Italië Magazine 06 2020

NR. 6 2020

HARTSTOCHT VOOR LA DOLCE VITA

HET MOOISTE UIT ITALIË

OPPEN ETEN, SH MEN & DRO

GEHEIMEN VAN GENUA LE MARCHE Paradijselijk logeren tussen bergen en zee

ICONISCH DESIGN

60 jaar

AP E 6,99

8 719327 079003

Het FLORENCE van de Ferragamo’s

Salone del Mobile

00620

Roberto ROSSELLINI & Ingrid BERGMAN Een explosieve liefde

VOORWOORD

Oud & nieuw

EVEN VOORSTELLEN werkt als interieurarchitect en geeft jaarlijks in Italië Magazine een overzicht van Italiaans design. “Helaas, de Salone del Mobile in Milaan ging dit jaar – begrijpelijkerwijs – niet door. En het had nog wel een feestelijke editie moeten worden ter gelegenheid van de zestigste jaargang. Aan de andere kant toont het ook de rijke geschiedenis van Italiaans design. Vandaar een overzicht met tijdloze klassiekers uit die zes decennia, waar ik zelf graag mee werk en waarvan iedereen vandaag de dag nog altijd kan genieten!”

MATTEO ROSSI

De Italiaanse fotograaf Matteo Rossi vindt het een voorrecht om voor zijn werk op reis te gaan maar is ook altijd blij als hij in ‘zijn eigen’ Italië op pad mag. Voor dit nummer ontdekte en fotografeerde hij het Florence van de Ferragamo’s, wat zijn kennis van de stad enorm vergrootte. “Mijn advies: huur een fiets en rijd door de stad langs alle tips uit het artikel. Zo ontdek je veel nieuws in deze geweldige historische stad. Buona giornata.”

PABLO PICHEL

©BETTINA TRAAS

JORDY DE REUS

Klassiek en modern, het blijft voor mij een van de intrigerende contrasten van Italië. Hoe kan het dat zo’n door en door traditionele samenleving – gebaseerd op een klassieke beschaving waarvan de sporen nog overal zichtbaar zijn – tegelijkertijd het mooiste moderne design voortbrengt? Misschien ook niet verwonderlijk: de virtuoze creativiteit van de kunstenaars uit de oudheid of Renaissance is waarschijnlijk dezelfde als die van hedendaagse ontwerpers van meubels, kleding of schoenen.

In dit nummer laten we beide zien, harmonieus naast elkaar.

Zo leidt Paola van Dam ons langs de fijnste adressen van Florence, bakermat van de Renaissance. Op al deze stylish plekken is de geschiedenis voelbaar. Net zoals de familie Ferragamo onlosmakelijk verweven is met de stad en veel van de bezochte adressen. Salvatore Ferragamo was toen hij in 1927 uit Amerika terugkeerde naar het land van zijn roots, ook een voorbeeld van iemand die baanbrekend nieuw design bracht. Hij was de eerste die de damesschoen ‘open’ maakte, tot dan was de schoen tot boven de wreef gesloten.

Jordy de Reus heeft voor de gelegenheid enkele iconen van Italiaans meubeldesign geselecteerd. Een mooie selectie maar wel uit nood geboren helaas, want normaal gesproken zou je een verslag van de laatste Salone del Mobile hebben kunnen lezen, maar de legendarische meubelbeurs ging vanwege de coronacrisis niet door. Wat een feestelijke jubileumeditie (60 jaar!) in Milaan had moeten worden, werd dus een fraaie terugblik.

Zo geldt voor alles wat wij op dit moment publiceren het advies om in deze onzekere tijden van tevoren goed te informeren wat de stand van zaken is. Maar je kunt in ieder geval altijd wegdromen en plannen maken voor betere tijden.

Voor Genua bijvoorbeeld, waar Paul van Eijndhoven een ander, minder bekend gezicht van de stad laat zien dan de wirwar van smalle oude straatjes in het centro storico. Ideaal voor wie toe is aan iets verrassends tijdens een (tweede) bezoek aan de stad.

En zo blijken oud en nieuw eigenlijk op veel gebieden verenigbaar.

Propageert ook chef en kookboekenschrijfster Luna Trapani: volgens haar leent juist die traditionele cucina italiana zich perfect voor het zo moderne en steeds verder oprukkende vegan koken.

Veel reis-, kook- maar vooral leesplezier, in Italië of thuis!

Stagiair Pablo Pichel heeft net zijn master Tourism and Culture aan de Radboud Universiteit in Nijmegen afgerond. Voor dit nummer heeft hij onder andere meegewerkt aan de rubrieken Mangiare en Arte e Cultura. “De passie voor Italië is er thuis met de pastalepel ingegoten. Mijn moeder is namelijk een groot fan van het land. Thuis eten Mariëtte van de Sande, hoofdredacteur a.i. we elke week wel Italiaans. Onze vakanties gingen p.vaneijndhoven@creditsmedia.nl ook regelmatig naar streken als Ligurië, Puglia en Campania, waar we steevast in huizen van Italianen PS - Volgend vindlinnenwinkels, je op deze plek gewoon weer verbleven.

Ik kan niet wachten om straks weer met Verkrijgbaar bij Vandyck Experience Stores ennummer Shops, beddenspeciaalzaken Paul van Eijndhoven, zoals je gewend bent. een granita op een Italiaans terras te zitten.”

en geselecteerde warenhuizen. Voor verkoopadressen bij u in de buurt en de volledige collectie zie www.vandyckshop.nl TE ZIEN OP BED: DEKBEDOVERTREKSETS EN ACCESSOIRES UIT DE VANDYCK ‘PURE’ COLLECTIE ITALIË MAGAZINE

3

88

7

30 18

INHOUD 2020 NUMMER 6

Reizen 7 GRANTURISSIMO De meest verrassende, luxueuze, rustieke en aangename reisbestemmingen van Italië om bij weg te dromen.

18 HET FLORENCE VAN DE FERRAGAMO’S De hoofdstad van de Italiaanse Renaissance oubollig en muf? Integendeel, bewijst een tour langs de fijnste adressen van de stad aan de Arno.

30 LA VECCHIA SCUOLA Op ‘schoolreisje’ naar de bijzondere B&B van Jurgen en Gonnie Linssen, die van Limburg verhuisden naar een onwaarschijnlijk mooi plekje in Le Marche.

54 GEHEIMEN VAN GENUA Buiten het gekrioel van de labyrintische binnenstad ontdek je prachtige parken, verscholen villa’s en sympathieke strandjes in kleurrijke vissersdorpjes.

4

ITALIË MAGAZINE

Culinair 42 VEGAN OP Z’N ITALIAANS Interview met vegan-propagandiste Luna Trapani, met enkele smakelijke recepten uit haar kookboek ‘Veganista’.

83 MANGIARE Ook in barre tijden blijft lekker eten cruciaal.

Cultuur & Design 40 NUOVO Elegante aanwinsten voor een herfst all’Italiana.

65 ARTE E CULTURA Nieuwe films en (digitale) exposities in en over Italië.

70 ROSSELLINI & BERGMAN Hoe de beroemdste filmster van Hollywood zich op de flanken van een borrelende vulkaan liet strikken door een Italiaanse charmeur met een reputatie.

42 76

54 40 76 DESIGN-ICONEN De Salone del Mobile 2020 ging niet door; een mooie aanleiding om onze selectie Italiaanse designklassiekers met eeuwigheidswaarde te laten zien.

88 DE CALABRESE MAFFIA Interview met Sanne de Boer over haar boek ‘Mafiopoli’ over de ‘Ndrangheta, de grootste en minst bekende maffia ter wereld.

89 LIBRI E MUSICA De nieuwe titels uit en over Italië.

Columns 28 ROSITA STEENBEEK …ontmoet een bijzondere heer in een gewone pizzeria.

53 ROELAND SCHOLTALBERS …belijdt zijn onvoorwaardelijke liefde voor zijn bici.

69 EWOUT KIECKENS In Italië is een doktersbezoek een familie-uitje.

91 LAURA Laura de Rooy-Dekker van ItaliaCasa over Italiaans onroerend goed.

92 JURIDISCH Advocaat Joost van der Heijden over de juridische aspecten van onroerend goed in Italië.

En verder…

86 LA LINGUA ITALIANA Wat je altijd al over Nutella wilde weten.

93 HUIZEN TE KOOP & TE HUUR Actueel aanbod van onroerend goed in Italië.

98 VOLGEND NUMMER & COLOFON

ITALIË MAGAZINE

5

specialist in premium espresso koffie

WWW.KOFFIECENTRALE.NL @koffiecentrale

GRANTURISSIMO NIEUWS & REISTIPS volg het laatste nieuws op de betreffende websites voor nadere informatie

Paradepaardje in Puglia Verborgen tussen de duizendjarige olijfbomen van Pezze di Greco vind je Masseria Montenapoleone, een oude nederzetting met schuilgrotten. Dit heerlijke toevluchtsoord bevindt zich in het hart van Puglia, op zo’n vijftig kilometer van Bari en midden in de Valle d’Itria, en is daarmee een ideale uitvalsbasis om het zuiden van Italië te ontdekken. De vijftien kamers en

suites zijn ingericht met handgemaakte meubels en met onverwachte objecten als schemerlampen gemaakt van gehaktmolens of een schoenenrek van oude luiken. Originaliteit is hier het sleutelwoord.

MASSERIA MONTENAPOLEONE, C. DA BICOCCA 8, PEZZE DI GRECO, +39 338 777 41 82, VANAF € 220 PER KAMER PER NACHT. MASSERIAMONTENAPOLEONE.IT

>

TEKST & SAMENSTELLING YANNA BUYCK

ITALIË MAGAZINE

7

GRANTURISSIMO

RUSTIEK TOSCANE In een typisch Toscaans landhuis in de buurt van Siena is agriturismo Il Poggiarello gevestigd. Vlakbij de stad, maar toch in alle rust.

Terwijl jij in het zwembad duikt, duikt gastvrouw Mariangela Palazzesi maar al te graag in haar keuken om je te verwennen met lokale specialiteiten. Florence, het Meer van Trasimeno, San Gimignano, Montepulciano en andere Toscaanse bezienswaardigheden liggen op minder dan een uurtje rijden, maar ook in de nabije omgeving kun je prachtige wandelingen of fietstochten maken. Een fijne gezinsvriendelijke plek!

AGRITURISMO IL POGGIARELLO, STRADA DI FOGLIANO 35, SIENA, +39 0577 160 7032, VANAF € 120 PER KAMER PER NACHT. AGRITURISMOILPOGGIARELLO.COM

Lago Maggiore op zak

I BELIEVE I CAN FLY Behoefte aan een adrenalinekick?

Dan is Lago di Vagli in de Toscaanse provincie Lucca de place to be!

Aan de oevers van het meer vind je het Vagli Park, vanwaar je een spannende zipline-vlucht kunt maken over een lengte van anderhalve kilometer, met een topsnelheid van 130 kilometer per uur.

Freestyle, zittend of liggend? Dat bepaal je zelf. Vanaf meer dan

8

ITALIË MAGAZINE

300 meter hoogte heb je hoe dan ook een schitterend uitzicht over het meer, de ruige Alpi Apuane en het stadje Vagli Sotto. Daarnaast kun je in dit park ook drie verschillende parcours afleggen, onder meer op een glazen hangbrug. Ook is er een apart traject voor kinderen, met een mini-zipline.

VAGLI PARK, VIA EUROPA 2, VAGLI SOTTO. VAGLIPARK.IT.

Veel Italianen hebben een tweede huis aan het Lago Maggiore en ook buitenlanders vinden hun weg naar dit prachtige meer. Dankzij de afwisseling van bergen en water is er veel meer te beleven dan alleen zwemplezier. Reden voor ANWB om een nieuwe reisgids te wijden aan het Lago Maggiore.

Naast praktische tips over campings, vakantiehuizen, hotels en vervoer bevat deze gids ook tal van bezienswaardigheden die je niet mag missen.

Struin door de 19deeeuwse tuinen van barones De Saint Léger, wandel door het Nationaal Park Val Grande en zoef met de kabelbaan in twintig minuten naar de Mottarone. Deze kleine reisgids past gemakkelijk in je tas en heeft een handige uitneembare kaart.

AYLIE LONMON, ‘LAGO MAGGIORE’, ANWB, ISBN 9789018046217, € 12,99.

>

De Braziliaanse Formule 1-coureur en drievoudig wereldkampioen Ayrton Senna stierf op Italiaanse bodem, tijdens de Grand Prix van San Marino van 1994. Zijn dood bleef nog lang nazinderen in het F1-milieu en de legende rond zijn persoon werd sindsdien alleen nog maar groter. Ter herinnering aan dit icoon maakte zijn landgenoot Eduardo Kobra een levensgroot graffitikunstwerk op de muren van het Museo Multimediale Autodromo di Imola, waar bovendien regelmatig tentoonstellingen worden georganiseerd die gewijd zijn aan Senna.

IN MEMORIAM

MUSEO MULTIMEDIALE AUTODROMO DI IMOLA, PIAZZA AYRTON SENNA DA SILVA 3, IMOLA. MAICC.IT.

In de wijngaard

RETRO CHIC Twee jaar geleden opende de prachtige bed & breakfast Casa Iris haar deuren in het Toscaanse Orbetello. Het verblijf is gevestigd in het oude Palazzo Raveggi, midden in het stadscentrum. Een overvloedig ontbijt met lokale producten, kamers met een mix van modern en antiek, tips voor originele uitstapjes… Gastheer Matthew doet er alles aan om het de gasten naar de zin te maken. Orbetello en de nabijgelegen Maremma-streek laten je kennismaken met het ‘andere’ Toscane, weg van de toeristische trekpleisters.

CASA IRIS, CORSO ITALIA 3, ORBETELLO, +39 392 529 8010, VANAF € 240 PER KAMER PER NACHT. CASAIRISORBETELLO.COM

10

ITALIË MAGAZINE

In het meest oostelijke puntje van Italië vind je de gezellige stad Otranto, met een ontspannen sfeer en steegjes om heerlijk in te verdwalen. Een fijn vakantieverblijf in deze regio is Tenuta Vigna Corallo, een statig landgoed met elf vakantiewoningen, omgeven door wijngaarden en ander groen. Elk huisje beschikt over een eigen patio met terras. Het zwembad zorgt

voor verkoeling. Op het domein groeien smaakvolle Pugliese druivensoorten als de primitivo, negroamaro, malvasia nera, aleatico en fiano. Kortom, het beste dat de Salento te bieden heeft.

Alle wijnen kunnen in de kelders worden geproefd.

TENUTA VIGNA CORALLO, SP366 SAN CATALDO, OTRANTO, +39 380 868 2366, VANAF € 40 PER PERSOON PER NACHT. TENUTAVIGNACORALLO.IT

GRANTURISSIMO

Vesp a mee ts Dior Naast het feit dat beide merken in 1946 het levenslicht zagen, hebben Vespa en Dior ook nog andere raakvlakken: kwaliteit, stijl en originaliteit. Genoeg redenen dus om de handen ineen te slaan. Het resultaat van deze unieke samenwerking is de schitterende Vespa 946 Christian Dior, een symbool van verfijning en oog voor detail. Naast de Vespa zijn vanaf het voorjaar van 2021 ook de helm en de topkoffer apart verkrijgbaar.

VESPA 946 CHRISTIAN DIOR, PRIJS NOG NIET BEKEND. VESPA.COM

NOORD-ITALIË ONDER DE LOEP

BRUG MET EEN VERHAAL Vele prachtige fonteinen sieren de tuinen van het Koninklijk Paleis van Caserta, maar dat water moet natuurlijk érgens vandaan komen. Om het paleis van water te voorzien liet Karel VII, destijds koning van Napels, de imposante Ponti della Valle di Maddaloni bouwen, naar het voorbeeld van de antieke Romeinse aquaducten. In de tijd waarin die gebouwd werd, was dit de langste brug van Europa. Aan de voet van de brug liggen nog steeds de stoffelijke overschotten van soldaten die vielen tijdens de Slag bij Volturno in 1860, waarbij het leger van Garibaldi het opnam tegen het Koninkrijk der Beide Siciliën.

PONTI DELLA VALLE DI MADDALONI, SP335 41, MADDALONI.

De Groene Reisgidsen van Michelin zijn betrouwbare reisgenoten. Hoe lang je ook weggaat, deze gids wijst je de weg naar alle bijzonderheden die je bestemming te bieden heeft. De vernieuwde gids over Noord-Italië bevat een handig overzicht van 20 hoogtepunten, 70 rondritten, wandelingen en excursies, 50 kaarten en plattegronden en 700 unieke adresjes voor elk budget. De focus ligt daarbij op Genua, Milaan, Bologna en Venetië, maar ook wie op het platteland zit, komt met deze reisgids aan zijn trekken.

‘DE GROENE REISGIDS NOORDITALIË’, LANNOO, ISBN 9789401457309, € 25,99.

ITALIË MAGAZINE

>

11

Verras

UZELF EN UW GASTEN MET DEZE HEERL�KE, AUTHENTIEKE, KARAKTERVOLLE W�NEN Italianen maken b� uitstek fantastische eetw�nen.

W� hebben voor u speciale w�nen geselecteerd om van te genieten. Als feestel�k aperitief en als fantastische begeleider van uw gerechten.

LEZERSAANBIEDING LEZERSAANBIEDING

LA DOLCE VITA

Fijnproevers pakket WESLEY SNE�DER

Voor de f�nproever hebben w� zes karaktervolle w�nen uit verschillende w�nstreken geselecteerd. Iedere w�n heeft z�n specifiek streekeigen karakter, verkregen door vakmanschap, passie en het juiste oogstjaar.

Met deze b�zondere w�nen maakt u ieder moment speciaal en beleeft u la dolce vita!

• Frisse Spumante • Fruitige foodlover Grechetto • Levendige Rosso di Montepulciano • Super Toscaan Lustro Toscana • Geweldige Gavi di Gavi • Lichtzoete Sangue di Guida

Wine of the Champions pakket

65,*

Wesley en Fabio hebben hun gezamenl�ke passie voor w�n en voetbal gecombineerd in een uniek WS10 label. Het Champions pakket bestaat uit drie exclusieve, gastronomische w�nen en een heerl�ke fles ol�folie uit de Salentostreek in Puglia.

Handmatige selectie van de beste druiven maken deze w�nen onderscheidend in smaak, intensiteit en kwaliteit. Samen met de ol�folie en een recept voor 2 minigerechten zorgt u voor een perfecte smaakbeleving, zoals de Italianen doen.

75,-*

Met deze drie aangename tafelgasten wordt iedere gelegenheid feestel�k.

Cincin!

• Frisse, droge chardonnay • Fruitige, smaakvolle rosé • Zwoele, volle rosso • Extra vergine ol�folie • Recept voor Costata en Carciofo

Van liefhebbers, voor liefhebbers

• W�npakketten worden gratis thuisbezorgd • Veilig betalen via iDEAL, Creditcard of achteraf • Kwaliteitsgarantie, niet goed geld terug * Speciaal aanbod voor lezers Italië Magazine met kortingscode: Salute!

Deze kortingscode geeft tevens 5% korting op al onze w�nen.

GRANTURISSIMO

GROENE STROOM De broers Andrea en Stefano Aschieri zijn de gezichten achter het Italiaanse designmerk Wood’d, dat allerlei houten accessoires op de markt brengt. Zonder stroom zitten is verleden tijd dankzij

deze draadloze oplader.

Nu alleen nog kiezen uit al die leuke en originele prints…

CHARGER, WOOD’D, € 74,90.

WOODD.IT

LUXE IN DE SNEEUW La Thuile, in Valle d’Aosta, is met meer dan 150 kilometer pistes een paradijs voor skiliefhebbers. Voor een unieke en luxueuze vakantie zit je bij Montana Lodge & Spa Design Hotel goed. De kamers zijn comfortabel en ruim ingericht en beschikken elk over een flatscreen-tv, minibar en iPod-dock. De keuken van dit vijfsterrenhotel is gespecialiseerd in lokale gerechten, die je

helpen om na een lange dag op de latten weer op krachten te komen. Het hotel voorziet bovendien in een shuttledienst naar de skiliften en beschikt over een grote spa met sauna en binnenzwembad. Genieten!

MONTANA LODGE & SPA DESIGN HOTEL, LOCALITÀ ARLY, LA THUILE, +39 0165 883125, VANAF € 177 PER KAMER PER NACHT. MONTANALODGE.IT

Shine bright!

Deze stijlvolle uniseks rugzak van Dolce & Gabbana, met kalfslederen schouderbanden, is ideaal als je een dag op pad bent.

Hij bevat veel handige compartimenten en kan tegen een stootje.

STAR PRINT VULCANO BACKPACK, DOLCE & GABBANA, € 795.

DOLCEGABBANA.COM

ITALIË MAGAZINE

>

13

Wij gebruiken alleen het beste, wat de Williams-peer te bieden heeft. Deze brandewijn - Digestif par excellence - is het eerste en oudste product van huize Pircher.

Ten slot het beste!

GRANTURISSIMO

ESCHER ACHTERNA Dat Italië een belangrijke inspiratiebron vormde voor de Nederlandse graficus Maurits Cornelis Escher is algemeen bekend. Atrani, een pittoresk dorp aan de Amalfikust, trok als geen ander zijn aandacht.

De nauwe steegjes, talrijke zigzaggende trappen en steile kliffen inspireerden deze kunstenaar, die bekend werd door zijn optische illusies in zwart-wit. Escher bezocht dit dorp in 1931 en was zo onder de indruk dat hij Atrani liet terugkeren in verschillende werken, zoals in zijn serie ‘Metamorphosis’. Al zijn er decennia voorbijgegaan sinds Eschers dood, Atrani heeft nog steeds zijn historische charme weten te bewaren. Een must-see dus voor liefhebbers van Eschers werk.

Eilandhoppen Gemiddeld driehonderd zonnige dagen per jaar, talloze stranden en baaien en een gevarieerd cultureel landschap: de eilanden in de Middel-

MODERNE KUNST IN ROME Flaminio, een wijk in het noorden van Rome, huisvest het Museo Nazionale delle Arti del XXI Secolo, beter bekend als het ‘MAXXI’. Dit museum voor hedendaagse kunst en architectuur – het eerste overigens in Italië – spreekt zowel vanbinnen als vanbuiten tot de verbeelding.

