoetkoming in 2020 via het vroegere voordeel tandprothesen? Dan

wordt dit bedrag in rekening genomen bij de berekening van de maximale tegemoet koming voor 2021.

Uniek initiatief Dit nieuwe voordeel van CM is inbegrepen in het lidgeld. Wie de jaarlijkse leden bijdrage betaalt, heeft er recht op. CM is uniek met dit initiatief. Om dit tandvoor deel voor alle leden te kunnen realiseren, verhoogt CM de maandelijkse ledenbijdra ge met 0,8 euro tot 8,25 euro. Er geldt geen wachttijd. Wie zich nog extra wil verzeke ren tegen ambulante medische kosten kan dat doen met het CM-MediKo Plan. Onder meer voor tandprothesen en orthodontie is er dan een bijkomende tegemoetkoming tot 500 euro.

>>> www.cm.be/tandvoordeel >>> www.cm.be/cm-mediko-plan

Voordeel geldt onder voorbehoud van goedkeuring door de Controledienst voor de ziekenfondsen.

CM geeft als eerste ziekenfonds een forse tegemoetkoming voor orthodontie en prothesen. Bart De Ruysscher, alge meen directeur CM Vlaanderen, moti veert de beslissing. Vier redenen voor een sterk tandvoordeel.

Conform gezondheidsfonds Bart De Ruysscher: ‘Preventie is bin nen ons gezondheidsfonds essentieel. Dit tandvoordeel past perfect binnen onze aanpak om gezondheidsproble men te voorkomen. Een orthodonti sche behandeling zorgt ervoor dat de tanden mooi in de rij staan. Daardoor kun je de tanden beter poetsen en krijgt tandbederf minder kans. Dat be perkt het risico op tandproblemen en kan helpen om je eigen tanden heel lang te behouden. Ontbrekende tan

den vervangen, voorkomt dat andere tanden worden overbelast en schade ondervinden. Een mooi gebit bevordert bovendien het welbevinden.’

Solidaire financiering ‘De terugbetaling voor tandzorg is on voldoende geregeld in de ziekteverze kering. Daardoor betalen mensen te veel uit eigen zak. We blijven ijveren voor een betere terugbetaling in de ziekteverzekering, maar laten onze le den ondertussen niet in de kou staan. We kiezen resoluut voor een solidaire aanpak. Door alle CM-leden voor het lidgeld een relatief kleine extra bijdrage van 0,8 euro per maand te laten betalen, kunnen we aan alle leden met tandpro blemen stevige tegemoetkomingen ge ven voor orthodontie en prothesen.’

Aparte tandverzekering overbodig ‘De kostprijs van een orthodontische behandeling kan in ons land makkelijk oplopen tot 1 500 euro. Voor de plaat sing van een kroon en een implantaat betaal je samen snel 1 800 euro. Door de hoge kostprijs nemen meer mensen een aparte tandverzekering. Daarvoor betaal je per persoon gemiddeld onge veer 15 euro per maand. Met het nieuwe tandvoordeel ben je goed beschermd zonder een extra tandverzekering.’

Geen wachttijd ‘Bij een tandverzekering geldt vaak een wachttijd vooraleer je recht hebt op een tegemoetkoming of zijn reeds gekende tandproblemen uitgesloten van terug betaling. Daardoor wordt dringende

tandzorg soms uitgesteld of toch niet uitgevoerd. Bij het nieuwe CM-tand voordeel wordt geen wacht tijd ingelast en zijn er geen uitsluitingen. Als je de ledenbijdrage be taalt, kun je voor nieuwe behandelingen vanaf 1 januari 2021 onmid dellijk in aanmerking komen voor de te gemoetkoming.’

