Visie 26 januari 2018

Regio Kempen (Turnhout) Vrijdag 26 januari 2018

S.O.S. bouw Straks nog langer wachten om te (ver)bouwen?

Moeten we binnenkort allemaal (nog) langer wachten om te bouwen of te verbouwen?

Dat zou best wel eens kunnen. De sector roept om meer technisch geschoold personeel, maar het aantal inschrijvingen in technische en beroepsopleidingen zit op een historisch dieptepunt.

De instroom van goedkope buitenlandse bouwakkers zorgt voor oneerlijke concurrentie en maakt de job steeds onaantrekkelijker omdat er alsmaar meer flexibiliteit wordt gevraagd en de werkdruk de hoogte in schiet. ‘Zo kan het niet verder’, zegt ACV BIE, dat aandringt eerlijke werkomstandigheden en de hervorming van het onderwijs.

35 miljard

bedrijfswinsten, maar geen ruimte voor opslag

ABONNEE

> p. 13

‘Werken aan problemen in ontwikkelingslanden zorgt voor minder migratiestromen.’

> p. 12

30 dagen zonder klagen > p. 3

> p. 8

FATMA TASPINAR:

‘Zijn we niet allemaal een beetje abnormaal?’

Dossier

WAT MOET JE DOEN BIJ EEN ONGEVAL? > p. 15

www.beweging.net

www.cm.be

> p. 6

www.acv-online.be

jaargang 75 ¬ visie nummer 2 afgiftekantoor brussel x ¬ p806000 volgend nummer op 9 februari 2018

Regionieuws > p. 16

2

Visie ¬ vrijdag 26 januari 2018

‘Mystery calls’ als nieuw wapen tegen discriminatie op arbeidsmarkt De pakkans voor bedrijven die hardnekkig discrimineren wordt groter. Door de nieuwe wet op de ‘mystery calls’ mag de sociale inspectie straks onder een fictieve naam een bedrijf contacteren om na te gaan of een klacht wegens discriminatie gegrond is. De eerste reacties zijn voorzichtig positief.

Kans sollicitatiegesprek Hoewel discriminatie bij wet verboden is en straf baar, is de arbeidsmarkt niet vrij van vooroordelen. Onderzoek van de KU Leuven toonde aan dat een kandidaat met een anders klinkende naam maar de helft zoveel kans heeft om te worden uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek, ook al heeft hij of zij gelijkaardige competenties als een kandidaat met een Vlaamse naam.

Terwijl 73 procent van de autochtone Belgen aan de slag is, zit de helft van de inwoners met vreemde roots zonder werk. Dat is

VERWOORDING

ID – Frederiek Vande Velde

T

wee weken geleden stemde de Kamer een nieuwe wet waardoor de sociale inspectie vanaf maart ‘mystery calls’ of anonieme praktijktesten mag uitvoeren. Die moeten uitwijzen of een bedrijf discrimineert op basis van geslacht, leeftijd, afkomst of een beperking. De inspecteurs mogen dan bijvoorbeeld twee sollicitatiebrieven versturen naar een bedrijf, met als enige verschil de naam van de sollicitant. Als er een uitnodiging volgt op de brief met de Vlaamse naam, maar geen op de brief met de Arabische naam, kan dat wijzen op discriminatie. Daarnaast mogen de inspecteurs zich telefonisch voordoen als een potentiële klant of werknemer van een bedrijf. Zo kunnen zij een poetsbedrijf bellen met de vraag om een poetshulp te zoeken zonder vreemde roots.

u De meerderheid van de bedrijven discrimineert niet bij het aanwerven. De ‘mystery calls’ komen er enkel om hardnekkige overtreders aan te pakken. opmerkelijk, gezien de heropleving van de economie en de krapte op de arbeidsmarkt.

‘Geen heksenjacht’ Een van de pleitbezorgers van de nieuwe wet op de ‘mystery calls’ is federaal parlementslid Nahima Lanjri. Volgens haar zijn de anonieme praktijktesten broodnodig.

‘De sectoren hebben twee jaar de tijd gekregen om een systeem van zelfcontrole in te voeren. Onder andere de dienstenchequesector heeft daar werk van gemaakt.

Maar niet alle sectoren gingen in op die vraag. Met deze wet kunnen we ook daar

controles uitvoeren en indien nodig sanctioneren. We organiseren geen heksenjacht, maar willen hardnekkige overtreders een halt toeroepen. Discriminatie is niet alleen onaanvaardbaar en onwettelijk. Er gaat ook heel wat talent door verloren.’

‘Meer middelen nodig’ Vakbond ACV reageert voorzichtig positief op de nieuwe wet. ‘Hopelijk slaagt de wet in haar opzet om werkgevers die zich bezondigen aan discriminatie te detecteren en te sanctioneren’, zegt nationaal se-

cretaris Mathieu Verjans. ‘Daarvoor moet de sociale inspectie wel meer mensen en middelen krijgen. Want haar bezetting is nu al krap. Het is ook jammer dat een inspecteur maar kan handelen wanneer er een klacht en objectieve aanwijzingen zijn voor discriminatie én na goedkeuring door het gerecht. Het zou beter zijn als een inspecteur in alle vertrouwen zijn werk kan doen.’

Leen Grevendonck

VEZELS Zo leerden we het altijd op school: een samenleving verandert langzaam. Nooit door één gebeurtenis of maatregel maar door reeksen daarvan die allemaal een beetje bijdragen tot een verandering die doordringt tot diep in de vezels. Dat wil ook zeggen dat een samenleving nooit ‘af’ is, nooit voltooid.

Armoede bijvoorbeeld. Met alle berichten rond de economie die aantrekt, kan je je misschien nauwelijks voorstellen dat er mensen zijn die niet rondkomen.

Hoe we dat moeten oplossen, blijft een groot vraagstuk, de roep om er werk van te maken is nochtans groot. We moeten de economische groei aangrijpen om de oorzaken van armoede aan te pakken. Die maatregelen kunnen dan bijdragen tot

een echte verandering, die armoede tot in zijn diepste vezels kan aanpakken.

Net zoals er ook verandering nodig is in ontwikkelingslanden. Dat vond ik altijd een rare term, want eigenlijk is elk land in volle ontwikkeling, maar goed, we vinden het gemakkelijk om landen met erg lage levensstandaard, een laag inkomen en tegelijk veel landbouw een ‘ontwikkelingsland’ te noemen. En dus spreken we van ontwikkelingssamenwerking met ngo’s die proberen om daar door te dringen tot in de vezels van de samenleving.

Onze partner Wereldsolidariteit is zo’n ngo. Op pagina 3 kan je lezen waarom ze zo’n belangrijk werk leveren en waarom onze overheid best steun blijft geven aan ngo’s, terwijl ze alsmaar meer bespaart op dat departement.

In alle landen, dichtbij of veraf, tracht onze beweging veranderingen te steunen die ten goede komen aan gewone mensen en zorgen voor een voortdurende verbetering van sociale bescherming. Want dat zijn de hefbomen van een gezond en duurzaam leven. Intussen mogen we ons gelukkig prijzen, al beseffen ook wij dat er nog veel werk op de plank ligt. Het doet me veel plezier dat we kunnen rekenen op jullie steun en enthousiasme.

Want verandering komt er door vele gebeurtenissen en maatregelen, gedragen door vele handen. Vele kleintjes maken een groot, toch?

Peter Wouters Voorzitter beweging.net

3

Visie ¬ vrijdag 26 januari 2018

‘Ontwikkelingssamenwerking is een win-win voor iedereen’ Na jaren van besparingen moet de federale regering de Belgische ontwikkelingssamenwerking herwaarderen. Dat zeggen meer dan 120 prominente Belgen en vijftig ngo’s die een open brief schreven aan de regering. ‘Omdat de uitdagingen in de ontwikkelingslanden zoals armoede, ongelijkheid en klimaat ook onze uitdagingen zijn’, zegt Andre Kiekens van Wereldsolidariteit.

laten gaan. En hen te helpen herverdelingsmechanismen te introduceren, wat natuurlijk ook geld kost. En dat is precies wat Wereldsolidariteit doet.’

Waakhond in Qatar

Guy Puttemans

‘Wij geloven dat mensen zelf meester en eigenaar moeten zijn van hun ontwikkeling. De hulpprogramma’s van vroeger, geld en middelen naar daar brengen, werken vandaag niet meer. Ontwikkelingssamenwerking is meer dan gecoördineerde liefdadigheid. Als je de mensen daar ondersteunt in de opbouw van hun maatschappij en in de processen die daartoe leiden, kan je duurzame resultaten boeken. Wereldsolidariteit focust daarbij op waardig werk en sociale bescherming. We begeleiden plaatselijke organisaties om bijvoorbeeld werknemers te verenigen of om systemen van sociale bescherming uit te bouwen. Daar zijn we sterk in, dus onze kennis en ervaring is daar welkom.’

u Andre Kiekens: ‘Als we helpen om de problemen in ontwikkelingslanden weg te werken, verminderen de migratiestromen.’

D

e regering-Di Rupo beknibbelde 900 miljoen euro op ontwikkelingssamenwerking. De regering-Michel zal uiteindelijk meer dan 1,1 miljard euro van het budget wegnemen. ‘En dat terwijl we voor grote uitdagingen staan’, reageert Andre Kiekens bezorgd. ‘Armoede, ongelijkheid, klimaatverandering, fragiele staten of landen in conflict. We weten intussen dat het niet enkel de problemen zijn van de ontwikkelingslanden. We dragen een gedeelde verantwoordelijkheid. Daarom stelden de Verenigde Naties ook de Sustainable Development Goals op, doelstellingen voor duurzame ontwikkeling over de hele wereld en een werkagenda voor alle ondertekenaars. Bovendien, als we helpen om de problemen in ontwikkelingslanden weg te werken, verminderen de migratiestromen en dat is een win-win voor iedereen, ook voor ons.’

Dat bewijzen de resultaten in Qatar. Het land in het Midden-Oosten verwelkomt in 2022 het wereldkampioenschap voetbal.

Voor de opbouw van de talrijke gloednieuwe voetbalstadions, hotels en toegangswegen kwamen de afgelopen jaren duizenden arbeidskrachten uit bijvoorbeeld Nepal, India of Bangladesh naar Qatar. Ze werken en wonen er in mensonwaardige omstandigheden. ‘Samen met onze partnerorganisaties ter plaatse bundelden we getuigenissen van gastarbeiders’, legt Andre Kiekens uit. ‘Die bezorgden we aan de Internationale Arbeidsorganisatie. Zij stuurden een onderzoekscommissie naar Qatar.

Onder die druk beloofde de Qatarese overheid om een regelgevend kader uit te werken dat de gastarbeiders een betere bescherming zal bieden.’