Architecte Zaha Hadid toverde

een voormalige autofabriek om tot een knap staaltje architectuur. Naast de permanente collectie zijn er altijd tijdelijke tentoonstellingen. Een paradijs voor kunstliefhebbers die het drukke stadscentrum even willen ontvluchten.

MAXXI, VIA GUIDO RENI 4A, ROME, TICKETS € 5-€ 12. MAXXI.ART

landse Zee hebben veel te bieden. Van de bergachtige natuur van Mallorca tot de sneeuwwitte huizen van Santorini, van de kilometerslange zandstranden van Sardinië tot de verborgen baaien van de Kroatische eilanden.

In het prachtige boek ‘Genieten van zonnige eilanden’ komt ook Italië ruimschoots aan bod. Boordevol inspiratie voor een heerlijke vakantie onder de mediterrane zon!

ANDREA LAMMERT & DANIELA SCHETAR, ‘GENIETEN VAN ZONNIGE EILANDEN’, ANWB, ISBN 9789018045937, € 24,95.

ITALIË MAGAZINE

15

>

L EER I OM TALIA AN JE D S NA T ROOM E LE I N I T V EN AL IË

Istituto di Lingua Italiana Italiaans Leren in het hart van Amsterdam, Tilburg en ook online.

Nu met 5% korting voor de lezers van Italië Magazine!

Jaarcursussen Semestercursussen Kwartaalcursussen Zomercursussen Juniorencursussen One to one op maat Intensieve cursussen op maat

ItaliaItalia is de sleutel tot uw succes zakelijk en privé! info@italiaitalia.nl • 06 338 57 359

www.italiaitalia.nl

2020_5_Italia Italia.indd 1

IM2020_6_Pronto Campi.indd 6

03-08-2020 10:31:05 Langerak.indd 1 IM2020_6_Ciro

12-10-2020 15:33

16-10-2020 11:06

GRANTURISSIMO

Groen, groener, groenst Voor een vakantie in Campania is La Casa nel Giardino een absolute aanrader. Dit prachtige verblijf van gastheer Gaetano telt drie ruime kamers met elk een eigen keuken, maar in de nabije omgeving vind je ook tal van fantastische restaurants.

Lekker eten gegarandeerd dus. La Casa is bovendien handig gelegen om tal van bezienswaardigheden als Pompeii, de Amalfikust en Sorrento te verkennen, om ’s avonds vervolgens te genieten in de gezellig ingerichte tuin.

LA CASA NEL GIARDINO, VIA S. MASSIMO 33, PIANO DI SORRENTO, +39 081 533 3170, VANAF € 78 PER KAMER PER NACHT. BBLACASANELGIARDINO.IT

POP-UP PINGPONG Deze tafeltennisset van Legami bevat twee batjes in een vrolijk design, drie ballen en een uitschuifbaar net. Meer dan een tafel heb je niet nodig om je vrienden uit te dagen voor een spannend potje tafeltennis. Ideaal om mee te nemen op reis, en een origineel cadeau bovendien!

TAFELTENNISSET, LEGAMI, € 19,95. LEGAMI.COM

ROMANTISCH SPERLONGA Halverwege tussen Rome en Napels ligt Sperlonga, een door toeristen nog onontdekte stad die veel te bieden heeft. Een belangrijke bezienswaardigheid is de royale villa van Tiberius, maar ook de stranden zijn heerlijk. Voor een romantische vakantie in deze streek heeft bed & breakfast Collina Degli Ulivi alle troeven in huis: een infinity pool met zout water, uitzicht over de groene heuvels, een mediterraan ontbijt...

Alles wat je nodig hebt om even echt weg te zijn.

BED & BREAKFAST COLLINA DEGLI ULIVI, LOCALITÀ CAMPANARO, ITRI, +39 0771 727194, VANAF € 70 PER PERSOON PER NACHT. BEDANDBREAKFASTSPERLONGA.IT

ITALIË MAGAZINE

17

Aquazzura

Het fijnste van

FLORENCE De favoriete adressen van de Ferragamo’s Een stad die bol staat van geschiedenis en cultuur loopt soms het risico iets mufďŹ gs te krijgen. Zo niet Florence. De Toscaanse hoofdstad, gesticht door Julius Caesar en bakermat van de Renaissance, is het perfecte voorbeeld van een metropool waarin het oude en het nieuwe naadloos in elkaar overlopen.

T E KS T PAO L A VAN DA M F OTO GRA F IE M ATTEO R O S S I

Cantinetta Antinori

geraas van taxi’s, geen gejakker van reisgidsen en geen roetnevel van voortschuivende toeristenbussen.

Florence anno 2020 – het menselijke drama dat helaas aan deze ‘bedaardheid’ ten grondslag ligt even daargelaten – heeft iets exclusiefs. Alles is beschikbaar, van een tafel op het mooiste terras aan de Arno tot een kamer met uitzicht op Ponte Vecchio. Obers maken, nog meer dan anders, een gezellig praatje en het normaal hautaine winkelpersoneel in de Via Tornabuoni lijkt oprecht blij je alle variaties van een tas of instapper te tonen.

Nooit eerder voelde de klant zich meer koning en nooit werd de koning zo enthousiast onthaald. Daarom raden we je ten zeerste aan de stad snel te bezoeken – voordat alles weer op volle toeren draait – en maakten we alvast een selectie van adressen die je niet mag missen.

De Ferragamo’s

Boven: Leonardo Ferragamo voor het hoofdkwartier van de familie. Rechtsboven: La Terrazza; onder: Fondazione Palazzo Strozzi, met werk van Tomás Saraceno.

20

ITALIË MAGAZINE

N

og geen jaar geleden werden de trappen voor de Basilica di Santa Croce in Florence met brandweerslangen natgespoten om de hordes toeristen ervan te weerhouden op de treden plaats te nemen. Dat kun je je nu bijna niet meer voorstellen.

Florence is niet langer chaotisch, het merendeel van de straten is ronduit rustig en in de winkels heerst niet langer de bedrijvigheid die we gewend zijn. Er is geen gekrioel van dagjesmensen, geen

Salvatore Ferragamo hoort bij het culturele erfgoed van de stad Florence.

En andersom. De twee zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Salvatore, ook wel The Shoemaker of the Stars genoemd, besloot in 1927 Amerika en Hollywood achter zich te laten en terug te keren naar zijn land van herkomst. In Florence, dé stad van de leerlooierijen, opende hij een laboratorium en niet veel later een boetiek alwaar hij zijn schoeisel aan de welgestelde dames van het land sleet.

Daar waar Salvatore zijn tijd vooruit was op creatief gebied (hij ‘opende’ de damesschoen, die voorheen tot boven de wreef gesloten was en gebruikte innovatieve materialen als kurk en touw) was het dankzij zijn vrouw Wanda, die over een nuchtere handelsgeest bleek te beschikken, dat het bedrijf na Salvatores vroegtijdige dood uitgroeide tot een mode-imperium.

Hoewel ze voor zijn overlijden in 1960 nog geen dag in haar leven had gewerkt wist ze de fi rma uit te breiden tot een volledig modehuis dat, naast schoeisel, kleding, tassen en andere luxeproducten produceerde. Ook verdeelde ze op magnifieke wijze de taken onder haar kinderen, die stuk voor stuk een >

HET FIJNSTE VAN FLORENCE

Lobby van het Lungarno Hotel.

OOIT WOONDE EEN BROER VAN NAPOLEON IN DIT SCHANDALIG MOOIE APPARTEMENT

22

ITALIË MAGAZINE

belangrijke rol speelden en spelen in het succes van het imperium. Vandaag geldt Salvatore Ferragamo als een van de meest vruchtbare en inspirerende familiebedrijven ter wereld, iets wat mooi wordt verbeeld in Luca Guadagnino’s documentaire ‘Salvatore, Shoemaker of Dreams’, die tijdens het afgelopen filmfestival in Venetië gepresenteerd werd.

En nergens is de ziel van de familie meer te voelen als in Florence, of je nu langs hun hoofdkwartier of het middeleeuwse palazzo Spini Feroni wandelt, het Ferragamo Museum bezoekt of de nacht doorbrengt in een van hun hotels. Het voortvarende geslacht is namelijk tevens actief in de hotelbranche en opende een handvol luxueuze slaapgelegenheden die gezamenlijk onder de naam Lungarno Collection vallen. Het is moeilijk kiezen tussen het moderne Gallery Hotel Art, de Continentale, het Portrait en het klassieke Lungarno, maar waar je ook verblijft, je kunt rekenen op een voortreffelijk sejour, of beter, soggiorno.

En alsof het allemaal nog niet genoeg is bestaat er voor de fijnproevers ook keus uit een aantal stijlvolle Ferragamoeetgelegenheden. Zo kan bij Caffè dell’Oro, een warm-modern restaurant met uitzicht op Ponte Vecchio, genoten worden van zowel fusion- als Italiaanse gerechten. Bij Borgo San Jacopo, een stijlvol restaurant dat door ‘archi-star’ Michele Bönan ontworpen werd, kan men zich te goed doen aan Toscaanse gerechten. En voor een cocktail met Ferragamo-allure ga je naar La Terrazza, op het dakterras van het Portrait Hotel.

Hier kun je, gezeten op loungebanken, genieten van mooie zonsondergangen en fotogenieke vergezichten.

• La Terrazza, Lungarno degli Acciaiuoli 4. lungarnocollection.com

Flair Ooit woonde een jonge broer van Napoleon in het naar hem vernoemde Gianfigliazzi Bonaparte-palazzo, nu vormt dit schandalig mooie appartement

aan de Arno, met zijn hoge plafonds, kleurrijke affreschi en typisch Franse ornamenten, de achtergrond voor een collectie vintage meubels, abstracte beeldhouwwerken, dikke vloerkleden en design dat recentelijk gemaakt is maar desalniettemin perfect aansluit bij het moderne antiquariaat. Flair is een winkel waarin je het liefst meteen je intrek zou nemen, omdat elke hoek van deze met geurkaarsen en klassieke muziek gegarneerde boetiek herinnert aan een verrukkelijk huis waar je je met plezier op een zachte bank of fauteuil zou terugtrekken om alle smaakvolle details rustig op je te laten inwerken. Het personeel is bovendien zo vriendelijk dat ze waarschijnlijk nog een drankje voor je zouden mixen ook. Leuk gegeven: Michele Bönan, de vaste architect van de Ferragamo’s en zelf ‘Fiorentino DOC’, richtte de lobby van het Portrait Hotel in met meubels die hij bij Flair kocht.

• Palazzo Gianfigliazzi Bonaparte, Lungarno Corsini 24r. flair.it

Riccardo Barthel Je hebt je vast wel eens afgevraagd wat er gebeurt met al die prachtige keukens en badkamers uit de historische villa’s en landhuizen die wereldwijd met de grond gelijk worden gemaakt. Het antwoord is: Riccardo Barthel. Deze lokale handelaar

in tegels besloot in 1976 een winkel te openen met de mooiste keukenblokken, ligbaden, wastafels, porseleinkasten, kranen, serviezen en God mag weten wat nog meer, die hij tijdens zijn reizen door Italië en Frankrijk op de kop wist te tikken. De zaak liep goed en om de clientèle een nog grotere keus te bieden verhuisde Barthel in 1994 naar ‘de andere kant van de rivier’, oftewel: de Oltrarnobuurt. Hier kocht hij een werkplaats (voor het maatwerk) annex atelier van maar liefst 1850 vierkante meter die nu als een van de meest spraakmakende showrooms van het land geldt. Zoon Francesco, die er tevens de beroemde kookschool Desinare in onderbracht, verrijkte de collectie met een assortiment lampen, klokken en koperwaar af komstig uit antieke schepen.

Massimo en Chiara Ferragamo, de eigenaren van het golfresort Castiglion del Bosco, zochten niet alleen hun eigen keuken uit bij Barthel, maar ook die van de villa’s in het stijlvolle recreatieoord.

• Via dei Serragli 234/r. riccardobarthel.it

Trattoria Cibreo Catherina de Medici, telg uit de bekende De’ Medici-familie, was er dol op: het eeuwenoude Florentijnse gerecht cibreo. De Zwarte Koningin, zoals haar >

Met de klok mee: fietsen van het Lungarno Hotel; het Salvatore Ferragamo Museum; de Ponte Vecchio; meubelzaak Flair.

ITALIË MAGAZINE

23

IN DOLCI E DOLCEZZE KIJKEN WE NAAR TAARTJES DIE SOMS ECHT ZIJN EN SOMS, GEEN GRAP, VAN GEHAAKT KATOEN

Francesco Barthel van kookschool Desinare.

24

ITALIË MAGAZINE

illustere bijnaam klonk, schijnt ooit zoveel van het vreemde vleesgerecht gegeten te hebben dat ze een acute congestie opliep.

‘Un cibreo’ – een mix van kippenlevers, ongelegde kippeneieren en hanenkammen- en lellen – mag dan nu geen aantrekkelijk gerecht lijken, ooit werd er in de lokale volkstaal ‘een geheel van lekkere dingen’ mee aangeduid. Chef Fabio Picchi, een beroemdheid in Toscane, besloot in 1979 zijn trattoria naar deze curieuze dis te vernoemen. Als aanhanger van la cucina povera, de ‘armeluiskeuken’ die ontstond in tijden van schaarste, serveert hij in dit geweldige eethuis traditionele schotels die de Fiorentini sinds mensenheugenis in hun keukens bereiden. Het resultaat is een scala aan verrukkelijke gerechten als pappa al pomodoro (dikke broodsoep van tomaat), lampredotto (koeienmaag) en sformatina di ricotta (vlaai van ricotta-kaas).

De producten zijn allemaal van de beste kwaliteit en worden direct bij Toscaanse boeren, schaapherders en vissers afgenomen.

• Via de’ Macci 122R. cibreo.com

Scriptorium In dit schemerige zaakje, op de schaduwrijke binnenplaats van alweer zo’n fijn 16de-eeuws palazzo, is het niet de bedoeling dat je zomaar even langskomt.

Scriptorium heeft namelijk genoeg klanten en bovendien niet de eerste de beste. Deze vermaarde winkel in briefpapier, visitekaartjes, schrijfwaar en lakzegels- en stempels levert bijvoorbeeld aan het Belgische koningshuis, om maar iets te noemen, en ook bij de Italiaanse adel staat het zaakje hoog aangeschreven.

Bel dus vooral voor een afspraak en maak melding van een opkomende bruiloft (invitaties, tafel-naamkaartjes) of de geboorte van een kind. Het is in de georganiseerde chaos van opgestapeld papier, gevoerde enveloppen, papiersnijders, in leer gebonden boeken, potloden en glanzend rode wasblokjes moeilijk voor te stellen hoe de wat schuchtere uitbaatster de bomen door het spreekwoordelijke bos ziet, maar dat is dan ook meteen de charme van deze slecht verlichte speciaalzaak in het hart van de stad.

• Via dei Pucci 4. atelierscriptorium.it

HET FIJNSTE VAN FLORENCE

Aquaf lor Ooit waren het de onwelriekende paardenstallen van een rijke familie die het renaissancepalazzo bewoonde, maar nu dient het pand met zijn gigantische zalen en metershoge boogplafonds als een van de beste adresjes voor liefhebbers van exclusieve wierook, zeep en vooral... parfums. Profumiere Nicola Bianchi begon zijn onderneming in Lucca maar verhuisde naar Florence om zijn producten aan een groter publiek te slijten. Groter, maar desalniettemin zeer exclusief, want Aquaflor is een zaak voor de echte fijnproever – of beter, de fijnruiker – die geen genoegen neemt met een luchtje dat op elk vliegveld gekocht kan worden.

Aquaflor fabriceert persoonlijke parfums door middel van lange reuksessies, waarbij druppeltje voor druppeltje, de perfecte fragranza wordt gecreëerd. Ook worden er in de kelders van het gebouw workshops gehouden waar men de beginselen van het parfum-destilleren kan leren doorgronden. Maar ook als je niets wenst te leren (of kopen) is deze zaak een bezoek waard, al was het maar om even te kunnen snuffelen aan de wondere wereld van ‘Neus’ Nicola Bianchi.

• Borgo Santa Croce 6. aquaflor.it

Dolci e Dolcezze ‘Even een bakkie doen’ bestaat in Florence niet. Un caffè is een serieuze

zaak waarbij de smaak van het betreffende vocht – vaak niet meer dan vier vingerhoedjes – extreem belangrijk is.

Met bruin water ligt de Arno al vol genoeg, denken ze terecht. En dus is een serieus advies voor een uitmuntende espresso niet te verwaarlozen. Ook niet wanneer we er honderd meter voor uit onze comfortzone moeten komen. Want Dolci e Dolcetti, een beeldig barretje annex pasticceria, met twee boogvormige vitrines en groenblauw houtwerk dat in een juwelierszaak niet zou misstaan, ligt aan Piazza Cesare Beccaria. En dat is nou niet per se het meest spannende plein van de stad. Maar wat maakt dat uit?

Wij kijken richting bar. En richting de kleine taartjes, die soms echt zijn en soms, geen grap, van gehaakt katoen.

De koffie, miscela classica van het merk Piansa, wordt bereid door Angelica, de dochter van de vrouw die de zaak 26 jaar geleden opende. De naam van de tipgever, de CEO van Salvatore Ferragamo, houden we echter geheim.

Maar hij heeft geen woord te veel gezegd.

• Piazza Cesare Beccaria 8R

Aquazzura Toen Salvatore Ferragamo in 2015 zijn ‘honderd jaar in Hollywood’ besloot te vieren vroegen ze Edgardo Osorio, de in Florence woonachtige maar van origine >

Met de klok mee: serveerster Corinna van Il Cibreo; manager Giulio Pichi van Il Cibreo; Aquaflor; papierspeciaalzaak Scriptorium.

OUBOLLIG? SCHIJN BEDRIEGT. DE COLLECTIE LEREN HANDSCHOENEN IS DE COVER VAN ‘VOGUE’ WAARDIG

Met de klok mee: Dolci e Dolcezze; Madova; Giardino dei Boboli; de Rainbow-wedge van Judy Garland in het Ferragamo Museum.

26

ITALIË MAGAZINE

Colombiaanse schoenontwerper, speciaal voor de gelegenheid een aantal damesschoenen te creëren. Een droom voor de jonge Osorio, die de sleutel kreeg van het omvangrijke archief om zich daar door Salvatore’s originele ontwerpen te laten inspireren. Het resultaat was een droomcollectie van extreem vrouwelijke hakken met regenboogkleuren (een knipoog naar de beroemde Rainbow Wedge) en vleugels (een knipoog naar het schoeisel van de beroemde Hollywoodactrices uit de jaren veertig en vijftig). Edgardo, wiens boetiek aan de Lungarno op nog geen steenworp afstand van het Ferragamo-hoofdkwartier ligt, kan echter ook zonder toegang tot andermans archief voortreffelijk ontwerpen. In zijn wonderlijk mooie winkel Aquazzura, een palazzo in laatbarokke stijl met moderne vloeren in zwart-wit marmer en groenfluwelen banken, kan men zich te buiten gaan aan het allermooiste dat heden op vrouwelijk schoengebied te vinden valt.

• Lungarno Corsini 42. aquazzura.com

Madova Wie Ponte Vecchio oversteekt en links aanhoudt stuit al snel op een winkel waar de tijd stil lijkt te hebben gestaan.

De gele letters op de gevel, de houten wandkasten met honderden vakjes, maar ook de uitbaatster zelf hebben een zweem van vergane tijden, een ver verleden waarin in winkels nog gerookt mocht worden, auto’s vervuilend waren en alles contant, in lires, betaald werd.

Maar schijn bedriegt. Madova mag dan een wat oubollige uitstraling hebben, de collectie leren handschoenen is vaak de cover van ‘Vogue’ waardig. Het familiebedrijfje, dat al sinds 1919 handschoenen produceert, vervaardigt de meest schitterende creaties, in kleuren die variëren van zwart en bruin tot felroze, knalgeel en intens paars. Ook de vaak bijzondere snit zou Anna Wintour niet tegenvallen: een van Madova’s mooiste exemplaren heeft een ‘strak’ handje en een extreem brede schacht die stijf boven de mouw uitstaat, als ware het een rokje met een petticoat. Zo’n vlot

HET FIJNSTE VAN FLORENCE

modelletje kwamen we in Milaan nog niet tegen!

• Via de’ Guicciardini 1. madova.it

Dus mocht je toevallig plannen in die richting hebben...

• Via delle Belle Donne 14-16. sebastian-flowers.com &wongvalle.it

Wongvalle & Sebastian Flowers

Cantinetta Antinori

De naam Via delle Belle Donne, de Straat van de Mooie Vrouwen, zou refereren aan een bordeel dat in de 17de eeuw op deze plek gesitueerd was. Nu is het een straat met mooie winkels en op nummer 16 zit conceptstore Wongvalle van Eduardo Wongvalle en Stefano Valori.

Bij Wongvalle vind je bijzondere parfums, prachtige made-in-Italy kleding (voor zowel dames als heren), brillen en... bloemen! En niet zomaar bloemen: bloemen die door landgenoot Sebastian geselecteerd zijn. Hij en zijn partner Frank werken al jaren in Italië en hebben boetieks in Florence, Rome en Taormina (Sicilië), alwaar ze de prachtigste boeketten en bijzondere planten verkopen. Ook kunnen hier bestellingen worden gedaan voor bruiloften en andere grote events.

In het schitterende Palazzo Antinori, sinds 1400 in bezit van de familie Antinori en nog steeds door hen bewoond, kun je je in een weelderige setting te goed doen aan een mooi glas wijn. Bij Cantinetta Antinori, op de binnenplaats met potplanten of in het knusse restaurant, heb je namelijk de ongekende keus uit alle (!) wijnen die dit beroemde wijnhuis produceert. Per fles of per glas, al is het natuurlijk een illusie te denken dat je met één bezoek alles kunt proeven. Daarom raden we je aan het seizoens- en streekgebonden Degustazionemenu te bestellen en de ober bij elk gerecht het glas wijn te laten brengen dat daar volgens hem het beste bij past.