Vier redenen voor een sterk tandvoordeel

MADE IN BELGIUM

FOTO JAMES ARTHUR TEKS T SIMON BELLENS

100 %

Belgische speculoos Lotus Bakeries in Lembeke, Oost-Vlaanderen Maakt traditionele tussendoortjes zoals Suzywafels, speculoospasta, of de bekende Dinosauruskoeken Heeft in Lembeke de grootste koekjesfabriek ter wereld, waar tot 460 mensen werken Produceert daar bijna 25 miljoen koekjes per dag

Ann De Poorter HOUDT FABRIEKSWINKEL VOOR PERSONEEL OPEN

‘Al 23 jaar werk ik bij Lotus in Lembeke. Toen ik begon was het een klein familiebedrijf met vier productielijnen, zonder weekendploeg en met een kleine nachtploeg. Vandaag hebben we vijftien productielijnen en produceren we vierentwintig uur per dag, zeven dagen per week. De nacht- en weekendploeg is even groot als de dagen weekploeg. Nodig om aan al de vraag te voldoen, al blijft het soms uitdagend. Door de stijgende vraag in de Verenigde Staten neemt de Amerikaanse vesting daarom binnenkort een deel van onze productie over. Dat leidt niet tot ontslagen, maar zorgt wel voor haalbaarder werk. Het is altijd de bedoeling om het werk voor iedereen zo goed mogelijk te maken.’

Robin Mouton (achteraan, blauwe werkkledij) WERKT ALS TECHNIEKER OP DE VERPAKKINGSAFDELING

‘We zijn nu volop bezig onze machines aan te passen aan de recycleerbare verpakking. Op sommige lijnen werken we al met milieuvriendelijke folie, op andere zitten we in de testfase. Al die lijnen zien draaien en alle palletten in het magazijn zien staan, dat is immens. Soms bekijk ik op YouTube reviews van onze producten van consumenten in de Amerika of Azië, ik ben er trots op dat ik mijn deel gedaan heb om dat koekje naar de andere kant van de wereld te krijgen.’

Voor deze foto namen de werknemers in beeld gedurende enkele seconden hun mondmasker af zolang ze voldoende afstand hielden. Uit bescherming voor zichzelf en voor elkaar werken de werknemers van Lotus tijdens de pandemie met een mondmasker.

VRAAG EN ANTWOORD

Eenzaamheid in coronatijden

‘Eenzaamheid is van alle leeft Steeds vaker hoor en lees je berichten over eenzaamheid. Zeker nu het door corona moeilijker is om met elkaar af te spreken, luiden alsmaar meer mensen de alarmbel. En wat opvalt: niet alleen ouderen voelen zich eenzaam, ook jongeren geven te kennen dat ze kapotgaan aan sociaal isolement. TEKS T WIM TROCH FOTO’S JAMES ARTHUR EN MINE DALEMANS

it jaar zullen heel wat mensen kerst en nieuw alleen of met het gezin vieren. Maar ook los van corona lijkt eenzaamheid een groter probleem te worden. Wij legden ons oor te luister bij Amber Alves en Leen Heylen. Amber voelt zich vaak eenzaam, sociologe Leen Heylen doctoreerde rond eenzaamheid en voert onderzoek rond dat thema uit aan de Thomas More Hogeschool.

Wat is eenzaamheid eigenlijk? Heylen: ‘Een definitie die vaak wordt gebruikt is dat eenzaamheid een subjectief gemis is, het pijnlijke gevoel van een kwantitatief of kwalitatief gebrek aan sociale relaties. Het is een heel persoonlijke ervaring. Iedereen beleeft het anders, iedereen gaat er anders mee om. Ook in een grote groep kun je je eenzaam voelen, als je je niet verbonden voelt met de mensen bij wie je bent.’ Alves: ‘In die omschrijving kan ik me wel vinden. Eenzaamheid is voor mij vooral me alleen voelen. Dat is geen leuk gevoel. Het gaat inderdaad om een gebrek aan verbondenheid. Het is bij mij geen permanent gevoel, maar iets wat bij momenten de kop opsteekt.’

Wanneer heb je voor het eerst dat gevoel van eenzaamheid ervaren? Alves: ‘Het besef is gekomen toen ik alleen ben gaan wonen. Dat was op mijn achttiende. Voordien woonde ik in een instelling, met een stuk of twaalf anderen. Achteraf gezien voelde ik me toen ook al eenzaam, maar dat besefte ik toen nog niet. Toen ik alleen ging wonen had ik veel tijd om na te denken. Ik wist wel dat ik mensen kon bereiken om te praten als dat nodig was, maar toch voelde het raar.’ ‘Soms ben ik wel graag alleen, maar op zich vind ik het wel leuk om onder de mensen te zijn. Maar ik ga niet graag naar feestjes, uit schrik om alleen te vallen als de persoon met wie ik er ben even naar het toilet moet, bijvoorbeeld.’