Allemaal in en voor cleane sportkleren Naast het versterken van burgers en werknemers ter plaatse werkt Wereldsolidariteit ook actief aan de verantwoordelijkheid in de hele keten van een product, van bedrijven tot consumenten. ‘Met de campagne #cleanekleren willen we de arbeidsomstandigheden van de kledingarbeidsters in landen als Bangladesh en Cambodja verbeteren. Dit jaar ligt de nadruk op sportkledij. We vragen Belgische kledingbedrijven om stappen te zetten naar een schone kledingproductie met aandacht voor het loon en een veilige en gezonde werkplaats

De hulpprogramma’s van vroeger, alleen geld en middelen naar daar brengen, werken vandaag niet meer.

Andre Kiekens, Wereldsolidariteit

voor de kledingarbeidsters. Want zij hebben die macht in handen. Samen met ons, de consumenten. Als wij hogere eisen stellen aan onze kledij, zullen de kledingbedrijven volgen. JBC en Bel&Bo sprongen al op de kar.’

Uien in Mali ‘We kiezen dus voor langdurige programma’s met partners die we grondig screenen.

Dat betekent niet dat we kleinschalige projecten helemaal links laten liggen. We ondersteunen ook lokale coöperatieven maar proberen om ze in een netwerk te integreren. In het West-Afrikaanse Mali, bijvoorbeeld, verdienen veel vrouwen de kost met het kweken van uien. We hebben daar met

een partner een energieprogramma opgestart. Dankzij zonne-energie kunnen ze de uien beter drogen en bewaren, en dus beter commercialiseren. Om dat te coördineren, werken verschillende coöperatieven samen. Daardoor kunnen ze betere prijsafspraken maken. Dat gaf de welvaart van die gezinnen een boost. En met dat inkomen maken die vrouwen zich lid van een mutualiteit en hebben ze betere toegang tot gezondheidszorg voor hun hele gezin.’

Gezondheidszorg in West-Afrika ‘In West-Afrika zetten we trouwens grote stappen vooruit op het vlak van gezondheidszorg. We startten daar met de uitbouw van lokale mutualiteiten en verenigden die op nationaal niveau. Dankzij onze steun konden zij het recht op gezondheidszorg ook politiek vertalen. Verschillende landen hebben nu een wetgevend kader om mutualiteiten officiëler te ontwikkelen. En die nationale gezondheidsorganisaties kregen toegang tot gesprekken met de UMOA, de West-Afrikaanse Economische en Monetaire Unie. Daar is een samenwerkingsakkoord om landen als Senegal en Mali te begeleiden bij de uitbouw van toegankelijke gezondheidszorg. We brengen onze partners dus naar de fora en onderhandelingstafels waar ingrijpende beslissingen genomen kunnen worden.

Want in de landen waar politiek, economie en middenveld in dialoog gaan, daar kan je dingen bereiken.’

Amélie Janssens Hilde Van Malderen

✔ Je leest meer over de projecten en campagnes van Wereldsolidariteit op www.wereldsolidariteit.be.

‘We weten niet waar het geld naartoe gaat.’

‘Het blijft kleven aan de handen van de verkeerde mensen.’ Ook bij de gewone burger blijven gesprekken over ontwikkelingssamenwerking vaak steken in dit soort clichés. ‘Dat is jammer want ze stroken niet met de manier waarop de vele organisaties voor ontwikkelingssamenwerking vandaag werken’, zegt Andre Kiekens. ‘We moeten niet met zakken geld naar ontwikkelingslanden trekken. Daar is rijkdom aanwezig. Het is beter om de mensen in die landen zelf met die rijkdom aan de slag te

Tim Dirven

Zakken geld

u Andre Kiekens: ‘In West-Afrika zetten we grote stappen vooruit op het vlak van gezondheidszorg.’

4

¬ post

Visie ¬ vrijdag 26 januari 2018

VACATURE M/V

UW GEDACHT Thomas Rau

Visie zoekt

Om de afvalberg te verminderen, moeten we fabrikanten verplichten producten te maken die langer meegaan dan enkel de garantieperiode. En als een toestel uiteindelijk toch stuk gaat, dan moet het gerepareerd kunnen worden, zoals vroeger. Maar weinig toestellen kunnen tegenwoordig nog opengemaakt worden voor herstel. Neem nu een simpele stekker waarvan beide helften aaneen gesmolten zijn. Als die stuk is, moet je hem wel weggooien. Dat moet veranderen.

• Journalist (specialisatie sociaaleconomische thema’s) Voltijds – onbepaalde duur – Brussel Meer info: www.beweging.net

••• Jürgen Ramaekers

ACV-Openbare Diensten zoekt

Vrijwilliger

Vrijwilligers mogen tot 6000 euro onbelast bijverdienen per jaar. Dat is een kaakslag voor alle échte vrijwilligers. Net zoals zovele anderen was ik actief bij onder meer de kerk en een ngo. En zoals het woord ‘vrijwilliger’ impliceert, was dat onbezoldigd. Wij waren tevreden met af en toe een koffie en een stukje taart. Wie vrijwilligerswerk doet, hoeft daarvoor niet betaald te worden. Dus, beleidsmakers, zouden jullie die term alstublieft niet meer willen gebruiken?

• Vakbondsverantwoordelijke voor de Vlaamse overheidsdiensten Voltijds – onbepaalde duur – Brussel Meer info: www.acv-openbarediensten.be

••• Naam en adres bekend bij de redactie

Daghospitalisatie?

CM zoekt

Op aanraden van mijn tandarts liet ik bij een stomatoloog in het ziekenhuis twee tanden trekken. Ik moest mij er inschrijven en in de wachtzaal plaatsnemen.

Het duurde niet lang voor de arts mij riep. Op minder dan een kwartier waren mijn tanden eruit. Ik heb geen gebruik gemaakt van een hospitaalbed, noch van een kamer. Ik ben enkel in de wachtzaal en de behandelruimte van de arts geweest. Enkele dagen later kreeg ik de factuur voor deze kleine ingreep. Tot mijn verbazing werd een daghospitalisatie van 212,17 euro aange-

• Stafmedewerker data-analyse CM Verzekeringen • Adviseur organisatie ontwikkeling • Service Desk medewerker • Expert MS Office & databasebeheer • Stafmedewerker CM-Zorgkas • Assistent inkoop/logistiek

rekend. Een kost die wel rechtstreeks met het ziekenfonds wordt geregeld. Volgens de facturatiedienst van het ziekenhuis mag dit worden aangerekend op basis van het nomenclatuurnummer dat de behandelende arts heeft opgegeven. Geen wonder dat de sociale zekerheid altijd maar duurder wordt.

••• Eric Reynaert, Kessel

Voor de uitgevoerde behandeling mag de arts een honorarium aanrekenen en ook het ziekenhuis mag een forfait voor daghospitalisatie vragen. Dat is volledig ten laste van het ziekenfonds. De patiënt moet geen remgeld betalen.

Voor daghospitalisatie moet het ziekenhuis kwaliteitseisen en procedures volgen, wat kosten meebrengt. Ziekenhuizen en ziekenfondsen hebben een overeenkomst gesloten om die extra kosten onderling te regelen.

Ontvangstbewijs

Volgens Visie moet de arts een ontvangstbewijs aan de patiënt geven bij de regeling betalende derde en bij het eAttest. Mijn ouders bevinden zich in een groeiende zorgsituatie en wonen in een serviceflat. De dokter komt maandelijks voor hen beiden. Hij rekent alleen het remgeld aan, maar geeft nooit een ontvangstbewijs. De huisdokter neemt deel aan het zorgoverleg.

De maatschappelijk werkster liet ons weten dat de arts dat ook aanrekent. Maar ook daarvan heb ik nog nooit een ontvangstbewijs gezien.

••• Naam en adres bekend bij de redactie

Als de patiënt remgeld betaalt voor een raadpleging of huisbezoek moet de arts een ontvangstbewijs geven. Een zorgoverleg is geen raadpleging of huisbezoek en mag niet als dusdanig aan de patiënt worden aangerekend.

Stuur je lezersbrief naar Redactie Visie, Postbus 20, 1031 Brussel of naar lezers@visieredactie.be. Vermeld je woonplaats. De redactie kan de teksten inkorten of niet opnemen bij plaatsgebrek. Onder elke brief publiceren wij de volledige naam en woonplaats van de auteur. Als je je reactie liever zonder deze gegevens ziet verschijnen, vermeld dit dan uitdrukkelijk.

Voltijds – onbepaalde duur - Schaarbeek Meer info: www.cmjobs.be

GECITEERD

Mensenketting voor solidariteit met vluchtelingen

Streep op elke regel de letters weg, die samen het woord vormen dat overeenkomt met de omschrijving. De resterende letters vormen van boven naar beneden en van links naar rechts een citaat.

1. Logement; 2. tint; 3. pauselijk hof; 4. rustbank; 5. praal; 6. weefsel; 7. naakt; 8. hemelgeest; 9. laan; 10. graan; 11. tafelfles; 12. enig in zijn soort; 13. kraamverzorgster; 14. maaltijd.

Citaat 2

1 D M O E T E K K R L

E A U C R

3 H C T U R V 4 D A 5

I

I

E

N V A D N

P R E A C L H T

6 U S

I

7

B A

L O R O T D

8

E

L N

I

G E G L

9

A

L

L

I

T

P T O A

F

E E N

Wouter Van Vooren

2

L

10 D K O E R V E N 11 K R A R E A F 12 U N S

I

E

V E O K

13 B O A R K H E R 14 O N E T B M IJ T © De Puzzelaar

Het citaat is een Nigeriaans spreekwoord: “De kracht van de luipaard ligt in de vrees voor hem”

Citaat 2

Streep op elke regel de letters weg, die samen het woord vormen dat overeenkomt met de omschrijving.

In Brussel protesteerden zondagavond zo’n 2 000 mensen tegen het asiel- en migratiebeleid van de federale regering en voor meer solidariteit. De deelnemers vormden een menselijke ketting voor het Noordstation, rond het Maximiliaanpark en het Commissariaat voor de Vluchtelingen. De geplande politieactie om in die buurt illegale migranten op te pakken kon niet doorgaan, omdat vrijwilligers hen ondergebracht hadden bij mensen thuis.

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 26 januari 2018

5

Resistente bacteriën

Antibiotica redden levens We snotteren, niezen en hoesten erop los in deze periode van het jaar. Met griep of een stevige bronchitis onder de leden is thuis uitzieken de beste remedie.

Nochtans grijpen we bij een virus nog te vaak naar antibiotica. Geen goed idee.

Deze bijsluiter geeft raad voor een verstandig antibioticagebruik.

Word Antibiotic Guardian Antibioticaresistentie is een grote bedreiging. Als antibiotica niet werken wordt het moeilijker om operaties uit te voeren en ernstige ziekten succesvol te behandelen. Om de resistentie tegen te gaan kan iedereen zijn steentje bijdragen en Antibiotic Guardian worden.

Hoe? Surf naar www.antibioticguardian. com/dutch en kies daar uit de lijst een eenvoudige belofte over hoe jij beter gebruik zal maken van antibiotica. Zo zorg jij er mee voor dat we ook in de toekomst levens kunnen blijven redden met antibiotica.