• Piazza degli Antinori 3. cantinetta-antinori.it

Bloemencreaties van Sebastian Flowers.

ITALIË MAGAZINE

27

ROSITA STEENBEEK schrijfster rosita steenbeek verhaalt over haar dagelijkse leven in italië.

Meestal neem ik de verborgen onderdoorgang wanneer ik naar de markt op de Campo de’ Fiori ga of ervan terugkom met een tas vol groente en fruit. Zo snijd ik een stukje af en die schemerige tunnel blijft bijzonder met de schilderingen van bloemenguirlandes en de Madonna die een oogje in het zeil houdt. Al jarenlang groet ik de man die er een kleine werkplaats heeft die half verborgen ligt onder de grond. Hij repareert houten en metalen voorwerpen.

Op een dag raken we aan de praat. Massimo is in deze buurt geboren en getogen. “Als kinderen sprongen we in de fonteinen op de Piazza Farnese. Niemand zei er wat van.” Dat had ik ook wel gewild, een duik in die enorme badkuipen uit de thermen van Caracalla. Als Massimo hoort dat ik schrijf, onder meer over deze stad, reageert hij geestdriftig. Al jaren werkt hij aan een boek over Rome. Hij stelt voor om de volgende dag een pizza te gaan eten, alla romana wat hetzelfde betekent als going Dutch.

We ontmoeten elkaar bij zijn werkplaats. Zoals elke avond sluit hij de onderdoorgang af met een hek. Terwijl we naar de pizzeria wandelen wijst hij op details in gevels die ik eerder niet zag, zoals gebeeldhouwde kopjes van kinderen boven de deur van een voormalig weeshuis. We steken de brede Corso Vittorio Emanuele over die aan het eind van de 19de eeuw werd aangelegd. “De oude straten lopen aan de andere kant van de weg door”, vertelt hij.

In de pizzeria zijn de houten tafeltjes gedekt met wit papier.

Het is tamelijk druk. Aan het tafeltje naast ons zit een magere heer van begin zeventig, met een ernstig gezicht.

Hij bestelt een pizza en een glas bier. Wij doen hetzelfde.

Massimo wil meer weten over Julia, de dochter van keizer Augustus, in wie ik me verdiep. Ze werd geboren te Rome in 39 voor Christus. Onze buurman kijkt even opzij.

“Ik ben vooral geïnteresseerd in de periode 1480-1550”, zegt Massimo, wat opnieuw een blik oplevert van de man. “Toen Rafaël hier rondliep, Leonardo da Vinci, Michelangelo. Ik heb pech dat ik in Rome ben geboren, daarom kan ik nooit op reis. Hoe kun je deze stad verlaten?”

“De dag dat ik op de trein naar Rome stapte is

28

ITALIË MAGAZINE

de miserabelste van mijn leven”, reageert onze buurman.

Massimo kijkt verbouwereerd.

“Waar stapte u in de trein?” vraag ik.

“Bij het Lago di Garda.”

“Prachtig.”

“Om in deze hel te belanden.”

“Rome?”

“Ja, het is hier een zootje. In alle opzichten.”

Massimo wil de man die hij duidelijk voor gestoord houdt negeren en begint tegen mij vol vuur over de grootheid van Michelangelo en Leonardo da Vinci.

“Salvator Rosa is veel beter”, bromt de man waarna hij de ober wenkt.

“Ik wil nog een pizza. Deze heeft me teleurgesteld.”

Hij vond hem te dun. Gewoonlijk gaat hij naar de beroemde pizzeria Da Baffetto maar die was dicht. “Ik leef al veertig jaar in oorlog met de baas maar zijn pizza’s zijn goed. Ze hangen over de rand van het bord en bevredigen mijn boulimische behoeften.”

Massimo wil verder praten over de periode 1480-1550 maar ik ben een beetje afgeleid. Ook de tweede pizza maakt de heer zonder moeite soldaat. Uit een pakje sigaretten haalt hij een tandenstoker.

“Gaat u mee naar de Piazza Navona?” vraagt Massimo vriendelijk: “Ik wil haar een paar bijzonderheden laten zien.”

“Alsjeblieft niet! Dit was een grappige ontmoeting en daarna vergeten we elkaar weer.”

Bij ons vertrek geeft hij me achteloos twee kaartjes die ik in mijn tas laat glijden.

Pas bij thuiskomst bekijk ik ze.

Behalve architect en kunsthistoricus blijkt hij SecretarisGeneraal te zijn van de Accademia di San Luca! Het roemruchte in 1577 opgerichte kunstenaarsgilde waarvan alleen de allergrootsten lid konden worden. Ooit drong ik binnen in het statige Palazzo Carpegna bij de Trevifontein, waar het gilde zetelt.

Daar wilde ik het portret zien van de Amersfoorter Van Wittel die Vanvitelli werd, een van de zeer weinige niet-Italiaanse meesters die toe mochten treden. •

I LLUST RATI E E DIT H BUE NE N

Hemel of hel ?

YOUR PERFECT CHINO

GEMAAKT IN PORTUGAL

17 KLEUREN

ELASTISCHE BROEKBAND

BROEKZAK MET RITS

BESTEL JOUW MR MARVIS CHINOS NU OP MRMARVIS.COM

GRATIS VERZENDING

La Vecchia Scuola ‘Op schoolreisje’ tussen bergen en zee in Le Marche Jurgen en Gonnie Linssen kochten een vervallen schoolgebouw bij Montefano, met overwoekerde tuin en een uitzicht om van te dromen. Tegenwoordig is La Vecchia Scuola een luxe bed & breakfast tussen ‘monti’ en ‘mare’.

T E K S T & F OTO GR AF I E J E R O EN J A N S E N

T Openingspagina’s: links, met de klok mee: het zwembad van La Vecchia Scuola; Jurgen; de markt van Montecassiano; Gonnie op het strand bij Antonio. Rechts: uitzicht vanuit de tuin.

Deze pagina’s, boven: de B&B. Rechts, met de klok mee: dineren in de tuin; gastenkamer; het menu van Gonnie en Jurgen.

32

ITALIË MAGAZINE

ijdens een tocht met de camper door Italië in 2014 verloren Jurgen en Gonnie hun hart aan Le Marche. Er was geen ontkomen meer aan: hier lag hun toekomst, als uitbaters van een agriturismo. Na lang zoeken viel hun oog op een oud schoolgebouw annex boerenwoning bij Montefano. In februari 2016 werd de koop gesloten. Een aantal oudere inwoners van Montefano heeft hier les gehad of is er op bezoek geweest. De huidige keuken was vroeger het klaslokaal en in de woonkamer stond het vee.

Op de bovenste verdieping bevond zich de graanzolder. Tijdens de oorlog rookten de geallieerde soldaten hun sjekkies in de keuken, waar ze door de vrouw des huizes op een warme maaltijd getrakteerd werden. Even verderop stonden hun kanonnen gericht op de vijandelijke troepen aan de overzijde van

het front. Veel later werd de school aangekocht door een Brit, die er een vakantiewoning van maakte.

Woestenij van bamboe Bij een glas Rosso Piceno, dé wijn uit dit deel van Le Marche, vertellen Jurgen en Gonnie over hun Italiaanse avontuur.

Jurgen heeft nog een bedrijf in Eindhoven, gespecialiseerd in ruimtelijke ordening en GIS (geografische informatiesystemen), Gonnie werkte voor een architectenbureau. En hoewel hij zijn tijd verdeelt tussen het bedrijf en de B&B, zijn ze samen het gezicht van La Vecchia Scuola, ‘de oude school’.

Na de koop werd alles in fases opgeknapt, te beginnen met de tuin. “De eerste drie maanden zijn we vooral daarmee bezig geweest”, vertelt Gonnie.

“Het huis was al in redelijke staat, dus daar konden we in elk geval al wonen.

De tuin was een puinhoop, een woestenij van bamboe en bramenstruiken. > Daarachter ging een weids uitzicht

SCHOOLREISJE IN LE MARCHE

schuil, maar daarvoor moesten we eerst flink met het kapmes in de weer. Er was vijftien jaar lang niets aan de tuin gedaan. Tijdens onze eerste kennismaking met het huis dachten we nog dat er geen uitzicht was. Het was ook nog eens slecht weer, dus het zicht was sowieso beperkt. Maar het huis voelde goed, en dus besloten we om toch nog eens te gaan kijken. De volgende dag hebben we bijna drie uur lang rondgereden om het huis weer te vinden. Toen we bijna wilden opgeven, reden we eindelijk het goede pad op. Het weer was opgeklaard en op dat moment zagen we ook de potentie van de tuin.

Hierna was elke twijfel verdwenen.”

Binnen enkele maanden waren de nieuwe eigenaren ingeburgerd.

Omwonenden reden het terrein op om kennis te maken, een aantal van hen vertelde honderduit over hun herinneringen aan het oude schoolgebouw of hielp mee in de tuin.

“De mensen in Le Marche staan heel erg open voor contact”, vertelt Gonnie. “Dat zeggen ook onze

34

ITALIË MAGAZINE

Italiaanse gasten die uit het noorden komen. In het begin hing er regelmatig een tas met eten aan de poort en werden we uitgenodigd voor feesten en partijen.”

Na de tuin moest ook het huis eraan geloven. De verbouwing nam drie maanden in beslag. Vier jaar later telt La Vecchia Scuola vijf luxe tweepersoonskamers met badkamer en uitzicht op Montefano en de heuvels van de streek.

Olijven plukken Tijdens de verbouwing zijn veel oorspronkelijke details bewaard gebleven, van sfeerhaard tot balkenplafonds. Na twee jaar kwam ook het zwembad er.

In 2020 werd de olijf boomgaard als verlengstuk van de tuin achter het zwembad aangekocht, voor de olijfolie en de beleving van de gasten. “Die kunnen meehelpen met de pluk of er gewoon van het uitzicht genieten”, vertelt Jurgen.

“Van oude boomstronken heb ik een bankje gemaakt. Als je daar zit, dan kom je vanzelf tot rust.”

La Vecchia Scuola staat al twee jaar op de lijst van tien beste B&B’s in Italië. Dat heeft ongetwijfeld ook met de locatie te maken. De bed & breakfast bevindt zich op een strategische positie tussen bergen en zee. In een straal van twintig kilometer liggen de meest fotogenieke borghi, om te beginnen met Montefano, dat letterlijk ‘hoog op de heuvel’ betekent en alle aandacht naar zich toe trekt in de tuin van La Vecchia Scuola. Ook de bekende steden Assisi en Urbino liggen op rijafstand. En voor wie de drukte van de kust te veel is, zijn de meren van Le Marche een goed alternatief, zoals Lago di Fiastra, Lago di Borgiano en het stuwmeer van Cingoli.

“Le Marche heeft eigenlijk alles”, vertelt Jurgen. “Weidse vergezichten, mooie dorpen, de bergen en de zee.

De regio is de laatste jaren erg in trek bij vooral Nederlanders en Belgen. Toch is het er nog altijd minder toeristisch dan Toscane, waardoor je hier nog echt het authentieke Italiaanse leven kunt

SCHOOLREISJE IN LE MARCHE

“LE MARCHE HEEFT EIGENLIJK ALLES: WEIDSE VERGEZICHTEN, MOOIE DORPEN, DE BERGEN EN DE ZEE” ervaren. Inclusief de Italiaanse prijzen, die hier voordeliger uitvallen dan in de drukke Toscaanse steden.” ’s Avonds nemen Gonnie en Jurgen ons mee naar Antonio, hun favoriete strandrestaurant in Porto Recanati. De Adriatische kust, op een uurtje rijden van La Vecchia Scuola, is een van de best bewaarde geheimen van Le Marche.

Vooral de strook ten zuiden van de Monte Conero, de Riviera del Conero, is de moeite waard. Hier liggen de mooiste stranden in kleine baaien, tegen een achtergrond van spectaculaire krijtrotsen.

Hooggelegen kustdorpen als Sirolo en Numana dragen bij aan de charme.

Porto Recanati ligt op zeeniveau en heeft

een gezellige boulevard. In de verte zijn nog goed de uitlopers van de Apennijnen zichtbaar. De Monte Conero is hun laatste bastion en eindigt abrupt in zee.

De kust van Porto Recanati biedt een heel ander schouwspel. Op het strand liggen de vissersboten te wachten op hun vroege uittocht naar zee. De jeugd scharrelt wat tussen de bootjes of verkiest de gezelligheid van een terras.

Bij Antonio worden we welkom geheten door eigenaar Mario, zoon van de man naar wie het restaurant is vernoemd. Hij wijst ons de weg naar een tafel op het strand, waar we plaatsnemen onder een hemel van sfeervolle bollampjes. Op zijn > aanraden bestellen we ansjovis en

Linkerpagina, v.l.n.r.: Caffè delle Logge in Recanati; aan de kust bij Numana; antipasti met wijn op het terras van Locanda Cantalupo.

Hierboven: uitzicht op Recanati.

ITALIË MAGAZINE

35

burrata met paccasassi, een kruid van de Monte Conero, een burger van tonijn met sojamayonaise, fritto misto (gefrituurde visjes), vierkante chitarra-pasta (een soort tagliatelle) met bonen, pomodoro en ricciola-vis, een geelstaart die door de eigenaar zelf wordt gevangen. Tegen tienen verontschuldigt Mario zich dan ook, om twee uur ’s nachts gaat de wekker en wacht hem het ruime sop.

Van strand tot bedevaart

Boven: Piazza della Madonna in Loreto.

Rechts, met de klok mee: gerecht van burrata met ansjovis bij Antonio in Porto Recanati; Spiaggia del Frate bij Numana; lunchen bij Cantalupo; het stuwmeer van Cingoli.

36

ITALIË MAGAZINE

De volgende dag rijden we terug naar de kust, nu voor Numana en Sirolo. Beide dorpen maken indruk met hun spectaculaire uitzichten op de grillige kust en de azuurblauwe zee. Onderweg passeren we landerijen vol zonnebloemen, uienbollen en wijnranken. Alsook het stadje Recanati, een typische balkonstad (città balcone), die onder dichterlijke Italianen bekendstaat als de geboorteplaats van Giacomo Leopardi. Deze dichter en filosoof werd vereeuwigd op de centrale piazza, naast de Torre del Borgo. De

markante Torre is al van verre zichtbaar en werpt zijn schaduw over het gezellige plein met zijn terrassen.

In Numana parkeren we de auto bij de haven en lopen we via de trappen omhoog naar het centro storico. Daar wacht ons een labyrint van smalle stegen, gekleurde huisjes en verscholen pleinen.

Bij ristorante La Torre richten we onze camera’s op het Spiagga del Frate, het fraaie strand onder de krijtrotsen van de Monte Conero.

Sirolo is zo mogelijk nog mooier dan Numana. We nemen de tijd voor een lunch op de Piazza Vitorio en dalen dan af richting zee. Binnen enkele minuten betreden we het Spiagga Urbani, misschien wel het beroemdste strand aan de Riviera del Conero. Het strand heeft de vorm van een halvemaan en eindigt bij de grotten van Sirolo, die je vanaf het water kunt bezoeken. Hier vlakbij zit ook het beste strandrestaurant van ‘Urbani’.

Bij La Paranza geniet je zowel van de lekkerste (vis)gerechten als van het >

SCHOOLREISJE IN LE MARCHE

MACERATA IS EEN LEVENDIGE STUDENTENSTAD, MET VEEL PRACHT EN PRAAL UIT DE RENAISSANCE magische decor tussen de rotsen en de zee.

In de middag trekken we het binnenland in om de mooiste stadjes van de provincie Macerata te bezoeken. Al snel rijden we Loreto binnen, een bedevaartsoord dat zijn roem dankt aan de Basilica della Santa Casa, een van de meestbezochte heiligdommen ter wereld.

De Santa Casa, het ‘heilige huis’ van de maagd Maria, bevindt zich midden in de basiliek en had Jezus van Nazareth als zijn belangrijkste bewoner. Althans, volgens de katholieke overlevering. Het huis zou van het Beloofde Land naar Ancona zijn gebracht door de kruisvaarder Angeli, omdat het bedreigd werd door de Turken. Via Ancona en Porto Recanati belandde het uiteindelijk in Loreto, bovenop de heuvel. Enkele eeuwen later werd

38

ITALIË MAGAZINE

de basiliek er overheen gemetseld.

Zowel het huis (omgeven door marmer) als de kerk en het plein ervoor, maken indruk vanwege hun fraaie versieringen en architectonische mengvormen. Het militaire fort naast de kerk, dat robuust oogt, detoneert sterk met de frivole basiliek. Het Apostolisch Paleis met zijn elegante zuilengalerij op de Piazza della Madonna, voegt daar nog wat Venetiaanse chic aan toe.

Tweede operastad Hoofdstad van de provincie is Macerata, de tweede operastad van Italië (na Verona). Behalve het openluchttheater Sferisterio heeft Macerata meer te bieden. Het is een levendige studentenstad met een van de oudste universiteiten van Italië, een stad vol pracht en praal uit de Renaissance, van de palazzi langs de Corso

Matteotti tot de zuilenrijke Loggia dei Mercanti op Piazza della Libertà.

Op dit plein staat ook de Torre dei Tempi, met zijn astronomische klok die rond twaalf uur ’s middags in beweging komt en dan de meeste bezoekers trekt.

De avond valt als onze gastvrouw en -heer ons uitnodigen voor de cena, uiteraard buiten geserveerd. Wekelijks bereiden Gonnie en Jurgen de avondmaaltijd voor hun gasten, met de smaken van de streek en de wijnen van hun favoriete huizen.

Uiteraard ontbreekt ook de fles limoncello niet, maar pas nadat we hebben genoten van Gonnie’s huisgemaakte tiramisu. Nog nooit was naar school gaan zo’n feestje. • La Vecchia Scuola Contrada Monocchia, Montefano lemarchebedandbreakfast.com

SCHOOLREISJE IN LE MARCHE

Linkerpagina: de trappen van Numana; veld met zonneboemen; de astronomische klok van Macerata.

Hiernaast: Gonnie en Jurgen in de tuin van La Vecchia Scuola.

TIPS & ADRESSEN Locanda Cantalupo is het restaurant van de plaatselijke wijnboer, een goede bekende van Jurgen en Gonnie. De eigenaren van La Vecchia Scuola organiseren wijnproeverijen en een rondgang in de historische kelders van het wijnhuis in Montefano. Cantalupo paart die wijnen aan de lekkerste gerechten uit de regio. Probeer een plekje op het terras te bemachtigen, vandaar kijk je fraai uit over het rollende land.

Contrada Fossalupara 7, Montefano Voor het mooiste uitzicht in Numana moet je op het terras van Ristorante La Torre zijn.

Dit elegante restaurant bovenop een klif (met 180 graden panorama) serveert een mix van klassieke en creatieve visgerechten.

Via della Torre 1, Numana. latorrenumana.it

Numana en Sirolo delen hun status van ‘parel aan de Adriatische Zee’ met Portonovo.

Het stadje is fraai gelegen aan een baai en staat bekend om het fort van Napoleon, dat nu dienstdoet als hotel-restaurant.

Hier vlakbij ligt het strand, waar de mosselvissers hun moscioli, een bekend streekproduct, aan land brengen. Ondanks de drukte van de bootjes blijft er genoeg plek over om te zonnebaden.

Tip: wissel een bezoek aan het strand af met een lunch bij Emilia. Hier geniet je van de lekkerste visgerechten, verser dan vers, én het uitzicht op de baai.

Ristorante Emilia, Baia di Portonovo. ristoranteemilia.it Niet ver van Portonovo ligt Ancona, de grootste havenstad van de regio en ideaal voor een dagje sightseeing en

shoppen. Begin op het strand van Il Passetto, waar de strandhuisjes (de grottaroli) uit de rotsen zijn gebeiteld, en loop via de lommerrijke boulevard en de Corso Garibaldi richting Piazza Cavour. Bezoek het amfitheater en vergaap je aan de mooiste monumenten, waaronder de Triomfboog van Trajanus, de Duomo en het Loggia dei Mercanti. Neem de lift in de haven voor het mooiste uitzicht en laat de benen rusten op Piazza Plebiscito en Piazza Roma, waar het wemelt van de terrassen. En vergeet vooral niet de inwendige mens te fêteren, bijvoorbeeld bij La DegOsteria, een uitstekend restaurant (in de haven, met terras) dat favoriet is onder de lokale bevolking.

La DegOsteria, Via Ciriaco Pizzecolli 3. ladegosteria.it

Treia is een van de Borghi Più Belli d’Italia (mooiste Italiaanse dorpen), een status die het dankt aan zijn ligging (hoog) en het fotogenieke samenspel van nauwe straatjes, schattige pleinen, kerken en palazzi. De mooiste plaatjes maak je op de Piazza della Repubblica, die achter zijn balustrade abrupt eindigt in het rollende landschap van Le Marche.

Ook Cingoli heeft zijn ligging allesbehalve tegen. Het dorp op 600 meter hoogte wordt wel ‘het balkon van Le Marche’ genoemd. Je kunt er heerlijk ronddwalen, om in de middag een bezoek te brengen aan het Lago di Cingoli, voor een picknick en/of verkoelende duik in het prachtig gelegen stuwmeer.

ITALIË MAGAZINE

39

NUOVO samenstelling jedidjah arentsen & pablo pichel

CLIP & KLAAR

Alles bij de hand

Met deze oorbellen van Luisa Spagnoli val je beslist op in de menigte. Ze zijn versierd met steentjes van strass en kunnen dankzij de clip ook worden gedragen door vrouwen zonder gaatjes.

Luisa Spagnoli, NABULUS, € 75. luisaspagnoli.it

Elegantie, professionaliteit en functionaliteit.

Baldinini heeft het allemaal in deze ruime tas van suède weten te stoppen. Door de afneembare en verstelbare band kun je hem zowel als hand- als schoudertas dragen. Heel stijlvol is de spannende color block in grijs, zwart en bruin.

Baldinini, Borsa a mano in suede colorblock, € 590. baldinini-shop.com

ENERGIEBOOST Voel je fit met de bodyspray van Collistar. Door een krachtige combinatie van citrusvruchten en essentiële oliën krijgt je huid een flinke oppepper en de geur brengt je in een vrolijke stemming.