Waarom is eenzaamheid een probleem? Heylen: ‘Sommige mensen hebben weinig contacten, maar hebben daar ook geen nood aan. Voor anderen ligt dat moeilijker. Eigenlijk kun je drie soorten

Amber Alves (22): ‘Eenzaamheid en mentaal welzijn worden steeds meer bespreekbaar. Dat is een goede zaak. Al blijft er toch nog een taboe, zeker rond eenzaamheid.’ eenzaamheid onderscheiden. Er is de voorbijgaande eenzaamheid. Dat is wanneer je bijvoorbeeld op een feestje bent waar je geen klik hebt met de andere aanwezigen. Daarnaast heb je de situationele eenzaamheid, naar aanleiding van iets wat je hebt meegemaakt. Dat komt voor wanneer je bent verhuisd, je baan hebt verloren, of wanneer je relatie gedaan is. Tot slot is er de chronische eenzaamheid. Dat is wanneer je je geregeld eenzaam voelt, zonder dat je uitzicht hebt op beterschap. Dan kom je in een vicieuze cirkel terecht. Vaak gaat dit gepaard met een laag zelfbeeld en een negatief beeld over relaties. Daardoor trek je je meer terug, waardoor je je nog vaker eenzaam voelt. Dat vormt een bedreiging voor je mentale gezondheid. Belangrijk is wel om te weten dat eenzaamheid bij het leven hoort. Iedereen voelt zich af en toe wel eens eenzaam. Chronische eenzaamheid – dan spreken we doorgaans over een periode van twee jaar – is dan weer wél een probleem.’ Alves: ‘Het lukt soms wel om contact te leggen met anderen, in een veilige omgeving zoals een klaslokaal. Maar meestal blijven die contacten – ook met mijn medestudenten – eerder oppervlakkig. Op vergaderingen op mijn stageplek zwijg ik liever, omdat ik niet graag heb dat iedereen naar mij kijkt. Ik heb een laag zelfbeeld.’

‘Hoe lager het inkomen, hoe groter de kans op eenzaamheid. Ook de mantelzorgers lopen een hoger risico’ SOCIOLOGE LEEN HEYLEN

een hoge leeftijd. Dat is niet verrassend, omdat de kans dat zij hun partner hebben verloren en dat ze minder mobiel zijn, groter is. Een andere risicofactor is het inkomen. Hoe lager het inkomen, hoe groter de kans op eenzaamheid. Ook de mantelzorgers lopen een hoger risico. De zorg voor bijvoorbeeld een zieke partner leidt soms tot een beperkter sociaal leven.’ Alves: ‘Eenzaamheid en mentaal welzijn worden steeds meer bespreekbaar. Dat is een goede zaak. Al blijft er toch nog een taboe, zeker rond eenzaamheid. Vooral omdat er toch vaak gedacht wordt dat het je eigen schuld is dat je eenzaam bent. Sociale media veroorzaken nog eens extra druk. Ze geven een vertekend beeld. Alleen maar de goede dingen in het leven worden getoond. Als je je daaraan gaat spiegelen, word je teleurgesteld.’

Hoe geraak je uit dat sociaal isolement?

‘Sinds kort kan ik ook terecht bij een psycholoog via het Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg. Die sessies doen enorm deugd’ AMBER ALVES

Je hoort steeds vaker berichten over eenzaamheid. Is eenzaamheid een groeiend probleem? Heylen: ‘Europese onderzoeken bij 65-plussers tonen de laatste tientallen jaren een status quo. Al is dat moeilijk meetbaar, net omdat het zo’n persoonlijk gevoel is. Eenzaamheid is trouwens iets van alle leeftijden. We zien wel uitschieters bij mensen met

Heylen: ‘Oplossingen zijn maatwerk. Elke situatie is anders. Meer contacten zijn niet altijd een oplossing. Bij iemand die net zijn of haar partner verloren heeft, is veel bezoek mogelijk maar ten dele een oplossing. Het gemis blijft vaak. Het bespreekbaar maken van je gevoelens is belangrijk. Dat is wel een hoge drempel. Lotgenotencontact kan zeker ook helpen. Maar

tijden’