✔ www.antibioticguardian.com/dutch

DE VOORZET

GEZONDHEID OP WIJKNIVEAU

Stefan Dewickere

In een wijkgezondheidscentrum kun je als patiënt namelijk gratis terecht.

Zorgverleners - naast huisartsen ook bijvoorbeeld verpleegkundigen

Een eerdere studie van het Intermutualistisch Agentschap (IMA) had al aangetoond dat wijkgezondheidscentra voor de ziekteverzekering niet duurder zijn. Ze kosten meer in de eerste lijn, maar minder in de tweede lijn (ziekenhuizen, woonzorgcentra, geneesmiddelen, …).

De patiënt zelf is sowieso goedkoper af. Hij betaalt geen remgeld en moet minder een beroep doen op de tweede lijn. Bovendien scoren wijkgezondheidscentra voor een aantal kwaliteitsindicatoren beter. Zo is de dekkingsgraad voor griepvaccinatie bij oudere patiënten hoger en ook voor borstkanker- en baarmoederhalskankerscreening bij vrouwen halen wijkgezondheidscentra goede resultaten. Artsen in wijkgezondheidscentra schrijven minder anti-

biotica voor en nemen vaker hun toevlucht tot goedkope varianten van geneesmiddelen.

Natuurlijk zijn er ook werkpunten, is het belangrijk om de werking kritisch tegen het licht te houden en moeten we ook over alternatieven durven nadenken, maar vandaag krijgen de wijkgezondheidscentra alvast de erkenning die ze verdienen. Door hun manier van werken bekleden de wijkgezondheidscentra een bijzondere positie in het zorglandschap. Ze zijn niet alleen laagdrempelig, ze zitten ook ingebed in het wijkleven. Op buurtniveau voelen ze welke noden er zijn en gaan ze op zoek naar recepten om erop in te spelen. In partnerschap, ook met ziekenfondsen, bouwen de wijkgezondheidscentra op die manier mee aan een gezonde leefomgeving.

Luc Van Gorp, Voorzitter CM

CMziekenfonds

Het debat dat de voorbije maanden gevoerd is, heeft alvast de verdienste dat de wijkgezondheidscentra veel bekender geworden zijn bij het brede publiek. Door de opheffing van het moratorium hebben ze een definitieve plaats verworven in het zorglandschap in ons land, naast de huisartsen die in groepspraktijk of solo werken. Dat kan de toegankelijkheid en de betaalbaarheid van de gezondheidszorg alleen maar ten goede komen.

of kinesisten – krijgen een vast bedrag per patiënt uitbetaald, onafhankelijk hoe vaak die langskomt.

CMziekenfonds

Er mogen vanaf nu weer nieuwe wijkgezondheidscentra opgericht worden. Minister De Block heeft de opschorting opgeheven. We kunnen deze beslissing alleen maar toejuichen.

6 DO S SIER:

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 26 januari 2018

EHBO

‘Zorg voor je eigen veiligheid’ Wie getuige is van een ongeval, belt het best zo snel mogelijk het noodnummer 112. Maar wat gebeurt er tijdens en na die oproep? Visie sprak met ambulancier Dominiek D’haene uit Lochristi. ‘Wacht op antwoord en haak zeker niet in!’

M

Wat gebeurt er exact als je naar het noodnummer 112 belt?

Dominiek D’haene: ‘Je komt terecht bij de 112-centrale van de provincie van waaruit je belt. Een operator zal je gedetailleerde vragen stellen. Blijf rustig. Beschrijf zo goed mogelijk wat er is gebeurd, zodat de juiste hulpdiensten zo snel mogelijk ter plaatse gestuurd kunnen worden. Geef bij een ongeval bijvoorbeeld mee of een auto brandstof lekt, zodat de brandweer ook opgeroepen wordt.’

‘Als het heel druk is, zoals bij noodweer, duurt het soms even vooraleer een operator de oproep kan aannemen. Haak dan niet in: bij een nieuwe oproep start je weer helemaal achteraan de wachtrij.’

Wanneer bel je de 112? Wanneer niet?

‘Bel zeker 112 bij brand, rookontwikkeling of gasgeur, bij personen of dieren in nood, bij een ernstig ongeval met gewonden of

Belga

et zo’n honderd hulpverleners en vier ziekenwagens bemant de Dienst 112 Lochristi 24 uur op 24 de regio tussen Gent en Lokeren in Oost-Vlaanderen en de streek rond Avelgem in West-Vlaanderen. Een hele klus, want vorig jaar alleen al voerde de dienst 4 400 interventies uit. ‘Een interventie komt nooit op een mooi dienblad’, zegt diensthoofd Dominiek D’haene. ‘Het zit in een verpakking en je moet ervoor zorgen dat je dat pakje op de juiste manier opent, dat je de juiste beslissingen neemt.’

u Ambulancier Dominiek D’haene: ‘Check of het slachtoffer nog ademt en bij bewustzijn is.’

doden en bij dringende medische hulp zoals een bloeding, een val of intoxicatie.’

‘Eigenlijk hoef je nooit te twijfelen om te bellen. Beter een keer te veel dan een keer te weinig. Wie na een zware klap een schaafwonde heeft op zijn hoofd, kan evengoed hersenschade oplopen.’

‘Wil dat zeggen dat je voor elk klein wondje moet bellen? Nee. Spring niet te lichtzin-

nig om met het noodnummer. Een zeer zware oproep voor een klein wondje is uiteindelijk een nutteloze rit. Denk altijd even na: waarvoor contacteer ik het best eerst mijn huisarts en waarvoor meteen de ambulance?’

Kun je het slachtoffer helpen terwijl je op de ambulance wacht?

‘Het belangrijkste is om te zorgen voor de

veiligheid, zowel voor het slachtoffer als voor jezelf. Bij voorkeur verplaats je het slachtoffer niet, behalve in gevaarlijke situaties. Wie betrokken is bij een ongeval op de autosnelweg, blijft het best niet lang op de snelweg zitten of liggen maar neemt plaats achter de vangrail.’

‘Als het slachtoffer niet bij bewustzijn is, kantel dan voorzichtig het hoofd naar achter zodat de luchtweg vrij blijft. Blijf bij het

8 op de 10 Belgen zegt te weten wat te doen bij ver- verantwoordelijkheidsgevoel. Een chiroleider die binschillende noodsituaties zoals een hartstilstand, nenkort op kamp vertrekt en voorbereid wil zijn, een een hevige bloeding of een snijwonde. Minder dan leerkracht die wil weten wat hij moet doen als er in zijn klas iets misgaat. Iede helft schat dat juist in, dereen is welkom, want blijkt uit onderzoek van het Een hartmassage is iets eerste hulp is van levensRode Kruis. belang.’ sneller dan het ritme van Matthieu Clarysse, medewerStaying Alive ‘Het is niet omdat je eerder ker bij Eerste Hulp Rode Kruis, een cursus gevolgd hebt, ontwikkelt eerstehulprichtlijMatthieu Clarysse dat je daarom in de praknen en leidt een team beroepstijk nog weet hoe je het krachten en vrijwilligers die opleidingen EHBO geven in alle Vlaamse steden en best reageert. De richtlijnen om eerste hulp te geven gemeenten. ‘Elk jaar volgen zo’n 58 000 Vlamingen een veranderen soms. Om de vijf jaar herzien we onze opbasis- of opfrissingscursus. Veel tijd nemen die niet in leidingen en handboeken.’

‘Zo is bijvoorbeeld de reanimatietechniek veranderd. beslag: de opleidingen duren 3 tot 24 uur.’

‘De meeste mensen volgen een eerstehulpopleiding uit Uit onderzoek blijkt dat je idealiter 30 hartmassages

a f w i s s e lt met twee beademingen. Bij die hartmassages duw je het best wat dieper. Je doet ze ook het best wat sneller: tot 120 massages per m i nuut of tewel twee massages per seconde. Net iets sneller dan het ritme van het bekende liedje Staying Alive dus.’

✔ Meer info en opleidingsdata vind je via www.rodekruis.be.

Stefan Dewickere

EHBO-OPLEIDING BLIJFT BELANGRIJK

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 26 januari 2018

7

• Schat de situatie in. Is de persoon bij bewustzijn?

Ademt hij of zij nog?

• Zorg voor je eigen veiligheid en die van het slachtoffer.

• Bel het noodnummer 112 indien nodig.

• Wacht op antwoord en haak zeker niet in.

• Blijf rustig.

• Geef het juiste adres door.

• Beschrijf zo goed mogelijk wat er is gebeurd.

• Geef aan of er gewonden of mensen in gevaar zijn en hoeveel.

• Haak niet in vooraleer de operator zegt dat je mag inhaken.

• Als de situatie zou veranderen, bel dan terug naar het noodnummer 112.

Joost De Bock

• Geef eerste hulp. Fris je kennis van EHBO op met een basisopleiding of opfrissingscursus.

Verplaats het slachtoffer niet Ambulancier Dominiek D’haene

slachtoffer om de ambulance op te wachten. Zodra die ter plaatse is, geef duidelijk het teken waar de ambulanciers moeten zijn.’

Hoe belangrijk is EHBO? ‘Het is heel nuttig dat je een basiscursus EHBO of een opfrissingscursus volgt. Je ziet ook meer en meer dat jong en oud die kennis hebben, dankzij cursussen op school of dankzij het werk. Dat is een goede zaak.’

‘Als je kinderen van jongs af het belang van EHBO leert, kunnen ook zij levens redden. De centrale kreeg eens een oproep binnen van een 8-jarige jongen, met de melding dat zijn mama niet meer wakker werd. Ze overleefde dankzij de kennis en koelbloedigheid van haar zoontje.’

‘Belangrijk bij EHBO is om eerst te checken of het slachtoffer nog ademt. Als dat

het geval is, hoef je niet te reanimeren.

We hebben al eens meegemaakt dat een vrouw met diabetes gereanimeerd werd terwijl het eigenlijk niet nodig was. Ze was bewusteloos door een suikertekort. Een getuige van haar val herinnerde zich uit haar opleiding EHBO dat de reanimatie op dat moment opgestart moest worden. Alleen was ze vergeten checken of de patiënt nog ademde. Als je een persoon die nog ademt reanimeert, kunnen zijn ribben breken. Gelukkig waren we snel ter plaatse.’

Sarah Vandoorne

✔ De kosten die mogen worden

aangerekend voor dringend ziekenvervoer zijn wettelijk bepaald. De ziekteverzekering betaalt momenteel 50 procent van deze wettelijke tarieven terug. Als je een factuur krijgt en je niet zeker bent of die correct is, neem dan contact op met een CM-consulent.

Met welke EHBO-tip heb jij al eens iemand geholpen?

Laat het ons weten via lezers@visieredactie.be of Persdienst CM, PB 40, 1031 Brussel.