Zo kom je de winter wel door!

Collistar, Profumo di Energia, € 48,49. collistar.com

40

ITALIË MAGAZINE

FRISSE FORMULE Voed haar en huid met dit nieuwe product van Acqua di Parma. De gel heeft de natuurlijke geuren van klassiek Italiaanse citrusvruchten als citroen, sinaasappel en bergamot, uitgebreid met grapefruit en mandarijn. Lekker mediterraan.

Acqua di Parma, Hair and Showergel, € 41. acquadiparma.com

Poetsen met citroenen

Aan de formule van Pasta del Capitano (sinds 1905) worden tegenwoordig typisch Italiaanse ingrediënten toegevoegd, zoals limone di Sicilia. Deze tandpasta bevat geen citroenzuur maar een biologisch citroenextract dat tanden en tandvlees fris en gezond houdt.

Pasta del Capitano, Limone di Sicilia, € 7,90. ceradicupra.nl

Exotische recyclekunsten

Nu de dagen alsmaar grijzer worden kan dit sierkussen voor wat kleur en franje zorgen in huis of op het terras. Het is gemaakt van oude, handgeweven sari’s, het Indiase kledingstuk dat op meer dan honderd manieren gedrapeerd kan worden.

Ortigia Sicilia, Cuscino Piccolo, € 35. ortigiasicilia.com

ROK ON! Zwierend in de kleur van de nacht met deze denim rok van Max Mara.

Draagt gegarandeerd comfortabel door het wijdvallende model.

De nachtblauwe outfit is helemaal compleet met een blouse met ruches in dezelfde stof.

Max Mara, Cotton denim skirt, € 165. maxmara.com

ITALIË MAGAZINE

41

Veganista

‘Ik wil laten zien dat de Italiaanse keuken heel geschikt is om vegan te koken’ Ter gelegenheid van de verschijning van haar kookboek ‘Veganista’, spraken wij Luna Trapani over haar versie van de Italiaanse keuken. En als voorproefje publiceren wij alvast enkele smakelijke recepten.

De half-Italiaanse Luna Trapani heeft een passie voor koken en de Italiaanse keuken. Na haar overstap naar een plantaardig dieet twee jaar geleden, kwamen de eerste ideeën voor haar veganistische Italiaanse kookboek.

Ook werden er toen al zaadjes geplant voor het openen van haar eigen bar-restaurant in hartje Antwerpen. Hier serveert ze inmiddels authentieke Italiaanse gerechten, maar dan zonder het gebruik van dierlijke ingrediënten. Klinkt lastig, maar volgens Luna is de Italiaanse keuken uitermate geschikt voor een plantaardige leefstijl. Haar eerste boek is nog maar net verschenen maar Luna is alweer druk bezig met het tweede.

WAAROM IS DE ITALIAANSE KEUKEN ZO GESCHIKT VOOR EEN PLANTAARDIGE LEVENSSTIJL? “Hoe wij thuis kookten, was vooral gebaseerd op de simpele Italiaanse keuken, met veel groente. In Italië zijn veel traditionele gerechten sowieso al meer op groente gebaseerd. In de armere streken in Zuid-Italië hebben ze niet veel geld om vlees, vis en kaas te kopen en daar gebruiken ze de groenten uit hun eigen tuin.”

HOE WORDT VEGANISME GEZIEN IN DE ITALIAANSE CULTUUR? “Ik ben nu iets meer dan twee jaar veganistisch, dus ik ben er niet mee opgegroeid maar ik vind dat ze er in Italië heel open voor staan, ze weten ook wat vegan is. Je zou

denken dat Italië heel traditioneel is en dat ze niet zitten te wachten op ‘rare uitzonderingen’ maar dat valt mee. Ook in winkels zie je tegenwoordig redelijk wat vegan opties. Ik heb er eigenlijk nog geen enkel probleem mee gehad tijdens mijn reizen in Italië.”

HEB JE EEN SPECIFIEKE REGIO OF PLEK IN ITALIË WAAR JE HET LIEFSTE KOMT? “Ja, ik heb er eigenlijk twee. Een is Calabrië, in het zuiden van Italië, maar dan echt richting ‘de teen van de laars’. Daar gingen we vroeger vaak op vakantie, op een mooie camping direct aan zee, en ik kom daar nog steeds graag. De andere is op Sicilië, Siracusa. Dat is een heel klein stadje, en het oude gedeelte is een schiereilandje. Daar hebben ze dagelijks een geweldige boerenmarkt, ’s winters en ’s zomers. Daar kan ik met mijn passie voor koken helemaal losgaan.”

WELK GERECHT ZET JE ZELF HET LIEFSTE OP TAFEL? “Oei, dat is een lastige vraag die ik hier ook vaak in het restaurant krijg.

Ik hou het op een top drie. Mijn favorieten zijn de gnocchi met saffraan die ik ook in mijn restaurant serveer, die staan ook in het kookboek. Ook de tweede, finanziera, staat op de kaart. Dit zijn oorspronkelijk kalfslapjes in een marsala-wijnsaus. Ik heb daar champignons en verschillende soorten bospaddenstoelen in een marsala-saus van gemaakt. En de derde is ook een klassieker: de tagliatelle alla bolognese op basis van linzen. Die staat niet in mijn eerste kookboek, maar die komt volgend jaar in het tweede.” •

HEEFT DIE STREEK EEN SPECIFIEKE REGIONALE KEUKEN EN KOMT DIE TERUG IN JE KOOKBOEK? “Ik denk dat ik mijn recepten meer baseer op de recepten die mijn moeder maakte in haar restaurant.

Ik haal ook meer ideeën van internet en uit kookboeken van mijn ouders.

Als ik op reis ga in een bepaalde regio, kijk ik wel altijd naar traditionele recepten en die pas ik dan aan.

Uiteindelijk wil ik laten zien dat de keuken van alle Italiaanse regio’s heel makkelijk vegan te maken is.”

>

TEKST JEDIDJAH ARENTSEN ITALIË MAGAZINE

43

CAFFÈ SHAKERATO

Vijf veganistische recepten uit het kookboek ‘Veganista’ van de Belgisch-Italiaanse chef Luna Trapani.

CROSTINI CON UVA AL FORNO

INGREDIËNTEN • 2 dubbele espresso’s • 280 g geschaafd ijs • 2 el agavesiroop • koffiebonen

CAFFÈ SHAKERATO

INGREDIËNTEN VOOR DE GEROOSTERDE DRUIVEN • 150 g druiven • 1 handje grofgehakte tijm • 1 el olijfolie • zout, naar smaak • zwarte peper, naar smaak

CROSTINI CON UVA AL FORNO

VOOR DE CROSTINI • 2 sneetjes brood • 1 grote knoflookteen • 1 portie hummus • scheutje truffelolie

INGREDIËNTEN • 2 el olijfolie • 2 grote knoflooktenen, gesnipperd • 1 ui, in plakjes • 1⁄2 groentebouillonblokje • 1 laurierblad • 1 takje rozemarijn • 1 tl chilivlokken • 1⁄4 tl nootmuskaat • 1 grote bleekselderijstengel, fijngehakt • 60 ml vegan rode wijn • 1 el balsamicoazijn • 70 g snijbiet, fijngehakt • 800 g kikkererwten uit blik, uitgelekt en afgespoeld • 675 g tomatensaus • 1 el tomatenpuree • 60 ml plantaardige room • 2 el edelgistvlokken • zout, naar smaak • zwarte peper, naar smaak • verse peterselie

ESPRESSOSHAKE VOOR 2 PERSONEN 5 MINUTEN SUPERMAKKELIJK

CROSTINI MET GEROOSTERDE DRUIVEN VOOR 2 CROSTINI 15 MINUTEN SUPERMAKKELIJK BEREIDING Verwarm de oven voor op 200 °C. Doe de druiven, tijm, olijfolie, zout en zwarte peper in een kom. Hussel

CACCIUCCO DI CECI TOSCAANSE KIKKERERWTENSTOOFSCHOTEL VOOR 2-3 PERSONEN 30 MINUTEN NIET AL TE MOEILIJK BEREIDING Verhit de olijfolie in een diepe pan met antiaanbaklaag op hoog vuur.

Voeg de knoflook, ui, het halve groentebouillonblokje, laurierblad, de rozemarijn, chilivlokken en nootmuskaat toe als de olie heet is.

Roerbak dit alles totdat het zacht is en geur afgeeft. Doe dan de

BEREIDING Doe alle ingrediënten in een shaker, behalve de koffiebonen. Schud 30-40 sec. heel goed. Giet vervolgens in twee glazen naar keuze.

Garneer met wat koffiebonen.

alles door elkaar. Verdeel de druiven over een met bakpapier beklede bakplaat. Zet deze 10 min. in de oven. Rooster de sneetjes brood.

Pel de knoflook en snijd deze doormidden. Wrijf met de knoflookhelften over het geroosterde brood totdat dit het aroma heeft overgenomen. Beleg het brood met de hummus en de geroosterde druiven. Besprenkel met de truffelolie.

bleekselderij erbij en laat deze 2 min. meebakken. Blus af met de rode wijn en balsamicoazijn.

Voeg de snijbiet, kikkererwten, tomatensaus en -puree toe. Roer goed door, zet het vuur lager en laat het geheel 15-20 min. sudderen of totdat de groenten gaar zijn.

Voeg wat water toe, als de stoofschotel te droog wordt. Voeg de room en edelgistvlokken toe, en breng op smaak met zout en zwarte peper. Garneer met verse peterselie. Serveer met geroosterde aardappels.

>

46

ITALIË MAGAZINE

CACCIUCCO DI CECI

TAGLIATELLE AI FUNGHI TARTUFATI

CARPACCIO DI ANANAS

ITALIË MAGAZINE

49

INGREDIËNTEN • 2 el olijfolie • 2 knoflooktenen, gesnipperd • 3 takjes tijm + wat extra om te garneren • 60 ml vegan witte wijn • 100 g eekhoorntjesbrood, fijngehakt • 150 g paddenstoelenmix, fijngehakt • 1⁄2 paddenstoelenbouillonblokje • 225 ml plantaardige room • 2 el edelgistvlokken • 150-200 g droge tagliatelle • 1⁄2 citroen • zout, naar smaak • zwarte peper, naar smaak • truffelolie

TAGLIATELLE AI FUNGHI TARTUFATI

INGREDIËNTEN • 1 ananas

CARPACCIO DI ANANAS

VOOR DE COULIS • 165 g frambozen, vers of uit de diepvries • 3 el roze peperkorrels • 5 g basilicum, fijngehakt • 5 g munt, fijngehakt • vegan vanille-ijs • agavesiroop, naar smaak

VOOR 5-6 PERSONEN 30 MINUTEN SUPERMAKKELIJK

TAGLIATELLE MET PADDENSTOELEN EN TRUFFELOLIE VOOR 2 PERSONEN 30 MINUTEN NIET AL TE MOEILIJK BEREIDING Verhit de olijfolie in een pan op hoog vuur. Voeg de knoflook en tijm toe als de olie heet is. Bak deze totdat ze lichtbruin zijn en geur afgeven. Blus af met de witte wijn. Voeg het eekhoorntjesbrood, de paddenstoelenmix en het halve paddenstoelenbouillonblokje toe.

Bak nog 5 min. onder af en toe roeren totdat het mengsel gaar en

CARPACCIO VAN ANANAS

BEREIDING Leg de ananas op zijn kant en snijd de kroon en de onderkant eraf.

Zet de ananas rechtop en snijd rondom telkens met een mes van boven naar beneden om de schil te verwijderen. Zoek op het fruit de ogen van de ananas. Snijd in een diagonale lijn vlak naast een rij ogen. Doe datzelfde aan de andere kant van de ogen. Verwijder nu de ogen en gooi deze weg. Draai de

‘Veganista’ Luna Trapani Uitgever Terra ISBN 9789089898463 € 25,99

50

ITALIË MAGAZINE

gekaramelliseerd is. Doe de room en edelgistvlokken erbij. Roer goed door en laat sudderen totdat de saus is ingedikt.

Breng een ruime hoeveelheid water met een beetje zout aan de kook en kook de pasta volgens de instructies op de verpakking.

Voeg de pasta toe aan de saus en roer goed door. Doe er een kneepje citroensap bij en breng op smaak met zout en zwarte peper.

Serveer met een scheutje truffelolie en wat verse tijm.

TIP Bak een paar paddenstoelen in olijfolie en wat zout krokant.

Leg deze op de tagliatelle.

ananas weer op zijn zij en snijd met een scherp mes flinterdunne plakken. Zet opzij.

Meng in een blender de frambozen en agavesiroop tot een gladde coulis. Verdeel de ananasplakken over vijf tot zes borden en garneer met de peperkorrels, het basilicum en de munt. Schep er een lepel ijs en frambozencoulis op en druppel er nog wat agavesiroop over.

TIP Een supermakkelijke manier om de ogen van de ananas weg te snijden: zorg dat je bij het afsnijden van de ananasschil zo diep snijdt dat je ook de ogen meeneemt!

BESTEL NU

5 9 , 5 E1 k per stu

J GEN S KR I G E E N N N ABO 50 KORTI , 3 E

ITALIË MAGAZINE AGENDA OF SCHEURKALENDER 2021 Geniet het hele jaar van Italië met deze handige bureauagenda boordevol vermakelijke weetjes, seizoensrecepten en een handige woordenlijst Nederlands-Italiaans. Of kies de scheurkalender voor je dagelijkse dosis dolce vita!

GA NAAR WWW.ITALIEMAGAZINE.NL EN KLIK OP SHOP OF BEL 088 2266636

TERUG IN TOSCANE roeland scholtalbers verhuisde na dertien jaar brussel terug naar toscane. samen met zijn italiaanse vrouw donatella, zoontje libero en dochter gloria herontdekt hij de geneugten van het italiaanse leven.

Nieuwe persp ect ieven Ik ben verliefd geworden op mijn fiets. Verrassend genoeg voor een Nederlander is de vlam pas overgeslagen nadat ik weer in Toscane ging wonen. Mijn relatie met la bici was altijd puur zakelijk geweest. De tweewieler was gewoon de beste manier om van A naar B te gaan, ook na een avondje stappen.

Ik had een weinig romantische kijk op fietsen, behalve tijdens de Tour de France.

Tijdens de lockdown heeft mijn relatie met de fiets echter een nieuwe dimensie gekregen. Ik sukkelde met een hardnekkige voetbalblessure. Donatella wees me er fijntjes op dat ik vaker wel dan niet geblesseerd was. Het zou toch heerlijk zijn om af en toe samen een stukje te gaan wielrennen, een sport waar zij al aan verslingerd was geraakt? Ik sputterde nog even tegen, maar ging toch op zoek naar een racefiets.

Dat was makkelijker gezegd dan gedaan. De Italiaanse regering loofde tijdens de coronacrisis een stevige fietsbonus uit en er ontstond een run op stalen rossen in alle soorten en maten.

Niemand nam in coronatijd nog het openbaar vervoer en plots wilde menig Italiaan de fiets weleens proberen. Sommige burgemeesters zorgden zelfs in recordtijd voor extra fietspaden. Keerzijde van de medaille was dat ik bij alle wielerzaken nul op het rekest kreeg. Een passende racefiets voor een lange Nederlander was in coronatijd onbegonnen werk.

Uiteindelijk vond ik ironisch genoeg de juiste Italiaanse fiets in Den Bosch.

Mijn bici en ik zijn pas een paar maanden samen, maar het voelt als een onvoorwaardelijke liefde.

Tijdens de zomer reden Donatella en ik samen menig rondje. Nonno en nonna pasten wel een paar uurtjes op de kinderen. Bergop zwoegen, bergaf zoeven. Halfweg een cappuccino en een croissant met zicht op zee, puur genot. Nu de vakantie voorbij is, probeer ik tijdens het weekend weg te glippen voordat de kinderen wakker worden. Hetzelfde geldt voor Donatella, dus we moeten soms even een muntje opgooien.

Ik rij binnen een paar minuten de stad uit en geniet volop van het

glooiende landschap. De zon kruipt langzaam omhoog en creëert een prachtig spel van licht en schaduw. Mijn wieg stond vlakbij de zeven heuvelen in het Rijk van Nijmegen.

Toch denk ik bij Nederland vooral aan langgerekte vlakke wegen. Tegen de wind in tussen de weilanden door naar school fietsen. In die tijd klom ik de dijk op voor een ander perspectief op het omringende landschap.

Hier in Toscane geniet ik van de hoogteverschillen en het constant veranderende perspectief. Met zweetdruppels op mijn voorhoofd en pijn in mijn benen klim ik via Fiesole richting Olmo. Het is verbazingwekkend hoe een blik achterom richting Florence telkens een ander plaatje oplevert. Met één constante factor: de koepel van de Duomo is het ijkpunt waar je oog niet omheen kan. Vanuit de heuvels lijkt het alsof de wereld rondom deze Renaissance-parel van Brunelleschi draait. De koepel steekt duidelijk af ten opzichte van de lage gebouwen van het centrum en is altijd onmiddellijk herkenbaar. Voor mijn favoriete zicht op de koepel moet je bovenaan de Via Vecchia Fiesolana zijn, tot 1840 de voornaamste verbinding tussen Florence en Fiesole. Het steil naar beneden lopende weggetje, geflankeerd door lichtgele huizen met klimplanten, biedt een prachtig kader om il Duomo in al zijn glorie te bewonderen.

Als mijn benen of longen aangeven dat ik voldoende hoogtemeters heb gemaakt is het tijd om weer richting de stad af te dalen.

Bergaf rijden tussen de Italiaanse cipressen zorgt voor de hoognodige verkoeling. In het pittoreske Settignano kun je een speld horen vallen.

Het rubber van mijn banden op de klinkers is het enige geluid op dit vroege uur. Een paar minuten later doemen de eerste stoplichten van Florence weer op, terug naar de werkelijkheid.

Mijmerend over onze volgende date zet ik de fiets weg in de schuur. Nu nog een oppas vinden die van vroeg opstaan houdt. Dan gaan Donatella en ik samen de omgeving ontdekken terwijl Toscane nog ligt te slapen. •

ITALIË MAGAZINE

53

Geheimen van

GENUA Wie voor het eerst in Genua is, moet zeker de Palazzi dei Rolli gaan bekijken, de Porto Antico met zijn prachtige aquarium en natuurlijk de wirwar van smalle straatjes die het centrum vormen. Maar hierbij geven wij suggesties voor een vervolgbezoek aan deze intrigerende stad.

TEK ST & F OTO’S PA U L VA N E I JND HO VE N

de ticket office, mogen we naar binnen.

Aan de overkant van de straat zit Ilja Leonard Pfeijffer koffie te drinken aan een tafeltje. Zowel Barbara als de jongen van de temperatuurmeting zeggen dat hij veelvuldig in het centrum te aanschouwen is “en altijd in pak, hoe heet het ook is”.

Voordat we gaan lunchen wil Barbara me ook nog een mooi uitzicht over de stad laten zien. Vanwege de grote hoogteverschillen in de stad zijn er diverse liften en funicolari. Wij nemen de lift naar Castelletto, en overbruggen in no time de 57 verticale meters. Het aankomststation is een mooi gebouwtje en al de moeite waard, maar op het pleintje met grote bomen daarachter ontvouwt zich inderdaad een indrukwekkend panorama. Het is een mooie wijk die hierboven ligt, met ruime woningen.

“Hoe dichter bij de lift, hoe duurder”, vertelt Barbara. Tijd voor de lunch en daarna zal ik mijn horizon gaan verbreden in de buitenwijken van de stad.

H Openingspagina’s: de tempel van Diana in het park van de Villa Durazzo Pallavicini.

Boven: een perfect gerestaureerde Moto Guzzi Airone uit de late jaren 40. Rechts: de Porto Antico.

56

ITALIË MAGAZINE

et is niet de eerste keer dat ik in Genua ben en ik vind zo’n herhaald bezoek iets heel aangenaams hebben. Je weet een beetje de weg en je hoeft niet per se in noodtempo de highlights te bezoeken uit angst dat je iets belangrijks mist en misschien wel nooit meer terugkomt. Doordat mijn vlucht ineens een paar uur vervroegd was vanwege een dreigende staking op het vliegveld van Genua, moeten mijn gids Barbara en ik wat extra tijd vullen. Zo slenteren we wat door de stad en belanden op de Via Garibaldi, de straat met de 16de-eeuwse palazzi die de rijke Genuezen lieten bouwen. Het Palazzo Bianco herbergt een interessante collectie schilderijen, zoals een Caravaggio (‘Ecce homo’) en een aantal Van Dycks, dus we besluiten een bliksembezoekje te brengen.

Nadat onze temperatuur is gemeten bij

GEHEIMEN VAN GENUA

Historische winkels

D

e smalle straatjes en kleine pleintjes in het centro storico van Genua herbergen vele historische winkeltjes, van farmacie tot snoepwinkels, van een poelier tot een boekwinkel. Ze hebben zich verenigd onder de noemer ‘Botteghe Storiche di Genova’ en op de website is informatie over de winkels te vinden, een tijdlijn met hun ‘geboortedatum’ en thematische wandelingen. Een erg leuke manier om het oude centrum te verkennen.

Gids Barbara en ik bezoeken er een aantal.

Te beginnen met Pasticceria Profumo, die kan bogen op een historie van een kleine tweehonderd jaar. De zaak wordt sinds 1990 gerund door Marco en Maurizio Profumo. In de etalage staan de mooiste

taartjes, maar ook voor andere zoetigheden kun je terecht in het interieur dat grotendeels nog hetzelfde is als in 1827.

De leukste ervaring hebben we bij poelier Antica Polleria Aresu (Anna e Sergio Dal, sinds 1910) waar we kennismaken met de zeer enthousiaste Matteo: “Wij hebben het enige apparaat om te zien hoe vers een ei is”, vertelt hij. Door een gat in een soort huls schijnt licht en als hij een ei ervoor houdt, kun je zien hoeveel lucht er in het ei zit. Hoe meer lucht, hoe ouder het ei. Behalve kakelverse eieren kun je hier gevogelte en konijn kopen.