ZO ZIT DAT ELEK TRONISCHE IDENTITEITSKAART

Moet ik mijn eID tonen aan iedereen die dat vraagt? Sinds 2010 heeft iedere Belg een elektronische identiteitskaart (eID). Maar aan wie moet ik die tonen? Je bent alleen verplicht om je eID te tonen wanneer de politie die vraagt, en wanneer je bij de ge meente of een andere overheid een getuigschrift of een uittreksel aan vraagt. Bij een dagvaarding mag ook de gerechtsdeurwaarder je identiteitskaart vragen. Alle ande re overheden, diensten of bedrijven mogen je eID vragen, maar je bent niet verplicht om die te tonen of af te geven. De wet schrijft voor dat bedrijven of overheden alleen de identificatie gegevens mogen inwinnen die re

levant zijn voor wat zij met die ge gevens van plan zijn te doen. Als de zichtbare gegevens voldoende zijn, mag de chip niet worden gelezen. Bovendien mag noch van de zicht bare gegevens, noch van de gege vens op de chip een kopie worden genomen. In geen geval mogen be drijven of handelaars de foto, het identiteitskaartnummer, het rijks registernummer of de geboorte plaats van de klant verwerken. Uitzonderingen zijn banken en ver zekeringsmaatschappijen. Om wit wassen of andere fraude tegen te gaan, zijn zij verplicht om een kopie te nemen van de gegevens op de eID. Ook verpleegkundigen in de thuiszorg moeten de identiteit van

hun patiënten verifiëren. Maar wat staat er nu op de chip van die kaart? Dat is je adres, het elek tronische identiteitscertificaat waarmee je online je identiteit kan bewijzen, en het certificaat van je elektronische handtekening. De burgerlijke staat wordt niet langer op de kaart vermeld. De eID vervangt sinds 2014 je SISkaart, maar dat betekent niet dat al je medische gegevens op de kaart staan. De eID is voortaan de bevei ligde sleutel voor de verschillende databanken van de sociale verze keringsinstellingen. Zo weten zie kenhuizen bij een (spoed)opname bijvoorbeeld snel bij welk zieken fonds je bent aangesloten.

RAAD VAN STATE GEEFT VAKBONDEN GELIJK

Telt mijn landingsbaan mee voor mijn pensioen? Sociologe Leen Heylen: ‘Ook in een grote groep kun je je eenzaam voelen, als je je niet verbonden voelt met de mensen bij wie je bent.’ daarnaast mogen we de verantwoordelijkheid niet al leen bij de persoon zelf leggen. De maatschappelijke context speelt ook een rol. Voor mensen in armoede of met een slechte gezondheid kan bijvoorbeeld de mo biliteit vergroot worden.’ Alves: ‘Ik heb één goede vriendin en een partner met wie ik kan praten over mijn gevoelens. Sinds kort kan ik ook terecht bij een psycholoog via het Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg. Ik heb een jaar op de wachtlijst gestaan, maar nu ga ik wekelijks langs bij een psycholoog. Die sessies doen enorm deugd.’

Leidt de coronacrisis tot meer eenzaamheid? Alves: ‘Vorig jaar heb ik ook alleen Kerstmis gevierd. Voor mij is er dus geen verschil.’ Heylen: ‘Op dit moment is het nog wat te vroeg om grote conclusies te trekken. Wel is het nu al duide lijk dat hulplijnen als Awel en Tele-Onthaal de handen meer dan vol hebben.’

Hoe ga je om met iemand die zich eenzaam voelt? Heylen: ‘Meestal is dat moeilijk te herkennen. Som mige mensen gaan zich wat terugtrekken, hebben een negatief zelfbeeld of verzorgen zich minder goed. Vaak is aangeven dat je bereid bent om te luisteren, tonen dat je er bent, voor mensen in eenzaamheid al heel betekenisvol.’

>>> Heb je nood aan een luisterend oor? Tele-Onthaal: 106 of www.tele-onthaal.be Awel: 102 of www.awel.be Mantelzorgtelefoon van Samana: 078 15 50 20 of www.samana.be/mantelzorgtelefoon. Tips over mentaal welzijn vind je op www.checkjezelf.be.