Lieven Van Assche

Dominiek weet raad:

HOE GAAT HET MET U?

GETUIGE VAN EEN ONGEVAL?

‘Wandelen geeft energie’ ‘Vroeger speelde ik samen met mijn man badminton, maar nu kunnen we dat niet meer’, zegt de goedlachse Brenda de Vries (37) uit Balegem, mama van twee kinderen (11 en 9). ‘Door een moeilijke bevalling van jaren geleden in mijn geval. Rug, bekken, blaas: alles zit vast. Maar ik ga wekelijks naar de kinesist. Na zo’n sessie heb ik het gevoel dat ik alles weer aankan.’

‘Iedereen leeft te hectisch. We willen te veel: alle activiteiten op school meedoen,

?!

en hobby’s van de kinderen, en eigen hobby’s. Daar zijn we niet voor gemaakt.’

‘Om daaraan te ontsnappen, hebben mijn man en ik de gewoonte om te gaan wandelen na het werk. We zitten in een wandelclub en gaan op stap in de Vlaamse Ardennen. Dat hoeft niet ver te zijn: zolang we maar niet in onze zetel belanden. Een inspanning leveren geeft energie. Misschien proberen we nog eens te badmintonnen? Of salsa, dat willen we al lang eens doen.’

Hoe kunnen we je helpen? CM geeft raad.

Mag ik stoppen met werken als dat risico heeft voor zwangerschap?

Houdt werken gezondheidsrisico’s in voor je zwangerschap of is het niet gunstig voor de borstvoeding, dan kan de arbeidsgeneesheer beslissen dat je niet verder mag werken.

Als je werkgever je geen aangepast werk kan geven, dan moet je volledig stoppen met werken. In dat geval krijg je een uitkering van het ziekenfonds die 78,237 procent van je brutoloon bedraagt. Blijf je thuis omdat de borstvoeding lijdt onder het werk, is dat 60 procent.

Misschien kun je maar een deel van je taken blijven doen of laat je werkgever je ander werk doen. Als je hierdoor minder loon krijgt, dan heb je ook recht op een uitkering. Die bedraagt 60 procent van het verschil tussen je brutoloon van je eigenlijke werk en het brutoloon van

je gedeeltelijk of alternatief werk. Dit verschil wordt wel beperkt tot een maximumgrens.

Werk je voor meerdere werkgevers, dan kan het gebeuren dat je bij de ene werkgever wel aan het werk kunt blijven, maar bij de andere niet. De uitkering van het ziekenfonds is dan 60 procent van het loon bij de werkgever bij wie je niet meer werkt. De uitkering wordt beperkt tot een maximumgrens.

Combineer je een job als werkneemster met een zelfstandige activiteit? Als je je job stopt maar je zelfstandige activiteit kunt verderzetten, dan moet je daarvoor toestemming vragen aan de adviserend arts van je ziekenfonds. Je uitkering, berekend zoals in voorgaande gevallen, wordt dan met 10 procent verminderd.

8

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 26 januari 2018

KNIPSELS

30 dagen zonder klagen

Nieuw magazine CM

Ambassadeur van het halfvolle glas

Kankertesten De Werelddag tegen kanker op 4 februari moedigt preventie aan. Vroegtijdige opsporing van kanker verhoogt de kans op genezing en kan ernstige en langdurige behandelingen beperken.

Ben je tussen 55 en 74 jaar, dan krijg je om de twee jaar een uitnodiging om deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek naar dikkedarmkanker. Een stoelgangstaal dat je zelf thuis neemt, wordt in een labo gratis onderzocht.

Vrouwen tussen 25 en 64 jaar kunnen om de drie jaar een uitstrijkje laten nemen om te testen op baarmoederhalskanker. Je betaalt alleen de consultatie.

Vrouwen van 50 tot 69 krijgen om de twee jaar ook de kans zich gratis te laten screenen op borstkanker.

✔ www.bevolkingsonderzoek.be Gezondheidsenquête In 2018 organiseert het Wetenschappelijke Instituut Volksgezondheid (WIV) opnieuw een gezondheidsenquête. Dat gebeurt om de vijf jaar. Meer dan 10 000 mensen van alle leeftijden en nationaliteiten krijgen een uitnodiging om mee te doen. Als je deelneemt, komt iemand bij je thuis voor een interview.

Onder meer voeding, geneesmiddelen, alcoholgebruik, rookgedrag en geestelijke gezondheid komen aan bod. Voor het eerst wordt gepeild naar de gezondheid van jonge kinderen en naar gokverslaving. Nieuw is ook dat er bij 1 100 deelnemers een medisch onderzoek wordt uitgevoerd. Verpleegkundigen komen dat op een ander moment doen.

Valentijnsweekend Het zorgverblijf Ter Duinen nodigt je uit voor een romantisch weekend aan zee. Na het diner op vrijdag- en zaterdagavond is er gelegenheid om te dansen. Op zondagmorgen staat een uitgebreid ontbijtbuffet met champagne klaar. Het weekend vindt plaats van 9 tot 11 februari in Nieuwpoort. Kostprijs bedraagt 190 euro per persoon met 20 euro toeslag voor een eenpersoonskamer.

✔ shelly.lavens@terduinen.be Tel. 058 22 33 88

Zelf is ze absoluut geen klager.

Nancy Fobe (51) van CM-Midden Vlaanderen is optimist pur sang.

Voor de campagne 30 dagen zonder klagen engageert ze zich als ambassadeur van het halfvolle glas.

een voordeel. Als een werk af is, dan kijk ik altijd eerst naar wat minder goed is gelukt. Maar ik zwijg. Dat kost mij veel moeite. Ondertussen denk ik na hoe ik dit het best ter sprake breng. Dat gesprek is een kans om iets te leren over mezelf en de ander.’

Wat doe je als ambassadeur?

Nancy Fobe: ‘Elke dag post een ambassadeur een tip om positiever in het leven te staan.

Op 24 januari ben ik aan zet. Eet je blij is een uitnodiging om te kiezen voor voedsel dat energie geeft. Omdat het voedt in de plaats van vult. Ik geef suggesties voor drie gezonde maaltijden en twee tussendoortjes. Blauwe bessen als vieruurtje bijvoorbeeld levert een flinke dosis antioxidanten en een stevige stoot positieve energie.’

‘30 dagen zonder klagen moedigt aan om positief in het leven staan, Dat is bevorderlijk voor je gezondheid. Binnen CM bouwen we aan een gezondheidsfonds. We willen investeren in gezondheid, in levenskwaliteit. Deze campagne helpt ons daarbij.’

‘Ik ben ook alerter voor klagers. Wie klaagt, heeft een lastig moment. Ik vraag of ik daarbij kan helpen. Die aandacht alleen al kan wonderen doen. Ik wil mee zoeken naar de achtergrond van het geklaag en zo helpen om er iets aan te doen. Ik moedig iedereen aan om dat gesprek aan te gaan. Een collega die voortdurend zit te blazen, laat je beter eens ventileren. Zo kun je hem uit negativisme halen.’

Mogen we nu nooit meer klagen?

‘Als iets niet goed gaat, dan moet je dat kunnen vertellen. Zo geef je anderen de kans om je te helpen. Een probleem moet bespreekbaar zijn. Stoom aflaten, kan opluchten. Met kritisch zijn is evenmin iets mis. Als je daar iets constructiefs mee aanvangt, is dat alleen maar toe te juichen.’

‘Anders wordt het als je je wentelt in iets wat niet goed gaat. Als je daar voortdurend op terugkomt zonder dat je er iets aan wil doen, dan zet je jezelf vast. Je ziet jezelf als slachtoffer en dat geeft geen energie.

Integendeel, het is zelfs een aanslag op je gezondheid.’

Lieven Van Assche

CM start met een gloednieuw gezondheidsmagazine. Ben je CM-lid, dan mag je volgende week het eerste exemplaar in je brievenbus verwachten. De naam van het blad houden we nog even als verrassing. Maar nu al kunnen we verklappen dat emoties centraal zullen staan. Als gezondheidsfonds willen wij jou met het magazine inspireren om gezond in het leven te staan, wat er ook gebeurt. Naast het nieuwe magazine blijven wij jou ook Visie aanbieden waarin je net als vandaag informatie zult terugvinden van CM en partnerorganisaties.

u Nancy Fobe: ‘Altijd klagen is een aanslag op je gezondheid.’

Waarom voel je je als niet-klager aangesproken?

‘Ik blijf erin geloven dat altijd alles goed komt. Zelfs uit een moeilijke situatie of een groot verdriet, probeer ik iets moois te halen. En een nadeel tracht ik om te zetten in

Zijn er remedies tegen klagen?

‘Als je denkt dat je het moeilijk hebt, doe dan eens iets voor een ander. Want het beste medicijn voor fysiek en mentaal welzijn is, naast bewegen in de buitenlucht, elke dag iets kunnen betekenen voor een ander.

Het verdrievoudigt je zelfwaardering. Bovendien zorgt het voor afleiding en voor contacten. Je engageren voor anderen, is werken aan je eigen gezondheid. Ook plaatst het je eigen klachten in perspectief.

Vaak peanuts als je het vergelijkt met wat anderen soms meemaken.’

Martine Creve

✔ De campagne loopt tot 14 februari. www.30dagenzonderklagen.be

3 TIPS TEGEN KLAGEN Relativeren

3 blije momenten

‘Hoe gaat het?’

Als iemand klaagt, toon begrip en erken de klacht.

Vraag naar het ergste wat kon gebeuren. En of dat dan zo erg was? Analyseren leidt tot relativeren.

Zoek elke avond naar drie meevallers van de dag. Het gaat daarbij om kleine dingen zoals net de bus gehaald of een collega die trakteerde.

Vraag iemand die het niet verwacht hoe het gaat. Wacht ook op antwoord. Ga het gesprek aan. Die aandacht is een geschenk voor beiden.

Citytrip naar Rome

5-daagse vakantie met verblijf in viersterrenhotel Van het Forum Romanum tot aan de Trevifontein en van de SintPietersbasiliek tot aan het Colosseum: in de Italiaanse hoofdstad ben je dagen zoet! We ontsnappen ook even aan de drukte van de stad door een bezoek te brengen aan de wijnstreek Castelli Romani met zijn pittoreske heuvels.

Je logeert in het viersterrenhotel Ariston in het hartje van Rome.

Prijs en periode: Van 13 tot 17 mei 2018 of van 7 tot 11 oktober 2018 voor 1 142 euro.

De toeslag voor een single kamer bedraagt 232 euro.

Boek snel via 070 233 119 of www.intersoc.be

Intersoc-werkvakanties

Aanbod voor vrijwilligers voor zomer 2018 Kriebelt het al om komende zomer vrijwilligerswerk bij Intersoc te doen? Goed nieuws, want ons aanbod staat online.