Na een bezoek aan Cartoleria Barisione, een papier- en pennenwinkel waar een dame aan een tafeltje aan het aquarelleren is, vervolgen we onze weg naar alweer een zaak met zoetigheden: Pietro > Romanengo fu Stefano. Het zal de

De Antica Polleria Aresu. Matteo toont het apparaat waarmee de versheid van een ei kan worden gecontroleerd.

ITALIË MAGAZINE

57

Met de klok mee: Antica Drogheria M. Torielli; snoepjes bij Pietro Romanengo fu Stefano; Alessandro Boccardo in Cioccola­ teria Romeo Viganotti; nog meer zoetigheid van Pietro Romanengo fu Stefano.

58

ITALIË MAGAZINE

mooiste bottega storica blijken te zijn die we bezoeken, met prachtige houten vitrinekasten en een fraai beschilderd plafond. Snoepjes in allerlei soorten en maten, chocolade, gekonfijte vruchten en meer worden hier verkocht.

De volgende ochtend staan er ook nog een paar zaken op het programma, te beginnen bij Cioccolateria Romeo Viganotti die in een onooglijke steeg gevestigd is.

“Als je hier rond Kerstmis of Pasen komt

staat er een enorme rij”, aldus Barbara.

In 1999 heeft Alessandro Boccardo de zaak overgenomen die gespecialiseerd is in snoep met chocolade, maar nu is het zijn zoon die de zaak runt. Die is echter op vakantie in Trentino dus Alessandro geeft ons een rondleiding langs mooie oude machines die weliswaar niet meer gebruikt worden maar het nog steeds doen. “Ik heb drie zoons, maar dit is mijn bambina”, zegt Alessandro lachend als hij bij de machine staat die tientallen jarenlang cacaobonen fijn maalde. Trots laat hij het apparaat even ‘droog’ draaien. Ze hebben het moeilijk dit jaar, want “normaal krijgen we hier altijd veel Aziaten op bezoek”, wat maar aantoont hoe bijzonder deze zaak is.

Als laatste bezoeken we Antica Drogheria M. Torielli, die naast nog veel meer zo’n 250 soorten kruiden en specerijen verkoopt. “Ik ga hier altijd ingrediënten kopen als ik pandolce maak voor kerst. Als je peper vraagt, hebben ze vijftien soorten”, vertelt Barbara. Een kleine winkel, maar zeker leuk om even te kijken en als je een bijzondere specerij nodig hebt…

Voor adressen en meer informatie: botteghestorichegenova.it

GEHEIMEN VAN GENUA

Villa Durazzo Pallavicini

D

e Navebus (een bootservice) brengt ons van de Porto Antico naar de rustige wijk Pegli vlakbij het vliegveld. De tocht van een klein halfuur voert langs de havens van de stad en wordt becommentarieerd door een ratelende gids waar niemand naar lijkt te luisteren. Aangekomen in Pegli is het maar een klein stukje lopen naar de ingang van het park van Villa Durazzo Pallavicini. Vandaar stijgt een breed pad naar de eigenlijke entree van het park. Wie wil kan zich door een

golfkarretje naar boven laten brengen.

Tussen 1840 en 1846 werd het park aangelegd in opdracht van markies Ignazio Alessandro Pallavicini. De wandeling door het park is opgezet als een toneelstuk, met een proloog en drie bedrijven die ieder weer uit vier scènes bestaan. Deze filosofische ‘reis’ die over heuvels, langs meren, watervallen, gebouwen, bijzondere planten en optische illusies leidt, bevat esoterische en naar de vrijmetselarij verwijzende elementen. Kortom, het is niet zomaar een park waar je een beetje rond> doolt, de wandeling heeft een diepere

De Chinese brug en pagode in de tuinen van Villa Durazzo Pallavicini.

ITALIË MAGAZINE

59

In de tuinen van Villa Durazzo Pallavicini.

betekenis. Het is aan te raden om ruim de tijd uit te trekken voor een bezoek, want het park komt pas goed tot zijn recht als je je verdiept in het hele ‘toneelstuk’.

In het derde bedrijf (‘De catharsis’) kom je overigens in het mooiste gedeelte: il Lago Grande, met in het midden de tempel van Diana, omringd door de Chinese brug, de Turkse kiosk en de Egyptische obelisk.

Op gezette tijden worden er ook ’shows’ gehouden met verborgen waterwerken.

Overigens is het ook gewoon heerlijk om hier rond te lopen en van de uitzichten en de planten te genieten, zonder je al te zeer te verdiepen in de betekenis van het een en ander. Niet voor niets werd het park in 2017 uitgeroepen tot het mooiste van Italië. Het is overigens ook mogelijk om het park met een gids te bezoeken.

Voor meer informatie: villadurazzopallavicini.it

Kleurrijk Boccadasse

W

hen in Genoa do as the Genovese do.

Het is een uurtje wandelen van het centrum van Genua naar Boccadasse aan de oostkant van de stad. De wandeling volgt de Corso Italia die langs de kust loopt en zeker op zondag is een wandeling over de Corso een favoriet tijdverdrijf onder de locals. Boccadasse is een vissers-

60

ITALIË MAGAZINE

dorpje dat bij de stad is ingelijfd en is vooral bekend om zijn fraaie kleurrijke huizen met groene luiken, de stijl die je ook in de Cinque Terre aantreft. Middelpunt van Boccadasse is een klein kiezelstrandje waar het op deze zomerse zaterdagochtend al aardig druk begint te worden. Vlak voor het water zit een strandwacht met een kenmerkend rood shirt waar ‘salvataggio’ op staat en voor hem ligt het reddingsvaartuig. Helemaal aan

de achterkant van het strandje zit ook iemand onder een parasol. “Hij houdt in de gaten of mensen wel afstand houden in verband met het coronavirus en als het te druk wordt kan hij het strand sluiten”, weet gids Barbara te vertellen.

Behalve een bar direct aan het strand waar een rij voor de deur staat, is de meeste horeca nog gesloten. Maar ’s avonds en vooral in het weekend is het een drukte van belang in het

GEHEIMEN VAN GENUA

dorp, kan ik me herinneren van een eerder bezoek. Dan kun je genieten van lokale specialiteiten in een van de restaurants of op een terras met uitzicht op zee.

Hoewel (oud) Boccadasse slechts enkele straatjes telt heeft het een onweerstaanbare charme.

Mocht je te voet over de Corso Italia hier

naartoe komen, werp dan even voor aankomst een blik op het grootste stabilimento balneare van Europa, het Nuovo Lido di Genova. Vroeger waren hier Miss Lido-verkiezingen, die in 1952 werden gewonnen door ene Sophia Lazzaro.

De winnares veranderde wat later haar > naam in Sophia Loren.

Kleurrijk Boccadasse, een vissersdorp dat nu deel uitmaakt van Genua.

ITALIĂ‹ MAGAZINE

61

Villa Duchessa di Galliera

V

Met de klok mee: uitzicht op Voltri; de reeën in het park van de Villa Duchesssa di Galleiera; het bijzondere theater in de villa.

62

ITALIË MAGAZINE

oor wie de drukte van de stad wil ontvluchten, zijn er diverse ‘groene’ mogelijkheden. In Voltri, een buitenwijk in het westen van Genua, ligt de statige Villa Duchessa di Galliera. Als je het landgoed betreedt sta je direct in de ‘Italiaanse tuin’, het pièce de résistance van het 32 hectare grote park dat bij de villa hoort. Eind 17de eeuw werd onder markies Anton Giulio Brignole Sale begonnen met de aanleg van de formele tuin, die in 1711 klaar was.

De botanische collectie met onder andere diverse varianten amaryllis, hippeastrum, agapanthus en heerlijk geurende rozen is later aan de tuin toegevoegd. Eerlijk gezegd ziet op het moment dat ik de tuin bezoek deze er wat onderkomen uit, maar dat achterstallige onderhoud kan met maatregelen rondom het coronavirus te maken hebben.

In de villa bevindt zich een prachtig klein theater, het oudste privétheater van Ligurië. In 1783 trouwde de aristocratische Anna Pieri uit Siena met Anton Giulio III Brignole Sale en drie jaar later werd het gebouwd. Het fraai versierde theater kent drie delen: het podium, het

gedeelte waar het publiek zat (in het midden) en de ‘orkestbak’ achterin.

Via een ingenieus systeem dat door het plafond loopt, kwam het geluid van de artiesten en van het orkest in het midden tezamen bij de gasten.

Behalve het theater (tijdens voorstellingen en eenmaal per maand tijdens een rondleiding) is de villa overigens niet te bezoeken.

Achter de villa ligt het immense park met vele kilometers paden, grotten en kunstmatige watervallen, waar je eindeloos kunt wandelen. Helaas is het weer matig op deze dag dus brengt onze gids, een van de vijftien vrijwilligers die de boel hier onderhouden, ons per auto naar de andere kant van het park. In een grote wei lopen reeën die tot vlak bij het hek komen, bang voor de mens zijn ze duidelijk niet. Even verder is een stuk afgezet waar Tibetaanse geiten rondscharrelen en daar bovenuit torent het Santuario N.S. delle Grazie. Het nonnenklooster zelf is niet te bezoeken maar de romaans-Pisaanse kerk wel. Hoogtepunt is het 14de-eeuwse schilderij van de Madonna boven het altaar.

Voor meer informatie en rondleidingen zie villaduchessadigalliera.it, helaas alleen in het Italiaans.

GEHEIMEN VAN GENUA

TIPS & ADRESSEN GENUA ALGEMEEN Informatie over de stad, de bezienswaardigheden en nog veel meer zoals een agenda van tentoonstellingen en evenementen.

Visitgenoa.it SLAPEN • Hotel Palazzo Grillo Aan een klein pleintje, hartje centro storico ligt dit boetiekhotel, gevestigd in een palazzo uit 1545. De kamers en de prachtige lounge zijn mooi modern ingericht. Ontbijt op de hoogste verdieping met een terras. Heel prettig hotel.

Piazza delle Vigne 4. hotelpalazzogrillo.it ETEN & DRINKEN • Le Rune Op een beetje een onooglijke plek vlakbij de Via Garibaldi (met zijn Palazzi dei Rolli), bevindt zich restaurant Le Rune met diverse ruimtes en een terras.

Het terras heb ik niet gezien, want het begon net te onweren en stortregenen.

Le Rune heeft een wekelijks wisselend menu met lokale specialiteiten.

Smakelijke gerechten en sympathieke bediening.

Salita Inferiore Sant’Anna, 13r. ristorantelerune.it • Il Genovese In een zijstraatje van de Via XX Settembre, de grote winkelstraat die bij Piazza De Ferrari begint, zit restaurant Il Genovese. Een absolute aanrader, ik heb hier heerlijk gegeten, met heel vriendelijke en voorkomende bediening.

Ze hadden nu ook een terras op de Piazza Colombo, maar ik weet niet of dat altijd zo is, of dat het deze zomer vanwege corona werd toegestaan. Il Genovese serveert de Ligurische keuken.

Via Galata 35 R. Ilgenovese.com • I Tre Merli Groot restaurant met groot terras in de Porto Antico en duidelijk een stuk toeristischer dan de andere hier genoemde restaurants. Ook hier worden

lokale gerechten geserveerd, zoals focaccia con formaggio en antica farinata di ceci. Op het terras heb je een mooi uitzicht over het gebied van de Porto Antico met zijn attracties. Een paar deuren verder kun je boodschappen doen bij Eataly, het foodwalhalla, voor als je nog wat heerlijkheden mee naar huis wilt nemen.

Calata Cattaneo 17. itremerli.it • Trattoria Il Rosmarino Eten met een view... In een steegje dat op Piazza De Ferrari uitkomt, zit dit restaurant waarvan ik alleen het terras op het plein heb gezien waar ik heb gegeten. Een prachtige plek met uitzicht op de fonteinen en het indrukwekkende voormalige beursgebouw. Een net wat chiquere uitstraling dan de andere genoemde restaurants.

Ook hier smakelijke lokale gerechten.

Salita del Fondaco 30. trattoriarosmarino.it • Tazze Pazze Liefde voor koffie, dat is wat de eigenaren van Tazze Pazze, Andrea Cremone en Matteo Caruso drijft. In een straatje in het centro storico hebben ze hun Caffetteria Gourmet waar ze superieure koffie serveren (je kunt kiezen uit koffie uit het espressoapparaat of filterkoffie) die je op het

naastgegelegen minipleintje kunt drinken. Je kunt er ook koffie, kopjes, mokapotjes en meer kopen en ze serveren er ook sandwiches.

Het enthousiasme straalt er vanaf.

Piazza Cinque Lampadi 71R. tazzepazze.com Met de klok mee: Tazze Pazze voor een superieur kopje koffie; de sympa­ hieke Dario van Il Genovese serveert een van de heerlijke wijnen; de lounge van hotel Palazzo Grillo.

ITALIË MAGAZINE

63

Buon Natale Haal ItaliĂŤ in huis! italiaanskerstpakketje.nl

ARTE E CULTURA culturele nieuwtjes en tips in italië en nederland volg het laatste nieuws op de betreffende websites

TOSCAANSE TAFERELEN Wie ooit is aangekomen op station Santa Maria Novella in Florence en zich daar in de stationsbar tegoed heeft gedaan aan een welverdiende caffè na een vermoeiende – en waarschijnlijk vertraagde – Italiaanse treinreis, herinnert zich misschien twee enorme schilderijen die daar aan de muur pronken. Het zijn de werken van Florentijn Ottone Rosai (1895 -1957), een kunstschilder die na de gruwelen van de Eerste Wereldoorlog besliste dat hij zijn leven definitief wilde wijden aan de kunsten en het verbeelden van het alledaagse Toscaanse leven. In Montevarchi worden in het historische Palazzo del Podestà vijftig werken van deze Toscaanse schilder

getoond, onder andere schilderijen die nog nooit eerder te zien waren, afkomstig uit privécollecties. Fraai Toscaans erfgoed in een schilderachtig Toscaans dorp. (PC) ‘OTTONE ROSAI’, TOT 31 JANUARI 2021, PALAZZO DEL PODESTÀ, MONTEVARCHI. COMUNE.MONTEVARCHI.AR.IT

Italiaanse familieperikelen

FILMPOSTER GIGANT

In de film ‘La Dea Fortuna’ is er van het aanvankelijke huwelijkssprookje van Alessandro en Arturo weinig meer over. Beide mannen geven toe geen liefde meer te voelen voor elkaar. De relatiecrisis verergert als plots vriendin Annemaria voor de deur staat. Het koppel krijgt ineens de verantwoordelijkheid voor haar twee kinderen.

Wat volgt is een zoektocht naar een nieuwe verstandhouding tussen de mannen.

Ze willen de kinderen het gevoel van een hecht gezin geven en kunnen daardoor hun problemen niet langer uit de weg gaan. ‘La Dea Fortuna’ is een verrassende mix van

Wat hebben ‘Rambo’, ‘James Bond’ en de ‘Dollars Trilogy’ met elkaar gemeen, behalve dat het zeer populaire films zijn? Alle filmposters werden getekend door de begaafde Italiaanse tekenaar Renato Casaro. Wellicht heeft hij dus ook enige invloed gehad op de populariteit van deze blockbusters, want je kunt niet anders dan met open mond naar zijn prachtige tekeningen staren. Die doen precies waar ze voor bedoeld zijn: je blik trekken en ervoor zorgen dat je die niet meer afwendt. De filmposters van Renato Casaro zijn stuk voor stuk kunstwerken op zich.

Ze worden nu geëxposeerd in

komedie, drama en horror.

Na het succes dat de film vorig jaar in Italië had, zijn de verwachtingen in Nederland hooggespannen. (JA/PP) ‘LA DEA FORTUNA’, VANAF 3 DECEMBER IN DE BIOSCOOP.

Treviso, nabij Venetië waar jaarlijks de Gouden Leeuwen worden uitgedeeld. Zo staat deze bijzondere tekenaar ook eens in de spotlights.

(PC) ‘RENATO CASARO: TREVISO – CINECITTÀ – HOLLYWOOD’, 6 NOVEMBER 2020 TOT 30 SEPTEMBER 2021, VERSCHILLENDE LOCATIES IN TREVISO. MUSEICIVICITREVISO.IT

TEKST PELLE COUWENHOVEN, JEDIDJAH ARENTSEN & PABLO PICHEL ITALIË MAGAZINE

>

65

ARTE E CULTURA

Caravaggio in zijn tijd In de Capitolijnse Musea te Rome wordt dit jaar een Caravaggistisch feestje gegeven. Een van vroegere en bekendste werken van de grote meester, ‘Jongen gebeten door hagedis’, een werk dat Caravaggio in Rome zou hebben geschilderd tijdens zijn roerige leven, pronkt te midden van vele werken van andere kunstenaars. Die laten zien hoe Caravaggio gevormd werd door het artistieke klimaat in zijn tijd. Zo komen het Lombardische maniërisme, de Vlaamse meesters, de Romeinse barok en de navolgingen van Caravaggio voorbij. Het leven van Caravaggio, waarvan veel details tot op de dag van vandaag giswerk blijven voor kunsthistorici, krijgt zo een indrukwekkende en prachtig vormgegeven context die ons een blik gunt in het hoofd van deze grote en mysterieuze kunstenaar. (PC)

SOPHIA LOREN IS TERUG! Elf jaar lang leek ze voorgoed te zijn verdwenen uit de filmwereld, maar nu is Sophia Loren terug van weggeweest.

Ze schittert in het Italiaanse drama ‘La vita davanti a sé’, op Netflix te zien onder de titel ‘The Life Ahead’. Het is geregisseerd door haar zoon Edoardo Ponti. In de film speelt Loren een overlevende van de Holocaust, die een Senegalees weeskind onder haar hoede neemt. Tussen die twee ontstaat een innige vriendschap. Een warm

verhaal voor de koude wintermaanden. (JA/PP) ‘THE LIFE AHEAD’, VANAF 13 NOVEMBER IN DE BIOSCOOP.

‘IL TEMPO DI CARAVAGGIO’, TOT 10 JANUARI 2021, MUSEI CAPITOLINI, ROME. MUSEICAPITOLINI.ORG

Voor de filmfanaat

VERONESE PERFECTIONIST Giovan Francesco Caroto (14801555), kunstschilder in Verona tijdens de Hoogrenaissance, was een typische maniërist: hij had aandacht voor het nieuwe en was in staat zichzelf voortdurend te overtreffen met een eigenzinnige stijl. Hierdoor viel hij in de smaak bij de lokale elite en kreeg hij zowel in Verona en Veneto als in Lombardije en Piemonte veel opdrachten. Zijn werken – altaarstukken, grote oliën, fresco’s, tekeningen – zijn in vele Europese en Noord-Amerikaanse musea te zien. Sommige werken zullen terugkeren naar Verona voor deze tentoonstelling. Caroto toonde vooral zijn vaardigheid in de portretkunst en in landschapsschilderijen, waarin hij een zeer

66

ITALIË MAGAZINE

minutieus perfectionisme aan de dag legde met oog voor details en vernieuwende composities. De expositie wil al deze aspecten laten zien en zo aandacht genereren voor deze wat minder bekende maniërist. (PC) ‘GIOVAN FRANCESCO CAROTO: L’ARTE A VERONA TRA MANTEGNA E LA BELLA MANIERA’, 20 NOVEMBER 2020 TOT 7 MAART 2021, CASTELVECCHIO, VERONA. MUSEODICASTELVECCHIO.COMUNE. VERONA.IT

Ook dit jaar vindt het Torino Filmfestival plaats, voor de 38ste keer inmiddels, al zal alles anders zijn dan voorheen. Zo hoef je niet af te reizen naar Turijn of in een stampvolle bioscoop te zitten. Vanwege de huidige omstandigheden zal het festival grotendeels online te volgen zijn. Geniet thuis vanaf de bank

van binnen- en buitenlandse films, premières, retrospectieven, documentaires en korte films. Dankzij een virtuele zaal met 500 ‘zitplaatsen’ is het mogelijk alle films in de competitie te zien.

Houd de officiële website in de gaten!

(JA/PP)

‘TORINO FILM FESTIVAL 2020’, VAN 20 T/M 28 NOVEMBER.

Heerlijk Italiaans Wijnpakket mét olijfolie

40% KORTING

8 FLESSEN + OLIJFOLIE

Maak kennis met de Wijnbeurs en profiteer van dit heerlijke Italiaanse wijnpakket. Zorgvuldig geselecteerd door ons professionele proefpanel.

Geniet van: ■ 2x met goud bekroonde klassewijn uit Piëmonte.

■ 1x rijke ‘Barolo Piccolo’ uit stevig jaar.

Nu slechts

€ 59,99

■ 2x krachtige Sangiovese Riserva.

■ 2x verfrissend Siciliaans wit vol sappig fruit.

■ 1x smaakrijke ‘witte Barolo’ van topoogst 2019.

■ 1x heerlijke Liquido d’Oro olijfolie.

€ 101,-

per pakket met actiecode:

TP11TM*

Inclusief flesje Liquido d’Oro olijfolie. Liquido d’Oro maakt biologische olijfolie uit Italië.

Heerlijk door een salade of over een pasta.

Nu slechts € 59,99 per pakket en gratis thuisbezorgd met actiecode TP11TM.

Door ons

Unieke

Proefpanel Geselecteerd

SCAN DE KURK EN BESTEL “Al onze wijnen worden blind geproefd door een deskundig proefpanel van 8 wijnexperts, met samen 170 jaar proefervaring.

De beste en meest koopwaardige wijnen worden blind, dus puur op kwaliteit, door hen geselecteerd.”

– WIJNBEURS PROEFPANEL Geen 18, geen alcohol

Bestel via: WIJNBEURS.NL/ITALIAANS Geldig t/m 3 januari 2021. Art. 3383001. * Alleen geldig op dit pakket.

Maximaal 2 pakketten per klant. Niet geldig i.c.m. andere acties.