Voor oudere werknemers in de pri vésector op het einde van hun loop baan bestaat een bijzondere vorm van tijdkrediet: de landingsbaan. Landingsbanen geven je het recht om de arbeidsduur met een vijfde of de helft te verminderen. Een RVA-uitkering vult het deeltijdse loon aan. Vroeger was het zo dat de niet-gewerkte periode volledig meetelde voor je pensioen. Ook al werkte je deeltijds, de pensioenbe rekening gebeurde op basis van je voltijds loon. Die gelijkgestelde periodes liggen politiek al een tijd onder een vuur. Ook de werkgevers zijn liever af van het recht op een landingsbaan. In 2017 wilde toenmalig pensioen minister Daniel Bacquelaine de ge

lijkstelling terugschroeven voor werknemers die op hun 55 jaar in een landingsbaan stappen na een loopbaan van 35 jaar, en dat zelfs met terugwerkende kracht. Al wie sinds 1 januari 2015 in zo’n einde loopbaantraject stapte, zou terug vallen op het ‘minimumrecht per loopbaanjaar’. Dus geen gelijkstel ling meer aan het voltijdse loon, maar aan een plat forfait. Concreet betekende dat wie meer dan 1 950 euro bruto verdiende, minder pen sioen opbouwde dan voorzien. Bij na 3 500 werknemers die al eerder in een landingsbaan waren ge stapt, werden zo voor een voldon gen feit geplaatst. De vakbonden hebben Bacquelaine met handen en voeten trachten uit te leggen dat je het niet kunt maken om eenzijdig

de spelregels te veranderen voor mensen die eerder beslissingen hebben genomen, na zorgvuldige afweging van voor- en nadelen van het overheidskader. Juristen noe men dat ‘verworven verwachtin gen’. Het ACV noemt dat ‘de ver wachtingen beschamen’. De vakbonden trokken naar de Raad van State, en die geeft hen nu gelijk. Het retroactieve karakter van de beslissing is nietig ver klaard. Dat betekent dat wie tus sen 1 januari 2015 en 17 januari 2017 een landingsbaan heeft aan gevraagd (en toen ouder dan 55 jaar was, en een loopbaan van 35 jaar had), voor die jaren zijn rech ten op een volledig pensioen blijft behouden.

CORONA

Mijn eindejaarspremie bij tijdelijke werkloosheid? In de eerste lockdown waren ruim 1,2 miljoen Belgen tijdelijk werk loos. De federale regering heeft nu een beslissing genomen over de impact van tijdelijke werkloosheid op je eindejaarspremie. In de vorige Visie berichtten we al dat werkne mers die door de coronacrisis lang tijdelijk werkloos waren eenmalig in aanmerking zouden komen voor een aangepaste eindejaarspremie. Wie van 1 maart tot 30 november

2020 minstens 53 dagen tijdelijk werkloos was, krijgt een premie van de Rijksdienst voor Arbeids voorziening (RVA), een zogenaamde beschermingspremie. Het gaat om een forfaitair bedrag van 150 euro, verhoogd met 10 euro per dag van af 67 dagen tijdelijke werkloosheid. Deeltijdse werkne mers komen in aanmerking voor de helft, een for faitaire premie van 75 euro en een verhoging van 5 euro per dag. Op de

premie is 15 procent bedrijfsvoor heffing van kracht. On danks her haaldelijk aandringen van de vak bond geldt de premie niet voor volledig werkloze dok wer kers of zeevissers. Voor de premie hoef je geen aanvraag te doen, het ACV krijgt voor de uitbetaling alle nodi ge info van de RVA. Uitbetalingen zijn gestart, maar kunnen wat tijd nemen omdat de regeling maar net bekend is.

TOT JE DIENST Vergoeding stomamateriaal wijzigt

JongACV op SID-ins Elk jaar is JongACV aanwezig op de SID-ins, de Studie Informatiedagen waar jongeren het opleidingsaanbod in hogescholen en universiteiten kunnen ontdekken. Dit jaar vinden de SID-ins digitaal plaats, op meerdere data vanaf 12 januari. Je kunt de SID-in klassikaal bezoeken, maar ook individueel. JongACV zal ook op de digitale beurs aanwezig zijn. Jongeren kunnen er terecht met al hun vragen rond studentenarbeid.

