DE TUINEN VAN HET LOO

De tuinen van Paleis Het Loo

Tot eind september zijn de tuinen en de stallen van Paleis Het Loo te bezoeken. Je kunt er vorstelijk wandelen of picknicken, de Delfts blauwe tuinvazen en de beelden van de beroemde architect Daniel Libeskind bewonderen, en nog veel meer.

Tekst Fabian Takx Foto’s Maarten Albrecht

Overzicht over de tuin van Het Loo met de kunstwerken van Daniel Libeskind.

In 1684 kochten stadhouder Willem III van Oranje-Nassau en zijn Engelse vrouw Mary Stuart II jachtslot Het Oude Loo in de bossen bij

Apeldoorn, met het idee een paleis te laten bouwen met de grandeur van

Versailles. Ze trokken daarvoor zelfs dezelfde architect aan: Daniel Marot.

Uiteraard moesten er ook prachtige tuinen bij, geïnspireerd op het Franse classicistische voorbeeld. Hun perfecte symmetrie en ordelijkheid moest de overwinning van de mens op de natuur symboliseren. Aan symboliek sowieso geen gebrek, want de mythologische beelden in de tuin verwijzen naar vruchtbaarheid en liefde, met Venus in het middelpunt. En de driehonderd jaar oude sinaasappelbomen zijn ook niet voor niets gekozen. Vanwege hun kleur, maar ook omdat ze zowel bloesem als vruchten dragen, net als het Huis Oranje-Nassau.

De tulpen staan voor rijkdom en de klimop voor vaderlandsliefde, enzovoorts.

Dat de tuinen er nu zo origineel uitzien is te danken aan een ingreep in de jaren tachtig van de vorige eeuw, toen het paleis een museum werd na het vertrek van de laatste Oranje in 1977. In de 19de eeuw waren ze omgevormd tot romantische tuinen met kronkelpaden en veel bomen, maar aan de hand van oude ontwerptekeningen werd de baroktuin van William en

Mary in ere hersteld. Het onderhoud is nu in de bekwame handen van zeventien tuinlieden en ongeveer dertig vrijwilligers.

EUROPA’S HOOGSTE FONTEIN

Nu is het heerlijk wandelen door de strak ingedeelde Boventuin en de Benedentuin met zijn broderieparterres met buxushagen en exotische en historische bloemen >

Rechts: op de Hemelbol-fontein staan de twaalf tekens van de dierenriem. Uit de belangrijkste sterren spuiten waterstralen. Tijdens de reconstructie van de tuinen in de jaren tachtig van de vorige eeuw was niet bekend wat de oorspronkelijke positie van de bol was. Er werd daarom gekozen voor de hemel zoals die werd gezien boven Londen op 30 april 1662 om één uur ’s nachts: de plaats en het tijdstip waarop Mary werd geboren. Onder geheel rechts: de Arion-cascade. De zanger Arion, hier rijdend op een dolfi jn en spelend op een citer, werd op miraculeuze wijze gered door een dolfi jn nadat piraten hem overboord hadden gegooid.

Deze pagina: Venus, de godin van de liefde, heeft een centrale plek in de tuinen. Rechterpagina: een van de vazen die zijn vervaardigd naar bestaande originelen uit de 17de eeuw. Op deze vaas zijn de wapens van de Stuarts en van Nassau te zien. De tekst ‘HONI SOIT QUI MAL I PENSE’ (Schande aan hem die er kwaad van denkt) is geschilderd op een kousenband met gesp. Het is het motto van de Engelse Orde van de Kousenband waarin Willem in 1653 al op 3-jarige leeftijd werd opgenomen en waarvan hij hoofd werd na zijn kroning.

en planten. Prachtig zijn ook de vele waterpartijen, waaronder de dertien meter hoge Koningssprong, destijds de hoogst spuitende fontein van Europa, dankzij een ingenieus wateraanvoersysteem vanuit de Veluwse bossen. Je kunt neerstrijken onder de Colonnades of verdwijnen onder een berceau, een tunnel van loofbomen. Als je wat wilt eten of een high tea wilt savoureren kun je terecht in het nieuwe restaurant Prins Hendrik Garage, terwijl de kinderen zich uitleven in het belendende speelpaleis. Of je reserveert een lunchbox en gaat picknicken in de tuinen. In het Kinderatelier wordt de kinderen uitgelegd wat de koetsier, de chauffeur, de tuinvrouw en de architect op een koninklijk paleis zoal > De tekst ‘HONI SOIT QUI MAL I PENSE’ (Schande aan hem die er kwaad van denkt) is geschilderd op een kousenband met gesp. Het is het motto van de Engelse Orde van de Kousenband waarin Willem in 1653 al op 3-jarige leeftijd werd opgenomen

Onder: in het monogram op de vaas zijn (met enige moeite) de letters WRMR te ontwaren: Willem Rex (koning) Mary Regina (koningin). Daaronder de zinspreuk van het huis van Oranje Nassau: ‘Je maintiendray’ (Ik zal handhaven). Geheel onder: de Hercules-fontein. Rechts: de Koningssprong, ooit de hoogste fontein van Europa.

Prachtig zijn ook de vele waterpartijen waaronder de dertien meter hoge Koningssprong, destijds de hoogst spuitende fontein van Europa

doen, en daarna kunnen de kids op speurtocht door de tuinen. Ook aan mensen met een beperking is gedacht, want er is voor hen een pendeldienst met rolstoellift beschikbaar die ze naar de tuinen brengt. Op zogenaamde Vertelpodia worden in het weekend en tijdens vakanties verhalen verteld over het leven aan het hof, en over de auto’s en de stallen. En regelmatig zijn er evenementen, zowel voor volwassenen als kinderen, zoals de jaarlijkse brocante. Ook worden er nog tot 26 september bij de Colonnades twee keer per dag (licht) klassieke concerten gegeven door verschillende muziekensembles.

DELFTS BLAUW & KUNST

In de tuin zijn sinds enkele jaren ook enkele Delfts blauwe tuinvazen te bewonderen. Ze zijn gereconstrueerd op basis van scherven die in de tuin zijn gevonden en gedecoreerd met de wapens en symboliek van Willem en Mary, koningspaar van Engeland, Schotland en Ierland. De TU Delft en Koninklijke

De Venus-fontein. Venus is de Romeinse godin van liefde en schoonheid maar ook de beschermster van tuinen en wijngaarden. In de 17de eeuw begreep iedereen dat het ook een verwijzing was naar prinses Mary, die vanuit Engeland over zee naar Nederland reisde om te trouwen met stadhouder Willem III.

Tichelaar uit Makkum hebben een en ander mogelijk gemaakt. Voor het eerst is er ook hedendaagse kunst te zien in de Benedentuin: ‘The Garden of Earthly Worries’, vier beelden van de wereldberoemde architect en ontwerper Daniel Libeskind. Het zijn abstracte interpretaties van de vier belangrijkste broeikasgassen, waarmee Libeskind zijn zorgen om de klimaatverandering als gevolg van schadelijk menselijk handelen wil ventileren. De beelden vormen een fraai contrast met de beplanting van de Benedentuin, en zullen meerdere jaren te zien zijn. Het paleis zelf is nu nog niet toegankelijk. Sinds 2018 wordt het spectaculair verbouwd en uitgebreid naar ontwerp van architect Dikkie Scipio van KAAN Architecten. In 2022 moet het gebouw weer opengaan voor publiek. �

De tuinen en de stallen van Paleis Het Loo zijn nog tot en met 26 september te bezoeken na reservering online. Voor het restaurant is reserveren ook verplicht. www.paleishetloo.nl