Tel. bereikbaar ma. t/m vrij. 8.30 -18.00 uur, za. 8.30 -14.00 uur (0294 - 788 103)

WORD ABONNEE

6X

VAN C 41,94 VOOR MAAR

31

T VOOR LA D HARTSTOCH

OLCE VITA

NR . 6 202 0 WWW.ITALIEM

HET E IST MOO ALIË UIT IT , ETEN,

AGAZINE.NL

EN DROMOPPEN, SH IGN DES

GEHEIMEN VAN GENUA

LE MARCHE logeren Paradijselijken en zee tussen berg

25% KORTING

ICONISCH DESIGN

60 jaar Mobile l de Salone

00620

OSSELLINI Roberto R ERGM A Ne & Ingrid Bsi eve liefd lo p ex Een

CE Het FLOREN amo’s van de Ferrag

AP E 6,99

003 8 719 327 079

JAARGANG

NR . 6 20 20

ZIN E ITA LIE MAGA

E32

16-10-2020

14:46

Cover.indd 1

IM2020_6_001

GA NAAR WWW.ITALIEMAGAZINE.NL OF BEL 088 2266636 De abonneeservice is op werkdagen bereikbaar van 9.00 tot 17.00 uur. Neem ook contact met hen op voor verzendtarieven naar het buitenland.

EWOUT KIECKENS ewout kieckens woont al vele jaren in rome en schreef onder andere het boek ‘alle wegen van rome’. hij belicht opmerkelijke zaken van het leven in italië.

I LLUST RATI E SYLV IA WE V E

Scalpels en stethoscopen Een Nederlandse vriend kwam aangestrompeld bij ons vakantiehuis in het noorden van Lazio. We hadden het riante huis gehuurd in acute coronavirustijd, toen het erop leek dat niemand meer op vakantie zou gaan. Het huis was daardoor prima geprijsd (dat moet je in Nederland er altijd even bij zeggen). De pandemie heeft ook zijn voordelen.

De kreupele vriend vertelde dat hij al drie weken uitstralende pijn had, laag in zijn rug. Hij ging zitten, maar dat ging maar met moeite, en we moesten twee kussens halen, en later een pijnstiller. Onze vriend zei dat de pijn met rust zou moeten overgaan.

Mijn vrouw en haar familie konden er met hun pet niet bij. Ik – na twee Italiaanse decennia – trouwens ook niet. Drie weken pijn en nog geen dokter gezien! Wíj hadden in dezelfde periode al vier keer de eerste hulp van het plaatselijke ziekenhuis bezocht. Een keer kwam zelfs de ambulance voor ons het terrein opgereden. Mijn vrouw was door een bij gestoken, waarna haar hand opzette als bij een van die hoofdrolspelers in ‘The return of the living dead’, een horrorfilm.

Daarna werd ze nog eens gestoken en toen was het tijd om de ambulance te bellen. Als excuus kan ik aanvoeren dat ik er net die dag niet was en haar niet kon wegbrengen.

Een week later werd mijn schoonmoeder niet goed. Het leek op een TIA, ook al bleek dat uiteindelijk gelukkig niet het geval te zijn. Een dag eerder had ik mijn teen tegen de terracotta trap gestoten, waarbij de nagel met negentig graden omhoog klapte. Het leek wel de skispringschans van Garmisch-Partenkirchen, met dat verschil dat het wit rood was. Het laatste stuk nagel werd er bij de eerste hulp (een dokter, twee verplegers) uit getrokken. Ik stond mijn mannetje... nadat ze me plaatselijk hadden verdoofd. Daarna nog twee keer terug om die teen door een verpleger te laten verbinden.

Het gehele akkevietje kostte mij – als Italiaanse belastingbetaler – 13 euro en 87 cent (dat meld ik erbij vanwege de hoge graad van Nederlandse gelukzaligheid die het teweegbracht).

Dit is het grote verschil: Nederlanders – en Vlamingen, desgewenst – rennen niet direct naar de dokter (en de publieke gezondheidszorg in Italië is goedkoop). Wij in Italië lopen hem of haar daarentegen plat. Mogelijk zijn Italianen wat angstiger als het om gezondheid gaat. Ze willen gewoon wat langer in leven blijven. Daar zit wel wat in. Het is niet zo dat Italianen onwetend zijn over de wereld van scalpels en stethoscopen, sterker nog, het lijkt wel een volk van zestig miljoen apothekers. Mijn Italiaanse dochter is veel beter geïnformeerd dan ik. Ze kent meer namen van medicijnen dan hoofdsteden in de wereld. Bijwerkingen? De kleine lettertjes zijn ook in goede handen bij de kleine meid.

Andere families gaan om de zoveel tijd naar het pretpark, wij geregeld naar het ziekenhuis. Van de week nog: dochterliefs voeten roetsjten over een metalen trap naar beneden. Ze gilde alsof ze op een mijn was gestapt. Haar elleboog was gebroken, dat was wel duidelijk. Op naar Bambino Gesù, hét kinderziekenhuis van Rome. Ik verheug me altijd als we daarheen gaan, ook omdat het gelukkig geen levensbedreigende situaties zijn. Je moet voor zo’n bezoek aan de eerste hulp altijd zo’n vier uur inplannen. Wat krijg je ervoor terug, behalve goede en goedkope zorg? Het mooiste uitzicht ter wereld! Terwijl ze bij de kleine een röntgenfoto maken, zit ik op een bankje voor de eerste hulp en zie ik zo het Vaticaan (waarvan het ziekenhuis eigendom is) en de Engelenburcht liggen. Als je opstaat zie je dat de gehele binnenstad aan je voeten ligt. En dan de omgeving! Dat bankje staat op een pleintje, eigenlijk een verbreding tussen twee paviljoens, de ingangspoort uit de tijd van paus Sixtus V en het gebouw van de eerste hulp, waar soms een ambulance wordt voorgereden. Iets verderop is de ziekenhuisbar. Je kunt ook een krantje kopen.

Het barst er van ouders, kinderen, personeel, en het is er een aaneenschakeling van keuvelen, flaneren en druk telefoneren. Het is tenslotte Italië.

Alleen al voor zo’n flits van Italiaans leven zou ik als Hollander met rugpijn direct de eerste hulp induiken. •

ITALIË MAGAZINE

69

Ingrid Bergman en Roberto Rossellini in Rome, jaren 1960.

DE AFFAIRE ROSSELLINI-BERGMAN

Liefde op een vulkaan

Eind 1949 is de wereld in rep en roer als de gevierde Hollywood-diva Ingrid Bergman bezwangerd blijkt te zijn door de Italiaanse regisseur Roberto Rossellini. Van de VS tot Italië staat de buitenechtelijke liefdesbaby, verwekt tijdens fi lmopnamen op vulkaaneiland Stromboli, in de journalistieke schijnwerpers.

TE KS T RONA LD KUIPERS F OTO ’ S W W W.I MAG E SE L E CT.E U

>

A

ls Ingrid Bergman begin 1949 aankomt in Rome staan tientallen journalisten en fotografen elkaar te verdringen op het vliegveld. Wat een sensatie! Dat de grootste actrice uit Hollywood, de hoofdrolspeelster van kaskrakers als ‘Casablanca’ en ‘The Bells of St. Mary’s’, naar het straatarme Italië reist, het land dat pas enkele jaren eerder door de Amerikanen is bevrijd van het fascisme. De held van de dag is Roberto Rossellini, de Italiaanse regisseur die La Bergman heeft weten te strikken voor zijn nieuwste film.

Roberto’s assistent Federico Fellini herinnert zich: “Ik had nog nooit zo’n mooie vrouw gezien.Voor ons Italianen was het alsof de maagd Maria rechtstreeks vanuit Disneyland voor ons was neergedaald. Je probeerde niet naar Ingrid te staren, maar haar

ongelooflijke teint was fascinerend.

Ze had geen poriën.”

Zodra Ingrid enigszins is bekomen van de overweldigende ontvangst, propt Roberto (behalve regisseur ook een ervaren coureur) haar in zijn rode Ferrari en scheuren ze weg, het avontuur tegemoet. Ingrid: “Ik zou Roberto’s ontvangst nog meer hebben gewaardeerd als ik had geweten dat dit waarschijnlijk de laatste keer zou zijn dat hij stipt op tijd was.”

Worstenfabriek Enkele jaren voor haar vertrek naar Rome belandt Ingrid bij toeval in een kleine bioscoop in Los Angeles: “De zon scheen toen ik naar binnen ging. Na afloop liep ik de bioscoop uit als een ander mens. Ik wou dat de film nooit zou aflopen, ik wilde erin zitten.” De film die Ingrid zo aangrijpt heeft als titel ‘Roma, città aperta’ en is gemaakt door de haar onbekende regisseur Roberto Rossellini. “Het realisme en de eenvoud waren schok-

kend. Niemand leek op een acteur en niemand sprak als een acteur. Je zag duisternis en schaduwen, precies zoals in het echte leven.” Ingrid, die zich steeds meer ergert aan de oppervlakkige glamour van Hollywood, besluit een gewaagde brief te schrijven: “Geachte heer Rossellini, als u een Zweedse actrice nodig heeft die perfect Engels spreekt en een beetje Duits, die zich verstaanbaar kan maken in het Frans en in het Italiaans alleen ‘ti amo’ kan zeggen, dan ben ik gaarne bereid met u een film te maken.”

Het duurt enkele weken voordat Ingrid via een Italiaanse handtekeningenjager Rossellini’s postadres weet te achterhalen: Minerva Filmstudio, Rome. Helaas gaat de studio (waar Rossellini inmiddels met ruzie is vertrokken) vlak na aankomst van de brief in vlammen op. De brief wordt echter ongeschonden gevonden tussen de smeulende resten en doorgestuurd. Normaliter opent Rossellini nooit een brief (“als het belangrijk is, bellen ze me maar”), maar nu is hij gefascineerd door de Amerikaanse stempels en postzegels. Na lezing verzucht hij: “Ingrid Bergman, wie mag dat dan wel zijn?” Als een van zijn assistenten hem vertelt over Ingrids sterrenstatus in Hollywood, lichten zijn ogen op. Artistiek interesseert Hollywood hem geen fluit (“een worstenfabriek”), maar financieel is er veel te halen. Direct stuurt hij een telegram naar de VS: “We moeten elkaar ontmoeten...”

Schip met geld

Ingrid Bergman en Roberto Rossellini op de set van 'Stromboli in 1950.

Geld heeft Rossellini altijd beziggehouden. Of beter gezegd, het gebrek daaraan. Als telg uit een welgestelde Romeinse vastgoedfamilie slaagt Roberto er al op jonge leeftijd in zijn hele erfenis te spenderen aan goede wijn en foute vrouwen. Platzak en zonder opleiding weet hij zich in de jaren dertig op te werken in de Romeinse filmwereld (al zijn het aan-

LIEFDE OP EEN VULKAAN

Ingrid Bergman op schoot bij echtgenoot Roberto Rossellini.

“IK HAD NOG NOOIT ZO’N MOOIE VROUW GEZIEN. VOOR ONS ITALIANEN WAS HET ALSOF DE MAAGD MARIA WAS NEERGEDAALD” vankelijk vooral de knappe actrices die hem aantrekken). Na de oorlog maakt hij naam als regisseur van neorealistische films, vol improvisatie en van de straat geplukte ‘acteurs’, gemaakt met minieme budgetten.

Roberto’s assistent Fellini: “Men noemde de ongepolijste documentairestijl neorealisme. Eigenlijk was toen in Italië overal een tekort aan.

Cinecittà lag in puin, we moesten wel op locatie filmen, met natuurlijk licht. Het was een uit noodzaak geboren kunstvorm.”

Op jacht naar de financiële vleespotten van Hollywood komt Roberto begin 1949 aan in Californië, waar

hij hartelijk wordt ontvangen door Ingrid en haar Zweedse echtgenoot, tandarts Petter Lindström. Ingrid is hypernerveus: “Toen hij binnenkwam, kon ik niets zeggen. Ik probeerde een sigaret op te steken, maar mijn hand trilde zo dat het vlammetje uitging.”

Maar ondanks hun moeizame communicatie in gebroken Frans, krijgen ze al snel een klik. Ingrid: “Als ik bij Roberto ben, voel ik me niet verlegen of opgelaten, voor het eerst in mijn leven. Hij is zo warm en expressief. Maar vooral: hij lééft, en geeft mij ook het gevoel te leven.”

Met een filmcontract op zak en ruime financiering door miljonair

Howard Hughes (die een oogje op Ingrid heeft), keert Roberto terug naar Rome. Een vriend verzekert hij: “Binnen twee weken lig ik met Bergman in bed.”

Poort naar de hel Ingrid staat te popelen om aan de slag te gaan. Tegen een journalist zegt ze: “Ik ben zelfs bereid mijn nek te breken om iets nieuws te doen.” Het blijken bijna voorspellende woorden, want Roberto heeft geen idyllische filmlocatie aan de Amalfikust op het oog, maar het woeste, continu vuurspuwende vulkaaneiland Stromboli, dat al sinds de oudheid wordt beti- >

ITALIË MAGAZINE

73

‘acteurs’ zijn simpele vissers, die soms nog nooit een film hebben gezien. Als ze iets moeten zeggen trekt Roberto aan touwtjes die hij aan hun tenen heeft vastgemaakt. Ingrid: “Ik denk dat de film beter af zou zijn geweest als Roberto een wildvreemd boerenmeisje voor mijn rol had gecast, een kind zonder enige bagage.”

Regisseur Antonioni zegt het stelliger: “Ingrid Bergman in een Rossellinifilm is ongerijmder dan Laurel en Hardy die een gorilla tegenkomen op een touwbrug in de Alpen.”

Knecht van de duivel teld als ‘de poort naar de hel’. Het zinderende lavaoppervlak doet Ingrids sandalen smelten en bezorgt haar tijdens de opnamen pijnlijke spasmen in haar benen. Ingrid schrikt enorm als een productiemedewerker onwel wordt door de zwaveldampen en ter plekke overlijdt aan een hartaanval. Te midden van alle ontberingen

Ondanks de ontberingen en artistieke verschillen bloeit er een romance op tussen Ingrid en Roberto. In de pers verschijnen foto’s waarop ze hand in hand lopen. Als de opnamen voor ‘Stromboli’ bijna zijn afgerond, komt de krant ‘Corriere della Sera’ met explosief nieuws: niet alleen klimt Ingrids alter ego Karin in zwangere toestand over de vulkaan, Ingrid is zelf ook zwanger! De Lutherse kerk

in Ingrids geboorteland Zweden spreekt schande van de buitenechtelijke zwangerschap, in Italië staat het Vaticaan op zijn achterste benen.

De Amerikaanse senator Edward C. Johnson start een ware hetze: “Ooit was Ingrid Bergman ons voorbeeld.

Niet alleen kon ze fantastisch toneelspelen, ook haar thuissituatie, waar ze rustig en gelukkig leefde met haar kleine gezin, was ideaal. Ze is het slachtoffer van de misdadige Rossellini, een knecht van de duivel.”

Ingrid: “Ik kreeg afschuwelijke brieven, met ‘hoer’ of ‘slet’ als aanhef. Ik zou eeuwig branden in de hel, mijn kindje zou dood geboren worden.”

De kleine Robertino komt begin 1950 ter wereld in een Romeins ziekenhuis. Een legertje politieagenten wordt ingezet om de pers op afstand te houden. Ingrid: “De journalisten probeerden zelfs de nonnen om te kopen om een foto van mij en mijn pasgeboren baby te kunnen maken.

Ze kenden geen grenzen.” Roberto heeft zich inmiddels laten scheiden

“JOURNALISTEN PROBEERDEN ZELFS DE NONNEN OM TE KOPEN OM EEN FOTO VAN MIJ EN MIJN BABY TE KUNNEN MAKEN” (geen stromend water en elektriciteit, wel heel veel vliegen) probeert Ingrid zo overtuigend mogelijk haar rol te spelen: die van de Oost-Europese oorlogsvluchtelinge Karin, die bij toeval terechtkomt op Stromboli. Ze hoopt er de liefde te vinden, maar belandt in een wereld vol armoede, jaloezie en bekrompenheid. Als ze probeert te vluchten over de rokende vulkaan, wordt ze – half bedwelmd door de dampen – geconfronteerd met haar twijfels en morele keuzes.

Het thema past fraai in het neorealistische straatje van Roberto, maar Ingrid vraagt zich steeds meer af of zij, de diva uit Hollywood, wel de juiste keuze is. De meeste andere

74

ITALIË MAGAZINE

Men verdringt zich voor het ziekenhuis waar Ingrid Bergman beviel van zoon Roberto Rossellini jr. (1950).

LIEFDE OP EEN VULKAAN

Ingrid, Roberto en hun kinderen.

van zijn vrouw Marcella De Marchis, die na de talloze affaires van haar echtgenoot (Roberto’s vrienden spreken van zijn ‘harem’) wel klaar is met de relatie. Ingrids echtgenoot Petter stribbelt langer tegen; vooral het verbeten gevecht om dochter Pia houdt de scheiding lang op.

Omdat Ingrid niet Robertino’s legale moeder is, vermeldt de geboorteakte ‘moeder tijdelijk onbekend’. Pas in mei 1950 treden Roberto en Ingrid formeel in het huwelijk: omdat het Vaticaan blijft dwarsliggen, trouwen ze bij volmacht in Mexico.

Olifant in een tentjurk Al snel dient zich een nieuwe zwangerschap aan. Ingrid: “Ik had het ontzettend zwaar. Ik kon niet eten en niet lopen. Ik kon alleen een oude tentjurk dragen en zag eruit als een olifant.” Als Ingrid in juni 1952 bevalt van de tweeling Isabella en Isotta, staat het huwelijk al flink onder druk.

Fellini: “De wereld van Roberto is sensueel en tegenstrijdig. Ingrids wereld is lief, schoon en comfortabel, zonder drama, niet gevuld met angst en wanhoop.” Roberto verbiedt Ingrid om met andere regisseurs, zoals Fellini en De Sica, in zee te gaan en is doof voor haar verzoek om meer te werken met vaste scripts.

Ingrid: “Ik hield niet van ruzie, Roberto wel; dus ik dolf altijd het onderspit, omdat ik me er rot onder voelde, terwijl hij leek op te leven vanwege de adrenaline.”

De enorme schulden van Roberto bezorgen Ingrid aanvallen van hyperventilatie. Dochter Isabella herinnert zich: “Om de zoveel tijd werden onze meubels weggehaald om vaders schulden te betalen. We kochten ons meubilair op de vlooienmarkt, omdat we wisten dat alles binnen afzienbare tijd geconfisqueerd zou worden.”

Steeds vaker zoekt Ingrid troost in groeiende aantallen Martini’s. Het

einde van de relatie dient zich aan als Roberto naar India vertrekt om daar een documentaire te maken. Al snel slaat hij een nieuwe liefde aan de haak, scenarioschrijfster Sonali Das Gupta, die met haar 27 jaar Roberto’s dochter had kunnen zijn. Sonali is al getrouwd en heeft twee kinderen, maar dat is voor Roberto geen belemmering om opnieuw een buitenechtelijk kind te verwekken en een schandaal te veroorzaken. Een krant schrijft: “Ingrid is de meest trieste vrouw ter wereld: verraden en alleen.

Ze heeft meerdere Oscars, vier kinderen en een groot talent. Maar de man voor wie ze haar reputatie op het spel zette, rijdt in zijn Ferrari rond met een Indiase vrouw.”

Niemand neemt het Ingrid kwalijk als in 1957 de scheiding wordt uitgesproken. Ze keert terug naar Hollywood, waar ze al snel weer net zo’n gevierd actrice is als voor haar Italiaanse avontuur. •

ITALIË MAGAZINE

75

SALONE DEL MOBILE 2020 MILAAN ICONEN VAN ITALIAANS DESIGN Het had de feestelijke, zestigste editie van de Salone del Mobile moeten worden. Een onvergetelijke editie werd het alsnog, vanwege de afgelasting in een voor ItaliĂŤ donkere periode. Maar niet getreurd, want een terugblik op decennia iconisch Italiaans design kan ook inspirerend zijn.

S A ME N S TE LLI N G J O R DY DE R E US

ICONEN VAN ITALIAANS DESIGN

ALESSI, ANNA G Bij een selectie van designklassiekers mag een werk van maestro Alessandro Mendini natuurlijk niet ontbreken. Het is bovendien ook nog eens een stukje betaalbaar design. Kurkentrekker Anna G van Alessi straalt, ook ongebruikt, een en al frivoliteit uit. Een belangrijk en terugkerend aspect in zowel Mendini’s als Alessi’s werk. En zeg nou zelf: zo’n vrolijke kurkentrekker hoort niet in de bestekla, maar verdient toch zeker een plekje – met uitzicht – op een open schap.

ALESSI.COM

KARTELL, BOURGIE Dat je als ontwerper niet constant het wiel hoeft uit te vinden, bewees Ferruccio Laviani. Hij liet zich inspireren door de barokke tafellamp en vertaalde deze stijlkenmerken als silhouet naar ontwerp Bourgie. Het balanceert op het randje van kitsch, maar kan zich absoluut zonder schaamte vertonen in menig strak designinterieur. Zo’n lamp kan overigens maar door één fabrikant gemaakt worden. Kartell, meester in kunststof design, heeft het sinds 2004 onafgebroken in de collectie. KARTELL.COM

ITALIË MAGAZINE

>

77

ARTEMIDE, TOLOMEO

MOROSO, FJORD

“Ook in de toekomst zal de Tolomeo overal gebruikt worden, overal toegepast worden en voor altijd overal blijven”, aldus Michele De Lucchi, ontwerper van lampenserie Tolomeo voor Artemide. Het lijkt misschien grootspraak, maar met de dertigste verjaardag van het inmiddels iconische ontwerp allang achter de rug kan hij zomaar eens gelijk krijgen.

Al varieert Artemide soms wel eens met de uitvoeringen: altijd verkrijgbaar in aluminium, maar nu ook in het zwart en hippe kleuren als blauw, groen en goud.

ARTEMIDE.COM

Het is een meubel waarmee ze definitief doorbrak in de designwereld, maar Patricia Urquiola deed ook niet voor niets eerst ervaring op bij de allerbeste Italiaanse ontwerpers. Voor Moroso ontwierp ze onder eigen naam de Fjord-serie, gekenmerkt door een inkeping in de rugleuning.

Van fauteuil tot barkrukken en eettafelstoelen.