>>> www.onderwijs.vlaanderen.be/nl/sidin

Vervaltermijnen cheques verlengd In navolging van de consumptiecheques wordt ook de vervaltermijn van andere federale chequeformules — zoals maaltijdcheques, ecocheques en geschenkcheques — verlengd. Als de vervaldatum tussen 1 november 2020 en 31 maart 2021 lag, bedraagt de verlenging zes maanden, ook wanneer die ten gevolge van de eerste lockdown al verlengd was.

Vraag tijdig een nieuw voorschrift

Op 1 april 2021 verandert de vergoeding van het stomamateriaal. Je beschikt dan over een virtuele portefeuille. Dat is een budget om materiaal te bestellen. Zo krijg je meer keuzevrijheid en kun je je producten meer afstemmen op jouw specifieke situatie.

mamateriaal is nodig. Bovendien moet het materiaal worden geleverd door een erkende bandagist (of apotheker/bandagist) en moet het voorkomen op de lijst van vergoedbare producten.

Nieuw voorschrijft nodig TEKS T MARTINE CREVE

n de huidige reglementering krijg je een maximaal aantal stuks per product vergoed. Dat systeem vervalt. Je beschikt vanaf 1 april 2021 materiaal over een budget om stoma aan te schaffen. De nieuwe werkwijze laat toe om producten te kiezen aangepast aan jouw situatie. Bovendien moet je het materiaal dat je met je budget bestelt, niet zelf betalen. Tenminste als je binnen je budget blijft en het product voorkomt op de lijst van vergoedbare producten. De afrekening gebeurt dan rechtstreeks met het ziekenfonds.

Budget kan verschillen Welk budget je krijgt, is afhankelijk van het profiel dat je arts je toekent. Dat zal hij of zij bepalen op basis van jouw situatie en noden. Het budget kan dus van

patiënt tot patiënt verschillen. Onder bepaalde voorwaarden kan jouw budget met een doktersvoorschrift worden aangepast. Je portefeuille is drie maanden geldig en wordt aan het begin van elk trimester opnieuw aangevuld. Uiteraard hoef je dat bedrag niet op te gebruiken. Maar je kunt het overgebleven bedrag niet overdragen naar een volgende periode.

Voor wie? Je komt in aanmerking voor de virtuele portefeuille als je een stoma en/ of fistel van het spijsverterings- en/of urinestelsel hebt. Het gaat dus om een stoma van de dikke darm, dunne darm, urinestelsel of een andere locatie zoals bijvoorbeeld een maagstoma. Ook een specifiek doktersvoorschrift voor sto-

Om de overstap vlot te laten verlopen en artsen niet te overbelasten, is er een overgangsfase van 1 januari tot en met 31 maart 2021. In die periode kun je bij je arts een nieuw voorschrift krijgen. Dit opent je virtuele portefeuille. Je hebt het nodig om vanaf 1 april 2021 te kunnen instappen in het nieuwe systeem. Bezorg het nieuwe voorschrift aan je erkende bandagist.

Stomakaftje In het nieuwe systeem ontvang je een stomakaftje. Dit is een communicatie middel tussen je zorgverleners. Het bevat je voorschriften, getuigschriften van aflevering en notities van de contact momenten. Het kaftje zorgt ervoor dat je situatie correct wordt opgevolgd.

>>> www.cm.be/stomamateriaal

ALLE HENS AAN DEK

VACATURES ACV ZOEKT Dienstverlener syndicaal loket 100 % - onbepaalde duur - Limburg Vakbondsverantwoordelijke 100 % - onbepaalde duur - Hasselt vacatures.hetacv.be

Akkoord over relance arbeidsmarkt Afgelopen maandag sloten de Vlaamse sociale partners het akkoord ‘Alle hens aan dek’ af met de Vlaamse regering. Daarmee willen de werkgevers en de werknemersorganisaties de economie in Vlaanderen een boost geven. Door de coronacrisis zijn veel werknemers immers tijdelijk werkloos. Ondanks de aangekondigde komst van

vaccins blijft het onzeker wat de economische toekomst zal brengen. Dit pakket aan maatregelen moet de economie er weer bovenop helpen, en mensen aan het werk krijgen of houden. De sociale partners en de Vlaamse regering hebben hun voorstellen bijeen gelegd, met als resultaat ‘Alle hens aan dek’. Dat actieplan is opgebouwd uit drie grote delen: het versterken van opleiding

en levenslang leren, het ondersteunen van de digitale transformatie en iedereen duurzaam aan het werk krijgen en houden. De onderdelen zijn vertaald in twintig speerpunten en verschillende acties waarvoor in totaal 190 miljoen euro is vrijgemaakt. In het volgende nummer van Visie gaan we dieper in op de concrete maatregelen uit ‘Alle hens aan dek’.