Vrijwilligers in een hotelfunctie kunnen vanaf zomer 2018 ook naar een nieuwe bestemming. Ga dus zeker een kijkje op de website nemen: www.intersocwerkvakanties.be Vanaf 1 februari 2018 kan je je via de website kandidaat stellen als vrijwilliger voor de zomer.

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 26 januari 2018

9

Met de soepterrine naast het bed

David Samyn

‘Tegen dementie kun je niet vechten’

u Stefan: ‘Mijn hart brak toen de dokter mijn vrouw vertelde dat haar hersenen kapot waren.’

De vrouw van Stefan* heeft frontotemporale dementie (FTD), een aandoening die haar gedrag volledig heeft veranderd en Stefans leven heeft omgegooid. ‘Ik sliep in de garage uit schrik om klop te krijgen.’

K

ijk,’ zegt Stefan. ‘Dit zijn de treintickets van onze ritten naar Oostende sinds 2015.’ In zijn hand houdt hij een honderdtal kaartjes vast. ‘Elk weekend moet en zal ze naar Oostende gaan. Als ik nee zeg, begint ze te roepen en wordt ze agressief. Dus doe ik elk weekend met haar dezelfde tour in Oostende.’

Stefan houdt alles minutieus bij. De treintickets, de reisprogramma’s van Samana, honderden foto’s van zijn Clementine*. Zo probeert hij haar ziekte van begin tot eind in kaart te brengen.

Lege dozen ‘Op een bepaald moment begon ze dozen te verzamelen’, herinnert Stefan zich. ‘Ze ging lege dozen halen in de winkel, die ze dan voor het raam stapelde. Ik nam op mijn beurt de dozen weg en sneed ze open. Zij sprak er niet over, en ik ook niet. Als ik iets zei, reageerde ze agressief.’

Stefan ging met Clementine naar de huisdokter. Maar in het bijzijn van andere mensen gedroeg ze zich normaal. Stefan begon te twijfelen aan zichzelf. Misschien zag hij dingen die er niet waren. Misschien was hij zelf dement aan het worden.

Slaan met de soepterrine Maar het werd erger. Clementines remmingen brokkelden helemaal af. ‘’s Nachts

dronk ze zes liter limonade, waarna ze bij mij in bed kroop. Maar die limonade moest er ook uitkomen. Dus deed ze haar behoefte in bed, groot en klein. Een jaar lang moest ik elke ochtend alles opkuisen. Ook Clementine zelf, want zij zat van kop tot teen onder de vuiligheid.’

‘Daarna begon ze met mij te vechten. Als we alleen waren, vloog ze als een razende op mij af. Ze klopte met haar vuisten recht tussen mijn ogen. ’s Nachts kreeg ik het het zwaarst te verduren. Soms stond ze met een soepterrine naast me om mijn hoofd in te slaan. Na een tijd ben ik in de garage gaan slapen. Daar was ik veiliger.’

‘Ook op seksueel vlak verloor ze remmingen. Om het uur begon ze me op te vrijen.

Weigerde ik, dan gooide ze verwijten naar mijn hoofd. Dan kun je niet zeggen dat je te klagen hebt.’

Hersenen zijn kapot Het duurde lang voordat Stefan hulp vond, omdat alleen hij de problemen zag. Ook zijn dochter geloofde hem eerst niet. ‘Maar op een bepaald moment zag ik Clementine uit de vuilnisbak eten, terwijl mijn dochter er was. Pas vanaf dan geloofde ze me.’

Stefan en zijn dochter namen Clementine mee naar het ziekenhuis, waar ze een scan lieten uitvoeren. ‘De dokter draaide het scherm om naar haar en zei: Clementine, je voorste hersenen zijn kapot. Mijn hart brak.

Zoiets zeg je niet tegen iemand met dementie. Wie kanker heeft kan er tegen vechten, wie dementie heeft niet. Die begrijpt of gelooft het niet.’

Clementine kreeg haar diagnose: frontotemporale dementie. Dat is een vorm van dementie die je gedrag verandert en mogelijk je taalvaardigheid.

Opluchting Na drie maanden ging Clementine naar een meer gespecialiseerd ziekenhuis. Daar begeleidden de zorgverleners Stefan in zijn zorgvraagstuk. ‘De dokter raadde me aan om naar het centrum voor geestelijke gezondheidszorg (CGG) te gaan, naar praatcafés en lotgenotengroepen. Eerst moest ik daar niet van weten, maar de dokter bleef erop hameren.’

‘Ik ben blij dat ik uiteindelijk die stap heb gezet’, bekent hij. ‘In het CGG hielpen ze me vooruit met een zachte aanpak en praktisch advies. Mijn verhaal kan ik kwijt aan de lotgenotengroep. Dat lucht op. Ik geef de anderen ook raad. Veel lotgenoten komen niet meer buiten. Doe dat niet. Zoek een groep, een vereniging waar je op begrip kunt rekenen.’

Met dat advies heeft Stefan zelf ook ervaring. Hij en Clementine gaan samen naar Okra, Samana en kwb. ‘Ik heb de leden verteld over Clementines situatie. Een verademing.’

Door een aanpassing in de medicatie van Clementine is het voor Stefan wat gemakkelijker om voor haar te zorgen. ‘De scherpe kantjes zijn eraf’, zegt hij. ‘In de week gaat ze ook naar het dagcentrum, waar andere personen met dementie zitten. Ze denkt dat ze daar vrijwilligerswerk doet.

Als ze thuiskomt, dan durft ze wel eens zeggen: Er zit daar nogal wat speciaal volk.’

Michiel Verplancke Stefan en Clementine zijn schuilnamen.

Zij wensen anoniem te blijven.

*

DEEL JE ERVARINGEN Herken jij je in Stefans verhaal en wil je ook je verhaal kwijt, neem dan contact op met de Alzheimer Phone National, een gratis luister- en infolijn, op het nummer 0800 15 225, of mail naar secretariaat@alzheimerliga.be.

Wie de zorg voor een persoon met dementie alleen moet dragen, kan zichzelf verliezen. Bij lotgenoten vind je steun. Op vrijdag 30 maart organiseren Alzheimer Liga Vlaanderen, het regionaal expertisecentrum dementie Tandem, het vormingscentrum HIVSET in samenwerking met Kyma een symposium over frontotemporale dementie. Hier wordt uitleg gegeven over deze vorm van dementie en delen getroffenen persoonlijke ervaringen.

✔ Inschrijven kan via www.dementie.be/tandem.

10 DO S SIER

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 26 januari 2018

Tijdskrediet geeft je tijd v

Een goede balans vinden tussen je werk en je privéleven is niet altijd even gemakkelijk. Daarom ijverde het ACV voor tijdskrediet, om voor je kinderen of familie te zorgen, een opleiding te volgen of om minder te werken aan het einde van je loopbaan. Daarnaast heb je ook recht op enkele thematische verloven.

Wanneer neem je welk verlof op?

Mijn man is erg ziek

Ik wil meer tijd om voor mijn kind te zorgen

OUDERSCHAPSVERLOF Wat? Met ouderschapsverlof kun je jouw arbeidsprestaties volledig of halftijds onderbreken of met één vijfde verminderen, om voor je kind te zorgen.

Hoelang?

TIJDSKREDIET MET MOTIEF

Per kind heb je een recht op ouderschapsverlof van 4 maanden (volledige onderbreking). Je kunt het verlof in 3 vormen opnemen en je mag die ook afwisselen.

• 4 maanden volledige onderbreking • 8 maanden halftijdse onderbreking • 20 maanden vermindering met één vijfde

Wat? Met tijdskrediet kun je jouw arbeidsprestaties volledig of halftijds onderbreken of met een vijfde verminderen, om voor je kinderen en familie te zorgen of om te kunnen bijstuderen.

Voorwaarden

Hoelang?

Je moet minstens 1 jaar in dienst zijn bij je werkgever. Ouderschapsverlof mag je opnemen vanaf de geboorte van je kind totdat hij of zij 12 jaar is (of 21 jaar als je kind een handicap heeft).

Ik wil minder werken vanaf 60

• Volgende zorgmotieven geven recht op een tijdskrediet van 51 maanden: - Zorg voor je eigen kind tot de leeftijd van 8 jaar - Zorg voor je zwaar ziek minderjarig kind - Zorg voor je eigen kind met een handicap tot de leeftijd van 21 jaar - Zorg voor een zwaar ziek gezins- of familielid

LANDINGSBANEN Wat? Met een landingsbaan kun je als oudere werknemer halftijds gaan werken of je arbeidsprestaties verminderen met een vijfde.

Hoelang?

Dit recht is onbeperkt in duur en kun je dus opnemen tot aan je pensioen.

Voorwaarden Je moet werken in de privésector en minstens 2 jaar in dienst zijn bij je werkgever. Je leeftijd en beroepsloopbaan bepalen mee of je recht hebt op een landingsbaan.

Dat is bijvoorbeeld het geval vanaf 60 jaar en na een loopbaan van 25 jaar en vanaf 58 jaar en na een loopbaan van 35 jaar.

- Palliatieve zorgen voor een naaste • Het motief opleiding geeft recht op een tijdskrediet van 36 maanden.

De vorm waarin je tijdskrediet opneemt (voltijds of deeltijds) verandert niets aan de teller. Over je hele loopbaan bekeken mag je maximaal 51 maanden tijdskrediet nemen.

Voorwaarden Je moet werken in de privésector en minstens 2 jaar in dienst zijn bij je werkgever.

In een onderneming met 10 of minder werknemers kan de werkgever het tijdskrediet weigeren.

Ik wil mij omscholen tot boekhouder

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 26 januari 2018

11

d voor wat ertoe doet Waarvoor nemen zij tijdskrediet?

Diana Huysmans ZORGVERLOF Wat? Met zorgverlof kun je jouw arbeidsprestaties volledig of halftijds onderbreken of met één vijfde verminderen, om voor een zwaar ziek gezins- of familielid te zorgen.

‘Dankzij tijdskrediet kan ik een beetje uitbollen naar mijn pensioen. Ik werk al enkele jaren vier vijfde en zou niet meer willen terugkeren naar mijn voltijdse baan.’

Hoelang?

Per patiënt heb je een recht op zorgverlof. Je kunt het verlof in 3 vormen opnemen: • 12 maanden volledige onderbreking • 24 maanden halftijdse onderbreking • 24 maanden vermindering met één vijfde Een bijzondere vorm is het kort zorgverlof bij de hospitalisatie van je minderjarig kind. Dan kan je het zorgverlof voor 1 week opnemen, verlengbaar met 1 week.

Jolenta Bogaert

‘Ik heb zorgverlof genomen, omdat mijn vader zwaar ziek is en ik voltijds werk. Zo kan ik hem helpen in het huishouden (wekelijkse boodschappen, de was en de plas, het ‘papierwerk’...). Dankzij het zorgverlof heb ik een balans gevonden in werk en privé.’

Marnix Werbrouck

‘Ik hecht veel belang aan ouderschapsverlof, omdat ouders dan meer ‘quality time’ kunnen doorbrengen met hun kind in de eerste levensjaren. De opvoeding krijgt dan een sterke boost.’