Fjord verkocht sinds 2002 jarenlang succesvol, toch trok Moroso er – in ieder geval voor nu – de stekker uit. Langzamerhand worden ze voor waardevaste prijzen op de tweedehandsmarkt aangeboden als klassieker in wording. MOROSO.IT

78

ITALIË MAGAZINE

FLEXFORM, LIFESTEEL Wie denkt aan Italiaans design, denkt vast niet aan een enorm logge plofbank. Een groot deel van de sofa’s van Italiaanse makelij staan wereldwijd namelijk bekend om de hoge mate van verfijning. Met finesse tot in de laatste pennenstreek tekende Antonio Citterio in 2006 het model Lifesteel voor Flexform. Op hoge, elegante poten en een dunne bodem voor de stevigheid rust alsnog een bijzonder comfortabele sofa, in stof of in leer. FLEXFORM.COM

ICONEN VAN ITALIAANS DESIGN

B&B ITALIA, CAMALEONDA Het waren de jaren zeventig waarin Mario Bellini furore maakte als ontwerper. Een decennium dat nou niet bepaald voor soberheid stond, en ook Mario pakte volgens het tijdsbeeld uit met extravert meubilair.

Voor B&B Italia ontwierp hij in 1970 de bank Camaleonda. Een klassieker, met zeker de laatste jaren torenhoge prijzen voor vintage exemplaren. Dat bracht B&B Italia op het idee het model weer in productie te nemen.

Maar wel anno 2020. De constructie bevat hout met FSC-keurmerk en de vullingen zijn voorzien van een volledig recyclebare hoes.

BEBITALIA.COM

ARTEMIDE, SHOGUN Dat Mario Botta in zijn dagelijks leven meer gebouwen ontwerpt dan meubels, zal bij het zien van tafellamp Shogun geen verrassing zijn. De architect, geboren in het Italiaanstalige gedeelte van Zwitserland, is wereldwijd vermaard om zijn veelal opvallende architectuur maar ontwierp ook deze designklassieker.

Al sinds 1986 produceert Artemide dit staaltje architectuur, sinds kort zelfs opgenomen in de collectie van het Metropolitan Museum of Art in New York.

ARTEMIDE.COM

ITALIĂ‹ MAGAZINE

79

CASSINA, CICOGNINO Bij de Deense fabrikant Hay gaan momenteel de DLM-tafeltjes (een eenvoudig verplaatsbare bijzettafel met verticale handgreep) als warme broodjes over de toonbank, maar ere wie ere toekomt: Franco Albini ontwierp al in de jaren vijftig het model Cicognino, overduidelijk de inspiratie voor de Deense concurrent. Cassina nam het model in 2008 weer in productie. Een stukje evenwicht op hoge poten. Voor naast het bed, de bank of slingerend door het huis.

CASSINA.COM

OLUCE, ATOLLO Ontworpen in 1977 door Vico Magistretti, is tafellamp Atollo met de jaren uitgegroeid tot een waar icoon. Het ontwerp werd ook niet voor niets al in 1979 bekroond met een Compasso d’Oro. Decoratief maar tegelijkertijd zonder franje, wat ervoor zorgt dat men na ruim vier decennia nog steeds niet is uitgekeken op het ontwerp. Fabrikant Oluce is er trots op en produceert ze al die tijd. Verkrijgbaar in drie verschillende maten en in verschillende afwerkingen als wit, zwart, brons en goud.

OLUCE.COM

80

ITALIĂ‹ MAGAZINE

ICONEN VAN ITALIAANS DESIGN

FLOS, TACCIA Over iconen gesproken: zowel de fabrikant als de ontwerpers behoren tot de top van de Italiaanse ĂŠn mondiale designhistorie. Ontworpen door de broers Castiglioni, is tafel- of vloerlamp Taccia al sinds 1962 een groot succes voor Flos.

Saillant detail is dat het eerste prototype een kunststof transparante kap bevatte, die smolt door de hitte van de lamp die in de aluminium voet is verwerkt.

Dankzij de koelere led-technologie veranderde Flos, naar de intentie van wijlen Achille en Pier Giacomo Castiglioni, onlangs de kap van de lamp alsnog van glas naar kunststof.

FLOS.COM

CASSINA, MARALUNGA Het gaat om de intentie, moet Vico Magistretti gedacht hebben. Zijn voornemen om een bank te ontwerpen die qua ontwerp en comfort generaties zou overleven, resulteerde in Maralunga. Fabrikant Cassina nam het ontwerp in 1974 in productie en produceert het anno 2020 nog altijd. Missie geslaagd!

Wellicht dat de in negentig graden verstelbare leuningen daar iets mee te maken hebben. De Maralunga biedt ingeklapt een goede steun in de rug, uitgeklapt is het een heerlijke bank om in weg te kruipen. CASSINA.COM

ITALIĂ‹ MAGAZINE

81

DE VEELZIJDIGHEID VAN PARMAHAM VOOR RECEPTEN* ZIE WWW.PROSCIUTTODIPARMA.COM/EN/PARMA-HAM-RECIPES

in een quiche met peer

met avocado en ananas met beef Wellington*

met cheesecake

met courgette

met mozzarella*

in een omelette*

met appel

met sint-jakobsschelpen*

op de pizza

met paprika*

met muffins

met taco’s

met een groentetaartje

met wafels

op pizza met groenten

in een zomerse salade

in een wrap

en natuurlijk...

Parmaham/Prosciutto di Parma • 100% Italiaans en natuurlijk • Geen conserveringsmiddelen of toevoegingen • Herkenbaar aan de Kroon

MANGIARE

MIKE’S WIJNTIP

culinaire nieuwtjes

MIKE VAN DER ZALM IS EIGENAAR VAN BILDERDIJK WIJNHUYS IN AMSTERDAM. BILDERDIJKWIJNHUYS.NL

DE BOURGOGNE VAN SICILIË Pietrarizzo is een van de beste cru’s op de flanken van Europa’s grootste actieve vulkaan. Hier maakt Tornatore met een rokende Etna op de achtergrond haast bourgogne-achtige wijnen.Vulkanische bodem, verkoelende hoogte en de lokale druif nerello mascalese hebben wijnen van de

Etna inmiddels stevig op de kaart gezet. Zijdezachte tannine, zwarte kersen, zoete specerijen en knisperend frisse zuren. Zoveel finesse dat de wijn niet alleen nu maar ook over een paar jaar nog vol energie is.

AZIENDA AGRICOLA TORNATORE, ‘PIETRARIZZO’ 2017, ETNA ROSSO, €29,95.

In de stemming Sommige glazen brengen je al meteen in feeststemming. Zoals deze met de handgemaakte tumblers van Zafferano: alsof er confetti overheen is gestrooid.

Nu alleen de glazen nog vullen en het feest kan beginnen.

ZAFFERANO, PARTY BOROSILICATE GLASS TUMBLER, € 95.

ZAFFERANOESHOP.IT

Dameszoenen Giorgio Locatelli is al sinds 2002 chef in zijn eigen sterrenrestaurant Locanda Locatelli in Londen. Zijn jeugd bracht hij door in Noord-Italië en tegenwoordig bezit hij een vakantiehuis in het Zuid-Italiaanse Puglia.

Voor zijn kookboek ‘Made at Home’ ging hij op zoek naar

simpele familiegerechten, zoals de favoriete salade van zijn vrouw, de ossobucco van zijn grootmoeder en de baci di dama, “de chocolade ‘dameszoenen’ die me doen denken aan mijn kinderjaren.”

GIORGIO LOCATELLI, ‘MADE AT HOME’, FONTAINE UITGEVERS, ISBN 9789059568341, € 22.

SICILIAANSE AMANDELEN Villa Massa breidt uit.

De Italiaanse likeurmaker is vooral bekend om zijn limoncello-lijn, maar heeft nu ook een amaretto op de markt gebracht. De amandelen waarmee deze drank wordt gemaakt, komen rechtstreeks van Sicilië. Een lekker digestief met ijs of bij de caffè.

VILLA MASSA AMARETTO, € 19,95.

VILLAMASSA.NL

SAMENSTELLING JEDIDJAH ARENTSEN & PABLO PICHEL ITALIË MAGAZINE

>

83

MANGIARE culinaire nieuwtjes

Geletterd koffiedrinken

Designer Lorenzo Marini wil met zijn werk de schoonheid van letters aantonen.

Dat kun je zien aan de porseleinen espressokopjes die hij voor Guzzini ontwierp.

Elke letter heeft een eigen grafisch design gekregen.

ELEGANTE WARMHOUDER Italiaanse koffie moet natuurlijk goed heet gedronken worden. Ook als je onderweg bent met de trein of de auto of tijdens een lange wandeltocht.

Dan is deze sierlijke en duurzame thermosfles van

Ook staan er iconen op uit de wereld van het geschreven woord. Leuk om uit te drinken of cadeau te geven aan een boekenliefhebber.

GUZZINI, SET 2 TAZZINE DA CAFFÈ ALPHABET ‘GOCCE’, € 13,90.

KARMAREGALO.IT

La Via del Tè ideaal. Hierin houd je drank wel tot twaalf uur lang warm.

IJskoud kan ook: dat blijft je drank wel 24 uur.

LA VIA DEL TÉ, CAMELIA ICY WHITE THERMAL BOTTLE, € 32,50. LAVIADELTE.COM

BONT GEZELSCHAP Breng wat dolce vita op tafel met de kleurrijke borden van Villa d’Este. Deze porseleinen kunstwerkjes hebben allemaal een uniek patroon.

Zet ze bij elkaar op een met

84

ITALIË MAGAZINE

wit linnen gedekte tafel en je creëert meteen een mediterrane sfeer.

VILLA D’ESTE, COSTIERI, € 111.

MOBILIASTORE.IT

LA LINGUA ITALIANA tekst daniela ditvoorst-falsetta

SE DICI NUTELLA DICI FERRERO ALS JE NUTELLA ZEGT, DAN ZEG JE FERRERO Qual è il nome di quella gustosissima crema spalmabile al cioccolato, compagna di colazioni, ripieno di dolci fatti in casa e amica dolcissima nei momenti più tristi della nostra vita? Nutella, naturalmente. Ma al di là di quel vasetto goloso c’è più di un dolce. C’è la storia di un’impresa familiare italiana che da tre generazioni è un vanto per l’Italia nel mondo; la famiglia Ferrero. Sì, la stessa famiglia che produce anche il Ferrero Rocher, l’ovetto Kinder e tanti altri prodotti dolciari.

F COME FAMIGLIA E COME FERRERO F ZOALS IN FAMILIE EN ZOALS IN FERRERO Per molte aziende la famiglia è la chiave del successo del loro business. Nel caso della famiglia Ferrero, tutto inizia negli anni Quaranta in Piemonte, ad Alba. Qui papà Pietro e mamma Piera gestiscono una piccola pasticceria. È il dopoguerra e il prezzo del cacao è altissimo. Allora per continuare a produrre dolci al cioccolato, decidono di aggiungere al cacao una dose maggiore di nocciole locali. Il risultato è una pasta di nocciole al cacao, venduta in blocchi da affettare e gustare sul pane. Il suo nome è Pasta Giandujot. Qualche anno dopo questa Pasta diventa una crema spalmabile; la SuperCrema. Ma è negli anni Sessanta che comincia la fortuna del marchio Ferrero, grazie alla creatività delle nuove generazioni di questa famiglia. Infatti è proprio uno dei figli, Michele, che decide di rinnovare la Supercrema e introdurla sul mercato europeo. E dopo averne modificato la composizione, l›etichetta e il nome, per la prima volta esce in commercio il primo vasetto di Nutella. Sapete perché si chiama così? Il nome deriva dalla parola inglese nut, che in italiano significa “nocciola” e il suffisso “-ella”, per rendere il nome del prodotto più italianizzato e orecchiabile.

NUTELLA: LA MIGLIORE AMICA DEL PANE NUTELLA: DE BESTE VRIEND VAN BROOD Dagli anni Sessanta, l’invenzione della Nutella ha rivoluzionato il mondo del cioccolato ed ha accompagnato le colazioni e merende di moltissimi italiani. Pane e nutella diventano l’immagine tipica di questo prodotto nelle pubblicità di tutto il mondo e appare anche sull’etichetta del vasetto stesso.

Una novità è anche il vasetto detto Pelikan, perché la sua forma ricorda vagamente la vecchia boccetta d’inchiostro.

Inoltre la parte in vetro a forma allungata del vasetto è sia

86

ITALIË MAGAZINE

ITALIAANS

spalmabile colazioni ripieno al di la di vasetto goloso impresa vanto ovetto prodotti dolciari aziende gestiscono pasticceria aggiungere pasta di nocciole in blocchi affettare deriva suffisso orecchiabile merende vagamente boccetta d’inchiostro dispensa crespelle non vedi l’ora di

NEDERLANDS

smeerbaar ontbijten vulling meer dan potje met lekkers bedrijf trots eitje zoetigheden bedrijven beheren banketbakkerij toevoegen hazelnootpasta in blokken in plakken snijden is afgeleid van achtervoegsel goed in het gehoor liggend tussendoortje vaag inktpotje voorraadkast crêpes (je) kan niet wachten om...

facile da prendere in mano e sia pratica perché occupa poco spazio nella dispensa. La veloce diffusione del prodotto Nutella è dovuta non solo alla qualità del prodotto in sè, ma anche alla sua campagna strategica di marketing a livello mondiale. In Italia, per esempio, potevi andare con un pezzo di pane in una delle meravigliose piazze italiane e ti spalmavano sopra la Nutella gratis.

TANTA GOLOSITÀ IN UN VASETTO ZOVEEL LEKKERS IN EEN POTJE La Nutella è un prodotto semplice con pochi ingredienti: cacao amaro, nocciole, latte in polvere, zucchero, olio di palma, essenza di vaniglia e quell’ingrediente segreto che la rende così buona. Probabilmente molti di voi avranno gustato la Nutella sulle crespelle, sui wafels con le fragole, tra due biscotti, sulla pizza o magari come ripieno in un buon cornetto caldo comprato in un bar Italiano. Difficile resistere alla dolce tentazione della Nutella, specialmente quando ne hai un barattolo semivuoto nella dispensa e non vedi l’ora di finirlo.

E allora c’è una cosa sola da fare, magiarla con il cucchiaio. •

3x + €15

Neem Nu eeN abonNemeNt op SeasonS, RootS, VoRsteN, Kijk of deliciouS.

SameN Voor maar

jouw FaVoRiete maGaZiNe aGenda of KaleNder

Ga Naar tijdSchriftnu.Nl/cm2020 of bel 085-888 55 85 deZe aaNbiediNG is GeldiG t/m 31 december 2020 en ZolaNG de VoorRaad StReKt. Na de actieperiode Geldt eeN opZeGtermijn VaN 1 maand. PriJZeN Zijn incl.

VeRZendkosteN. Kijk op tijdSchriftnu.Nl Voor meer inFoRmatie en alle VoorWaardeN.

MACHTIG EN GEWELDDADIG Sanne de Boer schrijft het verhaal van de ’Ndrangheta De ’Ndrangheta is niet bekend van films als ‘De peetvader’ of ‘Gomorra’. Maar achter de schermen is de maffia van Calabrië het machtigste misdaadsyndicaat ter wereld.

De Nederlandse journaliste Sanne de Boer, die al jaren deels in de Zuid-Italiaanse streek woont, beschrijft in ‘Mafiopoli’ hoe dat mogelijk is. Een onthutsend boek, gebaseerd op ontmoetingen met moedige Calabrezen die haar hun verhaal wilden vertellen.

TEK ST FAB IAN TA K X

Wat heeft je ertoe gebracht over de ’Ndrangheta te schrijven?

“Mijn liefde voor Italië en mijn waardering voor de moedige Italianen die zich tegen deze maffia verzetten.”

internationale bedrijfsconstructies, waar Nederlandse financieel adviseurs bij helpen. Witwassen heeft een funeste invloed op de economie, omdat het eerlijke concurrentie verstoort.”

Waarom noem je het boek ‘Mafiopoli’? “‘Mafiopoli’ komt van het Italiaanse woord mafia en het Oudgriekse polis.

Het betekent ‘samenleving die door de maffia wordt bestuurd’. Een titel met ‘maffia’ erin was misschien makkelijker geweest, maar ik wil juist over de ambigue werkelijkheid vertellen. De term maffia roept al snel zwart-witte beelden op over onderwereldfiguren, terwijl maffiosi hun macht juist ontlenen aan grijze gebieden in de bovenwereld.”

Wel bijna komisch is je beschrijving van de ‘Capocrimine’, de hoogste ‘boss’ die wereldwijd de ’Ndrangheta leidde. Voordat hij werd opgepakt, leek hij een eenvoudige boer die met een karretje naar de markt reed om groente te verkopen.

De maffiosi leven zo simpel en onopvallend mogelijk, lijkt het.

Wat hebben ze dan aan al die miljarden die ze met hun misdadige activiteiten verdienen?

“Voor veel ’Ndranghetisten in Calabrië, zeker van de oudere generaties, is het hebben van macht ofwel controle over een gebied veel belangrijker dan geld.”

Een spijtoptant waarschuwt Nederland in het boek voor de invloed van deze maffia, die veel groter zou zijn dan wij beseffen.

Wat is de invloed van de ’Ndrangheta in Nederland?

“In Nederland houden voortvluchtige ’Ndrangheta-criminelen zich graag schuil, en onze havens zijn favoriet voor het importeren van grote ladingen cocaïne.

Daarnaast doet de ’Ndrangheta hier veel aan witwassen, niet alleen via vastgoed en horeca, maar ook via

88

Je hebt zelf een huis in Calabrië en hebt in het boek je eigen leven verweven met het verhaal van de maffia. Waarom?

“Ik wilde graag dat het toegankelijk zou zijn, ook voor wie anders niet zo snel over de maffia zou lezen. Door mijn eigen ervaringen te beschrijven neem ik meer risico maar breng ik het onderwerp ook dichter bij de lezer.”

ITALIË MAGAZINE TEKST FABIAN TAKX MET EEN BIJDRAGE VAN JORIS VAN DER MEER

Denk je dat jij, als dit boek eenmaal is gepubliceerd, altijd over je schouder zult moeten kijken als je in Calabrië bent?

“Ik hoop natuurlijk van niet. Overigens zit de ’Ndrangheta, zoals ik in mijn boek benadruk, ook in Amsterdam en in Milaan, dus als ik risico zou lopen blijft dat niet geografisch beperkt tot Calabrië.”

Waarom blijf je ondanks alles verknocht aan het gebied?

“Omdat Calabrië betoverend mooi is en de meeste Calabrezen hartverwarmend gezelschap zijn.”

SANNE DE BOER, ‘MAFIOPOLI’, NIEUW AMSTERDAM, € 22,99

LIBRI E MUSICA nieuwe boeken en muziek

Kleinzoon vertelt Aan de schrijver van ‘Geintje’, Domenico Starnone, kleeft het hardnekkige gerucht dat hij schuilgaat achter het pseudoniem van de succesvolste Italiaanse schrijver van het moment, Elena Ferrante.

De 77-jarige Starnone heeft

dat altijd ontkend. Ook werd beweerd dat zijn vrouw, de vertaalster Anita Raja, de gelden van de boeken van Ferrante zou hebben geïncasseerd, dus dat zij de schrijfster zou zijn.

Of hebben ze die bestsellers over de geniale zussen samen geschreven? Hoe dan ook, van Starnone zelf zijn ook al enkele boeken vertaald. ‘Geintje’ is het bewijs dat Starnone een zeer vaardig en subtiel auteur is.

De knorrige, verstrooide opa Daniele moet drie dagen op zijn vierjarige neefje Mario passen, wat een soort machtsstrijd oplevert tussen generaties.

Wie er een Ferrante in ziet, mag het zeggen, maar dit boek is komischer en luchtiger.

DOMENICO STARNONE, ‘GEINTJE’, ATLAS CONTACT, € 19,99.

DE WEEMOEDIGE TIJD De veelvuldig bekroonde filosoof en schrijver Claudio Magris (1939) werd wereldberoemd met zijn non-fictie vertelling ‘Donau’, zijn ‘biografie van een rivier’, waarin hij de geschiedenis van MiddenEuropa vertelt aan de hand van de loop van de een-na-langste rivier van Europa (de Wolga is de langste). Onlangs is daarvan een nieuwe uitgave verschenen. In een nieuw boek met de curieuze en intrigerende titel ‘Gekromde tijd in Krems’ buigt Magris zich in vijf literaire verhalen over het verschijnsel tijd. Die is niet lineair en niet meetbaar, maar strekt zich als een kromme lijn naar alle kanten uit, zo blijkt. En wie ben je dan zelf, je oude of je jonge ik? Ook andere thema’s,

zoals de liefde en de zee, schrijven en verlies, en natuurlijk zijn geliefde woonplaats Triëst, komen voorbij in een bundel van een aangename melancholie.

CLAUDIO MAGRIS, ‘GEKROMDE TIJD IN KREMS’, DE BEZIGE BIJ, € 22,99.

EINDELOOS EINAUDI Zo harmonieus als zijn muziek is, zo fel voor of tegen is de kritiek op het werk van Ludovico Einaudi, de 64-jarige Italiaanse pianist-componist uit Turijn. Van fake tot briljant, van saai tot transcendent, emotioneel en enerverend. Wat je er ook van mag vinden, zijn muziek wordt vaker gestreamd dan die van Mozart en zijn liveconcerten vullen met gemak de grootste concertzalen van Europa. Na zijn succesvolle lockdownalbum ‘12 Songs From Home’ eerder dit jaar is er nu ‘Einaudi Undiscovered’. Een rijk gevuld dubbelalbum met juweeltjes uit meer dan 25 jaar carrière. Sommige nummers kenden we al, andere zijn persoonlijke favorieten en een enkeling helemaal nieuw. Zo vinden we muziek van zijn doorbraakalbum ‘Le Onde’ maar ook tracks van filmscores die hij schreef of zijn herontdekking van Italiaanse volksmuziek met ‘Taranta’. We horen zijn versie van ‘Lady Jane’ van The Rolling Stones en een bijzondere vocale versie van zijn grootste succes ‘Nuvole Bianche’. De wijd uitwaaierende selectie toont zijn even weidse muzikale interesse: van klassiek tot folk en wereldmuziek maar met als rode draad zijn altijd subtiel stuwende, op herhaling van motieven gebaseerde arrangementen. En ben je fan? Einaudi is dit najaar live in Nederland te bewonderen: 13 november in Rotterdam en 15 november in Eindhoven. Gaat dat zien! (JM) LUDOVICO EINAUDI – ‘EINAUDI UNDISCOVERED’ – DECCA.