CM ZOEKT Directeur Wiegwijs Senior Auditor 100 % - onbepaalde duur - Schaarbeek Educatief medewerker Wiegwijs 100 % - onbepaalde duur - Gent/Schaarbeek Agogisch medewerker Wiegwijs 50 % - bepaalde duur (tot eind 2021) Gent Agogisch medewerker Wiegwijs 80 of 100 % - onbepaalde duur - Gent Agogisch medewerker Wiegwijs 100 % - bepaalde duur (6 maanden) - Menen www.cmjobs.be

PROCURA ZOEKT Zelfstandig consultant – jurist zelfstandig – eigen locatie en Schaarbeek www.beweging.net

op kazou.be

ZOMER 2021 visie_B175xH105.indd 1

TOT € 245 KORTING* VOOR CM-LEDEN *ALGEMENE VOORWAARDEN OP KAZOU.BE

16/10/2020 13:52

16 UITLAATKLEP Het leven is vaak rennen, springen, vliegen, duiken, vallen, opstaan en weer doorgaan. Net daarom staat Visie graag even stil en stellen we een Bekende of Boeiende Vlaming tien vragen om tot rust te komen.

Deze week Marc Van Ranst, viroloog (55)

TEKS T SIMON BELLENS FOTO ID/THOMAS NOLF

Marc, 1

Waarvoor is er te weinig aandacht in de samenleving?

‘Voor mentale gezondheid, eenzaamheid. Dit is een maatschappij waarin je een heel fijn leven hebt als je stressbestendig en dynamisch bent, en veel initiatief neemt, maar het kan de hel zijn als je niet kunt deelnemen aan die ratrace. Ik zou liegen als ik zei dat ik daar zelf niet aan deelneem, maar dat betekent niet dat je niet begrijpt hoe moeilijk het voor anderen kan zijn. Dat voel je heel erg als je meewerkt aan maatregelen die nodig zijn, maar waarvan je weet dat mensen er in hun levenskwaliteit onder zullen lijden. Ik denk dat we daar tijdens de eerste lockdown misschien te weinig oog voor hadden. Er is een pak verdoken eenzaamheid die nu acuut zichtbaar wordt. We moeten beleidsmakers duidelijk maken dat we mentale gezondheid allemaal belangrijk vinden, ook als we zelf niet lijden.’

Welke mooie waarden dank je aan je ouders?

‘Rechtvaardigheid, ik heb een erg lage tolerantiegrens voor alle vormen van onrecht. Maar zeker ook werkethiek. Ik vind het niet verkeerd om buiten de uren te werken, ik doe ook heel weinig tegen mijn goesting. Zelf sta ik nu op met mijn werk en ik ga ermee slapen, en ik vind het niet erg dat mijn zoon dat ziet. Dat heeft met passie te maken, ik heb zelf bij mijn vader gezien hoe hij zich altijd bleef bijscholen en in de weer was.’

Wat zou je graag beter kunnen?

‘Ik wou dat ik gevoel voor ritme had. Salsa-leraar zou ik een geweldig beroep vinden, maar dansen doe ik niet als andere mensen het kunnen zien.’

Waaraan besteed je te veel of net te weinig tijd?

‘Te weinig aan slapen en te veel aan Twitter. Ik zit niet eens zo gek veel op Twitter, maar toch gemakkelijk twee keer drie kwartier per dag en dat zijn niet de meest productieve momenten. Soms slaag ik erin Twitter te zien als een sociologisch fenomeen, maar soms is het gewoon rotzakkerigheid met de bedoeling om te kwetsen en dan besef je dat het echte mensen zijn die daarachter

zitten. Misschien zijn dat maar een paar mensen met verschillende profielen die heel veel haat spuien.’

Welk boek of welke film heeft laatst indruk op je gemaakt?