Mijn grootmoeder ligt op sterven WAT MET MIJN INKOMEN? Uitkering RVA

Vlaamse aanmoedigingspremie

Als je tijdskrediet of thematisch verlof opneemt, heeft dat uiteraard gevolgen voor je brutoloon. Tijdens de periode waarin je afwezig bent op het werk, verdien je niets. Maar je hebt wel recht op een uitkering van de RVA (Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening). De hoogte van die uitkering is afhankelijk van het type verlof, de vorm waarin je het opneemt (voltijds of deeltijds) en je gezinssituatie.

Aanvullend op je uitkering van de RVA kan de Vlaamse overheid je een aanmoedigingspremie toekennen. Dat is het geval wanneer je voltijds of halftijds tijdskrediet met zorgmotief opneemt of een thematisch verlof (ouderschapsverlof, zorgverlof of palliatief verlof).

Om recht te hebben moet je werkzaam zijn in het Vlaams Gewest.

✔ De precieze bedragen vind je in de ACV-brochure op www.tijdskrediet.be.

OP ZOEK NAAR MEER INFO? PALLIATIEF VERLOF Wat? Met palliatief verlof kun je jouw arbeidsprestaties volledig of halftijds onderbreken of met één vijfde verminderen, om een naaste bij te staan met palliatieve zorgen.

Hoelang?

Per patiënt heb je een recht op palliatief verlof van 1 maand. Dat kan tweemaal verlengd worden met 1 maand. De vorm waarin je het palliatief verlof opneemt (voltijds of deeltijds) verandert niets aan de teller.

Voorwaarden Er gelden geen loopbaan- of anciënniteitsvoorwaarden.

ACV bundelde alle info over tijdskrediet en thematische verloven in de vernieuwde brochure ‘Tijdskrediet en landingsbanen in de privésector’.

Die kun je raadplegen op www.tijdskrediet. be. Via de tool op die website kun je uitrekenen hoeveel je nettoloon is wanneer je tijdskrediet of een thematisch verlof opneemt. De tool is toegankelijk voor ACV-leden en uitzonderlijk ook voor niet-leden tot 28 februari.

www. tijdskrediet.be

Tekst: Leen Grevendonck

12

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 26 januari 2018

Sociale dumping maakt job in bouw onaantrekkelijk

‘Bouwsector kampt met nijpend personeelstekort’ Bouwvakkers gezocht! Nu het aantal inschrijvingen in technische en beroepsopleidingen op een historisch minimum ligt, kampt de bouwsector met een toenemend personeelstekort. Maar ook de dalende populariteit en sociale dumping spelen de sector parten.

N

u de economie opnieuw aantrekt, borrelt de Vlaamse baksteen in de maag weer op. Aannemers worden overstelpt met aanvragen voor kleine en grote bouwprojecten. De sector lijkt dus goed te boeren.

Maar achter de schermen loopt toch heel wat mis. De slinkende instroom uit het onderwijs en de toenemende uitstroom van ouder personeel zadelt de sector op met een nijpend personeelstekort. Grootschalige sociale dumping heeft de afgelopen jaren ook duizenden banen gekost. En op de koop toe dankten bouwbedrijven afgelopen december nog eens duizend arbeiders af door een nieuwe wet rond opzegtermijnen. ‘Het is duidelijk dat het zo niet verder kan’, zegt het ACV.

Personeelstekort

Hans Lebbe

Bouwbedrijven hebben het steeds moeilijker om technisch geschoold personeel te vinden. En het ziet er niet meteen naar uit dat dat binnenkort zal veranderen. Het aantal inschrijvingen in technische en beroepsopleidingen is vorig jaar gedaald

tot een historisch minimum: amper 44 000 middelbare schoolstudenten kozen voor een richting in een vakschool.

‘Jongeren wagen liever hun kansen in hogere richtingen, hoewel ze daar niet altijd thuishoren’, legt Dominiek Lafaut van ACVBIE West-Vlaanderen uit. ‘Het gevolg is dat we de instroom van nieuwe vaklui jaar na jaar zien dalen.’ Maar de sector zoekt ook dringend hoger opgeleid personeel. Nieuwe bouwtechnieken en strengere regels rond bijvoorbeeld energie-efficiëntie vergen namelijk meer technisch

zegt Patrick Vandenberghe, voorzitter van ACVBIE. Dat steeds minder jongeren heil zien in een baan in de bouw heeft volgens het ACV te maken met de dalende populariteit van de sector. ‘Werken in de bouw is zwaar’, legt Patrick Vandenberghe uit. ‘Je werkt buiten, je moet soms verre verplaatsingen maken, en de werkdruk stijgt stelselmatig.’ Dat maakt niet alleen dat de instroom vanuit het onderwijs daalt, maar ook dat de uitstroom uit de sector toeneemt. ‘Vroeger hadden bouwvakkers een aantrekkelijk statuut: ze konden werken onder goede arbeidsvoorwaarden en kregen een mooi loon. Maar wie in pakweg een autofabriek werkt, is tegenwoordig even goed af. En die jobs zijn vaak dichter bij huis. Het hoeft dus niet te verbazen dat veel bouwvakkers de overstap maken.’

Inschrijvingen voor Sluimerende sociale dumping Dat het statuut van bouwvakkers geleidetechnische en lijk aan wordt uitgehold, is volgens Patrick beroepsopleidingen Vandenberghe vooral te wijten aan sociale bouw zitten op historisch dumping. ‘Doordat buitenlandse bouwvakminimum. kers hier tijdelijk onder hoge werkdruk en inzicht. ‘De rol van bouwingenieurs, calculators of projectleiders is daardoor de laatste jaren aanzienlijk toegenomen’,

tegen lage lonen komen werken, worden Belgische bouwvakkers uit de markt geprezen. De afgelopen zes jaar zijn daardoor maar liefst 25 000 arbeidsplaatsen verloren gegaan. En de oneerlijke concurrentie leidt

er ook toe dat Belgische bouwvakkers nu meer en flexibeler moeten werken zonder dat daar compensaties tegenover staan.’

Onlangs besliste de Europese Commissie om de wetgeving rond werken in een andere lidstaat te verstrengen en strikter toe te passen. Sociale dumping via detachering neemt daardoor geleidelijk af. Maar er steken wel nieuwe vormen van fraude de kop op, zoals de schijnzelfstandigheid.

Arbeiders komen dan hier werken onder een zelfstandigenstatuut, terwijl ze eigenlijk in loondienst zijn. Hun werkgever kan zo lage lonen blijven betalen, de sociale zekerheidsbijdrage blijven ontwijken en arbeiders onbeperkt laten werken.

Voor Dominiek Lafaut is de maat intussen vol. ‘De situatie is onhoudbaar geworden.

Daarom voeren we volgende week actie bij het nieuwe AZ Delta in Roeselare. Bij dat bouwproject werden heel wat buitenlandse bouwvakkers tewerkgesteld. We willen zo de grootschalige sociale dumping in de bouw symbolisch aanklagen. We vragen eerlijke arbeidsomstandigheden en lonen voor álle bouwvakkers, ook buitenlandse.

Tegelijk pleiten we voor een degelijke hervorming van het onderwijs. Zo willen we jongeren opnieuw warm maken voor een baan in de bouw.’

Jelgher Wandels

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 26 januari 2018

13

‘35 miljard euro winst maar geen ruimte voor loonopslag’ In 2016 stegen de uurloonkosten in België minder snel dan in onze buurlanden. Dat stelt de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven (CRB) in zijn jaarlijks rapport over de loonontwikkelingen. ‘Maar de nieuwe loonwet wist alle marges voor een loonstijging uit’, zegt het ACV.

D

e CRB publiceerde tussentijdse cijfers over de loonontwikkeling in België en de buurlanden. Daaruit blijkt dat de uurloonkost (hoeveel een uur loon van een werknemer kost voor de werkgever) in België 0,4 procent sneller daalde dan voorzien.

‘Dat komt omdat de werkgevers dankzij de taxshift lagere bijdragen betalen voor de sociale zekerheid en het hen dus minder kost’, legt Marie-Hélène Ska, algemeen secretaris van het ACV, uit.

35 miljard winst ‘Daarnaast maken de regering en werkgevers zich vrolijk over de economie die het steeds beter doet. In 2016 maakten de Belgische bedrijven 35 miljard euro winst na belastingen. Volgens het ACV is er dan ook ruimte voor loonopslag voor de werknemers. Maar in de officiële berekeningen vinden we die ruimte niet meer terug.

Want de nieuwe loonnorm (de berekening die bepaalt in welke mate de Belgische werknemerslonen kunnen stijgen, red.) telt de verla-

ging van de werkgeversbijdrage niet mee.

En ze houdt ook geen rekening met de hoge loonsubsidies die de Belgische werkgevers krijgen. Dat zijn allemaal voordelen voor de werkgevers die ervoor zorgen dat ze eigenlijk minder betalen voor hun werknemers. Maar door die voordelen niet mee te tellen, houdt men de uurloonkost dus kunstmatig hoger dan ze in de realiteit is, en komt men zelfs uit op een lichte loonhandicap (hogere loonkost ten opzichte van de buurlanden, red.) van 0,6 procent in 2018. ’

Het is de loonwet die bepaalt in welke mate de lonen kunnen stijgen. De regering en de werkgevers kunnen de loonhandicap gebruiken om loonstijgingen tegen te gaan.

IPA De CRB is een instelling met vertegenwoordigers van werkgevers- en werknemersorganisaties die de regering en het parlement adviseert over economische dossiers. Zo vormt het rapport over de loon-

ontwikkeling en het vaststellen van de loonnorm een belangrijke basis voor het overleg rond het Interprofessioneel Akkoord (IPA). Dat IPA legt regelingen vast die gelden voor de werknemers van alle sectoren, rond bijvoorbeeld vorming en loonstijgingen. ‘Eind 2018 zullen de onderhandelingen starten over het IPA voor 2019-2020. Het loonrapport van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven van eind dit jaar zal daarvoor dus bepalend zijn’, besluit Marie-Hélène Ska. (AJ)

DE FOCUS

DIEPTE-RECORD 157.151. Zoveel mensen klopten in 2017 aan bij de voedselbanken. Om met gratis voedselpakketten te kunnen voorzien in hun meest fundamentele behoefte. Werkelijk hartverscheurend is dat. 157.151 gewone mensen. Jongeren die geschorst werden uit de werkloosheidsverzekering. Ouderen van wie het pensioen niet volstaat. Werklozen.

Alleenstaanden met kindjes. Die het niet redden zonder voedselhulp.

Acvonline

het.acv

157.151. In West-Europa. In de 21ste eeuw.

Een nieuw record gaf de krant nog mee.

Een diepte-record dan toch. Geen medaille om trots op te zijn. En helaas, veel beterschap valt niet meteen te verwachten.