>

ITALIË MAGAZINE

89

LIBRI E MUSICA ALLEEN IN DE BERGEN Een man heeft zich teruggetrokken van de wereld en leeft in zijn eentje in een verlaten dorp in de bergen. Iedere dag op exact dezelfde tijd ziet hij een lichtje in de verte, aan de andere kant van de vallei. Op een dag houdt hij het niet meer en gaat op onderzoek uit. Als hij door het dichte bos is getrokken vindt hij een jonge jongen die ook alleen woont en een geheim verbergt. Dit intense verhaal, dat in het Italiaans de titel ‘La lucina’ heeft, is voor de schrijver aanleiding om de hoofdpersoon een dialoog te laten voeren met de natuur, de bomen, vogels en andere dieren. Het is een zoektocht naar de essentie van het leven, met al zijn pijn en de wonderlijke aanwezigheid van de ander, zowel mens als dier. Antonio Moresco heeft een eigen, nieuwe vorm van literatuur gevonden, beeldend en filosofisch, die verder gaat dan het postmodernisme, maar wel verwant is aan bijvoorbeeld Italo Calvino. Zeer de moeite waard!

ANTONIO MORESCO, ‘HET LICHTJE IN DE VERTE’, UITGEVERIJ OEVERS, € 18,95.

In opstand tegen de keizer Veleda is een Germaanse zieneres ten tijde van het Romeinse keizerrijk en de hoofdpersoon van een trilogie in wording, waarvan al ‘De Veleda voorspelling’ verscheen. Chris Houtman gaat in ‘De Veleda vloek’ terug naar het Rome van keizer Nero, die twee jaar eerder een grote stadsbrand heeft veroorzaakt en nu, in het dertiende jaar van zijn heerschappij, op dienstreis is naar Griekenland.

In opdracht van Veleda moet Elfleda proberen de Germaanse stammen in opstand te laten komen tegen de wrede keizer.

De Nederlandse auteur en regisseur Chris Houtman wijdt

90

ITALIË MAGAZINE

zich de laatste jaren geheel aan het schrijverschap. Hij schreef thrillers die werden genomineerd voor De Gouden Strop, maar ook spannende historische romans, gebaseerd op ware feiten. Zo wijdde hij al eens een boek aan de Leidse stammoeder van toenmalig president Obama, Pilgrim’s dochter Elisabeth Blossom.

CHRIS HOUTMAN, ‘DE VELEDA VLOEK’, XANDER UITGEVERS, € 21,99.

WIJ MOGEN 3 EXEMPLAREN MAIL WEGGEVEN. KANS MAKEN? GA NAAR & WIN ITALIEMAGAZINE.NL

WIJSHEID VAN SENECA Aan het eind van zijn leven schreef de Romeinse wijsgeer Seneca (ca. 4 voor Chr.65 na Chr.) meer dan 120 brieven met adviezen en levenslessen aan zijn jonge vriend Lucilius. Seneca was tot de conclusie gekomen dat keizer Nero, aan wiens hof hij een machtig man

was, niet toerekeningsvatbaar was, en had zich teruggetrokken uit het politieke leven. Maar Nero dwong hem enkele jaren later toch zelfmoord te plegen, wat hij met grote waardigheid deed, omringd door familie en vrienden. Seneca was een aanhanger van de stoïcijnse leer, die de mens aanspoort het leven zelf in de hand te nemen en de onvermijdelijke tegenslagen met filosofische gelatenheid tegemoet te treden. In ‘Met zicht op het einde’ zijn de eerste 29 ‘levensbrieven’ vertaald door Vincent Hunink. Ze zijn prachtig geschreven, vol bezonken wijsheid, en bieden troost in tijden als deze.

SENECA, ‘MET ZICHT OP HET EINDE’, ATHENAEUM, € 15.

© PA U L A R O M E I N

LAURA laura de rooy-dekker, mede-eigenaar van italiacasa, over haar ervaringen met onroerend goed in italië.

Op zoek naar tante Vittoria De hele wereld ziet uit naar ‘de nieuwe Elena Ferrante’.

De schrijver (v/m?) van wie nog steeds niemand weet wie hij of zij is, heeft met haar Napolitaanse reeks ‘Een geniale vriendin’ ieders hart veroverd, en ook de televisieserie is een groot succes gebleken.

In ‘De leugenachtige wereld van volwassenen’ hoort de dertienjarige Giovanna haar vader tegen haar moeder zeggen dat ze steeds meer op haar tante Vittoria begint te lijken, de zus van haar moeder. En dat betekent duidelijk weinig goeds.

Als Giovanna haar nieuwsgierigheid niet meer kan bedwingen, zoekt ze Vittoria op. Die blijkt niet alleen nogal volks en grofgebekt, maar ze vertelt haar ook dingen die het perfecte leven van haar ouders van een heel andere kant laten zien. Zo weet Ferrante opnieuw schitterend de relaties tussen vrouwen te schilderen in een als altijd onloochenbaar Italiaans decor.

In het noordwesten van de laars ligt de een-na-grootste regio van Italië, Piemonte, letterlijk ‘voet van de berg’. Deze regio heeft veel gezichten, met zijn bergen, heuvels, vlakten en meren. Vooral de Alpen ten noorden en westen van Turijn, het Lago Maggiore in het oosten van de regio en de Toscaans aandoende centraal gelegen heuvelgebieden trekken veel toeristen. En natuurlijk niet te vergeten de statige stad Turijn, met zijn prachtige pleinen en gebouwen.

In Piemonte klopt het gastronomische hart van Italië en is de Slow Food-beweging ontstaan. Piemonte is dan ook een walhalla voor culinaire genieters. Natuurproducten zoals truffels, hazelnoten en fantastische lokale kazen en wijnen spelen de hoofdrol. Het wijngaardlandschap in de steeds bekender wordende heuvelgebieden Langhe, Roero en Monferrato is in 2014 uitgeroepen tot Unesco Werelderfgoed. Dat heeft indertijd veel publiciteit gekregen en is vast een van de redenen voor de enorme toename in de belangstelling voor een tweede huis in dit gedeelte van Italië. De informatieaanvragen vanaf onze website stromen binnen en geregeld organiseer ik er bezichtigingen.

Het woningaanbod is zeer divers en er zijn kansen voor kopers met een budget in alle prijsklassen. Het varieert van relatief eenvoudige woningen tot gerestaureerde natuurstenen boerderijen voorzien van alle comfort. En daarmee van prijzen rond de € 100.000 tot ver boven een miljoen. De uitzichten zijn bijna altijd fantastisch, over heuvels met een lappendeken van groene, rode en bruine tinten, dankzij de wijnranken, akkers, bossen en dorpjes.

Ook voor wie ervan houdt zelf iets te ontwikkelen zijn er interessante opties. Bijvoorbeeld een op te knappen oude cascina, zo’n grote oude boerenhoeve, vaak in L-vorm en met grote kelders, open haarden en gewelfde plafonds. Veel van deze huizen hebben ook schuren of andere bijgebouwen die tot gastenverblijf of atelier omgebouwd kunnen worden. Het zijn geschikte objecten voor een B&B of andere toeristische activiteit, maar ook voor een groot en fijn familiehuis.

Al met al zijn de Langhe, Roero en Monferrato gebieden in opkomst met een interessant aanbod van objecten waar vaak veel potentie in zit. Mits gelegen op een goede plek is waarde toevoegen – door een authentiek pand te ontwikkelen tot een comfortabel vakantiehuis – een uitstekend idee in dit deel van Piemonte dat door steeds meer buitenlanders ontdekt wordt als plek voor een tweede huis. Deze wijnregio biedt zeer veel waar voor zijn geld en is vanuit Nederland en België ook nog eens prima bereikbaar. Waar wacht je nog op?

ELENA FERRANTE, ‘HET LEUGENACHTIGE LEVEN VAN VOLWASSENEN’, WERELDBIBLIOTHEEK, € 22,99.

(Laura@italiacasa.net) PS Geïnteresseerd in deze veel biedende regio? Kijk dan eens naar het verrassende en gevarieerde aanbod op www.italiacasa.nl. I T A L I Ë M A G A Z I N E 91

D E Z E C O L U M N VA LT B U I T E N D E V E R A N T W O O R D E L IJK HE ID VA N D E R E D A C T IE .

Prachtig Piemonte

JOOST VAN DER HEIJDEN advocaat joost van der heijden over kopen, verkopen en financieren van onroerend goed.

Zoals ik al vaak in mijn columns heb toegelicht, dient de verkoper van Italiaans onroerend goed te garanderen dat de gebouwen die worden overgedragen aan de conformiteitseis voldoen, dat wil zeggen in overeenstemming met de bouwvoorschriften en de goedgekeurde bouwtekeningen zijn gerealiseerd en dat de kadastrale tekeningen de feitelijke situatie correct weergeven. Als dat niet het geval is, kan de verkoper problemen krijgen, zowel met de koper als met de overheid en in het uiterste geval ook met justitie. Het is van groot belang om dat te voorkomen en zeker te zijn dat de gebouwen aan de conformiteitseis voldoen op het moment dat deze te koop worden aangeboden. Maar wat als dit niet het geval is? Dan moet je dat eerst laten regelen. Dat zal in veel gevallen mogelijk zijn door achteraf een saneringsvergunning aan te vragen dan wel – als dat niet mogelijk is – de gebouwen zodanig aan te passen dat ze alsnog aan de bouwvoorschriften en/of goedgekeurde bouwtekeningen gaan voldoen.

Een voorbeeld van een bouwwerk dat niet vooraf was vergund maar waarvoor achteraf wel een saneringsbouwvergunning kon worden gevraagd, was het zwembad dat een cliënt had laten bouwen bij zijn villa in Zuid-Italië. nadere informatie Probleem was alleen dat de Mr. Joost van der Heijden heeft tegelrand rond het zwembad jarenlange ervaring bij het maximaal 20 cm breed mocht begeleiden van Italiaanse zijn en hij een rand van ruim onroerendgoedtransacties, zowel 2 meter had laten aanleggen koop, verkoop, hypotheek als het om voldoende plaats te regelen van de gevolgen van hebben voor zijn ligstoelen scheiden en overlijden.

Nadere informatie over die met parasols en buitenkeuken. onderwerpen en zijn diensten Hij had dat alles gebouwd vindt u op zijn website. zonder zijn geometra te raadplegen. Als die wel was Joost van der Heijden is gevestigd te gehoord, zou hij de brede Breda en bereikbaar op 076 5319631. www.joostvanderheijden.nl rand hebben afgeraden omdat de gemeente daarvoor

92

ITALIË MAGAZINE

geen vergunning kan geven, ook niet achteraf. Omdat de cliënt het huis dringend wilde verkopen en na lang zoeken eindelijk een koper had gevonden, verzocht hij zijn geometra een saneringsverzoek in te dienen, maar die weigerde. Het verzoek zou immers geen kans van slagen hebben omdat de rand te breed was, tenzij hij een tekening zou inleveren waarop een tegelrand van 20 in plaats van ruim 200 centimeter zou staan, maar dat wilde hij niet, en terecht. Hij zou dan immers een valse verklaring afgeven. Het betekende wel dat de koop niet kon doorgaan omdat de overdracht pas zou kunnen plaatsvinden nadat ook het zwembad in het kadaster zou zijn ingeschreven en dat kon pas nadat het door de gemeente was vergund.

Een jaar later kwam ik de cliënt toevallig tegen en bleek hij het huis met zwembad toch te hebben verkocht, met de onveranderd brede rand. Dat bleek hij te hebben gedaan met assistentie van de geometra van de koper, die het huis met zwembad per se had willen kopen. Die geometra had kennelijk goede contacten bij de gemeente en had daar het advies gekregen het probleem praktisch op te lossen door een paar lange stroken kunstgras te kopen en daarmee de tegelrand rond het zwembad te bedekken en een strook van 20 centimeter vrij te laten, om vervolgens met een drone van grote hoogte een paar foto’s te nemen als bewijs dat het zwembad conform het ontwerp was uitgevoerd, om die foto’s daarna als bijlage bij het saneringsverzoek in te dienen met de tekening waarop het zwembad met de rand van 20 centimeter zou zijn vermeld. Omdat de koper het huis dolgraag wilde hebben, heeft zijn geometra dat gedaan en met succes.

De saneringsvergunning is verleend en het huis met zwembad vervolgens overgedragen, waarbij de cliënt met verwijzing naar de verleende vergunning kon verklaren dat het zwembad aan de conformiteitseisen voldoet. Maar het moge duidelijk zijn dat zijn koper er verstandig aan doet om het kunstgras te laten liggen want als hij dat weghaalt en de drone van de gemeente of het kadaster komt overvliegen, kan de waarheid alsnog aan het licht komen. •

D E ZE C O LU M N VA LT B U I T EN D E V ER A N T W O O R D EL IJ K H EID VA N D E R EDA C T I E.

Drones

TE KOOP | TE HUUR voor adverteren in dit katern, neem contact op met chiara dragone: tel. +31 (0)20 5302 570, e-mail c.dragone@creditsmedia.nl.

Je Italiaanse droomhuis is er nog steeds!

in Puglia?

in Le Marche?

Op zoek naar een huis in Italië en onzeker hoe dit aan te pakken? Dan heb je behoefte aan een raadgever, die je met kennis van zaken stap voor stap op weg helpt. Die zich deelgenoot voelt van je wensen en deze kan vertalen naar een geschikte

in Piemonte?

locatie. Die het hele proces heel persoonlijk begeleidt en intensief met je samenwerkt op weg naar het eindresultaat. Niet alleen voor de aankoop van het huis, maar ook voor alle service erom heen. La Dolce Casa is een bemiddelaar en tegelijk specialist

in Calabria? die aan niemand gebonden is. Werkt zowel vanuit Nederland, als vanuit Italië.

Nederlandssprekend naar u toe, Italiaans naar alle contacten. Dus niet steeds naar Italië reizen! Nu wel zo fijn en... je betaalt niets meer dan via een makelaar.

La Dolce Casa werkt door heel Italië.

Geen regio is voor ons een probleem, met een voorbehoud voor Sardinië en Sicilië. Kijk op de website www.la-dolce-casa.nl of bel naar Frits Hemerik in NL 0653839968 of Antonella Ghiani in IT 0612502583.

IM2020_5_La Dolce Casa.indd 1

05-10-2020 17:00

Genieten aan het Luganomeer

Luganoverhuur Luxe 5/6 persoons chalets aan het schitterende Luganomeer in Italië. Op camping international Porlezza.

Onze chalets staan op mooie ruime locatie’s!

Prijzen per chalet in het voorseizoen en naseizoen vanaf C 350 per week. Hoogseizoen vanaf C 975 per week.

CD914 Uniek! Romantisch huis met toren en tuin op de stadswallen van een kasteeldorpje bij Todi.

Prijs €395.000

Tel +39 335220727 (mob) - info@lecasedidorrie.com

www.luganoverhuur.nl of 0651788120

Iscr. ruolo 1157 Socio F.I.A.I.P.

IM2020_6_Case 13-10-2020 15:05 di Dorrie.indd 1

M2020_6_Lugano.indd 1

CASA VALLE ERRO LUXUEUS OP VAKANTIE IN ITALIA, PIEMONTE

NU MET PRIVÉ WELLNESS WWW.EENWEEKJEITALIE.NL

INFO@EENWEEKJEITALIE.NL

13-10-2020 09:1

RONALDS ITALIË

Puglia Puglia

LeLeMarche Marche

14

Meer Meerdan dan900 900top top vakantiewoningen vakantiewoningen op opde demooiste mooiste plekken plekkenininItalië!

Italië!

Sicilië Sicilië

Specialist Specialistvoor voorhet hetandere andereItalië!

Italië! www.ronalds-italie.nl www.ronalds-italie.nl 0852-735753 0852-735753 info@ronalds-italie.nl info@ronalds-italie.nl

WINTERSPORT IN AUTHENTIEK ITALIË

Tijdens Corona met vrienden of familie op een fijne veilige plek genieten van de buitenlucht en wintersport.

Waan je aan Lago Maggiore, het grootste meer in de Italiaanse Alpen, omgeven door besneeuwde bergtoppen. Rond dit hemelsblauwe meer zijn talloze authentieke wintersportplaatsen met de auto te bezoeken: Mottarone, San Domenico di Varzo (sneeuwzeker!), Domobianca en Macugnaca’s Monte Rosa.

Het zal je hier niet ontbreken aan fijne pistes, geweldige vergezichten en typische Italiaanse bergrestaurantjes. Wissel de skivakantie af met luieren aan de waterkant, een bezoek aan Milaan of een fietstocht langs het meer.

DROOMHUIS In Pallanza, een gemoedelijk stadje met een mooie boulevard en uitzicht op de bergen, ligt een droomhuis aan het water. Hier kun je optimaal genieten van ‘la bella vita’ met vrienden en familie.

De ruimte, gezelligheid en de vele faciliteiten voor jong en oud zorgen voor een fantastische wintervakantie in Noord-Italië.

Zelf koken of catering, zelf rijden of een chauffeur, skilessen of vrij skiën, alles is mogelijk. Laat je verwennen!

Direct aan het meer, op een steenworp van het bergachtige landschap bevindt zich het smaakvol ingerichte Casa Pallanza.

DE VILLA IS EIGENDOM VAN NEDERLANDERS EN BIEDT: • een grote (veilige) tuin direct aan het water met speelfaciliteiten • vanuit elke kamer prachtig uitzicht op het lago en de besneeuwde toppen van de Monte Rosa • een zeer uitgebreide keuken en een Big Green Egg • ruimte voor 14-16 personen.

• TV kamer met open haard • biljart, pingpong, tafelvoetbal, volleybal • garage en fietsen

www.casapallanza.nl

VOLGEND NUMMER (eind oktober 2020) COLOFON ✦

ANTICO CAFFÈ SPINNATO

In Palermo is Antico Caffè Spinnato een begrip.

Sinds 1870 pioniert de Spinnato-familie op het gebied van patisserie, ijs en koffie.

✦

QUADRARO

Verkenning van een buurt in Rome vol verhalen die je niet in de reisgidsen tegenkomt.

✦

DANTE ALIGHIERI

In 2021 is het 700 jaar geleden dat de schrijver van ‘La Divina Commedia’ overleed.

We eren hem met een portret.

JAARGANG 31, NR. 6, 2020 COVERFOTO Ferragamo shop, Florence © Matteo Rossi HOOFDREDACTIE Paul van Eijndhoven, Mariëtte van de Sande (a.i.)

EINDREDACTIE Jolanda van der Ploeg, Mariëtte van de Sande, Fabian Takx ARTDIRECTION Suzy Benjamin VORMGEVING Sefanja Nods, Sander Buningh AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE Jedidjah Arentsen, Edith Buenen, Yanna Buyck, Paola van Dam, Daniela Ditvoorst-Falsetta, Pelle Couwenhoven, Joost van der Heijden, ImageSelect, Jeroen Jansen, Ewout Kieckens, Ronald Kuipers, Joris van der Meer, Laura de Rooy-Dekker, Matteo Rossi, Roeland Scholtalbers, Imageselect, Pablo Pichel, Jordy de Reus, Rosita Steenbeek, Fabian Takx, Bettina Traas, Sylvia Weve REDACTIE italiemagazine@creditsmedia.nl ITALIË MAGAZINE Van Slingelandtstraat 63, 1051 CG Amsterdam, italiemagazine.nl UITGEVER Eugen van de Pas MARKETING Daniëlle Wiersema, 020 5302570, d.wiersema@creditsmedia.nl SALES Chiara Dragone, 020 5302570, c.dragone@creditsmedia.nl DISTRIBUTIE Aldipress, Utrecht / AMP, Brussel ABONNEMENTEN & NABESTELLEN VAN OUDE NUMMERS Voor het opgeven van of vragen over abonnementen, adreswijzigingen of het nabestellen van oude nummers: MijnTijdschrift.com, Daalakkersweg 2 - 72, 5641 JA Eindhoven, 088 2266636, italiemagazine@mijntijdschrift.com ABONNEMENTSPRIJS Nederland: €38 voor een jaarabonnement (6 nummers).* Abonnementen in andere landen hebben een speciaal tarief, op te vragen bij MijnTijdschrift.com. Het abonnement wordt automatisch verlengd tegen de dan geldende tarieven, tenzij u minimaal drie maanden voor het einde van de abonnementsperiode opzegt. De cadeau-abonnementen lopen automatisch af. *Prijs bij automatische incasso. Als u per acceptgiro wilt betalen, komt er € 2,50 aan administratiekosten bij.

PRIJS LOSSE VERKOOP € 6,99 ITALIË MAGAZINE DIGITAAL Abonnees kunnen gratis Italië Magazine lezen via Magzine.nu.

U kunt inloggen met uw abonneenummer en postcode. Geen abonnee? Dan kunt u Italië Magazine digitaal tegen betaling lezen via o.a. Magzine.nu, Blendle en Readly. © Italië Magazine is een uitgave van Italië Magazine BV dat deel uitmaakt van een groep uitgeverijen die samenwerken onder de naam Credits Media. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/of worden gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever.

De redactie heeft zijn uiterste best gedaan om rechthebbenden van beeldmateriaal te achterhalen. Wanneer desondanks beeldmateriaal wordt getoond waarvan u rechthebbende bent en u wordt niet genoemd, of geeft geen toestemming voor het gebruik, dan kunt u contact opnemen met de redactie.

98

ITALIË MAGAZINE

Verkrijgbaar bij Vandyck Experience Stores en Shops, linnenwinkels, beddenspeciaalzaken en geselecteerde warenhuizen. Voor verkoopadressen bij u in de buurt en de volledige collectie zie www.vandyckshop.nl TE ZIEN OP BED: DEKBEDOVERTREKSETS EN ACCESSOIRES UIT DE VANDYCK ‘PURE’ COLLECTIE

nu verkrijgbaar bij uw slijter Geen 18, geen alcohol