‘Normaal lees ik veel, maar in 2020 liggen alle mooie boeken nog op me te wachten. Dit jaar is aan mij voorbijgevlogen. Ik weet dat ik veel gemist heb, veel plezier, en dat gevoel haat ik. Die boeken zijn er later ook nog, maar ik hunker naar een beetje cultuur. Ik kan niet wachten tot de deuren weer open kunnen.’

Wat zou je uitvinden om van de wereld een betere plek te maken?

‘Ik zou eerder iets afschaffen: de anonieme profielen op sociale media. Als je er niet met je eigen smoel op wil komen … laten we dat dan afschaffen. Het is een soort lafheid waaruit veel haat voortkomt.’

Waar op de wereld zou jij je nog thuis kunnen voelen?

‘Overal ter wereld. Ik ben thuis waar ik me ‘s nachts neerleg. Ik ben niet zo gehecht aan bakstenen of grond. Het is een fijne planeet. Mijn grote droom is om een baan te hebben die je overal kan beoefenen. Dan zou ik zeker een paar maanden per jaar in New York doorbrengen, ik heb erg goede herinneringen aan mijn tijd daar, en in de winter naar een rustig eiland gaan, de Shetlandeilanden bijvoorbeeld. Er moet wel internet zijn.’

Wat zou iedereen op school moeten leren?

‘Ik vraag niet veel, maar een halfuurtje over het fenomeen exponentiële groei in elk curriculum zou een goed idee zijn. Mensen kunnen het zich nauwelijks voorstellen dat als ik jou een euro geef en die elke dag verdubbel, dat je dan aan het einde van de maand een miljard hebt.’

Stel dat je zou kunnen afspreken met een bekend persoon, met wie zou je dan een terrasje willen doen?

‘Dan zou ik toch voor mijn grootouders kiezen. Je

Marc Van Ranst werkte mee aan het verhalenboek voor kinderen Cor en Ona van burgemeester van Kuurne Francis Benoit, geïllustreerd door grafisch ontwerper Aya Brulez. Benoit schreef alle kinderverhalen over de verstoorde en verwarrende tijd waarin we leven. Net als Marc Van Ranst lazen onder andere ook Wouter Deprez en Maaike Cafmeyer verhalen in. Visie mag vijf exemplaren weggeven van Cor en Ona. Beantwoord volgende vraag voor 8 januari 2021 op www.beweging.net of stuur een kaartje naar Visie Wedstrijd, Postbus 20, 1031 Brussel. Wat moet iedereen volgens Marc Van Ranst op school leren? a exponentiële groei b salsadansen c Twitter

2020 werd een onvergetelijk jaar. Het coronavirus veranderde ons leven helemaal. Half maart gingen we met z’n allen in lockdown. Veel kinderen begrepen niet wat er gebeurde. De burgemeester van Kuurne is een creatief man met een verleden in de jeugdbeweging en de journalistiek. De vreemde tijd inspireerde hem om wekelijks iets voor kinderen te schrijven en dit via een website en sociale media de wereld in te sturen. Het is het verhaal van Cor, een schubdiertje dat verliefd wordt op het mooie meisje Ona. Cor verandert echter in een kriebel die mensen ziek maakt. Samen reizen ze de wereld rond, ontmoeten heel bijzondere mensen en beleven opmerkelijke avonturen, allemaal met één doel: het virus kleinkrijgen. Illustratrice Ayla Brulez maakte de schitterende tekeningen voor dit boek.

ISBN 9789492515636

789492

515636

FRANCIS BENOIT illustraties AYLA BRULEZ

kent hen enkel in het begin van je leven, en ik heb veel tijd met hen doorgebracht, maar daardoor heb je er nooit volwassen gesprekken mee kunnen voeren. Over de dingen des levens. Die generatie-sprong is kleiner met je ouders. Dat vind ik wel een gemis. En voor de rest met Martine Tanghe, omdat ze zo mooi Nederlands spreekt.’

Welk beroep zou je uitoefenen, als je niet kon doen wat je nu doet?

‘Naast Salsa-leraar: schrijver. Dat kun je overal doen. Je steekt je vulpen in je jaszak en je bent weg. Maar het is ook een echt métier. Het besef dat ik voor beide beroepen helaas tekortkom, is een groot probleem.’ (lacht)