Want de desinteresse van deze regering voor het bekampen van armoede is zeer groot.

Zo groot dat ze de eigen afspraken begraaft.

De regering schreef in haar regeerakkoord dat ze de uitkeringen zou verhogen tot aan de armoedegrens. Veel haast maakte ze met dat goede voornemen echter niet. En een paar maand geleden werd dat getalm officieel bevestigd door staatssecretaris voor armoedebestrijding Zuhal Demir.

Die verklaarde toen droogweg dat die ver-

hoging er ook niet meer van zal komen.

Vijf jaar regeren, dat is blijkbaar te weinig tijd om dit plan uit te voeren. Terwijl diezelfde regering twee maand eerder op een drafje besliste om de vennootschapsbelasting met miljarden te verlagen. Terwijl de bedrijven, in 2016, na belasting, liefst 35 miljard netto winst overhielden. Kwestie van prioriteiten. Geven aan wie al veel bezit. Nemen van wie al weinig heeft.

De desinteresse van deze regering voor armoedebestrijding is enorm. Ze doet zelfs geen moeite om het beetje budget dat ze wel reserveerde voor de bestrijding van armoede uit te geven. Ze voorzag in het zomerakkoord 80 miljoen euro om de bijstandsuitker ingen te verhogen. Die

bijstandsuitkeringen zijn het laatste en laagste vangnet. Ze moeten verhinderen dat iemand volledig zonder inkomen valt.

Het gaat om het leefloon, de inkomensgarantie voor ouderen en de inkomensvervangende tegemoetkoming voor gehandicapten. Met die 80 miljoen euro kan de regering die uitkeringen in één klap met 2,17% verhogen. Dat maakt voor die mensen veel uit.

We zijn een half jaar verder. En dat geld ligt er nog altijd. Onaangeroerd. Onuitgegeven. Als deze regering haar sociaal blazoen ietsje wil oppoetsen moet ze niet ver zoeken. Ze moet gewoon doen wat ze besliste. Als het gaat om bedrijven, dat is ze zeer snel om miljarden belastingverlaging te betonneren in wetten. Wat belet de regering alvast die 80 miljoen te geven aan wie het echt nodig heeft? Zodat dit vreselijke diepte-record nooit meer gebroken wordt.

Marc Leemans, ACV-voorzitter

Als deze regering haar sociaal blazoen ietsje wil oppoetsen moet ze niet ver zoeken.

Ze moet gewoon doen wat ze besliste.

14

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 26 januari 2018

Nieuw debat nodig over recht op deconnectie

Moet je na de werkuren bereikbaar blijven?

De helft van de Vlamingen blijft voortdurend bereikbaar voor het werk. Maar moet je die e-mail of dat telefoontje na de uren eigenlijk wel beantwoorden? Het antwoord is niet zo eenvoudig. Daarom wil de regering werkgevers verplichten daarover met hun personeel te overleggen. Volgens het ACV is het niet zeker of de maatregel veel verschil zal maken.

W

ie bij Colr uyt Group werkt, weet waar hij aan toe is: werken doe je op kantoor, en daarbuiten ben je vrij. Het bedrijf besliste jaren geleden al om werknemers geen toegang te geven tot het werkplatform buiten de werkuren, om zo werktijd en vrije tijd strikt gescheiden te houden. ‘Als ik de deur van mijn bureau sluit, zit mijn werkdag er ook

echt op’, vertelt Monique Vanwalleghem, die er werkt als IT-systeemingenieur.

‘E-mails komen pas de dag nadien of na het weekend in mijn mailbox. Er wordt niet verwacht dat je na je uren nog bereikbaar bent, en dat is echt een verlichting. Alle werknemers krijgen elke dag de tijd om hun hoofd leeg te maken.’

Burn-out Maar zulke afspraken zijn er lang niet overal. Zowat de helft van de Vlaamse werknemers blijft voortdurend bereikbaar voor het werk. En vaak weten ze niet hoe ze met werk-e-mails of -telefoons buiten de werkuren moeten omgaan. Ze dreigen daardoor continu met hun job bezig te blijven, en dat verhoogt het risico op stress en burn-outs. Daarom wil de regering overleg over bereikbaarheid buiten de werkuren nu verplichten. Al moet nog blijken of die maatregel ook concrete resultaten zal opleveren. ‘Het is een stap in de goede richting, maar veel zal afhangen van de verdere uitwerking’, zegt Sandra Vercammen

van de ACV-kaderwerking. ‘We willen dan ook samen met werknemers een grondig debat voeren rond deconnectie.’

Welzijnswet ‘Die verplichting is niets nieuws’, vult Herman Fonck van het ACV aan. ‘De welzijnswet verplicht nu ook al overleg over veiligheid en gezondheid op de werkplek.

Over sommige thema’s mag de werkgever trouwens pas beslissingen nemen nadat er overleg is geweest. En als hij bepaalde voorstellen uit dat overleg afwijst, moet hij dat schriftelijk motiveren. Maar in de nieuwe wet is er helemaal geen verplichting om duidelijke afspraken te maken, noch een manier om te controleren of die worden nageleefd. Bovendien bestaan er nu al wettelijke regels rond arbeidstijd. In principe mogen werknemers dus hoe dan ook niet verplicht worden om op die emails of telefoons te reageren. Maar in de praktijk gebeurt het toch, en de kans dat deze maatregel daar iets aan zal veranderen is klein.’

Zwaktebod Ook Hans De Witte, professor arbeidspsychologie aan de KU Leuven, vindt de maatregel van de regering te zwak. ‘Ze moet veel meer benadrukken dat continu bereikbaar zijn voor het werk werknemers te weinig toelaat om te herstellen. Het zorgt voor een soort uitbreiding van de arbeidstijd: werknemers vinden geen tijd meer om te recupereren en blijven voortdurend met hun werk in het achterhoofd zitten. Ze geraken mentaal uitgeput waardoor ze meer risico lopen op een burn-out. Bovendien gaat de overheid er onterecht van uit dat werkgevers en vakbonden overal even sterk staan in het overleg. In sectoren waar bijvoorbeeld veel jongeren werken die niet gesyndiceerd zijn, hebben vakbonden minder invloed. Het resultaat van overleg zal in die sectoren lang niet altijd in het belang zijn van de werknemers. Om dit probleem dus echt aan te pakken, zal de overheid met sterkere maatregelen moeten komen.’

Jelgher Wandels

Bijverdienen zonder bijdragen voorlopig in koelkast De parlementaire stemming over het bijverdienen zonder dat daarop sociale bijdragen of belastingen verschuldigd zijn, wordt met minstens zestig dagen uitgesteld. De Franse Gemeenschapscommissie (Cocof) in Brussel roept een belangenconflict in tegen de maatregel uit het Zomerakkoord.

In de zomer besliste de federale regering dat wie vier vijfde werkt vanaf 1 januari 2018 tot 6 000 euro per jaar kan bijverdienen zonder op dat bedrag belastingen te betalen. Een inschrijving als zelfstandige in bijberoep is voor dit zogenaamde ‘nettowerk’ niet langer verplicht. Het gaat over een reeks diensten van burgers aan burgers zoals werken in en rond de woning, oppassen, bijles geven of buitenschoolse kinderopvang. Maar ook taken binnen het verenigingsleven komen in aanmerking. Zo zullen ook natuur- en museumgidsen en

sporttrainers van het systeem gebruik kunnen maken.

Heel wat middenveldorganisaties reageerden in een open brief afkeurend op deze regeringsplannen. Het ACV vreest dat werkgevers hun werknemers niet langer voltijds zullen aanwerven. Om ze dan via het nettowerk goedkoper aan het werk te kunnen zetten. Op die manier loopt de sociale zekerheid veel inkomsten mis. Werkgeversorganisaties stellen dat dit tot oneerlijke concurrentie met echte zelfstandigen zal

leiden. Socioculturele organisaties vrezen dan weer dat ze geen vrijwilligers meer zullen kunnen vinden als ze hen geen vergoeding kunnen bieden.

Over het voorstel moest nog gestemd worden in de Kamer. Maar de Cocof vindt dat er te weinig met hen over de maatregel overlegd wordt. Door een belangenconflict in te roepen, moet er nu verplicht naar een oplossing gezocht worden. De Cocof stelt onder andere voor om de impact van de maatregel per sector te onderzoeken. (AJ)

15

Visie ¬ vrijdag 26 januari 2018

ZEGT

VRT-journaliste Fatma Taspinar zoekt in nieuw programma naar schuld en onschuld

‘Er is meer verzoening mogelijk dan we denken’ Met een jarenlange fascinatie voor justitie en een ingebakken rechtvaardigheidsgevoel praat Fatma Taspinar in het Eén-programma ‘Mij overkomt het niet’ met mensen die ongewild een ongeluk veroorzaakten. Met termen als ‘dader’ en ‘schuld’ moeten we voorzichtiger omspringen, vindt ze. Dit zijn de woorden die haar raken.

Oordeel ‘We bestempelen iemand heel snel als doodrijder als er een ongeluk gebeurt.

Maar vaak zijn het mensen die alles volgens het boekje hebben gedaan. Ze hebben niet gedronken, reden niet te snel. En in één seconde van onoplettendheid of nonchalance is ook hun leven ondersteboven gedraaid.’

‘Ik heb het gevoel dat veel mensen tegenwoordig veel te zeggen hebben zonder dat ze de twee kanten van een verhaal kennen.

Ik wil niet alles goedpraten, maar ik probeer toch ook altijd de andere kant te bekijken en aan het woord te laten. Dat is soms vermoeiend, maar het maakt gewoon deel uit van mijn opvoeding. In het Turks

Als ik ongewild een ongeluk veroorzaak, hoop ik ook op begrip.

uw schuld. Zonder dat ergens zwart op wit staat dat ze veroordeeld zijn voor het aanbrengen van slagen en verwondingen bijvoorbeeld, of onopzettelijke doodslag. Die termen komen heel hard binnen.’

Abnormaal ‘Ik heb veel interesse voor wat er allemaal mis kan lopen in een samenleving. Ook voor wat normaal en abnormaal is. Is dat wel zo duidelijk? Zijn we niet allemaal een beetje abnormaal? Als kind had ik bijvoorbeeld al een fascinatie voor seriemoordenaars.

Daarover verslond ik alle boeken in de bibliotheek.

Als mensen gruwelijke dingen doen, komt dat door hun opvoeding of bestaan er gewoon slechte mensen? Ik wil in de toekomst zeker eens een seriemoordenaar interviewen. Misschien zou ik dan proberen te zoeken naar menselijkheid. Kan zo iemand ook over gewone dingen praten? Dat vraag ik me af.’

Prikkels ‘Mijn ADHD heeft een grote impact gehad in mijn leven. Maar nu ken ik mijn sterktes en zwaktes. Het groeit er niet uit, maar het neemt wel andere vormen aan. Ik heb geen last van impulsiviteit, heb zelfs extreem veel zelfbeheersing. Als je in mijn hoofd kon kijken en dan vergelijken met wat ik effectief zeg, valt dat heel goed mee. (lacht) Ik heb dus niet het gevoel dat ik daartegen moet vechten. Dat komt omdat ik dingen doe die ik graag doe

en echt bij me passen. Gerechtsverslaggeving is mijn ding. Ik werk nu tien jaar bij de VRT. Welnu, de helft van die periode was ik vaak ongelukkig. Omdat mijn job niet bij mezelf en mijn temperament paste. Gelukkig kwamen er vanzelf andere aanbiedingen. Nu vraag ik me niet meer af of ik te druk of te luid was. Ik heb me-

Om hier te overleven, moesten mijn ouders elke dag deuren inbeuken.

Fatma Taspinar

zelf aanvaard en weet ook dat niet iedereen me graag zal hebben. Maar ik ben 35 jaar, veranderen om een ander gelukkig te maken, dat zit er niet meer in. Wat ik wel doe, is rustmomenten inlassen. Gewoon thuis, alleen. Ik kan voorspellen wanneer dat nodig zal zijn, bijvoorbeeld na enkele drukke werkdagen. Dan ben ik echt prikkel-moe.’

Roots ‘Mijn ouders komen uit een Turks bergdorp. Om hier te kunnen overleven moesten ze elke dag deuren inbeuken en vechten. Zij hebben me die houding meegegeven, om te vechten voor wat je wil. Het hangt van jezelf af, niemand zal je op sleeptouw nemen.’

Fatma Taspinar

is er een uitdrukking: lach niet met je buur, want morgen ben jij misschien aan de beurt. Mijn ouders hebben dat er bij mij ingedramd. En als het mij overkomt, hoop ik ook op het begrip van anderen. Laat ons dus niet te snel zijn met ons oordeel.’

‘Ik praat graag en vaak over mijn roots omdat het zo boeiend is. En omdat ik blij ben als mensen een bredere blik krijgen. Er leeft nog veel verontwaardiging in mij als het over mijn afkomst gaat. Die wil ik nooit verliezen. Zo schreef ik begin vorig jaar nog een column als reactie op de haatberichten na de dood van een Limburgse jongen van Turkse afkomst. Hij liet het leven bij een aanslag in een nachtclub in Istanbul en na zijn dood verschenen vreselijke racistische commentaren. Dan laat ik de Turkse furie in mij wel los. Dat moest eruit.

Na die column voelde ik mij slecht omdat ik de aandacht naar mij toe had getrokken. Maar mensen zeiden me: Fatma, jij kan dat goed verwoorden, dus moet jij dat doen. Ook de vader van die jongen bedankte me ervoor. Als ik die verontwaardiging kwijtraak, wil ik geen journalist meer zijn.’

Verzoening ‘Er is meer verzoening mogelijk dan we denken. In de reportages van Mij overkomt het niet laten we ook slachtoffers of de nabestaanden aan het woord. Zij wijzen de veroorzakers zelden met de vinger. Als een slachtoffer al die grootheid kan tentoonspreiden, waarom wij als maatschappij niet?’

‘Het juridische kader bij dit soort ongevallen is nodig. Deze daders betwisten ook niet dat zij het ongeval veroorzaakten. En ze willen hun straf ondergaan. Maar misschien zijn er wel manieren om een straf op te leggen zonder te zeggen: dit was

Amélie Janssens

✔ ‘Mij overkomt het niet’, VRT

u ‘Ik heb veel interesse voor wat er allemaal kan mislopen in de samenleving.

Zijn we niet allemaal een beetje abnormaal?’, vraagt Fatma Taspinar zich af.

maandag om 21.30 uur op Eén.

20

Visie ¬ vrijdag 26 januari 2018

TELE V IS

IE

ERINITIATIEF IN AALST RG BU N ZIJ EN E LGI STA NO ER OV HE EG TV-MAKER STEVEN VAN HERREW

‘Het lijkt alsof je vandaag nooit echt het stuur in handen hebt’ Steven Van Herreweghe heeft iets met het verleden. Eind vorig jaar herbeleefde hij samen met duizenden twintigers de beginjaren van kinderzender Ketnet. En voor zijn nieuwe programma ‘Van algemeen nut’ dook hij in de rijke archieven van de openbare omroep. Kunnen we iets leren uit het verleden?

ik begrijp de mensen die dat liever vermijden. Maar ik beschouw het als iets avontuurlijks, als een soort vrijheid die me zuurstof geeft. Dat heb ik nodig om plezier uit de dingen te putten. Ik sta niet graag op, dus ik moet redenen hebben om dat te doen. (lacht) Mijn job moet me voldoening geven. Het is niet dat ik de wereld wil redden, maar ik heb graag het gevoel dat ik mijn steentje bijdraag, ook al is het door een publiek verstrooiing te bieden. Het voelt goed om met mensen te werken in een omgeving die constructief en creatief is.’

V

De inhoud van tv-programma’s is enorm geëvolueerd. Geldt dat ook voor de beleving op zich?

‘We komen niet meer op maandag toe op het werk of op school om dat ene programma te bespreken dat we allemaal gezien hebben. Vroeger keek je samen met je ouders televisie, dat was simpel. Vandaag kijken zowel volwassenen als kinderen heel verscheiden. Er is de televisie, maar ook Netflix en Youtube. Daar is niets mis mee, het is gewoon een evolutie. Toch proberen we thuis met onze kinderen wel nog samen

COLOFON

n’ ‘Nostalgie hoort bij het leve – Steven Van Herreweghe

VRT

oor de dingen die we vandaag evident vinden, legden we een lange weg af.

Dat tonen we in het programma. Zo was het 33 jaar geleden blijkbaar nog nodig om op televisie een stuk te brengen over aarshygiëne. In de jaren tachtig zag het toiletgebruik er effectief nog anders uit.

Er waren minder openbare toiletten, bij sommige mensen was het kleinste kamertje nog buiten en vochtige doekjes bestonden pas aan het einde van dat decennium. Door het heden met het verleden te vergelijken, komen we ook tot inzichten die vandaag nog relevant zijn. Neem nu de betreurenswaardige gebeurtenissen die aanleiding geven tot #metoo (getuigenissen over en aanklachten tegen seksueel grensoverschrijdend gedrag, red.). De openbare omroep probeerde meer dan vijftig jaar geleden al uit te leggen hoe mannen met dames moeten omgaan. We vonden een fragment met richtlijnen rond de begroeting van een dame op straat. De boodschap is duidelijk: Ben je op zoek naar een nieuw lief, laat de dame het initiatief.’ (glimlacht) ‘De VRT bestaat dit jaar 65 jaar. Van in de beginjaren had ze een duidelijke missie: het volk opvoeden en informeren. In het begin was dat heel expliciet, bijna onderwijzend. Gelukkig is de samenleving geëvolueerd en daarmee ook de manier waarop ze die missie invult.’

Steven Van Herreweghe: ‘Het is niet dat ik de wereld wil redden, maar ik heb graag het gevoel dat ik mijn steentje bijdraag

dingen te bekijken. Om samen te lachen of erover te kunnen babbelen. Die connectie vind ik heel belangrijk.’

Programma’s die in archieven duiken, hebben succes. Houdt de Belg zoveel van nostalgie?

‘Nostalgie is een emotie die bij het leven hoort. Er komt veel op ons af en we hebben nood aan overzicht. Het voelt alsof je vandaag nooit echt het stuur in handen hebt.

En vroeger, dat kunnen we plaatsen. Dat is al gebeurd, het is overzichtelijk en bevattelijk. Het lijkt ook alsof het leven toen eenvoudiger was. Maar waarschijnlijk kijken we over tien jaar terug naar deze periode en denken we hetzelfde. Wat ook meespeelt in die nostalgische trip die we graag

maken, is het gevoel van verbinding. Dat mocht ik in levende lijve ondervinden in het Sportpaleis, waar ik Throwback Thursday in het Sportpladijs presenteerde, de terugblik op de beginjaren van Ketnet. Daar merkte ik dat tv allesbehalve vluchtig is.

Ketnet zat echt gearchiveerd in de harten van twintigers en dertigers. Dat gaat dieper dan herinneringen, ze zijn groot geworden met die programma’s. Het is een emotie die ze samen delen.’

Op een creatieve manier je steentje bijdragen, is dat ook wat je wil doen met het burgerinitiatief ‘Over.morgen’ dat je met enkele stadsgenoten in Aalst oprichtte?

‘Een stad heeft nood aan dynamiek.

Aalst heeft de perceptie wat tegen: een fabrieksstad en carnaval, veel verder komen de meeste mensen niet. Een aantal decennia terug trokken veel jonge inwoners weg uit Aalst. Nu is er een generatie jonge ouders die hun kinderen graag in Aalst willen grootbrengen en die geloven in het potentieel van de stad. De lokale overheid doet veel, en ook ondernemers en het middenveld nemen initiatieven. Wij willen ons deel doen en met bewoners nadenken over dingen die het leven er nog aangenamer kunnen maken. We organiseren af en toe een inspiratiecafé en willen een denktank oprichten. Wat we niet willen, zijn klaagzangen of cynisme. Je mag bij ons iets aanklagen, maar koppel het meteen aan een idee of een oplossing. En schaam je niet over hoe gek dat voorstel is, we kunnen er vast mee aan de slag. We hebben goesting om van onze stad iets te maken en ik vind het onze verantwoordelijkheid om die goesting uit te dragen.’

Amélie Janssens

Je bent nu terug bij de VRT na een woelige periode in je loopbaan. In je job heerst vaak de onzekerheid. Kan je daar goed mee om?

‘In mijn werk zit de onzekerheid aan het stuur. Dat kan je heel negatief bekijken en

✔ ‘Van algemeen nut’,

elke donderdag om 20.40 uur op Eén.

Visie is een tweewekelijks ledenblad, inbegrepen in het lidmaatschap van CM en ACV Voeding en Diensten, ACV-CSC METEA, ACV bouw - industrie & energie en ACV-Transcom • Verantw. Uitg. nat. pag.: Linde De Corte • Hoofdredacteur: Hilde Van Malderen • Redactie beweging.net en ACV: Leen Grevendonck, Amélie Janssens, Jelgher Wandels, Monique Braam, David Vanbellinghen, Karen Zelderloo, Kris Six, Gianni Greco, Rooni Theeboom, Marjan Cauwenberg • Redactie CM: Dieter Herregodts (coördinatie), Martine Creve, Eric De Maegd, Sarah Vandoorne, Anneleen Vermeire, Michiel Verplancke • Vormgeving: Bart Gevaert, Rutger Van Parys • Redactie Visie: PB 20, 1031 Brussel, tel. 02 246 31 11 • lezers@visieredactie.be • Druk: Coldset Printing Partners, A.Gossetlaan 30, 1702 Groot-Bijgaarden • Artikels regionale bladzijden (15-19) vallen onder de resp. verantw. uitgevers. •